Dag van de leerkracht bewegingsopvoeding

Transcriptie

1 Dag van de leerkracht bewegingsopvoeding Speelse activiteiten met nadruk op zelfsturing (Werkwinkel 10) Hannelore Coens

2 Speelse activiteiten met nadruk op zelfsturing Hannelore Coens

3 Inleiding Vier- en vijfjarigen kennen een explosie aan motorische activiteit. Ze ontdekken een waaier aan bewegingsmogelijkheden en vinden plezier in het uitproberen van hun kunsten. Ze durven grotere hoogten aan, ze durven alleen van de glijbaan Het bewegen is natuurlijk, vloeiend, spontaan en gemakkelijk. Zorg dus voor een aanbod op niveau. Het zijn juist te gemakkelijke bewegingssituaties die moeilijkheden en rumoer veroorzaken. Maar voorzie tegelijk kansen tot differentiëren zodat elk kind op eigen niveau aan zijn trekken komen. Het heeft immers weinig zin aanwijzingen te geven in verband met de wijze waarop een kleuter een bepaalde beweging moet uitvoeren. Een kleuter kan maar uitvoeren wat zijn lichaam toelaat. Respecteer het ontwikkelingstempo van elke kleuter (uit: Bewegingshoeken voor vier- en vijfjarigen; Kleuters en ik, jg 9 nr.2 Bertrands en Florquin). Het accent binnen bewegingsopvoeding ligt op zelfsturing. Dit is een overkoepelende competentie binnen elk van de ontwikkelingsdomeinen, dus ook binnen motorische ontwikkeling. De zelfsturing wordt het meest aangesproken wanneer de kleuters zelfstandig in kleine groepjes actief kunnen zijn. De spelen en activiteiten komen aanvankelijk klassikaal aan bod. Eenzelfde activiteit kan gelijktijdig in een aantal groepjes aangeleerd worden. Later kunnen de activiteiten in kleine groepjes zelfstandig gespeeld worden. (uit: Hop Pompom) Naast de variatie in activiteiten, zijn ook de inkleding, plezier beleven in de handeling en het bewegingsdecor belangrijk. In deze sessie ga ik verder in op de zelfsturing in de bewegingsles. Er worden hier diverse activiteiten gegeven met de nadruk op zelfsturing.

4 ACTIVITEIT 1: Mannetjes vol wasknijpers Doos met wasknijpers + elastieken (in vier verschillende kleuren) Sjaaltjes als herkenning van de tikkers 1. De wasknijpers liggen verspreid in de zaal. De kleuters lopen in het rond. Als de muziek stopt, hangen ze zoveel mogelijk wasknijpers aan hun broek, T-shirt, sokken Telkens als de muziek speelt, lopen ze in het rond. Variatie: de kleuters krijgen een gekleurd elastiekje van de begeleider. Als de muziek stopt, hangen ze enkel de wasknijpers met dezelfde kleur als het elastiekje aan hun kleren. Als er geen wasknijpers meer op de grond liggen, is het spel uit. De kleuters controleren bij elkaar of ze de juiste kleur van wasknijpers aan hun kleren hebben bevestigd. Hoeveel wasknijpers heb je aan je kleren kunnen hangen? 2. De kleuters worden in twee groepen ingedeeld. Ze nemen één wasknijper uit de doos en knijpen die vast aan hun kleren. Ze lopen naar de overzijde en leggen de wasknijper in hun mand. Het spel is uit wanneer alle wasknijpers uit de doos gehaald zijn. Elke groep probeert zoveel mogelijk wasknijpers in zijn mand te verzamelen. Welke groep heeft de meeste wasknijpers? Variatie: wijs één of twee tikkers aan. De kleuters lopen op een teken naar de overzijde en kunnen door de tikkers aangetikt worden. De aangetikte kleuters geven hun wasknijper aan de tikker en lopen terug naar hun doos om een andere wasknijper te nemen. Welke groep heeft de meeste wasknijpers in de mand verzameld? Hoeveel wasknijpers hebben de tikkers verzameld?

5 ACTIVITEIT 2: De pijlenloop Pijlen (in verschillende kleuren) Stickers (met 2 verschillende afbeeldingen) De begeleider geeft elke kleuter een sticker. Zorg ervoor dat er telkens twee stickers met dezelfde afbeelding uitgedeeld worden. Na signaal van de begeleider zoeken de kleuters hun vriendje op met dezelfde sticker. Als ze elkaar gevonden hebben, krijgen ze pijlen in een bepaalde kleur. Elk groepje heeft pijlen in een andere kleur. Eén van de twee kleuters staat met de rug naar het terrein, terwijl de andere kleuter zijn pijlen op het terrein legt. Als hij klaar is, gaat hij naar zijn vriendje en tikt hem op de rug. De kleuter volgt de pijlen en wordt gevolgd door het vriendje om te controleren of de pijlenloop goed uitgevoerd wordt. Als de pijlenloop beëindigd is, is er een functiewissel. De andere kleuter zet de pijlen uit.

6 ACTIVITEIT 3: Voet, mond, hoofd, hand en knie Platen (voet, mond, hoofd, hand, knie) Vijf tonnen met voorwerpen (pakjes, pingpongballetjes, ballonnen, doorzichtige plastic balletjes, matjes) Stokken, kegels, stoelen, drie touwen Mat, vier Zweedse banken, kastdeel, klimrek De omloop bestaat uit vijf posten. Bij elke post hangt een plaat van een lichaamsdeel (voet, mond, hoofd, hand of knie) en staat een ton met voorwerpen (pakjes, pingpongballetjes, ballonnen, plastic balletjes, matjes). De kleuter beginnen bij een bepaald post en nemen een voorwerp uit de ton. Ze kijken naar de plaat en zien met welk lichaamsdeel ze het voorwerp moeten voortbewegen. De kleuters kunnen hun creativiteit gebruiken, want er zijn soms verschillende mogelijkheden. Post 1: pakje + plaat van de voet. De kleuter verplaatst het pakje onder de stokken schoppen en verder onder de stoelen. Post 2: pingpongballetjes + plaat van de mond. De kleuter blaast het pingpongballetje tussen twee kronkelende touwen, onder de stokken op kegels. Post 3: ballon + plaat van het hoofd. De kleuter beweegt de ballon naar de overkant met het hoofd. Post 4: doorzichtige plastic bal (met confetti erin) + plaat van de hand. De kleuter rolt de bal onder de mat en op de schuine bank. Telkens vangt hij de bal op het einde van de oefening op. Post 5: matje + plaat van de knie. De kleuter hupt met het matje tussen de knieën van de ene kegel naar de andere. Hij gaat, met de knieën op het matje, op de Zweedse bank zitten en trekt zich voort met de handen op de bank of aan het touw. Variaties: Na een tijd kun je de platen van plaats verwisselen. De kleuters zullen de oefeningen uitvoeren met een bepaald voorwerp maar met een ander lichaamsdeel.

7 ACTIVITEIT 4: Spelen a.d.h.v. opdrachtkaarten Kijkwijzers van de piramiden Matten Parachute en ideekaarten Elastieken en ideekaarten Twee staarten voor de draken Regenboog op karton (of met krijt getekend) Twister en kleurendobbelsteen 1. Opdrachtkaart: piramiden Er hangen kijkwijzers op over hoe je een bepaalde piramide kunt opbouwen. De moeilijkheidsgraad is herkenbaar aan het aantal stippen dat erbij staat. Eén stip is de gemakkelijke uitvoering. De kleuters beginnen met de kijkwijzers met één stip en nemen daarna de kijkwijzer met een stipje meer. 2. Opdrachtkaart: parachute 3. Opdrachtkaart: elastiekspringen Je kunt hen zelf laten experimenteren of je kunt deze activiteit begeleiden en hen via een liedje verschillende sprongen aanleren.

8 4. Opdrachtkaart: drakengevecht De kleuters splitsen zich op in twee groepen en vormen, door achter elkaar te staan, elk een draak. De laatste kleuter van elke draak heeft een staart aan zijn broek. Elke draak probeert de andere in de staart te bijten. De eerste speler van elke draak moet dus proberen de staart van de andere draak af te trekken. Wanneer dit is gebeurd gaat de eerste kleuter van elke draak achteraan staan, stopt de staart in zijn/ haar broek en het spel kan opnieuw beginnen. 5. Opdrachtkaart: regenboogspel Kleurenspel: de spelers staan achter de regenboog, de kapitein staat vooraan. De kapitein roept een kleurencombinatie van drie (of twee) kleuren: de spelers proberen die zo snel mogelijk te springen, bijvoorbeeld rood, oranje, blauw. Na een drietal kleurencombinatieopdrachten wordt er gewisseld van kapitein. 6. Opdrachtkaart: twister + kleurendobbelsteen

9 ACTIVITEIT 5: Op stap met de garentuit Garentuit per kleuter Zweedse banken, klimrek, combiframe, ladder, wip Toversnoeren, tunnel, hoepels, touw Na het startsignaal pakken alle kleuters een garentuit en proberen ze de garentuit langs het toversnoer te schuiven. Ze leggen zo een volledige omloop af. Hiervoor zullen ze onder, op en tussen het materiaal moeten kruipen: De garentuit door de opgehangen hoepels aan het klimrek schuiven terwijl de kleuter door de hoepels klimt. De kleuter kruipt op de ladder, daarna op het combiframe en klimt aan de andere kant van de bank af. Hij stapt naast het toversnoer op de stapstenen. De kleuter kruipt op de Zweedse bank aan het klimrek, laat de garentuit in de buis glijden, klimt naar beneden en vangt de garentuit onderaan op. Hij stapt op de wip en kruipt door de tunnel. Je kunt verschillende kleuren garentuiten gebruiken. Elke kleur geeft een moeilijkheidsgraad van omloop aan.

10 ACTIVITEIT 6:Activiteit met symbolen Zweedse banken, sportraam, springkast, matjes toversnoeren, kruiptunnel (stoelen) fietsbanden, stapstenen, kegels, stokken symboolkaarten De kleuters doorlopen de omloop en kiezen aan de hand van de symbolen, de juiste weg. Wanneer je na een tijdje merkt dat de kleuters de opdrachten juist uitvoeren, kan je de symbolen van plaats veranderen zodat de kleuters bij (bijna) elk toestel een andere opdracht moeten uitvoeren. Laat ze zelf ook verwoorden hoe ze de weg afleggen: ik stap over de bank, onder Mogelijke opdrachten: Banken aan het sportraam: op de bank kruipen Bank aan springkast + mat achter de springkast: op de bank en springkast kruipen en op de mat springen Toversnoeren: span het toversnoer tussen de banken en laat de kleuters onder en over het toversnoer stappen/ kruipen Fietsbanden: links, rechts, tussen de fietsbanden Stapstenen: op, links, rechts van de stapstenen Kruiptunnel: door de tunnel kruipen Stokken op de kegels: onder en over de stokken kruipen/ stappen Stoelen: laat de kleuters alle symbolen (onder, links, rechts, tussen, op) uitproberen met de stoelen (je gebruikt best stevige kleine stoelen als de kleuters op de stoelen staan).

11 ACTIVITEIT 7: Naar de bibliotheek een biebkaart per kleuter, stempelstiften Zweedse banken, voetbalgoal matjes, lange mat fietsbanden, stokken, kegels, 2 dikke touwen, grote tonnen, toversnoer ballen, ballonnen De kleuters kiezen telkens de startplaats. Ze voeren de opdrachten bij de posten uit. Na elke oefening zetten ze een stempel op de biebkaart. 1. Stand blauwe kegel naar = op een bank stappen en telkens de bal naar de andere zijde van de bank leggen (op de kegel, in de doos, ) 2. Stand blauwe kegel naar = de ballonnen aantikken 3. Stand blauwe kegel naar = hinkelen in de fietsbanden 4. Stand rode kegel naar = over de stokken stappen 5. Stand rode kegel naar = in en uit de tonnen stappen 6. Stand rode kegel naar = door de fietsbanden kruipen die bevestigd zijn aan een voetbalgoal

12 7. Stand groene kegel naar = om de lengteas op de lange mat rollen 8. Stand groene kegel = op een dik touw stappen (voorwaarts, rug- of zijwaarts) 9. Stand groene kegel naar = door de tunnel kruipen

13 ACTIVITEIT 8: Stoeispelen Opdrachtkaart Matjes Mousse blokken, sjaaltjes Elastiekjes Schatkist: De kleuters bekijken de opdrachtkaart en plaatsen het materiaal. De ene piraat ligt op de mat met de schat (mousse blok) gekneld tussen de armen en benen. De andere piraat zit op de knieën (staat zeker niet recht) en probeert de schat te veroveren. Als hij dat kan, wordt er gewisseld van functie. Diamantenroof: Elke piraat krijgt een sjaaltje en steekt dat voor de helft achter in zijn broek. Hij krijgt ook vier elastiekjes rond zijn pols. Op een teken probeert de piraat de diamant van de andere piraat uit diens broek te trekken. De piraat bij wie de diamant weggenomen is, geeft een elastiekje aan de andere piraat. Hij krijgt nu zijn sjaaltje terug en steekt het achteraan in zijn broek. Wie heeft er de meeste elastiekjes rond zijn pols?

14 ACTIVITEIT 9: Het matrixspel 4 dozen waarop een pictogram staat van het materiaal dat erin zit: pittenzakjes, zachte ballen, papieren vliegtuigjes en badmintonpluimpjes 3 hoepels, 3 kranten, 3 kegels, een springkast, een gatendoek 2 toversnoeren of draden opdrachtkaart voor elke kleuter (kaartmodel 1, 2 en 3) een stempelstift bij iedere post (vier) Oefenfase: De helft van de groep speelt zelfstandig een gekend tikspel. Kies een tikspel waarbij kleuters niet uitvallen, bijvoorbeeld de lettervreter. De lettervreter moet drie letters (kleuters) aantikken. Telkens als hij een letter aangetikt heeft, legt hij een verkeerskegel om. Liggen de drie opgestelde kegels om, dan geeft hij zijn sjaaltje aan een andere kleuter, die nu lettervreter wordt. De nieuwe tikker zet de kegels rechtop (=een rustpauze voor de andere kleuters) en herneemt het spel. De afspraak is dat alle kleuters eens lettervreter zijn. De andere helft van de klas speelt het matrixspel. Er vier materialen om mee te mikken: pittenzakjes, zachte ballen, papieren vliegtuigjes en badmintonpluimpjes. Er zijn vier opstellingen om naar te mikken: opgehangen hoepels, kranten over een draad, kegels op een springkast en een gatendoek. 1. De kleuters nemen één soort materiaal en doen daarmee alle opstellingen aan. Ze vullen de opdrachtkaart in (kaartmodel 1 = verticaal). Ze zetten een stempel in het vakje. 2. De kleuters kiezen één opstelling en mikken ernaar met de vier soorten materiaal. Ze vullen de opdrachtenkaart in (kaartmodel 2 = horizontaal