Activiteiten uur Infoavond over geldwerving en - besteding en over het Pand. De Fontein, Eikenlaan 255, 9741 EZ

Transcriptie

1 Nieuwsbrief van de Wijkgemeente Martinikerk Groningen 5 december 2010 Van harte welkom in deze dienst van de Wijkgemeente Martinikerk. In deze dienst zingen we uit het Liedboek voor de Kerken. Een exemplaar kunt u bij de ingang ophalen. Eventuele andere liederen vindt u afgedrukt in het programma. Diensten uur ds. J.A. van den Berg; thema: In Gods naam?! uur ds. J.M. Viergever (Onstwedde) uur ds. E.J. Bos (Hoogeveen) uur ds. J.A. van den Berg; onderwerp: Filippenzen 2 & 4, over de gezindheid van Jezus Christus Activiteiten uur Infoavond over geldwerving en - besteding en over het Pand. De Fontein, Eikenlaan 255, 9741 EZ Contact: Hebt u vragen, of wilt u een persoonlijk gesprek, neem dan gerust contact op met de predikant, of spreek iemand na de dienst aan. Reacties op de dienst worden zeer op prijs gesteld. Predikant: Ds. J.A. van den Berg, ; dominee@wijkgemeente-martinikerk.nl Evangelist: Jan Waanders; , janwaanders@pandvoordewijk.nl Scriba: Dhr. S.J. Doornenbal, Jaltadaheerd HC Groningen, scriba@wijkgemeente-martinikerk.nl Zie ook:

2 Welkom Programma orgel: dhr. Eeuwe Zijlstra met medewerking van het Martinikerkkoor onder leiding van Marijke van Zanten - Broers Voorganger: ds. J.A. van den Berg Gezang 123: 1, 2 en 5 (staande) Stil gebed, bemoediging en groet (staande) Psalm 84: 1, 2 (koor) en 3 Gebed Lezing I: Psalm 87 (NBV met kleine wijzigingen) 1-2 Van de Korachieten, een psalm, een lied. Boven alle steden van Jakob heeft de HEER de poorten van Sion lief, zijn vesting op de heilige bergen. 3 Van u wordt met lof gesproken, stad van God. sela 4 Ik noem Rahab en Babel als hen die mij kennen. Filistea, Tyrus en Nubië zijn alle hier geboren. 5 Met recht kan men van Sion zeggen: Welk volk ook, het is hier geboren, de Allerhoogste houdt Sion in stand. 6 Bij de namen van de volken schrijft de HEER: Dit volk is hier geboren. sela 7 En dansend zingen zij: Mijn bronnen zijn alleen in u. 2

3 Koorzang: Psalm 87 Lezing II: Jesaja 11:1-10 (NBV) 1 Maar uit de stronk van Isaï schiet een telg op, een scheut van zijn wortels komt tot bloei. 2 De geest van de HEER zal op hem rusten: een geest van wijsheid en inzicht, een geest van kracht en verstandig beleid, een geest van kennis en ontzag voor de HEER. 3 Hij ademt ontzag voor de HEER; zijn oordeel stoelt niet op uiterlijke schijn, noch grondt hij zijn vonnis op geruchten. 4 Over de zwakken velt hij een rechtvaardig oordeel, de armen in het land geeft hij een eerlijk vonnis. Hij tuchtigt de aarde met de gesel van zijn mond, met de adem van zijn lippen doodt hij de schuldigen. 5 Hij draagt gerechtigheid als een gordel om zijn lendenen en trouw als een gordel om zijn heupen. 6 Dan zal een wolf zich neerleggen naast een lam, een panter vlijt zich bij een bokje neer; kalf en leeuw zullen samen weiden. en een kleine jongen zal ze hoeden. 7 Een koe en een beer grazen samen, hun jongen liggen bijeen; een leeuw en een rund eten beide stro. 8 Bij het hol van een adder speelt een zuigeling, een kind graait met zijn hand naar het nest van een slang. 9 Niemand doet kwaad, niemand sticht onheil op heel mijn heilige berg. Want kennis van de HEER vervult de aarde, zoals het water de bodem van de zee bedekt. 10 Op die dag zal de telg van Isaï als een vaandel voor alle volken staan. Dan zullen de volken hem zoeken en zijn woonplaats zal schitterend zijn. Gezang 42: 1 & 2 koor en 3 gemeente 3

4 Uitleg en verkondiging Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Bijna extatisch bezingt Psalm 87 de lof op Jeruzalem. Met staccato zinnen, gedachtesprongen en uitbundige woorden wordt uitgesproken hoe goed het is in Sion, of Jeruzalem. God heeft deze stad lief! Haar heeft God uitkozen, uit alle steden van Israel, zo zingt Psalm 87. Wanneer het gaat over die bijzondere liefde van God, zal de schrijver van de Psalm, in de eerste plaats gedacht hebben aan het feit dat het huis van God in Sion (J) staat. Het is namelijk een Psalm van de Korachieten. De Korachieten kwamen uit de stam van Levi en waren betrokken bij het werk in de tempel van God. De gedachte is: God houdt van Jeruzalem want God heeft zijn huis in Jeruzalem. Hier is de plaats waar de hemel de aarde raakt. Waar God woont te midden van zijn volk. En daar is het goed. Een andere Korachitische Psalm, nl 84, die we zongen aan het begin van de dienst heeft dan ook over het heil, het gezegend zijn rondom het altaar: een veilige thuishaven, bij God. De plaats waar de vrede met God wordt ervaren. Dat is Jeruzalem! Het is dan ook de stad van het kennen van God, zo blijkt uit het vervolg, wanneer het kennen van God en het horen bij Sion aan elkaar worden gekoppeld (v4). In het huis van God leren we Hem kennen. Daar, waar, na de offergaven de zegenwoorden van God klinken. De woorden waarin klinkt dat God zijn aangezicht laat lichten en genadig is. Juist in zijn huis laat God zijn gezicht zien. Zo is het kennen van God verbonden met het huis van God. Ook overigens door de woorden van wijsheid uit de wet die er klinken. Zo leer je ook weten wat God wil en leer je zijn gemoed kennen. Een andere gedachte die de schrijver heeft bij Sion - en waarom ze te loven is, is het feit dat ze niet op zomaar een berg ligt, maar op heilige bergen (v2c). 4

5 Het gaat waarschijnlijk om mythisch taalgebruik. De heilige bergen zijn de bergen van het begin van de schepping, dat gedeelte van waaruit de rest van de werkelijkheid is ontstaan. Zo krijgt Jeruzalem een voorwereldlijke fundament. Voorbij aan de schommelingen en wisselvalligheden van de loop der tijd, is ze geankerd in het allereerste begin: onwankelbaar. Ze is door haar ligging nauw verbonden met het ontstaan en doorgeven van leven. Sion als het kanaal waarlangs het leven stroomt. Zo valt er ook te zingen: al mijn fonteinen zijn in U!. Al die schoonheid en prachtige dingen bezingt de Leviet. Het plaatje klopt ook mooi. Opvallend wordt het wanneer na vers 3 er opeens vreemde gezichten opduiken in Sion. Er is sprake van vreemde volken. En niet zomaar volken, V 4: Rahab, Babel, Filistea, Tyrus en Nubië Rahab=Egypte / en tegelijkertijd het symbool van de zeedraak, een akelig monster dat met veel moeite kon worden overwonnen. Babel = grote dreigende macht, vijand Filistea = vijand van nabij. Tyrus = eerst een vriend, maar later door haar rijkdom en aanzien, ook een vervelende vijand. Het zijn dus de vijanden van Israel die in Jeruzalem zijn. Vijanden worden uiteraard wel vaker genoemd, ook in Psalmen. Meestal zijn het de vijanden waartegen je God om bescherming vraagt, of die verslagen zijn. Soms als vijanden die zich schijnheilig onderwerpen aan het gezag van God. Maar hier wordt het zo gezegd: ze zijn niet naar ons toegekomen, nee, ze horen er gewoon vanouds bij. Ze zijn geregistreerd in het geboorteregister van Jeruzalem. Hun plek is geheel binnen Sion. Ze kennen God! Zij zijn krachtens hun geboorte Israelieten. 5

6 En bovendien, zo blijkt, zijn die volken vol vreugde. Ze dansen al zingend, en zeggen: al onze fonteinen zijn binnen u. Dat wil zeggen: onze bronnen van het leven zijn in u te vinden. Er is niets vijandigs meer aan! En ook valt op de geweldige reikwijdte: Nubie, het huidige Ethiopie dat gezien werd als een uiterste der aarde, wat weer aansluit álle volken in v5. In Sion, vanuit Sion is een wereldwijde vrede! Bijzonder dat de zanger dit inzicht heeft, dit visioen van de werkelijke bedoeling van Jeruzalem, van de plek waar God wordt ontmoet. Dat hij dat inzicht heeft juist in de stad van God, op de plek waar het sterkst het anderszijn, het uitverkoren zijn van het volk van God werd ervaren. Bijzonder dat hij niet blijft hangen in een xenofobie (vreemdelingenangst), of exclusief denken, er is geen tegenstelling tussen wij & zij. Er is een nieuw wij-gevoel waar hij op hoopt. Hij gunt het de volkeren dat zij God kennen. Onder welke omstandigheden de Psalm ook is geschreven (vrede of oorlog), het heeft iets van een zelfoverwinning in zich. Immers, zo n houding ten opzichte van vijanden, van mensen van wie je altijd hebt geloofd dat ze maar gojim, heidenen, zijn, heb je niet zomaar. Ga maar na hoe dat werkt in onze cultuur. Wij willen geen vreemden meer toelaten. Er is xenofobie aan de orde van de dag. We zijn bang geworden voor de vreemdeling. Onze cultuur zou worden bedreigd. Islam is een enge godsdienst. Ook in de kerk zie je vormen van xenofobie: we denken ook in termen van zij die buiten staan zijn eng en bedreigend, de boze buitenwereld. En dan hebben we het nog niet eens over die vastgeroeste vijandschappen die er kunnen zijn. Ruzies die eindigen in een extreme verwijdering en misgunning van alle goeds. Hoe anders is de houding van de psalmist: de vreemdeling mag geen vreemdeling heten. De vijand is een broeder omwille van Jeruzalem. Hoe komt de schrijver tot dit inzicht? En wij daarachter aan? 6

7 Hoe wordt het bovendien werkelijkheid? Ik denk dat de Psalm zelf duidelijk maakt dat het geen eigen inzicht is, maar een inzicht ontstaan in een goddelijk woord. Het is een vertrouwen op de macht van God om dit zo te maken. De Psalm is namelijk opgebouwd rondom vers 4, waar we God zelf horen spreken: Ik noem Rahab en Babel als hen die mij kennen. Filistea, Tyrus en Nubië zijn alle hier geboren. Dat is maatgevend. Het woord van God zelf. Het is ook de conclusie van de schrijver in v6: Bij de namen van de volken schrijft de HEER: Dit volk is hier geboren. Gods spreken, Gods wil, doorbreekt het perspectief van haat en vijandschap. God zelf doorbreekt grenzen die er waren. Hij herschept de wereld tot een eenheid, vanuit Jeruzalem. Hij laat de vreemde niet langer een vreemdeling zijn, maar een inwoner. Hij laat de vijandschap ophouden. Hij leert vijanden van Israel Hem kennen, en laat ze deelnemen aan het leven van Jeruzalem. Een prachtig perspectief. Daardoor ontstaat het inzicht bij de schrijver: zo moet Jeruzalem zijn, de stad van vrede. Over de vrede, die buiten de normale orde gaat, die de vijandschap daadwerkelijk overtreft, zingt ook Jesaja. We hebben zijn woorden gelezen over Gods ingrijpen. De vrede die hij ziet en beschrijft in woorden van een paradijselijke vrede: wilde dieren en weerloos vee, zelf jonge kinderen en gevaarlijke slangen (het beeld van het kwade) kunnen rustig samen optrekken. Ook in Jesaja is het duidelijk dat deze vrede onverwacht begint, vanuit God. Het is niet in een mensenhart opgekomen, dat dit mogelijk zou zijn. Er is immers sprake van het uitlopen van een afgehouwen tronk van Isai. Isai is de vader van David. Het huis van David was afgehouwen vanwege het niet rechtspreken van dat huis op een wijze zoals dat moest, vanwege een niet kennen van de HEER. De geschiedenis van het kennen van God, van de mogelijkheid op vrede, leek daar dood te lopen. Maar 7

8 God overwint de vijandschap tussen hem en zijn volk en schept een nieuw begin. Een nieuw begint dat veel grootser gevolgen zal hebben dan we ooit hadden gedacht. Een nieuw begin, dat tegelijkertijd een sublimering is van het voorgaande en absolute vrede brengt, die wereldwijd werkt. In de woorden van Jesaja wordt duidelijk hoe dat ideaal van het einde van de oorlog en vijandschap, zelfs het einde van vreemdelingschap, de totale wereldvrede kan ontstaan. Het bijzondere van de Jesajalezing is namelijk dat de vrede en het kennen van de HEER niet langer wordt opgehangen aan het huis van God als een stenen gebouw, maar aan een nakomeling van David, een mens. Hij zal rechtvaardigheid en trouw laten zien. Hij is meer dan een mens. Hij ademt geheel en al het kennen en vrezen van God. Vol van de Geest van God. Zoveel van Gods Geest, je zou Hem met andere woorden God met ons kunnen noemen, Immanuel. Deze nakomeling is zelf een woonplaats van God, Zijn huis. God tastbaar, dicht bij ons. God op menselijke maat, die het recht herstelt. God zichtbaar, uitnodigend voor iedereen. Als een vaandel voor alle volken. Via Hem leren we God kennen (v10). Zo kan waar worden wat Jesaja in vers 9 schrijft: de kennis van de HEER de aarde zal bedekken als wateren de bodem van de zee, waardoor er geen enkele narigheid meer gevonden wordt. Gods woonplaats is overal! Juist in deze adventstijd worden we herinnerd aan het feit dat God deze zoon van David inderdaad heeft gestuurd, in Jezus van Nazareth. In Hem is God vrede komen maken op aarde. In Hem is Hij de volken komen troosten. De vrede is begonnen, volkeren zijn gekomen en hebben zich onder zijn banier geschaard. Inderdaad, wij uit de volkeren, mogen ons laven aan het kennen van God. De vrede ervaren die er is door Hem. In Hem maakt God werkelijkheid, wat eerst zat verstopt en werd uitgebeeld in de cultus in Sion. In Hem laat God zijn gezicht zien. Door Hem worden we zelf ook woonplaatsen van God en mogen we die vrede en vreugde ervaren. 8

9 Laten we onze onvrede bij Hem brengen. In zijn handen leggen wat ons kwelt aan onrecht, verdriet en leed. Met kerst vieren we dat God begonnen is het visioen van Psalm 87 en Jesaja 11 werkelijkheid te maken. Laten we blij zijn! En laten we ons oefenen in de houding van de Psalmist. Zoals hij geïnspireerd werd door Gods plan om zelfs de vijand te verwelkomen, laten zo wij even royaal en gunnend te zijn als hij zodat dit visioen nog meer waarheid wordt. Advent is immers ook de aansporing om te blijven hopen op de voltooiing van dit visioen. De vrede en vreugde zijn er nog niet. Het is wel begonnen, maar nog niet voltooid. Er is nog dreiging. Er worden nog mensen beroofd, mensen voelen zich nog onveilig in huis. Er is nog oorlog. We zijn er nog niet. Maar, omdat God al is begonnen, verwachten we dat het komt. Eenmaal. Dat grote feest, waarop we dansend zullen zingen: Al mijn bronnen zijn in u. En daarom roepen wij nu al zingend: O kom, o kom Immanuael (God met ons), verlos uw volk, uw Israel. Amen. Gezang 125: 1 gemeente, 2 koor, 3 gemeente, 4 koor, 5 allen Geloofsbelijdenis (staande) Psalm 111: 1, 4 en 5 (staande) Gebeden, na een moment van stilte afgesloten met een door het koor gezongen Onze Vader in de zetting van Willem Vogel Collecte Gezang 297 (staande) Zegen (met gezongen amen) Vervolg van de psalmendiensten in 2011: 9

10 9 jan Ds. J.A. van den Berg Psalm 88 Martinikerkkoo r 13 febr Prof.dr. G.H. van Kooten Psalm 89 Martinikerkkoo r 27 mrt Ds. J.A. van den Berg Psalm 90 Martinikerkkoo r 17 apr Prof.dr. G.H. van Kooten Psalm 91 Martinikerkkoo r 10