Handreiking slecht-nieuwsgesprek

Transcriptie

1

2 V i a B e e l d K o p t e k s t 2 2 Handreiking slecht-nieuwsgesprek Hoe werkt het in de praktijk?

3 Handreiking slecht-nieuwsgesprek

4 Handreiking slecht-nieuwsgesprek 10 stappen om gesprek te structureren doel: - minder stress bij zorgverleners - minder stress bij patiënt en naasten

5 S e p t stappen 1. Inhoudelijke voorbereiding 2. Organisatorische voorbereiding 3. Afstemming arts verpleegkundige 4. Inleiden van slechte nieuws 5. Slecht nieuws afstemmen op patiënt en naasten 6. Bespreken gedachten en gevoelens 7. Samenvatten, vervolg plannen, afronden 8. Opvang patiënt en naasten 9. Rapporteren en informeren 10.Vervolggesprek

6 Valkuilen

7 S e p t. 7 Valkuil 1 Naar een computerscherm kijken* Zij ging dus met haar gezicht naar de monitor, van de computer dan, zitten en ging zo de verhalen voor zitten lezen die daar dus opstonden. Kennelijk wenste zij dus geen persoonlijk contact of miste zij het vermogen om een persoonlijk contact op te zetten. Patiënt, man, jonger dan 50 jaar * Bron: M. Zwakman & S. Teunissen, De betekenis van de vraag Hoelang heb ik nog te leven, een kwalitatieve studie. NTPZ, 2013

8 Valkuil 1 Naar een computerscherm kijken Bereid inhoud samen voor (arts en verpleegkundige) - Ken feiten en behandelmogelijkheden - Stem inhoud af met andere zorgverleners - Plan inhoud van het gesprek, afgestemd op mogelijke belemmeringen in de communicatie - Maak evt. een samenvatting op papier voor de patiënt

9 Valkuil 2 Ongepland slecht-nieuwsgesprek Ik wilde die vrijdag eerst alleen komen naar de poli afspraak, maar dat heeft de arts verijdeld zeg maar. Hij zei; ik wil dat je morgen je vrouw meeneemt. Ik denk dat het wel goed was. Patiënt, man, jonger dan 50 jaar

10 Valkuil 2 Ongepland slecht-nieuwsgesprek Nooit via telefoon, of brief Stimuleer de patiënt om een naaste mee te nemen (standaard) Kies een tijdstip waarop nazorg kan worden gegeven Regel een tolk, indien relevant

11 Valkuil 3 Verstoring tijdens slecht-nieuwsgesprek Wees allen op tijd Regel een geschikte, rustige ruimte met privacy Zet telefoon en piepers uit Bordje niet storen op de deur

12 Valkuil 4 Informatie niet afgestemd op patiënt Ik had voor mij toen voldoende. Hij hoeft voor mij niet in technische details te treden want daar hebben wij dan toch geen kaas van gegeten. Als hij het gewoon in het Nederlands vertelt van meneer dit zien wij en dan hoeft hij ook niet te zeggen van het is zus of het is zo. Patiënt, man, jaar

13 Valkuil 4 Informatie niet afgestemd op patiënt Vermijd vakjargon en dubbelzinnige of onduidelijke termen Vermijd té uitgebreide informatie Vat informatie regelmatig samen en check of patiënt/naasten dit hebben begrepen Geef ruimte als zij informatie niet (nu) kunnen of willen horen Geef ondersteuning bij vragen die patiënt zelf niet durft te stellen

14 Valkuil 5 Weinig ruimte voor emoties patiënt Als ik de reactie om mij heen zie, van mijn vrouw, van mijn dochter en zelfs van mijn zoon, dan wordt het wat emotioneler en dan heb ik liever dat het dus stap voor stap uitgelegd wordt. Patiënt, man, jonger dan 50 jaar

15 Valkuil 5 Weinig ruimte voor emoties patiënt Bespreek vooraf mogelijke reacties en emoties van de patiënt en/of naasten Geef stap voor stap informatie Laat bij iedere stap ruimte voor gedachten en gevoelens Let op non-verbale reacties Neem de tijd Ga niet te snel over op de behandelopties

16 Valkuil 6 Teveel of juist te weinig emoties tonen Toen heb ik gezegd, maar je hebt toch wel statistische gegevens daarover? Nou en toen kroop ze helemaal in dat scherm en ging ze zitten typen. Eumh, eumh, eumh. Zo ging dat. Ja dat geeft dan twijfel en dat kwam bij mij heel naar over. Patiënt, man, jonger dan 50 jaar

17 Valkuil 6 Teveel of juist te weinig emoties tonen Bespreek vooraf eigen emoties Laat betrokkenheid zien, maar behoud (professionele) distantie Zoek naar milde bewoordingen Let op eigen non-verbale communicatie - Toon en houding worden vaak beter onthouden van de informatie Eventueel lichamelijk contact

18 Valkuil 7 Het slechte nieuws uitstellen En dat heeft hij keurig gedaan kan ik zeggen, hij heeft het netjes ingeleid, maar hij wist zelf dat het natuurlijk een vreselijke situatie was. Patiënt, man, ouder dan 75 jaar Openheid geeft een goede samenwerking. Ik hou van openheid en hou niet van dingen maar half vertellen of er maar een beetje omheen draaien. Patiënt, man, jonger dan 50 jaar

19 Valkuil 8 Geen nazorg verlenen Soms is één gesprek niet voldoende om alles te bespreken Plan tijd voor een eventueel nagesprek Zorg voor een ruimte waar patiënt en naasten kunnen napraten Benadruk continuïteit van zorg, bereikbaarheid Verleen eerste opvang na het gesprek Plan vervolggesprekken op korte termijn

20 Achtergrond

21 IKNL handreiking slecht-nieuwsgesprek Nieuwe, landelijke versie, gebaseerd op: Handleiding slecht-nieuwsgesprek, IKMN okt Richtlijn slecht-nieuwsgesprek, IKL okt Het slecht-nieuwsgesprek in 7 stappen, IKW feb Literatuurstudie slecht-nieuwsgesprekken, Universiteit Maastricht, 2011 Geen nieuwe informatie; samenvoeging van drie eerdere uitgaven

22 IKNL handreiking slecht-nieuwsgesprek Werkgroep: - Madeleen Uitdehaag, Suzanne Verboort, Wim Jansen, Saskia Lunter (IKNL) - Alexander de Graeff & Marieke Zwakman (UMCU) - Ankie Krol (Meander MC) - Pascal Steenvoorde (MST) - Liesbeth van Vliet (NIVEL) Landelijke commentaarfase: 66 commentaren Organisatie en financiering: IKNL

23 Vragen

24 S e p t. 2 4 Vragen? Madeleen Uitdehaag, m.uitdehaag@iknl.nl (voorzitter werkgroep handreiking slechtnieuwsgesprek)