Verslag vergadering Taakgroep Maas Vereniging Nederlandse Riviergemeenten

Transcriptie

1 Verslag vergadering Taakgroep Maas Vereniging Nederlandse Riviergemeenten Datum: 18 januari 2013, te s-hertogenbosch Aanwezig: De heer G. IJff gemeente Roermond, voorzitter De heer P. Sanders gemeente Peel en Maas De heer J. van Groos gemeente Waalwijk De heer I. Busser gemeente Venray De heer H. van de Boogaert gemeente Gennep De heer van Bokhoven gemeente Heusden De heer R. Schouten gemeente s-hertogenbosch De heer G. Stoffels gemeente Cuijk De heer J. van Gruijthuijsen gemeente West Maas en Waal De heer M. Thijsen gemeente Wijchen De heer L. Verheijen Waterschap Aa en Maas Mevrouw P. Lössbroek Nederlands Watermuseum De heer J. Smits Nederlands Watermuseum Mevrouw F. van Zandbrink Gemeenteambassadeur De heer T. Gijzel VNR bureau Mevrouw E. van der Hoeven VNR bureau, verslag 1. Opening De voorzitter opent de vergadering, met een kort voorstelrondje. Afmeldingen zijn er van de gemeenten Grave, Venlo, Bergen, Maasdriel, Oss, Mook en Middelaar, Horst aan de Maas en Maasgouw en Rijkswaterstaat Limburg. Na mededelingen en verslag wordt eerst punt 6 behandeld, bezoek aan Frankrijk. De vergadering van begin december is wegens de winterse weersomstandigheden (sneeuwalarm) afgezegd, fijn dat iedereen er nu is ondanks de winterse omstandigheden. 2. Mededelingen voorzitter en/of bureau Er zijn geen mededelingen. 3. Verslag vorige vergadering, dd 23 maart 2012 Op pagina 5 punt 6 staat dat er in de Overdiepse Polder veel stoffelijke overschotten zijn gevonden. Dit zijn er enkele. Het verslag wordt verder goedgekeurd. Er was een suggestie om in het verslag per vertegenwoordiger aan te geven of dit bestuurlijke of ambtelijke afvaardiging is. Daar is geen behoefte aan. 1

2 6. VNR bezoekt Frankrijk (Adéroise) Eind september hebben de heren IJff en Penninx en mevrouw van der Hoeven namens de VNR een bezoek gebracht aan de Oise regio in Noord Frankrijk. Dit op uitnodiging van Adéroise. Adéroise is een vereniging van gemeenten, particulieren en bedrijven die de Oise regio economisch wil ontwikkelen met de Oise als kapstok. De Oise ontspringt in de Ardennen, stroomt door Noord Frankrijk en mondt ten noordwesten van Parijs uit in de Seine. De Oise wordt gebruikt voor beroeps- en recreatievaart. Het gebied heeft echter veel potentie om hier meer van te maken. De snelweg A1 staat regelmatig vast. Als er meer vervoer over het water gaat heeft dit positief effect op de drukte op de snelweg. De ontwikkeling van Canal Seine Nord Europe is hiervoor wel een voorwaarde. Dit is een groot Frans infrastructureel project, maar staat op de lijst van bezuiniging. Adéroise is een lobby begonnen om het Canal op de lijst met uitvoeringsprojecten te houden. De VNR heeft een brief gestuurd ter ondersteuning van deze lobby. De TGV loopt door het gebied en stopt (op termijn) ook in Creil. Dit maakt het voor toeristen makkelijk het gebied te bezoeken, hetzelfde geldt voor Parijzenaren. De vliegvelden Charles de Gaulles en Beauvais (Ryanair) liggen dicht bij. Ook dit heeft potentie voor de toeristische en zakelijke markt. De steden Creil en Saint Leu d Esserent liggen ten noorden van Parijs en maken onderdeel uit van Adéroise. In de stad Creil ( staat de ontwikkeling van een jachthaven in combinatie met woningbouw gepland (al ver in de inspraak). De stad en het water worden meer met elkaar in verbinding gebracht. Saint Leu d Esserent heeft een plan voor de stad gemaakt ( met diverse projecten om het land met water te verbinden. De ontwikkeling van een suikerbietenopslag tot een botenloods maakt hier essentieel onderdeel van uit. Maar ook het realiseren van aanlegplaatsen en het bouwen van een historische boot. Er is een abdij die bezocht kan worden en er is een geschiedenis van steenwinning. In de buurt (op fietsafstand) licht het kasteel van Chantilly. Vele mogelijkheden om toeristen en Parijzenaren naar het gebied te trekken met de Oise als verbindende schakel. De reden om naar een Nederlandse organisatie te zoeken ligt in het feit dat Nederland het centrum is van zowel beroepsgoederenvervoer als recreatievaart. Zij maken graag gebruik van de aanwezige kennis, maar willen ook kennis uitwisselen. Daarnaast zijn er wellicht mogelijkheden voor samenwerking binnen Europese verbanden. Die vraag ligt nu voor aan de leden van de taakgroep Maas: zijn er gemeenten met gelijksoortige ontwikkeling, die graag kennis willen delen en/of samenwerking aan willen gaan? Geinteresseerden kunnen zich melden bij het secretariaat. De heer Verheijen geeft aanvullende informatie over het betreffende gebied en ontwikkelingen. De Oise ontspringt in de Ardennen, maar alle regenafvoer gaat via de Maas. Daarom is de Oise geen hoogwaterrivier. In de buurt van Parijs kan het beter worden vergeleken met het waterbeheer van een beek. Het Canal Seine Nord Europe wordt in meerdere gremia besproken. Het vergt een investering van 4 mld euro. Zeker voor de provincies Zeeland en Zuid-Holland biedt het kansen, maar ook het kanalenstelsel in Brabant biedt logistieke kansen (aanpassen van de sluizen mbv Europese subsidie). En zelfs de wateren in Oost Nederland kunnen er van profiteren. De Belgische Rijkswaterstaat is er ook bij betrokken; zij moet een groot aantal bruggen ophogen. Daarvoor is 400 mln beschikbaar. Dit wordt echter ook gebruikt om maatregelen in het kader van de KRW er aan te koppelen. Daarnaast is Europese subsidie beschikbaar. In de gemeente Heusden vinden vergelijkbare ontwikkelingen plaats. Er moet een recreatief-toeristisch haventje komen in combinatie met woningen en er komt een nieuwe bestemming voor de Jonker Fris fabriek. Een projectontwikkelaar is er mee aan de slag. 4. Gemeenten en de regioprocessen Deltaprogramma Rivieren Binnen het Deltaprogramma Rivieren zijn de regioprocessen van start gegaan. Om met een gezamenlijk beeld te starten wordt een korte film getoond over de regioprocessen. De Maas valt binnen drie regioprocessen. Per deel wordt de voortgang en ervaring besproken. Bedijkte Maas (oostelijk deel) De heer Stoffels geeft aan dat er ambtelijk volop wordt gesproken, een eerste bestuurlijk gesprek vindt volgende week plaats. Maar de echte bestuurlijke gesprekken moeten nog plaats vinden. Er moet afstemming plaats vinden tussen de provincies Brabant en Limburg. De contacten met Limburg lopen 2

3 goed en deze provincie pakt het onderwerp breed op. Brabant minder, daar ligt de focus op hoogwater. Er is vertrouwen dat het proces goed gaat verlopen. Er is contact met Boxmeer, Bergen en Gennip. De heer Boogaert sluit hier op aan dat er met het in kaart brengen van hoog water maatregelen ook kansen zijn voor recreatie en toerisme. Dit wordt in het voorjaar gepresenteerd in een kansenboek. Er is een gezamenlijke wateropgave, waarbij de impact van maatregelen voor 1/3 in Limburg ligt en 2/3 in Brabant. Als er dus kansen gezien worden in Limburg heeft dit groot effect op Brabant; oplossingen moeten samen gedeeld worden. Risico is dat als kansen worden uitgedragen met het maatschappelijk veld in Limburg, dit gevolgen heeft voor het maatschappelijk veld in Brabant. Bijvoorbeeld boeren die reageren op ruimtelijke claims. Gelderland De verbinding met Gelderland komt aan de orde, zeker als er gesproken gaat worden over retentie en een groene rivier. De gemeenten Heumen en Wijchen zien dit niet zitten. Er zijn grote zorgen over het proces en de integraliteit en er is veel minder overleg gevoerd vanuit Gelderse kant. Die moeten tot actie gemaand worden. Er is zelfs vanuit Brabant een vertegenwoordiger geweest. Vanuit Wijchen wordt een behoudende strategie gekozen; dit heeft deels te maken met onzekerheid in het proces (waar gaan we naar toe, maar deels ook vanuit het korte verleden (in 2005 zijn grote ingrepen gestart, juist om retentie tegen te gaan). De argumenten moeten heel erg veranderd zijn om het verhaal uit te kunnen leggen. Een eventueel retentiegebied dat nu beschreven wordt, gaat pas over 40 jaar aangelegd worden. Dat geeft onzekerheid. Mocht er op terug gekomen worden, doe dit dan in 1 keer en goed. Communicatie is daarvoor de basis. Ambtelijk is er een proces gaande om te kijken naar alternatieven, een groene rivier kan uiteindelijk toch een keuze zijn. Gelderland moet alle energie er op in zetten om ook in Wijchen een positieve grondhouding te krijgen. De provincie denkt lichtzinnig over de Maas; de Waal is bij hoog water veel gevaarlijker. Er is angst voor de Waal en gemak van de Maas. De IVM discussie wordt dunnetjes over gedaan en de knelpunten die daar over waren gebleven, komen nu in de regioprocessen terug. Ambtelijk wordt er over gesproken, maar dit moet ook op de bestuurlijke agenda komen. Maas heeft problemen om op de agenda te komen; het gaat veel meer over IJssel en Waal. Dit betekent dat de Geldersche gemeenten zeker vertegenwoordigd moeten zijn tijdens het DPR diner pensant over de Maas op 5 februari (ter voorbereiding op een gesprek met de Deltacommissaris). Maas westelijk Op 23 januari zijn de bestuurders uitgenodigd om over de plannen te praten. Ook hier worden IVM maatregelen opnieuw beoordeeld, een groot aantal projecten, voornamelijk binnendijks. Dit leidt tot consensus. Richting Dordrecht blijkt de Bergse Maas robuust te zijn. Bij Werkendam is er ook sprake van een groene rivier. Werkendam heeft echter een eigen plan gemaakt van wat de mogelijkheden binnen de gemeente zijn, maar ook oplossingen die in het gebied er omheen liggen. Gemeentebestuurders in het gebied zitten om tafel, zodat ze weet hebben van wat er speelt en solidariteit in acht nemen om knelpunten op te kunnen lossen. Limburg Noord Bij Venray loopt het goed, en wordt het ingebed in regio-overleggen. Het project Ooijen-Wanssum is gestart en wordt goed afgestemd. Ook veiligheidsregio is betrokken. Via het VNR secretariaat is er inbreng van de gemeente Horst aan de Maas. Ambtelijk zijn er twee bijeenkomsten geweest die heel nuttig waren. De eerste was inventariserend met een discussie over de varianten. De tweede een verdere verdieping van de varianten en een discussie over een kader om keuzes te maken. Er was helaas weinig tijd voor terugkoppeling naar bestuurders. De diverse overheden hebben begrip voor wat wel en niet mogelijk is bij elkaar. Er leven nog vele vragen, maar het was een goede start om zo te beginnen. Rijkswaterstaat en waterschappen hebben een kennisvoorsprong, maar er is nu wel besef bij gemeenten waar het over gaat. Naar fase 2 is er de oproep om niet met een blauwdruk te komen, maar laat het een dynamisch proces zijn met een toetsingskader voor keuzes. De heer Sanders sluit aan op het verhaal: er was een goede start, nu lijkt er stagnatie te zijn. Er is onduidelijkheid over het op te leveren product. Dat geeft onrust. En betrek bewoners meer bij het proces om draagvlak te krijgen. Maak het concreter. De organisatie staat, alleen zijn veiligheidsregio s nog weinig betrokken. 3

4 Limburg Midden Vanuit Roermond is er ook ambtelijke terugkoppeling: er is drie keer een bijeenkomst geweest, inclusief start voor alle subregio s. De bijeenkomsten waren erg technisch en inhoudelijk. Veel mensen van waterschappen en waterdeskundigen. Gemeentelijk vertegenwoordigers haken dan af. Er is een Masterplan Maasplassen, dat input is voor de structuurvisie. Dat is een afwegingskader. In de regioprocessen wordt er weer sectoraal gekeken (hoogwater), terwijl er net aandacht was voor integraliteit. Het verhaal is erg abstract. Het moet integraler en herkenbaarder voor het gemeentelijk thuisfront. Limburg Zuid Daar speelt de Grensmaas. Ontgrindingen zijn drager voor de projecten. Grind is nu weinig waard en het geheel heeft vertraging opgelopen. Bij Maastricht is er sprake van een badkuipeffect, waar vooralsnog geen oplossing voor is. Meerlaagsveiligheid Naast het DP Rivieren is er ook een DP Veiligheid. Het DPV heeft een instelling van bovenaf. Aanvullend op een basisveiligheid (persoonlijk risico 10-5) wordt op economische gronden de norm gemaakt en vervolgens gekeken naar waterbescherming, Ruimtelijke Ordening en evacuatie. De blik is daarbij heel erg gericht op de bescherming (rivierverruiming en dijken). Eventueel mag er voor restrisico naar laag 2 en 3 gekeken worden. In het DP Rivieren wordt veel meer van onderaf gekeken en kan er ook vanuit veiligheid gekeken worden. Wat zijn de mogelijkheden om het op een andere manier te doen (maar heb hier dan ook juridische dekking op). Maak een regionale inkleuring en doe dit samen met de veiligheidsregio s. Er zijn verschillen in veiligheid en gevolgen. Een overstroming in Limburg geeft geen levensbedreigende situatie, een overstroomde polder in Wijchen wel. In de regioprocessen wordt het regelmatig los van elkaar bekeken en is er apart overleg over en met de veiligheidsregio s. Om gezamenlijk tot oplossingen te komen zouden de overleggen in elkaar geschoven moeten worden. Het kan ook andersom. Heb contact met de veiligheidsregio en wat valt er te regelen in laag 3. Als dat in orde is moet er gebruik van gemaakt kunnen worden en bekeken wat er dan verder nog nodig is in de andere lagen. In Nordrhein Westfalen worden burgers geïnformeerd dat zij bij een overstroming naar zolder moeten en schadevergoeding krijgen, omdat dit veel goedkoper is dan alle ruimtelijke maatregelen. Dit is voor Den Haag een lastig perspectief, omdat de Randstad niet te evacueren is. Ook maatregelen in laag 2 moeten goed bekeken worden en een definitie van kwetsbare objecten is een welkome aanvulling. Overig De Deltacommissaris heeft een brief gestuurd naar de voorzitters van de stuurgroepen om een consultatie in de regio te houden. Gelderland heeft al een brief gestuurd aan de betrokken overheden, Brabant en Limburg volgen nog. De DC kaart meerdere onderwerpen aan waar op gereageerd kan worden. In de loop van fase 1 van de regioprocessen nam de opkomst van gemeenten af. Dit resulteert in het nadenken over de wijze van betrekken van gemeenten. Aan de ene kant vanwege het beslag op tijd, aan de andere kant de inbreng. Gemeenten voeren een integralere en bredere discussie. Niet alleen een technische. De staf DC weet nog niet hoe besluiten ruimtelijk vast gelegd gaan worden. Het zou goed zijn als de Deltabeslissingen aan sluiten bij de waterplancyclus. De komende twee jaar wordt gewerkt aan provinciale omgevings- en waterplannen en structuurvisies van gemeenten. Het bepalen van het abstractieniveau is van belang. Punten voor Stuurgroep Maas / Diner Pensant en bestuurlijke punten Zorg ervoor dat vanuit het Deltaprogramma de grenzen van de regio s niet te hard worden vastgelegd. Maatregelen om overloop te voorkomen zijn niet uit te leggen. Wat is op dit moment de urgentie? Op de agenda zetten van de Maas (tijdens DPR Diner Pensant op 5 feb) Wat heeft overleg met Veiligheidsregio s opgeleverd? 4

5 Er is gekeken naar maatregelen voor dijken en rivierverruiming. Uiteindelijk zal het advies resulteren in een mix hier van. Er moet bestuurlijk over nagedacht worden hoe dit landelijk naar voren te brengen. 5. (hoog)watereducatie via het watermuseum Mevrouw Lössbroek en de heer Smits van de afdeling educatie van het Nederlands Watermuseum (NWM) geven een toelichting op de educatieve activiteiten van het Watermuseum. Het NWM is een interactief doemuseum in Arnhem en wordt bezocht door ongeveer bezoekers. Vooral families en schoolklassen. Daarnaast bezoeken ongeveer personen de educatieschepen. De missie van het Museum is: een zo breed mogelijk publiek op toegankelijke en educatieve wijze bewust maken van alle aspecten van duurzaam waterbeheer zowel in het museum, op de educatieschepen als op locatie. De doelen water die daarbij horen zijn meer in de samenleving krijgen en arbeidsoriëntatie voor wateractoren. Veel mensen hebben het idee dat het waterbeheer in Nederland goed geregeld is, maar weten niet hoe het in elkaar zit en wat er allemaal speelt. Het NWM maakt onderdeel uit van Triple E en daarmee behoren nu ook MS Watervlo en MS Reinwater tot de educatiemogelijkheden van het NWM; watereducatie op locatie. De Watervlo is vooral bedoeld voor het basisonderwijs (6-12 jaar) en is een interactieve drijvende belevenis. De ruimte is gevuld met exhibits en bevat een laboratorium. Waar wenselijk en mogelijk wordt het lespakket toegespitst op regionale onderwerpen. Tijdens niet-schooltijden is het opengesteld voor algemene bezoekers. De MS Reinwater is bedoeld voor het voortgezet onderwijs en professionals. Per project is in te vullen wat het programma is; zelf laten beleven is het uitgangspunt. Hiervoor zijn diverse materialen en pakketten beschikbaar. Er kunnen in bakken riviersystemen gebouwd worden en onderzoek gedaan naar waterkwaliteit. Er is een bak met een 3D maquette van Nederland, die ook door het land uitgezet kan worden. De Reinwater was aanwezig bij het project Batenburg, om Ruimte voor de Rivier toe te lichten. De werkwijze is dat er gestart wordt met een probleemanalyse en het bepalen van de doelstelling: wat weten de leerlingen wel en niet en wat wordt aangeboden. Daarna wordt een consortium gevormd van partijen die belang hebben bij en bijdragen aan de doelstelling. Uitgangspunt is dat de eindgebruiker gratis deel kan nemen aan de activiteiten. Naast het programma kan het schip ingezet worden voor PR doeleinden. De relatie met het Deltaprogramma ligt in de mogelijkheid om dat via de Reinwater onder de aandacht te brengen. Maar ook met de bestaande middelen kan een gemeente het Watermuseum benaderen. Als het schip op een route gemeenten aan doet, worden deze actief benaderd. Het Watermuseum is bereikbaar via of educatie@watermuseum.nl, met mevrouw Lössbroek en de heer Smits als contactpersonen. 7. Lokale en regionale ontwikkelingen Komt wegens te kort aan tijd niet aan de orde geweest. 8. Rondvraag en datum volgende vergadering Er wordt geen gebruik gemaakt van de rondvraag. De gemeente s-hertogenbosch wordt bedankt voor de gastvrijheid voor de vergadering. De volgende vergadering vindt plaats op 22 maart van uur. Wijchen biedt vergaderruimte aan, evenals het watermuseum (MS Reinwater). Wordt nader bekend gemaakt. 5