Behandeld door A. Timmerman Datum 12 december 2016 Doorkiesnummer Ons kenmerk

Transcriptie

1 Postadres Postbus 16200, 3500 CE Utrecht Telefoon Aan de leden van de Commissie Mens en Samenleving Behandeld door A. Timmerman Doorkiesnummer Onderwerp Kwartaalinformatie Werk en Bijlage(n) 2 Inkomen derde kwartaal 2016 Uw kenmerk - Verzonden Uw brief van - Bij antwoord datum, kenmerk en onderwerp vermelden Geachte dames en heren, Elk kwartaal bieden wij u het Dashboard aan om inzicht te geven in belangrijke ontwikkelingen op het terrein van Werk en Inkomen. Ons doel is dat zoveel mogelijk inwoners meedoen in de samenleving. Daarom ondersteunt Werk en Inkomen Utrechters richting werk waar mogelijk, stimuleren we actief meedoen als werken niet kan en bieden we financiële ondersteuning waar nodig. In het Dashboard (bijlage 1) staan de resultaten van het derde kwartaal van De Monitor Participatiewet over dit derde kwartaal is bij deze brief gevoegd (bijlage 2). In deze brief informeren wij u daarnaast over een aantal belangrijke ontwikkelingen: 1. Ontwikkelingen bijstand 2. Formatie Werk en Inkomen 3. Jobcoaching 4. Taaleis 5. Themaonderzoeken handhaving 6. Schulddienstverlening 7. Versnelling Overvecht 1. Ontwikkelingen bijstand Ontwikkeling aantal bijstandsgerechtigden In het derde kwartaal zien we een daling van het aantal bijstandsgerechtigden van naar (- 0,1%). De daling is vooral het gevolg van een hoge uitstroom van jongeren uit het bijstandsbestand die een opleiding of studie zijn gaan volgen. Daardoor zitten we vooralsnog onder de prognose van huishoudens met een bijstandsuitkering, eind dit jaar. Stand van zaken verdeelmodel voor de bijstand 2016 Het definitief BUIG budget 2016 is bekend gemaakt. Het budget komt voor Utrecht na toepassing van het vangnet in 2016 uit op 116,8 miljoen euro. Volgens de prognose komt Utrecht eind dit jaar uit op

2 een tekort van 8,5 miljoen euro. Dit bedrag is op te vangen met de risicodekking die in de Voorjaarsnota 2015 is bepaald (zie ook paragraaf van de Voorjaarsnota 2015 over Financiële ontwikkelingen in het sociaal domein). Het bedrag is in overeenstemming met de melding in de tweede bestuursrapportage. Stand van zaken verdeelmodel voor de bijstand 2017 Ook het voorlopig BUIG budget 2017 is inmiddels bekend. Het verdeelmodel, een landelijk verdeelmodel voor bijstand van het rijk voor alle gemeenten, is in 2017 veranderd ten opzichte van de vorige jaren. De grootste wijziging is het gebruik van integrale data in het model. Het voorlopig budget 2017 is voor Utrecht 126,2 miljoen euro. Dit is een voorlopig budget en kan in 2017 nog wijzigen door veranderingen in het macrobudget voor alle gemeenten in Nederland. Er is sprake van een verbetering ten opzichte van het definitieve budget Het tekort is echter voor Utrecht nog steeds hoog en het model onvoldoende verklaarbaar. Door een verhoging van het eigen risico van de vangnetregeling moet Utrecht in 2017 een hoger bedrag van het tekort zelf bekostigen. Vooralsnog ramen wij hiervoor 11,1 miljoen euro. Voor 2017 is dit nadeel hanteerbaar. Bij de Voorjaarsnota/1 e bestuursrapportage 2017 informeren wij u hier nader over. Zoals ook in de vorige dashboardbrieven aangegeven, zijn wij het niet eens met de uitkomsten van het verdeelmodel. We vinden het onterecht dat Utrecht moet opdraaien voor een nadelige uitkomst van een onverklaarbaar model van het Rijk en gaan in bezwaar tegen de voorlopige beschikking. Samen met andere gemeenten versterken we onze lobby om het verdeelmodel te verbeteren. We zetten onder andere in op een onderzoek naar de uitschieters van het model en dragen bij het Rijk verbeteringen in het model aan. 2. Formatie Werk en Inkomen De afgelopen jaren is de dienstverlening van Werk en Inkomen gegroeid: er zijn er meer statushouders in Utrecht gekomen, de groep werkzoekenden waaraan we (inclusieve) dienstverlening leveren is veel groter geworden en er is meer specifieke aandacht voor nieuwe doelgroepen. Daarnaast kijken we steeds meer wat iemand nodig heeft (maatwerk) en we zijn onze dienstverlening gaan intensiveren en vernieuwen. Aan de andere kant is de formatie van Werk en Inkomen de afgelopen jaren sterk gekrompen. Op enkele plekken ontstaat een te grote werkdruk. Dit is ook één van de constateringen uit het rapport: Meedoen aan een gezond werkklimaat waarover u op 2 november jl. geïnformeerd bent. We werken efficiënt, maar we zien nu dat onze formatie ook moet meeademen met onze groeiende inhoudelijke werkaanbod. Hiervoor passen wij onze formatie in 2017 aan. Het betreft hier niet alleen extra capaciteit. Ook willen wij op een aantal plekken, daar waar het structurele taken betreft, inhuur en tijdelijke formatie omzetten naar structurele formatie. Per saldo betekent dit 17 fte nieuwe formatie en 13 fte omzetting van bezetting naar formatie. Bij de invulling van deze functies streven we ernaar om ook plek te geven aan onder andere trainees, ervaringsdeskundigen, stagiaires en mensen met een arbeidsbeperking. Dekking hiervoor is beschikbaar binnen de begroting van Werk en Inkomen, onder andere uit budget dat samenhangt met de groei van Leidsche Rijn, het reeds beschikbare formatiebudget en middelen voor re-integratie. We zullen deze aanpassing verwerken in de 2e technische wijziging In geval van krimp van het bestand of bijvoorbeeld bepaalde doelgroepen zal de formatie weer afnemen. 3. Jobcoaching We zetten jobcoaching in voor de begeleiding van een werknemer gedurende een maximale periode bij het verrichten van zijn taken op de werkplek. De ondersteuning is noodzakelijk; zonder deze ondersteuning is de werknemer in redelijkheid niet in staat zijn werkzaamheden te verrichten. Aan het 2/5

3 einde van een geslaagde jobcoaching kan de werknemer zelfstandig zijn werk uitvoeren en/of is de werkgever zelf in staat de werknemer te begeleiden op zijn werkplek. Met ingang van 1 september werken wij met drie nieuwe aanbieders voor jobcoaching. Libertijn, de Werkmeester en WIJ 3.0. Deze partijen bieden specialistische vormen van jobcoaching aan mensen met een psychische aandoening of gedragsproblematiek en aan mensen met een lichamelijke beperking of chronisch zieken. Naast de inzet van jobcoaching is het ook mogelijk om jobfinding in te zetten bijvoorbeeld als er extra expertise nodig is bij het vinden van een passende werkplek. UW blijft voor ons de jobcoaching uitvoeren voor alle werkzoekenden waarvoor zij dienstverlening aanbieden. Door jobcoaching in te kopen bij meerdere partijen verwachten wij maximale flexibiliteit te waarborgen voor zowel werkgever als werkzoekende. 4. Taaleis Vanaf 1 januari beoordelen we alle personen die een bijstandsuitkering aanvragen op hun taalniveau. Hierover hebben wij u in de dashboardbrief tweede kwartaal geïnformeerd 1. Van alle personen die vóór 1 januari al een uitkering hadden, hebben wij inmiddels ook een beeld van het taalniveau. We hebben een bestandskoppeling gedaan waarin we hebben gekeken hoeveel mensen op voorhand al voldoen aan de taaleis. Dit is bijvoorbeeld aan de orde als personen tijdens de leerplichtige leeftijd (voldoende) jaren in Nederland hebben gewoond, al een inburgeringstraject hebben afgerond en/ of andere relevante diploma s kunnen overleggen. Het blijkt dat 75% op voorhand voldoet aan de taaleis. Bij een administratieve check is ook gekeken voor welke personen de taaltoets niet zinvol is vanwege psychische problemen en/of duurzame arbeidsongeschiktheid, dit is bij 21% het geval. De resterende groep (2%) voldoet op dit moment niet aan de taaleis Inwoners die een bijstandsuitkering aanvragen en niet kunnen aantonen dat ze voldoen aan de taaleis nemen we een taaltoets af. Als iemand niet aan het vereiste taalniveau voldoet, heeft diegene een inspanningsverplichting om de Nederlandse taal te verbeteren. U hebt in de commissie Mens en Samenleving van 6 oktober jl. gevraagd wat deze verplichting inhoudt (toezegging 16/T1604). Er zijn verschillende mogelijkheden voor invulling hiervan. Het doel is dat het taalniveau verbetert, we kijken welke manier het best aansluit bij de persoon. We bieden taalcursussen aan (via Capabel), maar verwijzen mensen ook door. Het kan zijn dat iemand met advies en hulp bij een taalinformatiepunt in de bibliotheek al voldoende vorderingen maakt. Sommigen gaan als vrijwilliger aan de slag op een plek waar Nederlands wordt gesproken of doen taalcursussen via internet als hij of zij digitaal vaardig is. Als iemand ondanks de inspanningsverplichting geen vorderingen maakt binnen een per persoon bekeken en afgesproken periode, kan dit consequenties hebben voor de hoogte van de bijstandsuitkering. 5. Themaonderzoeken handhaving Jaarlijks worden er onder leiding van team Handhaving in aanvulling op het signaal gestuurd werken enkele themaonderzoeken uitgevoerd. De themaonderzoeken richten zich op vooraf geselecteerde groepen inwoners met een uitkering die zijn geselecteerd op basis van een groot risico op misbruik van regels, een behoefte aan dienstverlening in brede zin en eventuele kansen richting werk of participatie. 1 Kwartaalinformatie WenI, tweede kwartaal 2016 (kenmerk , dd 2/9/2016). Over de invoering van de taaleis bent u geïnformeerd op 24 november 2015 (commissiebrief invoering taaleis, kenmerk: ). 3/5

4 De afgelopen periode heeft er een samenwerkingsproject met het Kenniscentrum Handhaving en Naleving (KC H&N) van de VNG plaatsgevonden waarbij samenlopende risico-adressen zijn onderzocht. Afgelopen kwartaal is aangegeven dat de eindrapportage betreffende dit project in voorbereiding was en wij u hierover dit kwartaal nader zouden informeren. De rapportage met de analyse is echter nog niet rond, we komen hier het volgende kwartaal op terug. De komende maanden starten we met een nieuw themaonderzoek. Het gaat om de nakoming van de onderhoudsplicht voor een kind van de biologische vader die het vaderschap niet heeft erkend. Onderhoudsbijdragen door derden zijn in de Participatiewet een voorliggende voorziening. Lange tijd is het aanspreken van onderhoudsplichtige ouders op de nakoming van verplichtingen voor hun kinderen beperkt gebleven tot die gevallen waarbij er sprake is van erkende kinderen. In dit onderzoek wordt de verwekker van een kind waarbij de erkenning van het vaderschap niet nadrukkelijk blijkt uit de registers van de BRP voor het eerst aangesproken op nakoming van zijn wettelijke onderhoudsplicht. Met het uitvoeren van dit themaonderzoek willen we de uitvoeringspraktijk van het hoogwaardig handhaven verder optimaliseren. Bij het nemen van besluiten kijken we ook naar de maatschappelijke en sociale context van de uitkeringsgerechtigde. 6. Versnelling Overvecht Utrecht investeert de komende jaren in versnelling en versterking van de aanpak in Overvecht (Voorjaarsnota 2016). De Versnelling Overvecht heeft als doel te stimuleren dat inwoners van Overvecht sneller op orde komen in hun leven, meekomen en verder komen in de maatschappij. Inwoners, partners en de gemeente werken hierin samen. Werk en Inkomen levert een belangrijke bijdrage door vaker en zichtbaarder aanwezig te zijn voor bewoners en partners met de inzet van een vooruitgeschoven post in de wijk en extra wijkcontactdagen. Begin oktober is de vooruitgeschoven post in Overvecht gestart om meer inwoners met ondersteuningsvragen op de terreinen werk, inkomen en participatie te bereiken. De post wordt ingevuld door 3 senior medewerkers van WenI (1 fte). Ze zijn geen hulpverleners maar ze vormen de verbinding met het Stadskantoor. Hierdoor kunnen we meer integraal werken en inzetten op het versterken van de samenwerking met de partners in de wijk ondernemers, buurtteams, hulpverleningsen bewonersorganisaties. Onze partners hebben al contacten met onze (potentiële) doelgroep. Zij kunnen inwoners doorverwijzen en samen kunnen we hen ondersteuning bieden. De vooruitgeschoven post heeft geen vaste werkplek maar sluit aan bij onze partners, bijvoorbeeld bij een spreekuur van bewoners voor bewoners. Met de ervaringen van de vooruitgeschoven post willen we leren hoe we het beste kunnen aansluiten bij de vragen, behoeften en oplossingen in de wijk. De wijkcontactdagen zijn een effectieve manier om veel uitkeringsgerechtigden te spreken en met hen contact te houden. De insteek is positief en ondersteunend. In het kader van de versnelling vergroten we daarom in 2017 de frequentie van de wijkcontactdagen van 3 naar 6. In de wijk Overvecht woont een grote groep alleenstaande ouders en partners met jonge kinderen. Dit jaar organiseren we in de weken van 24 oktober en 21 november voor deze doelgroep twee extra wijkcontactdagen. We nodigen naast de buurtteams ook andere partners in Overvecht uit om te participeren. Dit biedt de mogelijkheid om inwoners en organisaties meteen met elkaar in contact te brengen. In 2017 geven we de extra wijkcontactdagen vorm aan de hand van de opgedane ervaringen in Schulddienstverlening Met ingang van september is de toegang voor hulp bij schulden verlegd naar de buurtteams. Daarmee komt de hulp bij schuldenproblematiek in de directe nabijheid van de inwoner of het gezin, met zo min 4/5

5 mogelijk overdrachtsmomenten. Een zeer waardevol element hierbij is dat de trajectbegeleiders van Werk en Inkomen naar de buurtteams gaan. Dit sluit goed aan bij het Utrechtse model voor zorg en ondersteuning (sociale basis, basiszorg, aanvullende zorg) en gaat uit van een intensieve samenwerking tussen de generalistische medewerkers van de buurtteams en de specialistische trajectbegeleiders van Werk en Inkomen. Meer informatie is te vinden op De beleidsregels schuldhulpverlening zijn geactualiseerd op de nieuwe werkwijze. Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van Utrecht, de secretaris, de burgemeester, 5/5