Schoolgids Speciaal Voortgezet Onderwijs

Transcriptie

1 Schoolgids Speciaal Voortgezet Onderwijs Voor u ligt de schoolgids van de Lans Vrijeschool voor Speciaal Onderwijs. Deze gids geeft u algemene, praktische en wettelijke informatie over onze school. Zo heeft u een gemakkelijk naslagwerk over onze school. Veel informatie vindt u ook op onze website en via onze facebookpagina: U bent altijd van harte welkom voor een persoonlijk gesprek en een rondleiding bij ons op school. Met vriendelijke groet, Vincent van Dam (directeur) 1

2 Inhoud Visie op onderwijs 7 Onze missie 7 Onze Waarden 7 Onze visie 7 Ons onderwijs 7 De organisatie Het Bestuur 8 Raad van toezicht 8 Bemensing van de stichting 8 GMR 9 Onze doelgroep Uitstroomprofiel 1 (IQ < 20 ) 9 Uitstroomprofiel 2 (IQ 20-35) 9 Uitstroomprofiel 3 (IQ 35-50) 10 Uitstroomprofiel 4 (IQ 50-70) 10 Uitstroomprofiel 5 (IQ 70-85) 10 Uitstroomprofiel 6 (IQ > 85) 10 Passend onderwijs Wat is passend onderwijs? 10 Gaat uw kind voor het eerst naar school? 11 Direct aanmelden bij de school voor speciaal onderwijs 11 Is voor uw kind een overstap van een reguliere school naar een speciale school nodig? 11 Volgt uw kind al speciaal onderwijs? 11 Is voor uw kind een overstap van een speciale school naar een reguliere school mogelijk? 11 Symbiose: een combinatie van speciaal en regulier onderwijs 11 Zijn er vragen of onduidelijkheden 12 2

3 Het onderwijs Ontwikkelingsperspectief (OPP) 12 Sublesgroepsplan 12 Toetsen en observaties 12 Uitstroombestemming 12 Zorgen voor de leerling Toelating op school 13 De eerste zes weken na plaatsing 13 De cyclus van het ontwikkelingsperspectief 13 Volgen van leerlingen met een extra hulpvraag 14 Signaleringssysteem Zorg voor jeugd 14 Samenwerking gezinscoach 14 Kwaliteitszorg Wat is kwaliteit? 14 Waar werken we aan het komende schooljaar 15 Opbrengsten van het onderwijs 15 uitstroomgegevens 15 De school Geschiedenis van de school 16 Situering van de school 16 De inhoud van de school Onderwijsaanbod 17 Kerndoelen waaraan in de leerroutes gewerkt wordt 17 Kerndoelen per uitstroomprofiel 18 Leergebied overstijgende kerndoelen 18 Leren taken uitvoeren leerlingen 18 Ontwikkelen van een persoonlijk toekomstperspectief 18 Sociale emotionele ontwikkeling 18 3

4 Nederlandse taal en communicatie 19 Mondelinge taal en logopedie 21 Engelse taal 24 Rekenen en wiskunde 24 Mens, natuur en techniek 27 Mens en maatschappij 27 Culturele oriëntatie en creatieve expressie 27 Bewegen en sport 27 Zwemmen 27 Arbeidtoeleiding op School De Lans Inleiding 28 Uitstroommogelijkheden leerlingen 28 VSO leerlijnen Voorbereiding op Dagbesteding en Arbeid Fases arbeidstoeleiding binnen het VSO Praktijk Vormend Onderwijs 29 Profielen 29 Lessen en inhoud De kennismakingsstage De arbeid oriënterende stage De plaatsingsstage Portfolio: 30 Onderdelen portfolio Stappen in Arbeidstoeleiding / / 17 jaar 30 17/18 jaar jaar 31 4

5 19/20 jaar 31 Arrangement Leren Leren 32 Betrokkenheid van ouders Het belang van de betrokkenheid van ouders 36 informatievoorziening aan ouders 36 Protocol informatieverschaffing en gescheiden ouders 36 Vrijwillige ouderbijdrage 36 Sponsering 37 Klachten Vertrouwenspersonen 37 De vertrouwenspersonen van onze stichting zijn 38 De klachtencommissie 39 Interne afhandeling 39 Vertrouwensinspecteur 40 Non-discriminatie code Non-discriminatie code van vrijescholen 40 Veiligheid Klimaat 41 Schorsing en verwijdering Protocol Time-out/verwijderen/schorsen 41 Omgaan met persoonlijke gegevens binnen de Stichting Vrijescholen Athena Algemeen 42 Omschrijving 42 Werking en doel van de registratie 42 Categorieën 42 Soorten van gegevens 43 Het beheer van de gegevens 43 Toegang tot de gegevens 43 Doorgeven van gegevens 44 Informatie en inzage 44 Verwijdering van gegevens 44 5

6 Beroepsprocedure 44 Onvoorzien 44 Overige bepalingen 44 Vakantierooster en schooltijden Schooltijden 44 Vakantierooster 2015/ Vrije dagen en jaarfeesten 45 Leerlingen vervoer 45 Verlof of verzuim Verlof buiten de schoolvakanties 46 Richtlijnen verlof buiten de schoolvakanties 46 Ad A: extra vakantieverlof, algemeen uitgangspunt 46 Ad B: Gewichtige omstandigheden; 10 schooldagen per schooljaar of minder 47 Verzekeringen Verzekeringen tijdens vervoer van leerlingen met eigen auto 48 Therapeuten 48 Logopedie 48 Schoolbegeleiding Landelijke organen 49 Schoolbegeleiding 49 Adressen Bevoegd gezag en bestuursadres 49 Medewerkers 50 6

7 Visie op onderwijs Onze missie Liefde voor de leerlingen staat bij ons voorop. Wij vinden het belangrijk om veel persoonlijke aandacht te bieden. Onze missie is het om de leerlingen op een zo evenwichtig mogelijke manier te laten uitstromen. Dit doen we via passende zorg en leerarrangementen die de totale ontwikkeling van de leerling bestrijken. We zijn gericht op het vergroten van mogelijkheden van leerlingen zodat zij volwaardig kunnen deelnemen aan de maatschappij en zo zelfstandig als mogelijk kunnen werken, wonen en hun vrije tijd besteden. Onze waarden Voor welke waarden staan de medewerkers van de Lans: Welkom, je mag zijn wie je bent in alle opzichten. Respect voor een evenwichtige ontwikkeling. Vanuit respect voor de ontwikkeling van elk kind brengen en bewaken wij evenwicht tussen hoofd, hart en handen. Samen met en van elkaar leren. Op de Lans werken wij vanuit een open, nieuwsgierige houding (kind, ouder, collega) samen aan de toekomst van onze leerlingen, college en school. Respectvolle organisatie. We vormen een open en transparant team, waar ieder zich gezien weet en waar respect heerst voor elkaars kwaliteiten en elkaars leerproces. De Lans is een levendige, lerende en uitnodigende school waar ontwikkelingsgericht onderwijs wordt gegeven zodat iedere leerling met zijn/haar kwaliteiten zich tot goed burgerschap kan ontwikkelen. Onze visie Wij streven ernaar de leerlingen het volgende te geven: Rust en harmonie waardoor zij zich veilig kunnen voelen. Aandacht en inlevingsvermogen om echt contact te kunnen maken. Ruimte en veelzijdigheid om de persoonlijke groei te stimuleren. Opmerkzaamheid en maatwerk om hun talenten te ontplooien. Praktijkgerichtheid en samenwerking om hun toekomstperspectief te verbeteren. Ons onderwijs Met kwalitatief hoogwaardig onderwijs bedoelen we dat onze school ambitieus is en opbrengstgericht werkt en het maximale uit leerlingen wil halen. Wij willen onze leerlingen een evenwichtig levensperspectief bieden. Daartoe spreken wij het gezonde deel in leerlingen aan in plaats van hen te confronteren met hun handicap. Daarnaast bieden we hen handvaten om met dat deel van hen dat minder functioneert goed om te kunnen gaan. Voor ons is het van belang dat leerlingen plezier hebben in het onderwijs en dat zij veel succeservaringen opdoen. 7

8 De organisatie Het bestuur Onze school valt onder het bestuur van de Stichting Vrijescholen Athena. De vrijescholen van Almelo, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Brummen, Deventer, Doetinchem, Emmen, Enschede, Groningen, Harderwijk, Leeuwarden, Meppel, Oldenzaal en Winterswijk vormen samen de Stichting Vrijescholen Athena. Deze stichting ontstond in januari 2005 door de fusie van acht basisscholen voor vrijeschoolonderwijs. Op dit moment telt de stichting vijftien vrijescholen, veertien voor primair onderwijs en één voor (voorgezet) speciaal onderwijs. Ongeveer 2200 leerlingen en ruim 250 medewerkers zorgen voor een levendig geheel. In de huidige tijd van versnelde verandering, groeiende keuzemogelijkheden en toenemende verwachtingen vanuit onze omgeving, biedt vrijeschoolonderwijs een meerwaarde. In onze optiek gaat onderwijs namelijk verder dan goed lezen, rekenen en algemene kennis. Onderwijs dient in dienst te staan van persoonlijkheidsvorming. Van creativiteit, zelfkennis, emotionele intelligentie, zelfexpressie, zelfstandigheid en sociale vaardigheden. Om daarmee samen met ouders onze kinderen te leren zelf betekenis en richting aan hun leven te geven. Zodat kinderen uitgroeien tot sterke persoonlijkheden die hun plek vinden in en vormgeven aan de toekomstige maatschappij. De Athenascholen geven als basisscholen en in Brummen, als school voor speciaal onderwijs, deels op hun eigen wijze vorm aan vrijeschoolonderwijs. De geschiedenis, omgeving en organisatiecultuur verschillen van school tot school. Wat ons bindt is de overtuiging dat we met elkaar sterker staan en meer kwaliteit kunnen bieden. Wij voeren een gezamenlijk personeel en financieel beleid en delen kennis met elkaar. Hierbij worden de scholen vanuit het bestuurskantoor in Deventer met raad en daad ondersteund. De directeur is integraal verantwoordelijk voor de eigen school. De bestuurder van Athena vormt tevens het bevoegd gezag van de scholen. Op het bestuurskantoor is een aantal stafmedewerkers die directeur en bestuurder ondersteunen, aansturen en controleren bij vraagstukken op het terrein van personeelsbeleid, planning & control, financiën en kwaliteitszorg. Daarnaast houdt een Raad van Toezicht toezicht op het beleid en het handelen van de bestuurder; de Raad van Toezicht dient ieder jaar zowel de begroting als het jaarverslag goed te keuren. Bemensing van de stichting: Stafbureau College van Bestuur: P.A. (Peronnik) Veltman Secretariaat: L.(Lia) Mulderij, K. (Karin) van Veen-Peet, M. (Miriam) Lap Stafmedewerker)s P&O F. (Ferdinand) ter Beek, F. (Ferdi) Kremer Planning & control: K. (Karin) Nieland Kwaliteitszorg: M. (Monique) van der Pijll-Van Raalte Raad van Toezicht Mw. W. Broekhuijsen: voorzitter, bestuurlijke verhoudingen en strategie Dhr. J. van der Haar : vicevoorzitter, bedrijfseconomische en financiële zaken Mw. A. Gottenbos : lid, personeelszaken Dhr. N. de Schrijver : lid, marketing Mw. J. de Vries : lid, onderwijs kwaliteit Dhr. H.B. Ledeboer : lid, juridische zaken 8

9 De leden van de Raad van Toezicht zijn bereikbaar via het bestuurskantoor. GMR Sinds 1 januari 2007 is de Wet Medezeggenschap Scholen (WMS) van kracht. De stichting heeft een medezeggenschapsstatuut vastgesteld; hierin is de medezeggenschap van ouders en medewerkers op schoolniveau en bestuursniveau beschreven. Ouders en medewerkers hebben op schoolniveau invloed via de lokale medezeggenschapsraad. In december 2007 is de GMR geïnstalleerd. Van iedere school heeft een medewerker en een ouder zitting in de GMR, die minimaal vier maal per jaar bijeenkomt om bovenschoolse zaken te bespreken. Voorzitter : R. (Rob) van den Dool Plaatsvervangend voorzitter : J. (Jan) Heerschop Secretaris : J. (Jeroen) Zijlstra Bereikbaar via : secretariaat@vsathena.nl Onze doelgroep De leerlingen van onze scholen zijn kinderen en jongeren met complexe ontwikkelings- en/of gedragsproblemen in de leeftijd van 4 tot 20 jaar. Het merendeel van de leerlingen heeft een verstandelijke beperking waardoor hun ontwikkeling op verschillende ontwikkelingsterreinen anders en vaak vertraagd verloopt. Een aantal van hen functioneert cognitief op een zeer laag niveau zodat er naast onderwijs ook zorg nodig is. Daarnaast is er een groep leerlingen die cognitief voldoende is toegerust maar waarbij de gedragsproblematiek en/of psychiatrische stoornis het leren en ontwikkelen op school ernstig belemmert. De diversiteit van onze doelgroep is groot en daarom hebben we onze leerlingen ingedeeld in zes leerling profielen. Aan alle profielen is een leerroute gekoppeld die leidt naar de verwachte uitstroombestemming. Uitstroomprofiel 1 (IQ < 20 ) Deze leerlingen hebben veel nabijheid en intensieve ondersteuning nodig. Het onderwijs richt zich op de basale ontwikkeling en de beleving van de leerling. Het accent ligt op de zelfredzaamheid en op de lichamelijke en zintuiglijke activering. De leerlingen stromen uit naar belevingsgerichte dagbesteding en zijn aangewezen op intensieve 24-uurszorg. Uitstroomprofiel 2 (IQ 20-35) Ook het onderwijs aan de leerlingen in profiel 2 (IQ 20-35) richt zich op de communicatieve, de motorische en zintuiglijke ontwikkeling. Er is veel aandacht voor het vergroten van de alledaagse en sociale zelfredzaamheid, leren spelen en het leren functioneren in de groep. De leerlingen met profiel 2 stromen uit naar dagbesteding in kleine groepen of taakgerichte dagbesteding. Uitstroomprofiel 3 (IQ 35-50) Met leerlingen in profiel 3 (IQ 35-50) werken we toe naar een zo groot mogelijke zelfstandigheid en sociale redzaamheid. Het leerstofaanbod is daarom ook zoveel mogelijk gericht op het (functioneel) kunnen lezen, rekenen en schrijven. Deze groep leerlingen stroomt uit naar arbeidsgerichte dagbesteding. 9

10 Uitstroomprofiel 4 (IQ 50-70) Voor leerlingen in profiel 4 (IQ 50-70) richt het onderwijs zich vooral op het reguliere leerstofaanbod. Daarnaast werken wij aan het vergroten van autonomie, het nemen van initiatief en verantwoordelijkheid en het leren van en met elkaar. De leerlingen stromen uit naar arbeid (met name sociale werkvoorziening). Uitstroomprofiel 5 (IQ 70-85) Ook in het onderwijs aan de leerlingen met profiel 5 (IQ 70-85) neemt het leren lezen, schrijven, rekenen en de ontwikkeling van de sociale competentie een centrale plaats in. De leerlingen stromen uit naar vervolgonderwijs of stromen uit naar arbeid, waar mogelijk in het vrije bedrijf. Uitstroomprofiel 6 (IQ > 85) Voor de leerlingen in het VSO bieden we de mogelijkheid tot het behalen van certificaten die hiervoor nodig zijn. Leerlingen in profiel 6 (IQ > 85) krijgen een regulier onderwijsprogramma aangeboden dat gericht is op het behalen van (deel)certificaten en/of een diploma. De leerlingen stromen door naar een reguliere vervolgopleiding of de reguliere arbeidsmarkt. Omdat de school zich er steeds meer op richt om thuiszittende leerlingen weer op school te krijgen kan het zijn dat ook leerlingen de school gaan bezoeken met VMBO-t, HAVO of VWO capaciteiten. Wij werken samen met het IVIO ( )om er voor te zorgen dat de leerlingen hun diploma's kunnen behalen. Gedrag De speciale onderwijsbehoefte omtrent gedrag die het meeste voorkomt is de behoefte aan begrenzing van het gedrag. Bij veel leerlingen is er naast de verstandelijke beperking sprake van een psychiatrische problematiek, zoals PDDNOS, autisme en hechtingsproblemen. Als we kijken naar de secundaire variabelen binnen school, dan heeft ongeveer 10% van de leerlingen een niet- Nederlandse achtergrond Passend onderwijs Wat is passend onderwijs? Elk kind heeft recht op goed onderwijs. Ook kinderen die extra ondersteuning nodig hebben. Dit is het uitgangspunt van passend onderwijs. De regering wil dat zoveel mogelijk kinderen naar een reguliere school in de buurt gaan. Kinderen die het echt nodig hebben kunnen naar het speciaal onderwijs. De wet Passend onderwijs is 1 augustus 2014 ingegaan. Reguliere en speciale scholen gaan meer samenwerken in een Samenwerkingsverband om nog beter onderwijs voor alle leerlingen mogelijk te maken. Goed samenwerken met instellingen zoals Jeugdhulp en gemeenten is eveneens belangrijk. Gaat uw kind voor het eerst naar school? Ouders kunnen hun kind aanmelden bij de basisschool in de buurt óf als al duidelijk is dat speciaal onderwijs nodig is, direct bij de speciale school. Als ouders hun kind aanmelden bij de reguliere school in de buurt bekijkt deze school of ze het kind passend onderwijs kunnen bieden. Indien het nodig is, kan extra ondersteuning worden ingezet (dit noemen we een arrangement). Hierover overlegt de school met ouders. 10

11 Direct aanmelden bij de school voor speciaal onderwijs Als al vroeg duidelijk is dat uw kind (nog) niet naar de reguliere basisschool kan gaan en dat speciaal onderwijs nodig is kunt u uw kind aanmelden bij een speciale school. De school waar u uw kind aanmeldt gaat dan samen met u bekijken of deze school een passende plek voor uw kind is. Als speciaal onderwijs nodig is vraagt de school in nauw overleg met u een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) aan voor het speciaal onderwijs. De school vraagt deze TLV aan bij het Samenwerkingsverband in de regio waar de leerling woont. De commissie die deze TLV afgeeft bekijkt kritisch of uw kind speciaal onderwijs nodig heeft en bepaalt voor hoeveel jaren de TLV geldig is. Tegen het eind van de geldigheidsperiode van de TLV wordt, als voortzetting van speciaal onderwijs nodig is, een nieuwe TLV aangevraagd. Is voor uw kind een overstap van een reguliere school naar een speciale school nodig? Als uw kind op een reguliere school zit en dit ook met extra ondersteuning niet voldoende is, kan de school in afstemming met ouders, een plaatsing op het speciaal (basis) onderwijs aanvragen. De school vraagt een toelaatbaarheidsverklaring aan voor het speciaal onderwijs voor zolang dit nodig is. Volgt uw kind al speciaal onderwijs? Kinderen die al op het speciaal onderwijs zitten houden hun plek en indicatie tot uiterlijk 1 augustus Om ook daarna nog speciaal onderwijs te kunnen volgen vraagt de school een Toelaatbaarheidsverklaring (TLV) bij het Samenwerkingsverband in de regio waar de leerling woont. De school overlegt vooraf met ouders of voortzetting van speciaal onderwijs nog langer nodig is. Zit uw kind op het speciaal onderwijs en stapt het over naar een andere school voor speciaal (basis) onderwijs of naar het VSO dan vraagt de school, in afstemming met ouders, eerder een Toelaatbaarheidsverklaring aan. Bij een overstap naar een andere school vóór augustus 2016 moet de school dus eerder een TLV voor het kind aanvragen. Is voor uw kind een overstap van een speciale school naar een reguliere school mogelijk? Verloopt de ontwikkeling van het kind dusdanig dat een overstap naar het regulier onderwijs gemaakt kan worden dan gaat de school daarover met ouders in gesprek. Symbiose: een combinatie van speciaal en regulier onderwijs Voor sommige kinderen is het gewenst om een periode deels onderwijs in het speciaal onderwijs én deels in het reguliere onderwijs te volgen. De wet maakt dit mogelijk en scholen maken hierover goede afspraken in overleg met ouders. Zijn er vragen of onduidelijkheden. Ga in gesprek met de school. U kunt daarnaast meer informatie vinden over passend onderwijs op 11

12 Het onderwijs Ontwikkelingsperspectief (OPP) Voor elke leerling stellen wij in overleg met ouders (en waar mogelijk de leerling), een ontwikkelingsperspectief op. In het ontwikkelingsperspectief beschrijven we de uitstroombestemming die de leerling kan behalen. Het onderwijsaanbod wordt bepaald door de leerroute. De onderwijsmethoden en de leermaterialen sluiten hierbij aan. Deze OPP's worden aan het begin van het schooljaar met de ouders (waar mogelijk met de leerling) besproken. Het is onze ambitie om de talenten van leerlingen optimaal tot ontwikkeling te brengen. Sublesgroepsplan Voor onze school zijn de kerndoelen Speciaal en (Voortgezet) Speciaal Onderwijs van kracht. In de kerndoelen staat per leergebied waar we aan moeten werken in de klas. Wij willen groepsgericht onderwijs aanbieden. Daarom maken wij sublesgroepsplannen die gebaseerd zijn op de CED leerlijnen voor het ZML onderwijs. Het sublesgroepsplan is een hulpmiddel bij het opbrengstgericht en planmatig werken. Leraren clusteren leerlingen met een vergelijkbaar niveau. Het sublesgroepsplan beschrijft het onderwijsaanbod voor een periode van maximaal een half jaar. De leraren maken afhankelijk van de leerroute sublesgroepsplannen voor de BIG 5 Rekenen (vanaf 2014) Mondeling taal (vanaf 2015) Schriftelijke taal ( vanaf 2015) Sociaal Emotionele Ontwikkeling (SEO) ( vanaf augustus 2015) Leren leren ( vanaf januari 2016) Toetsen en observaties De leraren volgen de voortgang van de leerlingen op groepsniveau door middel van observaties en toetsen. Ongeveer elke zes weken worden er toetsen afgenomen. In januari neemt de school CITO toetsen af en in juni de AVI toets. Elk halfjaar wordt een groepsbespreking gehouden waarin zowel de leerresultaten als het welbevinden van de leerlingen worden besproken. De voortgang van de leerling wordt twee keer per jaar geëvalueerd en besproken met ouders. Deze evaluatie wordt vastgelegd in het leerlingvolgsysteem Parnassys. Uitstroombestemming Aan het einde van de SO periode wordt een advies gegeven voor vervolgonderwijs. De uitstroombestemmingen zijn: Voortgezet Speciaal Onderwijs Praktijkonderwijs Regulier Voortgezet Onderwijs. Voor leerlingen in het Voortgezet Speciaal Onderwijs zijn drie uitstroombestemmingen: Vervolgonderwijs: gericht op het behalen van een regulier diploma; Arbeidsmarkt: indien mogelijk met een arbeidscontract; Dagbesteding: gericht op zo zelfstandig mogelijk kunnen functioneren tijdens verschillende vormen van dagactiviteiten. Voor leerlingen van het VSO met uitstroombestemming dagbesteding of arbeidsmarkt zijn praktijk vormend onderwijs en (interne) stage belangrijke onderdelen van het onderwijsprogramma. Leerlingen behalen deel certificaten zodat zij gericht werken aan het opbouwen van een portfolio. Voor het lopen van stages hebben wij een stage coördinator in dienst die in samenwerking met de leerling, ouders en leerkracht kijkt naar beste mogelijkheden. 12

13 Zorgen voor de leerling Toelating op school Als gevolg van de invoering van de Wet Passend Onderwijs vanaf augustus 2014 bepaalt het Samenwerkingsverband voortaan of een leerling op onze school toelaatbaar is. Hierbij wordt gekeken naar de ondersteuningsbehoeften van het kind of de jongere. Als het Samenwerkingsverband beoordeelt dat regulier onderwijs niet passend is voor het kind of de jongere dan geeft het een toelaatbaarheidsverklaring af, waarmee plaatsing op onze school mogelijk is. De eerste zes weken na plaatsing Binnen zes weken nadat de leerling is geplaatst, wordt het ontwikkelingsperspectief vastgesteld. Dit wordt gedaan binnen de Commissie van Begeleiding. Deze commissie bestaat uit de directeur van de school (voorzitter), orthopedagoog en de intern begeleider. Bij de bepaling van het ontwikkelingsperspectief gebruikt de Commissie van Begeleiding diverse informatiebronnen uit het dossier van de leerling zoals IQ-scores, uitkomsten van (psychologisch) onderzoek, medische gegevens, informatie over eerder verleende hulp en ondersteuning, behaalde leerresultaten en informatie over de thuissituatie. Het eerste ontwikkelingsperspectief bevat de verwachte uitstroombestemming van de leerling en de onderbouwing daarvan. Het complete beeld van de leerling wordt door de Commissie van Begeleiding overgedragen aan de leraar. De leraar geeft vervolgens op basis van deze informatie invulling aan de leerroute die is vastgesteld. Na de vaststelling van het ontwikkelingsperspectief, krijgen de ouders en zo mogelijk de leerling een uitnodiging voor een gesprek. Dit gesprek heeft de status van een op overeenstemming gericht overleg. Bij dit gesprek legt de school uit dat het ontwikkelingsperspectief een inschatting is van de mogelijkheden van de leerling, resulterend in een leerroute en uitstroombestemming. Het kan voorkomen dat ouders het niet eens zijn met het ontwikkelingsperspectief. In het geval dat u er samen met de school niet uitkomt, kan er een klacht worden ingediend bij het bestuur of kunt u een onderwijsconsulent om advies vragen. Ouders kunnen hun geschil ook voorleggen aan de landelijke geschillencommissie Passend Onderwijs. De cyclus van het ontwikkelingsperspectief Het ontwikkelingsperspectief doorloopt een jaarlijkse cyclus waarin twee groepsbesprekingen plaatsvinden. Na elke groepsbespreking wordt bepaald of de leerling zich volgens de leerroute en daarmee volgens verwachting ontwikkelt. Hierbij komt de vraag aan de orde of het gekozen ontwikkelingsperspectief en de leerroute nog passend zijn. Twee keer per jaar nodigen we ouders uit voor een evaluatie. Het kan zijn dat we voorstellen het ontwikkelingsperspectief naar boven of beneden bij te stellen. Dit omdat de leerling een andere ontwikkeling doormaakt dan bij de start op school werd verwacht. Binnen de Commissie van Begeleiding wordt de aanpassing vastgesteld. Volgen van leerlingen met een extra hulpvraag Onze leerlingen vragen om een specifiek onderwijsaanbod dat optimaal aansluit bij hun mogelijkheden. Voor een aantal leerlingen geldt dat er naast onderwijs ook zorg nodig is. Uitgangspunt is dat leerlingen waarbij de ontwikkeling stagneert tijdig worden gesignaleerd en zo snel mogelijk op school en/of in de thuissituatie de nodige extra ondersteuning krijgen. 13

14 Signaleringssysteem Zorg voor jeugd Leerlingen worden op verschillende momenten besproken. Wanneer er zorgen zijn over een leerling of er is sprake van grensoverschrijdend gedrag dan zal de school dit altijd eerst bespreken met de ouders/verzorgers van de leerling. Daarnaast is er binnen de school een interne overlegstructuur waarin de zorgen over of het gedrag van de leerling besproken kan worden. Bij vermoedens van geweld volgen we de stappen van de meld code kindermishandeling. Bij ongeoorloofd of langdurig ziekteverzuim kan er een melding gedaan worden bij de leerplichtambtenaar. In al deze gevallen zullen ouders hiervan op de hoogte worden gesteld. Samenwerking gezinscoach Er zijn situaties waarbij het inzetten van een gezinscoach effectief kan zijn. Bijvoorbeeld als een leerling veel moeite heeft om naar school te komen, om zelfvertrouwen te ontwikkelen of ritme in een dag te krijgen. De school kan helpen bij het aanvragen van een gezinscoach bij jeugd en gezin. Kwaliteitszorg Wat is kwaliteit? Vorm geven aan kwaliteitsbeleid vormt één van de speerpunten in het strategisch beleid van de Stichting Athena. Het bepalen van wat kwaliteit is en hoe we kwaliteit kunnen (blijven) verbeteren, speelt zich af op alle niveaus van de organisatie, d.w.z. op stichtingsniveau, op schoolniveau en op het niveau van de individuele klassen en leraren. In wezen staan de volgende 6 vragen voortdurend centraal in ons denken en handelen: Doen we de goede dingen? Doen we de dingen goed? Hoe weten we dat? Vinden anderen dat ook? Wat doen we met deze wetenschap? Welke dingen willen we beter doen? Kwaliteit verbeteren en borgen is geen apart beleidsterrein, maar speelt door alle bekende beleidsterreinen heen. Door het toepassen van de kwaliteitscyclus werken wij planmatig en systematisch aan het verbeteren en borgen van de kwaliteit in alle onderdelen van onze organisatie. De regelmatig terugkerende evaluaties en enquêtes stellen ons in staat om vast te stellen of de organisatie op het gewenste niveau functioneert, of eerdere verbeteronderwerpen nog verder doorontwikkeld moeten worden, of dat andere, aanvullende prioriteiten moeten worden gesteld. Waar werken we aan het komende schooljaar 1. Toetsinginstrument voor SEO in Parnassys (digitaal volgsysteem) implementeren. We hebben gekozen voor de methode ZIEN. 2. De methode De Vreedzame School wordt schoolbreed ingevoerd voor SEO (sociaal/emotionele ontwikkeling) 3. We gaan op zoek naar een arts die 1 keer per zes weken deelneemt aan het CVB (commissie van begeleiding) 4. Leraren betrekken bij het CVB en tevens onderzoeken of het deelnemen van leraren aan het CVB van meerwaarde kan zijn. 14

15 5. Het arrangement voor leerroute 5 wordt door de stage coördinator verder uitgewerkt. 6. Afwegen welke picto s we op School De Lans gaan gebruiken, aanschaf van materialen en software. 7. De halfjaarsplanningen voor taal worden verder ingevoerd en geëvalueerd. 8. Doelen voor Leren Leren komen ook in het OPP. 9. Bij leerlingen uit de hogere groepen wordt het Eigen Initiatief Model toegepast. Leraren worden hierin verder getraind. 10. Gesprekken voeren over het schoolbreed afspraken maken over Oplossingsgericht werken. 11. Ook het komende schooljaar ontvangen de leraren coaching. 12. Evaluatie van leergebiedoverstijgende ontwikkelingsgebieden. 13. Collegiale consultaties organiseren. Opbrengsten van het onderwijs Uitstroomrichtingen SO BAO: Basisonderwijs SBO Speciaal Basisonderwijs SO Speciaal Onderwijs VSO: Voortgezet Speciaal Onderwijs PRO: Praktijkonderwijs VMBO: Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs Uitstroomrichtingen VSO DB: Dagbesteding SW (sociale werkvoorziening) Sociale Werkvoorziening VB (Vrije Bedrijf) VSO: Voortgezet Speciaal Onderwijs PRO: Praktijkonderwijs VMBO: Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs MBO: Middelbaar Beroepsonderwijs Dagbesteding: Onder de categorie Dagbesteding verstaan wij alle vormen van werken onder begeleiding, zowel binnen als buiten de zorginstelling. Te denken valt aan industrieel werken, maar ook aan werkzaamheden binnen Groenvoorzieningen, Horeca, Schoonmaak e.d. Vervolgonderwijs: Het komt voor dat leerlingen vanuit onze scholen de overstap maken naar een andere vorm van onderwijs. Arbeidsmarkt: Het gaat hier om het verrichten van arbeid waaraan duidelijke prestatie en persoonlijke criteria verbonden zijn. Binnen deze categorie onderscheiden we het werken binnen de Sociale Werkvoorziening (SW ) en het werken binnen het Vrije Bedrijf (VB). Ook in dit verband zijn allerlei vormen van werkzaamheden mogelijk als Horeca, Groen, Schoonmaak etc. 15

16 Uitstroomgegevens Einduitstroom Speciaal Onderwijs schooljaar Einduitstroom SO & VSO Leerroute Aantal Percentage Uitstroom naar Beroepsonderwijs (ROC) % Uitstroom naar Voortgezet onderwijs (PRO) % Uitstroom naar Speciaal Onderwijs ZML (SO en VSO) 3/4 4 40% Uitstroom naar Dagbesteding 1/2 4 40% Totaal % Uitstroomgegevens Einduitstroom Speciaal Onderwijs schooljaar Einduitstroom SO & VSO Leerroute Aantal Percentage Uitstroom naar VSO (eigen school) % Uitstroom naar Speciaal Onderwijs ZML (SO en VSO) 2/3 3 30% Uitstroom naar Dagbesteding 1/2/3/4 5 50% Totaal % De school De vrijeschool voor speciaal onderwijs "De Lans" heeft op dit moment rond de 45 leerlingen. Twee SO groepen, drie VSO groepen en één zorgonderwijs groep. De school heeft ongeveer 35 medewerkers in dienst. Geschiedenis van de school De school is opgericht in 1963 en is altijd verbonden geweest met de instelling de Michaelshoeve in Brummen. De meeste leerlingen woonden op de instelling. In december 2013 is de Michaelshoeve opgeheven en daarmee zijn er veel leerlingen vertrokken. De school heeft daardoor veel leerlingen verloren. Alleen de externe leerlingen zijn overgebleven. Voordat de Michaelshoeve dichtging bezochten rond de 120 leerlingen de school. De Lans heeft een bovenregionale functie. Leerlingen komen uit de wijde omgeving. Van 16

17 Brabant tot en met Friesland. Door de denominatie ( vrijeschool) verlenen de gemeentes leerlingenvervoer voor de ouders die kiezen voor dit soort onderwijs. Situering van de school De school ligt prachtige gelegen net even buiten de bebouwde kom van Brummen en is omringd door prachtige bomen, een grote vijver en boerderijen. Het schoolplein is mooi omsloten en heeft allerlei speeltoestellen zoals een trampoline, een glijbaan, een voetbal- en hockeyveld (met hoge hekken erom heen). De school heeft veel ruimtes. Een eigen gymzaal, techniek lokaal, een plaats om te smeden, een handvaardigheid lokaal, een keuken en een mooie zaal. Het zwembad dat bij de school ligt is vanwege de hoge exploitatie helaas gesloten. De inhoud van de school Onderwijsaanbod Voor iedere leerling wordt bij toelating tot de Lans een ontwikkelingsperspectief en een uitstroom bestemming bepaald die jaarlijks in overleg met ouders/verzorgers geëvalueerd en bijgesteld worden. Deze vormen de basis voor de bepaling van de leerroute die wordt vastgesteld voor de leerling en die wordt aangeboden. De mate van ondersteuningsbehoefte die een leerling nu en in de toekomst nodig heeft, is voor een groot deel mede bepalend voor de plek waar leerlingen gaan uitstromen als zij de school verlaten. Dit varieert van uitstroom naar arbeidsmatige dagbesteding, tot het gaan werken in de sociale werkvoorziening en het vrije bedrijf, eventueel met ondersteuning van een job coach. Het onderwijsprogramma binnen de verschillende leerroutes is afgestemd op de mogelijkheden en behoeften van de leerlingen. Indien zich het voordoet, is het mogelijk om een leerling een branchegericht certificaat en/of andere landelijk erkende (deel)certificaten te laten behalen. Een klein deel van de leerlingen stroomt tijdens of aan het einde van de schoolloopbaan door naar het regulier onderwijs (Praktijkonderwijs, (V )MBO). Er wordt rekening gehouden met de specifieke onderwijsvraag van leerlingen. De flexibiliteit in de organisatievorm als geheel is gelegen in onder meer de mogelijkheden die er zijn om van leerroute te wisselen gedurende de schoolloopbaan. Uitgangspunt is de individuele ontwikkeling van de leerling. Aangezien voor veel leerlingen de school eindonderwijs is, wordt er veel geïnvesteerd in het voorbereiden op een toekomstige werkplek. Dit gebeurt onder meer middels stage, in samenwerking met ouders en diverse instanties zoals bedrijven en zorginstellingen. Voor de begeleiding van onze leerlingen naar de toekomstige werkplek is een stage coördinator aangesteld. De stage coördinator en de leerkrachten vervullen een brugfunctie in de overgang van de schoolperiode naar de periode na school. Zij onderhouden contacten met verschillende sectoren binnen het vrije bedrijf, de sociale werkvoorziening en de verschillende Centra voor Dagbesteding De basis voor de onderwijsinhoudelijke inrichting van de school is de nieuwe kwaliteitswet VSO die met ingang van 1 augustus 2013 ingegaan is. Hierin wordt uitgegaan van drie uitstroomprofielen: Kerndoelen waaraan in de leerroutes gewerkt wordt. Waarom kerndoelen? Het speciaal onderwijs en het vso bieden onderwijs aan leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte. In de kerndoelen staan de belangrijkste zaken die scholen deze leerlingen moeten aanbieden. Ze zorgen ervoor dat leerlingen zich gedurende hun schoolperiode blijven ontwikkelen. Ook garanderen ze een breed en gevarieerd onderwijsaanbod. Daarnaast bieden de kerndoelen een kader voor (publieke) verantwoording; scholen 17

18 kunnen hiermee beter laten zien of leerlingen hun doelen bereiken. De kerndoelen zijn streefdoelen. Ze beschrijven wat een school de leerlingen bijbrengt om de kansen van leerlingen op maatschappelijke participatie te vergroten. Ze bereiden hen zo voor op hun verwachte uitroombestemming: een vervolgopleiding, de arbeidsmarkt of vormen van dagbesteding. Kerndoelen zijn dus geen eindtermen. Bovendien duiden kerndoelen geen niveau aan. Ruimte voor scholen De kerndoelen zijn richtinggevend. Ze bieden scholen voldoende ruimte om in te spelen op de individuele mogelijkheden van leerlingen. Scholen bepalen zelf hoe ze de inhoud ordenen, welke didactiek(en) ze volgen en welke leermiddelen ze gebruiken. De school biedt onderwijs dat het beste past bij de ontwikkelingsmogelijkheden van de leerlingen. Kerndoelen per uitstroomprofiel Er zijn leergebied overstijgende kerndoelen. Deze richten zich op het leren leren, het ontwikkelen van sociale vaardigheden en het omgaan met een handicap of stoornis. Voor een goede voorbereiding op de arbeidsmarkt en dagbesteding zijn voor de 3 verschillende uitstroomprofielen ook aparte kerndoelen geformuleerd: de leergebied specifieke kerndoelen. Leergebied overstijgende kerndoelen De leergebied overstijgende kerndoelen zijn onderverdeeld in 4 thema s: Leren leren Bij veel leerlingen in het vso vraagt het ontwikkelen van een open en flexibele leerhouding en het leren toepassen van leerstrategieën veel aandacht. Dit thema gaat over dat de leerling leert om (mede) verantwoordelijkheid te nemen voor het leerproces, actief werkt aan zijn eigen ontwikkeling en met zelfvertrouwen kennis opbouwt. Leren taken uitvoeren Leerlingen Leren om taken zo planmatig, methodisch en zelfstandig mogelijk uit te voeren en waar nodig hulp te vragen. Het doel is om de leerling een zo groot mogelijke zelfstandigheid en eigen regie aan te leren. Voor een deel van de leerlingen geldt dat de zelfredzaamheid blijvend (intensieve) aandacht vraagt. Daaronder valt bijvoorbeeld het optimaliseren en integreren van de zintuiglijke en motorische ontwikkeling. Leren functioneren in sociale situaties Niet alle leerlingen in het vso ontwikkelen bepaalde competenties op sociaal, emotioneel en communicatief gebied vanzelf. De kerndoelen richten zich op de verdere ontwikkeling van deze competenties. Ontwikkelen van een persoonlijk toekomstperspectief Leerlingen worden zich bewust van hun kracht en kwaliteiten en leren omgaan met hun beperkingen. Het ontwikkelen van een positief zelfbeeld en een realistische kijk op de eigen toekomstmogelijkheden, zijn in dit thema cruciale doelen. In het hoofdstuk "Arbeidstoeleiding op de Lans" staat beschreven hoe wij hier invulling aan willen geven. 18

19 Sociale emotionele ontwikkeling Uitgaande van de individuele mogelijkheden en de hulpvraag van onze leerlingen wordt sociale redzaamheid zowel individueel als in groepsverband aangeboden. Deze vakgebieden lopen als een rode draad door het gehele onderwijsaanbod. Een belangrijk aspect in ons onderwijs is het zoveel mogelijk bevorderen van de zelfstandigheid van leerlingen. De school wil leerlingen mede opvoeden tot verantwoordelijke en actieve leden van de gemeenschap. Daartoe beschouwen we de klas en de school als oefenplaats. Leerlingen leren dat zij deel uitmaken van de gemeenschap die de klas en school vormt en leren daar een bijdrage aan te leveren. Ze leren oog en oor te hebben voor anderen, zich verantwoordelijk te voelen voor het algemeen belang: initiatiefrijk, zorgzaam en betrokken. De methode Beste Burgers wordt hiervoor als leidraad gebruikt. Meer informatie hierover kunt u vinden op: Nederlandse taal en communicatie Goede beheersing van het Nederlands maakt het mogelijk om deel te nemen aan het maatschappelijke leven. Beheersing van het Nederlands is ook nodig om inhoud en vaardigheden in andere leergebieden en in latere werksituaties te verwerven. Het volgende arrangement wordt aangeboden op School de Lans: VSO Onderbouw Leeftijd Leerroute 1/2 Leerroute 3 Leerroute 4 Streefkwaliteit: Streefkwaliteit: Streefkwaliteit: / 9 Uitstroom Belevingsgerichte - Arbeidsgerichte dagbesteding Arbeid profiel Taakgerichte dagbesteding 12 t/m 14 jaar Schrijven Mijn eigen handschrift Mijn eigen handschrift Mijn eigen handschrift Zo lezen wij Aanvankelijk Kijken en kiezen deel 2 Veilig stap voor stap lezen Spelling Prentenboeken / leesboeken Zo leer je kinderen lezen en spellen Zo leer je kinderen lezen en spellen Spelling langs de lijn Spelling langs de lijn Slagwerk Spelling Slagwerk Spelling Technisch lezen Prentenboeken / leesboeken Slagwerk Taal Slagwerk Taal Begrijpend Prentenboeken / leesboeken Kidsweek kidsweek lezen Op weg naar 1F Mondelinge taal Zie logopedie Zie logopedie Zie logopedie Nederlands met Communicatieve gebaren voorwaarden Woordenschat Boeken lezen / Kidsweek Boeken lezen / Kidsweek Woordenschat Taal (Zwijsen) Woordenschat Taal (Zwijsen) Ondersteunend OWG / Gynzy OWG / Gynzy OWG / Gynzy materiaal Op je eigen wijze 19

20 Volgen van Methode gebonden toetsen Methode gebonden toetsen Methode gebonden toetsen resultaten 1 x in de zes weken 1 x in de zes weken 1 x in de zes weken Toetsen Letters benoemen Letterdictee / letters benoemen DMT/ PI / AVI Woorden benoemen Woorden benoemen Cito begrijpend lezen VSO Middenbouw Leeftijd Leerroute 1/2 Leerroute 3 Leerroute 4 Streefkwaliteit: Streefkwaliteit: Streefkwaliteit: 5 / / t/m 17 jaar Aanvankelijk Kijken en kiezen deel 2 lezen Veilig stap voor stap / Zo leer je kinderen lezen en spellen Spelling Zo leer je kinderen lezen en spellen Spelling langs de lijn Spelling langs de lijn Slagwerk Spelling Slagwerk Spelling Schrijven Mijn eigen handschrift Mijn eigen handschrift Kaligraferen Kaligraferen Technisch lezen Kidsweek Slagwerk Taal Slagwerk Taal Begrijpend lezen Kidsweek Kidsweek / op weg naar 1F Mondelinge taal Zie logopedie Zie logopedie Zie logopedie Nederlands met Communicatieve gebaren voorwaarden Woordenschat Woordenschat Taal (Zwijsen) / Lezen Woordenschat Taal (Zwijsen) / Lezen Ondersteunend OWG / Gynzy OWG / Gynzy OWG / Gynzy materiaal Volgen van Methode gebonden toetsen Methode gebonden toetsen Methode gebonden toetsen resultaten 1 x in de zes weken 1 x in de zes weken 1 x in de zes weken Toetsen Letters benoemen Letterdictee / letters benoemen DMT/ PI / AVI Woorden benoemen Woorden benoemen Cito begrijpend lezen 20

21 VSO Bovenbouw Leeftijd Leerroute 1/2 Leerroute 3 Leerroute 4 Streefkwaliteit: Streefkwaliteit: Streefkwaliteit: / t/m 20 jaar Spelling Kijken en kiezen deel 2 Zo leer je kinderen lezen en spellen Zo leer je kinderen lezen en spellen Pictolezen Spelling langs de lijn Spelling langs de lijn Slagwerk Spelling Slagwerk Spelling Technisch lezen Veilig stap voor stap Slagwerk Taal Slagwerk Taal Zo leer je kinderen lezen en spellen Begrijpend lezen Kidsweek Kidsweek Op weg naar 1F Mondelinge taal Zie logopedie Zie logopedie Zie logopedie Nederlands met Communicatieve gebaren voorwaarden Woordenschat Boeken lezen / Kidsweek Boeken lezen / Kidsweek Woordenschat Taal (Zwijsen) Woordenschat Taal (Zwijsen) Ondersteunend OWG OWG / Gynzy OWG / Gynzy materiaal Volgen van Methode gebonden toetsen Methode gebonden toetsen Methode gebonden toetsen resultaten 1 x in de zes weken 1 x in de zes weken 1 x in de zes weken Toetsen Letters benoemen Letterdictee / letters benoemen DMT/ PI / AVI Woorden benoemen Woorden benoemen Cito begrijpend lezen Afkortingen: OWG: Onderwijs Werk Groep (digitaal) DMT: Drie Minuten Toets PI: Pearson Assessment and Information B.V. (Dictee) AVI: Analyse van Individualiseringsvormen (Technisch lezen) Leerroute 5 is in ontwikkeling Mondelinge taal en Logopedie De logopedist werkzaam in speciaal (basis)onderwijs heeft als belangrijkste taak het behandelen van logopedische stoornissen die een relatie kunnen hebben met het volgen van onderwijs. Logopedische stoornissen worden grofweg opgedeeld in taal- en spraakstoornissen. Met name vanwege de expertise op het gebied van communicatieve vaardigheden, taalontwikkeling en taalstoornissen is het wenselijk de Logopedie nauw te betrekken bij de Mondelinge Taal in de klassen. Binnen school De Lans wordt elke leerling ingeschaald in een zgn. leerroute. Deze route geeft een uitstroomprofiel waarop de 21

22 leerling op 19 jarige leeftijd uitstroomt (t.w. ervaringsgerichte dagbesteding/ taakgerichte dagbesteding/ arbeidsmatige dagbesteding, loonvormend/ vervolgonderwijs/ beschermde arbeid). De ontwikkeling wordt nauwgezet gevolgd en indien nodig wordt de leerroute aangepast. Wanneer een nieuwe leerling start op de Lans verstrekt de IB-er een Logopedische vragenlijst aan de leerkracht. Na het bekijken van de lijst, het lezen van het dossier en overleg met de leerkracht wordt iedere nieuwe leerling van de school logopedisch gescreend. Tijdens de screening wordt een inschatting gemaakt van de communicatieve vaardigheden, het taalniveau en verstaanbaarheid van de leerling. Afhankelijk hiervan wordt nader onderzoek gedaan en besloten of therapie geïndiceerd is. Dit alles gebeurt in overleg met de leerkracht en in een later stadium ook met de ouders. De afdeling Logopedie van School De Lans heeft een consulterende rol bij het selecteren van de doelen bij het Mondelinge Taalonderwijs in de klas. D.w.z. de leerling wordt op zijn niveau, per kerndoel, op de leerroute ingeschaald. De logopedist werkt mee aan de uitwerking, realisatie en evaluatie van de kerndoelen d.m.v. de groepslessen. Uiteraard heeft de afdeling logopedie daarnaast als verantwoordelijkheid specifiek logopedische doelen op te stellen en leerlingen te behandelen. De betrokkenen bij de leerling (ouders, leerkrachten, assistenten) worden geadviseerd over en begeleid bij de communicatie met de leerling. Mondelinge taal Het werken aan mondelinge taal gebeurt door de hele school heen, in alle klassen, zowel bij de sprekende kinderen als bij de niet sprekende kinderen. Daarbij volgt ieder zijn eigen leerroute. Maar bij iedere leerling wordt gewerkt aan uitbreiding van communicatiemogelijkheden en vaardigheden, taalbegrip, taalproductie en taalgebruik (zoals beschreven in de leerlijn mondelinge taal SO en VSO van het CED). Dit gebeurt verbaal (=met (gesproken) woorden) waar het kan en non-verbaal (=zonder woorden) waar het begrip/gebruik van verbale taal niet mogelijk is. 1) Verbaal : de communicatie verloopt d.m.v. het (gesproken) woord, waar nodig visueel ondersteund met Gebaren, foto s, afbeeldingen en concrete voorwerpen. Middel : Nederlands Gebaren Lexicon ( DVD, boeken, website), foto s, afbeeldingen en concrete voorwerpen. 2) Non-Verbaal: de communicatie van de leerling verloopt voornamelijk zonder woorden en wordt ondersteund door Nederlands Gebaren Lexicon (NMG) of Picture Exchange Communication System (PECS), foto s, afbeeldingen en concrete voorwerpen. Middel : Nederlands Gebaren Lexicon ( DVD, boeken, website), methode PECS vlgs Lori Frost en Andi Bondi, foto s, afbeeldingen en concrete voorwerpen. Mondelinge communicatie Op het gebied van de mondelinge communicatie wordt op verschillende niveaus gewerkt. In schoolverband: iedere schoolweek begint met een weekopening. In deze weekopeningen worden verhalen verteld; theater en muziek opgevoerd door professionals van de school, door leerlingen zelf en ook door groepen van buitenaf. Deze weekopeningen zijn gericht op zowel de actieve als de passieve communicatie. Daarnaast is er iedere dag een dagopening waarin muziek en Nederlands Met Gebaren onder leiding van een logopediste geoefend worden. In klassenverband: In de klassen wordt vanuit de halfjaars planning hieraan gewerkt. Binnen deze planning wordt gedifferentieerd naar individuele behoeftes van de leerlingen. In iedere klas wordt, gelet op het niveau van de leerlingen, gebruik gemaakt van een dagplanning met picto s, verwijzers en PECS. 22

23 Op individueel niveau worden na de aanmelding alle leerlingen gescreend door een logopediste. Na overleg met ouders, leerkracht en evt. CvB krijgt een leerling zo nodig individuele logopedische begeleiding. Vanaf het komend schooljaar begint School de Lans te werken met het programma De Vreedzame School. Een belangrijk onderdeel van dit programma is het verzorgen van een goede communicatie binnen de schoolgemeenschap. Zo zullen de leerlingen leren deelnemen aan gesprekken in verschillende communicatieve situaties (citaat kerndoel taal so zml/mg). De evaluatie van het behaalde resultaat op het gebied van mondelinge communicatie wordt verzorgt door de logopedie ( zie het stuk Logopedie op School de Lans ) en door de klassenleerkrachten n.a.v. de halfjaars planning. Logopedie Tot de taken van de Logopedie binnen het speciaal (basis) onderwijs behoort het screenen, het testen, het diagnosticeren en het behandelen van leerlingen, zowel individueel als in groepen. 1) Screenen: Tijdens de screening wordt een inschatting gemaakt van de communicatieve vaardigheden, het taalniveau ( passief en actief)en verstaanbaarheid van de leerling. Middel : spel en gesprekken met de leerling. 2) Testen en diagnosticeren: De leerlingen worden logopedisch getest, waarna een logopedische diagnose gesteld kan worden, n.a.v. het spraak-, taal- en communicatieniveau van de leerling. Vervolgens kunnen doelen geformuleerd worden, zowel voor de groepslessen Mondelinge Taal, als voor de individuele behandelingen. Middel: Logo-Art. Articulatie Onderzoek, Schlichting Test, Reynell Test, Comvoor, Peabody, (CELF), Beginnende Communicatie, items Parnassys. 3) Logopedische therapie: Logopedische therapie betreft: Communicatieve voorwaarden en functies (zie kerndoel 1.1 mondelinge taal): Middel: Beginnende Communicatie. Zins-/ en verhaalbegrip/ gesprekken (actief en passief) (zie kerndoel 2.1 mondelinge taal): Middel: Communicatie Inprint, Colour Cards, Praatboeken niveau A,B en C, Ik ben Bas -serie, Knoop in je zakdoek, site Opjeeigenwijze.nl, logische reeksen, Curriculum Taaltraining 4A, actuele boeken/ tijdschriften/sites, concreet materiaal. Morfologie en zinsbouw (actief en passief) (zie kerndoel 2.1; 2.2; 3.5; 4.1; 4.2; 4.3 mondelinge taal): Middel: Transparant, Communicatie Inprint, Colour Cards, Praatboeken niveau A,B en C, Ik ben Bas -serie, Knoop in je zakdoek, site Opjeeigenwijze.nl, actuele boeken/ tijdschriften/sites, concreet materiaal. Auditieve vaardigheden(zie kerndoel 2.3 mondelinge taal): Middel: Curriculum Auditieve Training 2A, Metaphon. Afwijkende mondgewoonten (zie kerndoel 3.8 mondelinge taal): Middel: Dyspraxie programma, Logo-art Mondmotoriek, allerlei mondspelletjes als bellenblaas/ fluitjes. Articulatie (zie kerndoel 3.8 mondelinge taal): Middel: Dyspraxieprogramma, Logo-Art. Programma, Metaphon. Woordenschat(actief en passief) (zie kerndoel 4.2 mondelinge taal): Middel: Transparant, Communicatie Inprint, Colour Cards, Praatboeken niveau A,B en C, Ik ben Bas -serie, Knoop in je zakdoek, site Opjeeigenwijze.nl, actuele boeken/ tijdschriften/sites, concreet materiaal. 23

24 Vloeiendheid(zie kerndoel 3.8 mondelinge taal): Middel: adem-, stem- en ontspanningsoefeningen uit diverse Stottermethodes. Stem: Middel: De Stemband. De doelen waaraan gewerkt wordt in de groepslessen mondelinge Communicatie zullen deels overeenkomen met de individuele doelen van de leerlingen. Er zijn echter doelen die zeer specifiek zijn voor de groepssituatie, anderzijds zijn er doelen waar alleen één op één aan gewerkt kan worden. Engelse taal Engels is als wereldtaal van belang voor alle leerlingen. Door beheersing van het Engels vergroten leerlingen wereldwijd hun communicatieve, sociale en maatschappelijke mogelijkheden. Bij deze kerndoelen Engels vormt het Europees Referentiekader (ERK) Rekenen en wiskunde Reken- en wiskundeonderwijs draagt bij aan de redzaamheid van leerlingen in situaties die reken- of wiskundige kennis, vaardigheden of inzichten vereisen. In het uitstroomprofiel arbeidsmarktgericht ligt het accent op rekenen en wiskunde dat leerlingen voorbereidt op praktische situaties als werk, wonen, vrije tijd en burgerschap. De kerndoelen richten zich op het verwerven van kennis, vaardigheden en inzichten op het gebied van getallen, verhoudingen, meten, tijd en verbanden. Arrangement Rekenen VSO onderbouw Leeftijd Leerroute 1/2 Leerroute 3 Leerroute 4 Streefkwaliteit: Streefkwaliteit: Streefkwaliteit: / 9 Uitstroom Belevingsgerichte - Arbeidsgerichte dagbesteding Arbeid (beschermd) profiel Taakgerichte dagbesteding 12 t/m 14 jaar Rekenboog Rekenboog Rekenboog Katern 4-8 jarigen Katern 8-12 jarigen Katern 8-12 jarigen Vingerbeelden Ziek en gezond Kralenketting tot 100 Optellen en aftrekken Kleding meten van lengte Cijfer en getallen Eten en drinken Toetsen Geld verkennen CITO ZML Rekenen CITO Rekenen voor speciale leerlingen CITO Rekenen voor speciale leerlingen Tussentijdse toetsen Tussentijdse toetsen Tussentijdse toetsen om de 6 weken om de 6 weken om de 6 weken 24