Oplossingen bij het handboek MANAGEMENT ACCOUNTING

Transcriptie

1 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN Oplossingen bij het handboek MANAGEMENT ACCOUNTING Prof. Dr. Ann Jorissen Prof. Dr. Filip Roodhooft 1

2 Hoofdstuk 2 : Besluitvorming Oef. 8.1, p Ondernemingstotaal Broodroosters Haardrogers Verwarmingstoestellen Verkopen Var. kosten Contributie Dir. Vaste k Segment marge Verdeelde VK Resultaat Ondernemingsresultaat = Segmentmarge broodroosters + haardrogers - totale vaste kosten = = Omzet na reclame = var. kost na reclame = = Contributie = directe vaste kost = (= marketingkost) = Segmentmarge = verdeelde vaste k. = = Resultaat = Oef. 8.2, p. 79 Kosten afdeling onderhoud = => variabel = x 10 = => vast = Besparing : a) Variabele kosten afdeling onderhoud = b) Kosten geleverd van verwarming aan onderhoud = (5.000/95.000) x = => Totaal = = / = 10,84 eur/h > 10,75 => Uitbesteden! 2

3 Opmerking : Indien we zouden veronderstellen dat de onderhoudskosten aan verwarming proportioneel zijn met het geleverd aantal verwarmingsuren, moeten er ook minder onderhoudsuren aan verwarming geleverd worden, aangezien verwarming op haar beurt niets meer moet leveren aan onderhoud => extra besparing : x (5/95) = 157,89 h onderhoud bespaart => uitbesteden = h x 10,75 = ,63 euro < => uitbesteden! Oef. 8.3, p. 80 a) Relevante kosten en opbrengsten van de productie tot en met split-off Productie JA Productie NEEN Verkopen Kosten Resultaat Wanneer men na splitt-off het productieproces zou beëindigen is het niet zinvol dit productieproces op te zetten. b) Relevante kosten en opbrengsten m.b.t. het verder verwerken van de 3 afzonderlijke producten A B C Relevante opbrengsten Relevante kosten Relevant resultaat A & B verder verwerken is zinvol, C daarentegen niet. Het gemeenschappelijk productieproces wordt opgestart en A & B worden verder afgewerkt. Het resultaat van deze acties i: A (einde) B (einde) C (split-off) Totaal Omzet Kosten Resultaat

4 Oef. 8.4, p. 80 Morning Delight Breakfast Delight Verkoopprijs 0,4??? Direct materiaal 0,05 0,075 Directe arbeid 0,075 0,075 Variabele IK 0,05 0,05 Totale Variabele kost 0,175 0,2 Contributie 0,225 Verdeelde Vaste kost 0,075 Resultaat 0,15 1. De onderneming werkt tegen volledige productiecapaciteit. De onderneming zal "Breakfast Delight" slechts op de markt brengen, indien ze op "Breakfast Delight" een contributie van 0,225 haalt. Dit kan met een verkoopprijs van minstens 0,425 euro (=0,225 +0,2). 2. Bij gedwongen levering aan euro haalt de onderneming XYZ per kg "Breakfast Delight" een contributie van 0,075 euro (= 0,275-0,2). D.w.z. dat op de aangekochte jam een contributie van 0,15 moet gehaald worden. Dit kan met een leverprijs van 0,25 euro (=0,4-0,15). Oef. 8.5, p Reclamecampagne uitvoeren wanneer de relevante opbrengsten groter zijn dan de relevante kosten - Relevante opbrengsten: A : x 9,95 = B : x 11,95 = Totaal : C : x 22,95 = D : x 19,95 = Relevante kosten: A : x 6,5 = B : x 7,8 = Totaal : C : x 16,5 = D : x 13,95 =

5 Relevante contributie = = => Reclamecampagne uitvoeren 2. Na de reclamecampagne heeft de onderneming in feite de volgende productiecapaciteit nodig: A : x 0,6 = MU B : x 0,6 = MU C : x 1 = MU D : x 0,9 = MU Totaal: MU Beschikb MU => Tekort: MU A & C kunnen extern aangekocht worden, wat is hun contributie/schaarstefactor bij interne productie en hun contributie bij externe aankoop? A (intern) C (intern) A (extern) C (extern) Verkoopprijs 9,95 22,95 9,95 22,95 Var. kost 6,50 16,50 8,9 20,00 Contributie 3,45 6,45 1,05 2,95 # stuks = A intern = C intern Totale contr , , Opmerking : # stuks = # stuks die we kunnen produceren met MU (bv. A : /0,6) => A: , ,65 = ,2 C : = => Het is bijgevolg het voordeligste om A intern te produceren, externe productie zou immers tot een groter contributieverlies lijden dan bij C. => A : MU B: MU D : MU C : MU (Bezetting MU) => C intern : stuks => C extern aankopen : = stuks 5

6 Oef.8.6., p. 82 Geval 2 : één keer maximum (i.p.v ) banden van om het even welke categorie Geval 3 : één keer maximum (i.p.v. 600) banden van om het even welke categorie 45 min 60 min 90 min 120 min VP 2 2,5 3,25 3,5 - var.kosten Hoes 0,1 0,1 0,1 0,1 Tape 0, ,15 0,225 0,3 =contributie 1,7875 2,25 2,925 3,1 Productietijd: 45 min 60 min 90 min 120 min Nodig: Machine A 3 sec 3 sec 3 sec 3 sec Machine B 3 sec 4 sec 5 sec 6 sec Totaal 6 sec 7 sec 8 sec 9 sec Geval 1: Schaarse factor: beperkte productietijd -> 40 uren of seconden op machine A en 40 uren of seconden op machine B Maximum aantal videobanden per type dat hiermee geproduceerd kan worden: op machine A: voor elk type videoband, maximaal /3 = stuks op machine B: 45 min -> /3 = banden 60 min -> /4 = banden 90 min -> /5 = banden 120 min -> /6 = banden Maximale contributie per type: 45 min -> x 1,7875 = min -> x 2,25 = ½ (45/5) x 0,025 = 4,5 x 0,025 = 0,1125 6

7 90 min -> x 2,925 = min -> x 3,1 = Maximale winst: 45 min -> = min -> = min -> = min -> = Oplossing: stuks videoband 45 min, levert hoogste contributie (winst) op. Opmerking: Ditzelfde resultaat kan uiteraard ook bekomen worden met de contributie/schaarstefactor redenering, nl. Co/SF = A: 0,59583 B: 0,56250 C: 0,58500 D: 0,51667 => Co/SF A max.! Bij geval 2 hebben we echter een extra knelpunt, waardoor we onze toevlucht zouden moeten nemen tot lineaire programmering. Op bovenstaande manier wordt dit echter vermeden. Geval 2: De opgave kan op 2 manieren geïnterpreteerd worden: CASE 1: Men kan één keer maximum banden van 1 bepaalde categorie afzetten CASE 2: Men kan maximum banden afzetten van elke categorie (waarbij meerdere categorieën kunnen geproduceerd worden) CASE stuks videoband 120 minuten (gevolg: sec. over op mach.a en 0 sec. op mach.b) Reden: max. contributie per type: 45 min: x 1,7875 = ,50 60 min: x 2,25 = min: x 2,925 = min: x 3,1 =

8 CASE 2 De contributie per eenheid schaarse factor voor de 4 videobanden zijn de volgende: 45 min: 0, min: 0, min: 0, min: 0,51667 Zodat de volgorde van produceren wordt: video 45 min, video 90 min, video 60 min, video 120 min. Aangezien de tijdsbezetting van de 4 videobanden op machine A gelijk is, laten we de productie bepalen door de tijdsbezetting op machine B = het knelpunt. Produkt TOTAAL Max. te produceren Eenheden machine B x 3 sec = van video 45 Overblijvende capaciteit = op machine B Eenheden machine B 25,000 x 5 sec = > van video 90 daarom x 5 sec Overblijvende capaciteit 0 op machine B Contributie per eenheid 1,7875 2,25 2,925 3,1 Totale contributie 44687, ,5 Operationele kosten 240 Wekelijks resultaat 84812,5 Geval 3: De opgave kan op 2 manieren geïnterpreteerd worden: Case 1: Men kan één keer maximum banden van 1 bepaalde categorie afzetten Case 2: Men kan maximum banden afzetten van elke categorie (waarbij meerdere categorieën kunnen geproduceerd worden) CASE 1 Één keer maximum banden van één categorie en 2 machines B Oplossing: stuks videoband 120 minuten (rest: machine A: 0 seconden en machine B (2x): 0 seconden) 8

9 CASE 2 Op machine A kan elke type videoband keer geproduceerd worden. 2 machines B laten een productie toe van stuks van 45 min, stuks van 60 min, stuks van 90 min en stuks van 120 min. Hieruit kan men afleiden dat machine A een beperking oplegt op het aantal stuks dat van elke categorie kan geproduceerd worden, namelijk Produkt TOTAAL Max. te produceren Eenheden 2 machines B x 3 sec = van video 120 Overblijvende capaciteit = op machines B Eenheden machines B x 5 sec = > van video 90 daarom * Overblijvende capaciteit op machines B Contributie per 1,7875 2,25 2,925 3,1 eenheid Totale contributie Operationele kosten 240 Wekelijks resultaat Oef.8.7., p.82 Geval 1: MAX 35 C + 27,5 L n.v. 35 C + 30 L C, L 0 Oplossing: C = 68,14 L = 0 9

10 Geval 2: (kan niet meer grafisch opgelost worden wegens 4 onbekenden => valt buiten bestek cursus) MAX 90 C C L1 + 37,5 L2 n.v. 35 C C L L C L1 40 C2, L2 0 Oplossing: C = 40 L = 32,83 10

11 Oef. 8.8., p 83 1) Bepaling van de doelfunctie: Winst = (4*P) + (8*C) Bepaling van de nevenvoorwaarden: Nv 1: 2 P + 4C Nv 2: 0,4P + C Nv 3: P 0 Nv 4: C 0 Bepaling nulpunten: Doelfunctie: ( ; 0), (0; ) Nv 1: ( ; 0), (0 ; ) Nv 2: ( ; 0), (0 ; ) Antwoord: op alle punten tussen ( ; 0) en ( ; ) van de nevenfunctie 1 bekomen we de winstmaximalisatie van ) Berekening variabele indirecte kosten Passie: (1 * 0,4) + (2,5 * 2) = 5,4 / stuk Citro: (1 * 1) + (2,5 * 4) = 11 / stuk Bepaling doelfunctie: Winst = (1,8*P) + (5*C) Bepaling nevenvoorwaarden: Nv 1: 2 P + 4C Nv 2: 0,4P + C Nv 3: P 0 Nv 4: C 0 Bepaling nulpunten: Doelfunctie: ( ; 0), (0; ) Nv 1: ( ; 0), (0 ; ) Nv 2: ( ; 0), (0 ; ) Welke punten bepalen de grenzen van het domein? 1) (0 ; 0) 2) ( ; 0) 3) ( ; ) 4) (0 ; ) 11

12 Antwoord: We bekomen een verliesminimalisatie van bij de productie van 0 flessen Passie en flessen Citro. Oef. 8.9., p 84 Overzicht van de winst die kan gehaald worden in de verschillende situaties: S1 S2 S3 Hoog Normaal Laag p = 0,3 p = 0,5 p = 0,2 a1 Prijs = a2 Prijs = Beslissing zonder informatie Als men kiest voor prijs= 15, is de verwachte winst gelijk aan ( * 0,3) + ( * 0,5) + ( * 0,2) = Als men kiest voor prijs= 20, is de verwachte winst gelijk aan ( * 0,3) + ( ) * 0,5 + ( * 0,2) = Besluit: ik kies voor prijs = Beslissing met perfecte informatie Computerprogramma weet perfect welke staat van conjunctuur zich zal voordoen Bij hoogconjunctuur: men kiest p = 20, met winst gelijk aan Bij normale conjunctuur: men kiest p = 20 met winst gelijk aan Bij laagconjunctuur: men kiest p = 15 met winst gelijk aan Men weet echter niet wat het computerprogramma zal voorspellen, daarom corrigeren voor de kansen dat de conjuncturen zich voordoen ( * 0,3) + ( * 0,5) + ( * 0,2) = Wat kan men maximum betalen voor het computerprogramma: ( ) 12

13 3. Imperfecte informatie p(y1) = p(y1 s1) * p(s1) + p(y1 s2) * p(s2) + p(y1 s3) * p(s3) = 0,283 p(y2) = 0,413 p(y3) = 0,304 A priori kansen waren: p(s1), p(s2), p(s3) A posteriori kansen zijn, voor elk van de signalen: p(s1 y1) = 0,742 p(s1 y3) = 0,128 p(s1 y2) = 0,123 p(s2 y1) = 0,088 p(s2 y3) = 0,411 p(s2 y2) = 0,847 p(s3 y1) = 0,170 p(s3 y3) = 0,461 p(s3 y2) = 0,029 Voor elk van de signalen moet nagegaan worden welke prijs de beste zou zijn Vb: bij signaal y 1 bekomt men bij een prijs van 15: ,54 winst bij signaal y 1 bekomt men bij een prijs van 20: , 37 winst zodat men bij signaal y 1 kiest voor een prijs van 20. Vervolgens met rekening gehouden worden met de kans op die signalen. y1: prijs = ,37 * 0,283 y2: prijs = ,14 * 0,413 y3: prijs = ,47 * 0, cfr zonder info Zonder informatie kiest men voor een prijs = 20. Met imperfecte informatie kies je ook telkens prijs = 20, dus de imperfecte informatie beïnvloedt de beslissing niet, zodat de waarde gelijk is aan 0. 13

14 Hoofdstuk 3: budgettering Oef. 8.1., p 122 VERKOOPSBUDGET : (kost in euro) Product: Totaal Tot./Prod. : S S S Tot./Afd. : euro = Totaal budget Product: PRODUCTIEBUDGET : (# eenh.) S S S DIRECT MATERIAALBUDGET : (# eenh.) Product: G1 G2 G3 S S S Totaal vereist mat.: Totaal verbruik : Totale mat.kost (verbrkt): 243,75 450,00 211,05 904,80 euro Tot. aan te kopen : gevormde EV : Totaal aankopen : Totale mat.kost : euro DIRECT ARBEIDSBUDGET : (tijd in uren) Product: S1 52,5 S2 53,5 S3 60,0 Totaal : 166,0 DIRECT ARBEIDSBUDGET : (kost in euro) Product: S1 656,25 S2 668,75 S3 750,00 Totaal : 2.075,00

15 INDIRECTE KOSTENBUDGET : (kost in euro) Product: S1 553,46 S2 564,01 S3 632,53 Totaal : 1.750,00 = Totaal budget MARKETING- & ADMINISTRATIEBUDGET : (kost in euro) Product: Reclamekost Distributiekosten Totaal : S S S Totaal : Totaal budget : 570 euro KOST PER PRODUCT DEZE PERIODE : Product: Materiaal Arbeid Overhead Totaal : S1 0,055 0,188 0,158 0,401 S2 0,028 0,125 0,105 0,258 S3 0,075 0,100 0,084 0,259 BEREKENING KVG : Product: Mat.kost verkochte prod. Kost EV Kost BV S1 192,50 200,32 0,00 S2 149,80 129,21 37,50 S3 562,50 129,67 0,00 Totaal : 904,80 459,20 37,50 KVG : + Materiaalkosten : 904,80 + Arbeidskosten : 2.075,00 + Kosten Overhead : 1.750,00 = Subtotaal : 4.729,80 + Kosten BV 37,50 - Kosten EV 459,20 = Totale KVG : 4.308,10 euro 15

16 GEBUDGETTEERDE RR : + Omzet 7.450,00 - KVG 4.308,10 = Contributie 3.141,90 - Vaste kosten 3.020,00 marketingbudget 570,00 overige kosten 2.450,00 (= verkoopsbudget) = Resultaat 121,90 - Belastingen (40 %) 48,76 = Netto-resultaat : 73,14 euro Oef. 8.2., p 123 1e KW 20x1 2e KW 20x1 3e KW 20x1 4e KW 20x1 Totaal Verkoopsbudget Verkopen Verkkoopprijs/eenheid Omzet Productiebudget Verkopen gewenste EV BV = te produceren eenheden Materiaalbudget Te produceren eenheden Benodigd materiaal in kg/eenh benodigd materiaal in kg gewenste EV 30,4 38,4 30,4 23,2 - BV 21,60 30,40 38,40 30,40 aan te kopen hoeveelh mat in 224,80 312,00 376,00 296,80 kg aankoopprijs per kg = aankopen materiaal

17 Direct arbeidsbudget Te produceren eenheden aantal uren per eenheid Totaal aantal uren uurloon Bezoldigingen Indirect variabele kostenbudget Te produceren eenheden aantal machine-uren/eenheid Totaal aantal machine-uren Energiekost per machine-uur Totale energiekosten Indirect vaste kostenbudget Afschrijvingen Variabele kostprijs per eenheid Materiaal 2kg x 100 = 200 Arbeid 1 h x 300 = 300 Indirect variabele kosten 2 h x 300 = 200 Totale var kostprijs/stuk 700 Previsionele RR Handelsgoederen, gr&hst Omzet Inkopen Voorraadwijz. GP Voorraadwijziging -160 Diensten & diverse goederen Energie Bezoldigingen Afschrijvingen Resultaat Opmerking : Voorraadwijziging; Voorraadwijziging; (21,6-23,2)x100= -160 (24 20)x700=

18 Oef. 8.3., p 124 1e KW 20x1 2e KW 20x1 3e KW 20x1 4e KW 20x1 Beginsaldo LM Ontvangsten Verkopen 30 % contant 288,00 180,00 216,00 252,00 70 % in volgend kwartaal 840,00 672,00 420,00 504,00 BTW op verkopen (betalen) 112,80 85,20 63,60 75,60 Te ontvangen huur 200,00 Totaal der ontvangsten 1.240,80 937,20 699, ,60 - Uitgaven Materiaal 40 % contant 294,00 147,00 196,00 245,00 60 % in volgend kwartaal 147,00 441,00 220,50 294,00 Aankoop machine 750,00 BTW op aankopen 44,10 133,80 41,65 53,90 (terugvord.) Effectief te betalen BTW 68,70-48,60 21,95 21,70 Bezoldigingen 125,00 125,00 125,00 125,00 Te betalen huur & verzekering 175,00 175,00 Totaal der uitgaven 678, ,20 605,10 914,60 Voorlopig saldo 612,00-536,00 144,50 167,00 - min.saldo LM KW +1-50,00-50,00-50,00-50,00 Afrekening rente 0,00 383,72-222,51-140,81 Overschot beleggen/ontlenen 562,00-202,28-128,01-23,81 Beleggen 362,00 0,00 0,00 0,00 Ontlenen 0,00-202,28-128,01-23,81 Eindsaldo 250,00 50,00 50,00 50,00 Opmerking : Het negatieve getal bij effectief te betalen BTW wijst erop dat we geld terugkrijgen van de BTW-administratie. In realiteit zal men dit saldo in mindering brengen van hetgeen we volgend kwartaal zullen moeten betalen. Dit zou echter tot onnodige complexiteit in de oefening leiden. 18

19 Hoofdstuk 4: Managementcontrole Oef. 9.1., p 211 1) Wat zijn de werkelijke cijfers voor april 20X1? Omzet materiaalkost arbeidskost indirecte kosten = resultaat. De materiaalkost, arbeidskost en indirecte kosten dienen eerst afgeleid te worden. 2) Wat is de werkelijke materiaalprijs? Materiaalprijsvariantie = (Ps Pw) * Qw = (2 Pw) * 9000 = Pw = 2,04/kg 3) Wat is de werkelijk verbruikte arbeidstijd? Arbeidsefficiëntievariantie = (Qs Qw) * Ps = (1/60 * 9000 Qw) * 180 = Qw = 158,43 uren = 1, 0562 min/stuk 1) Wat zijn de werkelijke cijfers? Indirecte kostenvariantie = , zodat de werkelijke indirecte kosten = Er is geen verkoopprijsvariantie, zodat de werkelijke contributie per stuk = gebudgetteerde contributie per stuk = 5 Er is geen materiaalefficiëntievariantie, zodat het werkelijke materiaalverbruik per stuk 1 kg is. Er is geen arbeidsprijsvariantie, zodat het werkelijke loon per uur tevens 180 is. Omzet 2,04 (1,0562 min/stuk * 180/uur) = 5 Omzet = 10,2086 per stuk Totaal resultaat = (5*9000) = 3000 Oef. 9.2., p 211 Materiaalvolumevariantie: (Hs Hw) * Ps = (3*6.000 Hw) * 20 = Hw = of nog 3,5 kg/stuk Materiaalprijsvariantie: (Ps Pw) * Hw = ( 20 Pw) * = Pw = 15/stuk 19

20 Arbeidsefficiëntievariantie: (Hs Hw) * Ps = (2*6000 Hw) * 150 = Hw = of nog 1,5 arbeidsuur / stuk Uurloonvariantie: (Ps Pw) * Hw = (150 Pw) * 9000 = Pw = 130 Oef.9.3., p.212 De voorgestelde oplossing is een mogelijke oplossing, uiteraard zijn er andere, evenzeer correcte, suggesties mogelijk. - Aandeelhouders verlangen bepaalde winstgevendheid - Klanten verlangen a) goede kwaliteit pizza's b) thuis geleverd binnen vooropgestelde tijd c) ruim assortiment d) correcte & juiste levering - Leveranciers verlangen : correcte betaling & LT-relatie - Werknemers verlangen : werkzekerheid & werknemerstevredenheid - Financiële indicatoren : ROI, cash flow,kostpr. per pizza, gemiddelde kostprijs v/d levering - Marktgerichte indicatoren : marktaandeel, # nieuwe klanten, klantentevredenheid (via enquête) omtrent bv. kwaliteit pizza en/of service personeel, omzet per type pizza/klant, # verkeerd geleverde pizza's, - Interne indicatoren : doorlooptijd (ontvangst telefoon - levering aan huis), # te laat geleverde pizza's, baktijd, bereidingstijd pizza, voorraadrotatie ingrediënten, - Werknemers-indicatoren : werknemersverloop, # uren gevolgde opleiding, - Innovatie-indicatoren : # nieuwe pizza's, # nieuwe ingrediënten, 20

21 Oef.9.4, p.213 Financieel perspectief : - rendabiliteit eigen vermogen - rendabiliteit totaal vermogen - cash flow Klantenperspectief : - klantentevredenheid m.b.t. kwaliteit, levertijd & service na verkoop - # klachten - # herstellingen onder garantie - reactietijd service-technicus - marktaandeel - aandeel nieuwe producten in totaal van de omzet Interne bedrijfsprocessen : - doorlooptijd - % defecte producten - % afval - kostprijs per eenheid product - aandeel materiaalkost in totale kostprijs - voorraadrotatie - machinebezetting - # procesvernieuwingen - # nieuwe componenten geïntroduceerd - # werkongevallen Leer- & groeivermogen : - ontwikkelingstijd nieuw product - # nieuwe ontwikkelingen versus vooropgestelde norm - personeelstevredenheid - # suggesties tot verbetering van het personeel - # gevolgde opleidingsuren Oef.9.5, p.213 De keuze van de transferprijs (TP) hangt nauw samen met de functie van de rol van de TP in het bedrijf. Binnen management accounting speelt TP volgende rollen : a) evaluatie van de afzonderlijke afdelingen b) helpen het ondernemingsoptimum te bereiken 21

22 Indien het hoofdkantoor de fabricage-afdeling beschouwt als een kostencentrum, dan wordt deze op de efficiëntie van het productieproces beoordeeld en speelt de TP bij de beoordeling van de fabricage geen rol. Wanneer de verkoopsafdelingen beoordeeld worden als opbrengstencentra, die verantwoordelijk zijn voor de opbrengsten minus de verkoopkosten, dan heeft de TP ook hier geen invloed op de beoordeling. De ondernemingsleiding kan dan de TP kiezen die het ondernemingsresultaat als geheel ten goede komt. In de context van deze onderneming zullen de transferprijzen er dan als volgt uitzien : a) bij volledige bezetting productiecapaciteit; 1. Tuinhuis : TP = min. var. kost => TP : min eur 2. Blokhut : TP = min. var. kost + opportuniteitskost voor het nietmaken van een tuinhuis = ( ) = min ; eur b) bij overcapaciteit; 1. Tuinhuis : TP = min. var. kost => TP : min eur 2. Blokhut : TP = min. var. kost => TP : min eur Hoofdstuk 5 : Strategisch management accounting Oef 9.1., p 292 1) Bereken de productiekostprijs van de producten a) Traditioneel systeem Indirecte kost per direct arbeidsuur = / (2* * *5.000) = 37,5 A: 62, = 172,5 B: 57,5 + 52, ,5 = 222,5 C: ,5 = 105!!Verkoopkosten: geen productiekost, dus niet toewijzen aan de producten Komt ten laste van de klanten 22

23 b) ABC-systeem De kost per eenheid activity driver is: Ontvangst van goederen: aankooporders over aankoop orders = per aankooporder Instellen machine: aantal productieloten over productieloten = per lot Assemblage: aantal machine-uren over mu = 25 per mu Verpakking: verkooporders over verkooporders = per verkooporder De kost per eenheid product is bijgevolg: A: 62, ,25 = 138,75 B: 57,5 + 52, , = 193,33 C: = 327,5 2) Bereken de winstgevendheid van de verschillende klanten a) Traditioneel systeem Uitwerking voor klant Bailleul Omzet: ( * 190) + (8.000 * 237,5) = Productiekosten: ( * 172,5) + (8.000 * 222.5) = Verkoopkosten: over ( ) producten = 37,5 per stuk ( ) * 37,5 = Winst: Andere klanten: Marien: = Schollaert : = Cornu: = Aerts: =

24 b) ABC-systeem Uitwerking voor Bailleul Omzet: ( * 190) + (8.000 * 237,5) = Productiekosten: ( * 138,75) + (8.000 * 193,33) = ,67 Verkoopkosten: over ( ) klantenbezoeken = per bezoek * 20 = Winst: ,33 Andere klanten: Marien: , = 2.916,67 Schollaert: , = ,33 Cornu: , = ,33 Aerts: =

25 Oef 9.2., p 294 CONSUMER PROFITABILITY ANALYSIS OPBRENGSTEN GROOTHANDELAARS DETAILLISTEN PARTICULIEREN TOTAAL Omzet Tomaten , , ,00 Sla , , ,00 Bloemkolen , , ,00 Erwten , , ,00 Wortelen , , ,00 TOTAAL , , , ,00 KOSTEN GROOTHANDELAARS DETAILLISTEN PARTICULIEREN TOTAAL Grondstoffen , , , ,00 Verpakkingskosten , ,68 0, ,00 Lonen Transportarbeiders , ,65 0, ,75 Opslagkosten , ,00 0, ,00 Lonen Verkopers aan Particulieren 0,00 0, , ,00 Lonen aan GH en DE , ,00 0, ,00 Promotiekosten , ,18 894, ,00 Inspectiekosten 8.547, ,52 85, ,00 TOTAAL , , , ,75 RESULTAAT , , , ,25 Algemene kosten : ,00 Kosten van afval ,00 Opbrengsten van afval ,00 RESULTAAT VAN DE ONDERNEMING ,25 de grondstofkosten hebben enkel betrekking op de verkochte goederen, aangezien de niet-verkochte goederen afval zijn en in rekening genomen worden als een kost van de onderneming in haar geheel. Toelichting: bijhorende berekeningen 25

26 Aantal verpakkingen GROOTHANDELAARS DETAILLISTEN PARTICULIEREN TOTAAL verhouding Toewijzing kostprijs Kostprijs / verpakking Tomaten , ,00 0, , , ,89 0,08 Sla , ,00 0, , , ,38 0,16 Bloemkolen , ,00 0, , , ,72 0,16 Erwten , ,00 0, , , ,80 0,08 Wortelen , ,00 0, , , ,20 0,08 TOTAAL , ,00 0, , , ,00 0,08 = kostprijs per verpakking rekening houdend met de verschillen tussen sla & bloemkool en andere groenten. Verpakkingskosten GROOTHANDELAARS DETAILLISTEN PARTICULIEREN Tomaten , ,88 0,00 Sla , ,88 0,00 Bloemkolen , ,52 0,00 Erwten , ,60 0,00 Wortelen , ,80 0,00 TOTAAL , ,68 0, ,00 (groenten aan particulieren worden nooit opgeslagen) Transportarbeiders GROOTHANDELAARS DETAILLISTEN PARTICULIEREN # verpakkingen verhouding Toewijzing kostprijs KP arbeid / verpakking Tomaten , ,35 0, , , ,51 0,01545 Sla 0,00 0,00 0,00 Wordt onmiddellijk verkocht 0,00 Bloemkolen 3.090, ,65 0, , , ,08 0,01545 Erwten 6.180, ,43 0, , , ,30 0,01545 Wortelen 4.635, ,22 0, , , ,86 0,01545 TOTAAL , ,65 0, , , ,75 0,01545 = toewijzing arbeidskosten transportarbeiders per karton 26

27 (groenten aan particulieren worden nooit opgeslagen) Opslagkosten GROOTHANDELAARS DETAILLISTEN PARTICULIEREN # verpakkingen verhouding Toewijzing kostprijs KP arbeid / verpakking Tomaten , ,00 0, , , ,00 0,11 Sla 0,00 0,00 0,00 Wordt onmiddellijk verkocht 0,00 Bloemkolen , ,00 0, , , ,00 0,11 Erwten , ,00 0, , , ,00 0,23 Wortelen , ,00 0, , , ,00 0,23 TOTAAL , ,00 0, , , ,00 0,11 = toewijzing oplagkosten per verpakking. Kosten particulieren GROOTHANDELAARS DETAILLISTEN PARTICULIEREN Verhouding Tomaten 0,00 0, ,00 2,00 Sla 0,00 0, ,50 1,00 Bloemkolen 0,00 0, ,50 1,00 Erwten 0,00 0, ,00 2,00 Wortelen 0,00 0, ,00 2,00 TOTAAL 0,00 0, ,00 8, , ,50 Kosten groot- & detailhandel GROOTHANDELAARS DETAILLISTEN PARTICULIEREN verhouding 3,00 1,00 0,00 Verdeling kosten , ,00 0,00 TOTAAL ,00 Kosten reclame GROOTHANDELAARS DETAILLISTEN PARTICULIEREN Omzet , , ,00 verhouding 0,67 0,27 0,06 Verdeling kosten , ,18 894,79 TOTAAL ,00 27

28 Oef 9.3 p

29 GEGEVENS : Verkoopprijs per stuk Grondstoffen per eenheid Extra Stof per eenheid Herstelling bedrading per eenheid Directe arbeid per eenheid A 62,5 12,5 7,875 7,5 0,875 B 25 12, ,875 Machine Aankoopprijs C D E F G Practische capaciteit in # banden Bandensoorten A B Totaal Machines C D E F G Verzekeringskosten Nieuwwaarde 1% Machines C ,5 D ,5 E ,5 F G Onderhoudskosten Machines C 1250 D 1250 E 1250 F 1250 G

30 OPLOSSING : JAAR 1 A B JAAR 2 A B Omzet , ,00 Omzet , ,00 Verkochte aantal , ,00 Verkochte aantal , ,00 Kosten : Kosten : R & D , ,00 R & D Grondstof , ,00 Grondstof , ,00 Herstellingen Herstellingen stuks 1.040,00 0,00 stuks 1.152,00 0,00 Totale kostprijs 7.800,00 0,00 Totale kostprijs 8.640,00 0,00 Arbeid , ,00 Arbeid , ,50 Afschrijvingen , ,00 Afschrijvingen , ,00 C , ,00 C , ,50 D 4.550,00 0,00 D 5.040,00 0,00 E ,00 0,00 E ,00 0,00 F 4.875, ,00 F 5.400, ,50 G 2.600,00 0,00 G 2.880,00 0,00 Verzekering , ,50 Verzekering , ,50 C 6.562, ,50 C 6.562, ,50 D 1.312,50 0,00 D 1.312,50 0,00 E 1.687,50 0,00 E 1.687,50 0,00 F 3.750, ,00 F 3.750, ,00 G 750,00 0,00 G 750,00 0,00 Onderhoud , ,00 Onderhoud , ,00 Reklame , ,00 Reklame , ,00 Resultaat , ,50 Resultaat , ,00 30

31 JAAR 3 A B JAAR 4 A B Omzet , ,00 Omzet , ,00 Verkochte aantal , ,00 Verkochte aantal , ,00 Kosten : Kosten : R & D R & D Grondstof , ,00 Grondstof , ,00 Herstellingen Herstellingen stuks 0,00 0,00 stuks 0,00 0,00 Totale kostprijs 0,00 0,00 Totale kostprijs 0,00 0,00 Arbeid , ,00 Arbeid , ,00 Afschrijvingen , ,00 Afschrijvingen , ,00 C , ,00 C , ,00 D 7.490,00 0,00 D 9.450,00 0,00 E ,00 0,00 E ,00 0,00 F 8.025, ,00 F , ,00 G 4.280,00 0,00 G 5.400,00 0,00 Verzekering , ,50 Verzekering , ,50 C 6.562, ,50 C 6.562, ,50 D 1.312,50 0,00 D 1.312,50 0,00 E 1.687,50 0,00 E 1.687,50 0,00 F 3.750, ,00 F 3.750, ,00 G 750,00 0,00 G 750,00 0,00 Onderhoud , ,00 Onderhoud , ,00 Reklame ,00 0,00 Reklame ,00 0,00 Resultaat , ,50 Resultaat , ,50 31

32 JAAR 5 A B Omzet , ,00 Verkochte aantal , ,00 Kosten : R & D Grondstof , ,00 Herstellingen stuks 0,00 0,00 Totale kostprijs 0,00 0,00 Arbeid , ,00 Afschrijvingen , ,00 C , ,00 D ,00 0,00 E ,00 0,00 F , ,00 G 5.920,00 0,00 Verzekering , ,50 C 6.562, ,50 D 1.312,50 0,00 E 1.687,50 0,00 F 3.750, ,00 G 750,00 0,00 Onderhoud , ,00 Reklame ,00 0,00 Resultaat , ,50 32

33 Bepaling van welk model zal geïntroduceerd worden, rekening houdend met de actualiatierentevoet : 10% MODEL A : MODEL B : Jaar Resultaat Geactualiseerd resultaat Jaar Resultaat Geactualiseerd resultaat , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,81 Antwoord : Men opteert om Model A te produceren , ,34 Totaal , ,74 Totaal 33

34 Oef 9.4., p 297 1) Bepaal welke leverancier uitgekozen wordt op basis van een minimalisering van de volledige aankoopkosten. De verschillende prestaties die kunnen foutlopen, met de bijhorende activiteiten zijn: Te late levering 2 setups 1 planningsactiviteit Te weinig geleverd 1 planningsactiviteit 2 setups 1 ontvangst 1 administratie Kwaliteitsproblemen 1 productiestop (per stuk) De totaalscore van een leverancier wordt in formulevorm voorgesteld als: Si = ( p - p i min )xq+ j c j x D ij De uitwerking voor Lincon: Het prijsverschil ten opzichte van de goedkoopste leverancier is (10-9,8)*5000 stuks = 1000 Wanner Lincon te laat levert, brengt dit volgende kosten met zich mee: ((2 setups * 125) + (1 planning * 60)) * 5 orders = 310 * 5 orders = 1550 Wanneer Lincon te weinig levert, brengt dit volgende kosten met zich mee: ((1 planning * 60) + (2 setups * 125) + (1 ontvangst * 50) + (1 administratie * 30)) * 3 orders= 390 * 3 orders = 1170 Wanneer Lincon slechte kwaliteit levert, brengt dit volgende kosten met zich mee: (1 productiestop * 25) * 100 stuks = 2500 De totale score voor Lincon is bijgevolg: =

35 De uitwerking voor Malsey: Prijsverschil: 0 Malsey is immers de goedkoopste leverancier Te late levering: ((2 setups * 125) + (1 planning * 60)) * 5 orders = 310 * 5 orders = 1550 Te weinig geleverd: ((1 planning * 60) + (2 setups * 125) + (1 ontvangst * 50) + (1 administratie * 30)) * 8 orders= 390 * 8 orders = 3120 Kwaliteitsproblemen: (1 productiestop * 25) * 130 stuks = 3250 De totale score voor Malsey is bijgevolg: = 7920 De uitwerking voor Tubar: Prijsverschil: (10,3 9,8) * 5000 stuks = 2500 Te late levering: ((2 setups * 125) + (1 planning * 60)) * 3 orders = 310 * 3 orders = 930 Te weinig geleverd: ((1 planning * 60) + (2 setups * 125) + (1 ontvangst * 50) + (1 administratie * 30)) * 6 orders= 390 * 6 orders = 2340 Kwaliteitsproblemen: (1 productiestop * 25) * stuks = 2000 De totale score voor Tubar is bijgevolg: = 7770 We kunnen besluiten dat Lincon de laagste totale aankoopkosten zal veroorzaken, zodat deze leverancier uitgekozen wordt. 2) Beoordeel de actuele prestatie van de gekozen leverancier De verwachte prestaties van Lincon kunnen vergeleken worden met de werkelijke prestaties. Op dezelfde manier als bij de verwachte score, kunnen nu de werkelijke aankoopkosten berekend worden. De werkelijke aankoopkosten van Lincon liggen lager dan de gebudgetteerde aankoopkosten. Gebudgetteerde prestatie Actuele prestatie Te late levering Hoeveelheidsproblemen Kwaliteitsproblemen Prijsverschil Score

36 Er kan nu onderzocht worden of deze betere prestaties te danken zijn aan de leverancier zelf of aan Rovapo. Rovapo kan enkel verantwoordelijk gesteld worden voor de kost om een activiteit binnen de onderneming uit te voeren. Lincon daarentegen kan enkel verantwoordelijk gesteld worden voor het aantal keer dat Rovapo de activiteiten moet uitvoeren. We onderscheiden de verantwoordelijkheden aan de hand van een verschillenanalyse. Aangezien Rovapo verantwoordelijk is voor de kost van de activiteiten, kan het verschil tussen gebudgetteerde en werkelijke resultaten als volgt worden uitgedrukt: (Ps Pw) * Hw Te late levering: Ps: 2 * * 60 = 310 Pw: 2 * * 55 = 305 Hw: 4 ( ) * 4 = 20 Te weinig geleverd: Ps: * = 390 Pw: * = 387 Hw: 4 ( ) * 4 = 12 Kwaliteitsproblemen: Ps: 25 Pw: 23 Hw: 105 (25 23 ) * 105 = 210 Hieruit kunnen we afleiden dat, voor elke fout die Lincon maakt, Rovapo erin geslaagd is de corresponderende activiteiten uit te voeren tegen een lagere kost dan gebudgetteerd. Aangezien Lincon verantwoordelijk is voor het aantal keer dat hij bepaalde fouten maakt, kan het verschil tussen gebudgetteerde en werkelijke resultaten als volgt worden uitgedrukt: (Hs- Hw) *Ps Te late levering: Hs: 5 Hw: 4 Ps: 310 (5 4 ) * 310 = 310 Te weinig geleverd: Hs: 3 Hw: 4 Ps: 390 (3 4 ) * 390 = Kwaliteitsproblemen: Hs: 100 Hw: 105 Ps: 25 ( ) * 25 = Hieruit blijkt dat de leverancier beter presteert op het vlak van te late leveringen, echter zijn prestaties op het vlak van hoeveelheidproblemen en kwaliteitsproblemen laten te wensen over. Rovapo dient deze informatie te evalueren en ofwel een nieuwe leverancier te kiezen voor volgende jaren ofwel met de leverancier afspraken te maken om het aantal fouten in de toekomst te reduceren. 36

37 Oef. 9.5., p298 Kostprijs per machine-uur Kostprijs van 1 thermosfles Theoretische capaciteit /8.640 = 1157, ,4 / ,5 = 20,93 Praktische capaciteit* /7.476,25 = 1337, ,56 / ,5 = 23,33 Normale capaciteit /7.040 = 1420,4 1420,4 / ,5 = 24,44 Gebudgetteerde capaciteit /7.200 = 1.388, ,88 / ,5 = 24,02 Actuele capaciteit /6.800 = 1470, ,58 / ,5 =25,11 * 8640 uur (30 * 24) (12 * 24) = 7632 uur beschikbaar Na een productie van 48 uur komt 1 uur onderhoud = cyclus van 49 uur uur / 49uur per cyclus = 155,75 cyclussen * 48 productie-uren = 7476,25 beschikbare uren 37