9 ta. Mlc. Gemeente Delft. Geachte leden van de raad,

Transcriptie

1 Veiligheid Mlc Gemeente Delft Advies Phoenlxsiraat AL DeIR Bankrekening BNG t.n.v. gemeente Delff Retouradres :Advies, Postbus ME Delfl Leden van de gemeenteraad Behandeld door Margriet Panman Telefoon F~x mpnrnar@delfl.nl Telefoon Intwnet Datum Om kenmerk Uw brlef van Onderwerp Haalbaarheid Delfl op Werelderfgoedlijst Uw kenmerk Bijlage l Geachte leden van de raad, Middels deze brief willen wij de gemeenteraad van Delft ervan op de hoogte stellen dat wij hebben besloten te stoppen met de inspanning om de binnenstad van Deift op de Werelderfgoedlijst te laten plaatsen. Natuurlijk blijven wij ons inspannen om onze prachtige historische binnenstad regionaal, landelijk en internationaal op d kaart te zetten, maar plaatsing op de Werelderfgoedlijst brengt in onze gen te hoge kosten met zich mee. In de bijlage treft u de onderliggende B 9 ta Hoogachtend, het college van burgemeestfiwethouders van Delft,

2 Veiligheid Ad* Dooikiesnummem: Telefoon Fax 01 S Aan College van B&W Afschrift aan Nota Datum Om kenmerk Opsteller Margriet Panman Bijlap= Ondenwerp Haalbaarheid Delft op Werelderfgoedlijst Inleiding Op 29 april 2010 heeft de gemeente Delft de historische binnenstad kandidaat gesteld voor de voorlopige Lijst Werelderfgoed van Nederland. In oktober 2010 bleek uit het rapport "Uitzonderlijk en universeel" dat de Commissie Herziening Voorlopige Lijst Werelderfgoed Delft niet als kandidaat op de Voorlopige Lijst heeft geplaatst. Als redenen geeft zij aan: - Dat zij niet overtuigd is van het onderscheidende karakter van de historische binnenstad van Delfl ten opzichte van vergelijkbare Nederlandse steden met grachtstructuren zoals Leiden, Haarlem, Amsterdam en Alkmaar. - Dat het ICOMOS-rapport "Filling the Gaps" zowel historische binnensteden als de periode van de Middeleeuwen als oververtegenwoordigde categorieën identificeert en de commissie dit onderschrijft. In de Nota Evaluatie Monumentenbeleid uit februari wordt aanbevolen de komende jaren te inventariseren of opnieuw aanmelden van de binnenstad voor de Werelderfgoedlijst (WEL) van Unesco kansrijk zal zijn. Stand van Zaken Het niet plaatsen van de Delftse binnenstad op de Voorlopige Lijst is een teleurstelling voor Delft geweest. We zijn nu anderhalf jaar verder en de vraag is wat we willen. Ziet Delft van een kandidaatstelling over ongeveer 10 jaar af of werken we toe naar een tweede poging? Om antwoord op deze vraag te kunnen geven is een analyse van de haalbaarheid van een plaatsing op de Voorlopige Lijst gemaakt. Voordat we verder gaan met het kandideren voor de Voorlopige Lijst zal eerst nog een andere vraag moeten worden beantwoord, namelijk: waarom willen we hiermee verder gaan? Met andere woorden: wat is ons motief? Zijn wij l00 % overtuigd van de waarde en kwaliteit van Delft? En zijn we daarom bereid om voor de komende l O jaar een proces te doorlopen dat veel geld en inzet zal kosten, zonder zeker te weten of dit zal leiden tot het gewenste resultaat?

3 Analyse Om tot een goede analyse te komen is een tweetal zaken onderzocht: - Wat houdt het rapport "Filling the Gaps" precies in? - Wat is de ervaring van Amsterdam met de plaatsing van de grachtengordel op de WEL en wat kunnen we daarvan leren? l. Filling the Gaps Het rapport "Filling the Gaps" is in 2004 verschenen op verzoek van het ICOMOS (International Council on Monuments and Sites) om de WEL en de Voorlopige Lijsten van de lidstaten te analyseren om mogelijke gaten te vinden en te onderzoeken. Er is op drie manieren onderzocht: - Naar typologie (architectonische monumenten, historische steden, grafplaatsen, archeologische sites etc.) - Naar chronologie en regionaliteit: eerst per regio en vervolgens per periode - Naar thema (monumenten, groepen gebouwen, sites, culturele en spirituele uitingen etc.). Relevante conclusies van het rapport zijn: - dat het meeste Werelderfgoed is aangewezen in Europa en Noord- Amerika; - dat ge bouwen, historische steden, religieuze gebouwen en archeologische sites samen 69% uitmaken van de hele lijst; - dat in Europa de Middeleeuwen een oververtegenwoordigde categorie is; - dat monumenten en groepen van gebouwen bijna 50% van de thema's uitmaken en dat binnen de categorie groepen van gebouwen historische steden daterend van de Middeleeuwen tot 1800 verreweg de grootste categorie zijn. Op basis van deze conclusies heeft de Commissie Herziening Voorlopige Lijst Werelderfgoed Delft en andere historische binnensteden als Breda en Gouda niet als kandidaat aangewezen. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft de afdeling Monumenten mondeling geadviseerd om niet verder door te gaan om de binnenstad van Delft op de Voorlopige Lijst en WEL te krijgen, omdat de conclusies van het rapport "Filling the Gaps" strikt door het Rijk worden opgevolgd. 2. Ervaring van Amsterdam Voor de gemeente Delft is het belangrijk van te voren te weten wat de vooren nadelen zijn ten tijde van het aanwijzingsproces en als er eenmaal is aangewezen. De enige historische binnenstad die in Nederland op de WEL is geplaatst is de grachtengordel van Amsterdam. Verschil met de situatie in Delft is dat de voordracht voor de WEL in eerste instantie een initiatief van het Rijk is geweest. De RCE heeft een deel van het eerste voorbereidende werk gedaan. Voor de aanwijzing en vervolgens de bescherming van werelderfgoed zijn door Unesco richtlijnen, operational guidelines, opgesteld. Deze richtlijnen bepalen dat werelderfgoed o.a. een nomination file, een managementplan 214

4 en een bufferzone moet hebben. Men moet zich behoorlijk nauwgezet aan de richtlijnen houden. Het Werelderfgoed Comité controleert hierop zowel tijdens de aanwijzing als daarna. De grachtengordel van Amsterdam is in de zomer van op de WEL geplaatst na een aanwijzingsprocedure van ongeveer 10 jaar. De gemeente heeft vervolgens een Bureau Werelderfgoed opgericht, een gemeentelijk samenwerkingsverband tussen het Bureau Monumenten en Archeologie en het stadsdeel Centrum. Dit bureau houdt zich met twee kerntaken bezig: - Instandhouding: bescherming en beheer - Kennisoverdracht en internationale samenwerking Inhoudelijke voorbereiding Voor het voordragen voor de WEL moet een nomination file worden gemaakt. Amsterdam heeft een dik boekwerk moeten laten maken, waarin alle aspecten van het ontstaan en de geschiedenis van het gebied, zowel materieel als immaterieel, zijn meegenomen. Zij hebben hiervoor de hulp van verschillende experts in geroepen. In het nomination file moeten alle kernwaarden van het gebied benoemd en gedefinieerd zijn. Het maken van een nomination file is een langdurige en kostbare aangelegenheid (zie Financiële impact). Ruimtelijke impact Vanuit Unesco staat het behoud van de kernwaarden van een werelderfgoedsite voorop. Dit betekent dat bij nieuwe ontwikkelingen de kernwaarden niet mogen worden aangetast en visuele impact belangrijk is. De kernwaarden van de grachtengordel zijn al gewaarborgd door de aanwijzing tot beschermd stadsgezicht in Elke 6 jaar moet over de kernwaarden worden gerapporteerd. Om het werelderfgoed komt een bufferzone te liggen die de kernwaarden moeten beschermen. Dit betekent dat ontwikkelingen die de kernwaarden aantasten enlof een negatieve, visuele impact hebben, niet zijn toegestaan. Amsterdam heeft de grootste bufferzone ter wereld. Ontwikkelingen in deze zone kunnen een negatieve impact op een werelderfgoedsite hebben. Dit is bijvoorbeeld nu het geval met hoogbouw in de bufferzones van Sevilla, Liverpool en Wenen. Organisatorische impact Voorwaarde voor de aanwijzing is het hebben van een rnanagementplan. Dit plan geeft aan hoe het gebied beschermd wordt: wat zijn de instrumenten en de processen, wie zijn de betrokken en welke protocollen worden gebruikt. In het rnanagementplan worden de verschillende betrokkenen, stakeholders, benoemd. Het is belangrijk dat de belangrijkste betrokken partijen in een gebied meedoen. Een apart rapport binnen het rnanagementplan besteed hier aandacht aan.

5 Financiële impact De financiële impact is in Amsterdam voor een deel bekend. Het maken van het nomination file heeft ongeveer euro gekost. Hiervoor zijn externe deskundigen aangetrokken. Het aantal interne fte dat hieraan is besteed is onbekend, maar is significant. Het opstellen van een managementplan, dat is uitgevoerd door een extern bureau (BMC), kostte euro. Hieruit kan worden afgeleid dat in ieder geval rekening moet worden gehouden met een investering van zo'n euro. De daadwerkelijke kosten hangen af van voor welke aanpak in Delft gekozen wordt en hoeveel externe partijen worden ingehuurd. De gedachte dat de kosten zich in de loop der tijd laten terugverdienen door groei van de toeristische sector, blijkt niet waar te zijn. Uit een rapport over de effecten van de aanwijzing op het toerisme in het Lake District blijkt dat deze groei slechts 1-3 % is. Conclusies: l. Als we door willen gaan met de WEL, dan zullen we eerst heel duidelijk ons motief moeten formuleren; 2. Op basis van het rapport "Filling the Gaps" af te zien van het voordragen van de historische binnenstad; 3. Het voordragen voor de WEL vergt, gelet op de ervaring van Amsterdam, een investering van ongeveer euro exclusief interne fte's. Voor de kandidaatstelling voor de Voorlopige Lijst is eigenlijk al een zeer uitgebreid document nodig en moeten in ieder geval de kernwaarden duidelijk zijn omschreven. Voorstel: l. Stoppen met de inspanning om de binnenstad van Delft op de Werelderfgoedlijst te laten plaatsen; 2. De gemeenteraad van Delft hiervan middels een brief op de hoogte te stellen. Monumentenzorg, afdeling Advies Veiligheid, november Bijlage: Brief aan gemeenteraad van Delft