Vissenweekend Noord-Brabant Sanne Ploegaert & Martijn Schiphouwer

Transcriptie

1 Vissenweekend Noord-Brabant 2015 Sanne Ploegaert & Martijn Schiphouwer

2 Vissenweekend Noord-Brabant 2015 Een rapportage van RAVON Sanne Ploegaert & Martijn Schiphouwer

3 Colofon Datum uitgave: 14 januari 2016 Titel: Vissenweekend Noord-Brabant 2015 Tekst: Foto s omslag: Sanne Ploegaert & Martijn Schiphouwer Sanne Ploegaert Aantal pagina s incl. bijlagen: Stichting RAVON, Nijmegen

4 Inhoud 1 Inleiding 4 2 Programma 5 3 Deelnemers 6 4 Vissenquiz 6 5 Resultaten 8 6 Foto impressie 19 7 Dankwoord 21 Bijlage 1: Verslag in Schubben en Slijm door Remco Ploeg 22 Bijlage 2: Vangststatistieken Vissenweekend

5 Verslag Vissenweekend Inleiding Na in 2014 geproefd te hebben aan het zoute water in Zeeland is het Vissenweekend in 2015 neergestreken in Noord-Brabant. Deze provincie is gekozen omdat RAVON samen met de drie Brabantse waterschappen, Aa en Maas, Brabantse Delta en Dommel, gestart is met het opbouwen van een netwerk van vissenwaarnemers en werkgroepen. Dit om kennis en potentieel aan vrijwilligers rond het thema vis een impuls te geven en te zorgen voor kortere lijnen tussen de maatschappij, natuurorganisaties, hengelsportorganisaties en het waterschap. In dit kader zijn in de drie beheersgebieden meerdere activiteiten rond vis georganiseerd, waaronder het Vissenweekend. Het Vissenweekend is van 9 oktober tot en met 11 oktober gehouden vanuit groepsaccommodatie de Klokkenweide in Loon op Zand. Doelen van het Vissenweekend zijn het enthousiasmeren van mensen in vis, kennis delen en het inventariseren van zogeheten witte gebieden, met verouderde of ontbrekende gegevens. Speciale aandacht gaat daarbij uit naar zeldzame en beschermde soorten. Daarnaast is het Vissenweekend het moment voor visfanaten uit het hele land om bij te praten met oude bekenden, nieuwe fanatiekelingen te ontmoeten en sterke verhalen te vertellen. Ook was er weer sprake van gezonde competitie tijdens de traditionele vissenquiz, waarbij dit jaar de wisselbokaal met een jeugdige deelnemer mee naar huis ging. Ook werd er een lezing gegeven over het beheer van de Brabantse wateren in relatie tot vis door Marcel Cox van Waterschap Aa en Maas, Arthur de Bruin vertelde over de ecologie en migratiebewegingen van de grote modderkruiper. Dit jaar werd het vissenweekend vanuit RAVON georganiseerd door Martijn Schiphouwer en Arthur de Bruin. Naast bijdragen voor deelname van de 47 visfanaten uit heel Nederland, werd het weekend financieel mede mogelijk gemaakt door Waterschap Brabantse Delta, Waterschap De Dommel, Waterschap Aa en Maas en Rijkswaterstaat Zuid-Nederland. In dit verslag worden de statistieken en resultaten van het vissenweekend beknopt uiteengezet. Alle gegevens zijn in detail beschikbaar gemaakt via de Nationale Databank Flora & Fauna (NDFF). In de nieuwsbrief Schubben en Slijm is tevens een artikel verschenen over de ervaringen van Remco Ploeg tijdens het Vissenweekend (zie bijlage 1). 4

6 Stichting RAVON 2 Programma Vrijdag 9 oktober 19:00 Ontvangst 20:00 Inleiding Vissenweekend en onderzoeksgebieden (Martijn Schiphouwer, RAVON) 20:30 Lezing Waterschap & Vis (Marcel Cox, Waterschap Aa en Maas) 21:00 Vissenquiz van Jelger Herder - strijd om de wisselbokaal 22:30 Zaklampvissen/schepnetvissen (op eigen initiatief) Zaterdag 10 oktober 08:00 Ontbijt 09:00 inventarisaties in verschillende gebieden (5 groepen): -Herintroductie beekprik Reusel vanuit Keersop/Dommel -Grote modderkruiper in de 'Naad' van Brabant -Kwabaal Beerze -Inventariseren div. beken en natuurgebieden 18:00 BBQ 20:30 Lezing ecologie en migratie grote modderkruiper en het zaklampvissen op modderkruipers en donderpadden (Arthur de Bruin, RAVON) 21:30 Zaklampvissen (voor de liefhebber) -Grote modderkruiper in heldere sloten -Kwabaal Beerze -Rivierdonderpad in het Wilhelminakanaal Zondag 11 oktober 08:00 Ontbijt 09:00 Zegenvissen (3 groepen): -Natuurlijke Maasoevers bij Empel -Natuurlijke Maasoevers bij Bokhoven -Nevengeul Vierde Bergboezem langs de Mark 5

7 Verslag Vissenweekend Deelnemers Voor het Vissenweekend zijn in aanmeldingen binnengekomen, na een aantal afmeldingen hebben uiteindelijk de onderstaande 48 personen deelgenomen aan het weekend. Daarbij kwamen 15 deelnemers uit Noord-Brabant. Van de overige provincies waren alleen Drenthe, Groningen en Flevoland niet vertegenwoordigd. De vaste deelnemer uit België was voor het eerst in jaren niet in staat om te komen. Van alle deelnemers hebben 34 personen een of twee keer overnacht, 14 personen hebben alleen het dagprogramma en/of avondprogramma bijgewoond. Aad Meima Arthur de Bruin Bart Hoorens Bas Slot Bregtje Kuik Daan van Grieken Dirk Dijkshoorn Teddy Dolstra Esther Meima Frank Spikmans Fred Kruidbos Jelger Herder Jelle Wissink Jeroen van Zuidam Jesper Berndsen Joey van Overveld John Melis Joost Bergsma Jos Beers Lodewijk Krapels Loes Kuiper Maarten van der Beek Maarten van Schijndel Marcel Cox Marco Snijder Mariska Nieuwenhuijsen Martijn Schiphouwer Matthijs Courbois Mick Vos Nils Taal Patrick Heijne Peer Busink Pepijn Vermeiren Pieter Heesakkers Remco Ploeg Rob Le Duc Ron de Laat Sander van der Linde Sanne Ploegaert Saskia Kuik Sebastiaan Ruckert Sil Beers Theodoor Braaksma Tim Hoorens Tom Dahmen Tristan da Graça Wieger van Houten Willemien de Groot 6

8 Stichting RAVON 4 Vissenquiz Na de lastige en zeer uitgebreide vissenquiz van Teddy Dolstra in 2014 was het dit jaar de taak van regerend quizwinnaar Jelger Herder een uitdagende quiz in elkaar te zetten. De quiz begon met een aantal vragen die eigenlijk niemand fout mocht hebben en werd langzaam lastiger. Een vraag over de totale productie van eieren van vier vissoorten was voer voor een mooie discussie. Het spande er nog even om wie de uiteindelijke winnaar zou worden. Na overleg van de jury bleek Remco Ploeg de terechte winnaar van de vissenquiz Met 19 jaar levenservaring tevens de jongste winnaar tot nu toe. Naast de wisselbeker kreeg hij de visatlas van Zuid-Holland mee naar Friesland (afbeelding 1). Inmiddels is Remco als eerste quizwinnaar er in geslaagd zichzelf en alle voorgaande winnaars op de beker te laten graveren (super bedankt!). Ook heeft Remco een verslag gemaakt van het vissenweekend voor Schubben en Slijm (bijlage 1). Afbeelding 1: Winnaar van de Vissenquiz Remco Ploeg met prijzen. 7

9 Verslag Vissenweekend Resultaten Tijdens het vissenweekend zijn er in Noord-Brabant 34 km-hokken geïnventariseerd op vis waarbij ruim 8000 individuen van 33 vissoorten werden waargenomen (tabel 1; bijlage 2). Het waarnemen van kwabaal is ondanks de inspanningen niet gelukt. Verspreidingskaarten van de aangetroffen beschermde vissoorten, de exotische grondels en de kopvoorn worden hieronder getoond (kaart 1-9). De qua verspreiding meest aangetroffen soort is de driedoornige stekelbaars, welke in 23 van de 34 km-hokken werd aangetroffen. Blankvoorn en baars volgen met aanwezigheid in 18 van de 34 km-hokken. Van de 33 aangetroffen soorten waren 9 soorten van exotische oorsprong. Hieronder vallen snoekbaars en karper, vier exotische grondels (zwartbekgrondel, marmergrondel, Pontische stroomgrondel en Kesslers grondel), zonnebaars en Amerikaanse hondsvis. Zwartbekgrondel werd veruit het meest aangetroffen met 329 individuen in 6 km-hokken, gevolgd door marmergrondel met 81 individuen in 6 km-hokken. In kaart 7-9 is te zien hoe de marmergrondel tijdens het vissenweekend ook in agrarisch gebied werd aangetroffen, terwijl de vangsten van andere exotische grondels zich meer beperkten tot het stroomgebied van de rivier. Afbeelding 2: Opgroeilocatie voor juveniele grote modderkruipers ontdekt tijdens het schepnetvissen. Van de beschermde soorten werden grote modderkruiper, kleine modderkruiper, bittervoorn, rivierdonderpad en beekprik aangetroffen (kaart 1-5). Hiervan was de meest aangetroffen soort de kleine modderkruiper met 585 individuen in 15 km-hokken (kaart 4). De grote modderkruiper werd aangetroffen in een gebied waarvan alleen verouderde gegevens bekend waren (kaart 3). Bovendien werden er 23 juveniele dieren aangetroffen in een plas dras gebiedje wat duidt op een belangrijke opgroeilocatie (afbeelding 2). Ook werd een grote modderkruiper gevangen in de Moerputten. Herbevestigen van de grote modderkruiper lukte niet in het Vlijmens Ven, waar recent grootschalige inrichtingswerkzaamheden hebben plaatsgevonden. De pogingen om met een zaklamp grote modderkruiper en kwabaal aan te treffen waren helaas ook niet succesvol. De 8

10 Stichting RAVON rivierdonderpad werd wel aangetroffen tijdens het nachtelijke zaklampvissen in het Wilhelminakanaal en gevangen met het schepnet op twee locaties in de Beerze (kaart 5). In de Beerze werd ook kopvoorn aangetroffen in twee km-hokken (kaart 6). In het kader van een herintroductie programma werden 250 beekprikken gevangen in de Keersop en overgezet naar de Reusel. Tijdens het zegenvissen werd in de Maas ter hoogte van Bokhoven een jonge bot gevangen en bij Oud-Empel werden 2 jonge harders gevangen. Het is goed om te zien dat deze migrerende diadrome soorten zo ver stroomopwaarts worden gevangen. Tabel 1: Aangetroffen soorten tijdens het Vissenweekend in aantallen en locaties (aanvullende informatie in bijlage 2, detailinformatie via NDFF). Soort Aantal exemplaren Aantal kmhokken Alver Amerikaanse hondsvis Baars Beekprik Bermpje Bittervoorn 73 5 Blankvoorn Bot 1 1 Brasem Brasem/Kolblei 46 3 Diklip- / Dunlipharder 2 1 Driedoornige stekelbaars Grote modderkruiper 26 2 Karper 10 1 Karperachtige (hybride) 1 1 Kesslers grondel 3 1 Kleine modderkruiper Kolblei 67 8 Kopvoorn 15 2 Marmergrondel 81 6 Paling 1 1 Pontische stroomgrondel 8 3 Pos 81 8 Rivierdonderpad 10 3 Riviergrondel Roofblei Ruisvoorn Snoek Snoekbaars 58 7 Tiendoornige stekelbaars Vetje Winde Zeelt Zonnebaars 11 5 Zwartbekgrondel

11 Verslag Vissenweekend 2015 Kaart 1: Kilometerhokken waar beekprik is aangetroffen tijdens het Vissenweekend. 10

12 Stichting RAVON Kaart 2: Kilometerhokken waar bittervoorn is aangetroffen tijdens het Vissenweekend. 11

13 Verslag Vissenweekend 2015 Kaart 3: Kilometerhokken waar grote modderkruiper is aangetroffen tijdens het Vissenweekend. 12

14 Stichting RAVON Kaart 4: Kilometerhokken waar kleine modderkruiper is aangetroffen tijdens het Vissenweekend. 13

15 Verslag Vissenweekend 2015 Kaart 5: Kilometerhokken waar rivierdonderpad is aangetroffen tijdens het Vissenweekend. 14

16 Stichting RAVON Kaart 6: Kilometerhokken waar kopvoorn is aangetroffen tijdens het Vissenweekend. 15

17 Verslag Vissenweekend 2015 Kaart 7: Kilometerhokken waar marmergrondel is aangetroffen tijdens het Vissenweekend. 16

18 Stichting RAVON Kaart 8: Kilometerhokken waar zwartbekgrondel is aangetroffen tijdens het Vissenweekend. 17

19 Verslag Vissenweekend 2015 Kaart 9: Kilometerhokken waar Pontische stroomgrondel of Kesslers grondel is aangetroffen tijdens het Vissenweekend. 18

20 Stichting RAVON 6 Foto impressie Onderstaande collage is mogelijk dankzij foto s van verschillende deelnemers. Meer foto s zijn te vinden via en via Facebook onder Vissenweekend

21 Verslag Vissenweekend

22 Stichting RAVON 7 Dankwoord We willen alle deelnemers bedanken voor hun inzet en gezelligheid waardoor we samen terug kunnen kijken op een heel geslaagd Vissenweekend. Remco Ploeg bedankt voor het schrijven van het leuke artikel in de nieuwsbrief Schubben & Slijm (zie bijlage 1). Voor het verlenen van toestemmingen en het leveren van input bij de gebiedenselectie willen we de volgend personen bedanken: Ard Verheijen (Sportvisserij Zuidwest Nederland), Bjorn Prudon (Waterschap Rivierenland), Marcel Cox (Waterschap Aa en Maas), Elly van Doorn (Waterschap Aa en Maas), Brenda Arends (Waterschap Aa en Maas), Angelique van Vught (Waterschap Brabantse Delta), Marco Beers (Brabantse Delta), Mark Scheepens (Waterschap de Dommel), Harriet Bakker (Rijkswaterstaat Zuid- Nederland), Aad van der Linden (De Baroniesche Hengelaars), Willem Bouwman (Vereniging Dommelvisrecht), Bart Portzgen (Brabants Landschap), Ernst-Jan van Haaften (Brabants Landschap) en Theo Bakker (Staatsbosbeheer). Voor het financieel mede mogelijk maken van dit weekend willen we de Waterschap Dommel, Waterschap Brabantse Delta, Waterschap Aa en Maas en Rijkswaterstaat Zuid- Nederland hartelijk danken. 21

23 Verslag Vissenweekend 2015 Bijlage 1: Verslag in Schubben en Slijm door Remco Ploeg 22

24 23 Stichting RAVON

25 Verslag Vissenweekend 2015 Bijlage 2: Vangststatistieken Vissenweekend 2015 Zwartbekgrondel Zonnebaars Zeelt Winde Vetje Tiendoornige stekelbaars Snoekbaars Snoek Ruisvoorn Roofblei Riviergrondel Rivierdonderpad Pos Pontische stroomgrondel Paling Marmergrondel Kopvoorn Kolblei Kleine modderkruiper Kesslers grondel Karperachtige (hybride) Karper Grote modderkruiper Driedoornige stekelbaars Diklip- / Dunlipharder Brasem/Kolblei Brasem Bot Blankvoorn Bittervoorn Bermpje Beekprik Baars Amerikaanse hondsvis Alver Aantal soorten per kmhok y-km x-km totaal per soort aantal km-hokken

26 RAVON Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland Natuurplaza Toernooiveld ED Nijmegen Postbus BK Nijmegen T: (alg.)