PATIËNTEN INFORMATIE. Jodiumbeperkt. voorbereidingsdieet. Bij de behandeling met radioactief jodium

Transcriptie

1 PATIËNTEN INFORMATIE Jodiumbeperkt voorbereidingsdieet Bij de behandeling met radioactief jodium U dient.-.- te starten met het jodiumbeperkt dieet.

2 Inhoud Inleiding... 3 Waarom dit dieet?... 3 Hoe lang dit dieet?... 3 Vragen?... 3 Algemene richtlijnen... 4 Water... 4 Keukenzout... 4 Brood... 4 Zeevis, schaal- en schelpdieren, zeewier en algen... 4 Toevoeging van jodium... 5 Kleurstof... 5 Overige producten... 5 De dieetlijst... 6 Tips Jodiumloos keukenzout Lezen van etiketten Jodium in brood

3 PATIËNTENINFORMATIE Inleiding Waarom dit dieet? Het jodiumbeperkt dieet is nodig ter voorbereiding op de behandeling met radioactief jodium. Door het volgen van dit dieet wordt het effect van de behandeling vergroot. Jodium komt van nature in bijna alle voedingsmiddelen voor. Hierdoor is het onmogelijk om helemaal geen jodium binnen te krijgen via de voeding. Met behulp van dit dieet, wordt de hoeveelheid jodium in de voeding beperkt. Dit is genoeg om de behandeling met radioactief jodium zo goed mogelijk te laten slagen. Achtergrond informatie De schildkliercellen zijn de enige cellen in het menselijk lichaam die jodium kunnen opnemen uit de voeding. Hierdoor zitten deze cellen vol met jodium en kan er dus weinig radioactief jodium opgenomen worden in de cellen. Door het volgen van het jodiumbeperkt dieet bevat de voeding weinig jodium, dit heeft als gevolg dat de schildkliercellen ook weinig jodium bevatten. Hierdoor wordt het effect van de behandeling met radioactief jodium vergroot. Hoe lang dit dieet? Het jodiumbeperkt voorbereidingsdieet dient zeven dagen voor de ziekenhuisopname gestart te worden. Na de behandeling met radioactief jodium dient het dieet nog 2 dagen gevolgd te worden. In totaal zal het dieet dus 9 dagen duren. Vragen? Voor meer informatie en vragen over de behandeling met radioactief jodium, kunt u terecht op 3

4 Voor vragen over het jodiumbeperkt dieet, kunt u contact opnemen met de afdeling Diëtetiek van het Maasstad Ziekenhuis via (010) (tijdens kantooruren). Algemene richtlijnen In bijna alle voedingsmiddelen is van nature jodium aanwezig, in de een wat meer dan in de ander. Aan sommige voedingsmiddelen is verplicht extra jodium toegevoegd om de schildklierafwijkingen (hyperthyreoïdie en struma) te voorkomen. Water Leidingwater bevat jodide (verwant aan jodium). Het gehalte varieert per streek, maar is zodanig laag dat het gewoon kan worden gebruikt Keukenzout Zowel keukenzout als zeezout bevatten van nature een kleine hoeveelheid jodium. Aan keukenzout kan extra jodium worden toegevoegd. Het heet dan jodiumhoudend zout. Toegestaan is alleen keukenzout of tafelzout waar geen extra jodium aan is toegevoegd. Het is wettelijk verplicht om de toevoeging van gejodeerd zout op de verpakking te vermelden. Brood In Nederland wordt brood wettelijk verplicht met gejodeerd zout gebakken. Zeevis, schaal- en schelpdieren, zeewier en algen Voedingsmiddelen uit de zee bevatten een grote hoeveelheid jodium en zijn daarom niet toegestaan tijdens het volgen van het jodiumbeperkt dieet. 4

5 PATIËNTENINFORMATIE Toevoeging van jodium Aan sommige voedingsmiddelen wordt tijdens de bereiding in de fabriek jodium toegevoegd. Wanneer jodium wordt toegevoegd, staat dit vermeld op het etiket van het voedingsmiddel. Kleurstof De rode kleurstof E-127 bevat jodium en is niet toegestaan tijdens het dieet. E-127 kan voorkomen in rode vruchtenconserven, vruchten op sap en bepaalde snoepsoorten. Overige producten Naast voedingsmidden zijn er nog andere producten die jodium bevatten. Jodium kan in geneesmiddelen, zelfzorgmiddelen en verzorgingsproducten voorkomen. Voorbeelden hiervan zijn: jodiumtinctuur, Betadine (voor ontsmetting, zeep, zalf, shampoo, poederspray en scrub), hoestdrank, Stophoest, alternatieve geneesmiddelen, vitaminepreparaten, vermageringstabletten, badzout (gemaakt van zeezout) en haarverf met henna. Als er povidonjodium, kaliumjodide, jodide of jodine op het etiket staat, dan bevat het product jodium. Deze producten mogen niet gebruikt worden tijdens het dieet. Voor medicijnen die alleen verkrijgbaar zijn op recept, is het van belang dat de arts of apotheker geraadpleegd wordt. 5

6 De dieetlijst Product/ productgroep Zout Brood en broodvervangers Boter, margarine, halvarine en olie Kaas Toegestaan Niet jodiumhoudend keukenzout en tafelzout - Zelfgebakken brood bereid met niet jodiumhoudend zout of broodmix. - Natriumarm brood. - Fabrieksmatig verpakt beschuit, crackers, ontbijtkoek, rijstwafels, knäckebröd en matzes als er geen jodiumhoudend zout in zit. Let op het etiket! Alle soorten gezouten en ongezouten boter, margarine, halvarine en olie Nederlandse kaas of smeerkaas, maximaal 1 broodbeleg (= 20 gram) per dag Verboden Zeezout, dieetzout en gejodeerd zout - Broodsoorten van de bakker of uit de fabriek (wit, bruin, volkoren, roggebrood, krentenbrood, of luxe broodjes) - Verse bakkerijproducten zoals beschuit, crackers, ontbijtkoek, enz. - Niet verpakte bakkerijproducten zoals koekjes, gebak en cake Buitenlandse kaassoorten 6

7 PATIËNTENINFORMATIE Product/ Toegestaan Verboden productgroep Vleeswaren Vleeswaren alle soorten vleeswaren zowel van de slager als voorverpakt (met Alle soorten vleeswaren waarin lever is verwerkt, zoals leverworst, paté en leverpastei uitzondering van de verboden soorten), maximaal 2 plakken (= 40 gram) per dag Zoet broodbeleg Alle soorten jam, vruchtenhagelslag, honing, appel- en perenstroop, kokosbrood en gestampte muisjes - Pindakaas, sandwich spread, Chocolade vlokken, chocolade hagelslag, chocolade- en hazelnoot pasta - Zoet beleg met rode kleurstof E 127 Ei - Eieren en voedingsmiddelen waarin ei is verwerkt zoals eiersalade, gebak, cake, eierkoek, advocaat, mayonaise Dranken Limonadesiroop met rode kleurstof E 127 Dranken alcoholisch Bier, maximaal 2 glazen per dag Alle overige alcoholische dranken 7

8 Product/ productgroep Fruit en vruchtensap Melk en melkproducten Bouillon en soep Toegestaan - Maximaal 2 porties (a 150 gr) fruit per dag van de toegestane soorten (zie *). - 1 portie fruit is te vervangen door 1 glas (150 ml) vruchtensap Alle melk en melkproducten, maximaal 1 glas (= 150 ml) of schaaltje (= 150 ml) per dag. Hieronder vallen alle soorten melk, koffiemelk, yoghurt, vla, kwark, enz. Zelfbereide bouillon (evt. van bouillonblokje) of soep met de toegestane groente, vlees, kruiden en specerijensoorten en niet jodiumhoudend zout Verboden Alle overige soorten fruit Koffiemelkpoeder en Koffiecreamer Kant- en klare bouillon en soep 8

9 PATIËNTENINFORMATIE Product/ Toegestaan Verboden productgroep Vlees - Maximaal 100 gram Lever en leverproducten ongekruid vlees (rauw gewogen) per dag. Alle soorten varkens-, rund-, kalfs-, lams-, paardenen kippenvlees, zowel vers als voorverpakt, met uitzondering van lever en leverproducten. - Alle soorten gekruid vlees. Alleen toegestaan als er geen gejodeerd zout in zit. Let op het etiket of vraag het de slager! Vleesvervangers In plaats van vlees, Alle overige soorten maximaal 100 gram. Alle soorten op basis van soja, granen, rijst, toegestane groentesoorten en aardappelen, tofu/ tahoe, tempé Vis, visproducten, - Alle soorten schaal- en schelpdieren, zeewier en algen Jus Zelfbereide jus Alle andere soorten 9

10 Product/ productgroep Sauzen Groente en peulvruchten Aardappelen Rijst, macaroni en spaghetti Kant-en-klaar maaltijden Toegestaan Verboden Zelfbereide sauzen en Een sausje gemaakt van de toegestane groente, het kookvocht van vlees, kruiden, groenten. specerijensoorten, Alle overige soorten diversen en niet gejodeerd zout Maximaal 3 Alle groente à la crème groentelepels. Mag en alle overige gekookt worden in groentesoorten leidingwater. Alleen de toegestane soorten (zie *) zowel vers als uit diepvries, blik en glas. - Gekookte, gebakken, Aardappelpuree uit gefrituurde pakje aardappelen - Zelfgemaakte aardappelpuree op smaak gebracht met niet gejodeerd zout Rijst, macaroni, Volkoren macaroni/ spaghetti en andere spaghetti, zilvervliesrijst pastasoorten, - Alle kant-en-klaar maaltijden 10

11 PATIËNTENINFORMATIE Product/ productgroep Reformproducten Zoete versnaperingen Hartige versnaperingen Smaakmakers en kruiden Toegestaan - Fabriekskoeken waarin geen eieren verwerkt zijn (bijv. biscuits, sultana, jodekoeken, stroopwafel, bitterkoekjes) - Zelfgebakken versnaperingen van toegestane ingrediënten en zonder gejodeerd zout. - Ontbijtkoek, oudewijvenkoek - Kauwgom - Chips - Hazelnoten - Suiker en zoetstof - Alle verse en gedroogde kruiden en specerijen, specerijenmengsels, vleeskruiden, Aromat, knoflook - Azijn, mosterd, ketjap, ketchup, tomatenpuree Verboden Bevat vaak zeezout, algen en zeewier. Deze voedingsmiddelen bevatten jodium. Let op het etiket! - Koek en gebak waarin eieren verwerkt zijn (bijv. eierkoek, cake, e.d.) - Koekjes van de bakker. De aanwezigheid van jodium in koeken kan aan de bakker gevraagd worden - Chocola en marsepein - Snoep met E 127 Pinda s, borrelnoten en alle overige noten - Trassi, gomassi en tahin 11

12 Product/ productgroep Diversen Toegestaan - Aardappelmeel, maïzena en bloem - Krenten en rozijnen Verboden Toegestaan fruit, groente en peulvruchten Fruit* Groente en peulvruchten* Aalbes Kokosnoot Aubergine Mierikswortel Aardbei Kruisbes Bruine bonen Paprika Abrikoos Mandarijn Bleekselderij Pastinaak Appel Mango Bloemkool Pompoen Banaan Meloen Chinese kool Prei Bramen Peer Courgette Rabarber Citroen Perzik Doperwten Rode bieten Dadels Pruim IJsbergsla Snijbonen Druiven Rozenbottels Kapucijners Sojabonen Framboos Sinaasappel Knoflook Spruitjes Grapefruit Vijgen Komkommer Tomaten Kersen Watermeloen Koolraap Tuinbonen Koolrabi Uien Kropsla Witte bonen Maïs Zuurkool *Zowel vers, uit blik, uit glas en uit de diepvries. 12

13 PATIËNTENINFORMATIE Tips Jodiumloos keukenzout Voor het bereiden van de warme maaltijd kan ongejodeerd keukenzout gebruikt worden zodat er meegegeten kan worden met het gezin/ huisgenoten. U hoeft dan niet voor uzelf een aparte maaltijd te bereiden Salina en JOZO Naturel zijn jodiumloze keukenzouten. Salina is verkrijgbaar bij alle supermarkten. JOZO Naturel is verkrijgbaar bij Super de Boer, Jumbo, Plus, Poiesz, EM-TÉ, Dekamarkt. JOZO Naturel is beperkt verkrijgbaar bij C1000, Albert Heijn en Spar. Lezen van etiketten Bij een aantal voedingsmiddelen in de dieetlijst wordt de zin Let op het etiket! weergegeven. Dit houdt in dat u op het etiket dient te kijken om zelf af te lezen of er jodium in het voedingsmiddel aanwezig is. Dit staat aangegeven in de ingrediëntenlijst op het etiket. Zie het voorbeeld in het kader. Jodium is op het etiket te herkennen op de ingrediëntenlijst als: jodium; gejodeerd keukenzout; jodiumhoudend keukenzout; jozo-zout; broodzout of bakkerszout; gejodeerd broodzout; zeezout; E

14 Voorbeelden Ingrediënten Tarwemeel, glucose-fructosestroop, sesamzaad, lijnzaad, pompoenzaad, plantaardig vet, tarwezemelen, rijsmiddel, rijstmeel, suiker, emulgator, zout, calciumcarbonaat, tarwegluten. Ingrediënten Tarwemeel, glucose-fructosestroop, plantaardig vet, tarwezemelen, rijsmiddel, rijstbloem, emulgator, bakkerszout, calciumcarbonaat, tarwegluten. Jodium in brood Tijdens het volgen van het jodiumbeperkt dieet is het gebruik van brood met gejodeerd zout niet toegestaan. Om te voorkomen dat u een te grote hoeveelheid jodium binnenkrijgt, kunt u het volgende doen: de bakker vragen of hij brood wil bakken met ongejodeerd zout; zelf brood bakken met ongejodeerd zout (let op de verpakking, de mix mag geen jodiumhoudend zout bevatten); afbakbroodjes consumeren met ongejodeerd zout (let op de verpakking, sommige afbakbroodjes bevatten gejodeerd zout); het brood vervangen door bijvoorbeeld crackers of beschuit (let op de verpakking, sommige broodvervangers bevatten gejodeerd zout). 14

15 15 PATIËNTENINFORMATIE

16 De informatie in deze folder is belangrijk voor u. Als u moeite heeft met de Nederlandse taal, zorg dan dat u deze folder samen met iemand leest die de informatie voor u vertaalt of uitlegt. The information in this brochure is important for you. If you have any difficulties understanding Dutch, please read this brochure together with somebody who can translate or explain the information to you. Bu broşürdeki bilgi sizin için önemlidir. Hollandaca dilde zorlanıyorsanız, bu broşürü size tercüme edecek ya da açıklayacak biriyle birlikte okuyun. Informacje zawarte w tym folderze są ważne dla Państwa. Jeśli język niderlandzki sprawia Państwu trudność, postarajcie się przeczytać informacje zawarte w tym folderze z kimś, kto może Państwu je przetłumaczyć lub objaśnić. Maasstad Ziekenhuis Maasstadweg DZ Rotterdam T: (010) E: info@maasstadziekenhuis.nl I: I: (kinderwebsite) mzp2866 december 2016