Jaarverslag 1991 Instituut Wiskundige Dienstverlening Eindhoven Molenaar, J.

Transcriptie

1 Jaarverslag 1991 Instituut Wiskundige Dienstverlening Eindhoven Molenaar, J. Gepubliceerd: 01/01/1992 Document Version Uitgevers PDF, ook bekend als Version of Record Please check the document version of this publication: A submitted manuscript is the author s version of the article upon submission and before peer-review. There can be important differences between the submitted version and the official published version of record. People interested in the research are advised to contact the author for the final version of the publication, or visit the DOI to the publisher s website. The final author version and the galley proof are versions of the publication after peer review. The final published version features the final layout of the paper including the volume, issue and page numbers. Link to publication Citation for published version (APA): Molenaar, J. (1992). Jaarverslag 1991 Instituut Wiskundige Dienstverlening Eindhoven. (IWDE report; Vol. 9201), (Jaarverslag Instituut Wiskundige Dienstverlening Eindhoven; Vol. 1991). Eindhoven: Technische Universiteit Eindhoven. General rights Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal? Take down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Download date: 29. Jan. 2017

2 Technische Universiteit Eindhoven lnstituut Wiskundige Dienstverlening Eindhoven RAPPORT IWDE JAARVERSLAG 1991 J. Molenaar januari 1992 \\\V(O Den Dolech 2 Postbus MB Eindhoven

3 RAPPORT IWDE JAARVERSLAG 1991 J. Molenaar januari 1992 Instituut Wiskundige Dienstverlening Eindhoven Faculteit Wiskunde en Informatica Technische Universiteil Postbus MB Eindhoven Tel

4 INSTITUUT WISKUNDIGE DIENSTVERLENING EINDHOVEN IN 1991 In deze inleiding op bet jaaroverzicht 1991 schetsen we in bet kort de belangrijkste ontwikkelingen binnen bet Instituut op bet gebied van acquisitie, (contract)research en (contract)onderwijs. Aan acquisitie is in 1991 veel tijd besteed. Met vertegenwoordigers van een flink aantal bedrijven zijn verkennende besprekingen gevoerd. Meestal ging bet initiatief hiervoor uit van bet bedrijf, soms kwamen contacten op andere manieren tot stand, bijvoorbeeld via onverwachte ontmoetingen tijdens symposia. Niet altijd leidde een eerste contact tot een project. In sommige gevallen is er een stageplaats voor een eerste- of tweede-fase afstudeerder uit voortgekomen. Naast gerichte acquisitie zijn er ook algemene voordrachten gehouden over bet werk van bet IWDE. Om bet midden- en kleinbedrijf (MKB) te benaderen, is contact gezocht met bet Innovatiecentrum (IC) Oost-Brabant te Eindhoven. De medewerkers van dit IC zijn via voorbeelden op de hoogte gebracht van de activiteiten. 'Z.I;! concludeerden dat bet IWDE bet MKB op innovatief gebied veel te bieden heeft en stelden voor een voorlichtingsbijeenkomst te beleggen. De uitnodiging en de mailing hiervoor zijn door bet IC Oost-Brabant verzorgd. De respons was echter slechts 1 ~ 2%. Er is hier kennelijk sprake van een herkenningsprobleem: in eerste instantie associeert men met wiskunde niet iels toepasbaars. Dit verandert pas als men voorbeelden hoort van reeds uitgevoerde projecten. De Innovatiecentra kunnen zeker een intermediaire rol vervullen. Er is daarom ook een voorlichtingsbijeenkomst geweest met vertegenwoordigcrs van aile Innovatiecentra in Nederland. Deze contacten verlopen goed. De IC medewerkers komen allerlei problemen in bet MKB tegen en verwijzen door naar bet IWDE indien ze vermoeden dat wiskunde een rol kan spelen. Er is gewerkt aan 10 contractresearchprojecten, waarvan 8 gestart zijn in bet afgelopen jaar. De gemiddelde omvang was enigszins groter dan in De projecten lagen op de volgende terreinen: mathematische fysica (6x), de statistiek (2x), proefopzetten (lx) en neurale netwerken (lx). Opvallend is bet ontbreken van logistieke projecten. De contacten van de Faculteit W &I verlopen op dit gebied voomamelijk via eerste-fase afstudeerders. Bovendien is op dit gebied het gespecialiseerde instituut IPL-TNO actief, dat gehuisvest is op een steenworp afstand van bet IWDE. Er kwamen geen vragen binnen op bet gebied van de discrete wiskunde. Dit is te bctrcurcn, omdat dit binnen de Faculteit W &I ccn zwaartepunt is. Wat betreft bet contractonderwijs is er veel ervaring opgedaan met bet organiseren van cursussen met open inschrijving. Verschillende methoden om aan deze cursussen bekendheid te geven zijn uitgeprobeerd. Gebleken is dat bet plaatsen van advertenties niet erg effectief is. Het 1

5 mailen van een groot, geselecteerd adressenbestand leverde wel goede resultaten op. Er is op dit organisatorische gebied een goede samenwerking met PAO-N gestart. Voor de komende jaren wordt gedacht aan de organisatie van ongeveer 6 cursussen per jaar. De docenten zullen voomamelijk afkomstig zijn uit de Faculteit W&I en de andere ECMI-centra. Naast de open cursussen is er ook een bedrijfscursus georganiseerd. Zo'n cursus is aileen bestemd voor medewerkers van een bedrijf en afgestemd op de wensen van het betreffende bedrijf. Het IWDE is actief betrokken bij de afstudeerstages van cursisten van de ontwerpersopleiding Wiskunde voor de lndustrie, hetzij via de organisatie, hetzij via de begeleiding. De activiteiten op het gebied van contractresearch kunnen zelden op directe wijze gekoppeld worden aan deze opleiding, omdat de projecten vrijwel altijd onder tijdsdruk uitgevoerd moeten worden. Dit afgelopen jaar is hierop een uitzondering voorgevallen: de ervaring op het gebied van neurale netwerken opgedaan tijdens het modellencolloquium kon direct ingepast worden in de uitvoering van een industrieel project. De medewerkers zijn ook betrokken geweest bij de begeleiding van drie eerste-fase afstudeerders. De interne research heeft geleid tot enige publikaties. Daamaast is er geruime tijd besteed aan het opdoen van kennis en ervaring op het gebied van chaostheorie. 2

6 JAAROVERZICHT 1991 Personele Bezetting Prof.dr. P.L. Cijsouw (directeur, part-time) Mevr. C.I.T. Kolk-Koenraat (secretaresse, part-time) Dr. J. Molenaar (JM) Dr. S.W. Rienstra (SWR) Contractresearch Philips CFf. Advisering m.b.t. bet dynamisch besturen van de freeskop van een NC-freesmachine. Uitvoering: A.A. Reusken, SWR. Afgerond: 1 maart KEMA, afdeling milieuonderzoek. Doorlopende advisering bij de statistische analyse van klimaatmodellen in het kader van onderzoek naar het broeikaseffect. Uitvoering: JM. Shell Moerdijk I. Optimalisatie van de glycolfabriek. Uitvoering: J.L. de Jong, SWR. Shell Moerdijk II. Datavereffening en lekdetectie in de etheenoxidefabriek. Uitvoering: H.N. Linssen, JM. Face, Valkenswaard. Berekeningen ten behoeve van een geautomatiseerd detectiesysteem om planten te snoeien. Uitvoering: R.R. van Hassel. Afgerond: juli Faculteit Werktuigbouwkunde, TUB. Ontwikkeling van programmatuur ter berekening van de spanningen in metalen platen tijdens "dieptrekken". Uitvoering: JM, P.M.E.J. Wijckmans. Afgerond: oktober

7 Unilever, Vlaardingen. Ontwikkeling van een expertsysteem voor proefopzetten in een SAS~omgeving. Uitvoering: E.E.M. van Berkum, A.G. de Waal. KEMA, Arnhem Ontwikkeling en implementatie van een algoritme voor "acoustic ranging". Uitvoering: SWR, A.P.M. Baaijens, R.M.M. Mattheij. Face, Valkenswaard. Onderzoek naar de mogelijkheid mosselen akoestisch te sorteren m.b.v. een neuraal netwerk. Uitvoering: SWR, J.E.O. Meuwissen. DOW, Terneuzen. Modellering van stromingsinstabiliteiten in polymeren. Literatuuronderzoek naar de raakvlakken van chaostheorie en turbulentietheorie. Uitvoering: JM. Contractonderwijs Er zijn in totaal 5 cursussen georganiseerd. We onderscheiden daarin bedrijfscursussen, die gericht zijn op een bedrijf, en cursussen met open inschrijving. Aan laatstgenoemde cursussen is veelal ook deelgenomen door een aantal cursisten van de ontwerpersopleiding Wiskunde voor de Industrie. De cursussen met open inschrijving waren: Heat and Mass Transfer; 18 ~ 22 maart 1991 Docent: prof. S. McKee, Glasgow. Design of Experiments; 4, 5, 18 en 19 juni Docenten: J.B. Dijkstra, M.J.M. Rietjens, R. Doornbos, J.T.M. Wijnen. Finite Elements; 19, 26 april, 3, 7 en 24 mei Docent: J.K.M. Jansen. Inverse Problems; 9 ~ 13 september Docent: prof. H. Engl. Linz. 4

8 Er was een bedrijfscursus voor G.E. Plastics, Bergen op Zoom: Regressieanalyse en Proefopzetten m.b.v. SAS; 19, 28 februari en 17, 24 april Docenten: J.B. Dijkstra, M.J.M. Rietjens. Tevens zijn een cursus met open inschrijving over "Spline Approximaties" en een bedrijfscursus voor OAF over "Toegepaste Statistiek en Proefopzetten" voorbereid. Acquisitie i) Er zijn informatieve stukjes over het werk binnen het instituut geplaatst in ECMI Newsletter, ITW Nieuwsbrief en ERCIM Nieuwsbrief. ii) In een poging het midden- en kleinbedrijf te benaderen zijn er contacten gelegd met het Innovatiecentrum (IC) Oost-Brabant te Eindhoven. In eerste instantie zijn de medewerkers van het IC zelf gei"nformeerd over het IWDE middels een presentatie. Naar aanleiding daarvan is besloten een voorlichtingsbijeenkomst te organiseren voor daartoe door het IC geselecteerde bedrijven uit de regio. Op de betreffende mailing kwam ongeveer 1 a 2% respons, zodat deze strategic als mislukt wordt beschouwd. Daarna is er een presentatie verzorgd voor afgevaardigden van aile innovatiecentra in Nederland. Hieruit zijn nuttige contacten en suggesties voortgekomen en een uitnodiging voor een interview in het blad Innovisie. iii) Er zijn gesprekken gevoerd over mogelijke projecten met diverse bcdrijven. Deze contacten hebben (nog) niet geleid tot concrete projecten. We noemen hiervan: KSEPL, Rijswijk. Positiebepaling van boorkoppen op grote diepte. Er is een uitvoerig projectvoorstel ingediend, maar men besloot eerst een inventarisatie te maken van de bcstaande meettechnieken. Philips Glas. Berekening van temperatuurproficlen in bceldbuizcn tijdens produktie. Er is gekozen voor de aanpak van dit probleem met een bcstaand eindige elementen pakket. Centocor, Leiden. Modellering van het kweken van cellen. Project geschikt voor een stage. Heerema, Leiden. Leggen van pijpcn in diepzee. Bestaande programma's 5

9 bleken te voldoen. Jumbo aanhangwagens, Valkenswaard. Vragen waren niet wiskundig van aard. Sphinx, Maastricht. Ontwerpen van optimale closetpotten. Heeft geen prioriteit (voor Sphinx). Onderwijs. Bijdragen aan het eerste-fase onderwijs: Medebegeleiding van de afstudeerstage van J. van Bemmelen (september '91 - maart '92) bij Shell Moerdijk. Onderwerp: "Datavereffening en lekdetectie in de Etheenoxide fabriek". Begeleiders: H.N. Linssen en JM. Begeleiding afstudeerwerk van J. van Konijnenberg (N). Onderwerp: "An experimental study on the acoustic reflection coefficient of open pipes at low Helmholtz numbers". Begeleiding: SWR. Begeleiding A. Noack (Dresden), die van september '91 - maart '92 aan de TUE verblijft. Onderwerp op het gebied van de chaostheorie: "The dripping faucet". Begeleiding: JM. Bijdragen aan de ontwerpersopleiding Wiskunde voor de Industrie: De interactie met deze opleiding bestond hoofdzakelijk uit bet organiseren en begeleiden van afstudeerstages. We noemen de afstudeerstages waaraan in '91 tijd is besteed: T.J.G. Zwartkruis, Computation of solitary wave profiles described by a Hamiltonian model for surface waves, Rijkswaterstaat Den Haag, 15 aug febr. 1991, eerste begeleider JM, tweede begeleider A.A. Reusken. J.P.M. Laumen, Prediction of water levels in Antwerp using Kalman filtering, Rijkswaterstaat Middelburg, sept febr. 1991, eerste bege1eider M.L.J. Hautus, tweede begeleider SWR. A.G. de Waal, Stochastic models for the errors on a digital communication channel, Dr. Neher Laboratorium Leidschendam, sept febr. 1991, cerste begeleider K.A. Post, tweede begeleider J.P.M. Schalkwijk. 6

10 M.A. Hooijkaas, Neural networks for segmentation of well logs and identification of genetic facies, KSEPL, febr. - juni 1991, eerste begeleider E.H.L. Aarts. K. Koenen, Flux-limiting methods and the implementation of Van Leer's scheme in Phoenics. Gemco furnaces, DOW, DSM, jan. - juli 1991, cerste begeleidcr J.K.M. Jansen, tweede begeleider en organisatie: SWR. J.W. Knobbe, Minimalisatie van temperatuureffecten bij de WIROX, Gasunie, Groningen, febr. - aug. 1992, eerste begeleider en organisatie: JM, tweede begeleider: J. Vorenk:amp (B). S.J.H. Beukers, Transport van in grondwater opge1oste stoffen, TNO, Instituut voor Grondwater en Geo-energie, Delft, okt april 1992, eerste begeleider: E.F. Kaasschieter, organisatie: SWR. J.M.H. van den Bosch, Toepassing van niet-verschoven roosters voor turbulente incompressibele stromingsberekeningen, TPD, Delft, febr. - aug. 1992, eerste begeleider: J.H.M. ten Thije Boonkkamp, tweede bege1eider: J.K.M. Jansen, organisatie: SWR. J.E.O. Meuwissen, Het toepassen van neurale netwerken bij de bepaling van procesparameters in het productieproces van po1yurethaan, DOW Temeuzen, febr. - aug. 1992, eerste begeleider: E.H.L. Aarts, organisatie: SWR. Voordrachten 24 januari, "Het Instituut Wiskundige Dienstverlening Eindhoven", afgestudeerden wiskunde TUE, JM. 21 februari, "Parameterschatting in chemische reactievergelijkingen", AKZO, Arnhem, (JM). 20 maart, "Industriele Wiskunde", gastcollege RUU, (JM). 5 april, "De optimale schouder", 26e Nederlands Mathematisch Congres, Rotterdam, (JM). 18 april, "Het lnstituut Wiskundige Dienstverlening Eindhoven", Reiinistendag Faculteit Wiskunde en Informatica, (JM). 9 juli, "The submerged stiffened catenary", ICIAM '91, Washington, (SWR). 9 september en 11 december "Wiskundige ondersteuning voor het midden- en kleinbe- 7

11 drijf vanuit de TUE", voordrachtcn voor medewerkers van het Innovatiecentrum Cost Brabant respectievelijk van alle Innovatiecentra in Nederland, (JM,SWR). Bezoek Congressen en Symposia Symposium ter ere van prof. C.J. Bouwkamp, 22 januari, Eindhoven, (PLC,SWR,JM) Symposium Numerieke Wiskunde en Werktuigbouw, 15 februari, Eindhoven (JM,SWR) British Applied Math. Colloquium, 9-12 april, Oxford, (SWR) ICIAM'91, 8-12 juli, Washington, (SWR) 6th ECMI Conference, september, Limerick, (JM) AKZO prijsuitreiking aan prof. N.G. de Bruijn, 25 oktober, Arnhem, (PLC,JM). Rapporten IWDE IWDE IWDE IWDE 91..()4 IWDE Jaarverslag 1990, JM. Flying Spot Scanner, R.R. van Hassel. Akoestisch sorteren van mosselen, SWR. A note on the Kutta condition in Glavert's solution of the thin aerofoil problem, SWR. The modeling of polymer flow instabilities. Part 1: A heuristic approach, JM. Journal of Engineering Mathematics Er is veel tijd besteed aan het verrichten van werkzaamheden als assistant-editor voor de JEM (SWR). Gedurende het jaar '91 zijn er aan de redactie 80 artikelen aangeboden. In dat jaar zijn er 23 artikelen gepubliceerd in 4 nummers. Publikaties. Beginwaardeproblemen in theorie en praktijk; analyse, numerieke methoden, modellen, R.M.M. Mattheij en J. Molenaar, Epsilon Uitgave 19, Utrecht,

12 A note on the Kutta condition in Glauert' s solution of the thin aerofoil problem, S.W. Rienstra, JEM, Vol. 26-1, Optimality and initialisation of the Kalman filter, J. Molenaar and J.H.L. Oud, Kwantitatieve Methoden, nr. 38, oktober The Optimal Collar, J. Molenaar, accepted for pub1ication in the proceedings of the 6th ECMI Conference, Limerick Estimating trends and stochastic response functions in dendro-ecology with an application to fir decline, H. Visser en J. Molenaar, accepted for publication in Forest Science, April 1992 issue. 9