BSO TWEEDE GRAAD. vak. 2000/048 (vervangt 95034) PV P/ LASSEN - CONSTRUCTIE. 2 u/w. IT- m

Transcriptie

1 SO TWEEDE GRAAD vak PV P/ LASSEN - CONSTRUCTIE 2 u/w IT- m 2000/048 (vervangt 95034)

2 PV LASSEN CONSTRUCTIE INHOUDSOPGAVE eginsituatie voor het vak... 2 Specifieke visie... 3 Leerplandoelstellingen / leerinhouden... 4 Minimale uitrusting... 9 Pedagogische wenken en timing... 9 ibliografie... 13

3 2 e graad SO Vak: PRAKTIJK LASSEN - CONSTRUCTIE PV 1 ste jaar: 2u/w 2 de jaar: 2u/w EGINSITUATIE VOOR HET VAK De leerlingen die beginnen in deze optie komen meestal uit een beroepsvoorbereidend leerjaar en van verschillende beroepenvelden. Er kunnen ook leerlingen komen uit een tweede gemeenschappelijk leerjaar, met de mogelijkheid dat zij niets of heel weinig over techniek gehoord hebben. Voor deze laatsten moet men de leerstof van het begin af doornemen, voor de anderen zal men bouwen op de reeds geziene leerstof van de beroepenvelden: metaal-elektriciteit en/of nijverheidstechnieken. De leerlingen beschikken over een minimale voorkennis die beperkt is tot eenvoudige soldeerverbindingen op plaat en draad. Zij hebben in de eerste graad eenvoudige opdrachten in verband met puntlassen uitgevoerd. SPECIFIEKE VISIE De leerlingen moeten werken kunnen uitvoeren waarvoor zij duidelijke informatie krijgen en verantwoorde werkmethodes, zodat zij geleidelijk leren productief te werken en kwaliteitswerk leveren. Hierdoor moet rekening worden gehouden met de factoren die de productiviteit bepalen. Zowel zelfstandig werken van de leerling als groepswerk moet worden beoogd met voortdurende aandacht voor de veiligheid. De leerling moet kunnen werken naar tekeningen en daarvoor is het lezen en begrijpen van tekeningen van essentieel belang. Elke opdracht dient uiteraard op een tekening vastgesteld te worden. De veiligheidsmaatregelen moeten de leerlingen beschermen tegen gas - en rookontwikkelingen, tegen het gevaar van zichtbare stralingen, tegen elektrocutie, tegen brand - en ontploffingsgevaar. Teneinde de leerlingen een zo groot mogelijke kans tot ontplooiing te bieden dienen zij: - Zich een goede werkmethode eigen te maken - Zelfstandige waarneming uit te voeren - Inzicht te verwerven in de samenhang van de waargenomen verschijnselen - Eigen fouten te willen erkennen en toe te geven - De uitvoeringsmethoden te kunnen verwoorden - Er steeds naar te streven kwaliteitswerk af te leveren De leerlingen dienen opgeleid te worden voor het spontaan raadplegen van de noodzakelijke documentatie

4 LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN / U LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN 1 de gemaakte afspraken toepassen om doeltreffend en veilig te werken. 1 Intern werkplaatsreglement algemene aandachtspunten een eigen werkplanning maken een geschikte werkmethode en werkvolgorde bepalen inrichting eigen ruimte zorg voor gereedschap, machines en meetapparatuur welzijn (veiligheid, gezondheid, hygiëne) en milieu 2 een werkstuk herkennen aan de hand van een tekening. 2 Tekening lezen 3 een eenvoudig werkstuk opmeten en de maten vergelijken met de gegeven tekening. 3 Meetgereedschappen 4 de gegevens van een tekening overbrengen op een werkstuk 4 Aftekengereedschappen 5 Elektrisch lassen met beklede elektroden 5.1 oordeelkundig de veiligheidsvoorschriften toepassen bij het elektrisch lassen 5.1 Veiligheid algemeen 5.2 rekening houden met de omgevingsfactoren die van invloed kunnen zijn in verband met de veiligheid een concrete stroomsterkte instellen in functie van de diameter van de 5.2 in en afstellen van de apparatuur Ontsteken van een vlamboog 2 2

5 / U LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen elektrode LEERINHOUDEN 5.3 de uitvoeringstechnieken bij het lassen met een beklede elektrode correct uitvoeren (stand van de elektrode, voortloopsnelheid, booglengte, start, stoppen..) 5.3 Neersmelten van evenwijdige snoeren idem de basisbewerking voor het neerleggen van een lasnaad correct uitvoeren 5.4 Evenwijdige snoeren verbinden door zwaaibeweging U 5.5 de lasvolgorde bepalen in functie van de vervormbaarheid en een rechtlijnige beweging aanhouden 5.5 Vlakke opdekking U 5.6 een smeltbad beheersen 5.6 Asopdikking in langsrichting een aangepaste elektrode in functie van de materiaaldikte kiezen Vullen van een kruisstuk Staande hoeklas - binnen het smeltbad beheersen en de lasvolgorde bepalen in functie van de 3 3

6 / U LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen vervormbaarheid - buiten LEERINHOUDEN - opgaand / neergaand een rondgaande lasnaad uitvoeren U 5.9 algemene toepassingen met een combinatie van verschillende lastechnieken uitvoeren 5.9 Aflassen van profielen Rondgaande lasnaad U Samengestelde oefeningen 6 Gassmeltlassen 6.1 oordeelkundig de veiligheidsvoorschriften en maatregelen toepassen 6.1 Veiligheidsvoorschriften 6.2 de regeling en onderhoud van een gassmeltinstallatie correct uitvoeren 6.2 In dienst stellen lasinstallatie 6.3 de lasvlam regelen in functie van de toepassing 6.3 Regelen van de lasvlam 6.4 evenwijdige smeltlijnen trekken op plaat, klimmend lassen, gebruik makend van toevoegmaterialen 6.4 Evenwijdige smeltlijnen 4 4

7 / U LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN - zonder toevoegmateriaal boven het hoofd lassen - met toevoegmateriaal U 6.5 het smeltbad beheersen en de brandsterkte bepalen in functie van de toepassing 6.5 Staande hoeklas - binnen constructieproblemen oplossen - buiten 6.6 buizen en profielen warm plooien 6.6 Lassen van buis Warm plooien U 7 de verbindingen correct uitvoeren en de volgorde van de bewerkingen toelichten en toepassen het geschikte vloeimiddel kiezen en het verschil tussen beide soldeermethoden toelichten Solderen Zacht soldeer Hardsoldeer U 8 de veiligheidsvoorschriften oordeelkundig toepassen 8 Half automatisch lassen 5 5

8 / U LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen LEERINHOUDEN half - automaten correct instellen aan de hand van tabellen en onderhouden 8.1 Lassen van snoeren de verschillende lasparameters instellen en uiterlijk een goede las aanbrengen 8.2 Rechte kantlas 8.3 Hoeklasnaden 8.4 Vullen van een V naad 9 Snijbranden 9.1 oordeelkundig de veiligheidsvoorschriften toepassen, de snijbranders instellen en onderhouden 9.1 Oxy acetyleensnijden snijbranden in functie van de opdracht rechte strippen U inwendige gaten branden inwendige gaten U 9.2 plaatsnijwerk met een plasmasnijder uitvoeren 9.2 Plasmasnijden 6 6

9 / U LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen plaatsnijwerk LEERINHOUDEN 7 7

10 MINIMALE UITRUSTING Individueel per leerling: Werkplaats: - laswerkpak - veiligheidshandschoenen - lashandschoenen - lederen lasschort - hoofdlasscherm - autogeen lasbril - veiligheidsbril - EHO uitrusting - klein handgereedschap (bikhamer, stalen borstel, punthamer, kapbeitel, ) - meetgereedschappen - controlegereedschappen - aftekengereedschappen - tafelboormachine - kolomboormachine - slijpmolen - haakse slijpmachine - afkortmachine - plooibank - guillotineschaar - buizenplooitoestel - lastoestel voor vlambooglassen met bijhorende beschermapparatuur - lasuitrusting voor gassmeltlassen + snijbranders met bijhorende beschermingsapparatuur - lasgordijnen Technische vakken: - retroprojector - documentatie - wandplaten - beschikking indien nodig over TV + video - beschikking indien nodig over PC + printer + softwarepakket PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN TIMING De waarde van de les hangt af van de waarde van de voorbereiding. De leraar zal zich bezinnen over wat en waarom van de les, wanneer en hoe hij ze zal aanbrengen. Het middelpunt van het didactisch gebeuren is de praktijkoefening, het werkstuk dat de leerlingen zullen moeten vervaardigen. De theoretische - technische kennis wordt zo mogelijk geconcentreerd rond dit onderwerp. Het is de betrachting de theoretisch - technische vakken niet meer als afzonderlijke vakken te beschouwen. Het is de taak van de leraar de nodige informatie en documentatie te verschaffen, die het de leerlingen moet mogelijk maken zelf de oplossing van een probleem te vinden.

11 Een goede raad: - spreek eenvoudige taal - benut de zintuigen - laat de leerlingen participeren in het lesgebeuren - controleer de vorderingen Het internationaal eenhedenstelsel SI- systeem is van toepassing bij de wet van 16 juni Het gebruik van de boekjes Selectie van elgische normen uitgegeven door elgische Vereniging Werktuigkundigen VW evenals de tekenbundels K.VIV wordt aanbevolen. Niet vermeld als afzonderlijk vak in de lessentabel, is het vanzelfsprekend dat iedere leraar beroepspraktijk bij de aanvang van een nieuwe oefening de werkmethode in al zijn aspecten bespreekt. De werkmethode is een onmisbare bijdrage bij het ontwikkelen van de kennis, het inzicht en het denkvermogen van de leerling. Waar het mogelijk is, en dit voor alle vakken, zal de leraar de differentiatie toepassen. Dit betekent dat de leraar zijn onderwijs en de bijhorende oefeningen zal aanpassen aan de INDIVIDUELE verschillen tussen zijn leerlingen zoals: - de begaafdheid, de interesse, de leermotivatie en het leertempo. Nr Pedagogisch-didactische wenken Timing 1 Verder inoefenen bij alle leerinhouden indien toepasselijk Zorg voor een degelijke coördinatie om te komen tot een maximaal aantal uren per week om de onderwerpen in te oefenen De onderwerpen tijdens de loop van het jaar steeds verder inoefenen 2 Verder inoefenen bij alle leerinhouden indien toepasselijk Zorg voor een degelijke coördinatie om te komen tot een maximaal aantal uren per week om de onderwerpen in te oefenen De onderwerpen tijdens de loop van het jaar steeds verder inoefenen 3 Verder inoefenen bij alle leerinhouden indien toepasselijk Zorg voor een degelijke coördinatie om te komen tot een maximaal aantal uren per week om de onderwerpen in te oefenen De onderwerpen tijdens de loop van het jaar steeds verder inoefenen 4 Verder inoefenen bij alle leerinhouden indien toepasselijk Zorg voor een degelijke coördinatie om te komen tot een maximaal aantal uren per week om de onderwerpen in te oefenen De onderwerpen tijdens de loop van het jaar steeds verder inoefenen 5 Demonstratie in de werkplaats met beschermkledij en veiligheidstoestellen. Veiligheidsplaten ezoek aan het Provinciaal Veiligheidsinstituut te Antwerpen Voorbeelden van correct uitgevoerde lasverbindingen. 6 De leerkracht legt nauwkeurig de werkwijze uit om een mooie neutrale vlam te verkrijgen. 9

12 Methode toelichten bij het regelen van een lasbrander en gebruik aanleren van de apparatuur. Demonstratie van een goede gecontroleerde las inoefenen door de leerlingen. 7 Didactische middelen zoals wandplaten, video Demonstratie. 8 Demonstratie instelling lasapparaat, soort gas en parameters Spontaan de veiligheidsvoorschriften toepassen. Storingen aantonen en herstellen. 9 Gebruik maken van didactische middelen. Correcte lashoudingen aantonen demonstratie Veiligheidsvoorschriften. EVALUATIE Een evaluatie dient te vertrekken vanuit duidelijke en operationele doelstellingen. Zowel het proces als het product moeten op een zo objectief mogelijke manier geëvalueerd worden. De evaluatie steunt altijd op een vaardigheids- en werkanalyse die het verloop, de verantwoording en de criteria weergeeft van de opdracht. Proces- en productgericht evalueren kan vier aspecten omvatten: de denkactiviteit (bijvoorbeeld instructies lezen, aantekeningen maken, ). de motorische handelingen (bijvoorbeeld verbindingen maken, ). de praktijkattitudes (bijvoorbeeld nauwkeurig werken, scherp waarnemen, ). de uitvoeringstijd, waarbij gestreefd wordt naar een haalbaarheid voor 90 % van de leerlingen. ij de evaluatie zal er in ieder geval rekening gehouden worden met het feit dat het om leerlingen gaat. Onnauwkeurig werken, kleine fouten maken, moet in zekere mate aanvaardbaar zijn. elangrijk is de evolutie. Daarom zal de lerares/leraar voortdurend de vorderingen van de leerlingen controleren. Indien nodig zal zij/hij meteen remediërend optreden. ij het begin van iedere praktijkopdracht zal de lerares/leraar (indien nodig aan alle leerlingen afzonderlijk) meedelen welke (sub)doelstellingen tijdens die les moeten bereikt of nagestreefd worden: iedere leerling moet bij het begin van iedere les weten wat van hem tijdens die les verwacht wordt. In het evaluatieproces kunnen 3 stappen onderscheiden worden: registreren (door middel van een evaluatieschema), interpreteren (door middel van een vierpuntenschaal), rapporteren. Registreren Om zo objectief mogelijk te kunnen registreren, wordt voor elke praktijkopdracht (met de daarbij horende gedragsvaardigheden) een evaluatieschema opgesteld. Zo n schema bevat alle doelstellingen (met de daarbij horende subdoelstellingen) en attitudes die bij de opdracht zullen geëvalueerd worden. Het is niet noodzakelijk om bij alle opdrachten steeds alle mogelijke subdoelstellingen te evalueren. Sommige subdoelstellingen kunnen eventueel weggelaten worden als ze vroeger reeds vaker aan bod kwamen of later ruimschoots aan bod zullen komen. De selectie van de attitudes en de wijze van registratie, wordt in vakgroep overlegd. 10

13 epaalde aspecten zijn objectief meetbaar (bijvoorbeeld een buis op lengte zagen binnen een aangegeven tolerantie), andere aspecten zijn subjectief waarneembaar (bijvoorbeeld een geschikte kleurcombinatie kiezen). De mate waarin een objectief waarneembare doelstelling bereikt werd, kan in het schema aangeduid worden door middel van een tweepuntenschaal: + : doelstelling bereikt! : doelstelling niet bereikt Voor niet objectief meetbare doelstellingen wordt geadviseerd om te werken met een drie puntenschaal: + : doelstelling bereikt " : doelstelling niet helemaal bereikt! : doelstelling niet bereikt Door het evaluatieschema samen met de opgave ter beschikking van de leerling te stellen, kan de zelfevaluatie bij de leerling sterk aangemoedigd worden. Interpreteren Door middel van het evaluatieschema controleert de lerares/leraar bij het einde van iedere les in welke mate de leerlingen de vooropgestelde lesdoelstellingen bereikten. Dit wordt kort met iedere leerling individueel besproken. Aan de registraties in het evaluatieschema kunnen verschillende interpretaties gegeven worden. Enkele voorbeelden: + (doel bereikt) niveau is voldoende nagenoeg foutloos nagenoeg correct " (doel niet helemaal bereikt) voldoende maar leemten voor verbetering vatbaar aanvaardbare tekorten aanvaardbaar aantal lichte of detailfouten of leerproces fouten! (doel niet bereikt) niveau onvoldoende onaanvaardbaar niveau schadelijke fouten onvergeeflijke fouten zware inbreuken volledig kleine tekorten onvolledig zware tekorten behoorlijk, zinvol storingen, fragmentarisch onlogische uitvoering kan het en doet het vrijwel altijd, spontaan en zonder aarzelen kan het en doet het af en toe, zonder overtuiging, wisselvalling kan het niet, doet het niet of nooit, afwijzend en met tegenzin Om eenvormigheid te bekomen in verband met de gebruikte interpretatie, is een overleg binnen de vakgroep absoluut noodzakelijk. Rapportering Na iedere les (liefst uiterlijk bij het begin van de volgende les) worden de resultaten van het evaluatieschema omgezet op een vierpuntenschaal. Die quotatie wordt in de agenda van de leerling genoteerd, waarbij uiteraard voldoende aandacht moet besteed worden aan een eventueel noodzakelijke remediëring. De omzetting van de (eventueel gewogen) evaluaties kan op verschillende manieren gebeuren. Om eenvormig te kunnen omzetten, is een overleg binnen de vakgroep absoluut noodzakelijk. Hoe de omzetting zal gebeuren moet in ieder geval vooraf vastgelegd worden. Dit kan bijvoorbeeld als volgt gebeuren. Heel goed 11

14 meer dan 80% van de sub-vaardigheden, subdoelstellingen zijn bereikt (nagenoeg) foutloos, uitstekend, enkel + codes volledig zelfstandig uitgevoerd vlotte uitvoering, met overtuiging, belangstelling, Goed 60 à 80 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt veel + en weinig " codes aanvaardbare kwaliteitsverschillen aanvaardbare proces-leerfouten geen schadelijke fouten zichtbare vorderingen Zwak 50 à 60 % van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt alleen een deel van de subdoelen zijn bereikt weinig + en veel " codes veel onnodige leerfouten soms zware schadelijke fouten geen zichtbare vorderingen Niet goed minder dan 50% van de onmisbare vaardigheden of doelstellingen zijn bereikt veel " codes of alleen maar " codes en - codes veel schadelijke of onvergeeflijke fouten, onlogisch handelingen Het rapportcijfer Naar het rapport toe moeten alle quotaties (vierpuntenschaal resultaat van remediëring) omgezet worden naar een cijfer. Ook die omzetting moet overlegd worden binnen de vakwerkgroep. Alle ernstige tekorten (cf. diverse evaluatieschema s) worden steeds vermeld in de rubriek commentaar, waarbij er steeds een duidelijk geformuleerde remediëring moet voorzien worden (geen algemene opmerkingen). ILIOGRAFIE Lastechniek Educaboek ooglassen Educaboek Heling Plomp emetel Las- en snijtechnieken voor de industrie La nouvelle librairie S.A. Technologie van het lassen(handboek) Standaard Educatieve Uitgeverij Technologie van het lassen (werkboek) Standaard Educatieve Uitgeverij 12

15 Petra-project lassen Samenwerking ARGO - Apeldoorns College Tabellenboek voor metaaltechniek Plantijn Selectie van elgische normen deel 1: asisnormen deel 2: Technisch tekenen deel 3: Mechanica - Algemene normen deel 4: evestigingsmiddelen deel 5: Overbrengingsmiddelen.S.M.E.E. Leonardo da Vincistraat russel W. De Clippeleer.S.M.E.E. Richtlijnen voor het lassen van constructies in AL Nederlands instituut voor lastechniek en het staalbouwkundig genootschap. Lassen van Al Studiedag VIK, studiegroep lastechniek Van Putlei Antwerpen. Lassen van Al en Al-legeringen Studiedag Lastec Industriepark Wolfstee 2200 Herentals ir. Creten Vakblad over Al en Al legeringen Uitgeverij technologie communicatiemarkt V, P AC Leiden Lastechniek, vakblad voor lassen en snijden Wyt uitgeefgroep P 6438, 3002 Rotterdam elgisch instituut voor lastechniek Lakenweversstraat russel Uitgeverij A. Dhooge Het lassen van Al door ing T. P. R. Regenboog Lassen en hardsolderen van Al en Al-legeringen Voorlichtingsblab NIL uitgeverij EDUCA Cullenborg Welding journal, American welding soc. to advanced science, technology and application of welding. Lassen van Al gemakkelijker Kempi enelux NV Mechelen. Lassen van RVS A. De Visser Vakblad over RVS en andere hoogwaardige legeringen Uitgeverij Technologie communicatiemarkt V Leiden Voorlichtingspublicatie voot de metaalindustrie Uitgeverij Stam Cursus pijpfitten SIDMAR Fabrikanten van buizen (ritish steel - Laminoir de Longtin - Casio - Nederlandse hoogovens) Mechanische techniek voor het voortgezet beroepsonderwijs Educaboek Uitgeverij Stam. 13

16 Kostprijsberekening G. Eeraerts Smitweld Elektriciteitstarieven Electrabel en Interelektra Nota's ing. J. Exelmans 14