Beleidsplan sociaal domein Onderdeel 7 Sturing & Bedrijfsvoering

Transcriptie

1 Beleidsplan sociaal domein Onderdeel 7 Sturing & Bedrijfsvoering Oldebroek, oktober 2014

2 7. Sturing en Bedrijfsvoering De komst van nieuwe taken en budgetten naar de gemeente vereist monitoring en bijstellen van doelstellingen, inkomsten en uitgaven in het sociaal domein. De gemeente wil samen met de Oldebroekse samenleving werken aan een zelfredzame en samenredzame gemeenschap waarbij burgers, indien nodig, tijdige en juiste ondersteuning krijgen op het gebied van werk & inkomen, zorg en jeugd 1 voor het privédomein, de samenleving en de gemeente voor de jaren Sturing Om de inhoudelijke doelstellingen te realiseren, worden nieuwe keuzes getoetst aan de missie, doelstellingen en uitgangspunten die de gemeenteraad voor het sociaal domein heeft gesteld. In onderstaande kaders staat benoemd op welke wijze we hierop willen sturen. Uitgangspunt daarbij is de omslag die ook met Oldebroek voor Mekaar is beoogd, namelijk inwoners ruimte geven om de gezamenlijke verantwoordelijkheden zelf in te vullen. Nieuw beleid en verordeningen worden getoetst op de omslag die ook met Oldebroek voor Mekaar is beoogd, namelijk inwoners meer ruimte geven om de gezamenlijke verantwoordelijkheden zelf in te vullen. De Oldebroek voor Mekaar en Sociaal domein versterken elkaar met als doel inwoners zoveel mogelijk te stimuleren om de eigen kracht, het eigen netwerk, informele ondersteuning en de kracht van de Oldebroekse samenleving te benutten. Voor het sociaal domein is het belangrijk dat inwoners steeds meer op eigen kracht en met behulp van informele ondersteuning vorm en inhoud geven aan hun leven. Waar mogelijk wordt ingezet op het aanbieden van algemene voorzieningen. We werken aan een laagdrempelig toegankelijk sociaal team waarbij een goede verbinding bestaat tussen informele en formele ondersteuning. Door in te zetten in op een breder aanbod van algemeen toegankelijke voorzieningen voorkomen we de mate waarin inwoners collectieve of individuele voorzieningen nodig hebben. Door in te zetten op preventie wordt ondersteuning in zo n vroeg mogelijk stadium opgepakt en wordt zwaardere ondersteuning zoveel mogelijk voorkomen. Om de financiële taakstellingen te realiseren zijn o.a. over de tarieven voor ondersteuning en middelen afspraken gemaakt met aanbieders. Pas gedurende het jaar blijkt hoeveel inwoners daadwerkelijk ondersteuning nodig hebben en welk type ondersteuning nodig is. Om de budgetten in het sociaal domein te kunnen beheersen, bieden we periodiek zicht op aantallen en type ondersteuningsvragen voor het sociaal domein. Aandachtspunt is dat niet alle middelen bestemd zijn voor individuele ondersteuning. Een deel van de middelen is bestemd voor bestaande en nieuwe preventieve (innovatieve) activiteiten en voor de uitvoering van de werkzaamheden voor de Jeugdwet, Wmo 2015 en Participatiewet. 1 Zie onderdeel visie en missie. Beleidsplan sociaal domein Onderdeel 7 Sturing & Bedrijfsvoering 2

3 We sturen op de inkomsten en uitgaven van het sociaal domein. Hiervoor bieden wij periodiek zicht op het aantal ondersteuningsvragen en het type ondersteuningsvragen per wet. Ook de kosten voor preventieve activiteiten en de uitvoeringskosten brengen wij in beeld. Voor de inkoop van Jeugdhulp en ondersteuning conform Wmo 2015 werken we samen met de RNV-gemeenten om op grotere schaal afspraken te kunnen maken. Door de gezamenlijke inkoop kunnen we waar mogelijk inkoopvoordeel behalen. In de bestekken zijn aanbieders gevraagd om de ondersteuning tegen minder kosten uit te voeren dan voorheen. Voor de ondersteuning gaan we uit van raamcontracten waarin geen verplichte afname garantie is opgenomen. Omdat de kosten voor specialistische jeugdhulp hoog kunnen oplopen, hebben we in RNV-verband voor deze uitgaven solidariteitsafspraken gemaakt. Daar waar wettelijk een eigen bijdrage kan worden gevraagd doen we dat maximaal. Daarbij gaan we ervan uit dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Gedurende de komende jaren willen we helder maken of de ingezette maatregelen leiden tot het gewenste resultaat. Het gaat daarbij om kwalitatieve resultaten als verbetering van de samenwerking tussen informele en formele ondersteuning, het behoud van werkgelegenheid of het voorkomen van overbelasting bij vrijwilligers/mantelzorgers. Bij de financiële resultaten gaat het erom of de maatregelen leiden tot budgettair voldoende uitkomsten, zowel per maatregel als in de totaliteit van de maatregelen, zodat de beschikbare middelen voldoende zijn. 7.2 Bedrijfsvoering De decentralisaties gaan gepaard met bedrijfsvoeringvraagstukken die effect hebben op de inrichting van de gemeentelijke organisatie en de lokale uitvoering. Om deze ontwikkelingen te volgen, is het programma sociaal domein ingesteld. Onderdeel daarvan is de inrichting van de administratie, het innen van eigen bijdragen en het registreren van gegevens 2. Deze processen zijn ondersteunend aan de uitvoering. Tegelijkertijd moet de administratie zodanig ingericht zijn dat de juiste informatie wordt geregistreerd en vertaald naar managementinformatie 3. Uiteindelijk zal het programma opgaan in de reguliere werkzaamheden van de gemeente. Het programma sociaal domein heeft een doorlooptijd van 3 jaar. Vanaf 2017 behoren de werkzaamheden tot de reguliere werkzaamheden van de gemeente. Waar het jaar 2014 staat in het teken van voorbereiding op de nieuwe taken en verantwoordelijkheden, staat 2015 in het teken van de uitvoering en van het monitoren, verbeteren, aanscherpen van de in gang gezette ontwikkelingen. In 2017 gaat het programma sociaal domein op in de reguliere werkzaamheden van de gemeente. 2 Zie onderdeel informatievoorziening & ict. 3 Zie onderdeel informatievoorziening & ict voor de doelstellingen rondom registratie, administratie en managementinformatie. Beleidsplan sociaal domein Onderdeel 7 Sturing & Bedrijfsvoering 3

4 7.3 Prestatie indicatoren In het monitoren van de ontwikkelingen staan de resultaten op prestatie indicatoren centraal. Op basis van de resultaten wordt bijgestuurd of worden de indicatoren aangescherpt. Ten opzichte van de financiën streven we naar budgetneutraliteit in de inkomsten en uitgaven binnen het sociaal deelfonds. We streven naar budgetneutraliteit in de inkomsten en uitgaven binnen het sociaal domein Voor 2015 zijn de voorziene tekorten op te vangen door inzet van de Wmo-reserves. In 2015 moeten ingezette maatregelen en nieuw beleid geëffectueerd worden zodat de uitgaven fors gaan dalen en tekorten in de jaren erna worden vermeden. Om de effecten tijdig te kunnen volgen, wordt elk kwartaal een overzicht opgeleverd waarin het succes van de inspanningen zichtbaar wordt. Belangrijk onderdeel van het beleid informatievoorziening sociaal domein is om vroegtijdig de impact op informatievoorziening in kaart te brengen zodat geautomatiseeerde verwerking en monitoring vanaf 1 e kwartaal 2015 kan plaatsvinden. Doel hiervan is om straks eenvoudig, nauwkeurig en tijdig de correcte informatie te kunnen ontsluiten. Na afloop van elk kwartaal wordt een overzicht opgeleverd van de inspanningen die moeten leiden tot kostenreductie. Per inspanning wordt, waar mogelijk, beschreven in welke mate de verminderde uitgaven worden gerealiseerd en wordt een risicoprofiel opgesteld. Indien nodig wordt gekeken op welke wijze de juiste gegevens geautomatiseerd worden geregistreerd en gemeten. Om de gemeenteraad inzicht te kunnen geven in de ontwikkelingen binnen het sociaal domein sturen we de raad voorafgaand aan elke raadsvergadering een nieuwsbrief met de stand van zaken in het sociaal domein. In 2015 sturen we de raad voorafgaand aan elke raadsvergadering een nieuwsbrief met de stand van zaken in het sociaal domein. Prestatie indicatoren Participatiewet De uitvoering van de Participatiewet moet efficiënt en doelmatig. De financieringssystematiek in het Inkomensdeel (waar de uitkeringen en nieuwe vorm van loonkostensubsidie uit betaald worden) vraagt van gemeenten om inspanningen te leveren om het uitkeringsbestand zo laag mogelijk te houden. De prestatie van de gemeente Oldebroek houdt gelijke tred met landelijke ontwikkelingen en wordt gemeten in relatie tot andere gemeenten. Voor het meten wordt gebruik gemaakt van de kernkaart Wet Werk en Bijstand. De prestatie-indicatoren voor de Participatiewet bouwen deels voort op reeds bestaande indicatoren. Hierbij onderscheiden we 3 momenten: prestaties bij aanvang van de uitkering prestaties die leiden tot het beëindigen van de uitkering prestaties tijdens de uitkering Daarnaast voegen we een indicator toe over de omvang van het uitkeringenbestand. Prestaties bij aanvang van de uitkering Beleidsplan sociaal domein Onderdeel 7 Sturing & Bedrijfsvoering 4

5 Een belangrijke manier om te zorgen dat het uitkeringsbestand niet toeneemt, is het voorkómen van aanvragen. Landelijk wordt dit op dit moment Poortwachten genoemd. Belangrijk is dat inwoners, voordat ze een uitkering aanvragen, al weten wat er van ze wordt verwacht en welke regels er gelden als ze een uitkering ontvangen. Ook is het belangrijk te kijken of er echt geen mogelijkheden zijn om zelf in het levensonderhoud te voorzien en inwoners te stimuleren alle mogelijkheden te benutten voor ze een uitkering aanvragen. Op deze manier worden er aanvragen en uitkeringen voorkómen. In het re-integratiebeleid is hierop al geanticipeerd en is als prestatieindicator opgenomen dat 10% van de bijstandsuitkeringen wordt voorkomen door streng te zijn aan de poort. In de praktijk blijkt dat in % van de bijstandsuitkeringen is voorkomen door poortwachten. Daarom wordt voorgesteld om de prestatie-indicator te verhogen naar 30%. Poortwachten: Door scherp aan de poort te zijn, voor en tijdens de aanvraagprocedure is het aantal toegekende bijstandsuitkeringen 30% lager dan het aantal aangevraagde uitkeringen. Prestaties die leiden tot het beëindigen van de uitkering Uitstroom naar reguliere arbeid is het mooiste einde van een uitkering. In deze situatie kan iemand zelf weer in zijn levensonderhoud voorzien en is niet meer afhankelijk van enige vorm van subsidie om in zijn levensonderhoud te voorzien. Zeker onder moeilijke economische omstandigheden is het moeilijk voor mensen om vanuit een uitkeringssituatie weer aan het werk te gaan. De werkcoaches en de accountmanager werk ondersteunen hen hierbij. Voor jongeren beneden de 27 jaar is het van belang om te bekijken of terug naar school een mogelijkheid is. Zeker zij die geen startkwalificatie hebben, krijgen door een opleiding betere mogelijkheden op de arbeidsmarkt. Jongeren die doorstuderen, verhogen hun werkkansen en hun toekomstige mogelijkheden op de arbeidsmarkt eveneens. Uitstroom in verband met reguliere arbeid of studie: Per jaar worden 14% van de uitkeringen beëindigd in verband met reguliere arbeid of studie. Prestaties tijdens de uitkering Parttime werken of werken met subsidie is vaak een opstapje naar reguliere arbeid zonder ondersteuning van de gemeenten. Dit betekent dat werkcoaches uitkeringsgerechtigden actief begeleiden om parttime arbeid te vinden, al is het voor een paar uur per week. Parttime arbeid is de kweekvijver voor onze reguliere uitstroom. Om mensen aan het werk te krijgen (zo nodig met subsidie) moeten veel contacten gelegd worden met werkgevers om passende banen te vinden. De resultaten van gesubsidieerde arbeid meten we ook in deze prestatie-indicator. Parttime arbeid en gesubsidieerde arbeid: Op dit moment heeft 22% van ons uitkeringenbestand een parttime inkomen. Dit percentage willen we minimaal behouden. 4 Peil: 1 juli Beleidsplan sociaal domein Onderdeel 7 Sturing & Bedrijfsvoering 5

6 Een tweede prestatie-indicator die we in dit verband hanteren, betreft het maandelijkse bedrag dat wordt gekort op de uitkering in verband met inkomsten uit arbeid. Het bedrag dat mensen zelf verdienen, wordt niet uitgekeerd en komt direct ten goede aan het Inkomensdeel. per maand. We willen dit bedrag in 2015 toe laten nemen met minimaal 3%. Omvang van het uitkeringenbestand Zoals hierboven beschreven, is het voor een gemeente financieel van groot belang om het uitkeringenbestand zo laag mogelijk te houden. De omvang van het beroep dat op bijstand wordt gedaan is zo afhankelijk van macro-economische factoren dat het niet zinvol is om een absoluut getal als prestatie-indicator te noemen. Het presteren moet gemeten worden in relatie tot andere gemeenten 5. Groei aantal bijstandsgerechtigden: Het bestand bijstandsgerechtigden houdt tred met de landelijke ontwikkelingen. Het bestand in Oldebroek stijgt niet meer dan in vergelijkbare gemeenten. indicatoren voor de participatiewet: Wanneer we te maken hebben met economische krimp zal dit leiden tot (extra) toestroom in de uitkering. Dit vergt extra inspanningen om gelijke tred te houden en te behoren tot de 50 % best presterende gemeenten. De behandeling van veel nieuwe aanvragen (evident in slechte economische tijden) is tijdrovend. Uitgaand van een gelijkblijvende formatie betekent dit dat er per uitkeringsgerechtigde minder tijd kan worden besteed aan uitstroom bevorderende activiteiten. In moeilijke economische omstandigheden is het minder aantrekkelijk voor reguliere werkgevers om cliënten uit een uitkeringssituatie aan te nemen. Meer aanbod van arbeidskrachten is ongunstig voor onze uitkeringsgerechtigden. Voor de invulling van de garantiebanen uit het Sociaal Akkoord (de Quotumregeling) hebben mensen die nu op de wachtlijst van de WSW én de huidige doelgroep Wajong voorrang. Dit betekent dat deze banen in eerste instantie beperkt beschikbaar komen voor de gemeentelijke uitkeringsgerechtigden. De laatste jaren krijgen we meer te maken met armoede en toenemende schuldenproblematiek. Alle mensen met een bijstandsuitkering gaan er op achteruit (vooral alleenstaande ouders). Dit maakt deze problematiek alleen maar groter. Prestatie indicatoren Wmo 2015 Met de Wmo 2015 is de gemeente verantwoordelijk voor een grote groep kwetsbare inwoners. Met het sociaal team en het investeren in preventie willen we een dalende lijn brengen in het aantal personen dat gebruik maakt van begeleiding en dagbesteding. 5 Hierbij wordt gebruikt gemaakt van de Kernkaart Wet Werk en Bijstand. Beleidsplan sociaal domein Onderdeel 7 Sturing & Bedrijfsvoering 6

7 Om de inzetbereidheid van inwoners voor vrijwilligerswerk en informele ondersteuning te vergroten, zorgen we voor minimaal 3 katernen in het huis aan huis blad en starten we met een postercampagne in de dorpen. De eigenkrachtwijzer vormt hiervoor de basis. Het aantal personen dat gebruik maakt van zwaardere zorg (voorheen AWBZ) laat een dalende lijn zien ten opzichte van De ambitie voor 2015 is om dit minder dan 245 personen te laten zijn. In de afgelopen jaren is een groot aantal instrumenten ontwikkeld om het beleid en de uitvoering te kunnen volgen en bij te stellen. Voorbeelden zijn de zelfredzaamheidsmatrix en de participatieladder. In de komende periode ontwikkelen we een adequaat en samenhangend instrumentarium van meetinstrumenten en indexcijfers. Hiermee willen we de effecten van beleid volgen en beoordelen voor de gemeente als geheel en voor de verschillende cliëntgroepen in het bijzonder. Bij het afsluiten van de raamovereenkomsten met zorgaanbieders nemen we de verplichting op om aan hieruit voortvloeiende onderzoeken mee te werken. Ook stellen we het ter beschikking stellen van gegevens uit eigen cliënttevredenheidsonderzoeken van aanbieders als voorwaarde. Het voorheen landelijk jaarlijks verplicht af te nemen klanttevredenheidsonderzoek is in de Wmo 2015 vervangen door een jaarlijkse verplicht af te nemen cliëntervaringsonderzoek. De vragen hiervan worden landelijk vastgelegd om benchmarking mogelijk te maken. In 2016 moet dit onderzoek voor het eerst worden uitgevoerd. De resultaten ervan moeten, op grond van artikel van de Wmo, jaarlijks voor 1 juli worden gepubliceerd. Voor de afwegingen voor de uiteindelijke samenstelling van ons instrumentarium sluiten we aan bij de vragen uit dit onderzoek. Zoals in artikel van de Wmo staat vermeld, rapporteert het college jaarlijks aan de gemeenteraad over de mate waarin de resultaten van het Wmo beleid zijn behaald. Voor de cliënttevredenheid Wmo in 2015 willen we het cijfer 7,2 uit 2013/2014 handhaven. In de komende periode ontwikkelen we een adequaat en samenhangend instrumentarium van meetinstrumenten en indexcijfers om de effecten van het Wmo-beleid te kunnen volgen en beoordelen op gemeentelijk niveau en op het niveau van verschillende doelgroepen. Hierbij sluiten we aan bij het vanaf 2016 jaarlijks verplicht af te nemen cliëntervaringsonderzoek. Bij het afsluiten van raamovereenkomsten met aanbieders nemen we als verplichting op om medewerking te verlenen aan onderzoeken die voortvloeien uit het door ons ontwikkeld instrumentarium. Ook stellen we het ter beschikking stellen van gegevens uit eigen cliënttevredenheidsonderzoeken van organisaties als voorwaarde Door het overgangsrecht en de open einde regeling Wmo kunnen begrotingstekorten ontstaan. Begrotingstekorten kunnen leiden tot verschraling van de ondersteuning of tot het beperken van het aantal inwoners dat ondersteuning krijgt. Vermindering van ondersteuning kan leiden tot ontslag van professionals en leegstand van instellingen. Door het grotere beroep op eigen kracht en eigen netwerk, kunnen tekorten of overbelasting ontstaan bij vrijwilligers en mantelzorgers. Beleidsplan sociaal domein Onderdeel 7 Sturing & Bedrijfsvoering 7

8 Overgangsrecht vraagt een herbeoordeling van alle cliënten waardoor extra uitvoeringsuren moeten worden gemaakt. Herbeoordelingen kunnen leiden tot een toename van het aantal bezwaar- en beroepszaken; Vertragingen of moeilijkheden in de samenwerking, huisvesting of informatievoorziening in het sociaal team kunnen ongewenste effecten hebben voor inwoners of op de te leveren ondersteuning Prestatie indicatoren Jeugdwet Met de Jeugdwet zijn we als gemeente verantwoordelijk voor het hele jeugdveld. Om de opdrachtgeversrol en de regierol goed te kunnen vervullen werken we samen in RNV-verband. We streven daarbij naar een effectieve en efficiënte uitvoering van het beleid. Vanuit de RNV wordt gewerkt aan het organiseren van de informatievoorziening rondom jeugd waarbij de uitgangspunten uit het beleidskader input vormen. Onderdeel van de lijven de De beleids- en sturingsinformatie richt zich op lokale, regionale en bovenregionale zorg. Hierbij staan de volgende sturingsknoppen centraal: resultaat, kosten jeugdhulp, zorgvormen, partners jeugd en opvoedhulp/jeugd GGZ/jeugd LvB, toegang, terugmelding en kwaliteit. Landelijk is een set met gegevens over het jeugdhulpgebruik en de inzet van jeugdbescherming en jeugdreclassering vastgesteld. Aanbieders en instellingen leveren hiervoor periodiek gegevens aan het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Deze beleidsinformatie komt beschikbaar voor gemeenten en is op geaggregeerd niveau te benaderen zodat alle gemeenten op dezelfde manier dezelfde soort informatie ontvangen. In 2015 meten we de ontwikkeling rondom jeugd aan de hand van de regionale en landelijke prestatie indicatoren. Lokaal hebben we de volgende indicator benoemd. Het aantal jeugdigen dat gebruikmaakt van specialistische jeugdzorg (inclusief jeugdhulp, LvB en GGZ) neemt af met 3% in 2015 ten opzichte van 2014, voor de jongeren tussen 1-18 jaar. Blijvende onzekerheid over de organisatorische positie en de huisvesting van het CJG kan leiden tot niet optimale prestaties van het CJG. Verlies van expertise vanwege ontslagen bij aanbieders als gevolg van onzekerheid over het voortbestaan van organisaties. Het ontstaan van wachtlijsten bij aanbieders waardoor jongeren niet tijdig kunnen worden geholpen. Onvoldoende effect van preventie en vroegtijdige signalering of onvoldoende aansluiting tussen CJG en partners als scholen, AMHK en huisartsen waardoor uiteindelijk toch dure jeugdzorg nodig is. Stagnatie in de regionale samenwerking in RNV-verband waardoor de aansturing van de f de gezamenlijke inkoop stagneert. Beleidsplan sociaal domein Onderdeel 7 Sturing & Bedrijfsvoering 8