Schoolondersteuningsprofiel OBS De Jutter

Transcriptie

1 Schoolondersteuningsprofiel OBS De Jutter Juni 2013 Postbus CA Amersfoort Utrechtseweg 29-G 3811 NA Amersfoort T F info@inschool.nl

2 2

3 1. Inleiding Algemene gegevens Algemene gegevens van de school Onderwijsvisie/Schoolconcept Kengetallen leerlingenpopulatie van de afgelopen schooljaren Leerling aantal Gewicht leerlingen Aanmeldingen ZAT Aanmeldingen PCL en verwijzingen SBO Leerlingen met verwijzingen SO of een rugzakje Aantal gediagnosticeerde leerlingen Basisondersteuning Basiskwaliteit volgens de inspectie Planmatig werken Standaarden van de schoolorganisatie Standaarden handelingsgericht werken Preventieve en licht curatieve interventies Onderwijsondersteuningsstructuur Deskundigheid Groepsgrootte en formatie Voorzieningen Mogelijkheden van het schoolgebouw Samenwerkingsrelaties Ondersteuningsarrangementen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften Leer- en ontwikkelingskenmerken Conclusie

4 4

5 1. Inleiding In dit schoolondersteuningsprofiel wordt een beeld gegeven van de mogelijkheden, grenzen en ambities die de school heeft als het gaat om het bieden van passend onderwijs aan leerlingen met specifieke (extra of aanvullende) onderwijsbehoeften. Uit dit document blijkt of de school voldoet aan de basisondersteuning die door het schoolbestuur en het samenwerkingsverband is vastgesteld of nog wordt vastgesteld. Bovendien wordt aangegeven voor welke leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften het team een arrangement heeft. Dit schoolondersteuningsprofiel geeft ook de ambities van het team weer. Deze ambities staan geformuleerd in concrete doelen van het schoolbeleid. Op basis van dit document kan de school een goede gesprekspartner zijn voor bestuur, ouders, het samenwerkingsverband, het speciaal onderwijs en organisaties voor welzijn en zorg. De optelsom van de gegevens van meerdere scholen van het samenwerkingsverband geven een beeld van het onderwijsondersteuningscontinuüm op het niveau van het schoolbestuur, de gemeente en het samenwerkingsverband. Op basis van dit overzicht kan het samenwerkingsverband bepalen voor welke kinderen op welke plek voorzieningen aanwezig zijn. Het schoolbestuur en het samenwerkingsverband kunnen vervolgens beleid ontwikkelen om te voldoen aan de zorgplicht voor het bieden van passend onderwijs aan alle leerlingen uit de regio. Zo vormen de schoolondersteuningsprofielen van alle scholen samen een belangrijke bouwsteen voor het ontwikkelen van beleid op onder andere de ondersteuningstoewijzing, de verdeling van middelen en het arrangeren van een goed antwoord op de onderwijsbehoeften van leerlingen. Het schoolondersteuningsprofiel van de school is opgesteld door een adviseur van Inschool en de school op basis van de ingevulde facts & findings en een gesprek hierover met de directeur en Ib-er(s). De conceptrapportage is voorgelegd aan de school, alvorens deze definitief is gemaakt. 5

6 2. Algemene gegevens 2.1. Algemene gegevens van de school School: Brin: Directeur: Intern begeleider(s): Bestuur: Samenwerkingsverband: Auditor: O.b.s. De Jutter 22JR T.A. Vogelaar Atie Sanders-de Haas Stichting OBODB SWV Duin- en Bollenstreek Miep Dam 2.2. Onderwijsvisie/Schoolconcept Openbare basisschool de Jutter in Noordwijk is de eerste en tot op heden enige school in de Duin- en Bollenstreek die voltijds hoogbegaafden onderwijs aanbiedt aan leerlingen in de groepen 5 t/m 8. Sinds 23 februari 2009 is er aan de school een afdeling voor hoogbegaafde leerlingen verbonden, de zogenaamde Da Vinci-groepen. De Jutter heeft, onder andere door het aanbod van voltijds hoogbegaafden onderwijs, een aantrekkende werking gehad op cognitief getalenteerde leerlingen. Daarnaast ziet de school haar positie als wijkschool door de tijd heen verkleinen door een terugloop in kinderen. Vanuit dit perspectief kiest de Jutter ervoor om zich te specialiseren in een onderwijsaanbod voor de bovengemiddelde leerling. De focus van de school ligt in de eerste plaats bij het welzijn van het kind en zijn of haar ontwikkeling. Ze wil dat de leerlingen goed in hun vel zitten, zich veilig voelen en vooruitgang boeken. De lesstof die in binnen de Jutter aangeboden wordt past bij de intelligentie van de leerlingen. De leerdoelen van kernvakken zoals rekenen en taal zijn hetzelfde als op andere basisscholen in Nederland, maar worden in veel kortere tijd behandeld. Daardoor blijft er tijd over voor andere vakken zoals Spaans, science, informatica of filosofie. Ook onderdelen als leerstrategieën, kunst, cultuur, sport en sociale omgang staan op het programma. Door dit brede aanbod levert de Jutter leerlingen af die goed voorbereid aan hun middelbare schoolperiode kunnen beginnen, en later hun plek kunnen innemen in de maatschappij met een positief zelfbeeld en veel van hun talenten beschikbaar. De Jutter is een school voor alle leerlingen. De school richt zich daarnaast in het bijzonder op leerlingen die het cognitieve talent hebben om regulier HAVO-VWO of hoger te volgen. Expliciet wordt er gekeken naar het talent, het potentieel om dit niveau te volbrengen. De Jutter specialiseert zich in het begeleiden van leerlingen die om verschillende redenen dit potentieel niet in resultaten om weten te zetten en daardoor onbedoeld lager uitstromen dan het VWO. Hierbij worden binnen de mogelijkheden van school en leerkrachten ook leerlingen aangenomen die een aanvullend probleem hebben zoals milde vormen van gedragsstoornissen, ASS (Autistisch Spectrum Stoornis), ADHD en/of dyslexie. Hierbij wordt er gestreefd naar een balans tussen het bieden van hulp aan leerlingen die het nodig hebben en een realistische werkbelasting voor de leerkracht. Naast inclusief onderwijs dat wordt afgestemd op alle leerlingen, waaronder veel cognitief getalenteerde leerlingen, biedt de school exclusief onderwijs aan hoogbegaafde leerlingen die bovenop het reguliere aanbod wat extra s nodig hebben. 6

7 2.3. Kengetallen leerlingenpopulatie van de afgelopen schooljaren Leerling aantal per 1 okt per 1 okt per 1 okt per 1 okt Leerling aantallen Bovenstaand figuur laat zien dat het leerlingen aantal vanaf 2009 is gedaald van 185 leerlingen in 2009 naar 163 leerlingen in De directie van de school geeft aan dat de verwachting is dat het leerlingenaantal verder zal dalen en daarna gelijk blijft op 135 leerlingen. Dit is te zien in onderstaand figuur. De krimp heeft te maken met demografische ontwikkelingen in de gemeente. Aan de andere kant is het schoolprofiel aan het veranderen en heeft de school een meer regionale functie gekregen. Er is echter nog geen zicht op hoe zich dat gaat vertalen ten aanzien van leerlingenaantallen. Verwachte leerling aantallen per 1 okt per 1 okt per 1 okt Er is nog een protestant christelijke school in de buurt, maar daar is verder geen contact mee. In verband hiermee stelt de directie dat er in de gemeente altijd wel sprake is van concurrentie en dat zij dat in principe een gezonde situatie vindt. Er is wel overleg tussen de scholen. 7

8 Gewicht leerlingen De school heeft geen leerlingen met een leerlinggewicht. Landelijk gemiddelde voor leerlingen met leerlinggewicht 0,3 is 6,9% (bron: passendonderwijs.nl, leerlinggewichten ) en voor leerlingen met een leerlinggewicht 1,2 is dat 5,4% (bron: idem). Ten aanzien van haar ouderpopulatie stelt de school dat zij een doorsnee van de samenleving bedient. Wel is het zo dat de meeste ouders van de kinderen van haar Da Vinci groepen vaker universitair geschoold zijn. Het gaat daarbij vaak om ouders die zelf geen plezierige schooltijd hebben gekend. Ze hebben hoge verwachtingen van hun kinderen. Als de kinderen net op school zijn, leggen ouders er sterk de nadruk op dat zij het van belang vinden dat hun kind met plezier naar school gaat. Naar mate de kinderen ouder worden, gaan ouders meer waarde hechten aan hun prestaties. Vooral in de Da Vinci groepen hebben kinderen bijkomende behoeften. Het gaat bijvoorbeeld om kinderen met het syndroom van Asperger of hoge sensitiviteit. In deze groepen heerst door de aard van de populatie bij de kinderen een zekere gevoeligheid voor pestgedrag Aanmeldingen ZAT Sinds 2002 kan de school gebruik maken van een bovenschools ZAT. Hier worden kinderen besproken wanneer de school vastloopt in haar aanpak. In de afgelopen vier jaar heeft de school hier zelf geen kinderen in ingebracht. Reden hiervoor is vooral dat de school twijfels heeft over de kwaliteit van het overleg. In voorkomende gevallen zoekt zelf de deskundigheid die ze nodig heeft. De school heeft op het moment wel een klein binnenschools zorgteam met een groot netwerk. Het samenwerkingsverband heeft plannen om op elke school een multidisciplinair zorgteam (MZT) in te richten. De school denkt dat dit kan werken. Wat ze daarbij wel belangrijk vindt, is dat ze zelf deels de mensen kan kiezen die in dit MZT zitting zullen nemen. Op die manier kan ze ervoor zorgen dat het ook werkelijk om mensen gaat die haar wat te bieden hebben. Van belang is bijvoorbeeld dat de leden van het MZT kennis hebben van hoogbegaafdheid Aanmeldingen PCL en verwijzingen SBO Aantal aanmeldingen PCL Aantal verwijzingen SBO Aantal verwijzingen SBO ingezet als 'meer handen in de klas' Aantal terugplaatsingen per schooljaar vanuit SBO

9 In de afgelopen vier jaar meldde de school 2 leerlingen aan bij het PCL en verwees de school 2 kinderen naar het SBO. Dat komt overeen met een verwijzingspercentage van 0,27% per jaar dat is minder dan het landelijk gemiddelde van 0,51% (bron: aantal leerlingen verwezen naar het zelfde of een ander samenwerkingsverband , het percentage is is nog niet bekend). Daarnaast heeft de school in het schooljaar één keer te maken gehad met een arrangement Meer Handen In De Klas. Het ging hierbij om een kind van een andere school dat al met een dergelijk arrangement de school in kwam. De afgelopen drie jaar heeft de school geen kinderen naar het SBO verwezen. Zij stelt dat het bij een verwijzing naar het SBO nooit enkel gaat om onderwijsbehoeften die aan leren gerelateerd zijn. Er moet daarnaast sprake zijn van behoeften op het gebied van gedrag en/of sociaal-emotionele ontwikkeling. Het is meestal een combinatie van factoren die verwijzing naar het SBO gewenst maakt. Op het SBO vinden leerlingen die minder goed kunnen leren makkelijker aansluiting bij klasgenoten omdat die op hetzelfde niveau functioneren. Ook ligt het tempo op het SBO lager. De school heeft één keer gebruik gemaakt van een arrangement Meer Handen In De Klas. Dat heeft ze gebruikt voor extra formatie zodat de groep waar dit kind in zat niet te groot werd. Na afloop van het arrangement is het betreffende kind op een eigen leerlijn terecht gekomen. Dat werkt goed. Daarnaast maakt de school door inzet van de vakleerkracht gym extra begeleidingstijd voor het kind vrij. (De groepsleerkracht van wie de kinderen gym hebben wordt dan ingezet ter ondersteuning van individuele leerlingen.) De school heeft sinds 2009 geen leerlingen teruggeplaatst gekregen uit het Speciaal Basisonderwijs (SBO). De school merkt in verband met bovenstaande op dat ze geen arrangementsgelden krijgt van het samenwerkingsverband voor haar hoogbegaafden onderwijs. De leerlingen voldoen niet aan de vereiste criteria. Zo hebben ze bijvoorbeeld geen onderwijsachterstand. De Da Vinci-groepen worden gefinancierd door een eigen vrijwillige bijdrage van ouders van 150. De school stelt: We hebben 40 zorgdossiers. Waarom kan de bovenlaag geen extra middelen krijgen? Leerlingen met verwijzingen SO of een rugzakje Verwijzingen SO cluster Verwijzingen SO cluster Verwijzingen SO cluster Verwijzingen SO cluster

10 De school verwees volgens opgave van de directie sinds één leerling naar het Speciaal Onderwijs (SO), naar cluster 2. 1 oktober oktober oktober oktober 2012 Aantal rugzakjes cluster Aantal rugzakjes cluster Aantal rugzakjes cluster Aantal rugzakjes cluster Er zijn op dit moment één leerling met een indicatie (rugzakje)voor cluster 4. Dit komt neer op 0,61% van de schoolpopulatie. Het landelijk gemiddelde van kinderen met een rugzakje in het basisonderwijs is 1,4% (bron: passendonderwijs.nl, totaal aantal leerlingen met een rugzak, zowel op het BO als SBO, schooljaar ). In verband met het aantal rugzakken meldt de school dat ze voor de Da Vincigroepen een inschrijfprocedure heeft. Ze heeft wel een kind met een rugzak afgewezen voor deze groepen, ook al was het hoogbegaafd. Reden was de impact die plaatsing van het kind in deze groepen zou hebben op de kwetsbare kinderen die ook in deze groepen zitten. Wat daarbij ook meespeelt, is het aantal leerlingen met moeilijk gedrag dat in een groep zit. Eén kind met externaliserende gedragsproblemen kan vaak nog wel, maar meer niet. De competenties van de groepsleerkracht zijn hierbij natuurlijk ook van belang. Verder signaleert de school dat veel nieuwe instroom in een klas we hebben het specifiek over de Da Vinci groepen - de veilige sfeer in de klas onder druk zet. Het gaat dan vaak om kinderen die jarenlang geen passend onderwijs hebben gehad en behoorlijk gefrustreerd zijn geraakt. Zijn kinderen eenmaal wat langer op school en is het onderwijs wel passend gezien hun onderwijsbehoeften dan worden de frustraties minder, wat ook het pedagogisch klimaat in de klas ten goede komt. De school heeft wisselende ervaringen met ambulante begeleiding. Met haar huidige ambulante begeleiding is ze zeer tevreden. Ze signaleert dat met de inzet van een goede ambulante begeleider uiteindelijk de deskundigheid van het hele team omhoog gaat. Voorwaarde is wel dat een leerkracht ervoor open staat. De school zou graag meer ambulante begeleiding hebben voor hoogbegaafde leerlingen. Er zijn namelijk meer kinderen die extra ondersteuning kunnen gebruiken, maar die komen niet in aanmerking voor een REC-indicatie. Graag zou ze kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoeften clusteren en extra begeleiding bieden. 10

11 Aantal gediagnosticeerde leerlingen Aantal leerlingen met dyslexieverklaringen Aantal leerlngen met dyscalculie/rekenstoornis Aantal meerbegaafde leerlingen (IQ groter dan 130) Aantal met een hulp- of ondersteuningsvraag op het gebied van sociaalemotionele ontwikkeling 1 oktober oktober oktober oktober Op de school zitten momenteel 6 kinderen met een dyslexieverklaring. Op de school zitten momenteel geen kinderen met een verklaring voor dyscalculie. De school kent inmiddels 46 leerlingen met een diagnose hoogbegaafdheid. Er zijn 3 leerlingen met een gediagnosticeerde hulp- of ondersteuningsvraag op het gebied van sociaalemotionele ontwikkeling. De aanpak voor dyslexie is strak volgens het protocol (zie ook hoofdstuk 4 ondersteuningsarrangementen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften). Er is geen speciale aanpak voor leerlingen met dyscalculie. De school heeft zich gespecialiseerd in de aanpak voor hoogbegaafde leerlingen (zie hoofdstuk 4 ondersteuningsarrangementen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften). De aanpak voor leerlingen met een hulp- of ondersteuningsvraag op het gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling bestaat uit: Viseon als signaleringsinstrument Kanjertraining Werken met het sociogram Taakspel Coachgesprekken Werken aan gewenst gedrag Uit bovenstaande gegevens valt af te leiden dat De Jutter de afgelopen jaren veel expertise heeft ontwikkeld en ervaring heeft opgedaan wat betreft het begeleiden van meer- en hoogbegaafde kinderen, autisme, dyslexie, ADHD en dubbeldiagnoses. 11

12 3. Basisondersteuning De basisondersteuning geeft het niveau van ondersteuning weer, waaraan alle scholen in het samenwerkingsverband (gaan) voldoen. Mede op basis van de schoolondersteuningsprofielen van alle deelnemende scholen stelt het samenwerkingsverband het niveau van basisondersteuning vast. De basisondersteuning omvat vier aspecten: basiskwaliteit (het oordeel van de inspectie over de school); planmatig werken (het volgen van de resultaten van de leerlingen en het inrichten van het onderwijs op basis daarvan); preventieve en licht curatieve interventies (zoals een aanpak voor pesten of dyslexie) en onderwijsondersteuningsstructuur (goede afspraken over de organisatie binnen de school en samenwerking met specialisten). In de vragenlijst die voor deze rapportage is gebruikt, zijn deze vier aspecten van basisondersteuning bevraagd. De school heeft kunnen aangeven wat het meest recente oordeel van de inspectie was over de basiskwaliteit van de school. Vervolgens heeft de school het planmatig werken in beeld gebracht aan de hand van een aantal standaarden. Ten eerst door middel van een zelfbeoordeling op de standaarden onderwijs zorg die de Inspectie hanteert en vervolgens op de standaarden Handelingsgericht werken, welke zijn gerelateerd aan het schematisch overzicht ondersteuningsstructuur in de Duin- en Bollenstreek (groene schema, sept 2012). Daarna heeft de school kunnen aangeven welke preventieve en licht curatieve interventies zij aanbiedt. Tot slot is de onderwijsondersteuningsstructuur in beeld gebracht door gegevens over aandacht/tijd, voorzieningen, mogelijkheden van het schoolgebouw en samenwerkingsrelaties van de school weer te geven Basiskwaliteit volgens de inspectie De Inspectie heeft de basiskwaliteit van de school tijdens haar laatste oordeel akkoord bevonden Planmatig werken Standaarden van de schoolorganisatie Het schema op de volgende pagina geeft aan hoe de school zichzelf beoordeelt op een aantal standaarden uit het toezichtkader van de Inspectie van het onderwijs. 12

13 1.1 De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingpopulatie verwacht mag worden Zwak Voldoende Goed Excellent 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden 2.4 De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerling-gewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand 4.2 De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school 4.4 De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen 4.5/6 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen en afhandelen van incidenten in en om de school 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan 5.1 De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof 5.2 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer 5.3 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen 7.1 De school gebruikt een samenhangend systeem genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in ontwikkeling van de leerlingen 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen 8.3 De school voert de zorg planmatig uit 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg 8.5 De school zoekt de structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerling-niveau haar eigen kerntaak overschrijden 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerling-populatie 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen 9.3 De school evalueert regelmatig het leerproces 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit 13

14 Directie en IB beoordelen de school op 24 van de 27 bovenstaande inspectie indicatoren als goed en op drie als voldoende. Hiermee geeft men aan dat men vindt dat de basiskwaliteit in orde is. Ten aanzien van de voldoendes (i.p.v. goed) op het thema veiligheid stelt de school dat ze ten tijde van het invullen van de facts en findings net een paar incidenten had meegemaakt. Het gaat om sociaal onhandig gedrag in een groep met gevoelige kinderen. De beleving van het incident is dan soms heftiger dan men op grond van de feitelijke gebeurtenissen zou denken. Als het gaat om de opbrengsten stelt de school ze hierop zeer kritisch is, zeker waar het lezen betreft Standaarden handelingsgericht werken Onderstaande schema's geven per ondersteuningsniveau weer hoe de school zichzelf op dit moment beoordeelt betreffende de ontwikkeling van handelingsgericht werken (HGW). Ondersteuningsniveau 1: Algemene preventieve ondersteuning in de groep Zwak Voldoende Goed Excellent 1. Leerkrachten werken samen met hun leerlingen. Ze betrekken hen bij de analyse, formuleren samen doelen en benutten de ideeën en oplossingen van leerlingen 2. Leerkrachten verkennen en benoemen de onderwijsbehoeften van leerlingen o.a. door observatie, gesprekken en het analyseren van toetsen 3. Leerkrachten bekijken en bespreken de wisselwerking tussen de leerling, de leerkracht, de groep en de leerstof om de onderwijsbehoeften te begrijpen en daarop af te stemmen 4. Leerkrachten werken samen met ouders. Ze betrekken hen als ervaringsdeskundige en partner bij de analyse van de situatie en het bedenken en uitvoeren van de aanpak 5. Leerkrachten benoemen hoge, reële SMARTI-doelen voor de lange (einde schooljaar) en voor de korte (tussendoelen) termijn. Deze doelen worden gecommuniceerd en geëvalueerd met leerlingen, ouders en collega's 6. Leerkrachten werken met een groepsplan waarin ze de doelen en de aanpak voor de groep, subgroepjes en mogelijk een individuele leerling beschrijven 14

15 Ondersteuningsniveau 2: Extra ondersteuning in de groep Zwak Voldoende Goed Excellent 1. Leerkrachten signaleren op basis van de verzamelde gegevens vroegtijdig leerlingen die in het groepsoverzicht de komende periode extra instructie, ondersteuning en /of begeleiding nodig hebben om de gestelde doelen te bereiken, dan wel excellente leerlingen die extra uitdaging nodig hebben om aanvullende doelen te bereiken 2. Leerkrachten signaleren leerlingen die qua gedrag, sociaalemotionele ontwikkeling en werkhouding extra aandacht nodig hebben 3. Leerkrachten maken bij het signaleren van leerlingen gebruik van standaarden, criteria en ijkpunten die in school afgesproken zijn ten aanzien van de (leer)ontwikkeling van leerlingen 4. Leerkrachten zijn zich bewust van de grote invloed die zij op de ontwikkeling van hun leerlingen hebben 5. Leerkrachten reflecteren op hun eigen rol en het effect van hun gedrag op dat van leerlingen, ouders, collega s 6. Tijdens de uitvoering van de groepsplannen vinden regelmatig klassenbezoeken plaats door de intern begeleider en/of leidinggevenden, teneinde zicht te hebben op en/of de leerkrachten te begeleiden bij het doelgericht uitvoeren van het groepsplan en bij het afstemmen van hun instructie, aanbod, onderwijstijd en klassenmanagement op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Ondersteuningsniveau 3: Speciale ondersteuning in overleg met de IB-er Zwak Voldoende Goed Excellent 1. Leerkrachten bespreken minstens drie keer per jaar hun vragen betreffende het opstellen, uitvoeren en realiseren van hun groepsplannen met de intern begeleider 2. Leerkrachten stellen (incidenteel), als een leerling een bijzonder aanbod nodig heeft dat zich niet laat specificeren in een groepsplan, doelgericht een (tijdelijk) individueel handelingsplan op. Ouders en leerling zijn betrokken bij het opstellen en evalueren van dit plan. 3. Tijdens de groepsbespreking worden, indien nodig, leerlingen tijdig aangemeld voor de leerling-bespreking (of zorgteam van school). Het betreft onder meer leerlingen die (herhaald) onvoldoende profiteren van de extra zorg die zij ontvangen hebben, leerlingen met vragen over hun ontwikkelingsperspectief en specifieke onderwijsbehoeften, leerlingen met vermoedens van een ernstige problematiek of stoornis of vermoedens van problematiek in de thuis- of buurtsituatie. 4. Voorafgaand aan de leerling-bespreking vindt een gesprek met de ouders plaats en worden hun verwachtingen en vragen in kaart gebracht. 5. In de leerling-bespreking zijn tenminste de intern begeleider en leerkracht aanwezig. De begeleidingsvraag van de leraar staat centraal. De bespreking is gericht op het handelen van de leerkracht. 6. Na afloop van de leerling-bespreking vindt een gesprek met de ouders plaats over wat de bevindingen zijn, welke besluiten en afspraken gemaakt zijn en op welke wijze school en ouders kunnen samenwerken. 15

16 Ondersteuningsniveau 4: Schoolnabije ondersteuning Zwak Voldoende Goed Excellent 1. De school werkt structureel samen met externe partners in onderwijs en zorg (waaronder het CJG) ten aanzien van de ondersteuning van leerling, leerkracht, ouders en school. 2. In de leerling-bespreking (of zorgteam op school) wordt, indien nodig, de expertise van deze partners ingeroepen om de vraag van een leerling, leerkracht en/of ouders te kunnen beantwoorden. 3. Het ontwikkelingsperspectief van de leerling wordt (indien nodig) in de leerling-bespreking (of zorgteam) vastgesteld of gevolgd en nagegaan hoe de leerkracht in een groepsplan en/of individueel handelingsplan hieraan tegemoet komt. 4. Ouders geven toestemming voor bespreking van hun kind in de leerling-bespreking (of zorgteam). 5. Ouders zijn uitgenodigd voor deelname aan het zorgteam en ondertekenen het verslag van dit overleg. Handelingsgericht werken in de school - Algemeen Zwak Voldoende Goed Excellent 1. De onderwijs- en begeleidingsstructuur is voor eenieder duidelijk. Er zijn heldere afspraken over wie wat doet, waarom, waar, hoe en wanneer 2. Alle teamleden zoeken, benoemen en benutten de sterke kanten en interesses van de leerlingen, de leerkrachten, de ouders en het schoolteam 3. Alle teamleden zijn open naar collega s, leerlingen en ouders over het werk dat gedaan wordt of is. Motieven en opvattingen worden daarbij inzichtelijk gemaakt 4. Leerkrachten krijgen de mogelijkheid om competenties te ontwikkelen gericht op uitvoering van het handelingsgericht werken met groepsplannen gekoppeld aan het opbrengstgericht werken en worden hierin gestimuleerd en gefaciliteerd 5. De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie 6. De school evalueert regelmatig de resultaten van externe interventies op het gebied van leerling- en leerkrachtbegeleiding De school stelt dat er al heel veel goed gaat op het gebied van handelingsgericht werken. Het werken met groepsplannen dat nu eigenlijk al vrij goed gaat, is enorm in ontwikkeling. Daarbij geeft ze wel aan dat dit natuurlijk per leerkracht verschilt. Er is zeker nog ontwikkeling van competenties mogelijk. In verband met bovenstaande gegevens over het planmatig werken (standaarden Inspectie en Handelingsgericht werken) stelt de school dat ze met name haar klassenmanagement wil verbeteren. Dat is vooral van belang omdat ze hoofdzakelijk combinatiegroepen heeft. Er zijn soms wel acht niveaus in een klas. Het ideaal van de school is dat ze zich kan ontwikkelen richting Daltononderwijs. Dit zal de mogelijkheden van de school om een brede groep leerlingen passend onderwijs te bieden nog verder uitbreiden. Voor dit moment stelt de school ten aanzien van haar mogelijkheden om passend onderwijs te bieden, dat zij in staat is om een passend aanbod te organiseren voor meer- en hoogbegaafde leerlingen, kinderen met dyslexie en cluster 4 problematiek. 16

17 In de toekomst wil ze dit graag consolideren. Verder wil ze graag haar expertise kunnen inzetten op andere scholen Preventieve en licht curatieve interventies Hieronder wordt aangegeven over welke preventieve en licht curatieve interventies de school beschikt. Aanbod voor leerlingen met dyscalculie conform het protocol Aanbod voor leerlingen met leeshulpvragen/dyslexie conform het protocol Een protocol voor medische handelingen De school biedt fysieke toegankelijkheid voor leerlingen die dit nodig hebben Aangepaste werk- en instructieruimtes voor leerlingen die dit nodig hebben De school heeft een aanpak gericht op sociale veiligheid De school heeft een aanpak gericht op het voorkomen van gedragsproblemen Onderwijsprogramma en leerlijnen die zijn afgestemd op leerlingen met een minder dan gemiddelde intelligentie Onderwijsprogramma en leerlijnen die zijn afgestemd op leerlingen met een meer dan gemiddelde intelligentie Niet - niet specifiek gericht op dyscalculie Wel Wel van de GGD Niet gebouw heeft geen lift Wel Wel Kanjertraining als methodiek en Viseon als signaleringsinstrument Wel Niet specifiek leerlingen worden begeleid binnen het reguliere onderwijs. Per kind wordt met PAB, CLB etc bekeken en besproken wat er nodig is. Er wordt gebruikt gemaakt van methoden die afstemming mogelijk maken. Voor 2 leerlingen is een ontwikkelingsperspectief opgesteld. Wel - methodes: Nieuwe WIG, Taal op Maat, ICT, Rekentuin. Hierbij kan gewerkt worden op 3 niveaus. Verder is er veel aanvullend materiaal, zoals Nieuwsbegrip, plusboeken Wig. In verband met haar methodes stelt de school dat met name de kosten voor alle licenties soms boven haar budget gaan. In verband met bovenstaande gegevens over de preventieve en licht curatieve interventies stelt de school dat zij goed in staat is om te signaleren, diagnostiseren en af te stemmen op onderwijsbehoeften. 17

18 3.4. Onderwijsondersteuningsstructuur Deskundigheid aanwezig zonder diploma aanwezig met diploma niet aanwezig Orthopedagoog Psycholoog Schoolmaatschappelijk werker Remedial teacher Motorische Remedial Teaching Intern Begeleider Taal/leesspecialist Rekenspecialist Gedragsspecialist Sociale vaardigheden specialist Hoogbegaafdheid specialist Dyslexie specialist Speltherapeut Coaching en Video Interactie Begeleiding Daarnaast heeft elk teamlid een kanjercertificaat en trainingen gevolgd op het gebied van hoogbegaafdheid. Daarnaast zijn er teamscholingen geweest op: coachingsgesprekken met kinderen, kanjertraining, gedragsproblemen, coöperatief leren, omgaan met ADHD in de klas. Ze constateert dat er hierbij ook vaak sprake is van zogenaamde hypes waar de school op meelift. Punt van zorg bij alle deskundigheid is de vraag hoe deze ook in de toekomst kan worden geborgd. In verband met alle haar ter beschikking staande deskundigheid stelt de school dat zij voor de veelsoortige onderwijsbehoeften die zij kan signaleren ook vaak een aanpak kan bieden Groepsgrootte en formatie Het team bestaat uit 15 medewerkers. Het team heeft in totaal 10.7 fte aan formatie. De gemiddelde groepsgrootte is 21. De Da Vinci groepen zijn combinatiegroepen 5/6 en 7/8. Daarnaast zijn de kleutergroepen combinatiegroepen en de groep 6/7. Volgend schooljaar verwacht de school dat alle groepen op één na combinatiegroepen zullen zijn. 18

19 In onderstaande tabel is aangegeven hoeveel formatie er is voor de eerder ingevulde deskundigheid. niet aanwezig wel aanwezig geen formatie 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 meer dan 0,5 meer dan 1 meer dan 2 Orthopedagoog Psycholoog Schoolmaatschappelijk werker Remedial teacher Motorische remedial teacher Intern begeleider Taal/leesspecialist Rekenspecialist Gedragsspecialist Sociale vaardigheden specialist Hoogbegaafdheid specialist Dyslexiespecialist Speltherapeut Coaching en video interactie specialist Veel deskundigheid van haar team zet de school in via haar taakbeleid. Extra ondersteuning voor individuele leerlingen weet de school te realiseren door groepsleerkrachten in te zetten van wie de eigen leerlingen gymnastiekles hebben van de vakleerkracht. Ook worden stagiaires pedagogiek ingezet voor rugzakleerlingen. De school geeft aan dat haar mogelijkheden om nu en in de toekomst passend onderwijs te bieden mede afhankelijk zijn van de middelen die haar ter beschikking worden gesteld vanuit Stichting OBODB en SWV Voorzieningen In onderstaande tabel is aangegeven of en hoeveel leerlingen gebruik maken van beschikbare voorzieningen/aanpakken: n.v.t meer dan 20 Preventieve ambulante begeleiding (door SBO) Ambulante begeleiding (rugzak) Preventieve ambulante begeleiding (door SO) Plusklas Hoogbegaafdengroep 19

20 Daarnaast maakt de school gebruik van andere voorzieningen/aanpakken, zoals: CLB, KKB, IB-netwerk, WSNS scholingstrajecten, NOVILO. In verband met haar mogelijkheden om passend onderwijs te bieden stelt de school dat zij graag gebruik wil blijven maken van deze voorzieningen om up-to-date te blijven Mogelijkheden van het schoolgebouw De mogelijkheden van het schoolgebouw zijn weergegeven in onderstaande tabel: Er is ruimte in de groep voor één-op-één begeleiding Er is ruimte op de gang voor één-op-één begeleiding Er is een prikkelarme werkplek Er is ruimte voor een time-out De lokalen zijn aangepast voor leerlingen met speciale onderwijsbehoeften Er zijn ruimten met specifieke functies voor bewegings- en leerbehoeften (fysiotherapie, schooltuin, enz) Er zijn werkplekken voor leerlingen beschikbaar op de gang of in flexibele ruimten Anders (vul in bij Toelichting) De school beoordeelt de werkruimten en lokalen als volgt: Zijn de werkruimten afgestemd op de onderwijsbehoeften van kinderen? Slecht Matig Voldoende Goed Zeer goed Is de inrichting van de lokalen afgestemd op de onderwijsbehoeften van kinderen? De school stelt dat ze door haar huisvesting slechts zeer beperkt toegankelijk is voor leerlingen met een lichamelijke handicap of stoornis. Mocht zich een kind in een rolstoel aandienen dan staat zij daar in principe niet afwijzend tegenover. Per geval zal dan de afweging gemaakt moeten worden of de school dit kind een passend aanbod kan doen. Daarbij kan bijvoorbeeld ook meespelen dat er al een broertje of zusje op de school zit. De school merkt daarbij op dat zij uit ervaring weet dat het voor een kind in een rolstoel ook niet altijd fijn is om op de rug van de meester naar boven gedragen te moeten worden. 20

21 Samenwerkingsrelaties De school werkt samen met onderstaande onderwijs partners en externe instanties: Swv PO (Leiden, Kennemerland, Haarlemmermeer, Reformatorisch) swv VO (Duin- en Bollenstreek) (V)SO SBO AED (Ambulante Educatieve Dienst) Ambulante Dienst Leidse Buitenschool Schoolbegeleidingsdienst Particuliere RT- en/of psychologenpraktijk Opleidingsinstituten (Pabo's, SO-opleidingen, etc.) Lokale overheid/gemeente Bureau jeugdzorg Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Maatschappelijk werk Huisarts(en)praktijk GGD/Jeugdgezondheidsdienst (GGD HM) GGZ (kinderen en jeugd Rivierduinen) Curium Kristal Leerplicht (Regionaal Bureau Leerplicht) Politie Club- en buurthuiswerk Bibliotheek Buitenschoolse opvang (voor-, tussen- en naschoolse opvang) Van belang is de doorgaande lijn met het voortgezet onderwijs. De school heeft hierbij met één school een hele goede samenwerking. Maar het is onmogelijk om met alle scholen in de regio waar kinderen naartoe doorstromen dergelijke relaties te onderhouden. De school stelt naar aanleiding van de gegevens over haar samenwerkingspartners dat ze bij het vormgeven van passend onderwijs kan steunen op een breed netwerk Ze merkt hierbij wel op dat ze graag de vrije beschikking zou hebben over de middelen die met de inzet van externen gemoeid zijn. Zij constateert dat zij het meest tevreden is over de particuliere deskundigen die zij zelf inhuurt. Dan weet ze welke kwaliteit ze krijgt. Bij gevestigde organisaties waarbij sprake is van gedwongen winkelnering is het vaak maar afwachten welke kwaliteit er binnen komt. Ze heeft hierbij de ervaring dat ze regelmatig adviezen krijgt waar ze niet echt iets mee kan. Adviezen die geen antwoord zijn op de eigenlijke vraag. In verband met de samenwerking met externen merkt de school verder op dat ze regelmatig te maken heeft met wisselende personen. En dan blijkt dat er binnen één organisatie bijvoorbeeld bij de preventief ambulante begeleiding sprake is van opvallende kwaliteitsverschillen. 21

22 4. Ondersteuningsarrangementen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften In dit hoofdstuk wordt in kaart gebracht in hoeverre de school in staat is een aanbod te hebben voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Deze behoeften kunnen betrekking hebben op: leer- en ontwikkelingskenmerken; fysieke en medische kenmerken; sociaal-emotionele en gedragsmatige kenmerken werkhouding en de thuissituatie. Er wordt beschreven welke aanpak de school heeft voor de verschillende aandachtsgebieden. Voor het beschrijven van deze onderwijsondersteuningsarrangementen is informatie verzameld over: deskundigheid die de school heeft of binnen handbereik heeft; tijd en aandacht die de school aan leerlingen kan besteden; specifieke materialen of voorzieningen waarover de school beschikt; mogelijkheden van het schoolgebouw en samenwerking met relevante organisaties Leer- en ontwikkelingskenmerken Er is een aanpak voor Hoogbegaafdheid Invulling Deskundigheid: Team geschoold in meerbegaafdheid In leren leren Leerkrachten Da Vinci groepen zijn specifiek geschoold Kunnen hoogbegaafdheid vroeg signaleren Extra cursussen Tijd en aandacht: Voltijds hoogbegaafden onderwijs Klassenmanagement School neemt tijd voor vroege signalering Aandacht voor leren leren Voorzieningen: Instrumentarium voor signalering Methode overstijgend aanbod Apart klassen Vakdocenten Spaans, Engels en Schaken Gebouw: Aparte lokalen voor Da Vinci groepen 22

23 Ambitie De school wil haar aanbod perfectioneren door doorontwikkeling van handelingsgericht werken en invoering van Daltononderwijs. Het onderwijs in de reguliere groepen is bij voorkeur zo gedifferentieerd dat de meeste hoogbegaafde leerlingen daar passend onderwijs kunnen krijgen. De sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind is hierbij echter leidend. Samenwerking: Novilo Slim Educatief Slimpulse Bureau Talent Orthopedagoog Psycholoog Universiteit van Leiden Daarvoor is nodig Deskundigheid HGW Dalton Tijd en aandacht: Kleine groepen Ook voor hoogbegaafde leerlingen moet een ontwikkelingsperspectief gemaakt gaan worden. N.B. De school is uitsluitend in staat haar aanbod voor hoogbegaafde leerlingen in stand te houden dankzij de vrijwillige eigen bijdrage van ouders. Sponsoring is geen optie. Het bestuur heeft de school 5 jaar de tijd gegeven om het aanbod neer te zetten. Er is een aanpak voor Dyslexie Invulling Deskundigheid: Dyslexiespecialist Scherp kinderen signaleren Leerkrachten hebben trainingen gedaan Tijd en aandacht: Klassenmanagement Er is een vakdocent voor gym, daardoor kan de leerkracht van die klas ingezet worden voor extra ondersteuning Voorzieningen: Taal in blokjes Verder niet heel veel extra s Ambitie Niet specifiek Samenwerking: Met particuliere rt-ers zitten op één lijn met school IWAL en RID staan soms ver van de schoolpraktijk af (de vergoede trajecten) Daarvoor is nodig 23

24 5. Conclusie De Jutter heeft een stevige basis van waaruit zij een passend onderwijsaanbod kan organiseren voor kinderen met uiteenlopende specifieke en/of aanvullende onderwijsbehoeften. Daarbij is met name haar aanbod voor meer- en hoogbegaafde leerlingen sterk ontwikkeld. De school geeft hierbij zelf aan dat ze wat dit betreft lijkt op een school voor speciaal onderwijs. Ook het handelingsgericht werken is sterk ontwikkeld. Wel geeft de school aan dat er wat betreft het werken met groepsplannen en het klassenmanagement nog verbeterslagen te maken zijn. Naast haar aanbod voor meer- en hoogbegaafde leerlingen geeft de school aan ook een aanbod te hebben voor leerlingen met onderwijsbehoeften in verband met dyslexie en kinderen met problematiek die valt onder cluster 4. Alleen bij forse externaliserende gedragsproblemen loopt de school tegen haar grenzen aan. Dit heeft mede te maken met de kwetsbare populatie in haar hoogbegaafdengroepen. De school realiseert haar extra ondersteuning door inzet van leerkrachten op het moment dat hun eigen groep gymlessen krijgt van de vakleerkracht, door de inzet van stagiaires en door de inzet van extra formatie vanuit de vrijwillige bijdrage van ouders die kinderen hebben in de hoogbegaafdengroepen. Voor de toekomst hoopt de school vooral dat ze haar huidige aanbod kan consolideren. Het zou goed zijn als ook hoogbegaafde leerlingen doelgroep zouden worden van het beleid van het nieuwe samenwerkingsverband passend onderwijs. Ondertussen is de school in ontwikkeling en zal dat in de toekomst blijven. De volgende ontwikkelpunten voor de school kunnen uit het voorgaande worden geformuleerd. Deskundigheid Doorontwikkeling groepsplannen en klassenmanagement Ontwikkeling richting Daltononderwijs Aandacht en tijd Klassenmanagement Voorzieningen Onderwijsaanbod voor hoogbegaafden kunnen realiseren met behulp van middelen van het samenwerkingsverband passend onderwijs Gebouw Gebouw is ontoereikend voor leerlingen met fysieke beperkingen. Er is geen perspectief op verandering van dit gegeven. Samenwerking Deskundigen zoveel mogelijk zelf selecteren i.v.m. specifieke deskundigheid die nodig is voor een groot deel van de schoolpopulatie Het samenwerkingsverband kan een beroep doen op De Jutter in verband met het realiseren van passend onderwijs aan meer- en hoogbegaafde leerlingen. Het kan daarbij zowel gaan om het plaatsen van leerlingen op de school als om inzet van de expertise van De Jutter op andere scholen van het samenwerkingsverband, wanneer deze advies nodig hebben bij het inrichten van het onderwijs voor meer- en hoogbegaafde leerlingen. 24