Maandoverzicht van het weer in Nederland

Transcriptie

1 Maandoverzicht van het weer in Nederland januari 2012

2 Januari 2012: Zacht, vrij nat en de normale hoeveelheid zon Januari was over het geheel genomen een zachte maand met een gemiddelde temperatuur die in is uitgekomen op 4,9 C, tegen 3,1 C normaal. In totaal werden in negen vorstdagen genoteerd tegen een langjarig gemiddelde van dertien. In het noordoosten van het land bleef het vanaf de 29 e drie dagen op rij, het gehele etmaal vriezen. In waren de 30 e en 31 e ijsdagen. Normaal telt januari in drie ijsdagen. Januari was een vrij natte maand met gemiddeld over het land 86 mm tegen 73 mm normaal. Met name de eerste vijf dagen van de maand verliepen zeer nat. Landelijk gemiddeld viel in dit tijdvak met 47 mm ongeveer de halve maandsom. In het noorden viel lokaal 80 mm regen. Deze grote hoeveelheid viel op de reeds door het natte decemberweer verzadigde bodem en had wateroverlast tot gevolg. Het natst was de maand in het noordoosten van het land met plaatselijk ca. 135 mm neerslag. Van de KNMIstations was Nieuw Beerta het natst met 104 mm. In Zeeland viel de minste neerslag, noteerde met 55 mm de laagste maandsom. In De Bilt werd 85 mm afgetapt tegen 70 mm normaal. De hoeveelheid zonneschijn week met landelijk gemiddeld 70 uren maar weinig af van het langjarig gemiddelde van 62 uren. Het zonnigst was januari Leeuwarden met 88 uren zon. was het somberste station met 56 uren zonneschijn. In werden 67 zonuren geregistreerd tegen 62 uren normaal. Maximumtemperatuur [ o C] Gemiddelde temperatuur [ o C] Minimumtemperatuur [ o C] januari Figuur 1: Temperatuurverloop De balkjes geven voor ieder element per etmaal de hoogste en laagste waarde aan zoals die gemeten is op één van de KNMI-stations. De rode (maximum), groene (gemiddelde) en blauwe (minimum) lijn geven het vijf-daags voortschrijdend gemiddelde aan over alle KNMI-stations, gemiddeld over het tijdvak KNMI, Klimaatdata en -advies

3 40 januari mm Gemiddelde Maximum en minimum Figuur 2: Etmaalsom neerslag De blauwe balkjes tonen de gemeten etmaalsommen neerslag, gemiddeld over alle KNMI-stations. De zwarte lijnen geven de laagste en hoogste etmaalsom, gemeten op één van de stations. 16 januari Uren Langst mogelijke duur Gemiddelde duur Maximum en minimum Figuur 3: Etmaalsom zonneschijnduur De gele balkjes tonen de etmaalsommen zonneschijnduur, gemiddeld over alle KNMI-stations. De rode lijnen geven de laagste en hoogste etmaalsom, gemeten op één van de stations. De blauwe balkjes geven de theoretisch langst mogelijke zonneschijnduur. KNMI, Klimaatdata en -advies 3

4 Geografische Overzichten NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. 4 KNMI, Klimaatdata en -advies

5 NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. KNMI, Klimaatdata en -advies 5

6 NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. 6 KNMI, Klimaatdata en -advies

7 Synoptische beschrijving Tijdvak 1-6 januari Tussen een hogedrukgebied nabij de Azoren en een complex lagedrukgebied dat van IJsland naar Scandinavië trok, stond boven onze omgeving een krachtige weststroming met aanvoer van zeer zachte lucht. Op Nieuwjaarsdag was het bewolkt met af en toe (mot)regen. Het werd maximaal 11 tot 14 C. In de avond en nacht naar 2 januari passeerde een golvend koufront vergezeld van regen. In een brede strook van Zuid-Holland naar Groningen viel 20 tot 40 mm. Op de 2 e was het wisselend bewolkt met een enkele bui. Een actieve randstoring trok op de 3 e van de oceaan via Schotland naar het zuiden van Scandinavië. In de ochtend passeerde het warmtefront vergezeld van regen, in de middag het koufront met een actieve buienlijn. De buien gingen vergezeld van zware tot zeer zware windstoten en lokaal hagel. Na de frontpassage viel een enkele bui. Op veel plaatsen viel 10 tot 25 mm neerslag. Op 4 januari vielen aanvankelijk enkele buien. De bewolking nam toe op de nadering van een frontaal systeem van een randstoring, gevolgd door regen. Aan zee bereikte de wind af en toe stormkracht, 9 Beaufort. In de ochtend van de 5 e passeerde het koufront vergezeld van een actieve buienlijn. De passage ging gepaard met zware tot zeer zware windstoten en lokaal hagel en onweer. Op veel plaatsen was opnieuw 10 tot 25 mm regen gevallen. In het noorden van het land ontstond lokaal wateroverlast door de vele neerslag in combinatie met hoge opzet waardoor er weinig water gespuid kon worden. De rest van de dag bleven er buien vallen. Aanvankelijk stond er aan zee af en toe een storm kracht 9, maar de wind nam geleidelijk af. Op de 6 e nam de buiigheid ook geleidelijk af. De maxima van 2 tot en met 6 januari waren 8 tot 11 C. Tijdvak 7-11 januari Aan de noordflank van een hogedrukgebied met zwaartepunt west van Portugal, stond boven onze omgeving een weststroming met aanvoer van zachte lucht. De maxima in dit tijdvak waren 8 tot 10 C. Het zwaartepunt van het hoog verplaatste zich gedurende het tijdvak naar Frankrijk waardoor de stroming zwakker werd. In de nacht van 6 op 7 januari trok een warmtefront van een laag bij IJsland met wat regen over het land. In de ochtend van de 7 e volgde het koufront. Na passage volgden in het oosten van het land buien, in het zuidwesten werd het vrij zonnig. Op 8 januari viel een enkele bui, vooral in het zuidwesten was opnieuw veel ruimte voor de zon. Later nam de bewolking toe op de nadering van een warmtefront, in de nacht van 8 op 9 januari gevolgd door af en toe wat regen. Op de 9 e was het bewolkt in een warme sector. In de avond passeerde het koufront. Dit was vrijwel inactief, lokaal viel tijdens de pasage wat motregen. Op de 10 e waren er wolkenvelden, her en der afgewisseld door wat zon. Lokaal kwam mist voor. Op de 11 e was het bewolkt. Plaatselijk viel wat lichte motregen. Tijdvak januari Een depressie, op de 12 e om UT boven het zuiden van Noorwegen, trok snel oostwaarts. Boven de Golf van Biscaje kwam een hoog tot ontwikkeling. De kern van dit hoog trok via de Britse Eilanden en ons land naar het alpengebied. Op 12 januari passeerde het koufront van de depressie met buiige regen. Lokaal werd hagel waargenomen. Na passage werd het wisselend bewolkt met een enkele bui. Op 13 januari waren er flinke perioden met zon. Vooral het eerste deel van de dag viel nog een enkele bui. Op de 14 e werden vooral in het zuidwestelijk deel van het land in een zwakke noordweststroming wolkenvelden aangevoerd vanaf zee. Op de 15 e viel de stroming weg. De wolkenvelden waren boven ons land aan oplossing onderhevig. Tijdens de nacht van 15 op 16 januari kwam het op grote schaal tot vorst. 16 januari was een zonnige dag, alleen in het uiterste noordoosten was lage bewolking aanwezig. Ook in de nacht van 16 op 17 januarivroorhetlichttotmatig,gevolgddooreenvrijzonnigedag. Demaximaindittijdvakdaaldenvan9tot11 C naar3tot6 C. Tijdvak januari Tussen een hogedrukgebied met zwaartepunt ten noordoosten van de Azoren en een complex, sturend lagedrukgebied boven het noorden van de oceaan, stond boven onze omgeving in dit tijdvak een weststroming met aanvoer van zachte lucht. Op 18 januari nam de bewolking snel toe op nadering van een warmtefront. Vanaf de middag viel er af en toe (mot)regen. De maxima van 4 tot 6 C traden op in de avond. In de nacht van 18 op 19 januari intensiveerde de regen doordat een stabiele golf in een koufront traag over het land trok. Op de 19 e trok het front met regen naar het zuidoosten weg. Er volgde opklaringen en een enkele bui. In de avond trok een trog over het land met buien, lokaal met hagel en onweer. Op de 19 e werd het maximaal 6 tot 10 C. Op 20 januari vielen er buien, lokaal met hagel of een vlok natte sneeuw. In het zuidwesten verorzaakte een warmtefrontafloper enige tijd lichte regen. Het werd maximaal 7 tot 11 C. In de nacht van 20 op 21 januari passeerde een warmtefront met (mot)regen, op de 21 e een koufront, eveneens met (mot)regen. Het werd op de 21 e 7 tot 11 C. Op de 22 e trok een randstoring over de Noordzee naar Denemarken. Het frontale systeem veroorzaakte enige tijd (mot)regen. Het werd maximaal 7 tot 11 C. Aan zee stond enige tijd een stormachtige wind, kracht 8. In de avond volgden enkele buien. Op de 23 e was het in een noordweststroming wisselend bewolkt met enkele buien, lokaal met hagel en onweer. De maxima waren 6 tot 8 C. Tijdvak januari KNMI, Klimaatdata en -advies 7

8 Het hogedrukgebied der Azoren had in dit tijdvak via Midden-Europa een verbinding met een steeds krachtiger wordend hoog boven het noordwesten van Rusland. Boven onze omgeving stond een zuidweststroming. Op de 24 e was er in het noordoosten af en toe zon. Een warmtefront lag vrijwel stationair boven België en veroorzaakte met name in het zuidwesten af en toe regen. De maxima waren 5 tot 7 C. Op de 25 e lag het warmtefront boven ons land. In het westen viel af en toe wat motregen, vooral in het midden scheen soms de zon. De maxima liepen uiteen van 2 C in het noordoosten tot 6 C in het zuidwesten. Op 26 januari lag het front nog steeds parallel aan de stroming boven het land. Het trok traag oostwaarts en werd ingehaald door een koufront. Het was bewolkt met af en toe regen. Op de 27 e waren er flinke zonnige perioden bij 6 tot 8 C. Tijdvak januari Boven het noordwesten van Rusland was een bijzonder omvangrijk en krachtig hogedrukgebied aanwezig. Een hoogtelaag trok aan het begin van dit tijdvak van het Kanaal naar de Middellandse zee. Boven onze omgeving kwam een ooststroming tot stand met aanvoer van steeds koudere lucht. Op de 28 e werd het maximaal 3 tot 5 C, vanaf de 29 e bleef het het gehele etmaal in het noordoosten vriezen, vanaf de 30 e ook elders. Op de 28 e was het in het oosten vrij zonnig, met name in het westen dreven wolkenvelden. Op de 29 e was het met uitzondering van het noordwesten, bewolkt. In de nacht van 29 op 30 januari trok een occlusie van noordoost van zuidwest over het land met wat sneeuw die in een dun laagje bleef liggen. In het zuidoosten viel ook op de 30 e nog sneeuw. De dikte van het sneeuwdek liep daar op tot lokaal 9 cm. Op 31 januari was het in het hele land zonnig. KNMI/KSKA/Rob Sluijter januari 2012 januari, normaal N N >=5 Bft 3-4 Bft 1-2 Bft >=5 Bft 3-4 Bft 1-2 Bft W stil/var 0.1% % E W stil/var 2.8% % E Figuur 4: Windroos Z In de windroos zijn de windrichtingen in klassen van 30 verdeeld. Voor iedere klasse is in drie Beaufortklassen aangegeven in hoeveel procent van de gevallen deze voorkwam (relatieve frequentie). De windroos heeft betrekking op het KNMI-station. Z Extremen Hoogste temperatuur: 14.1 C te Westdorpe op 1 januariell op 1 januari, Laagste temperatuur: -8.2 C te op 31 januari Grootste aantal zonuren: 88.4 uur te Leeuwarden Kleinste aantal zonuren: 56.2 uur te Grootste maandsom neerslag: 104 mm te Nieuw Beerta Kleinste maandsom neerslag: 54.7 mm te Grootste dagsom neerslag: 35.5 mm te Berkhout op 1 januari 8 KNMI, Klimaatdata en -advies

9 Landgemiddelden Temperatuur Zonneschijn ( C) (uren) (percentage) Decade Gem. N Gem. dagmax. N Gem. dagmin. N Gem. N Gem. N I II III Maand Luchtdruk Neerslag Windsnelheid Globale straling zeeniveau (hpa) (mm) (m/s) (J/cm2) Decade Gem. N Gem. N Gem. N Gem. N I II III Maand Maandgemiddelden en maandsommen, temperatuur en neerslag Temperatuur ( C) Neerslag (mm) Dagelijks maximum Dagelijks minimum Station Gem. N Gem. N Hoogste Datum Gem. N Laagste Datum Som N Max. dagsom Datum Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell KNMI, Klimaatdata en -advies 9

10 Maandgemiddelden en maandsommen, overige Globale straling Zonneschijn (berekend Relatieve vochtigheid Dampdruk Windsnelheid Luchtdruk (J/cm2) uit globale straling) (percentage) (hpa) (m/s) zeeniveau (hpa) Station Som N uren N % N Gem. N Gem. N Gem. N Gem. N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell , t/m januari Graden Celsius jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2012 Hoogste Laagste Figuur 5: Etmaalwaarden van de gemiddelde temperatuur,, 2012 De zwarte lijn toont de gemeten gemiddelde etmaaltemperatuur in het lopende jaar. De rode lijn geeft (per datum) de hoogst gemeten temperatuur sinds 1901, de blauwe lijn de laagste temperatuur. De groene lijn is het vijf-daagse voortschrijdend gemiddelde, gemiddeld over het tijdvak KNMI, Klimaatdata en -advies

11 Temperatuur, aantal dagen met Gemiddelde temperatuur ( C) >_ < 0.0 Station A N A N A N A N A N A N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell Minimum temperatuur ( C) Maximum temperatuur ( C) < 0.0 < < 0.0 (10cm) >_ 30.0 >_ 25.0 >_ 20.0 < 0.0 A N A N A N A N A N A N A N KNMI, Klimaatdata en -advies 11

12 Neerslag, wind en zon, aantal dagen met Neerslag (mm) Windkracht (Beaufort) Zonneschijn (percentage) Maximum uurgemiddelde Droog >_ 0.1 >_ 1.0 >_ 10.0 <_ 4 >_ 6 >_ 7 >_ 8 Zonloos <_ 20 >_ 80 Station A N A N A N A N A N A N A N A N A N A N A N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell Onweer, mist en sneeuw, aantal dagen met Onweer Mist Sneeuw Station A N A N A N Leeuwarden Schiphol Twenthe Valkenburg Deelen Rotterdam Volkel Gilze-Rijen Eindhoven KNMI, Klimaatdata en -advies

13 Bodemtemperaturen ( C) Nieuw Beerta Marknesse Wilhelminadorp Diepte (cm) Diepte (cm) Diepte (cm) Diepte (cm) Datum Gem januari Y-coordinaat (km) X-coordinaat (km) Figuur 6: Onweer Ontladingen in Nederland, de kustwateren en het aangrenzende buitenland, zoals geregistreerd door het Nederlands-Belgische detectiesysteem. Het kaartje geeft het aantal ontladingen per 5 5 km vak. KNMI, Klimaatdata en -advies 13

14 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Temperatuur ( C) Gemiddeld Maximum Minimum Datum dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies

15 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Berekend uit globale straling Zonneschijn Zonneschijn Globale straling (uren) (percentage) (J/cm2) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies 15

16 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Gemiddelde luchtdruk op zeeniveau Gemiddelde windsnelheid Relatieve vochtigheid (hpa) (m/s) (percentage) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies

17 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Hoeveelheid neerslag Duur neerslag Referentiegewasverdamping (mm) (uren) (mm) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies 17

18 , t/m januari Graden Celsius jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2012 Figuur 7: Geaccumuleerde temperatuur,, 2012 De getrokken lijn geeft de etmaalgemiddelde temperatuur van het actuele jaar, cumulatief weer. De stippellijn laat het langjarig gemiddelde ( ) van de cumulatieve jaartemperatuur zien. Indien de actuele lijn zich onder die van het langjarig gemiddelde bevindt, is het jaar tot dan toe koud verlopen (blauw gearceerd). Als de actuele lijn zich erboven bevindt, verloopt het jaar tot dan toe warmer dan normaal (rood gearceerd) , t/m januari mm jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2012 Figuur 8: Geaccumuleerde neerslagsom,, 2012 De getrokken lijn geeft de cumulatief gevallen hoeveelheid neerslag weer in het actuele jaar. De stippellijn laat het langjarig gemiddelde tijdvak van de cumulatieve neerslag dagsommen zien. Indien de actuele lijn zich onder die van het langjarig gemiddelde bevindt, is het jaar tot dan toe droog verlopen (in rood aangegeven). Als de actuele lijn zich erboven bevindt, verloopt het jaar nat (blauw). 18 KNMI, Klimaatdata en -advies

19 WAARNEMINGEN TE DE BILT * LUCHTDRUK (in hpa) zes-uurlijkse waarnemingen TEMPERATUUR (in C) etmaal-gemiddelden maxima en minima HOEVEELHEID NEERSLAG (in mm) etmaal-sommen SNEEUWDAGEN DUUR NEERSLAG (in uren) etmaal-sommen ONWEERSDAGEN RELATIEVE VOCHTIGHEID (in %) etmaal-gemiddelden GLOBALE STRALING (in Joule/cm2) etmaal-sommen ZONNESCHIJN (in uren) etmaal-sommen en langst mogelijke duur N 360 NO 45 O 90 ZO 135 Z 180 ZW 225 W 270 NW 315 N BEWOLKING (in achtste delen) gemiddelden uit uurlijkse waarnemingen WINDRICHTING (graden en streken) zes-uurlijkse waarnemingen * : variabel/windstil WINDSNELHEID (in m/s) gemiddelden en maximale snelheden over tijdvakken van zes uur KNMI, Klimaatdata en -advies 19

20 KNMI meteorologische stations Hoorn (Terschelling) 251 Vlieland 242 Lauwersoog 277 Leeuwarden Nieuw Beerta N Stavoren Marknesse Berkhout Wijk aan Zee 257 Lelystad 269 Hoogeveen 279 Heino 278 Schiphol Twenthe Valkenburg 210 Hupsel 265 Deelen Hoek van Holland 275 Rotterdam Cabauw Herwijnen 356 Wilhelminadorp 323 Woensdrecht Volkel 375 Gilze Rijen 350 Eindhoven 370 Arcen 391 Westdorpe 319 Ell km (c) 2009, KNMI Klimaatdata en advies 380 Verklaring In het Maandoverzicht van het Weer in Nederland (MOW) zijn gegevens opgenomen van de meteorologische stations. De ligging van de stations is aangegeven in de bovenstaande kaart. Het MOW is 106 jaar lang uitgegeven als KNMI-periodiek en wordt sinds 2010 verspreid via internet ( Een uitgebreide toelichting op het MOW is eveneens via internet beschikbaar. ( De tijden in het MOW zijn uitgedrukt in universal time (UT). Hierin komt 12 uur overeen met 13 uur Midden Europese Tijd (MET) en met 14 uur Midden Europese zomertijd. Alle gegevens heben betrekking op het etmaal uur UT. De vermelde normalen zijn berekend uit de metingen in het tijdvak Normalen van het aantal dagen met zijn berekend uit uurlijkse waarnemingen. Hierbij geldt dat het betreffende verschijnsel in tenminste één uurvak werd waargenomen. De globale straling is de som van de direkte en diffuse zonnestraling op een horizontaal vlak en wordt weergegeven in Joule/cm 2 (1 Joule/cm 2 = 2, KWh/m 2 ). De referentiegewas-verdamping E r is een richtgetal voor de bepaling van de potentiële verdamping van gewassen. E r wordt bepaald uit gegevens van globale straling en luchttemperatuur (berekeningswijze volgens Makkink). De aanduidingen I, II en III hebben betrekking op de decaden, waarbij I = dag 1 t/m 10, II = dag 11 t/m 20 en III = dag 21 t/m de laatste dag van de maand. M = de gehele maand. blank : gegeven ontbreekt A : aantal. : waarde nul STIL : windstil/veranderlijk 0 : minder dan 0.5 N : normaal : minder dan 0.05 Het MOW is een uitgave van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut Klimaatdata en -advies Postbus AE klimaatdesk@knmi.nl 20 KNMI, Klimaatdata en -advies