Randstad Werkmonitor. Functie-eisen nu en in de toekomst. Nummer 48. Augustus 2013 B

Transcriptie

1 Randstad Werkmonitor Nummer 48 Functie-eisen nu en in de toekomst Augustus 2013 B

2 Management Samenvatting 2 Druk op werknemer neemt toe De werkloosheid in Nederland is met 8, nog altijd hoog. Voor de werknemers die wel een baan hebben, is het duidelijk hard werken om de baan te behouden. Bijna negen op de tien werknemers hebben het idee dat werkgevers meer eisen aan hun werknemers stellen dan vijf jaar geleden. Wanneer je je bedenkt dat veel organisaties onder druk staan en op hun top moeten presteren en zij daarnaast een grotere vijver hebben om uit te vissen, is dit wellicht ook niet verwonderlijk. Niet alleen lijken zij te zoeken naar werknemers met meer ervaring en een betere opleiding, ook hechten zij meer waarde aan communicatie vaardigheden en ITvaardigheden. Kwart van de werknemers vreest baan niet te kunnen bijbenen Voor de toekomst verwachten werknemers nog meer druk. Twee derde van hen verwacht dat de eisen aan hun eigen baan de komende vijf jaar zwaarder zullen worden. Zij hebben het idee dat in hun functie vooral meer waarde zal worden gehecht aan ervaring maar ook aan sociale vaardigheden. Zorgwekkend is dat een kwart van de werknemers vreest op termijn niet meer te kunnen voldoen aan de eisen die aan hun baan worden gesteld. Aansluiting functie gedeelde verantwoordelijkheid Nu de eisen aan een baan volgens werknemers steeds strenger worden en dit in de toekomst alleen maar erger lijkt te worden, ontstaat de vraag wie er voor moet zorgen dat de vaardigheden en competenties van een werknemer aan blijven sluiten op de functie die zij hebben. In ogen van de werknemers is dit een duidelijk gedeelde verantwoordelijkheid: zowel de werkgever (87%) als de werknemer (72%) zijn hier verantwoordelijk voor. Werknemers steken dus zeker ook de hand in eigen boezem, en bijna negen op de tien werknemers zeggen er alles aan te doen om te zorgen dat ze aan de eisen van hun baan te kunnen blijven voldoen. Nederlandse werknemers redelijk flexibel Veel werknemers zeggen veel te willen doen om te zorgen dat ze aan de eisen van hun baan te blijven voldoen, maar in hoeverre zijn ze ook flexibel als het gaat om meer praktische zaken? En wat verwachten zij dat nodig is? Bijna twee derde van de Nederlandse werknemers verwacht dat er wel aanpassingen nodig zijn om te kunnen blijven werken. Bijna de helft denkt dat het nodig is om bij te scholen, en zeven op de tien werknemers zijn hier ook toe bereid. Aanpassingen die meer vragen van een werknemer en minder bijdragen aan hun eigen ontwikkeling kunnen op iets minder bereidheid rekenen, maar ook daar is wel enige flexibiliteit van werknemers in terug te zien. Zo is bijvoorbeeld een derde bereid om meer uren te gaan werken en een kwart zou minder gaan werken mocht dat nodig zijn. Hoewel maar 17% zegt echt te willen verhuizen voor een andere baan, is een langere reistijd voor veel mensen geen probleem. Gemiddeld hebben Nederlandse werknemers nu een reistijd van 35 minuten, maar 52 minuten vinden zij ook nog acceptabel. Als het aankomt op salaris zijn werknemers iets terughoudender. Hoewel 1 verwacht dat het nodig is om in de komende jaren salaris in te leveren om aan het werk te blijven, is slechts één op de tien bereid dit te doen. In een eerdere meting van dit onderzoek zagen we dat wanneer het inleveren van salaris direct wordt gekoppeld aan het behoud van de eigen baan, deze bereidheid groter is. In het voorjaar van 2012 gaf een derde van de werknemers aan bereid te zijn een deel van het salaris in te leveren als ze daarmee de eigen baan veilig stelden. Mobiliteit op dieptepunt De mobiliteitsindex staat al een aantal kwartalen laag, onder de 90 punten. Ondanks een stabiele trend in het eerste deel van 2013, daalde de mobiliteitsindex in het afgelopen kwartaal naar een nieuw dieptepunt van 82, de laagste stand sinds de index op deze wijze wordt gemeten (2006). Het vertrouwen van werknemers om binnen een half jaar een zelfde of vergelijkbare baan te vinden is sinds vorig kwartaal gedaald van 4 naar 39%. Dat werknemers minder vertrouwen hebben in de arbeidsmarkt blijkt ook uit het feit dat er minder ambitie is om promotie te maken (van naar 6%). Desondanks is de tevredenheid over de werkgever onveranderd hoog en is ook de baanzekerheid stabiel ten opzichte van vorig kwartaal.

3 3 1. Functie-eisen nu en in de toekomst

4 De overgrote meerderheid vindt dat er meer eisen aan werknemers wordt gesteld dan 5 jaar geleden. 4 Tegenwoordig stellen werkgevers meer eisen aan hun werknemers dan 5 jaar geleden. Werkgevers hechten meer waarde aan IT-vaardigheden van werknemers dan 5 jaar geleden. Werkgevers hechten meer waarde aan communicatieve vaardigheden van werknemers dan 5 jaar geleden. Werkgevers hechten meer waarde aan de opleiding en bijscholing van werknemers dan 5 jaar geleden. Werkgevers hechten meer waarde aan de ervaring van werknemers dan 5 jaar geleden. Tegenwoordig stellen werkgevers minder eisen aan hun werknemers dan 5 jaar geleden. Stellingen terugblik verantwoordelijkheden % 1 62% 6 57% 52% 61% 22% 22% 2 30% 51% 30% 0% 20% 40% 60% 80% 100% helemaal mee eens mee eens niet mee eens helemaal niet mee eens n=810 Vrijwel alle werknemers zijn in de veronderstelling dat werkgevers meer eisen aan hun werknemers stellen dan dat ze 5 jaar geleden deden (89%). Dit komt overeen met het beeld dat een groot deel van de Nederlanders het oneens is met de stelling dat werkgevers in vergelijking met 5 jaar geleden minder eisen stellen aan hun werknemers (81%). De hogere eisen zijn in vrijwel alle competenties terug te vinden: IT vaardigheden (77%), communicatieve vaardigheden (76%), opleiding en bijscholing (72%) en ervaring (66%). Van de oudere werknemers (46 jaar en ouder) vindt dat er minder eisen aan werknemers worden gesteld. 5 van de oudere werknemers is van mening dat werkgevers meer waarde hechten aan ervaring, terwijl 80% van de jongere werknemers en 72% van de middengroep het met die stelling eens is. Jongeren vinden vaker dan gemiddeld (8) dat werkgevers meer waarde aan IT-vaardigheden hechten. Geslacht Mannen vinden vaker dan vrouwen dat er minder eisen aan werknemers worden gesteld dan 5 jaar geleden (23% vs. 16%). Vrouwen vinden vaker dan mannen dat werkgevers meer waarde hechten aan ervaring (70% vs. 62%) Opleiding Laag opgeleiden vinden minder vaak dan gemiddeld dat werkgevers hogere eisen aan IT-vaardigheden stellen, terwijl hoger opgeleiden het juist vaker met die stelling eens zijn (70% vs. 8). Branche Werknemers in de handel of distributie vinden minder vaak dan gemiddeld dat er meer waarde aan opleiding en bijscholing wordt gehecht. Bij overheid en non-profit is dit vaker dan gemiddeld (63% vs. 81%).

5 Zowel de werkgever als de werknemer is verantwoordelijk voor de aansluiting van competenties en vaardigheden op de eisen van een baan. Stellingen mening over verantwoordelijkheden Ik vind dat werkgevers verantwoordelijk zijn om te zorgen dat de vaardigheden en competenties van hun werknemers gedurende hun loopbaan aansluiten op de eisen van een baan. 18% 69% 12% 87% van de Nederlandse werknemers vindt dat werkgevers verantwoordelijk zijn voor de aansluiting van competenties en vaardigheden van werknemers op de eisen van een baan. Tegelijkertijd geeft 72% van de werknemers aan dat de werknemers hier zelf verantwoordelijk voor zijn. Het lijkt erop dat men een gedeelde verantwoordelijkheid voor zowel de werkgever als de werknemer ziet als het aankomt op de vaardigheden en competenties die aansluiten op de functie. Er zijn geen verschillen in de mening over verantwoordelijkheden voor leeftijd, geslacht, opleiding en branche. Ik vind dat werknemers zelf verantwoordelijk zijn om te zorgen dat hun competenties gedurende hun loopbaan aansluiten op de eisen van een baan. 9% 63% 2 5 0% 20% 40% 60% 80% 100% helemaal mee eens mee eens niet mee eens helemaal niet mee eens n=810

6 Werknemers vinden dat functie-eisen in de afgelopen 5 jaar veranderd zijn en verwachten dat die in de toekomst zwaarder zullen worden. Ik denk dat de functie-eisen aan mijn baan de komende 5 jaar zwaarder zullen worden. Stellingen eigen ervaring 12% 58% 28% Slechts een klein deel van de werknemers verwacht dat de functie-eisen in de komende 5 jaar minder zwaar zullen worden. De stellingen zijn alleen voorgelegd aan werknemers die minimaal 5 jaar bij dezelfde werkgever werkzaam zijn en daadwerkelijk een inschatting konden maken van de veranderingen in de afgelopen tijd. Jongeren verwachten vaker dan ouderen dat de functie-eisen in de komende 5 jaar minder zwaar zullen worden (40% vs. ). De eisen aan mijn baan zijn sterk veranderd in de afgelopen 5 jaar. 5 32% Geslacht Er is geen verschil tussen mannen en vrouwen als het gaan om de stellingen over eigen ervaring. Opleiding Hoger opgeleiden verwachten minder vaak dan gemiddeld dat de functie-eisen in de komende 5 jaar zwaarder zullen worden ( vs. 19%). Ik denk dat de functie-eisen aan mijn baan de komende 5 jaar minder zwaar zullen worden. 16% 68% 13% Branche In de handel en distributie zijn de eisen aan een baan minder sterk veranderd dan in andere branches (5) en verwachten werknemers ook minder vaak dat de functie-eisen in de toekomst zwaarder worden (5). 6 0% 20% 40% 60% 80% 100% zeer mee eens mee eens mee oneens zeer mee oneens n=515

7 Werknemers zijn gemotiveerd om te voldoen aan de hogere eisen die ze verwachten voor hun functie. Stellingen toekomstverwachtingen Ik doe er alles aan om te zorgen dat ik aan de eisen van mijn baan blijf voldoen. 18% 71% Werknemers verwachten dat ze in de toekomst meer ervaring (78%), sociale vaardigheden (7), opleiding en bijscholing (68%) en ITvaardigheden (6) nodig zullen hebben in hun functie. Ze zijn gemotiveerd ervoor te zorgen dat ze aan de verhoogde functie-eisen blijven voldoen (89%). Toch is ruim een kwart van hen (26%) bang op termijn niet meer aan de eisen te kunnen voldoen. Ik verwacht dat ervaring steeds belangrijker zal worden in mijn functie. 1 63% 19% Met name de jongeren verwachten dat opleiding en bijscholing steeds belangrijker zullen worden (77%). Ik verwacht dat sociale vaardigheden steeds belangrijker zullen worden in mijn functie. Ik verwacht dat opleiding en bijscholing steeds belangrijker zullen worden in mijn functie. Ik verwacht dat IT-vaardigheden steeds belangrijker zullen worden in mijn functie. 1 9% 60% 57% % 29% 7% Geslacht Mannen zijn vaker bang dat ze niet meer aan de eisen van hun baan kunnen voldoen (30%). Vrouwen verwachten vaker dat sociale vaardigheden belangrijker zullen worden (79%) en doen er vaker alles aan om aan de eisen te blijven voldoen (93%). Opleiding Lager opgeleiden verwachten minder vaak dat ITvaardigheden en opleiding en bijscholing belangrijker zullen worden (49% en 5). Hoger opgeleiden verwachten juist vaker dat ITvaardigheden en opleiding en bijscholing belangrijker zullen worden (83% en 82%). 7 Ik ben bang dat ik op termijn niet meer kan voldoen aan de eisen die aan mijn baan worden gesteld. 22% 53% 21% 0% 20% 40% 60% 80% 100% zeer mee eens mee eens mee oneens zeer mee oneens n=810 Branche Werknemers in de techniek verwachten het minst vaak dat sociale vaardigheden belangrijker zullen worden (68%). Bij de overheid en non-profit sector verwacht men meer dan gemiddeld dat opleiding en bijscholing in de komende 5 jaar een grotere rol gaat spelen (79%).

8 De aanpassingsbereidheid is het grootst voor bijscholing (69%). Bijna de helft van de werknemers verwacht dat dit daadwerkelijk nodig zal zijn. bij te scholen 8 Aanpassingen in de komende drie jaar verwacht aanpassing nodig bereid aanpassing te doen 12% 32% meer reistijd te verwacht aanpassing nodig 6% 16% hebben naar het werk wegens een bereid aanpassing te doen 7% 29% andere werklocatie meer uren te gaan werken (contractueel) minder uren te gaan werken (contractueel) salaris in te leveren te gaan verhuizen wegens een andere werklocatie verwacht aanpassing nodig bereid aanpassing te doen verwacht aanpassing nodig bereid aanpassing te doen verwacht aanpassing nodig bereid aanpassing te doen verwacht aanpassing nodig bereid aanpassing te doen 1 13% 18% 7% 32% 26% 7% 19% 13% 20% 2 26% 29% 29% 23% 28% 17% 27% 37% 31% 26% 27% 1 17% 17% 21% 19% 23% 7% 20% 31% 12% 1 8% % 31% 16% 7% 22% 29% 39% 32% 8% 7% 6% 0% 50% 100% zeer waarschijnlijk enigszins waarschijnlijk waarschijnlijk, noch onwaarschijnlijk enigszins onwaarschijnlijk zeer onwaarschijnlijk n.v.t. n=810 8% Werknemers zijn het minst bereid om salaris in te leveren (9%) of te verhuizen voor hun werk (17%). Men acht het ook niet waarschijnlijk dat deze aanpassingen op korte termijn noodzakelijk zijn (resp. 1 en 9%). Jongeren verwachten vaker dat er aanpassingen nodig zijn; in bijscholing (5), zowel een hoger (30%) als lager aantal contracturen (27%), en verhuizen (19%). Hun aanpassingsbereidheid is hoger dan gemiddeld als het gaat om een hoger aantal contracturen (5), meer reistijd (46%), verhuizen (27%) en inleveren van salaris (16%). Oudere werknemers verwachten minder vaak dat ze meer uren gaan werken (12%) en zijn hier ook minder toe bereid (28%). De middengroep, van jaar, verwacht minder dan gemiddeld dat zij minder contracturen gaan werken ( vs. 16%). Geslacht Vrouwen zijn vaker dan mannen bereid tot bijscholing (7 vs. 6). De bereidheid tot meer reistijd vanwege de werklocatie ligt lager bij mannen dan bij vrouwen (31% vs. 40%). Opleiding Lager opgeleiden verwachten minder aanpassingen, behalve in contracturen (16% meer uren, 12% minder uren). Zij zijn voor alle aspecten minder bereid om aanpassingen te doen, behalve voor het inleveren van salaris (6%). Hoger opgeleiden verwachten vaker dat ze bijscholing (60%), meer reistijd (30%) en een verhuizing (16%) nodig hebben om aan het werk te blijven. Zij zijn vaker bereid om aanpassingen te doen op alle aspecten, behalve een hoger aantal contracturen (41%). Branche Bij de overheid/non-profit sector (61%) en de dienstverlening sector (53%) verwacht men vaker dat bijscholing nodig is. Binnen de overheid/non-profit is 80% bereid aanpassingen te doen voor bijscholing. Binnen de techniek verwachten minder werknemers dat bijscholing nodig is (33%). Zij zijn minder bereid om daar aanpassingen voor te doen (61%). Ook is men binnen deze sector minder bereid meer uur te gaan werken (30%) of meer reistijd te hebben (28%).

9 Ondanks dat het gewenste aantal contracturen lager ligt, werkt bijna de helft van de beroepsbevolking fulltime. < 24 uur uur uur uur Aantal contracturen per week 13% 1 19% 19% 18% 27% Let op! Aan dit onderzoek nemen alleen werknemers deel die minimaal 24 uur werken, wat deze resultaten vertekent. Op dit moment werkt de Nederlandse werknemer gemiddeld 35 uur per week. Het gewenste aantal uren ligt op gemiddeld 33 uur. Jongere werknemers (18 30 jaar) en de middengroep (31 45 jaar) werken nu gemiddeld 35 uur per week. Het gewenste aantal uur ligt voor beide groepen op 34 uur. Oudere werknemers werken nu gemiddeld 35 uur per week en zouden gemiddeld 33 uur per week willen werken. Geslacht Vrouwen werken gemiddeld 33 uur, mannen werken gemiddeld 37 uur. Het gewenste aantal uur ligt voor vrouwen op gemiddeld 32 uur, voor mannen ligt dat op 35 uur. Opleiding Laag opgeleide en hoog opgeleide werknemers werken nu gemiddeld 35 uur en beide groepen hebben de wens om gemiddeld 33 uur te werken. De middengroep werkt nu gemiddeld 35 uur per week en zou 34 uur per week willen werken uur 9 0% 20% 30% 40% 50% huidige aantal uren 37% gewenst aantal uren 46% n=810 Branche In de techniek branche wordt gemiddeld het meeste aantal uur gewerkt (36 uur). Het gewenste aantal uur ligt in de techniek branche op gemiddeld 34 uur. In de handel/distributie en dienstverlening ligt het gemiddeld aantal gewerkte uren op 35 uur. Het gewenste aantal uur is voor handel/distributie 34 uur en voor dienstverlening 33 uur. Bij de overheid/non profit is het gemiddeld aantal gewerkte uur nu 33 uur. Het gewenste gemiddeld aantal uur ligt op 32 uur.

10 Tweederde van de Nederlandse werknemers is binnen een half uur op het werk min. Aantal minuten reistijd 31% De gemiddelde reistijd die werknemers nu hebben, is 35 minuten. Ze zouden bereid zijn om langer te reizen naar hun werk. De maximaal acceptabele reistijd ligt op gemiddeld 52 minuten. Voor leeftijd zijn er geen verschillen min. 29% 3 Geslacht Vrouwen hebben vaker dan mannen een korte reistijd van 0 15 minuten (3 vs. 28%). Mannen hebben daarentegen vaker een langere reistijd van meer dan 60 minuten (12% vs. 8%) min min % 27% Opleiding Laag opgeleiden hebben minder vaak een lange reistijd van meer dan 60 minuten (6%), terwijl hoog opgeleiden vaker een lange reistijd van meer dan 60 minuten hebben (19%). Lager opgeleiden willen vaker dan gemiddeld een korte maximale reistijd van 0 15 minuten of minuten (17% en 40%). Een maximaal acceptabele reistijd van minuten komt vaker voor bij hoger opgeleiden (37%). 61 of meer min 18% Branche Werknemers in de dienstverlening hebben vaker een lange reistijd van meer dan 60 minuten (17%). Zij vinden een reistijd van 60 minuten ook vaker de maximaal acceptabele reistijd (27%). 10 0% 20% 30% 40% huidig aantal minuten maximaal acceptabele aantal minuten n=810

11 11 2. Mobiliteit

12 3. Mobiliteit Conclusies Mobiliteit 1. Het vertrouwen in de arbeidsmarkt kent een daling ten opzichte van de voorgaande kwartalen in Ook mobiliteit is gedaald ten opzichte van vorig kwartaal. 3. Stabilisatie van baanzekerheid. 4. Net als in vorig kwartaal oriënteert de helft van de werknemers zich in meer of mindere mate op een andere baan. 5. Switchgedrag over de afgelopen zes maanden is gedaald. 6. Er is minder ambitie om promotie te maken. 7. De algemene tevredenheid met de huidige werkgever is stabiel. 12

13 De dalende trend in het arbeidsmarktvertrouwen zet zich verder voort. De daling is het sterkst voor een switch naar een zelfde of vergelijkbare baan. 100% 90% 80% 70% 60% 50% Vertrouwen in arbeidsmarkt (% zeker wel + % waarschijnlijk wel) Ondanks dat het vertrouwen in de arbeidsmarkt zich in het vorige kwartaal leek te stabiliseren, is dit in het afgelopen kwartaal verder afgenomen. De sterkste daling deed zich voor in het vertrouwen van een switch voor eenzelfde of een vergelijkbare baan in de komende 6 maanden (39%). Het algemene vertrouwen om een andere baan te vinden in de komende 6 maanden lijkt te dalen ten opzichte van vorig kwartaal (46% vs. 50%). 4 van de werknemers heeft vertrouwen in een verandering naar ander soort werk, ten opzichte van 48% in het vorige kwartaal. Jonge werknemers hebben nog steeds veel vertrouwen in de arbeidsmarkt (algemeen 70%, zelfde werk 61%, ander werk 66%). Oudere werknemers hebben juist minder vertrouwen in de arbeidsmarkt (algemeen 30%, zelfde werk 2, ander werk 30%). 40% 30% q1 q2 q3 q4 q1 q2 q3 q4 q1 q2 q3 q4 q1 q2 q vertrouwen switch baan binnen nu en 6 maanden 13 vertrouwen switch zelfde of vergelijkbare baan binnen nu en 6 maanden vertrouwen switch ander soort werk binnen nu en 6 maanden Geslacht Op baiss van geslacht zijn er geen verschillen. Opleiding Laag opgeleiden hebben minder vertrouwen in de arbeidsmarkt (algemeen 3, zelfde baan 26%, ander werk 32%). Branche In de techniek is het vertrouwen in de arbeidsmarkt voor een vergelijkbare baan lager dan in andere branches (31% vs gemiddeld 39%).

14 De stabilisatie van baanzekerheid zet zich voort in Q3. 100% 80% Kans op ontslag Het aandeel werknemers dat de kans groot acht te worden ontslagen (9%) blijft, net als in de voorgaande kwartalen van 2013, stabiel. Onder jongere werknemers in de leeftijd onder 30 jaar wordt de kans op ontslag hoger ingeschat dan gemiddeld (1 vs. 9%). Voor geslacht, opleiding en branche zijn er geen verschillen in kans op ontslag. 60% 40% 20% 14 0% q1 q2 q3 q4 q1 q2 q3 q4 q1 q2 q3 q4 q1 q2 q % groot % groot + % niet groot, maar ook niet klein

15 Net als in voorgaande kwartalen is de helft van de beroepsbevolking niet bezig met arbeidsmarktoriëntatie. 15 niet mee bezig niet mee bezig, staat er wel voor open kijkt beetje om me heen doelgericht aan het oriënteren actief bezig met solliciteren Oriënteren andere baan 6% 6% 3% 3% 3% 3% 3% 3% 18% 16% 17% 19% 18% 17% 17% 27% 2 27% 27% 26% 2 26% 46% 50% 49% 46% 46% 50% 51% 0% 20% 30% 40% 50% 60% 2012 q q q q q q q3 Ruim driekwart van de werknemers is niet actief bezig met de oriëntatie op een andere baan. De helft is er überhaupt niet mee bezig, terwijl een kwart zich er niet mee bezig houdt, maar wel open staat voor een nieuwe baan. Dat is vergelijkbaar met vorig kwartaal. Slechts 7% van de werknemers is doelgericht aan het solliciteren of is actief bezig met solliciteren. Oudere werknemers oriënteren zich het minst op een nieuwe baan, 60% is daar niet mee bezig. Werknemers tussen 30 en 45 jaar staan er vaker dan gemiddeld wel open voor (32%). Jongere werknemers kijken vaker dan gemiddeld om zich heen (26%). Geslacht Er zijn geen verschillen tussen mannen en vrouwen in de oriëntatie op een andere baan. Opleiding De hoger opgeleide werknemers oriënteren zich vaker dan andere werknemers door om zich heen te kijken (2 vs. Gemiddeld 17%). Branche Bij de overheid en de non-profit sector, zijn werknemers minder vaak bezig met een nieuwe baan; 59% is daar niet mee bezig.

16 Het switchgedrag in de afgelopen 6 maanden is verminderd. werkt nu in vergelijkbare functie bij een andere werkgever 16 werkt nu in andere functie bij dezelfde werkgever werkt nu in andere functie bij een andere werkgever niet van functie/werkgever veranderd in afgelopen 6 maanden Switch arbeidsmarkt afgelopen 6 maanden 6% 6% 6% 6% 7% 6% 6% % 88% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 2012 q q q q q q q3 De switch naar een andere functie of een andere werkgever is verminderd in het afgelopen kwartaal; 12% van de werknemers is veranderd van baan in het afgelopen half jaar. De belangrijkste redenen voor een switch zijn organisatorische veranderingen (26%) en persoonlijke ambitie op vakinhoudelijk gebied (18%). Met name jongere werknemers hebben in het afgelopen halfjaar een switch gemaakt ( zelfde werk, andere werkgever, ander werk, zelfde werkgever, 9% andere functie, andere werkgever). Belangrijkste redenen waren persoonlijke omstandigheden (21%) en persoonlijke ambitie op vakinhoudelijk gebied (21%). Oudere werkgevers zijn vaker dan gemiddeld niet veranderd van functie en werkgever (9 vs. 88%). Opleiding Laag opgeleide werknemers zijn in het afgelopen halfjaar minder vaak van werkgever of functie gewisseld (92% niet veranderd). Binnen branche en geslacht zijn er geen verschillen in switchgedrag in de afgelopen 6 maanden.

17 De mobiliteit van werknemers is afgenomen in het afgelopen kwartaal Mobiliteitsindex Ondanks een stabiele trend in het eerste deel van 2013, daalde de mobiliteitsindex in het afgelopen kwartaal naar een nieuw dieptepunt van 82, de laagste stand sinds de index op deze wijze wordt gemeten (2006). Bijna één op de zeven werknemers (1) verwacht het komende half jaar bij een andere werkgever in een vergelijkbare functie aan de slag te gaan en één op de negen werknemers () verwacht binnen zes maanden bij een andere werkgever aan de slag te gaan in een andere functie mrt-09 mei-09 jul-09 nov-09 feb-10 jun-10 sep-10 dec-10 mrt-11 mei-11 aug-11 dec-11 feb-12 mei-12 aug-12 nov-12 mrt-13 mei-13 aug-13 mobiliteitsindex Jongere werknemers verwachten vaker naar een andere werkgever over te stappen (2 zelfde werk, 21% ander werk). Oudere werkgevers verwachten minder vaak dat zij dezelfde of een vergelijkbare functie bij een andere werkgever gaan uitvoeren (9%). Voor geslacht, opleiding en branche zijn er geen verschillen in de mobiliteit naar een andere werkgever. 17

18 Net als afgelopen kwartaal verwacht een klein deel een functieswitch te maken q q q2 Voorspelling andere functie bij huidige werkgever binnen 6 maanden 12% 42% 41% 39% 37% 37% 37% 9% 9% 9% In het afgelopen jaar is de verwachting om in de nabije toekomst van functie te veranderen bij de huidige werkgever, stabiel gebleven. 13% van de werknemers verwacht een functieswitch in het komende halfjaar. De verwachting is vergelijkbaar met de ervaringen in het afgelopen half jaar, toen werd de verwachting voor van de werknemers realiteit (pagina 16). Jongere werknemers vinden het vaker waarschijnlijk dat zij een nieuwe functie bij dezelfde werkgever zullen hebben in de nabije toekomst (2 vs gemiddeld 12%) q3 13% 41% 3 9% Er zijn geen verschillen voor geslacht, opleiding en branche voor de verwachte functieverandering bij de huidige werkgever q4 4 32% 2013 q1 12% 39% 38% 9% 2013 q2 42% 3 9% 2013 q3 41% 38% 8% 18 0% 20% 40% 60% 80% 100% zeker wel waarschijnlijk wel waarschijnlijk niet zeker niet weet niet

19 Behoefte aan verandering blijft stabiel; de helft van de werknemers heeft geen behoefte aan een radicale baanverandering. 19 niet de behoefte om iets heel anders te gaan doen enigszins de behoefte om iets heel anders te gaan doen sterk de behoefte om iets heel anders te gaan doen Behoefte iets anders te gaan doen 12% 12% 12% 12% 9% 3 36% 36% 40% 39% 37% 39% 41% 38% 36% 38% 5 52% 53% 48% 49% 51% 51% 48% 50% 53% 52% 0% 20% 30% 40% 50% 60% 2011 q q q q q q q q q q q3 Bij het merendeel van de werknemers dat aangeeft van baan te willen veranderen is deze behoefte niet heel sterk. 38% geeft aan enigszins de behoefte te hebben om iets anders te gaan doen en 9% heeft een sterke behoefte van baan te veranderen. Oudere werknemers hebben niet de behoefte om iets heel anders te doen (60%). Jongere werknemers hebben vaker dan gemiddeld enigszins de behoefte om iets heel anders te doen (50%). Opleiding Lager opgeleide werknemers hebben minder vaak de behoefte om iets heel anders te gaan doen in hun werk (60% geen behoefte). Hoger opgeleide werknemers daarentegen, geven aan dat zij vaker dan gemiddeld enigszins de behoefte hebben om iets heel anders te gaan doen (49% enigszins behoefte). Voor geslacht en branche zijn er geen verschillen in de behoefte om iets anders te gaan doen.

20 De ambitie om promotie te maken is verder afgenomen. niet gericht op het maken van promotie enigszins gericht op het maken van promotie sterk gericht op het maken van promotie Gericht op promotie 12% 13% 8% 13% 9% 6% 39% 43% 4 42% 41% 41% 42% 4 47% 51% 53% 49% 4 46% 47% 50% 49% 4 47% 43% 39% 41% In vergelijking met vorig kwartaal is de ambitie om promotie te maken verder afgenomen; 6% van de werknemers is hier sterk op gericht. 41% van de werknemers is hier enigszins op gericht, terwijl 53% van de werknemers zich niet met promotie bezighoudt. Jongere werknemers zijn vaker sterk gericht op het maken van promotie (13%), terwijl oudere werknemers niet zo sterk gericht zijn op het maken van promotie (67%). Geslacht De ambitie om promotie te maken verschilt niet tussen mannen en vrouwen. Opleiding Laag opgeleide werknemers zijn vaker niet gericht op het maken van promotie (70%). De werknemers die gemiddeld opgeleid zijn, zijn vaker enigszins gericht op het maken van promotie (47%). Branche Binnen de sector dienstverlening is men vaker enigszins gericht op promotie (53%). Bij de overheid en in de non-profit sector zijn werknemers minder vaak gericht op het maken van promotie (62% niet gericht op promotie). 20 0% 20% 30% 40% 50% 60% 2011 q q q q q q q q q q q3

21 Een ruime meerderheid van de werknemers is tevreden over de huidige werkgever, maar minder uitgesproken dan voorgaande kwartalen q q q q q q q q q q q3 Algemene tevredenheid huidige werkgever 29% 30% % 2 21% 27% 50% 48% 52% 51% 50% 50% 49% 50% 53% 48% 49% % 16% 17% 17% 18% 18% 18% 16% 20% 3% 3% Eén op de vijf medewerkers is uitgesproken tevreden over de huidige werkgever. In het afgelopen jaar lag dit aandeel steeds op een kwart. De totale tevredenheid met de werkgever is vergelijkbaar met vorig kwartaal. Er zijn geen verschillen in tevredenheid met de werkgever voor leeftijd, geslacht, opleiding en branche. 21 0% 20% 40% 60% 80% 100% zeer tevreden tevreden niet tevreden, niet ontevreden ontevreden zeer ontevreden weet niet

22 4. Onderzoeksdoelgroep Geslacht man 52% jaar 20% jaar 38% vrouw 48% 46 jaar en ouder 42% 0% 20% 30% 40% 50% 60% n=810 0% 20% 30% 40% 50% n=810 Hoogst genoten opleiding Hoofdbranche laag 30% techniek (productie/industrie) 37% handel/distributie 23% midden 49% overheid/non profit 20% 22 hoog 22% 0% 20% 30% 40% 50% 60% n=810 dienstverlening 20% 0% 20% 30% 40% 50% n=810

23 5. Verantwoording In dit hoofdstuk wordt besproken op welke wijze het onderzoek met betrekking tot de state of mind op de arbeidsmarkt is uitgevoerd. Er wordt hierbij onder andere ingegaan op de steekproeftrekking, het veldwerk, de dataverwerking en indexberekening. Methode Randstad wil uitspraken kunnen doen over ontwikkelingen in de mobiliteit van werknemers in de tijd. Tevens, in aanvulling hierop, zou men graag aandacht besteden aan één of meerdere sentimentindices die het sentiment op de arbeidsmarkt weergeven t.a.v. een aantal mobiliteitsgerelateerde issues én een periodiek thema (vooraf geagendeerd). Om deze reden is gekozen voor een kwantitatief onderzoek. Hierbij is gebruik gemaakt van een online vragenlijst. Online onderzoek is voor dit vraagstuk een geschikte methode aangezien er geen aanleiding is om aan te nemen dat de online populatie van de totale populatie verschilt in attitude ten aanzien van het te onderzoeken onderwerp. Met online onderzoek kan zo nodig door middel van weegtechnieken representativiteit naar de onderzoekspopulatie bereikt worden. Met de keuze voor deze online methode wordt tijdefficiëntie bereikt ten aanzien van het veldwerk en de verwerking van de vragenlijsten. Steekproefprocedure De onderzoekspopulatie van het onderzoek bestond uit mensen van 18 jaar en ouder die minimaal 24 uur per week betaald werk verrichten en niet zelfstandig werkzaam zijn. De steekproefomvang was in de eerste meting in juli Vanaf de tweede meting in september 2003 tot aan november 2005 is dit aantal op 400 gesteld. Daarna betrof de gewenste steekproefomvang 800 werknemers. Bij deze steekproefomvang kunnen er met voldoende nauwkeurigheid uitspraken worden gedaan over de belangrijkste subgroepen binnen de steekproef. Aan de 48e meting hebben 810 mensen meegewerkt. De steekproeftrekking vindt plaats in het panel van Survey Sampling International (SSI). 23 Verloop van het onderzoek en veldwerk Om de validiteit van de indicatoren van de mobiliteitsindex te garanderen, is per indicator een drietal variabelen vastgesteld. Een verkennend kwalitatief onderzoek (n=23) voorafgaand aan de eerste meting heeft daarbij als leidraad gediend. Tevens had het kwalitatieve vooronderzoek ten doel eventueel nog bestaande onduidelijkheden in de formulering van de vragen weg te nemen. De juistheid van de onderzoeksmethodiek en vragenlijst is vervolgens beoordeeld en bevestigd door de onafhankelijke hoogleraar Prof. dr. E.A.G. Groenland, verbonden aan de Universiteit Nyenrode. In de tweede meting is besloten hieraan een aantal actuele vraagpunten toe te voegen, welke iedere meting een andere inhoud zal hebben. Nadat de vragenlijst online geprogrammeerd was, zijn mensen uitgenodigd mee te werken aan het onderzoek met behulp van een met een link naar de online vragenlijst. In totaal hebben 810 mensen, die aan de selectiecriteria voldeden, de vragenlijst volledig ingevuld. Het invullen van de vragenlijst duurde gemiddeld 5 minuten en geschiedde van 17 april tot en met 1 mei Blauw Research onderschrijft de ESOMAR/IKK codes voor het uitvoeren van het veldwerk. Verwerking, analyse en indexopbouw Na afloop van het veldwerk is het opgebouwde databestand gecontroleerd op validiteit en consistentie en vervolgens geschikt gemaakt voor statistische analyse. Voor de in dit rapport beschreven 47 e meting (april 2013) is gestratificeerd uitgestuurd naar opleiding, leeftijd, geslacht en branche. De gewenste verdeling is geijkt naar cijfers van de Gouden Standaard (leeftijd, opleiding, geslacht) en het CBS (branche). De mobiliteitsindex wordt gevormd uit de verdeling van mensen die positief of negatief antwoorden op de vraag of men verwacht binnen nu en zes maanden daadwerkelijk hetzelfde of vergelijkbaar werk te doen bij een andere werkgever. Resultaten Dit rapport is beschrijvend van aard en bestaat uit een management samenvatting en een beschrijving van de onderzoeksresultaten, grafisch ondersteund door grafieken. Bij de analyses is uitgegaan van een significantieniveau van 5 procent. De leeftijdsindeling in de rapportage is als volgt: 18 tot 30 jaar (jongeren), 31 t/m 45 jaar (midden) en 46 jaar en ouder (ouderen).

24 Mobiliteitsindex De mobiliteitsindex wordt gevormd uit de verdeling van mensen die positief of negatief antwoorden op de vraag of men verwacht binnen nu en zes maanden daadwerkelijk hetzelfde of vergelijkbaar werk te doen bij een andere werkgever. Ontwikkelingen in de index worden voorspeld uit een aantal variabelen. De index wordt voorspeld uit drie variabelen: vertrouwen in het vinden van nieuw werk, de angst om ontslagen te worden en de tevredenheid met de huidige werkgever. De index wordt gebaseerd op de volgende twee vragen. Denkt u dat u binnen nu en 6 maanden hetzelfde of vergelijkbaar werk zult doen bij een andere werkgever? Denkt u dat u binnen nu en 6 maanden ander werk zult doen bij een andere werkgever? Deze vragen worden beantwoord op een vierpuntschaal, lopend van zeker wel tot zeker niet. Op individueel niveau wordt het meest positieve antwoord op de twee vragen als uitgangspunt gebruikt voor de verwachtingsmaat. Als startpunt voor de mobiliteitsindex worden alle individuele antwoorden van respondenten geaggregeerd. Aan de index worden twee eisen gesteld. Ten eerste dient de index te reageren op ontwikkelingen in iedere antwoordcategorie. Daarnaast dient de index een redelijk verloop te hebben; bij in de toekomst te verwachten waarden dient de index geen extreem hoge of lage waarde aan te nemen. Om deze redenen is gebruik gemaakt van een gewicht voor iedere antwoordcategorie. Gewichten worden vaker gebruikt bij vergelijkbare intentievragen. Degenen die beide vragen niet konden beantwoorden zijn in de index achterwege gelaten. De gedachte achter de index is dat ontwikkelingen in de index worden voorspeld uit een aantal variabelen. De verklarende rol van deze variabelen in de voorspelling van de mobiliteit van werknemers (en daarmee het gewicht) is door middel van twee analyses (chaid- en regressieanalyse) in kaart gebracht. Vertrouwen in vinden nieuwe baan Angst om baan te verliezen Mobiliteits- index Switchgedrag 24 Tevredenheid met huidige werkgever

25 Vertrouwen, angst voor baanverlies en mobiliteit 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% Vertrouwen in arbeidsmarkt (% zeker wel + % waarschijnlijk wel) q1 q2 q3 q4 q1 q2 q3 q4 q1 q2 q3 q4 q1 q2 q vertrouwen switch baan binnen nu en 6 maanden vertrouwen switch zelfde of vergelijkbare baan binnen nu en 6 maanden vertrouwen switch ander soort werk binnen nu en 6 maanden 100% 80% 60% 40% 20% 0% Kans op ontslag q1 q2 q3 q4 q1 q2 q3 q4 q1 q2 q3 q4 q1 q2 q % groot % groot + % niet groot, maar ook niet klein Vertrouwen Mei 2013 Algemeen: 50% Zelfde of vergelijkbaar werk: 4 Ander soort werk: 48% Augustus 2013 Algemeen: 46% Zelfde of vergelijkbaar werk: 39% Ander soort werk: 4 Ontslagangst Mei 2013 Groot: 8% Groot + Niet groot, ook niet klein: 31% Mobiliteitsindex Augustus 2013 Groot: 9% Groot + Niet groot, ook niet klein: 31% Mobiliteit Mei 2013: 88 Augustus 2013: mrt-09 mei-09 jul-09 nov-09 feb-10 jun-10 sep-10 dec-10 mrt-11 mei-11 aug-11 dec-11 feb-12 mei-12 aug-12 nov-12 mrt-13 mei-13 aug-13 mobiliteitsindex