Politieke wetenschappen. bacheloropleiding

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Politieke wetenschappen. bacheloropleiding"

Transcriptie

1 Politieke wetenschappen bacheloropleiding 2012

2

3 Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 De opleiding politieke wetenschappen 6 Politieke wetenschappen, iets voor jou? 8 Het studieprogramma 10 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar 12 Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar 17 Opleidingsonderdelen bachelor derde jaar 21 De masteropleiding 25 Verder studeren 26 Diploma op zak, wat nu? 27 Alumni aan het woord 28 Nuttige info bij de start van je studietraject 29 Studiebegeleiding 32 Studeren in het buitenland 34 Hoe bereik je gemakkelijk onze campussen? 36 Infomomenten 38 Nuttige contactgegevens 39 1

4 2

5 Welkom Je hebt de weg naar de Universiteit Antwerpen gevonden. Nu wil je meer informatie over onze universiteit en onze opleidingen. Dit boekje helpt je al een hele stap vooruit in je keuzeproces. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit met studenten. Binnen de Associatie Hogescholen & Universiteit Antwerpen werken we nauw samen met de Plantijn Hogeschool, de Karel de Grote-Hogeschool, de Artesis Hogeschool Antwerpen en de Hogere Zeevaartschool. Studeren aan de universiteit is het begin van een nieuwe periode in je leven. Belangrijk is dat je je goed voelt op de universiteit van je keuze en dat je je binnen enkele jaren goed voelt met je behaalde diploma. Daarom stelt de Universiteit Antwerpen alles in het werk om je studietijd aangenaam te maken en de kwaliteit van de opleiding op topniveau te houden. Onze opleidingen worden geregeld bijgestuurd en aangepast aan de maatschappelijke evolutie. Leren is leven is de slogan van onze universiteit. Niet zomaar een leuze, want wij maken werk van een goed evenwicht tussen leren en leven. Met kennen ben je niets zonder het kunnen. De link tussen leren en leven is hier voelbaar aanwezig. Als je naar een van onze informatiedagen komt, zal je merken dat het prettig studeren is aan de Universiteit Antwerpen. Zowel onze medewerkers als onze studenten zullen je er graag over vertellen en kijken alvast uit naar de kennismaking! Prof. dr. Alain Verschoren Rector Universiteit Antwerpen 3

6 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? Studentgerichtheid De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent bijvoorbeeld dat je zo veel mogelijk les volgt in kleine groepen, wat een vlotte interactie mogelijk maakt. Dankzij de kleine afstand tussen studenten en docenten kan je rechtstreeks bij je proffen terecht met eventuele vragen en problemen. De vlotte communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mee ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard. Dat biedt opnieuw kansen voor een interactief onderwijssysteem. Studenten worden uitgenodigd om actief deel te nemen aan het beleid: in verschillende adviesorganen en raden zijn zij vertegenwoordigd. Tenslotte is de Universiteit Antwerpen bekend voor haar goede studentenbegeleiding en -ondersteuning, waarbij wordt ingespeeld op de individuele noden van alle studenten. Innoverende academische opleidingen De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen, die oog hebben voor theorie én praktijk. De opleidingen zijn stevig verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek, dat ook internationale faam geniet. De ivoren academische toren werd al lang geleden gesloopt. Academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende samenleving. Bij je studie aan de Universiteit Antwerpen staat niet het memoriseren van feitenkennis centraal, maar verwerf je relevante kennis en vaardigheden die je nodig hebt om beroepsrelevante opdrachten en problemen op te lossen. De bachelor-masterstructuur schept ruimte voor vernieuwing en verbetering. Nieuwe opleidingen worden ingevoerd, keuzemogelijkheden binnen bestaande opleidingen worden verruimd. Infrastructuur De Universiteit Antwerpen beschikt over de meest moderne infrastructuur: goed uitgeruste les- en computerlokalen, laboratoria, bibliotheken en studielandschappen. In alle publieke ruimten zijn er hotspots waar je draadloos kan surfen. De laatste jaren werd ook op grote schaal geïnvesteerd in nieuwe gebouwen om het toenemend aantal studenten op te vangen en hen een aangename leeromgeving te bieden. De studenten van de Universiteit Antwerpen zitten verspreid over vier campussen. De campussen Drie Eiken, Middelheim en Groenenborger liggen aan de zuidelijke stadsrand, in een groene omgeving. Studeer je op Campus Drie Eiken dan kan 4

7 je volop genieten van de groene oase van Fort VI en de mooie vijvers rondom de campus. De campussen Middelheim en Groenenborger grenzen aan het openluchtmuseum Middelheim en aan het Nachtegalenpark. De Stadscampus, met zijn kern van prachtig gerenoveerde zestiende-eeuwse gebouwen, ligt in hartje Antwerpen. Vorming De Universiteit Antwerpen wil niet alleen opleidingen, maar ook een brede vorming aanbieden: jonge mensen laten opgroeien tot professionelen met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit bij personeel en studenten, en in haar studieprogramma s. Antwerpen Je kiest natuurlijk ook voor de stad Antwerpen. Studeren is niet alleen met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest voor een studentenstad die meer is dan de universiteit en de hogescholen: het is een bruisende metropool met een uniek cultuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, clubs, gezellige pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur,... Kort samengevat: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten graag wegzinken. 5

8 De opleiding politieke wetenschappen Ben je geboeid door politiek? Politiek gaat over het vormgeven van de samenleving. Het gaat over idealen van hoe de maatschappij eruit zou moeten zien, en over de acties die daartoe ondernomen worden evenals de conflicten die daarmee gepaard gaan. Het gaat uiteindelijk over wie macht heeft om de samenleving vorm te geven, wie macht zou moeten hebben en hoe macht werkt in de dagelijkse politiek. Je bestudeert politiek op alle niveaus: lokaal (Antwerpen), regionaal (Vlaanderen), nationaal (België), internationaal (Europese Unie) en globaal (Verenigde Naties). Je verwerft inzicht in de staatsstructuur van verschillende (vooral West-Europese) landen, en in de betekenis en geschiedenis van verschillende politieke strekkingen. Verder leer je hoe verschillende staatsvormen functioneren, en wat de voordelen en knelpunten ervan zijn. Je bestudeert de internationale en globale politiek, de wijze waarop ze functioneert en de verschillende theoretische benaderingen hieromtrent. Wij besteden een bijzondere aandacht aan de kwaliteit van het onderwijs. Dit blijkt onder meer uit zeer positieve externe evaluaties (zgn. visitatierapporten van de NVAO) of het inrichten van extra leesseminaries. Dit blijft niet beperkt tot de investering van tijd en energie door docenten en assistenten in hoorcolleges, seminaries, debatten en begeleiding van papers en opdrachten. Wij ontwikkelen ook tal van andere initiatieven. Zo verwelkomen wij regelmatig gastdocenten, o.a. via de docentenmobiliteit van het Erasmusprogramma. Eveneens nodigen wij in het kader van een overeenkomst met het European University Institute ( een instituut voor postgraduaatonderzoek in Firenze (Italië), regelmatig gevorderde doctoraatsstudenten uit om over gespecialiseerde thema s een gastlezing te komen geven. Wetenschappelijke invalshoek Wij benaderen de politiek vanuit een wetenschappelijke invalshoek. Dit betekent enerzijds dat de kennis die je verwerft gebaseerd is op (resultaten van) wetenschappelijk onderzoek, en anderzijds dat je ingeleid wordt in de praktijk van het onderzoek. In de opleiding wordt veel aandacht besteed aan opleidingsonderdelen als statistiek en onderzoeksmethoden: je leert onderzoeksvragen bedenken en formuleren, onderzoeksresultaten interpreteren, een onderzoek uitwerken volgens de regels van de kunst, enz. 6

9 Studieopbouw In de loop van de drie bachelorjaren kan je je algemene intellectuele vorming verbreden, krijg je een stevige theoretische basis in economie, recht, filosofie en in onderzoeksmethoden en verbeter je je communicatieve vaardigheden. Je leert problemen analyseren; je leert op systematische wijze nadenken over uiteen lopende problemen die in de verschillende opleidingsdomeinen worden behandeld. In het eerste jaar maak je kennis met een aantal basisbeginselen van politiek en samenleving; in het tweede en derde jaar wordt het pakket van politiek-gerichte opleidingsonderdelen gevoelig uitgebreid en toegespitst op specifieke onderwerpen en vaardigheden. Je verdiept je in de vergelijkende politiek, de politieke sociologie, de Europese politiek, de internationale politiek, en ook de bestuurswetenschappen. Wie het diploma bachelor in de politieke wetenschappen behaald heeft, kan automatisch doorstromen naar één van de twee masteropleidingen verzorgd door het Departement Politieke Wetenschappen: master in de politieke communicatie en master in de vergelijkende en Europese politiek. In de nabije toekomst wordt voor de masteropleiding een studieduurverlenging voorzien naar een tweejarige masteropleiding (120 sp.). Er wordt tevens een master-na-master in de internationale betrekkingen en diplomatie aangeboden. Meer informatie vind je in de brochures van de respectievelijke masteropleidingen of op de website 7

10 Politieke wetenschappen, iets voor jou? Interesse voor mens en samenleving Om politieke wetenschappen te studeren, moet je in de eerste plaats sterk geïnteresseerd zijn in mens en samenleving. Je bent nieuwsgierig naar het hoe en waarom van verschillende maatschappelijke fenomenen in binnen- en buitenland, je wil politieke structuren en beleidsbeslissingen kritisch bestuderen, en je voelt je uitgedaagd om vernieuwende oplossingen te bedenken. Een gezonde interesse in politiek en een goede algemene begaafdheid zijn essentiële basisvoorwaarden voor een studie politieke wetenschappen. Verder kunnen een sterk redeneervermogen, een goed geheugen, en de capaciteit om verbanden te leggen je slaagkansen verhogen. Gezien het gewicht van opleidingsonderdelen als statistiek en onderzoeksmethoden doorheen de hele opleiding, zijn logisch inzicht en analytisch denken belangrijke vaardigheden. Een goede kennis van Frans en Engels is vereist. Je wordt verwacht zelfstandig te kunnen werken: je moet zelf de leerstof het hele semester of jaar bijhouden, op tijd je vragen formuleren, papers schrijven, enz. Om de groepsopdrachten tot een goed einde te brengen, moet je in staat zijn om op een constructieve manier met je jaargenoten samen te werken. Zoals voor elke universitaire studie, zijn ook voor politieke wetenschappen een goed doorzettingsvermogen en een positieve werkhouding vereist. Welk diploma heb je nodig? Om te worden toegelaten tot de bachelorstudie, moet je in principe een diploma van het secundair onderwijs bezitten. Vanaf het academiejaar kunnen mensen zonder diploma secundair onderwijs ook op basis van elders verworven competenties (vb. werkervaring) worden toegelaten tot een universitaire studie. Internationale studenten moeten beschikken over een diploma secundair onderwijs dat ook in het thuisland toegang verleent tot een gelijkwaardige studierichting. Wie niet-nederlandstalig secundair onderwijs volgde, moet slagen in een door de Universiteit Antwerpen erkende taaltest Nederlands. Voor meer informatie in verband met toelatingsvoorwaarden (diploma en taal) en aanvraagprocedure neem je contact op met de International Student Officer (Sonia Brunel, 8

11 Introductieweek Tijdens de eerste week van het academiejaar worden de opleidingsonderdelen van de eerste bachelor uitvoerig ingeleid. Je krijgt een overzicht van de inhoud van elk opleidingsonderdeel, de verwachtingen van de docent, de examenvorm en de begeleidingsmogelijkheden. 9

12 Het studieprogramma Studiepunten De studieomvang van elke opleiding wordt uitgedrukt in studiepunten (sp.). Studiepunten geven een goed beeld van de relatieve tijdsbesteding die verwacht wordt voor elk opleidingsonderdeel. Een voltijds academiejaar telt 60 studiepunten. Deze norm werd overgenomen van het Europees ECTS-project (European Credit Transfer and Accumulation System). Elk studiepunt komt overeen met een studietijd van 25 tot 30 uren. Hierin zijn het bijwonen van de hoor- en werk colleges, de voorbereidingstijd en het studeren voor de examens vervat. De totale studietijd voor een voltijds academiejaar varieert tussen en uren studie. Het aantal studiepunten van een opleidingsonderdeel zegt dus meer over de hoeveelheid tijd je er uiteindelijk aan zal besteden dan het aantal uren dat je les hebt. De bacheloropleiding politieke wetenschappen omvat 180 studiepunten. Bachelor eerste jaar sp Vormend en verbredend Inleiding tot de communicatiewetenschappen 6 Inleiding tot de politieke wetenschappen 6 Inleiding tot de sociologie 6 Inleiding tot de filosofie 6 Inleiding tot de algemene economie 6 Sociale en politieke geschiedenis van België 6 Inleiding tot het recht 3 Methoden Kwantitatieve onderzoeksmethoden 6 Statistiek I 6 Inleiding wetenschappelijk werk 3 Richting-specifieke opleidingsonderdelen Actuele problemen van de Belgische politiek 6 Totaal 60 10

13 Bachelor tweede jaar Vormend en verbredend Algemene en sociale psychologie 6 Publiek recht 3 Methoden Kwalitatieve onderzoeksmethoden 6 Statistiek II 6 Logica en wetenschapskritiek 3 Richting-specifieke opleidingsonderdelen Bestuurskunde 6 Comparative politics * 6 Inleiding tot de internationale betrekkingen 6 European integration * 6 Seminarie politieke wetenschappen 6 Frans 3 Engels 3 Totaal 60 sp Bachelor derde jaar Vormend en verbredend Levensbeschouwing 3 Methoden Leeronderzoek I 6 Leeronderzoek II 6 Richting-specifieke opleidingsonderdelen Politieke communicatie 6 Politieke sociologie: klassiekers en trends 6 History of international politics * 6 Vraagstukken uit de internationale politiek 6 Sociale en politieke filosofie 6 Keuzevak(ken) 15 Totaal 60 sp * Deze opleidingsonderdelen worden in het Engels aangeboden. 11

14 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar In deze brochure vind je de inhoud van de opleidingsonderdelen van de bachelor politieke wetenschappen. Op staat meer uitgebreide informatie over de begin- en eindtermen, inhoud, werk- en evaluatievormen en het noodzakelijk en aanbevolen studiemateriaal. Vormend en verbredend Inleiding tot de communicatiewetenschap Deze introductiecursus in de communicatiewetenschap probeert je vertrouwd te maken met de basisconcepten en de verschillende deeldomeinen binnen de discipline. In eerste instantie wordt daarom stilgestaan bij de talrijke definities van communicatie en de verschillende communicatiemodellen. Daarna gaat de aandacht uit naar twee basiskanalen of -vormen van communicatie, namelijk verbale en non-verbale communicatie. Vervolgens komen diverse communicatieniveaus aan bod: interpersoonlijke communicatie, groepscommunicatie, organisatiecommunicatie en massacommunicatie. Op dit laatste niveau wordt nog dieper ingegaan in een vierde cursus onderdeel, dat de voornaamste studies, onderzoekers en mediatheorieën beschrijft (bv. agenda setting, zwijgspiraal, two-stepflow, cultivatie, uses and gratifications...). Ten slotte wordt aandacht besteed aan de specifieke kenmerken van ICT. Inleiding tot de politieke wetenschappen De cursus inleiding in de politicologie is een systematische inleiding in de politieke wetenschap. Dit opleidingsonderdeel wil je een brede visie geven in de verschillende aspecten van politiek en politieke besluitvorming en de visie van de politieke wetenschap daarop. De cursus bevat de basisbeginselen van de verschillende subdisciplines in de politieke wetenschappen, zijnde de internationale politiek, de politieke filosofie, de bestuurswetenschappen en de vergelijkende politieke wetenschappen. Toch ligt het zwaartepunt van de cursus duidelijk bij de vergelijkende politieke wetenschappen: het systematisch vergelijken van politieke stelsels, fenomenen en gedrag over de landsgrenzen heen. De cursus behandelt een veelheid van onderwerpen zoals representatie, politieke participatie, ideologie, breuklijnen, politieke partijen, kiesstelsels en stemgedrag, internationale betrekkingen, Europese integratie,

15 Inleiding tot de sociologie De cursus wil je een eerste, grondige kennismaking geven met de sociologie, d.i. de wetenschap die het menselijk handelen in sociaal verband tracht te beschrijven en verklaren. Om te beginnen wordt het specifieke van de sociologische benaderingswijze duidelijk gemaakt door haar af te bakenen van de andere menswetenschappen en van meer speculatieve benaderingen van het menselijk handelen. Vervolgens wordt het sociologische basisinstrumentarium (vakbegrippen en analytische denkkaders) systematisch ontvouwd en overvloedig geïllustreerd. Inleiding tot de filosofie De cursus behandelt de volgende grondthema s uit de hedendaagse filosofie: de vraag naar het goede leven en de normfundering, de rechtvaardige maatschappij, identiteit en cultuur, handelend zelf (subject) en bewustzijn, het lichaam-geestprobleem, aard en grenzen van de kennis, wetenschap en evolutie, wetenschap en technologie, religie en zingeving. Deze thema s worden uitgewerkt binnen een historisch overzicht van de grote tijdvakken in de ontwikkeling van de filosofie. Inleiding tot de algemene economie Het betreft een algemene inleiding tot de economie. De cursus bestaat uit 2 delen. Het eerste deel behandelt micro-economische thema s: het gedrag van de consument en de vraag naar goederen en diensten; het gedrag van de ondernemer, productie, kosten en aanbod; prijsvorming in de markt (competitie en monopolie); rol van de overheid. Het tweede deel behandelt macro-economische thema s: nationale rekeningen en de economische kringloop; goederen- en dienstenmarkt, geldmarkt en arbeidsmarkt; rol van de overheid in het sturen van de economie; internationale handel. De cursus maakt gebruik van grafische en eenvoudige wiskundige modellen. De theorie wordt met behulp van toepassingen en oefeningen verdiept. Sociale en politieke geschiedenis van België De cursus biedt inzicht in de kenmerken van de hedendaagse Belgische samenleving via de studie van de sociale en politieke ontwikkelingen in het verleden. Hoewel de lange negentiende en de korte twintigste eeuw een centrale plaats krijgen, wordt teruggegrepen naar de kenmerken van de samenleving tijdens het ancien régime om je een breder en ruimer historisch perspectief te bieden. Er is ook bewust aandacht voor de levensbeschouwelijke, de economische en de institutionele aspecten van de samenleving die de sociale en politieke verander- 13

16 ingsprocessen meestuurden. Bijzondere aandacht is er voor demografische ontwikkelingen (bevolkingsgroei, migraties, huwelijks- en gezinspatronen), sociale gelaagdheid en mobiliteit, sociale en politieke ongelijkheid, diversiteit in samenlevingsvormen en staatsstructuren, processen van groepsvorming, identiteit en bewustwording en van sociale en politieke bewegingen en de relatie van de Westerse wereld tot andere beschavingen en culturen. In het hart van het verhaal staat het individu met zijn historisch gegroeide mensenrechten. Niet in de eerste plaats dit individu, maar de wijze waarop verschillende individuen met elkaar samenleven, vormt de kern van de cursus. Inleiding tot het recht De cursus biedt een kennismaking met het objectieve recht. Ze geeft een omschrijving van het recht als systeem en gaat vervolgens in op de verschillende bronnen van het recht: de wet, de rechtspraak, de rechtsleer, de gewoonte, de algemene rechtsbeginselen en de billijkheid. Specifieke aandacht gaat daarbij naar regels die de verhouding van de overheid met individuele personen beheersen: beginselen van behoorlijke regelgeving, van behoorlijk bestuur en van behoorlijke rechtsbedeling, en grondrechten. Eveneens wordt de mens als rechtssubject besproken, met aandacht voor de verschillende soorten subjectieve rechten. Bijzondere aandacht wordt geschonken aan de wilsautonomie en contractvrijheid. De wisselwerking tussen samenleving en recht wordt besproken aan de hand van twee topics uit het privaatrecht: het huwelijk en de onrechtmatige daad. Methoden Kwantitatieve onderzoeksmethoden De cursus nodigt je voortdurend uit om de sociale werkelijkheid empirisch te observeren en er de wetmatigheden van leren te begrijpen. Dit veronderstelt een dagelijks onderhouden, actieve en systematische belangstelling voor alle facetten van het dagelijkse leven. Verwondering en wetenschappelijke nieuwsgierigheid staan centraal in de cursus. De cursus strekt zich uit over twee semesters. Naarmate de tijd vordert, verandert ook de balans in de cursus: bij de aanvang van de cursus ligt de klemtoon op de zoektocht naar sociaal-wetenschappelijke bronnen en methodologische inzichten; gaandeweg komt het uitwerken van een onderzoeksplan, tot in de verste consequenties, in het vizier. Theorie gaat over in praktijk. Om een mooi afgebakend, relevant en haalbaar onderzoeksplan te formuleren, moet je blijk geven van zeer uiteenlopende methodologische inzichten, praktische vaardigheden, afwegingen van de maatschappelijke relevantie, zin voor precisie en het vermogen om helder te rapporteren en communiceren. Het op elkaar afstemmen van deze kennis en 14

17 vaardigheden met het oog op het doen van wetenschappelijk onderzoek in het ruime veld van de sociale wetenschappen is het ultieme doel van de cursus. Aan de cursus nemen studenten van alle richtingen van de faculteit (communicatiewetenschappen, politieke wetenschappen, sociologie, sociaal-economische wetenschappen, ) deel, zodat een breed spectrum van voorbeelden, toepassingen en onderzoeksthema s de revue passeert en inspirerend werkt voor iedereen. Wat de werkvormen betreft, wisselen hoorcolleges en gastcolleges in grote groep en studentgecentreerde practica in kleine groepjes elkaar af. In het tweede semester wordt alleen nog in kleine groepjes gewerkt, zodat de individuele taak, d.i. het uitwerken van een onderzoeksplan, van nabij kan worden begeleid en besproken met medestudenten. Het studiemateriaal vormt een handig pakket: essentiële informatie over informatieverwerving en -verwerking wordt op Blackboard aangeboden en Brymans Social Research Methods (Oxford University Press, 2008) wordt als handboek gebruikt. Statistiek I Vooreerst wordt de statistiek gesitueerd binnen het terrein van het sociaalwetenschappelijk onderzoek. Daarna wordt nader ingegaan op de twee grote deelgebieden van de statistische analyse: descriptieve en verklarende statistiek. De descriptieve statistiek begint met de analyse van een variabele. Vervolgens worden relaties gelegd tussen twee en meer variabelen. Het gedeelte verklarende statistiek vangt aan met een introductie in de kans rekening en de theoretische verdelingen. De cursus wordt afgesloten met het maken van schattingen en het toetsen van hypothesen op basis van steekproefgegevens. Inleiding wetenschappelijk werk Dit opleidingsonderdeel heeft als doel je in te leiden in de elementaire kennis en vaardigheden die een wetenschapper dient te bezitten. Het opleidingsonderdeel legt daarbij de nadruk op het zoeken, beoordelen en verwerken van informatie. Zoeken van informatie omvat het uitvoeren van een literatuurstudie, het omgaan met online zoekmachines en het vinden van correcte statistische gegevens en surveygegevens op het internet. Het beoordelen van informatie gaat over de evaluatie van het wetenschappelijke gehalte van informatie waarbij de wetenschappelijke probleemstelling en het systeem van peer review een bijzondere plaats inneemt. Het verwerken van informatie tot slot gaat over het schrijfproces waarbij de wetenschapper teksten structureert, referenties gebruikt en bibliografieën aanmaakt. Hierbij gaat zowel aandacht naar de taalkundige kant van het schrijven (structuur en stijl) als naar de verwerking van literatuur met bibliografische software. Het aangeleerde bibliografische systeem is de internationale erkende APA-stijl. 15

18 Richting-specifieke opleidingsonderdelen Actuele problemen van de Belgische politiek Dit opleidingsonderdeel biedt inzicht in de kernactoren, -instituties, -processen en -debatten van de actuele Belgische politiek, met veel aandacht voor het waarom van de problemen en uitdagingen waar de Belgische samenleving vandaag mee geconfronteerd wordt. Daartoe wordt waar nodig de nadruk gelegd op de wijze waarop huidige instituties, processen en debatten historisch vorm gekregen hebben. De achterliggende bedoeling is om studenten enerzijds een kader te bieden om de Belgische politiek te analyseren en te begrijpen. Anderzijds is het de bedoeling om via deze cursus belangrijke concepten en begrippen van de politieke wetenschap te verduidelijken. Dat gebeurt door systematisch de actuele problemen van de Belgische politiek te ontleden. Politiek is het sturen van de samenleving, maar de samenleving evolueert en met haar de sturing ervan. We kunnen een verplaatsing en transformatie van de politiek vaststellen op het vlak van de politieke niveaus die de samenleving sturen, evenals op dat van de actoren die erbij betrokken zijn. We zullen deze evolutie en haar gevolgen bestuderen voor de Belgische samenleving. Komen onder meer aan bod: multilevel governance, decentraliserings- en federaliseringsprocessen, asymmetrische coalities en de verhoudingen tussen gemeenschappen en gewesten alsook met het federale niveau, de impact van Europa, de verhoudingen tussen regering en parlement, consensus- versus meerderheidsdemocratie, particratie en de rol van politieke partijen, verzuiling, nieuwe identiteiten en identificaties, electorale evoluties en volatiliteit, een verschuiving van politieke participatie, het samenleven in etnisch diverse gemeenschappen,... 16

19 Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar Vormend en verbredend Algemene en sociale psychologie Behandeld worden de voornaamste onderwerpen uit de algemene en uit de sociale psychologie. Uit de algemene psychologie komen aan bod: de methoden en het ontstaan van de psychologie als wetenschap en als beroep, de verschillende stromingen in de psychologie, perceptieprocessen, leerprocessen en motivatie. Specifiek voor de sociale psychologie worden behandeld: sociale kennis, sociale waarneming, zelfkennis, sociale beïnvloeding zoals conformisme en gehoorzaamheid, psychologische groepsprocessen. Doorheen de cursus is er ook aandacht voor de rol van cultuur, geslacht en evolutie in het menselijk gedrag. Publiek recht Er wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste principes die de Belgische staatsinrichting beheersen, van de publieke instellingen op nationaal en internationaal niveau en van de manier waarop politieke machtsverhoudingen hierin functioneren. De federale instellingen, de instellingen van de gemeenschappen en gewesten, de Europese Unie en de Verenigde Naties worden belicht. Methoden Kwalitatieve onderzoeksmethoden Het doel van de cursus kwalitatieve onderzoeksmethoden is je inzicht te geven in kwalitatieve onderzoeksmethoden. Daarbij wordt gefocust op de onderzoekscyclus van het niet-kwantitatieve sociaal-wetenschappelijk onderzoek gaande van de voorbereiding, de dataverzameling, de analyse tot de (schriftelijke en mondelinge) rapportering. Hoewel de klemtoon in het opleidingsonderdeel ligt op kwalitatief onderzoek in het algemeen wordt tevens dieper ingegaan op bijzondere varianten zoals het houden van focusgroepen, de participerende observatie en de inhoudsanalyse. 17

20 Statistiek II Het opleidingsonderdeel behelst een inleiding in de multivariate statistiek. Na een inleiding in SPSS worden de volgende technieken behandeld: tabel analyse en elaboratie, regressieanalyse (Ordinary Least Squares), factoranalyse, clusteranalyse, logistische regressie. Het opleidingsonderdeel wordt gegeven via hoorcolleges (theorie) en praktische oefeningen op computer, waarbij gegevensbestanden van diverse empirische onderzoeken worden gebruikt (PSBH, Gezondheidsenquête, ISPO enquête). Het examen is schriftelijk, met een theoretisch en een praktisch deel. Logica en wetenschapskritiek Dit opleidingsonderdeel gaat dieper in op de werkwijze van de wetenschappen en de sociale wetenschappen in het bijzonder. Het reflecteert over de wijze waarop wij de (sociale) werkelijkheid kunnen kennen, pogen te begrijpen en verklaren, of erover na te denken. Dit opleidingsonderdeel wil derhalve een beeld van wetenschappelijke kennis schetsen dat de bijzondere aard van de wetenschap en de wetenschappelijke wijze van argumenteren duidelijk maakt. In het onderdeel logica, wordt ingegaan op de criteria die het mogelijk maken goede (geldige) redeneringen te onderscheiden van slechte (ongeldige) redeneringen. In het onderdeel wetenschapskritiek wordt gefocust op de specifieke aard, structuur, draagwijdte en geldigheid van wetenschappelijke kennis. Hoe weten we bvb. dat wetenschappelijke kennis de waarheid dichter benaderd of objectiever is, of zekerder, of betrouwbaarder dan alledaagse en andere vormen van kennis? Onder welke voorwaarden kunnen we spreken van wetenschappelijke kennis? En wat is de eigenheid van de sociale wetenschappen; waarin verschillen zij van andere wetenschappen? Richting-specifieke opleidingsonderdelen Bestuurskunde Het overheidsbestuur is de oren en ogen, handen en voeten van de democratie. In dit opleidingsonderdeel bestuderen we hoe het overheidsapparaat georganiseerd is, welke rol het vervult in de maatschappij en hoe politiek en administratie sturing geven aan de maatschappij. Er zijn drie grote delen in de cursus. Het eerste deel is een verkenning van wat bestuur en bestuurskunde precies is. Hier komen onder meer de normatieve component van de bestuurskunde (wat is goed bestuur?) en het onderscheid tussen publieke en private organisaties aan bod. Het tweede deel bespreekt de evolutie van de overheid en de bestuurskunde. Ten derde komen een aantal thema s aan bod: bureaucratie, beleidsvorming en beleidsuitvoering, institutionele fragmentatie, beleidsnetwerken en het overheidsmanagement. 18

21 Comparative politics Deze cursus heeft als doel je in te leiden in de vergelijkende politicologie. Hierbij zal de nadruk liggen op concepten en niet in de eerste plaats op landen. Aan de hand van de belangrijkste concepten in de vergelijkende politicologie worden liberale democratieën zowel in praktijk als theorie besproken en geëvalueerd. Hierbij ligt de nadruk op de lidstaten van de Europese Unie, zowel de oude als de nieuwe, maar zullen ook andere landen aan bod komen (m.n. Rusland en de Verenigde Staten). Van jou wordt verwacht dat je goed voorbereid naar college komt. Dit betekent dat je naast de verplichte literatuur ook relevante informatie via de media (een goede bron is The Economist) vergaart. Tijdens de colleges zullen bepaalde thema s door de studenten worden bediscussieerd. Inleiding tot internationale betrekkingen Het doel van het opleidingsonderdeel bestaat erin om basiskennis te verwerven van belangrijke feiten in en grondslagen van de internationale politiek, vertrouwd te geraken met de belangrijkste benaderingswijzen, concepten en theorieën van de internationale betrekkingen, inzicht krijgen in de belangen en machtsverhoudingen in de internationale politiek, alsook in de besluitvormingsmechanismen op vlak van buitenlands beleid. De volgende onderwerpen komen aan bod: het nut en beperkingen van theorieën in de internationale betrekkingen, evolutie van de internationale samenleving (incl. statenvorming en globalisering), drie grote theorieën van internationale betrekkingen: realisme, liberalisme en constructivisme, besluitvorming buitenlands beleid, integratietheorieën en internationale organisaties, internationale economische vraagstukken (handel, ontwikkelingsproblematiek,...), en internationale veiligheid. European integration Deze cursus is een introductie op de Europese Unie. Alle basisaspecten van het Europese integratieproces komen aan bod: geschiedenis van het integratieproces, Europese integratietheorieën, de belangrijkste actuele dossiers (institutionele hervormingen, uitbreiding, buitenlands beleid,...), instellingen en besluitvorming, België in de Europese Unie en de belangrijkste beleidsdomeinen: landbouw, structuurbeleid, interne markt, milieu, sociaal beleid, buitenlands beleid, externe handel, de EMU, justitie en binnenlandse zaken. Daarnaast bevat dit opleidingsonderdeel de vaardigheidsmodules Europa online en argumenteren en debatteren. 19

22 Seminarie politieke wetenschappen De focus van het seminarie is dubbel. Enerzijds is het de bedoeling inzicht te verwerven in de inhoudelijke thematiek van het seminarie. Anderzijds staat het aanleren van een aantal academische vaardigheden centraal, vooral wat het opstellen van een schriftelijke paper betreft. De thema s van het seminarie variëren jaarlijks. Over het algemeen worden parallel drie seminaries aangeboden met elk dezelfde opbouw maar een inhoudelijk verschillende klemtoon. De thema s worden aan het begin van het academiejaar bekendgemaakt. Frans 1. Taalvaardigheidstraining (mondeling en schriftelijk) op basis van teksten en oefenmateriaal. 2. Mondelinge presentaties in groep, over een actueel thema i.v.m. het vakgebied. Engels 1. Language skills: overzicht van specifieke vaardigheden i.v.m. mondeling en schriftelijk taalgebruik in een academische context. 2. Reading texts: lezen, verklaren en samenvatten van relevante teksten i.v.m. het vakgebied (politieke en sociale wetenschappen, media). 3. Newspaper articles: presenteren van een actueel onderwerp + organiseren van een discussie. 20

23 Opleidingsonderdelen bachelor derde jaar Vormend en verbredend Levensbeschouwing Levensbeschouwelijke diversiteit is in de hedendaagse samenleving een feit en dit weerspiegelt zich ook aan de universiteit. Om met deze diversiteit om te gaan kiest de Universiteit Antwerpen voor actief pluralisme. Actief pluralisme wil recht doen aan het belang van levensbeschouwelijke ideeën en aan de plaats die ze in de openbare ruimte kunnen innemen. Levensbeschouwelijke ideeën blijven immers een belangrijke rol spelen in het morele bewustzijn en in het dagelijks oordelen en handelen van mensen, organisaties en samenlevingen. Actief pluralisme is zelf geen levensbeschouwing, maar een houding ten aanzien van (de eigen en andere) levensbeschouwingen. Het insisteert op een inhoudelijke dialoog binnen en tussen levensbeschouwingen en op een concreet engagement dat levensbeschouwingen als fenomeen, als overtuiging én als praktijk, ernstig wil nemen. Methoden Leeronderzoek I (eerste semester) Het leeronderzoek is een praktijkgericht opleidingsonderdeel waarin de studenten een sociaal-wetenschappelijk onderzoek uitvoeren. De concrete onderzoeksopdracht varieert, maar de volledige onderzoekscyclus van theorieconstructie tot rapportage wordt doorlopen. Tijdens het eerste deel moeten de studenten in de meeste leeronderzoeken volgende fasen doorlopen: theoretisch inwerken in het inhoudsdomein en de probleemstelling van het onderzoek. De studenten lezen daarbij de door hun begeleider opgegeven literatuur. Soms geeft de begeleider ook zelf een toelichting bij het onderwerp of de probleemstelling; instrumentconstructie. In overleg met de begeleider ontwerpen de studenten de nodige instrumenten voor het onderzoek. Dit kan gaan van het opstellen van vragenlijsten tot het uitwerken van vragen voor een gestructureerd interview; dataverzameling: de studenten verzamelen de data voor het onderzoek. Daarbij doen zij in feite al het werk, zoals bijvoorbeeld het verzenden van vragenlijsten, het uitvoeren van enquêtes via de telefoon of het afnemen van interviews. 21

24 Leeronderzoek II (tweede semester) Het leeronderzoek is een praktijkgericht opleidingsonderdeel waarin de studenten een sociologisch onderzoek uitvoeren. De concrete onderzoekopdracht varieert, maar de volledige onderzoekscyclus van theorieconstructie tot rapportage wordt doorlopen. Tijdens het tweede deel moeten de studenten in de meeste leeronderzoeken volgende fasen doorlopen: data-analyse: dit kan zowel de kwantitatieve verwerking van surveygegevens zijn als de verwerking van kwalitatief onderzoeksmateriaal (interviewtranscripts, observatieverslagen, beeldanalyse); rapport: de studenten schrijven in groep een rapport over de probleemstelling, het opzet, de uitvoering en de analyse van hun leeronderzoek. Tevens trekken ze uit hun onderzoek de nodige conclusies. Indien het onderzoek extern is aangebracht, staan de studenten soms ook in voor de bekendmaking van de resultaten van het onderzoek (vb. op een persconferentie). Richting-specifieke opleidingsonderdelen Inleiding tot de politieke communicatie Dit opleidingsonderdeel is een inleiding in de subdiscipline van de politieke communicatie. In de politieke communicatie wordt de wederzijdse interactie tussen de burgers, de massamedia en de politiek bestudeerd. Die drie polen kunnen op veel verschillende manieren interageren en elkaar beïnvloeden, bijvoorbeeld: mediaberichtgeving over de politiek kan een effect hebben op wat de burgers over de politiek vinden. Dit opleidingsonderdeel maakt je vertrouwd met de basisbegrippen, de belangrijkste benaderingen en theorieën, de meest centrale onderzoeksbevindingen en de meest gebruikte methoden in de politieke communicatie. Politieke sociologie: klassiekers en trends In dit opleidingsonderdeel staat het bestuderen van de politieke sociologie centraal. Dit gebeurt aan de hand van een studie van teksten van belangrijke (hedendaagse) auteurs die de politieke sociologie heeft voortgebracht. We beginnen met de grondvesten van de politieke sociologie. We buigen ons over de klassiekers en de grote thema s van de politieke sociologie en bekijken van daaruit recente tendensen in de politieke sociologie. Thema s die aan bod komen zijn systeem- en conflictbenaderingen in de politieke sociologie, benaderingen van de staat, de verklaring van revoluties, politieke omwentelingen en verandering, het concept macht, de politieke elite, enz. 22

25 History of international politics An overview of the most important historical facts in international politics since 1815, including (the origins of) WW I, the Russian Revolution, Das Diktat of Versailles, the interbellum and the international economic crisis, Nazism and Stalinism, WW II, the establishment of international organisations (UN, Bretton Woods), the Cold War (origins, Korea, Cuba, Vietnam), decolonisation, European integration, détente of 70s, the Reagan era, the fall of the Berlin Wall and the implosion of the USSR, the post-cold War period (Gulf War, the Balkan wars, Somalia, Ruanda, Kosovo), 9/11, Afghanistan, and American unilateralism (including the Iraq war). Vraagstukken van de internationale politiek Dit opleidingsonderdeel biedt een verdieping in uitgekozen vraagstukken uit de internationale politiek, en wel aan de hand van een gedetailleerde lectuur van wetenschappelijke artikels. In het eerste deel behandelen we de vraag waarom democratieën geen oorlog voeren met elkaar. Hoewel deze empirische vaststelling vrijwel onomstreden is, is de theoretische verklaring van dit fenomeen voorwerp van een bijzonder rijke en veelzijdige wetenschappelijke discussie. Daarenboven is het antwoord op de vraag van groot belang bij het uitstippelen van de buitenlandse politiek in democratische staten. We lezen enkele belangrijke bijdragen op dit gebied en trachten te evalueren wat we (kunnen) weten over deze vraag. In het tweede deel van de cursus gaan we in op de theorieën van internationale regimes. De vragen die hier aan bod komen zijn o.a.: Waarom werken staten samen? Waarom bestaat er zoveel variatie in de institutionele vorm van samenwerking? Wie verbindt verschillende issues in internationale onderhandelingen? Hebben globale problemen ook globale oplossingen nodig? We kijken naar toepassingen op het gebied van de internationale handel en de milieupolitiek. Sociale en politieke filosofie De cursus bestaat uit 2 delen. Om de sociale filosofie als kritische, normatieve theorie van het goede samenleven te bepalen worden klassieke sociaalfilosofische themata als verlichting, ideologie en utopie behandeld. Vanuit een wezenlijk inzicht in de oorspronkelijke socialiteit van de mens, wordt verder beargumenteerd dat de fundamentele sociale deugd, wederzijdse erkenning, enkel in een politieke samenleving kan worden gerealiseerd. Onderzocht worden dan de fundering (sociale contracttheorie), de norm (rechtvaardigheid en mensenrechten) en de grens (geweld) van het politieke. 23

26 In het tweede deel van de cursus is de kwestie van de rechtvaardigheid expliciet aan de orde. Hier wordt de hedendaagse discussie behandeld. De volgende posities komen aan bod en worden met elkaar geconfronteerd: utilitarisme, J. Rawls, libertarisme, neo-marxisme en communitarisme. Keuzevakken In het bachelorprogramma is er ruimte voor persoonlijke profilering. Studenten kiezen in de bachelor derde jaar voor 15 studiepunten keuzevakken uit een ruim aanbod binnen en buiten de faculteit. Een lijst met aanbevolen opleidingsonderdelen wordt bij het begin van het academiejaar bekend gemaakt. 24

27 De masteropleiding Wie het diploma bachelor in de politieke wetenschappen behaald heeft, kan automatisch doorstromen naar één van de twee masteropleidingen verzorgd door het Departement Politieke Wetenschappen: master politieke communicatie en master vergelijkende en Europese politiek. Daarnaast wordt tevens een masterna-master internationale betrekkingen en diplomatie aangeboden. De master politieke communicatie focust op de relatie tussen media en politiek: je bestudeert de wederzijdse beïnvloeding tussen beide maatschappelijke actoren, de beeldvorming van politiek in de media en de implicaties hiervan. Deze opleiding is uniek in Vlaanderen. De master vergelijkende en Europese politiek is opgebouwd rond twee disciplines van de politieke wetenschappen: vergelijkende politiek en Europese Unie studies. Deze master biedt een analyse van binnenlandse en Europese politieke processen zoals beleidsvorming, besluitvorming en belangenverdediging. De opleiding kijkt daarnaast ook achter de schermen en besteedt aandacht aan onderhandelen, debatteren en rapporteren over politieke problemen binnen landen en binnen de Europese Unie. Centraal staan basisvakken over politieke instellingen en Europese integratie, aangevuld met de mogelijkheid om zich verder te verdiepen in één van beide aspecten. Als je kiest voor de master-na-master internationale betrekkingen en diplomatie, specialiseer je je in beleidsvorming op internationaal niveau en krijg je een gespecialiseerde opleiding in de betrekkingen tussen de staten enerzijds en de Europese integratie anderzijds. Het diploma bachelor in de politieke wetenschappen geeft verder toegang tot alle initiële masters die door de faculteit aangeboden worden. 25

28 Verder studeren Specifieke lerarenopleiding: Je kan de lerarenopleiding volgen na je masteropleiding. De opleiding beperkt zich niet tot de vorming van studenten die willen gaan lesgeven. De voortdurende veranderingen in het sociale en economische leven hebben het fenomeen van de buitenschoolse vorming en opleiding onder meer in de bedrijven zelf in belang doen toenemen. Daarom wil de specifieke lerarenopleiding niet alleen in een vorming van toekomstige leraars voorzien, maar ook een algemene vorming voor vormers aanbieden. Master-na-masteropleidingen Op de webstek van de Universiteit Antwerpen kan je steeds een actueel overzicht vinden op 26

29 Diploma op zak, wat nu? Je potentieel arbeidsdomein is heel breed Je potentieel arbeidsterrein als afgestudeerde politieke wetenschappen is zeer breed, evenals de waaier van functies waarin je tewerkgesteld kan worden. Vroeger vormde de overheid het meest voor de hand liggende werkterrein voor afgestudeerden uit de Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen. Tegenwoordig is de tewerkstelling echter evenredig verdeeld over de privé- en de openbare sector. Aan deze opleiding is geen duidelijk uitgetekend beroepsbeeld verbonden zoals dit wel het geval is met sommige andere studierichtingen. Daardoor kan en moet je als student tijdens je studies zelf accenten leggen. Uit een recente enquête bij afgestudeerden blijkt dat ongeveer één vierde van de afgestudeerden tewerkgesteld is in de openbare of de door de overheid gefinancierde sector. Meer dan de helft werkt in de privésector. Deze sector omvat zowel de industriële sector als de dienstensector (handel, bank- en verzekeringswezen). Afgestudeerden in de politieke wetenschappen komen in aanmerking voor alle functies waarvoor een universitair niveau vereist wordt: administratieve en beheersfuncties zoals personeelsdiensten, secretariaatsfuncties, public relations, marketingbureaus enz. Hun talenkennis speelt hierbij uiteraard een belangrijke rol. Ook een loopbaan in de media, de culturele sector en communicatieve functies in ruime zin behoren tot de mogelijkheden. Andere afgestudeerden politieke en sociale wetenschappen werken als zelfstandige of oefenen een functie uit in het middenkader. Als master in de politieke wetenschappen kan je als ambtenaar tewerkgesteld worden in plaatselijke administraties, gemeenten, provincies, intercommunales, bij de Vlaamse en federale overheid, in internationale organisaties en in de diplomatie. De federale overheidsdiensten werven aan op basis van vergelijkende examens. Deze worden georganiseerd door Selor. Prognoses qua tewerkstelling zijn moeilijk te maken. Wel kan in het algemeen gesteld worden dat het enkele jaren duurt vooraleer studenten de aangepaste betrekking gevonden hebben, wat ook voor andere studierichtingen het geval is. Omdat je meestal omwille van het academisch vormingsniveau aangeworven wordt, treed je in concurrentie met afgestudeerden uit andere menswetenschappen (rechten, economie, psychologie, communicatiewetenschappen, enz.). Uit enquêtes blijkt eveneens dat de overige afgestudeerden tewerkgesteld zijn in het onderwijs in de ruime zin. 15% is tewerkgesteld in het secundair onderwijs, het hoger onderwijs, aan de universiteit of in het wetenschappelijk onderzoek. 27

30 Alumni aan het woord Alumni Kristof Calvo en Seppe De Blust: twee twintigers over politiek 24 zijn ze, en net afgestudeerd. Toch zijn ze politiek geëngageerd. Seppe De Blust is het jongste Antwerpse gemeenteraadslid en combineert dat met een job aan onze universiteit. Kristof Calvo is in de Kamer wellicht het jongste parlementslid ooit. Kristof Calvo (links op foto): De opleiding politieke en sociale wetenschappen is een goede, algemeen vormende opleiding die je een kijk op de samenleving geeft. Politiek is voor mij nooit een doel op zich geweest. Het is een instrument om je visie in de praktijk te brengen, om de samenleving groener en socialer te maken. Seppe De Blust (rechts op foto): Voor mij is het vooral belangrijk dat ik met de stedelijke problematiek bezig kan zijn. Dat is belangrijker dan hoe ik dat doe. In een wetenschappelijke omgeving of in de politiek. Afgestudeerd: Kristof Calvo: Politieke wetenschappen, 2009 Seppe De Blust: Sociologie, 2009 Foto: Vincent Jauniaux 28

31 Nuttige info bij de start van je studietraject Hoe verlopen de lessen? Voor de meeste opleidingsonderdelen worden hoorcolleges georganiseerd. Je volgt in groep een uiteenzetting van de docent, al dan niet ondersteund door audiovisueel materiaal. Voor bepaalde opleidingsonderdelen zijn er ook werkcolleges, waar de leerstof uit de hoorcolleges in kleinere groepen wordt uitgediept en ingeoefend. Als universiteitsstudent leer je zelfstandig, kritisch en probleemoplossend denken. Je bepaalt zelf je studietempo en bereidt tussentijdse evaluatiemomenten voor. Zo krijg je de nodige bagage en ontwikkel je de nodige creativiteit om een grote diversiteit aan problemen te behandelen. Dit is de reden waarom het bedrijfsleven voor de invulling van hogere functies de voorkeur geeft aan universitairen. De digitale leeromgeving Blackboard speelt in deze context een grote rol. Opdrachten worden via dit medium doorgegeven en interactief verwerkt, en je kan docenten te allen tijde om feedback vragen. Het contact met professoren en assistenten is even intens als met je leerkrachten in het secundair onderwijs. Je wordt allerminst aan je lot overgelaten. Wanneer je zelf het initiatief neemt om hulp te zoeken, zijn deze mensen bereid een antwoord of oplossing te formuleren voor je vragen of problemen. Studieprogramma en creditbewijzen Het academiejaar is opgedeeld in twee semesters. Aan het eind van elk semester leg je examens af van de opleidingsonderdelen die op dat moment afgewerkt zijn. De examens van het eerste en het tweede semester vormen samen de eerste zittijd. Als je niet voor alle opleidingsonderdelen een creditbewijs hebt behaald in de eerste zittijd, krijg je nog een kans tijdens de tweede zittijd op het einde van augustus en in het begin van september. Door de flexibilisering in het hoger onderwijs bestaan er geen studiejaren meer. Wel worden modeltrajecten voorgesteld. Als je voor een modeltraject kiest, rond je een bacheloropleiding (180 studiepunten) af in 3 jaar tijd: 60 studiepunten per jaar. Om te slagen voor het examen van een opleidingsonderdeel moet je ten minste 10 op 20 behalen. Als dat lukt krijg je een creditbewijs: een erkenning van het feit dat je de studiepunten verbonden aan dat opleidingsonderdeel verworven hebt. Je slaagt voor een opleiding als je creditbewijzen behaalt voor alle opleidingsonderdelen van de opleiding. Indien je niet alle creditbewijzen van je studieprogramma behaalt, kan je (soms) toch verder met je studie. Je komt dan in een geïndividualiseerd traject terecht. Je traject moet dan goedgekeurd worden door je faculteit. 29

32 Bovendien werden voorwaarden vastgelegd die de volgorde waarin je kan inschrijven voor opleidingsonderdelen bepalen. Dit noemt men volgtijdelijkheid. Dankzij de nieuwe bachelor-masterstructuur en het flexibiliseringssysteem heb je als student meer keuzemogelijkheden gekregen om je studieprogramma in te vullen. In elke faculteit adviseren studietrajectbegeleiders je over de samenstelling van je programma en over de aangeboden keuzemogelijkheden. Het is belangrijk voldoende vooruitgang te boeken in je studietraject en in een redelijke tijd je diploma te behalen. Daarom heeft de Universiteit Antwerpen een systeem van studievoortgangbewaking en -begeleiding opgezet: de faculteit zal je studieprestaties volgen en kan je bindende voorwaarden opleggen wanneer je niet de helft van de studiepunten van het goedgekeurde studieprogramma hebt behaald. Het volledige onderwijs- en examenreglement vind je terug op Leerkrediet Het leerkrediet werd in het leven geroepen om je te stimuleren om een doordachte studiekeuze te maken. Het is een maatstaf voor studiesucces en studievoortgang en kan gevolgen hebben voor jouw recht op verder studeren en jouw sociale statuut als student. Daarom is het belangrijk om doordacht te kiezen, je in te zetten voor je studie en ook administratief tijdig met alles in orde te zijn. Meer informatie vind je ook op Hoe werkt het leerkrediet? Elke student krijgt 140 studiepunten bij zijn eerste inschrijving aan de universiteit. Voor elk opleidingsonderdeel waarvoor je inschrijft wordt je leerkrediet verminderd met de overeenkomstige studiepunten. Enkel wanneer je slaagt voor dat opleidingsonderdeel, komen die studiepunten er terug bij. Studiepunten waarvoor je gedelibereerd wordt, dit wil zeggen geslaagd verklaard hoewel je er geen creditbewijs voor behaalde, komen niet terug bij je leerkrediet. Dit kan in je nadeel zijn wanneer je een bijkomende master wil behalen. Voor wie? Het leerkrediet is van toepassing op alle studenten die zich inschrijven met een diplomacontract voor een bachelor- of masteropleiding en voor alle inschrijvingen met een creditcontract. 30

politieke wetenschappen

politieke wetenschappen politieke wetenschappen bacheloropleiding 2013 2013 uantwerpen.be Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 De opleiding politieke wetenschappen 6 Politieke wetenschappen, iets

Nadere informatie

Politieke Wetenschappen. bacheloropleiding

Politieke Wetenschappen. bacheloropleiding Politieke Wetenschappen bacheloropleiding 2011 Inhoud 1 Voorwoord 3 Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? 4 Studentgerichtheid 4 Innoverende academische opleidingen 4 Infrastructuur 4 Vorming

Nadere informatie

Politieke wetenschappen

Politieke wetenschappen bacheloropleiding Politieke wetenschappen faculteit politieke en sociale wetenschappen 2009 2 Colofon Redactie Vormgeving Fotografie Departement Studentgerichte Diensten Politieke en Sociale Wetenschappen.

Nadere informatie

politieke wetenschappen

politieke wetenschappen politieke wetenschappen >> faculteit politieke en sociale wetenschappen >> bacheloropleiding 2010-2011 2 Colofon Redactie Vormgeving Fotografie Departement Sociale, Culturele en Studentgerichte Diensten

Nadere informatie

Het hoger onderwijs verandert

Het hoger onderwijs verandert achelor & master Sinds september 2004 is de hele structuur van het hoger onderwijs veranderd. Die nieuwe structuur werd tegelijkertijd ingevoerd in andere Europese landen. Zo sluiten opleidingen in Vlaanderen

Nadere informatie

Indeling hoger onderwijs

Indeling hoger onderwijs achelor & master Sinds enkele jaren is de structuur van het hoger onderwijs in België afgestemd op die van andere Europese landen. Hierdoor kan je makkelijker switchen tussen hogescholen en universiteiten

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

Latijn-wiskunde Latijn-moderne talen wetenschappen economie-wiskunde economie-moderne talen humane wetenschappen

Latijn-wiskunde Latijn-moderne talen wetenschappen economie-wiskunde economie-moderne talen humane wetenschappen Tweede graad aso In de tweede graad aso kies je voor een bepaalde richting. Ongeacht je keuze, blijft er een groot gemeenschappelijk basispakket van 26 lesuren algemene vakken. Het niveau van deze vakken,

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

Klaar voor een universitaire studie in Vlaanderen?

Klaar voor een universitaire studie in Vlaanderen? Klaar voor een universitaire studie in Vlaanderen? Februari 2019 Mieke Vermeire Marnix Van Roosbroeck International Students Office Universiteit Antwerpen +32 3 265 31 89 internationalstudents@uantwerpen.be

Nadere informatie

Master in het vertalen

Master in het vertalen BRUSSEL t Master in het vertalen Faculteit Letteren Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook als je elders een

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

BRUGGEN BOUWEN TUSSEN SECUNDAIR EN HOGER ONDERWIJS: DE ONDERWIJSLOOPBAAN VAN JONGEREN. VLOR 24 oktober 2018

BRUGGEN BOUWEN TUSSEN SECUNDAIR EN HOGER ONDERWIJS: DE ONDERWIJSLOOPBAAN VAN JONGEREN. VLOR 24 oktober 2018 BRUGGEN BOUWEN TUSSEN SECUNDAIR EN HOGER ONDERWIJS: DE ONDERWIJSLOOPBAAN VAN JONGEREN VLOR 24 oktober 2018 Samenvatting 1. De structuur van het hoger onderwijs 2. Aspecten van de onderwijsloopbaan: Flexibilisering

Nadere informatie

Bachelorproject (15 EC), BSK. Docent: MSc, Drs. C. Nagtegaal

Bachelorproject (15 EC), BSK. Docent: MSc, Drs. C. Nagtegaal Vakbeschrijvingen derde jaar EBM: In het derde jaar volg je enkele verdiepende vakken, schrijf je de bachelorscriptie en heb je een vrije keuzeruimte. Je kunt deze ruimte invullen met keuzevakken (o.a.

Nadere informatie

BRUSSEL t. Master in het tolken. Faculteit Letteren

BRUSSEL t. Master in het tolken. Faculteit Letteren BRUSSEL t Master in het tolken Faculteit Letteren Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook als je elders een

Nadere informatie

Veiligheidswetenschappen. masteropleiding

Veiligheidswetenschappen. masteropleiding Veiligheidswetenschappen masteropleiding 2012 Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 Veiligheidswetenschappen binnen de Universiteit Antwerpen 5 De opleiding veiligheidswetenschappen

Nadere informatie

Bachelor Europese studies. uva.nl/ba-europese-studies

Bachelor Europese studies. uva.nl/ba-europese-studies Bachelor 2019-2020 Europese studies uva.nl/ba-europese-studies In de bachelor Europese studies bestudeer je uiteenlopende aspecten van Europa, zoals de politiek en cultuur van de Europese landen in het

Nadere informatie

J. Crab, Photo Alto, Photo Disc

J. Crab, Photo Alto, Photo Disc Colofon Redactie Vormgeving Fotografie Departement Studentgerichte Diensten Politieke en Sociale Wetenschappen. A. Engelen J. Crab, Photo Alto, Photo Disc Deze brochure is met grote zorg samengesteld.

Nadere informatie

Bachelor in de wijsbegeerte: 10 opties voor je toekomst

Bachelor in de wijsbegeerte: 10 opties voor je toekomst HOGER INSTITUUT VOOR WIJSBEGEERTE Bachelor in de wijsbegeerte: 10 opties voor je toekomst Combineer filosofie met een andere opleiding (rechten, sociologie, psychologie, geschiedenis ) Beste (toekomstige)

Nadere informatie

Programmawijzigingen Faculteit Sociale Wetenschappen 2014-2015 en overgangsmaatregelen

Programmawijzigingen Faculteit Sociale Wetenschappen 2014-2015 en overgangsmaatregelen BACHELOR IN DE COMMUNICATIEWETENSCHAPPEN (180 SP) Opgelet: De gehele structuur van de bacheloropleiding is gewijzigd. Voortaan bestaat de opleiding uit drie modules, nl. Discipline, Methode en Ontplooiing,

Nadere informatie

Master of Science in het Sociaal Werk en Sociaal Beleid. Faculteit Sociale Wetenschappen

Master of Science in het Sociaal Werk en Sociaal Beleid. Faculteit Sociale Wetenschappen Master of Science in het Sociaal Werk en Sociaal Beleid Faculteit Sociale Wetenschappen Inhoud & achtergrond Sociaal Werk & Sociaal Beleid Internationale definitie van sociaal werk: Social work is a practice-based

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

Studierichtingen voor de derde graad

Studierichtingen voor de derde graad Studierichtingen voor de derde graad In de derde graad bestaan alle richtingen, behalve humane wetenschappen uit twee hoofddomeinen. Er wordt naast de algemene basis gekozen voor een pakket vakken dat

Nadere informatie

HUMANE WETENSCHAPPEN S I N T - J A N S C O L L E G E. w w w. s j c - g e n t. b e

HUMANE WETENSCHAPPEN S I N T - J A N S C O L L E G E. w w w. s j c - g e n t. b e S I N T - J A N S C O L L E G E w w w. s j c - g e n t. b e Campus Heiveld Heiveldstraat 117 9040 Sint-Amandsberg Tel: 09 228 32 40 heiveld@sjc-gent.be Campus Visitatie Visitatiestraat 5 9040 Sint-Amandsberg

Nadere informatie

Organisatie en management. masteropleiding

Organisatie en management. masteropleiding Organisatie en management masteropleiding 2012 Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 Organisatie en management binnen de Universiteit Antwerpen 5 De opleiding organisatie en

Nadere informatie

STUDIERICHTINGEN DERDE GRAAD

STUDIERICHTINGEN DERDE GRAAD STUDIERICHTINGEN DERDE GRAAD WICO Campus Sint-Hubertus Stationsstraat 5 90 NEERPELT Tel. + 6 07 0 Fax + 6 6 info@shn.wico.be www.shn.wico.be www.wico.be STUDEREN IN DE DERDE GRAAD VAN HET ASO Het doel

Nadere informatie

Overzicht inschrijvingsvereisten Communicatiewetenschappen 2015-2016

Overzicht inschrijvingsvereisten Communicatiewetenschappen 2015-2016 Overzicht inschrijvingsvereisten Communicatiewetenschappen 2015-2016 Bachelor of Science in de Communicatiewetenschappen (180 sp) Algemene regel: studenten die niet slagen voor minstens 30 studiepunten

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

Master in de journalistiek

Master in de journalistiek BRUSSEL t Master in de journalistiek Faculteit Sociale Wetenschappen Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook

Nadere informatie

ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN

ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN ASO - studierichtingen in VIA-TIENEN De onderwijsvorm ASO is een breed algemeen vormende doorstroomrichting waarin de leerlingen zich voorbereiden op een academische of professionele bacheloropleiding.

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt

Nadere informatie

Junior College EEN INITIATIEF VAN

Junior College EEN INITIATIEF VAN Junior College EEN INITIATIEF VAN Junior College is een initiatief van de KU Leuven en KU Leuven Kulak om wetenschap op hoog niveau tot in de klas te brengen. Modules rond wiskunde, geschiedenis en taal

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

WIE? WAT? WAAROM? HUMANE. wetenschappen. Infodocument voor ouders en leerlingen, door het GO! Atheneum Vilvoorde.

WIE? WAT? WAAROM? HUMANE. wetenschappen. Infodocument voor ouders en leerlingen, door het GO! Atheneum Vilvoorde. WIE? WAT? WAAROM? HUMANE wetenschappen Infodocument voor ouders en leerlingen, door het GO! Atheneum Vilvoorde. HUM WET IS HET IETS VOOR MIJ? HUMANE WETENSCHAPPEN VISIE Van leerlingen Humane wetenschappen

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

Toegepaste economische wetenschappen: economisch beleid. masteropleiding

Toegepaste economische wetenschappen: economisch beleid. masteropleiding Toegepaste economische wetenschappen: economisch beleid masteropleiding 2012 Inhoud Welkom 3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen? 4 Economisch beleid binnen de Universiteit Antwerpen 5 De opleiding

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

Valérie Gillis. Universiteit Antwerpen Departement Communicatie. In opdracht voor International Students Office

Valérie Gillis. Universiteit Antwerpen Departement Communicatie. In opdracht voor International Students Office Valérie Gillis Universiteit Antwerpen Departement Communicatie In opdracht voor International Students Office +32 3 265 31 89 internationalstudents@uantwerpen.be Hoger onderwijs in Vlaanderen Twee cycli:

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

WICO Campus Sint-Hubertus Stationsstraat 25 3910 NEERPELT. Tel. +32 11 64 07 01 Fax +32 11 64 41 46. info@shn.be www.shn.be www.wico.

WICO Campus Sint-Hubertus Stationsstraat 25 3910 NEERPELT. Tel. +32 11 64 07 01 Fax +32 11 64 41 46. info@shn.be www.shn.be www.wico. STUDIERICHTINGEN DERDE GRAAD 0-0 WICO Campus Sint-Hubertus Stationsstraat 5 90 NEERPELT Tel. + 6 07 0 Fax + 6 6 info@shn.be www.shn.be www.wico.be STUDEREN IN DE DERDE GRAAD VAN HET ASO Het doel van het

Nadere informatie

Overzicht. Studiekeuze Bachelor-masterstructuur (bama) Overgang SO naar HO Praktisch Studeren doe je zelf maar niet alleen

Overzicht. Studiekeuze Bachelor-masterstructuur (bama) Overgang SO naar HO Praktisch Studeren doe je zelf maar niet alleen Start to study Overzicht Studiekeuze Bachelor-masterstructuur (bama) Overgang SO naar HO Praktisch Studeren doe je zelf maar niet alleen Hoe maak je een goede studiekeuze? Studiekeuze Neem je tijd! begin

Nadere informatie

GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE

GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE GERONTOLOOG WORDEN MASTER OF SCIENCE Behaal een academisch diploma. Ontwikkel uw loopbaan als gerontoloog U bent nu net afgestudeerde bachelor of enige tijd werkzaam als zorgverstrekker in een ziekenhuis,

Nadere informatie

Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?...4. TEW: Economisch Beleid binnen de Universiteit Antwerpen...6

Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?...4. TEW: Economisch Beleid binnen de Universiteit Antwerpen...6 Inhoud Voorwoord...3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?...4 TEW: Economisch Beleid binnen de Universiteit Antwerpen...6 Over Toegepaste Economische Wetenschappen: Economisch Beleid...6 Doelgroep

Nadere informatie

Academiejaar 2014/2015. bachelor. verpleegkunde. verpleegkunde. Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen

Academiejaar 2014/2015. bachelor. verpleegkunde. verpleegkunde. Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen Academiejaar 2014/2015 bachelor verpleegkunde verpleegkunde Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen Bachelor verpleegkunde verpleegkunde Je ideale opleiding kiezen uit het ruime aanbod aan onze hogeschool

Nadere informatie

Master in de meertalige communicatie

Master in de meertalige communicatie BRUSSEL t Master in de meertalige communicatie Faculteit Letteren Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook als

Nadere informatie

Infosessie voor ouders. 1 juli 2019

Infosessie voor ouders. 1 juli 2019 Infosessie voor ouders 1 juli 2019 Programma Studeren aan de KULeuven door Koen Paes (dienst studentenbegeleiding) Studentenleven door Daphne Certyn (VTK) Wat na de ijkingstoets? door Koen Paes Vooraf

Nadere informatie

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2018-2019 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Competentie-invullingsmatrix

Competentie-invullingsmatrix Competentie-invullingsmatrix masterprf Master of Science in de wiskunde Academiejaar 2016-2017 Legende: W=didactische werkvormen E=evaluatievormen Competentie in één of meerdere wetenschappen Wetenschappelijke

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Filosofie

Curriculumevaluatie BA Filosofie Curriculumevaluatie BA Filosofie Beste student, U heeft onlangs het laatste onderdeel van uw bacheloropleiding Filosofie afgerond en staat op het punt het bachelorexamen aan te vragen. Om de kwaliteit

Nadere informatie

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden:

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Theologie en Religiewetenschappen Programma: Religie en Samenleving Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding 1. Voor toelating tot de

Nadere informatie

INFORMATIEBROCHURE HUMANE WETENSCHAPPEN

INFORMATIEBROCHURE HUMANE WETENSCHAPPEN INFORMATIEBROCHURE HUMANE WETENSCHAPPEN Waarom kiezen voor Humane Wetenschappen? Hoe zit onze samenleving in elkaar? Welke mechanismen gaan er schuil achter onze menselijke gedragingen en interacties?

Nadere informatie

Studierichtingen tweede graad

Studierichtingen tweede graad Studierichtingen tweede graad 2 WELKOM Beste ouders Beste leerling De eerste twee jaren van het secundair onderwijs heb je zo goed als achter de rug. Je hebt momenteel al een nieuwe studiekeuze in gedachte

Nadere informatie

Sint-Jozefscollege: studierichtingen 3 de graad ASO

Sint-Jozefscollege: studierichtingen 3 de graad ASO Economie-Moderne Talen Economie Moderne Talen natuurwetenschappen 2 2 Duits 3 3 Engels 3 3 Frans 4 4 economie 5 5 wiskunde 3 3 In deze studierichting wordt inzicht in het economisch gebeuren gecombineerd

Nadere informatie

10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij

10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij 10 Masteropleiding Filosofie & Maatschappij 10.1 Inleiding Dit hoofdstuk bevat gedetailleerde informatie over de doelstellingen, eindkwalificaties en opbouw van de Masteropleiding Filosofie & Maatschappij.

Nadere informatie

VOORBEREIDINGSPROGRAMMA MASTER IN DE VERGELIJKENDE EN INTERNATIONALE POLITIEK (25 à 29 SP)

VOORBEREIDINGSPROGRAMMA MASTER IN DE VERGELIJKENDE EN INTERNATIONALE POLITIEK (25 à 29 SP) VOORBEREIDINGSPROGRAMMA MASTER IN DE VERGELIJKENDE EN INTERNATIONALE POLITIEK (25 à 29 SP) 2015-2016 WIJZIGINGEN 2016-2017 OPO TITEL SP SEM UREN OPO TITEL SP SEM UREN De volgbaarheid van de uurroosters

Nadere informatie

BRUSSEL t. Master in het vertalen Faculteit Letteren Campus Brussel

BRUSSEL t. Master in het vertalen Faculteit Letteren Campus Brussel BRUSSEL t Master in het vertalen Faculteit Letteren Campus Brussel Welkom aan de KU Leuven, een van de grootste en oudste universiteiten van Europa. Met meer dan 250 masteropleidingen aan 16 verschillende

Nadere informatie

Opleiding Master of Science in het sociaal werk en sociaal beleid. Faculteit Sociale Wetenschappen

Opleiding Master of Science in het sociaal werk en sociaal beleid. Faculteit Sociale Wetenschappen Opleiding Master of Science in het sociaal werk en sociaal beleid Faculteit Sociale Wetenschappen Inhoud en achtergrond Kernpunten opleiding 1. Verbreding en verdieping van uw kennis 2. Internationaal

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

Bachelor Politieke Wetenschappen en Sociologie. 3 e opleidingsfase Sociologie. Infosessie 24/09/2018

Bachelor Politieke Wetenschappen en Sociologie. 3 e opleidingsfase Sociologie. Infosessie 24/09/2018 Bachelor Politieke Wetenschappen en Sociologie 3 e opleidingsfase Sociologie Infosessie 24/09/2018 Algemene doelen van de opleiding Methodologisch en theoretisch competente sociologen afleveren, die: Sociale

Nadere informatie

De specifieke lerarenopleiding

De specifieke lerarenopleiding geëngageerd onderzoekend communicatief talent ontwikkelend vakdeskundig leerling gericht samenwerkend De specifieke lerarenopleiding dynamisch leergierig master Jij bent... inspirerend creatief toekomstgericht

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie (120 EC) Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

KIEZEN VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS info ouders basisonderwijs 1, 2 en 3 april 2019

KIEZEN VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS info ouders basisonderwijs 1, 2 en 3 april 2019 KIEZEN VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS info ouders basisonderwijs 1, 2 en 3 april 2019 goed kiezen is als een puzzel maken zorg ervoor dat je alle goede puzzelstukjes verzamelt Kiezen voor het secundair onderwijs

Nadere informatie

A. Engelen, I. Vloeberghs en de faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen. N. Hoevenaegel (kaft), A. Engelen (binnenwerk)

A. Engelen, I. Vloeberghs en de faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen. N. Hoevenaegel (kaft), A. Engelen (binnenwerk) 2 I Colofon Eindredactie Vormgeving Fotografie A. Engelen, I. Vloeberghs en de faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen N. Hoevenaegel (kaft), A. Engelen (binnenwerk) J. Crab, C. Cuypers, Photo Alto

Nadere informatie

SOCIOLOGIE FACULTEIT DER SOCIALE WETENSCHAPPEN

SOCIOLOGIE FACULTEIT DER SOCIALE WETENSCHAPPEN SOCIOLOGIE FACULTEIT DER SOCIALE WETENSCHAPPEN PROGRAMMA WAT GA IK DE KOMENDE 45 MINUTEN VERTELLEN? 1. Waarom sociologie studeren (wat is sociologie?) 2. Waarom sociologie studeren aan de VU? 3. Hoe ziet

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Bachelor Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Bachelor Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel) Bachelor Religiewetenschappen Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR)

Nadere informatie

Bachelor in de politieke wetenschappen en sociologie

Bachelor in de politieke wetenschappen en sociologie Bachelor in de politieke wetenschappen en sociologie 2 de opleidingsfase Infosessie 24 september 2018 Structuur van de bacheloropleiding 1 ste fase 2 de fase 3 de fase Politieke wetenschappen Sociologie

Nadere informatie

Bachelor Italië studies. uva.nl/ba-italiaans

Bachelor Italië studies. uva.nl/ba-italiaans Bachelor 2019-2020 Italië studies uva.nl/ba-italiaans Italië is een land met vele gezichten: alom bekend om zijn architectuur, film, literatuur, mode en design, maar ook wereldberoemd om zijn landschappelijke

Nadere informatie

Master in de seksuologie

Master in de seksuologie Master in de seksuologie Faculteit Geneeskunde Kiezen voor de opleiding seksuologie De seksuologie is een erg jonge wetenschap amper iets meer dan een eeuw oud, waarvan de ontwikkeling lang heeft geleden

Nadere informatie

Master in het vennootschapsrecht

Master in het vennootschapsrecht BRUSSEL t Master in het vennootschapsrecht Faculteit Rechtsgeleerdheid Campus Brussel Welkom aan de KU Leuven, een van de grootste en oudste universiteiten van Europa. Met meer dan 250 masteropleidingen

Nadere informatie

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies Toetsplan Masteropleiding Studies 2017-2018 JAAR 1 semester 1 Blok 1 Blok 2 vaktitel vakcode week 1-7 colleges week 8/9/10 (her)toetsing week 11-17 colleges week 18/19/20 (her)toetsing Conflicten in het

Nadere informatie

Opleidingsspecifiek deel MA Geschiedenis. toelatingseisen opleiding

Opleidingsspecifiek deel MA Geschiedenis. toelatingseisen opleiding Opleidingsspecifiek deel Art.2.1 toelatingseisen opleiding 1. Toelaatbaar tot de opleiding is de bezitter van een Nederlands of een buitenlands diploma van hoger onderwijs, die aantoont te beschikken over

Nadere informatie

Verder studer e n. Zoek de zeven verschillen: bachelor en master

Verder studer e n. Zoek de zeven verschillen: bachelor en master Verder studer e n Zoek de zeven verschillen: bachelor en master Alles over bachelors en masters Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Beleidsdomein Onderwijs Vorming www.hogeronderwijsregister.be Awel,

Nadere informatie

Uitsluiting creditcontract

Uitsluiting creditcontract FACULTEIT SOCIALE WETENSCHAPPEN ONDERWIJS- EN STUDENTENADMINISTRATIE PARKSTRAAT 45 BUS 3600 3000 LEUVEN, BELGIË Uitsluiting creditcontract 1. Toepasselijke bepaling van het onderwijs en examenreglement

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?...4. Master in Organisatie en Management binnen de Universiteit Antwerpen...5

Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?...4. Master in Organisatie en Management binnen de Universiteit Antwerpen...5 Inhoud Voorwoord...3 Waarom studeren aan de Universiteit Antwerpen?...4 Master in Organisatie en Management binnen de Universiteit Antwerpen...5 Over de master in Organisatie en Management...6 Wat maakt

Nadere informatie

SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE

SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel SOCIALE EN BURGERSCHAPSCOMPETENTIE Algemene vorming op het einde van de derde graad secundair onderwijs Voor de sociale

Nadere informatie

Specifieke lerarenopleiding economie

Specifieke lerarenopleiding economie DRIE LOCATIES: ANTWERPEN BRUSSEL, LEUVEN Specifieke lerarenopleiding economie Academiejaar 2014-2015 Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen Aan de slag als leerkracht De specifieke lerarenopleiding

Nadere informatie

Praktische informatie. > Inschrijven. > Hoe lang duurt de opleiding? > Wanneer zijn de examens? > Inschrijvingsgeld. > Meer info?

Praktische informatie. > Inschrijven. > Hoe lang duurt de opleiding? > Wanneer zijn de examens? > Inschrijvingsgeld. > Meer info? Praktische informatie > Hoe lang duurt de opleiding? De colleges starten op 19 september 2006 en eindigen op 11 mei 2007. Ze kunnen plaatsvinden elke werkdag tussen 8u30 en 19u30. > Wanneer zijn de examens?

Nadere informatie

communicatiemanagement

communicatiemanagement BACHELOR communicatiemanagement afstandsonderwijs Werken en tegelijk een diploma Communicatiemanagement behalen? Het kan! 2 Je expertise in de communicatiebranche verder uitbouwen? Je carrière over een

Nadere informatie

NIEUWE CAMPUS ACADEMIEJAAR 2017/2018 STUDEREN COMBINEREN BACHELOR KLEUTER- EN LAGER ONDERWIJS FLEXTRAJECTEN ARTESIS PLANTIJN HOGESCHOOL ANTWERPEN

NIEUWE CAMPUS ACADEMIEJAAR 2017/2018 STUDEREN COMBINEREN BACHELOR KLEUTER- EN LAGER ONDERWIJS FLEXTRAJECTEN ARTESIS PLANTIJN HOGESCHOOL ANTWERPEN NIEUWE CAMPUS ACADEMIEJAAR 2017/2018 STUDEREN COMBINEREN BACHELOR KLEUTER- EN LAGER ONDERWIJS FLEXTRAJECTEN ARTESIS PLANTIJN HOGESCHOOL ANTWERPEN BACHELOR KLEUTER- EN LAGER ONDERWIJS FLEXTRAJECTEN Altijd

Nadere informatie

BACHELOR IN HET COMMUNICATIEMANAGEMENT VRIJSTELLINGEN ACADEMIEJAAR

BACHELOR IN HET COMMUNICATIEMANAGEMENT VRIJSTELLINGEN ACADEMIEJAAR BACHELOR IN HET COMMUNICATIEMANAGEMENT VRIJSTELLINGEN ACADEMIEJAAR 2017-2018 1 Inleiding 2 2 Arteveldehogeschool 3 2.1 Bachelor in het bedrijfsmanagement of IBM 3 2.2 Bachelor in de journalistiek 4 2.3

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding quiz. Specifieke vakken binnen HW VAKDIDACTIEK HUMANE WETENSCHAPPEN. Situering Humane Wetenschappen binnen SO

Inhoud. Inleiding quiz. Specifieke vakken binnen HW VAKDIDACTIEK HUMANE WETENSCHAPPEN. Situering Humane Wetenschappen binnen SO Inhoud VAKDIDACTIEK HUMANE WETENSCHAPPEN Inleiding quiz Situering HW binnen SO Specifieke vakken binnen HW Lessentabel Profiel leerlingen Vervolgopleidingen Jaarplan Ruben Delafontaine Inleiding quiz Surf

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische studies Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

Archeologie in Amsterdam

Archeologie in Amsterdam Archeologie in Amsterdam Archeologie is de studie van samenlevingen, culturen en landschappen door de tijd heen. Fysieke resten van het verleden komen tevoorschijn bij opgravingen, maar worden ook bestudeerd

Nadere informatie

Eindkwalificaties van de bacheloropleiding Geschiedenis

Eindkwalificaties van de bacheloropleiding Geschiedenis Eindkwalificaties van de bacheloropleiding Geschiedenis Afgestudeerden van de opleiding hebben de onderstaande eindkwalificaties bereikt: I. Kennis Basiskennis en inzicht: 1. kennis van en inzicht in het

Nadere informatie

Buitengewoon onderwijs

Buitengewoon onderwijs Academiejaar 2014/2015 Bachelor na bachelor Buitengewoon onderwijs Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen Bachelor na bachelor Buitengewoon onderwijs Een bachelor na bachelor aan onze hogeschool is niet

Nadere informatie

ANTWERPEN t. Master in het tolken. Faculteit Letteren

ANTWERPEN t. Master in het tolken. Faculteit Letteren ANTWERPEN t Master in het tolken Faculteit Letteren Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook als je elders een

Nadere informatie

BEELDENDE EN ARCHITECTURALE KUNSTEN

BEELDENDE EN ARCHITECTURALE KUNSTEN tweede graad KSO BEELDENDE EN ARCHITECTURALE KUNSTEN De tweede graad KSO beeldende en architecturale kunsten is een theoretisch artistiek-creatieve studierichting. In deze studierichting krijg je een uitgebreide

Nadere informatie

Leidraad voor aanvragen van vrijstellingen (EVK)

Leidraad voor aanvragen van vrijstellingen (EVK) Leidraad voor aanvragen van vrijstellingen (EVK) GEZ Gezondheidszorg Departement Gezondheidszorg Campus Oude Luikerbaan 79 3500 Hasselt Verantwoordelijke EVK Ann Bancken (ann.bancken@khlim.be) Academiejaar

Nadere informatie

Lichamelijke Opvoeding

Lichamelijke Opvoeding Academiejaar 2014/2015 bachelor onderwijs Secundair Onderwijs Lichamelijke Opvoeding Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen bachelor onderwijs Secundair Onderwijs Lichamelijke Opvoeding Je ideale opleiding

Nadere informatie

Ontwikkelingen in het hoger onderwijs

Ontwikkelingen in het hoger onderwijs Ontwikkelingen in het hoger onderwijs Liesbeth Hens Departement Onderwijs en Vorming Hoger Onderwijsbeleid liesbeth.hens@ond.vlaanderen.be SLO bachelor na bachelor master na master Professionele bachelor

Nadere informatie

Master in de journalistiek

Master in de journalistiek BRUSSEL t Master in de journalistiek Faculteit Sociale Wetenschappen Welkom aan de KU Leuven, een van de grootste en oudste universiteiten van Europa. Met meer dan 250 masteropleidingen aan 16 verschillende

Nadere informatie

Transnationaal programma in gespecialiseerde vertaling: optie literair vertalen

Transnationaal programma in gespecialiseerde vertaling: optie literair vertalen Transnationaal programma in gespecialiseerde vertaling: optie literair vertalen Welkom aan de KU Leuven, een van de grootste en oudste universiteiten van Europa. Met meer dan 250 masteropleidingen aan

Nadere informatie

Buitengewoon onderwijs

Buitengewoon onderwijs Academiejaar 2015/2016 Bachelor na bachelor Buitengewoon onderwijs Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen Bachelor na bachelor Buitengewoon onderwijs Een bachelor na bachelor aan onze hogeschool is niet

Nadere informatie

Relatie- en communicatiewetenschappen

Relatie- en communicatiewetenschappen Relatie- en communicatiewetenschappen Relaties hanteren op het werk en binnen het gezin NIEUW REL&COM.indd 1 06-05-2009 09:50:02 Doelgroep Met deze opleiding willen we sociaal geïnteresseerde mensen aanspreken

Nadere informatie

Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen. LEUVEN t

Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen. LEUVEN t Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen LEUVEN t Welkom aan de KU Leuven, de grootste en oudste universiteit van België. Je kunt hier je studietraject verderzetten en verrijken, ook als je

Nadere informatie