Juist met het oog op een tijd als deze... Esther 4:14, Johannes 17:1-10 en Efeziërs 2:10

Transcriptie

1 Juist met het oog op een tijd als deze... Esther 4:14, Johannes 17:1-10 en Efeziërs 2:10 Wat is de droom van bijna elk klein meisje? Wat wil ze graag zijn of worden? Juist: prinses! Een prachtige prinsessenjurk aan, schitterende sieraden om, een gouden kroontje op het hoofd... en dan natuurlijk wonen in een mooi paleis. Bij de meeste meisjes komt die droom nooit uit en dat vinden ze later niet zo erg ook. Want het leven van een prinses is minder leuk dan het in de meisjesdromen lijkt. Prinses zijn houdt namelijk veel meer in dan alleen maar mooi zijn: het is een zware verantwoordelijkheid om je volk te dienen. Ik weet niet of het Joodse meisje Esther uit de Bijbel ooit gedroomd heeft om prinses te worden, maar zij kwam wél in een paleis te wonen. Het verhaal lijkt wel een sprookje en spreekt erg tot de verbeelding. Ze woonde in ballingschap in een vreemd land, won toen de Miss Perzië verkiezingen en werd de nieuwe koningin in een wereldrijk. Maar voor Esther werd het leven er niet makkelijker op. Want het lot van het hele Joodse volk kwam op haar schouders te liggen, toen minister Haman van koning Ahasveros toestemming kreeg om alle Joden in het hele koninkrijk van de Meden en Perzen uit te roeien. En waarom? Omdat één enkele Jood weigerde te buigen voor de trotse Haman. De weigeraar was Mordechai, de neef van Esther, die haar had opgevoed omdat zij geen ouders meer had. Mordechai bleef zich voor het meisje verantwoordelijk voelen: hij zat elke dag in de poort van het paleis. Bij toeval ontdekte hij daardoor dat twee lijfwachten van plan waren de koning te vermoorden. Mordechai melde dit bij Esther en zo werd de aanslag voorkomen. Het gebeuren wordt netjes opgetekend in de kronieken, al krijgt Mordechai geen beloning. Maar dan neemt het sprookje van het weesmeisje dat een machtige koningin werd dus een dramatische wending: de machtige Haman wil alle Joden ombrengen. Mordechai ziet in dat Esther haar invloedrijke positie nu ten goede kan gebruiken om de Joden te redden. Zij moet naar de koning gaan om hem te vertellen wat Hamans plannen betekenen! Maar ze durft niet en we vallen nu midden in een conversatie tussen Esther en Mordechai, die via de hoveling Hatach met elkaar communiceren. Ester droeg Hatach op om Mordechai het volgende te antwoorden: Alle dienaren van de koning en de inwoners van alle provincies van het koninkrijk weten dat er maar één wet geldt voor iedere man of vrouw die zonder ontboden te zijn naar de koning gaat en in de binnenhof komt: die persoon wordt ter dood gebracht. Alleen degene wie de koning zijn gouden scepter toesteekt, brengt het er levend af. Wat mijzelf betreft, ik ben nu al in geen dertig dagen bij de koning ontboden. Esters woorden werden aan Mordechai overgebracht. Toen liet Mordechai het volgende antwoord aan Ester geven: Beeld je maar niet in dat jij, omdat je in het koninklijk paleis woont, als enige van alle Joden zult ontkomen. Als jij nu je mond niet opendoet, nu het moment daar is, komt er van een andere kant wel uitkomst en redding voor de Joden. Maar jij en je vaders familie komen dan om. Wie weet ben je juist koningin geworden met het oog op een tijd als deze. (Esther 4:10-14 NBV) In het hele boekje Esther komt de naam van God niet voor. En toch... als je goed leest zie je hoe Gods hand in het verhaal aanwezig is. Je voelt het in de dringende oproep van Mordechai aan Esther: als jij het niet doet, komt er van een andere kant wel uitkomst en redding... wie weet ben je hierom wel koningin geworden juist met het oog op een tijd als deze... 1

2 Eigenlijk spreekt uit Mordechais woorden een diep geloof in de trouw van Israëls God: als jij, Esther, je verantwoordelijkheid niet neemt, dan zorgt God wel voor een ander die voor de Joden opkomt. God heeft zich toch aan zijn volk verbonden? Hij heeft Israël toch met een bepaald doel tot Zijn eigendom en oogappel gemaakt? Je kunt God niet tegenwerken, dus als jij niet meewerkt zal Hij via een andere route tot zijn doel komen. Maar misschien ben je juist koningin geworden omdat Hij je zo wil laten meewerken aan Gods plannen! Je kunt je aan die verantwoordelijkheid onttrekken, maar daarmee doe je uiteindelijk jezelf tekort. Esther zwicht voor deze argumenten van Mordechai en ze gaat naar de koning. Die is haar toevallig erg genegen en gaat in op de uitnodiging van Esther om samen met Haman bij haar te komen dineren zo zoekt ze naar een geschikt moment om de koning te vertellen over de ramp die het Joodse volk boven het hoofd hangt. In het boekje Esther is veel ruimte voor ogenschijnlijke toevalligheden. Toevallig wordt Esther een Joods weesmeisje dat zonder toekomst in ballingschap leeft de koningin van een wereldrijk. Toevallig hoort Mordechai van de moordplannen die de lijfwachten hebben. Toevallig vergeet men hem daar een passende beloning voor te geven. Toevallig kan de koning de nacht voordat Esther hem over Hamans gemene plannen wil vertellen niet slapen en wil hij voorgelezen worden uit de kroniekboeken. Toevallig komt dan het gedeelte aan bod over de moordaanslag en de heldenrol van Mordechai daarbij. Toevallig ontdekt de koning dan dat Mordechai nooit beloond is. Toevallig is Haman die ochtend al vroeg in het paleis en toevallig moet juist Haman het eerbetoon aan Mordechai organiseren en uitvoeren o ironie! Ja, ja... zóveel toeval dat kan geen toeval meer zijn! Inderdaad: het ís ook geen toeval, het is Gods hand in de geschiedenis. Maar dat zie je pas achteraf, als je de afloop kent. Op het moment zélf heb je Gods handelen meestal niet in de gaten. Dat is ook voor ons denk ik wel herkenbaar. Pas achteraf ontdek je soms hoe God jouw leven heeft geleid en hoe Hij je op een plaats of positie heeft gebracht waar je van betekenis kunt zijn. Later zie je dan in hoe God de omstandigheden gebruikte om zijn plannen met jou uit te voeren. Mordechais woorden getuigen van een groot geestelijk inzicht en van vertrouwen op God: Esther, God wil jou op dit moment gebruiken, want juist met het oog op deze tijd bracht Hij jou op deze unieke en hoge positie. Niets doen is nu geen optie meer, je kunt ons redden! Gods plannen hebben altijd een heilzaam en reddend doel. Daardoor kan Hij zijn grootheid en liefde laten zien. Zo wil Hij Zijn heerlijkheid tonen in wat Hij doet. En daar gebruikt Hij mensen voor. Maar hoe kunnen je als mens dan Gods heerlijkheid tonen? Eenvoudig door je aan God over te geven, door Hem toe te laten Zijn heerlijkheid door je heen te laten schijnen. Eén meisje kon daarom een heel volk redden. Met kleine mensen kan God grootse dingen doen die passen in Zijn grote plan van redding en bevrijding. Esther nam die verantwoordelijkheid, ook al was dat moeilijk en spannend. Het leverde uiteindelijk veel vrucht op: haar volk werd gered en haar God werd verheerlijkt tot op de dag van vandaag vieren de Joden het Purimfeest als herinnering aan Gods trouw! Als ze het niet had gedaan, dan was er wel van een andere kant hulp en redding gekomen. Dat vind ik een bemoedigend en bevrijdend zinnetje: Gods plannen hangen blijkbaar niet af van de bereidwilligheid van individuele mensen gelukkig maar, dat zou de last en verantwoording té zwaar maken. 2

3 Alhoewel... er was een plan van God dat wél van de bereidwilligheid van één mens afhankelijk was. En van het slagen van dat plan hing zelfs de redding van de hele wereld af. Dat was Gods plan om de wereld te redden uit de vernietigende macht van zonde en dood. Die loodzware last legde God op de schouders van Jezus van Nazareth. Ook deze Mens was zich bewust van zijn positie, Hij wist dat Hij juist met het oog op deze opdracht mens onder de mensen was geworden. Hij wist, dat Hij Gods heerlijkheid zou tonen door zijn verantwoordelijkheid te nemen. Hij wist, dat lijden en sterven zijn levensdoel was. We lezen nu een stukje uit het gebed dat Jezus bad tijdens het Laatste Avondmaal, vlak voordat Hij zou sterven: Vader, nu is de tijd gekomen, toon nu de grootheid van Uw Zoon, dan zal de Zoon Uw grootheid tonen. Hij heeft van U macht over alle mensen ontvangen, de macht om iedereen die U Hem gegeven hebt het eeuwige leven te schenken. Het eeuwige leven, dat is dat zij U kennen, de enige ware God, en Hem die U gezonden hebt, Jezus Christus. Ik heb op aarde Uw grootheid getoond door het werk te volbrengen dat U Mij opgedragen hebt. Vader, verhef Mij nu tot Uw majesteit, tot de grootheid die Ik bij U had voordat de wereld bestond. Ik heb aan de mensen die U Mij uit de wereld gegeven hebt Uw naam bekendgemaakt. Zij waren van U, maar U hebt hen aan Mij gegeven. Ze hebben Uw woord bewaard, en nu begrijpen ze dat alles wat U Mij hebt gegeven, van U komt. Ik heb de woorden die Ik van U ontvangen heb aan hen doorgegeven, zij hebben ze aanvaard en nu weten ze echt dat Ik van U gekomen ben, en ze geloven dat U Mij hebt gezonden. Ik bid voor hen. Ik bid niet voor de wereld, maar voor de mensen die U Mij hebt gegeven, omdat zij van U zijn - alles wat van Mij is, is van U, en alles wat van U is, is van Mij - en omdat in hen Mijn grootheid zichtbaar geworden is. (Joh.17:1-10 NBV) Jezus wist dat de tijd gekomen was om de grootheid van God te tonen. Dit was zijn bestemming: Hij leefde om te redden door te sterven, om Gods grootheid te tonen in zijn nederigheid en gehoorzaamheid. Dus net als bij Esther: Jezus was mens geworden juist met het oog op deze opdracht! Maar dat te weten maakte het voor Jezus niet gemakkelijker! Integendeel, Hij zag er enorm tegen op en Hij had net als Esther zijn angsten en onzekerheid: De tijd is gekomen dat de Mensenzoon tot majesteit wordt verheven. Waarachtig, Ik verzeker u: als een graankorrel niet in de aarde valt en sterft, blijft het één graankorrel, maar wanneer hij sterft draagt hij veel vrucht. Wie zijn leven liefheeft verliest het, maar wie in deze wereld zijn leven haat, behoudt het voor het eeuwige leven. Wie Mij dient moet Mij volgen: waar Ik ben zal ook mijn dienaar zijn, en wie Mij dient zal door de Vader geëerd worden. Nu ben Ik doodsbang. Wat moet Ik zeggen? Vader, laat dit ogenblik aan Mij voorbijgaan? Maar hiervoor ben Ik juist gekomen. (Joh. 12:23-27 NBV) Wat een indringende, hartverscheurende woorden. Maar Jezus nam zijn verantwoordelijkheid ondanks zijn doodsangsten. Want voor deze taak was Hij door God in deze positie gebracht. Dit paste in Gods grote plan van redding en verlossing. Door zijn gehoorzaamheid bracht Jezus veel vrucht voort. Jij en ik wij zijn een vrucht van wat Jezus heeft gedaan, want wij geloven in Hem en daardoor krijgen wij deel aan de verlossing die Hij bracht. Hij gaf zich net als Esther over aan Gods wil, zodat God in Hem een groot werk kon verrichten. 3

4 Maar heb je goed gehoord wat Jezus bad? Ik bid voor hen... omdat in hen mijn grootheid zichtbaar geworden is... Wie mij dient moet mij volgen... (17:9, 10; 12:26) Ook wij worden geroepen om Gods grootheid zichtbaar te maken. God verheerlijken doen we door vrucht te dragen, zo zegt Jezus: De grootheid van mijn Vader zal zichtbaar worden wanneer jullie veel vrucht dragen en mijn leerlingen zijn. (Johannes 15:8 NBV) Elke gelovige weet wel, dat God met zijn of haar leven een plan heeft. Maar tussen weten en het echt ervaren zit vaak wel een kloof. Want wat is dan Gods plan met mijn leven? Wie ben ik nou eigenlijk? Zou mijn leven er iets toe doen in Gods grote plan? Met welk doel ben ik er eigenlijk hier op aarde? Bij Esther was het achteraf gezien wel duidelijk: God had grootse plannen met haar en doordat zij haar verantwoordelijkheid nam leverde het veel vrucht op en werd God groot gemaakt. Bij Jezus is het nóg duidelijker. Hij was de graankorrel die door te sterven enorm veel vruchten voortbracht, zodat Zijn Vader tot op de dag van vandaag daardoor geëerd wordt. Maar jouw leven is vast niet zo dramatisch en heeft geen kosmische impact. En tóch heeft God ook een plan met jouw en mijn leven. We lezen bijvoorbeeld in Efeze 2:10: Want wij zijn Zijn maaksel, geschapen in Christus Jezus om goede werken te doen, die God van tevoren bereid heeft, opdat wij daarin zouden wandelen. (HSV) Gods werk zijn wij, geschapen in Christus Jezus, om in ons leven de goede werken te doen die God voor ons heeft bereid, opdat wij daarin zouden leven. (WV95) Dát is het doel van ons leven: de goede werken te doen die God voor ons heeft klaargelegd. We hoeven ze niet zelf te verzinnen, het ligt al voor ons klaar. Ze passen bij jouw situatie, jouw karakter, jouw talenten en gaven, jouw keuzes en jouw verantwoordelijkheden. Zo wil God zijn plan met jouw leven in je uitwerken. Er zit wel een spanningsveld tussen Gods plannen en jouw menselijke keuzes: hoe vrij ben je om je eigen keuzes te maken? Kun je God voor de voeten lopen als je verkeerd kiest? Ik denk dat het verhaal van Esther ons laat zien, dat we onze verantwoordelijkheid hebben om voor God te leven, maar dat je desondanks vrij bent om te kiezen. Je kunt Gods plan niet tegenwerken, Hij zal zijn wil altijd uitvoeren is het niet door jou, dan via een andere weg. Het is daarom niet de vraag of je Gods plannen kunt tegenwerken, maar het is de uitnodiging of je in Gods plannen wilt meewerken. En dan kan iets kleins heel groot worden. Want als jij je aan Gods wil overgeeft, mag je ook delen in de vreugde dat de heerlijkheid van God in jou zichtbaar wordt. Dan merk je soms ineens dat jouw leven een doel heeft, omdat je iets mag betekenen voor een ander en daarin voor God. Misschien begrijp je dan plotseling beter, waarom bepaalde dingen in je leven gebeurd zijn en ontwaar je iets van Gods plan met jou. Kijk vandaag of de komende week eens terug op hoe je leven tot nu toe verlopen is. Was het allemaal toeval? Welke invloed hebben je eigen keuzes gehad op je leven? En waarop had je juist geen invloed? Kun je iets ontdekken van Gods hand in jouw leven? Waarom ben je wat je nu bent op en waarom ben je dat op de plaats waar je nu bent? Welke gebeurtenissen of personen uit het verleden hebben invloed op jou en je keuzes gehad? 4

5 Meestal zie je pas achteraf hoe God jouw leven leidt en krijg je later in de gaten dat je een plekje inneemt in Gods plannen. Misschien zie je er nu nog helemaal niets van, maar ik blijf geloven dat God ook met jouw leven een uniek plan heeft dat past bij jouw keuzes, jouw persoonlijke situatie en jouw mogelijkheden. Een plan om van betekenis te zijn, in het groot of in het klein. Misschien zie je het nu al wél: hoe God de omstandigheden gebruikte om jou een bepaalde kant op te sturen, zodat Hij jou kon gebruiken om voor anderen van betekenis te zijn. Dan krijgen toevallige omstandigheden een betekenis die groter is dan je eerst had gedacht. Dat is de uitdaging voor ons: willen wij onze verantwoordelijkheid nemen op de plek die we innemen tussen de mensen die schijnbaar toevallig om ons heen zijn? Door voor anderen van betekenis te willen zijn, mogen we Gods liefde voor mensen tonen. Als we ons aan Gods plan met ons leven overgeven, maken we Hem groot. Het leven met God is heus niet altijd gemakkelijk, soms zou je liever voor bepaalde situaties willen weglopen. Maar wat een bemoediging dat Jezus voor ons bidt, zodat in ons Zijn grootheid zichtbaar kan worden (Joh. 17:9-10, 20). Wat een geruststelling dat we onze goede werken niet zelf hoeven te zoeken of bedenken, maar dat God ze voor ons klaarlegt om daarin te leven. Goede werken zijn dus niet bedoeld om iets bij God te verdienen of van Hem gedaan te krijgen. Nee, goede werken zijn het gevolg van geloof, het resultaat van Jezus volgen. Want wie Jezus volgt, ontvangt zijn Heilige Geest (Hand.2:38). En die Geest stelt je in staat om vrucht voort te brengen in je dagelijks leven. Als jij je door de Heilige Geest laat leiden, kan God je gebruiken in zijn plan met jouw leven. Hoe doe je dat, je door de Geest laten leiden? Door bijvoorbeeld in moeilijke of spannende situaties te bidden: Heer, ben ik misschien juist met het oog op een tijd als deze hier op dit moment? Hoe kan ik U dan in deze situatie verheerlijken? Zo biddend geef je jezelf over aan Gods wil. Ik vertrouw er op, dat je dan ook kracht van Hem ontvangt (1 Petr.4:11) om je verantwoordelijkheid te kunnen nemen. Ga je die uitdaging aan? Amen Soest, 24 februari 2013 Purim, 14 adar 5773 De Bijbelteksten in deze preek zijn ontleend aan NBV: de Nieuwe Bijbelvertaling, Nederlands Bijbelgenootschap 2004/2007 HSV: de Bijbel in de Herziene Statenvertaling, Stichting HSV 2010 WV95: de Willibrordvertaling (herziene editie), Katholieke Bijbelstichting