Jaarverslag Groei door aandacht en uitdaging. Hoofdstuk - Fontys Jaarverslag

Transcriptie

1 Jaarverslag 2012 Groei door aandacht en uitdaging Hoofdstuk - Fontys Jaarverslag

2 2 Fontys Jaarverslag 2012

3 Jaarverslag 2012 Groei door aandacht en uitdaging Fontys Jaarverslag

4 Inhoudsopgave Verhoging van de onderwijskwaliteit als grootste uitdaging 6 Bericht van de Raad van Toezicht 7 1. Fontys en omgeving 1.1 Profiel Missie en visie Strategische doelstellingen Instellingstoets Kwaliteitszorg Sturingsfilosofie Stakeholders en omgeving Samenwerking Kengetallen Duurzaamheid Studenten 2.1 Studentennota: visie en ambitie Studenttevredenheid Studiekeuze Toelatingsbeleid Aansluiting met vo en mbo Uitvalpreventie en studierendement Onderwijs 3.1 Onderwijsvisie Kwaliteit/accreditatie Ontwikkelingen portfolio Internationalisering De professionele markt Onderwijsleeromgeving Onderzoek 4.1 Onderzoeksambities Lectoraten Promotiebeleid Onderzoeksprogramma s Kwaliteit Kennisvalorisatie Stakeholders Medewerkers 5.1 HR Ambities Personeelsbeleid Organisatieaanpassingen Bijzondere prestaties medewerkers Fontys Jaarverslag Inhoudsopgave

5 6. Governance 6.1 College van Bestuur Raad van Toezicht Medezeggenschap Studenteninspraak Horizontale verantwoording Interne beheersing In control statement Bezoldiging leden College van Bestuur Declaraties leden College van Bestuur Bezoldiging leden Raad van Toezicht Financiële resultaten 7.1 Strategische doelstellingen Financieel resultaat Kengetallen Verkorte jaarrekening Financiering Treasury Begroting Controleverklaring van de onafhankelijke accountant...43 Bijlagen I Organogram...44 II Externe prijzen Fontysstudenten en medewerkers...45 III Overzicht lectoraten...50 IV Kengetallen medewerkers...51 V Kengetallen studenten...52 Inhoudsopgave - Fontys Jaarverslag

6 Verhoging van de onderwijskwaliteit als grootste uitdaging Een tevreden beroepenveld, uitdagende studieprogramma s en hoogopgeleide docenten zijn de cruciale karakteristieken van onderwijskwaliteit. Het zijn deze aspecten die Fontys dan ook hoog in het vaandel heeft staan, en waar ze in sturing, in monitoring en in borging voortdurend scherp op is. Een cultuur van eigenaarschap in alle lagen van de organisatie ligt aan de basis daarvan. Fontys is er ten volle van overtuigd dat de eigen verantwoordelijkheid van niet alleen de directeur of opleidingsverantwoordelijke, maar ook en vooral van de docent en de student essentieel is om die onderwijskwaliteit te kunnen handhaven en voortdurend te verbeteren: verantwoordelijkheidsbesef en gevoel van eigenaarschap tot in de haarvaten van de organisatie. Fontys heeft in 2012 opnieuw hard gewerkt om deze ambities waar te maken. Niet door centrale uniformering of standaardisering, maar door kleinschaligheid, inrichting van learning communities, ruimte voor diversiteit en couleur locale en oog voor de menselijke maat. Het is om die reden dat het College van Bestuur ook in het jaar 2012 weer een bezoek aan alle instituten heeft gebracht. In het gesprek met medewerkers en studenten stond de betrokkenheid centraal waarmee dagelijks wordt gewerkt aan het waarmaken van onze ambities als kwaliteitshogeschool. Fontys heeft in 2012 prestatieafspraken gemaakt met OCW. Ze heeft daartoe de Fontys Kwaliteitsagenda ingebracht, aangevuld met een overzicht van initiatieven waarmee krachtig wordt ingezet op de regionale verankering en verbinding met het werkveld. Een Reviewcommissie beoordeelde de kwaliteit van de plannen als zeer goed. Ondanks dat resultaat beschouwt het bestuur dergelijke financiële prikkels niet als een effectief middel om de kwaliteit daadwerkelijk een impuls te geven. Die kwaliteit wordt immers bepaald door docenten die in staat en gemotiveerd zijn om studenten uit te dagen en te laten groeien. In 2012 zijn opnieuw belangrijke stappen gezet richting het kwaliteitsniveau dat Fontys in 2015 wil bereiken. Kwaliteit groeit en ook de tevredenheid van studenten en medewerkers neemt toe. De tevredenheid van studenten bleef bij de NSE ten aanzien van 2011 gelijk met 3,7 op een 5-puntschaal en steeg bij de Fontysmonitor naar 6,8. De medewerkerstevredenheid steeg naar 7,2 daar waar die in 2011 nog met een 7,0 gewaardeerd werd. Het opleidingsniveau van de docenten nam toe. In 2012 had 69 procent van de docenten een opleidingsniveau dat ten minste op masterniveau lag. Ook voor wat betreft het ziekteverzuim is na een verslechtering in 2011 in 2012 weer een dalende lijn ingezet. Fontys is financieel gezond en werkt hard aan een beter studiesucces en uitdagend studieklimaat. Fontys trof in 2012 voorbereidingen voor de Instellingstoets Kwaliteitszorg (ITK). Uit de, in dit kader geschreven, Kritische Refelectie Fontys Hogescholen, Groei door aandacht en uitdaging blijkt de overtuiging van Fontys dat ze de in dit rapport beschreven kwalificering kwaliteitshogeschool kan waarmaken. Uit het rapport kwamen ook belangrijke uitdagingen voor de toekomst naar voren. a. De kwaliteit van het onderwijs kan en mag nog steeds omhoog. De rendementen moeten omhoog met behoud van en liever nog versterking van de kwaliteit van het onderwijs. b. Op het gebied van docentprofessionalisering zijn reeds vele stappen gezet, echter verdere professionalisering van docenten en meer masteropgeleiden voor de klas zijn de ambities voor de korte termijn. c. Het studieklimaat vraagt aandacht, onder andere verhoging van de studielast, maar ook de realisatie van de kleine kwaliteit (met name roosters, nakijktijd toetsen, contacttijd, onderwijsinformatie), moet bij een aantal instituten beter. d. De diverse opleidingen hebben reeds intensieve contacten met het werkveld. Meer inzicht in de tevredenheid van het werkveld over het eindniveau van de afgestudeerden is gewenst, net als een nog grotere betrokkenheid van het werkveld bij de inhoud van de opleiding. Boven dat alles is het echter een cultuur van eigenaarschap die van Fontys een kwaliteitshogeschool maakt. Onderwijskwaliteit gedijt slechts in een cultuur van elkaar scherp houden en eigen rekenschap en verantwoordelijkheid. Het zijn deze aspecten die de Fontysorganisatie in toenemende mate kenmerken, maar nog altijd onvoldoende in de gehele organisatie zijn ingedaald. Dat is de uitdaging voor de komende periode. Tevens heeft Fontys in 2012 haar opleidingenaanbod verder geconcentreerd in Zuidoost-Nederland. De opdracht is helder: kwalitatief hoogwaardig onderwijs leveren zodat dé professionals afgeleverd worden waar de arbeidsmarkt behoefte aan heeft! Namens het College van Bestuur, Marcel Wintels 6 Fontys Jaarverslag Voorwoord

7 Bericht van de Raad van Toezicht De wederom gezonde financiële exploitatie 2012 en de inhoudelijk gevolgde koers stemmen tot tevredenheid. Het verbeteren van de kwaliteit stond immer hoog op de agenda. De Raad van Toezicht heeft er ook in 2012 scherp op toegezien dat Fontys haar kwaliteitsagenda steeds verder realiseerde. Het vertrouwen dat de Raad eind 2011 uitsprak over de verdere doorgroei in kwalitatief opzicht, is in 2012 waargemaakt. De Raad van Toezicht kijkt terug op een bijzonder jaar. Op verzoek van de minister van OCW werd bestuursvoorzitter M. Wintels gedurende een half jaar beschikbaar gesteld om leiding te geven aan de reddingsoperatie van de Amarantis Onderwijsgroep. Dit gaf een bijzondere druk op het College van Bestuur en de instituuts- en dienstendirecteuren van Fontys. De Raad van Toezicht vindt dat de organisatie er uitstekend in geslaagd is om deze periode prima door te komen en bedankt daarvoor de beide andere leden van het College van Bestuur en de directeuren. Daarnaast ook een woord van dank voor M. Wintels, die beide taken (voor Fontys op hoofdlijnen) voor die periode waar wist te maken. Steeds meer bepaalt de inhoudelijke koers de agenda van de Raad. In het bijzonder vraagt de strategische positionering van Fontys in relatie tot de regio Tilburg-Eindhoven-Venlo-Sittard aandacht. De Raad van Toezicht heeft zijn eigen functioneren in 2012 geëvalueerd. Samengevat vindt hij dat in een gezonde, want open en kritische houding, ten opzichte van het College van Bestuur wordt opereerd. De Raad spreekt zijn waardering uit voor de grote inzet waarmee de medewerkers van Fontys hebben bijgedragen aan de bereikte resultaten. Het College van Bestuur wordt bedankt voor de goede samenwerking. De Raad van Toezicht wenst alle medewerkers veel succes bij het nemen van het eigenaarschap voor het onderwijs, het bijdragen aan het creëren van een uitdagend studieklimaat voor de studenten en het ontwikkelen van de eigen professionaliteit. Namens de Raad van Toezicht, prof.dr. F.A. van der Duyn Schouten, voorzitter (Een volledig verslag van de Raad van Toezicht is te vinden in hoofdstuk 6, Governance) Bericht van de Raad van Toezicht - Fontys Jaarverslag

8 1. Fontys en omgeving 1.1 Profiel Fontys Hogescholen is met ruim studenten, personeelsleden en een onderwijsaanbod in bijna alle sectoren, een van de grootste hoger onderwijsinstellingen van Nederland. Fontys bestaat uit 29 onderwijsinstituten die ruim 100 bacheloropleidingen verzorgen in de varianten voltijd, deeltijd, duaal en in-service. Daarnaast verzorgen zij 24 mastervarianten en 11 Associate degrees. Cursussen en trainingen worden in stedelijke centra - vooral in Zuid-Nederland - aangeboden. Naast onderwijs legt Fontys zich - met onder andere 34 lectoraten - toe op praktijkgericht onderzoek, kennisinnovatie en contractactiviteiten. Juridische en interne organisatiestructuur Fontys is een stichting die haar organisatiestructuur heeft opgebouwd rond de processen: Bestuurlijk: het College van Bestuur vormt het bevoegd gezag en fungeert als resultaatverantwoordelijke eenheid onder de Raad van Toezicht. Primair: 29 instituten hebben onderwijs, ieder in hun eigen marktsegment, als kerntaak. Daarnaast voeren zij onderzoek en contractactiviteiten uit, gericht op kennisvalorisatie. Ondersteunend: zeven diensten verrichten ondersteunende werkzaamheden ten behoeve van het onderwijs, toegepast onderzoek, de contractactiviteiten en het College van Bestuur. 1.2 Missie en visie Focus op het onderwijs Fontys Hogescholen leidt professionals op, (jong) volwassenen die op hbo-niveau een bijdrage leveren aan hun professie. Om die doelstelling zo goed mogelijk te realiseren ligt de focus van Fontys op het onderwijs: de interactie tussen de docent en de student. Praktijkgericht onderzoek, internationalisering en regionale inbedding zijn geen doel op zich, maar dragen aantoonbaar bij aan de kwaliteit van het onderwijs en aan het studiesucces van de studenten. Het werkveld wordt zoveel mogelijk bij het onderwijs betrokken, tijdens het onderwijsproces zelf als ook bij de toetsing van de bereikte resultaten. Groei door aandacht en uitdaging Kernwaarde van Fontys is Groei door aandacht en uitdaging : De aandacht voor persoonlijke en professionele groei zit in het hart van het onderwijs, waar de interactie tussen medewerker en student plaatsvindt. Voor de medewerkers betekent dit dat zij bevlogen zijn en gewaardeerd worden door de studenten om hun deskundigheid en vakinhoudelijke inspiratie. Voor studenten betekent het dat ze kansen krijgen maar ook verantwoordelijkheid nemen. Gaandeweg de opleiding neemt de student meer eigen verantwoordelijkheid en initiatief, daartoe aangemoedigd door studieactiviteiten die plaatsvinden in een omgeving die uitdaagt tot actieve vormen van leren. Zo laat Fontys de student groeien tot een professional die vanuit zijn persoonlijke kracht een waardevolle bijdrage levert aan de eigen beroepspraktijk en de maatschappij. In lijn met de missie Groei door aandacht en uitdaging hanteert Fontys in al haar uitingen de slogan Denk Groter. Fontys stimuleert persoonlijke groei door aandacht te geven, te prikkelen en uit te dagen om de eigen talenten maximaal te ontplooien. Om haar positionering te onderstrepen organiseerde Fontys in 2012, in samenwerking met het Eindhovens Dagblad en Omroep Brabant, een zestal Denk Groter Debatten waarin studenten in debat gingen met toppers op allerlei vakgebieden zoals politiek, sport en media. Groot in kleinschaligheid Fontys wil groot zijn in kleinschaligheid. Elke opleiding vormt een thuisbasis voor studenten en docenten. Het is een learning community, een uitdagende en inspirerende onderwijsleeromgeving waarin steeds wordt gestreefd naar optimale interactie tussen student en docent. Elke opleiding heeft eigen docenten, een eigen gebouw of een vleugel in een gebouw. Eigenheid en community worden gestimuleerd en gekoesterd. Vrijheid in gebondenheid Fontys is ervan overtuigd dat de context en omgeving waarbinnen de opleiding opereert door de aard van de beroepsgroep wordt bepaald. Dat leidt tot diversiteit binnen de instelling en ruimte aan de instituten voor aanpak, vormgeving en cultuur van het onderwijs. De sturingsfilosofie van Fontys kenmerkt zich door Vrijheid in gebondenheid. Het College van Bestuur stuurt op integrale verantwoordelijkheid bij de directeuren van de instituten en de diensten. Zo zijn de lijnen kort en is er een sterk gevoel van 8 Fontys Jaarverslag Fontys en omgeving

9 eigenaarschap en eigen verantwoordelijkheid. De directeuren leggen verantwoording af aan het College van Bestuur over hun resultaten binnen de afgesproken kaders. Indien een instituut of dienst wil afwijken van deze kaders geldt het principe pas toe of leg uit. De processen worden zo veel mogelijk decentraal - dicht bij het primaire proces - georganiseerd, vanuit de visie decentraal wat kan en centraal wat moet. Kwaliteit in Learning Communities In de nota Kwaliteit in learning communities: prioriteiten en accenten (2009) heeft Fontys de volgende strategische prioriteiten en accenten vastgelegd. Ook in 2012 waren onderstaande hiervan afgeleide keuzes onverminderd van kracht: Focus op de bacheloropleidingen en door de overheid bekostigde masteropleidingen De bachelor- en door de overheid bekostigde masteropleidingen vormen het hart van het Fontysonderwijs. Er wordt selectief omgegaan met Associate Degree-programma s en zakelijke dienstverlening. Fontys verbindt onderzoek, internationalisering en kennisinnovatie expliciet aan het onderwijs en legt daarbij de nadruk op beroepsontwikkeling en -innovatie. Internationale activiteiten krijgen vorm afhankelijk van de oriëntatie van de opleiding. Inbedding in de omgeving Fontys onderhoudt systematisch relaties met externe stakeholders. Naast relaties met het beroepenveld en alumni, bouwt Fontys op zowel concern- als instituutsniveau aan structurele relaties met binnen- en buitenlandse partners. De context en omgeving waarbinnen de opleiding opereert wordt bepaald door de aard van de beroepsgroep. Participatie van de opleidingen in landelijk sectoroverleg en in netwerken, authentieke beroepssituaties die sturend zijn voor opdrachten en projecten, strategische en operationele samenwerking (met name in stages) met bedrijven en instellingen evenals de beroepsgerichtheid en praktijkervaring van kern- en gastdocenten zorgen voor de juiste inhoudelijke hbo-oriëntatie. Streven naar excellentie Fontys biedt inspirerend en uitdagend onderwijs en wil haar studenten maximaal stimuleren om hun talenten verder te ontwikkelen. Het onderwijs wordt verzorgd door gemotiveerde professionals voor wie alleen goed (presteren) goed genoeg is. In de visie van Fontys gedijt inspirerend en uitdagend onderwijs het beste in een cultuur van kwaliteit en betrokkenheid. Streven naar excellentie betekent streven naar hoge kwaliteit op inhoudelijk, organisatorisch en cultureel niveau. Professionele onderwijsorganisatie De kwaliteit van onderwijs wordt niet alleen bepaald door inhoud, maar vooral ook door de kwaliteit van de medewerkers en van de organisatie (inclusief goede voorzieningen). Bij Fontys staan de student en zijn leerproces centraal. Dat blijkt niet alleen uit de kwaliteit van de inhoud van het onderwijs, maar ook uit de kwaliteit van de mensen die daarin werken en de middelen en voorzieningen die hen ten dienste staan. In het besef dat personele ontwikkeling berust op een mix van eigen inzet en facilitering door de organisatie investeert Fontys in professionele scholing. Fontys investeert daarnaast in functionele en aantrekkelijke onderwijsgebouwen en ziet erop toe dat de ondersteunende systemen voldoen aan de gestelde eisen. 1.3 Strategische doelstellingen In de notitie Kwaliteit volgens Fontys en de Fontys Kwaliteitsagenda voor zijn uitgangspunten, criteria en doelen nader uitgewerkt die Fontys zichzelf heeft gesteld. Het zijn de prestaties die Fontys vanuit haar maatschappelijke verantwoordelijkheid de samenleving wil leveren. Het realiseren van deze ambitie vraagt om een grote professionele gedrevenheid,een sterke focus op de kwaliteit van het onderwijs en adequate begeleiding van de Fontysstudent. Het betreft het hart van de activiteiten die Fontysbreed in uitvoering zijn. Met ambitieuze doelstellingen op het gebied van rendement, docentprofessionalisering, contacttijd, propedeusenorm, switch & match, uitdagend kennisintensief en activerend onderwijs, studiebegeleiding en studievoorlichting wordt optimaal gestreefd naar verhoging van de kwaliteit van het onderwijs en het studiesucces. Nadere doelstellingen op het terrein van interne en externe kwaliteitszorg, docentevaluatie en evaluaties door het beroepenveld, inzage in de studievoortgang en de verhouding OP-OOP zorgen voor een nauwgezette monitoring van de ontwikkelingen binnen de organisatie, zodat tijdig kan worden bijgestuurd waar nodig. Beleid op deelgebieden is geformuleerd in de nota s Fontys Studentennota, Fontys HR Ambities, Fontys Onderzoeksambities, Fontys IT-nota, Fontysvisie Internationalisering en de Fontys Huisvestingsagenda. Strategische prioriteiten en accenten met betrekking tot de onderwijsstrategie zijn beschreven in de notitie Kwaliteit in Learning Communities. Fontys en omgeving - Fontys Jaarverslag

10 Prestatieafspraken In 2012 diende Fontys bij een door OCW ingestelde Reviewcommissie haar voorstel in voor prestatieafspraken. De prestatieafspraken bestonden uit de kwaliteitsagenda (voorwaardelijke bekostiging) en voorstellen voor selectieve bekostiging bestaande uit: Voorstellen voor intake, switch&match, verkorte vwo-routes. Centers of Expertise: Productietechnologie en materialen, Logistiek (met Hogeschool van Amsterdam als penvoerder) en Zorg & Technologie (in samenwerking met Zuyd Hogeschool). De commissie beoordeelde het voorstel van Fontys aan de hand van de criteria ambitieniveau, verbinding met werkveld, en uitvoerbaarheid als zeer goed. Daarbij moet worden aangetekend dat in de aanvraag van de prestatieafspraken Fontys bewust en expliciet afstand heeft genomen van een model van prestatie-bekostigingsafspraken. Fontys is ervan overtuigd dat financiële prikkels niet alleszeggend zijn over de eindkwaliteit van onderwijs. Bovendien dragen financiële prikkels het risico in zich dat financiële prestaties meer belang wordt toegekend dan uit het oogpunt van kwaliteitsafwegingen gewenst is. 1.4 Instellingstoets Kwaliteitszorg Fontys heeft bij de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) aangegeven in aanmerking te willen komen voor de Instellingstoets Kwaliteitszorg (ITK). Het doel van de ITK is het toetsen van de kwaliteit van het kwaliteitzorgsysteem. Indien Fontys deze toets met succes aflegt, behouden alle Fontysopleidingen vanaf dat moment (2013) het recht op accreditatie op basis van een beperkte opleidingsbeoordeling. In 2012 is de ITK voorbereid. Met het rapport Groei door aandacht en uitdaging, Kritische Reflectie Fontys Hogescholen (KR) beoogt het College van Bestuur een binnen de gestelde kaders herkenbaar eigen verhaal te maken, met groei door aandacht en uitdaging als leidmotief. Een panel van de NVAO bezoekt Fontys in het voorjaar van Sturingsfilosofie De sturingsfilosofie van Fontys kenmerkt zich door Vrijheid in gebondenheid ; een balans tussen de individuele slagkracht van instituten en de gemeenschappelijke kracht van Fontys als geheel. De onderwijsinstituten zijn in grote mate vrij in de wijze(n) waarop zij invulling geven aan de primaire- en ondersteunende processen ten aanzien van onderwijs, praktijkgericht onderzoek en contractactiviteiten. Vanwege de diversiteit van de omgeving waarin zij opereren, hebben instituten aanzienlijke ruimte voor eigen aanpak, vormgeving en cultuur. Uiteraard dienen de instituten en ook de diensten te werken binnen afgesproken kaders. Indien een dienst of instituut afwijkt van deze kaders geldt het principe pas toe of leg uit. Processen worden georganiseerd vanuit het principe decentraal wat kan en centraal wat moet. Studenten worden in toenemende mate betrokken bij positioneringvraagstukken, de onderwijsinhoud en onderwijsvernieuwing, en bij de organisatie van activiteiten. Een hoog kwaliteitsbewustzijn geldt als een van de succesfactoren om de kwaliteit van het onderwijs, het onderzoek, de contractactiviteiten en de interne beheersing verder te verhogen. Dat bij medewerkers deze betrokkenheid en een cultuur van eigenaarschap groeit blijkt uit de diverse kwaliteitsmetingen (zie kengetallen (par. 1.8)). Essentiële kenmerken van de cultuur binnen Fontys zijn transparantie, eigenaarschap, ruimte, toegankelijkheid en laagdrempeligheid. Zo worden voortgang in resultaten drie keer per jaar in de zogenaamde bestuursrapportages op het web gepubliceerd. Om inzicht te hebben in de ontwikkelingen op de werkvloer, lopen de leden van het College van Bestuur enkele keren per jaar een dag mee met studenten en medewerkers. Tijdens de jaarlijkse Fontystour bezoekt het College van Bestuur alle instituten en diensten en voert daar het gesprek met met docenten, ondersteunend personeel en studenten over de dagelijkse gang van zaken bij het instituut of de dienst. Het College van Bestuur en de directeuren maken gebruik van social media om de Fontysgemeenschap zoveel mogelijk inzicht te geven in de (bestuurlijke) actuele ontwikkelingen van de Fontysorganisatie. 10 Fontys Jaarverslag Fontys en omgeving

11 1.6 Stakeholders en omgeving Voor een instelling die beroepsprofessionals van de toekomst opleidt, is inbedding van de opleidingen in de regionale bedrijven en (maatschappelijke) organisaties een conditio sine qua non. Elk instituut heeft dan ook een raad van advies of een werkveldcommissie waarmee periodiek (strategisch) overleg gevoerd wordt over de kwaliteit van het onderwijs in relatie tot ontwikkelingen in het beroepenveld. Daarnaast kennen vrijwel alle opleidingen (regionale) beroepenveld- of werkveldcommissies en zijn er tal van bilaterale contacten met het beroepenveld die doorgaans een meer operationeel karakter hebben. Toonaangevend zijn die opleidingen die het werkveld aan hun opleiding hebben weten te verbinden als partners in education zoals bij Fontys Hogeschool ICT, Toegepaste Natuurwetenschappen en de pabo s. Naast de opleidingsspecifieke dialogen zijn er nauwe verbindingen met regionale agenda s van Brainport (Eindhoven), Midpoint Brabant (Tilburg) en Greenport (Venlo). Fontys streeft bewust naar een lokaal gezicht in de diverse steden. De Brainportregio is een Europese toptechnologie-regio die zich uitstrekt tot over de Zuid-Nederlandse landsgrenzen. De missie van Brainport is om de regio uit te bouwen tot een technologische topregio die in 2020 behoort tot de top 3 in Europa. Midpoint Brabant profileert zich als dé regio in de Benelux die Social Innovation tot het hart van haar economische ontwikkeling verklaart. Binnen de regio is behoefte aan smart and creative human capital om maximaal te kunnen bijdragen aan het innoverend vermogen van Nederland. De grensregio Greenport/de Euregio ligt in een van de sterkste Europese economische regio s in Nederland en Duitsland, waarbinnen unieke samenwerking plaats heeft tussen ondernemers, overheid, onderzoekers, onderwijs en de omgeving. De nadruk ligt hierbij op economische versterking van de regio, met een sterk accent op bedrijvigheid en innovaties rond tuinbouw, agro en logistiek en grensoverstijgend zaken doen. Om de tevredenheid van stakeholders te meten, houdt Fontys regelmatig tevredenheidmetingen onder studenten en medewerkers. Instituten houden startbekwaamhedenonderzoeken in het toeleverende beroepenveld. Daarnaast meet Fontys de interne klanttevredenheid over de serviceverlening van de diensten. De externe omgeving van Fontys wordt steeds internationaler. Die omgeving kent ook een steeds grotere diversiteit in termen van beroepsgroep en context. Het onderwijsaanbod van Fontys weerspiegelt deze diversiteit. Jubilea Fontys Centrum voor Ondernemerschap (CVO) bestond op 1 oktober één jaar. Het CVO benadrukt en ondersteunt het belang van ondernemerschap in het Fontysonderwijs. In aanwezigheid van medewerkers, studenten, alumni en zakelijke relaties werd in oktober het twintigjarig bestaan gevierd van de opleiding International Marketing & Management van Fontys Economische Hogeschool Tilburg. In maart werd het eerste lustrum van de opleiding Toegepaste Psychologie gevierd met studenten, alumni, medewerkers en andere betrokkenen bij Fontys Hogeschool HRM en Psychologie. 1.7 Samenwerking In 2012 tekende Fontys twee intentieovereenkomsten met partners in de Brainport regio: een Letter of Intent Onderwijs, Zorg en Technologie Brainport (Fontys Hogeschool Verpleegkunde, Fontys Paramedische Hogeschool, Technische Universiteit Eindhoven, ROC Eindhoven, ROC ter AA en VMBO Zuidoost Brabant) en een Intentieovereenkomst FONTYS-ROC-TU/e ter bevordering van de aansluiting tussen de technologische opleidingen, met name gericht op het behoud van het human capital binnen het domein bèta en techniek. Beide intentieovereenkomsten zijn gelieerd aan de human capital agenda s van de landelijke topsectoren Life Sciences respectievelijk Hight Tech Systems and Materials. Fontys ontwikkelde daarnaast een businessplan voor een Center of Expertise op het gebied van productietechnologie en materialen, participeerde in Centers of Expertise Logistiek (onder penvoerderschap de Hogeschool van Amsterdam) en Center of Expertise Innovatieve Zorg en Technologie van Zuyd Hogeschool. Fontys en omgeving - Fontys Jaarverslag

12 1.8 Kengetallen Baten ( x 1.000) Resultaat ( x 1.000) Solvabiliteit 30,1% 33,5% 47,6% Liquiditeit 0,9 0,7 0,8 Rentabiliteit 3,0% 2,4% 5,6% Studentenvolume Instroom studenten Marktaandeel (studentvolume van Fontys t.o.v. hbo 9,5% 9,5% 9,6% landelijk) Studenttevredenheid (NSE) (Fontys Studenttevredenheids-onderzoek) 6,5 6,7 6,8 (10-puntsschaal) Studenttevredenheid (5-puntsschaal) 3,57 3,62 3,67 Medewerkertevredenheid (Fontys Medewerkertevredenheidsonderzoek) 7,1 7,0 7,2 (10-puntsschaal) Fte s Aantal medewerkers Aantal lectoraten 41 waarvan 3 38 waarvan 4 34 bijzondere bijzondere* OP:OOP ratio (op basis van fte s) 62% : 38% 63% : 37% 64% : 36% Ziekteverzuim 3,7% 4,1% 3,8% Opleidingsniveau (% tenminste masterniveau) onderwijzend personeel 69% 69% 69% De ontwikkeling van de kengetallen en de resultaten uit de diverse metingen laten zien dat er op een aantal terreinen positieve ontwikkelingen zichtbaar zijn. De medewerker- en studenttevredenheid zijn gestegen, het ziekteverzuim is gedaald en ook de verhouding docent/ondersteuning is in lijn met de ambitie die is neergezet met de focus op het primair proces. Dit vertaalt zich ook naar groei van de instroom die hoger is dan de gemiddelde groei in de sector. Zowel de instroom als het totale aantal studenten dat zich in september 2012 bij Fontys inschreef groeide met bijna 1%, terwijl landelijk de totale studentenpopulatie in het hbo met 0,6% daalde. Dit resulteerde opnieuw in een toename van het marktaandeel, hetgeen met name werd veroorzaakt door groei van de bacheloropleidingen. 1.9 Duurzaamheid Duurzaamheid vormt al jaren onderdeel van het bedrijfsproces van Fontys. In 2012 werd het gebouw van de Sporthogeschool in Eindhoven opgeleverd, dat (deels) zelf in energie voorziet met behulp van zonnepanelen en -cellen. Fontys kocht 100% duurzaam in. Bij aanbestedingen hanteerde Fontys wederom verschillende duurzaamheidscriteria (met als uitgangspunt de criteria van Agentschap.nl). Er werd gekeken naar milieuvriendelijk materiaalgebruik en een laag energieverbruik en er werd bewaakt dat er geen relatie was met kinderarbeid. Bij het aanbesteden van schoonmaak was Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) een belangrijke eis. De bedrijfscatering gebruikte toenemend lokale, seizoens- of duurzaam geteelde producten. In 2012 werd papier, glas en chemisch afval op meer locaties gescheiden. Er zijn pilots gestart om meer afvalsoorten te scheiden en de transportbewegingen te verminderen. Het energieverbruik van alle Fontysgebouwen werd gemonitord en beheerd. Er zijn verschillende energiebesparende maatregelen genomen en er zijn enkele energie-onzuinige gebouwen verkocht. Door het onderwijs meer te concentreren is het energieverbruik per gebruiker sinds 2003 gedaald met 13%. 12 Fontys Jaarverslag Fontys en omgeving

13 2. Studenten 2.1 Studentennota: visie en ambitie Aan het studentenbeleid van Fontys ligt de visie ten grondslag dat persoonlijke aandacht en maximale uitdaging essentiële voorwaarden zijn voor studiesucces. Het studentenbeleid is in 2012 vastgelegd in de studentennota en is gebaseerd op drie pijlers. Inspiratie studenten werken in een uitdagende leeromgeving met betrokken en inspirerende docenten. Ze worden gestimuleerd hun talenten te ontdekken en te ontplooien. Met een persoonlijke benadering krijgen de studenten de ruimte om te experimenteren en om mede vorm te geven aan het onderwijs. Houding Fontysstudenten zijn gemotiveerd voor hun studie, ze zijn ondernemend en hebben een onderzoekende en professionele houding. Zij ontwikkelen persoonlijk leiderschap vanuit een maatschappelijk bewustzijn en nemen de ruimte om het beste uit zichzelf en hun studie te halen. Community studenten ontwikkelen een persoonlijke band met medestudenten en met medewerkers. Als hoogwaardig kennisinstituut legt Fontys de lat hoog en biedt studenten zowel structuur als een uitdagend studieklimaat met persoonlijke aandacht. Fontys zet met de Studentennota in op verbetering van de kwaliteit van het onderwijs en de rendementen. De speerpunten van het studentenbeleid zijn vertaald in de actiepunten keuzeproces, kleine kwaliteit (High five) en individuele ontwikkeling en studeren met een beperking. De ambitie van Fontys is het leveren van een hoge basiskwaliteit van onderwijs waarbij er veel ruimte is voor talentontwikkeling. Hiermee verwerven alle studenten een goed arbeidsmarktperspectief én worden zij in staat gesteld om een toegevoegde waarde te leveren op de arbeidsmarkt. Verdere verbetering van studenttevredenheid en studiesucces blijven speerpunten binnen het studentenbeleid van Fontys. Met de High Five heeft Fontys in 2012 geformuleerd welke randvoorwaarden zij de studenten belooft. 1. Basisroosters drie weken vooruit bekend, inclusief de toetsroosters % lesgarantie: lessen altijd ingehaald binnen de lesperiode. 3. Toetsresultaten bekend binnen tien (werk)dagen. 4. Alle onderwijsinformatie goed vindbaar op de portal. 5. Onderwijsprogramma van 40 uur per week studiebelasting en in de propedeusefase minimaal 20 contacturen. Instituten hebben zich gecommitteerd aan de Fontys High Five en deze opgenomen in hun Onderwijs- en Examenregeling (OER). Op meldpunten kunnen studenten aangeven als er niet aan de High Five wordt voldaan. Monitoring vindt plaats via managementrapportages, waarbij onder andere de NSE-metingen op specifieke deelvragen worden gebruikt om intern de prestaties van de verschillende instituten op dit gebied te benchmarken. Via de mix van scores op de verschillende indicatoren wordt periodiek in beeld gebracht bij welke instituten een verhoogde noodzaak tot bijsturing is. Op die manier wordt recht gedaan aan de diversiteit tussen instituten met betrekking tot de ontwikkelfase, maar wordt tevens op basis van geconstateerde knelpunten systematisch bewaakt of elk instituut nog in control is. 2.2 Studenttevredenheid De Fontys Kwaliteitsagenda bevat als doelstelling dat elke opleiding een studenttevredenheid kent van gemiddeld minstens een zeven op een tienpuntschaal. Fontys monitort de studententevredenheid via diverse metingen. Fontys Studentenmonitor Bij de Fontysstudentenmonitor wordt aan de hand van één vraag de ontwikkeling van de algemene studenttevredenheid gemeten. Voor het derde jaar op rij steeg de gemiddelde score. In december 2012 gaven studenten Fontys gemiddeld het rapportcijfer 6,75. Dit is 0,04 hoger dan de meting in Studenten - Fontys Jaarverslag

14 Hoe tevreden ben je over je studie in het algemeen? 6,8 6,7 6,6 6,5 6,4 6,3 6,2 6,1 6,0 6,71 6,75 6,54 6,4 dec 2009 dec 2010 dec 2011 dec 2012 Fontys Studentenmonitor Nationale Studenten Enquête (NSE) Bij de NSE scoorde Fontys in 2012 een 3,67 op een vijfpuntschaal (2011: 3,62 en 2010: 3,57). Van de vijftien vraaggebieden scoorde Fontys negen keer hoger, twee keer ongeveer gelijk en vier keer lager dan het landelijke gemiddelde. Studenten waren in 2012 het meest tevreden over de mate waarin ze algemene vaardigheden verwerven, de studie in het algemeen en de docenten. Over de betrokkenheid (themascore over de wijze van omgang met evaluaties/feedback), de informatievoorziening en de studielast waren ze het minst tevreden. Daarnaast was de score op de vraag of de student de studie aan anderen zou aanbevelen, evenals het jaar ervoor hoog: 3,91. De Fontysrespons van 40% was het hoogste van de grote landelijke hogescholen. Elsevier Elsevier beoordeelde op basis van de NSE 79 van de ruim 150 voltijd bacheloropleidingen van Fontys. Bij 32 procent van de beoordeelde opleidingen zijn studenten meer dan gemiddeld tevreden. Van de grote hogescholen (met meer dan twintig opleidingen) steeg Fontys dit jaar van een zevende naar een zesde plaats. Fontys scoorde met de volgende opleidingen een eerste plaats: Bedrijfswiskunde, Culturele en Maatschappelijke Vorming, Godsdienst-Pastoraal werk, HBO-rechten, Lerarenopleiding Biologie, Lerarenopleiding Geschiedenis, Small Business and Retail Management, Vastgoed & Makelaardij en Financial Services Management. Keuzegids Hoger Onderwijs De totaalscore van Fontys bleef gelijk ten opzichte van Van de hogescholen met meer dan studenten (die ruim 80% van de sector vertegenwoordigen) bezette Fontys met een score van 61,5 (net als in 2011) de vierde plaats in de ranking van de Keuzegids HBO Voltijd. Van de grote en middelgrote aanbieders van deeltijd- en duaal onderwijs scoorde Fontys een vijfde plaats met 60 punten. Fontysopleidingen met een eerste notering (bij vier of meer opleidingen in het land) zijn: Docent Talen (Sittard), docent Exacte Vakken (Sittard), Vastgoed & Makelaardij, Werktuigbouwkunde (Venlo), Small Business & Retailmanagement, Pedagogiek (Eindhoven), docent Techniek, Financial Services Management, Verpleegkunde (Tilburg). 2.3 Studiekeuze Om scholieren van het voortgezet onderwijs en het mbo vooral ook voor de poort nog beter te ondersteunen in hun studiekeuze zette Fontys in 2012 weer een totaalpakket aan oriëntatie- en studiekeuzeactiviteiten in, met als doel de juiste student op de juiste plaats. Het betreft een breed pallet aan activiteiten dat inspeelt op de behoeften van de studiekiezer zoals: open dagen, voorlichtingsbijeenkomsten voor (domeinen van) opleidingen, meet & greet bijeenkomsten voor havo- en vwo-leerlingen, oriëntatiedagen voor vierdeklassers, proefstuderen, meeloopdagen, studiekeuze-events voor laatstejaars, digitale nieuwsbrieven, een nieuw webplatform voor antwoorden op maat. Een nieuwe website met studie-informatie ondersteunt de studiekiezer nog beter. In toenemende mate werden er intakegesprekken gehouden als laatste check op de voorgenomen studiekeuze. Er werden ruim leerlingen begeleid bij hun profiel- en studiekeuze. Ook voor ouders van studiekiezers werd een aantal activiteiten georganiseerd waarvan ruim ouders in 2012 gebruik maakten. 14 Fontys Jaarverslag Studenten

15 2.4 Toelatingsbeleid Het toelatingsbeleid is onverminderd gebaseerd op brede toegankelijkheid. Een mbo- (niveau 4), havo- of vwo-diploma met het juiste profiel en vakkenpakket geeft in principe toegang tot alle Fontysbacheloropleidingen (Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, WHW). Uitzonderingen zijn opleidingen met aanvullende eisen: de opleidingen voor de Kunsten, Logopedie, Management in de zorg en voor Lichamelijke Oefening. Geschiktheid voor deze opleidingen wordt in het algemeen getoetst via een toelatingsonderzoek. Voor 700 kandidaten die niet voldeden aan de wettelijke vooropleidingseisen, maar die bij de start van een opleiding minimaal 21 jaar waren (de wettelijk eis) voerde het Studentenloopbaancentrum 21+ toelatingsonderzoeken uit, van wie 50% werd toegelaten. 2.5 Aansluiting met voortgezet onderwijs (vo) en middelbaar beroepsonderwijs (mbo) Om de aansluiting te verstevigen werd samengewerkt met decanen en mentoren van de scholen voor voortgezet onderwijs. Voor hen werden ook train de trainer -workshops verzorgd. Fontys voerde studiekeuzeactiviteiten uit bij 60% van alle vo-scholen met een havo/vwo-afdeling in Brabant en Limburg. Er is tevens een groeiende vraag waarneembaar voor voorlichtingsactiviteiten op mbo-scholen. Daarnaast is de verbetering van de doorstroom van mbo naar hbo een continu aandachtspunt, zeker nu de doorstroom sinds 2010 lijkt te stagneren. Dit aandachtspunt wordt opgepakt door de instituten van Fontys in samenspraak met de ROC-besturen en heeft geresulteerd in diverse initiatieven waaronder een digitaal uitwisselingsplatform. Ook op het gebied van het propedeuserendement liggen er uitdagingen. Het propedeuserendement van de mbo-instroom stabiliseert op een niveau van 27% (havo 25%). 2.6 Uitvalpreventie en studierendement Fontys heeft de ambitie, zoals neergelegd in de Fontys Kwaliteitsagenda, dat minimaal 75% van de studenten met succes de propedeuse bij Fontys afrondt van ofwel de studie van de eerste keuze, danwel - na switch -, van de studie van de tweede keuze. Het propedeuserendement na twee jaar lag de afgelopen jaren rond 55%. Bij studenten met een mbo-vooropleiding is zelfs een terugval te zien. De doorstroom na één jaar vertoont nog geen significante stijging. Bij studenten met een mbo-vooropleiding is zelfs een terugval te zien. Doorstroom na 1 jaar Fontys Hogescholen, in percentages van instroom uitgesplitst naar havo, vwo en mbo Directe instroom cohort 2007 cohort 2008 cohort 2009 cohort 2010 cohort 2011 Totaal percentage studeert na één jaar nog bij Fontys Havo Vwo Mbo Bron: Fontys Studentenadministratie (Peoplesoft Studenten) Fontys zet maximaal in op een ambitieus studieklimaat om de beoogde prestaties in termen van studiesucces te verbeteren. Daarbij borgt Fontys onverminderd de toets- en diplomakwaliteit. Fontys heeft de volgende voorzieningen getroffen voor een adequate studiekeuze, zo nodig door een switch naar een andere studie. Studenten - Fontys Jaarverslag

16 Begeleiding studiekeuze De dienstverlening voor de twijfelende en switchende Fontys- (of andere hbo-) student werd in 2012 gecontinueerd. Deze varieert van een laagdrempelig contact via chat, uitgebreide studie- en beroepskeuzetrajecten, switch & matchingsactiviteiten en sollicitatietrainingen. Ruim studenten hadden contact met het Studentenloopbaancentrum over hun studiekeuze en -twijfel. De campagne Succesvol studeren (informeren over de mogelijke hulp van bij studie/ studeren en/of succesvol switchen) werd voor de tweede keer gevoerd voor de studenten die twijfelden of ze de juiste studie gekozen hebben. Deze heeft in 2012 nog niet geleid tot de beoogde verlaging van 2% uitval door onjuiste keuze. Desondanks is besloten de campagne in 2013 te continueren. Persoonlijke vorming Aandacht voor het ontdekken van de eigen talenten en ambities draagt bij aan de persoonlijke vorming van studenten. Deze aandacht, die veel verder gaat dan de aandacht voor onderwijs alleen, maakt onderdeel uit van het brede assortiment aan faciliteiten dat Fontys haar studenten biedt stond voor de studentendecanen in het teken van de problematiek rond het verhoogd wettelijk collegegeld (de langstudeerdersmaatregel, die uiteindelijk kort na invoering alweer werd afgeschaft). De decanen hebben bijgedragen aan de algemene voorlichting, maar werden vooral aangesproken op de gevolgen voor individuele studenten. Er werd in dit kader een groter beroep gedaan op de financiële regeling Afstudeersteun en op de uitzonderingsregels in de wet Prestatiebeurs. Studentendecanen hadden ongeveer contactmomenten met studenten, een toename van ruim 10% in vergelijking met 2011 en 20% ten opzichte van Deze toename werd vooral veroorzaakt door de implicaties van de langstudeerdersmaatregel. In 2012 namen studenten met een functiebeperking of ziekte contact op met het studenten-decanaat, een toename van ruim 20% ten opzichte van Het aantal studenten met een stoornis in het autismespectrum nam opnieuw toe. De studentenpsychologen hadden bijna contactmomenten met studenten, een stijging van ongeveer 5%; het aantal cliënten steeg met bijna 30%. Dankzij een oplossingsgerichte werkwijze bleef de toename van het aantal gesprekken beperkt. Bovendien werd vaker vroegtijdig doorverwezen. Studentendecanen en -psychologen verzorgden groepstrainingen voor circa 400 studenten. Financiële ondersteuning Aantal studenten dat een beroep deed Afstudeersteun in het kader van de regeling 127 Financiële Ondersteuning Studenten (2011: 79)* Bestuursbeurs 108 (2011: 87) Vacatievergoedingen voor vergaderingen 60 CMR en FSR (2011: 74) Totaal uitgekeerde bedrag (2011: ) (2011: ) (2011: ) * In het kader van de langstudeerdersmaatregel deden bovendien 270 studenten een beroep op financiële ondersteuning. Bij het niet doorgaan van deze maatregel verviel het beroep. Er is in 2012 geen financiële ondersteuning verleend aan niet EER-studenten. Bestuurlijk actieve studenten (in Instituutsmedezeggenschapsraden, Centrale Medezeggenschapsraad, Onderwijscommissies en Fontys Studentenraad) werden gecoacht door het Studentencentrum. Introductie In de Fontyssteden Eindhoven, Tilburg, Venlo en Sittard werden ook in 2012 stedelijke introductie-evenementen georganiseerd. In Eindhoven werd samen met de Technische Universiteit Eindhoven en Design Academy Eindhoven een groots stedelijk introductieevenement, LichtIn, georganiseerd. Hieraan namen ruim nieuwe studenten deel. Deze eerste editie is door de studenten, medewerkers, de gemeente en overige maatschappelijke partners als zeer succesvol aangemerkt. De introductieweek in Tilburg (TIK-week) werd omgedoopt in Tilburg Orientation Program (TOP) en georganiseerd door studenten van Stichting TOP, in nauwe samenwerking met Fontys, Avans Hogeschool en Tilburg University. 16 Fontys Jaarverslag Studenten

17 3. Onderwijs 3.1 Onderwijsvisie Fontys heeft geen centraal didactisch concept. Leidend in de onderwijsstrategie van Fontys is Kwaliteit in Learning Communities uit Dit is geen set voorgeschreven regels maar een referentiekader voor het onderwijs. De strategie is gericht op een voortdurende kwaliteitsverbetering in het onderwijs. Uitgangspunt is dat de student leert om op hbo-niveau in beroepssituaties succesvol te handelen. Ieder instituut is vrij om het didactisch concept te kiezen dat past bij het beroep waarvoor wordt opgeleid. Het onderwijs binnen Fontys heeft in meerdere of mindere mate kenmerken van competentiegericht onderwijs. Studiebegeleiding vormt een wezenlijk onderdeel van het onderwijs. Elke student krijgt betrouwbare studievoorlichting en kan gedurende zijn gehele opleiding een beroep doen op studieloopbaanbegeleiding. Het onderwijs is intensief, minimaal twintig contacturen per week in de propedeuse en een studiebelasting van gemiddeld veertig uur per week in elk studiejaar. Het onderwijs is zeker niet vrijblijvend: de student wordt aangesproken als beginnend beroepsbeoefenaar, die behalve rechten ook plichten heeft, zoals aanwezigheid en een actieve inbreng in werkgroepen en projecten. Het onderwijs is bovendien veeleisend, niet alleen vanwege het niveau van het programma en de daarbij aansluitende toetsing en beoordeling, maar ook vanwege de attitude die Fontys bij de student veronderstelt. Ondanks het grote aantal studenten is het onderwijs bij Fontys kleinschalig georganiseerd in 29 zelfstandig opererende instituten die het onderwijs voor de student organiseren. Bovendien besteedt Fontys bijzondere aandacht aan de randvoorwaarden voor een soepel verloop van de studie zoals studieloopbaanbegeleiding, coaching en buddysysteem, onderwijs- en tentamenroosters, feedback op toetsen en opdrachten, studievoortgangregistratie, informatievoorziening en bereikbaarheid van docenten. Uit de Fontys Kwaliteitsagenda spreken de hoge ambities van Fontys op dit gebied, waarbij ook de student om inzet wordt gevraagd. Ze wil activerend, uitdagend, kennisintensief en goed georganiseerd onderwijs bieden waarbij nadrukkelijk de inzet, wat zich o.a. uit in lesaanwezigheid van studenten, als (morele) verplichting geldt. Hoger beroepsonderwijs betekent een stevige verbinding met de beroepspraktijk. Zo vormen stages een belangrijk onderdeel van de opleiding. Fontys faciliteert haar studenten bij het vinden van een stage. Er zijn ook diverse andere voorbeelden van intensieve samenwerking tussen opleidingen en het beroepenveld. Voorbeelden praktijkgerichtheid Tijdens de jaarlijkse editie van Fontys Best Business presenteerden twintig groepen eerstejaarsstudenten van de opleidingen Commerciële Economie en Small Business & Retail Management hun businessplan aan een professionele jury van bankiers, investeerders en accountants. Het evenement is door Fontys Hogeschool Marketing & Management georganiseerd en wordt door het bedrijfsleven in de regio gezien als kraamkamer van ondernemend talent. Tweedejaars studenten van de opleiding Vastgoed & Makelaardij begeleidden 4-vwo leerlingen van het Lorentz Casimir lyceum in Eindhoven bij het uitvoeren van een opdracht over stedelijke ontwikkeling. De leerlingen onderzochten de mogelijkheden voor herontwikkeling van het historisch-cultureel erfgoed in Eindhoven. In het kader van het versterken van het jeugdbeleid en de transitie van de jeugdzorg organiseerde Fontys Hogeschool Pedagogiek in opdracht van de Gemeente Bergen op Zoom, het Centrum voor Jeugd en Gezin en vertegenwoordigers van het primair onderwijs, vo en mbo een symposium voor de professionals van de betrokken netwerkpartners. Tijdens dit symposium gingen de deelnemers op zoek naar de droom van een optimale informatieoverdracht bij de doorlopende leer- en zorglijnen. een tiental studenten van de opleiding Toegepaste Psychologie startten in samenwerking met NOC*NSF en nationale sportbonden het onderzoek Winst door Sport. In het kader van het actieprogramma naar een veiliger sportklimaat willen de sportbonden en NOC*NSF meer zicht krijgen op de succes- en faalfactoren. studenten International Event, Music & Entertainment Studies van Fontys Academy for Creative Industries vormden een studentenjury voor de Gouden Giraffe, de Live Communication Award voor evenementen, beurzen en congressen. Microsoft en Fontys Academy for Creative Industries gingen een intensieve samenwerking aan. Microsoft zal betrokken zijn bij de kwaliteit en de verdere vorming van de opleiding Commerciële Economie Digital Publishing Studies en projectondersteuning bieden aan studenten. De samenwerking tussen de techniekopleidingen en zestien scholen voor voortgezet onderwijs werd opnieuw bekrachtigd met de ondertekening van het convenant Samenwerking vo-hbo Bètatechniek Fontys Fydes en Gemeente Tilburg organiseerden een symposium over ouderbetrokkenheid: Succes! met ouders. Hier konden ouders en professionals van scholen, kinderdagverblijven en peuterspeelzalen elkaar ontmoeten. Centraal in de discussie stond de taakverdeling tussen ouders en professionals. 1 Kwaliteit in Learning Communities krijgt een tekstuele update in Onderwijs - Fontys Jaarverslag

18 een tweede vestiging van De Beweegwinkel opende haar deuren in Geldrop. Deze wordt bemand door een twintigtal studenten van Fontys Sporthogeschool onder leiding van een beweegconsulent 55+ en de opleiding. Vanuit seniorenappartementencomplex Kastanjehof zal het team van De Beweegwinkel het bewegen van bewoners en omwonenden gaan stimuleren. Tijdens de eerste Dutch Technology Week vormde scoolscience - een samenwerking tussen TU/e, Fontys en ROC Eindhoven - een trekpleister voor kinderen. 3.2 Kwaliteit/accreditatie Onderstaande opleidingen zijn in 2012 geaccrediteerd door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO): Bacheloropleidingen Materopleidingen bachelor Toegepaste Psychologie bachelor Communicatie bachelor Journalistiek bachelor International Business and Languages bachelor Werktuigbouwkunde master Leraar Biologie master Leraar Godsdienst master Special Educational Needs master Kunsteducatie De opleiding Fysiotherapie kreeg een onvoldoende op standaard 3: toetsing en gerealiseerd eindniveau. De opleiding heeft naar aanleiding van het oordeel van het visitatiepanel een verbeterplan opgesteld en ingevoerd, dat binnen de daartoe gestelde wettelijke hersteltermijn van een jaar gerealiseerd zal worden. Bij Fontys Hogeschool Engineering werd in 2012 een revitaliseringstraject afgerond. Twee instituten, Fontys Hogeschool Sociale Studies en Financieel Management, kregen bijzondere aandacht met betrekking tot verbetering van de kwaliteitscultuur. 3.3 Ontwikkelingen portfolio OCW ging akkoord met het verzoek van Fontys om de hbo-bacheloropleidingen Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD), Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV) en Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) samen te voegen tot de brede hbo-bacheloropleiding Social Work. De samenvoeging treedt in werking op 1 september Opgeheven werd de master of Business Administration (april 2012). De voltijd masteropleiding Leraar Godsdienst, gevestigd in Hengelo, Tilburg en Utrecht, werd per mei 2012 beëindigd. De opleiding wordt nog wel in deeltijd aangeboden in Tilburg en Utrecht. In 2012 werd besloten de Bachelor Pedagogiek lesplaats Den Haag voltijd over te dragen aan de Haagse Hogeschool per september Vanaf studiejaar is de instroom van de masteropleiding Pedagogiek lesplaats Den Haag stopgezet. De deeltijdopleiding Bachelor Pedagogiek en de deel- en voltijd bachelor Lerarenopleiding Pedagogiek worden in Den Haag afgebouwd. Ook werd besloten tot overdracht van de lesplaatsen Amsterdam en Hengelo van de masteropleiding Special Educational Needs van Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg aan Hogeschool Windesheim en overdracht van de deeltijd lerarenopleiding Consumptieve Technieken in Wageningen aan Stoas (Vilentium Hogeschool), onder voorbehoud van goedkeuring van de Centrale Medezeggenschapsraad in De onbekostigde bacheloropleiding Public Administration werd afgesplitst en door Fontys overgedragen aan Schouten en Nelissen. Naamswijziging De Fontyspabo s Eindhoven, s Hertogenbosch, Tilburg, Veghel en Venlo en Fontys Pedagogisch Management Kinderopvang zijn in september 2012 samengegaan onder de naam Fontys Hogeschool Kind & Educatie. Door hun krachten te bundelen zijn de instituten nog beter in staat om hun studenten uitdagend bachelor- en masteronderwijs te bieden. 18 Fontys Jaarverslag Onderwijs

19 Minors In studiejaar volgden zo n studenten (ongeveer een derde van de totale potentiële studentpopulatie) een van de veertien Fontysminors. Via het landelijke project Kies op Maat werden Fontysminors ook opengesteld voor externe studenten. Het assortiment Fontysminors werd en wordt jaarlijks geëvalueerd door de Commissie Onderwijs & Onderzoek op basis van tevredenheidsonderzoeken en een niveaubeoordeling door betrokken studenten, experts en werkveld. Verschuiving voltijd - deeltijd in portfolio De instroom bij de deeltijdopleidingen nam - mede onder invloed van de onzekerheid voor studenten omtrent de langstudeerdersmaatregel die tot september voortduurde - af met bijna 15% ten opzichte van 2011, waardoor het aandeel van de deeltijdstudenten in de totale populatie terugliep naar 21% (ten opzichte van 25% in 2010). Ondanks deze krimp die met name het Educatieve domein raakt, bleef de totale studentenpopulatie op peil vanwege opnieuw een stevige groei van de instroom (+ 6%) bij de voltijd bacheloropleidingen. 3.4 Internationalisering Het belangrijkste motief voor internationalisering is het bevorderen van de kwaliteit van het onderwijs en praktijkgericht onderzoek en is daarmee integraal onderdeel van de kwaliteitsstrategie van Fontys. In 2012 is het bestaande kader voor internationalisering geactualiseerd. Het kader faciliteert en inspireert instituten de internationalisering van hun eigen opleidingen vorm te geven. 1. Verrijken van het curriculum Internationalisering innoveert het curriculum door de inbreng van internationale vakinhoud en het toepassen van examples of good practice uit het buitenland. De opdracht daartoe ligt bij uitstek bij de opleidingen zelf. Er is maximale financiële ruimte gegeven aan instituten om deze ambities inhoud te kunnen geven. Enkele succesvolle voorbeelden het Honors Program USA van Fontys Economische Hogeschool Tilburg is een aanvullend programma voor vierdejaars studenten van imotion of Communication. Het bestond onder meer uit gastsprekers, bijeenkomsten op locatie en colleges in Amerikaanse Geschiedenis, Politiek en Staatsrecht. Het hoogtepunt was een studiereis naar Washington en New York in de dagen voor en na election day en het meewerken in de campagneteams van de presidentskandidaten. Van de reis werd live verslag gedaan op de websites van de Wegener-kranten. de opleiding Dance van Fontys Hogeschool voor de Kunsten koos voor een zeer diverse benadering van internationalisering. Naast reguliere studentenuitwisselingen met steden als Praag, Lissabon en Utah, voerden studenten van de opleiding Danseducatie educatieve projecten uit in Nepal, namen docenten en studenten deel aan de Guangdong Summerschool in China en participeerden studenten aan het internationale Dansfestival Del Tebre Dansa, Spanje. Fontys Hogeschool Marketing Management organiseerde een international week waarbij tweedejaars studenten van de opleidingen Commerciële Economie, Small Business en Retail Management en International Business en Management Studies een internationale managementgame speelden. Deze game werd voorafgegaan door workshops intercultural skills. Het Fontys International Office (FIO) is met acht instituten een pilot gestart met de Fontys Internationaliseringskaart : een instrument waarmee instituten de huidige en gewenste mate en vorm van internationalisering in kaart kunnen brengen. Het FIO formuleert op basis van de uitkomsten van de kaart een op maat gemaakt advies om de gewenste mate en vorm van internationalisering van de opleidingen te bereiken. 2. Inspireren en internationaliseren van docenten Internationalisering inspireert docenten en zet hen aan tot een ondernemende en onderzoekende houding. 35 docenten en medewerkers van Fontys waren in het buitenland actief in het kader van Erasmus gastdocentschappen en staftrainingen. Ook was een aantal docenten actief binnen internationale projecten waaraan Fontys deelnam. Fontys streeft ernaar om docenten (en andere medewerkers) uit het buitenland intensiever te betrekken bij het onderwijs. 3. Bevorderen van het opdoen van internationale en interculturele competenties studenten bij Fontys kunnen kiezen voor de buitenlandminor. Dat betekent dat zij tijdens hun studie een semester in het buitenland kunnen studeren bij een van de 24 Fontysbrede partneruniversiteiten of bij de vele instituutspartners (zo n 290) van de 29 instituten tezamen. Zo n 310 studenten volgden een buitenlandminor. Onderwijs - Fontys Jaarverslag

20 Fontys garandeert de noodzakelijke facilitering van studenten, medewerkers en opleidingen voor wie internationalisering een voorwaarde is voor basiskwaliteit. Fontys is een gastvrije onderwijsinstelling voor inkomende internationale studenten en docenten. Door het aangaan van uitwisselingscontracten met buitenlandse instellingen en door te participeren in internationale netwerken bevordert Fontys de internationale mobiliteit van studenten. Internationale en interculturele competenties kunnen worden opgedaan door in aanraking te komen met verschillende culturen in international classrooms of door een deel van de studie (meestal een semester) in het buitenland te studeren of stage te lopen. Fontys stimuleerde dit met een aantal maatregelen: een uitgebreid netwerk van Fontysbrede en opleiding specifieke partneruniversiteiten, de buitenlandminor, actieve voorlichting, een aantal complementaire beurzenprogramma s en ondersteunende activiteiten. Studie en stage in het buitenland Exchange (studie in buitenland als onderdeel van opleiding)* Waarvan Erasmus-studiebeurzen Stage in het buitenland als onderdeel van opleiding* Waarvan Erasmus-stagebeurzen VSBfonds Beurzen (vervolgstudie in het buitenland) * Cijfers zoals bekend bij het centrale FIO. Niet alle studenten die zonder Erasmusbeurs voor studie of stage naar het buitenland gaan, worden centraal geregistreerd. Het aantal studenten dat stage loopt in het buitenland nam echter af, waarschijnlijk omdat het voor studenten lastiger is om een stageplaats te vinden als gevolg van de economische crisis. Partneruniversiteiten Met 24 universiteiten heeft Fontys (meerdere) uitwisselingsovereenkomsten en op instituutsniveau een ruim aantal partners. Een deel van de Fontysopleidingen heeft zelf geen partneruniversiteit en geen Engelstalig onderwijsaanbod. Studenten van deze opleidingen kunnen dankzij de centrale overeenkomsten toch een periode naar het buitenland. De spreiding van de partners waarmee op Fontysniveau of door één of meerdere van de instituten een uitwisselingsovereenkomst is afgesloten over de landen en continenten is als volgt. Aantal partners met (meerdere) uitwisselingsovereenkomsten Continent Land Aantal partners Europa Duitsland 30 België 25 Turkije 35 Spanje 32 Finland 10 Polen 14 Frankrijk 18 Groot-Brittannië 8 Hongarije 8 Denemarken 6 Zweden 9 Oostenrijk 9 overige landen 50 Totaal Europa 254 Afrika 5 Noord- en Zuid-Amerika 14 Azië 16 Totaal 41 landen 289* * Met verschillende universiteiten bestaan meerdere overeenkomsten, op Fontysniveau en op instituutsniveau. 20 Fontys Jaarverslag Onderwijs