Verslag Versnellingskamer Kanovaren in het Groene Hart

Transcriptie

1 Programmabureau Groene Hart Archimedeslaan 6 Postbus TH Utrecht T Verslag Versnellingskamer Kanovaren in het Groene Hart 08 mei 2013, Kanovereniging de IJsselstreek, Zomerdijk 41 IJsselstein Aanwezig Kopie aan zie Adreslijst Peter van Steensel (directeur Programmabureau Groene Hart), Jan Oostdam (Hoogheemraadschap Schieland & Krimpenerwaard), Claudia van Woensdrecht (Wageningen Universiteit) Van Sander Kwakkernaat (projectleider Waterrecreatie Groene Hart) Datum 22 mei 2013 Kenmerk VK Kanovaren Welkom en opening Versnellingskamer (Henk van Kessel, PBGH) De heer Van Kessel heet iedereen welkom bij de Versnellingskamer Kanovaren in het Groene Hart. De versnellingskamer (VK) wordt georganiseerd door Programmabureau Groene Hart (PBGH), team Waterrecreatie Groene Hart (Gerard Agterberg, Henk van Kessel en Sander Kwakkernaat), in samenwerking met de Groene Hart Academie van Hogeschool In Holland (Karin van Beckhoven), Wageningen Universiteit (Claudia van Woensdrecht), Toeristische Kanobond Nederland (Marten de la Vieter) en het Koninklijk Nederlands Watersport Verbond (Herman van Huis). Ambitie van PBGH is het recreatieve kanovaren in het Groene Hart (GH) een impuls te geven die de komende jaren leidt tot een toename van het kanogebruik en de bestedingen van kanoërs in het GH met een factor 10. Doel van de VK is met relevante stakeholders te bespreken welke de belangrijkste vraagstukken zijn omtrent kanoën in het GH en welke oplossingen de komende tijd uitgewerkt moeten worden. Het gewenste resultaat van deze VK is dat studenten van In Holland en de WUR input krijgen voor onderzoeksvragen die kunnen bijdragen aan de ambitie en doelen voor het kanovaren. Ondersteuning PBGH (Gerard Agterberg, PBGH) PBGH is van oorsprong een samenwerkingsverband van het Ministerie van LNV, drie GH provincies (Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht) de GH gemeenten. Momenteel transformeert het PBGH naar een netwerkorganisatie die ook meer samenwerking zoekt met de waterschappen. Het PBGH wil een programma van projecten aansturen verdeeld over 3 thema s. Voor ieder thema treedt een bestuurlijk duo s op als ambassadeur. Het gaat om:

2 Thema Bodem, water, landgebruik Landschap en kwaliteit Recreatie en toerisme Bestuurlijk duo Han Weber (gedeputeerde Zuid-Holland) Patrick Poelman (dijkgraaf Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden) Bart Krol (gedeputeerde Utrecht) Christiaan van de Kamp (burgemeester Bodegraven Reeuwijk) Jaap Bond (gedeputeerde Noord-Holland) Kees van Velzen (wethouder Bodegraven-Reeuwijk) Het programma Waterrecreatie Groene Hart (WRGH) valt onder het thema Recreatie en Toerisme en heeft als ambitie de waterrecreatie in het GH op een hoger niveau te brengen vergelijkbaar met de Friese Meren. Dat doet zij door projecten te stimuleren die het waternetwerk verbeteren, de benutting door recreanten bevorderen en door promotie te bevorderen. Het WRGH-team heeft zelf geen financiële middelen om projecten te realiseren, maar ondersteunt projectleiders, verbindt partijen, jaagt overheden op, zorgt voor bestuurlijke en ambtelijke agendering en gebruikt daarbij o.a. het middel versnellingskamer. De VK Kanoën past binnen dit kader. Reacties: - John van Amstel (Waternet) meldt een succes voor waterrecreanten in het Vechtgebied. Samenwerkende overheden gebundeld in project Route 9 hebben geregeld dat de middagsluitingen van bruggen en sluizen in het hele Vechtgebied in de periode 1 juli tot eind september voortaan verdwijnen. - Henk van de Hoef (Watersportverbond) bepleit bij kanoën niet de randen van het GH uit het oog te verliezen. Daar zitten de stadlandverbindingen naar de grote bevolkingsconcentraties (Amsterdam, Utrecht, Den Haag, Leiden etc.). Kanoën in het GH (Marten de la Vieter (foto rechts), TKBN en Herman van Huis (foto links), Watersportverbond) Kan oën in het GH is geconcentreerd in een aantal deelgebieden: Vecht, Nieuwkoop, Kaag, Loosdrecht, Gouda-Reeuwijk, Lopik. Daar liggen circa 40 routes. In de Krimpenerwaard en gebied Gouwe Wiericke zijn routes in voorbereiding. De la Vieter en Huis formuleren de volgende knelpunten en wensen voor de toekomst van het kanovaren in het GH: - Betere en meer promotie; kanoën komt niet voor op de websites van het GH. - Kanoën zou moeten aansluiten op Toeristische Overstappunten (TOP s) zowel bestaande als nieuw aan te leggen. - Gewenst worden meer kanoverbindingen tussen de concentratiegebieden. 2

3 - Bewegwijzering van bestaande routes is niet uniform. Wens is een vergelijkbare aanpak gericht op uniformering zoals het sloepennetwerk GH in de vorm van een kanoknooppuntensysteem. - Onderhoud van kanoroutes is aandachtspunt. - Borging van bestaande routes is een knelpunt. Het komt nogal eens voor dat een waterschap besluit in kader van de waterkwaliteit (bijvoorbeeld in kader van KRW) watergangen afdamt. Dit overvalt de kanowereld regelmatig. Hier klemt het dat de kanowereld geen partij is die vooraf actief wordt geïnformeerd of gehoord door bijvoorbeeld waterschappen. Daardoor kan de kanowereld alleen reactief optreden. - Kleine infrastructuurelementen voor de kleine recreatievaart zitten niet standaard in beheer en onderhoudsprogramma s van waterbeheerders zoals waterschappen, gemeenten, provincies en RWS. - Private eigenaren van oevers passen voor oeverbescherming regelmatig (illegaal) scherpe keien toe. Die leiden tot schade aan kano s. - Er is een gebrek aan voldoende geschikte afmeer- en pauzeplekken langs routes, en in het vrije water. De La Vieter en Huis schetsen de ideale kano-omstandigheden: - Optimale afmetingen van vaarwegen: breedte 4,00m (tot minimaal 2,50m), diepte 0,60m, hoogte 1,25m (minimaal 0,90m) - Start- en eindpunten: voldoende parkeergelegenheid, sanitair, informatiepaneel, instapvoorzieningen, horeca (eenvoudig niveau is al voldoende) - Route: voldoende pauzeplekken, liefst enkele met horeca, zicht op landschap, afwisselend uitzicht, weinig hindernissen / kluunplaatsen (door lage bruggen, dammen, stuwen); camping langs de route. - Promotie: via evenementen De Groene Hart Academie verbindt (Karin van Beckhoven, Groene Hart Academie, In Holland) De Groene Hart Academie (GHA) verbindt vraagstukken uit het GH met het onderwijs (MBO, HBO en Universitair). De GHA is een kenniswerkplaats waar studenten werken aan authentieke vragen, meestal meerjarig en complex. Terugkomend motto in de opdrachten zijn de 5 O s. Het gaat om verbinden in creëren en delen van kennis bij Overheid - Ondernemers - Omgeving - Onderzoek Onderwijs. De inspanningen moeten meerwaarde hebben voor de regio en voor het onderwijs. Sinds 2009 zijn zo n 50 opdrachten uitgevoerd. Bepalend voor het succes van de inzet van de GHA is gebleken de vraagarticulatie en het verwachtingenmanagement. Daar wordt dan ook veel aandacht aan besteed. Voor de rest van de presentatie wordt verwezen naar de sheets in de bijlage. 3

4 Werksessie 1: Verhelderen van het probleem (o.l.v. Gerard Agterberg, PBGH) Deze groep houdt zich bezig met de beperkingen van het fysieke kano-infrastructuur en de belemmeringen bij de benutting hiervan. Basisnetwerk - In beeld brengen fysieke infrastructuur voor kanoën: wat en waar; hoe ziet het bestaande kanovoorzieningen er uit, welke routes zijn er, wat is het wensbeeld. Welke functionele eisen worden hieraan gesteld zoals verhuurpunten, parkeergelegenheid en aanlegplaatsen? Onderzoeksvragen: o wat is de huidige situatie? o welke routes zijn gewenst en o welke knelpunten zijn er? - Aandachtspunt is onderscheid te maken tussen kanoroutes en een kanonetwerk (zoals een fietsknooppuntensysteem, maar dan voor kanoërs). Dit onderscheid is belangrijk voor de analyse. Je kunt aan de 22 kanoverenigingen vragen waar ze nog meer varen buiten de routes om. - In beeld brengen eigenaren en beheerders kano-infrastructuur: Na de inventarisatie van het fysieke vaarnetwerk is de vraag: wie zijn eigenaar en beheerder van deze voorzieningen. Wie is verantwoordelijk voor kanoroutes? Wie voert de regie in het gebied (plassenschappen, recreatieschappen)? - Hoe kan je het beheer van de routes vormgeven? Wie is waar verantwoordelijk voor? - Welke rol spelen de waterschappen in deze? Vanuit taakopvatting maken waterschappen onderscheid van wat onder de algemene democratie valt en wat niet. Kanovaren is voor waterschappen recreatief medegebruik. - Van belang is om bij het zoeken naar oplossingen win- win situaties te creëren tussen betrokken partijen: kanoverenigingen, lokale overheden, middenstand, VVV en recreatieschap om commitment te krijgen. Benutting (hoe zorg je dat meer mensen gaan kanoën) Er zijn verschillende doelgroepen (55+, jongeren, dagrecreanten, jonge families). Waar liggen de mogelijkheden voor groei van het kanovaren. Je hebt een grotere groep nodig die de routes gaat gebruiken (voor 10 kanoërs niet rendabel voor 1000 wel). Hoe bereik je de potentiële kanovaarder? 4

5 Via de markt o Hoe kunnen arrangementen ontwikkeld worden? (bijvoorbeeld mix van paardrijden, fietsen, kanoën ergens eten en overnachten) o Welke marktpartijen zien mogelijkheden en willen (mee) ontwikkelen? Verbeteren informatievoorziening o Waar kun je varen? Welke routes zijn er? Waar kun je huren? o Hoe zet je het netwerk digitaal op de kaart? Een knooppuntensysteem in lagen (wandelen, fietsen, kanoën en paardrijden)? Promotie o Hoe kun je met promotie het gebruik stimuleren? Hoe presenteer je het aantrekkelijk? En wat zijn de commerciële mogelijkheden? Wie pakt het op o Wie kan dit aanjagen? Pakt het bedrijfsleven hier de handschoen op? o Over de kanoverenigingen: de meeste stabiel maar ambiëren lichte groei. Soms ook extra activiteiten om meer jeugd aan te rekken gericht op meer avontuurlijke aspecten rondom kanovaren. o Vanuit gezondheidszorg/scholen Koppeling van bewegen bij kanoën aan een gezonde leefstijl. Wat zijn best practices en waarom? Voorbeeld café de Klinker in Nieuwkoop. Werksessie 2: Optimaliseren van het gebruik (o.l.v. Sander Kwakkernaat, PBGH) In deze sessie is gebrainstormd over welke maatregelen nodig zijn om het kanoën in het GH te bevorderen. De insteek is denken in oplossingen, waarna vervolgens onderzoeksthema s zijn geformuleerd voor de studenten. Hieronder puntsgewijs de resultaten: - Van belang is onderscheid te maken tussen verschillende typen kanoërs: clubleden, kanobezitters niet lid van een club en kanohuurders. - Gezondheid verzekering sponsoring: kanovaren is gezond; verzekeraars zouden dat moeten omarmen; liggen daar sponsoring kansen? - Financiering beheer kanoroutes en voorzieningen: beheer kanovoorzieningen is ondergeschoven kindje bij overheden; geld is beperkende factor; hoe dit te doorbreken? - Structurele samenwerking tussen kanobonden, verenigingen, kanoverhuurders: kanobeoefenaren leiden een vrij ongeorganiseerd bestaan; hoe kun je deze partijen laten samenwerken ter bevordering van de kanosport in het GH? Want deze samenwerking is gewenst bij bijvoorbeeld: o Aanleg van routes o Aanleg van een kanoknooppuntennetwerk o Afspraken met horeca of tussen verhuurders om te voorkomen dat je altijd alleen rondjes kunt varen o Belangenbehartiging o Promotie o Groei aantal beoefenaren kanovaren o Dat kanobezitters ook terecht kunnen bij kanoverhuurlocaties - Samenwerking tussen kanoverenigingen en onderwijs: bij voorbeeld op gebied van sportdagen, open dagen, clinics, sportdagen; werk dat eens uit. - Samenwerking tussen verhuurders en kanoverenigingen: door samenwerking bij evenementen (koppelen kanovaren aan het Nationaal Regenboog Evenement), - Terugtrekkende overheid: hoe pakt de kanowereld vraagstukken van aanleg, beheer en onderhoud van kano infrastructuur op nu de overheid steeds vaker vindt dat dat niet haar taak is? - Afstemming met waterbeheerders: waterschappen, waterbeherende gemeenten, provincies en het rijk moet je meekrijgen om nieuwe kano-initiatieven (steiger, een route, een overdraagplaats etc.) voor elkaar te krijgen. Ook zouden deze partijen meer rekening moeten houden met bestaande 5

6 voorzieningen en belangen van de kanowereld; de kanowereld zou pro-actiever moeten kunnen ingrijpen bij ongewenste plannen van de overheid; hoe organiseer je dat? - Borging fysieke kanonetwerk: hoe zorg je ervoor dat de bestaande kano infrastructuur ook in de toekomst bewaard blijft? Is dat bijvoorbeeld planologisch te regelen? - Promotie: een knelpunt is dat verenigingen, verhuurders en beheerders van kanoroutes (o.a. recreatieschappen) allen eigen websites hebben, maar vrijwel geen onderlinge verbindingen; hoe zou je de digitale promotie van het kanovaren kunnen verbeteren? - Actorenanalyse: ken de hazen en weet hoe ze lopen ; een actoranalyse gericht op de kanowereld in het GH legt een basis voor de beantwoording van de andere onderzoeksvragen. Beschouwing op resultaten deelsessies (Henk van Kessel, PBGH) Wenselijk is te starten met inventariseren van de uitgangssituatie. Sessie 1 noemt een inventarisatie van het fysieke kanoinfrastructuur (voorzieningen, routes, etc.). Sessie 2 noemt een inventarisatie van actoren in en om de kanowereld. samenwerkingsmogelijkheden. Vervolgens is het nodig gegevens te analyseren: een analyse van sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen in het vaarnetwerk (SWOT methodiek), maar ook een nadere analyse van de actoren is gewenst: wie zijn ze, wat zijn hun belangen, waar liggen coalitie- en Beide groepen geven aan dat er al veel is geregeld, dat er veel mogelijk is en dat er volop kansen zijn om met relatief kleine stappen verbeteringen in de kano-infrastructuur, het gebruik en de promotie aan te brengen. Terugkomend thema is wel: hoe krijg je de jeugd aan het kanoën? Wat goed werkt om partijen rond eventuele verbeteringen aan de slag te krijgen is te werken met goede praktijkvoorbeelden. Groep 1 geeft aan dat onderdeel van de onderzoeken kan zijn het in beeld brengen van succesfactoren voor kanovaren in GH. Groep 2 stelt samenwerking in het netwerk van organisaties centraal. In de keten van aanleg beheer onderhoud is dat vooral structurele samenwerking. Bij promotie en financiering wordt gedacht aan meer incidentele samenwerking en het organiseren van evenementen of clinics. Er zijn 10 kanoverenigingen in het GH. Zij kennen het gebied. Benut ze bij het in kaart brengen routes en verbindingen, opstapplekken maar ook bij promotie en samenwerking. Voor de kanobezitter en huurders is het van belang dat er meer goede en laagdrempelige arrangementen in de markt komen. Promotie van het kanovaren is belangrijk maar wie is hier de eigenaar en gaat dit regelen voor hele GH?? 6