BIJLAGE A bij het. voorstel voor een VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

Transcriptie

1 NL NL NL

2 EUROPESE COMMISSIE Brussel, COM(2010) 774 definitief Bijlage A/hoofdstuk 19 BIJLAGE A bij het voorstel voor een VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD betreffende het Europees systeem van nationale en regionale rekeningen in de Europese Unie NL NL

3 BIJLAGE A HOOFDSTUK 19: EUROPESE REKENINGEN Inleiding Het proces van de Europese integratie maakte het noodzakelijk om een volledige reeks rekeningen voor de Europese economie in haar geheel samen te stellen ten einde betere analyses en beleidsvorming op Europees niveau mogelijk te maken. Bij de Europese rekeningen gaat het om dezelfde reeks rekeningen en wordt uitgegaan van dezelfde begrippen als bij de nationale rekeningen van de lidstaten In dit hoofdstuk worden de onderscheidende kenmerken van de Europese rekeningen, d.w.z. de rekeningen van de Europese Unie en de eurozone, beschreven. De Europese rekeningen vereisen specifieke aandacht waar het gaat om de definitie van ingezeten eenheden, de rekeningen van het buitenland en de saldering van intra-europese economische transacties (stromen) en financiële balansen (standen) Het economisch gebied van de Europese Unie bestaat uit: de economische gebieden van de lidstaten van de Europese Unie; en de economische gebieden van Europese instellingen Het economisch gebied van de eurozone bestaat uit: de economische gebieden van de lidstaten van de eurozone; en het economisch gebied van de Europese Centrale Bank. Van nationale tot Europese rekeningen De Europese rekeningen zijn niet gelijk aan de som van de nationale rekeningen van de lidstaten na conversie naar een gemeenschappelijke munteenheid. De rekeningen van ingezeten Europese instellingen moeten er nog aan worden toegevoegd. De reikwijdte van het begrip ingezetenschap verandert zodra men overstapt van nationale rekeningen van lidstaten naar Europese rekeningen. Een goed voorbeeld in deze context is de wijze waarop ingehouden winsten op buitenlandse directe investeringsmaatschappijen of eenheden voor speciale doeleinden worden behandeld. In de nationale rekeningen van de lidstaten kan een buitenlandse directe investeringsmaatschappij investeerders hebben die ingezetene van een andere lidstaat van de Europese Unie/eurozone zijn. De bijbehorende ingehouden winsten worden in de Europese rekeningen niet als zodanig geregistreerd. Daarnaast kan het nodig zijn om eenheden voor speciale doeleinden te herclassificeren in dezelfde institutionele sector als hun moedermaatschappij, indien deze ingezetene is van een andere lidstaat. Ten slotte moeten grensoverschrijdende economische stromen en financiële standen tussen Europese landen anders worden geclassificeerd. Deze verschillen worden weergegeven in de grafieken 19.1 en Daarbij wordt er ten behoeve van de eenvoud van uitgegaan dat het Europees gebied uit slechts twee lidstaten bestaat: A en B. Stromen en standen met betrekking tot ingezetenen en niet-ingezetenen worden schematisch weergegeven met pijlen. NL 2 NL

4 Grafiek 19.1: Aggregatie van de nationale rekeningen van de lidstaten Wanneer de nationale rekeningen van de landen A en B worden geaggregeerd, worden in de geaggregeerde rekeningen van het buitenland de stromen tussen de landen A en B en die met de overige landen en de Europese instellingen geregistreerd. Europese instellingen Land A Land B Grafiek 19.2: Europese rekeningen De Europese Unie/eurozone wordt beschouwd als een enkele eenheid: de rekeningen van de Europese instellingen en de Europese Centrale Bank zijn hierin opgenomen en alleen transacties van ingezeten eenheden met derde landen worden in de rekeningen van het buitenland geregistreerd. Europese instellingen Land A Land B NL 3 NL

5 Conversie van gegevens in verschillende valuta s In de Europese rekeningen moeten de economische stromen en de standen van de activa en passiva worden uitgedrukt in een enkele standaardvaluta. Daarom worden gegevens die in de diverse nationale valuta s zijn uitgedrukt, omgerekend in euro's. Dit kan op de volgende manieren gebeuren: a) met behulp van de marktwisselkoersen (of een gemiddelde daarvan) die van kracht zijn in de periode waarover de rekeningen worden opgesteld; of b) met behulp van vaste wisselkoersen over de gehele periode. Het vaste tarief kan het tarief aan het einde of aan het begin van de periode zijn, of het gemiddelde van de wisselkoersen over de gehele periode. De gebruikte wisselkoers is van invloed op het (vaste) gewicht van een bepaalde lidstaat in de Europese aggregaten; of c) door berekening van een index tussen opeenvolgende perioden als gewogen gemiddelde van de groei-indexcijfers van de gegevens van elke lidstaat, uitgedrukt in nationale valuta. De gewichten worden bepaald aan de hand van het op basis van de wisselkoers omgerekende aandeel van elke lidstaat in de eerste periode van vergelijking. Nadat een referentieperiode als benchmark is geselecteerd, kan op deze benchmark een kettingindex worden toegepast om de niveaus voor de overige waarnemingsperioden te bepalen. Bij methode a) wordt het gewicht van elk van de lidstaten in de Europese aggregaten bijgewerkt overeenkomstig de pariteiten van hun respectieve valuta s. De niveaus van de Europese aggregaten kunnen op deze manier op elk willekeurig moment worden bijgewerkt, al kunnen hun mutaties worden beïnvloed door wisselkoersschommelingen. In het geval van verhoudingscijfers kan het effect van de wisselkoersschommelingen op de teller en de noemer voor een groot deel worden geëlimineerd. Bij methode b) wordt het gewicht van elk van de lidstaten niet bijgewerkt, waardoor de mutaties van de Europese aggregaten als gevolg van wisselkoersschommelingen behouden blijven. De niveaus van de Europese aggregaten kunnen echter worden beïnvloed door de keuze van de (vaste) wisselkoersen die de pariteiten van de valuta s van de lidstaten op een gegeven moment weergeven. Bij methode c) blijven de mutaties van de Europese aggregaten als gevolg van wisselkoersschommelingen behouden, terwijl de niveaus van de Europese aggregaten min of meer de voor elke periode geldende pariteiten weergeven. Dit gaat ten koste van de additiviteit en overige boekhoudkundige regels. Indien deze vereist zijn, dan moeten zij als laatste stap worden hersteld De Europese rekeningen kunnen ook worden berekend door gegevens die zijn geregistreerd in de verschillende nationale valuta s om te rekenen in koopkrachtstandaarden (KKS). De in punt beschreven methoden a), b) of c) kunnen hiervoor worden gebruikt, waarbij de wisselkoersen moeten worden vervangen door de desbetreffende KKS. NL 4 NL

6 Europese instellingen In het Europees rekeningensysteem behoren de volgende eenheden tot Europese instellingen: a) Europese niet-financiële instellingen: het Europees Parlement, de Europese Raad, de Raad, de Europese Commissie, het Hof van Justitie van de Europese Unie en de Europese Rekenkamer; b) Europese niet-financiële organen, met inbegrip van eenheden die worden gefinancierd uit de algemene begroting van de Europese Unie (bijvoorbeeld het Economisch en Sociaal Comité; het Comité van de Regio s, de Europese agentschappen, enz.) en het Europees Ontwikkelingsfonds; en c) Europese financiële instellingen en organen, waaronder met name: de Europese Centrale Bank, de Europese Investeringsbank en het Europees Investeringsfonds. Hierbij zij aangemerkt dat marktregulerende agentschappen voor de landbouw waarvan de voornaamste activiteit bestaat uit het aankopen en verkopen van landbouwproducten om de prijzen te stabiliseren, niet onder de Europese organen van categorie b) vallen. Zij worden beschouwd als ingezetene van de lidstaat waarin ze hun activiteiten verrichten Europese niet-financiële instellingen en organen die worden gefinancierd uit de algemene begroting van de Europese Unie vormen één institutionele eenheid met als voornaamste activiteit het verrichten van overheidsdiensten zonder winstoogmerk ten behoeve van de Europese Unie. Deze eenheid wordt ingedeeld in de subsector Europese instellingen en organen (S. 1315) 1 van de sector overheid (S.13) Zo lang de begroting van het Europees Ontwikkelingsfonds niet als deel van de algemene begroting van de Europese Unie wordt goedgekeurd, vormt het een afzonderlijke institutionele eenheid die is ingedeeld in de subsector Europese instellingen en organen (S. 1315) van de sector overheid (S.13) De Europese Centrale Bank is als institutionele eenheid ingedeeld in de subsector de centrale bank (S.121) van de sector financiële instellingen (S.12) De Europese Investeringsbank en het Europees Investeringsfonds zijn afzonderlijke institutionele eenheden die zijn ingedeeld in de subsector overige financiële intermediairs m.u.v. verzekeringsinstellingen en pensioenfondsen (S.125) van de sector financiële instellingen (S.12) Het economisch gebied van de Europese instellingen omvat de territoriale enclaves die zich bevinden in de lidstaten van de Europese Unie of in niet-eu-landen, zoals vertegenwoordigingen, delegaties, kantoren, enz De wijze waarop de voornaamste transacties van de Europese instellingen in de middelen en bestedingen worden geregistreerd, wordt beschreven in de bijlage. 1 Deze code is specifiek voor de Europese rekeningen. De code wordt niet genoemd in hoofdstuk 23 Classificaties, omdat dit hoofdstuk de codes bevat die moeten worden gebruikt in de nationale rekeningen van de lidstaten waar de EU-instellingen in de sector buitenland worden geregistreerd. NL 5 NL

7 De rekening van het buitenland In de Europese rekeningen worden de economische stromen en financiële standen van activa en passiva tussen ingezeten eenheden van de Europese Unie/eurozone en niet-ingezeten eenheden geregistreerd in de rekeningen van het buitenland. De Europese rekeningen van het buitenland omvatten daarom geen transacties die plaatsvinden binnen de Europese Unie/eurozone. De stromen die plaatsvinden binnen de EU/eurozone worden "intrastromen" genoemd, en de financiële posities tussen ingezetenen van de EU/eurozone "intrastanden" De invoer en uitvoer van goederen omvatten ook quasi-doorvoerhandel, d.w.z.: goederen die door een eenheid die niet als institutionele eenheid wordt beschouwd, uit derde landen in een lidstaat van de Europese Unie/eurozone worden ingevoerd en vervolgens naar een andere lidstaat van de Europese Unie/eurozone worden verzonden; en goederen die uit een lidstaat van de Europese Unie/eurozone komen en vervolgens naar derde landen worden uitgevoerd door een eenheid die niet als institutionele eenheid wordt beschouwd. De uitvoer van goederen wordt gewaardeerd op fob-basis ("free on board") aan de grens van de Europese Unie/eurozone. Voor goederen in quasi-doorvoer die worden uitgevoerd, worden de vervoers- en distributiekosten binnen de Europese Unie/eurozone als output van vervoerdiensten beschouwd indien de vervoerder ingezetene van de Europese Unie/eurozone is en als invoer van vervoerdiensten als de vervoeder dat niet is In de Europese rekeningen omvat transitohandel alleen de aankoop van goederen door een ingezetene van de Europese Unie/eurozone van een niet-ingezetene met daarop aansluitend de wederverkoop van dezelfde goederen aan een niet-ingezetene zonder dat de goederen aanwezig zijn in de Europese Unie/eurozone. Deze transitohandel wordt eerst geregistreerd als negatieve uitvoer van goederen en vervolgens als positieve uitvoer van goederen, waarbij de verschillen tussen de tijdstippen van aankoop en verkoop als veranderingen in voorraden worden geregistreerd (zie de punten en 18.60). Wanneer een in de Europese Unie/eurozone ingezeten handelaar goederen koopt van een nietingezetene en deze vervolgens weer verkoopt aan een ingezetene van een andere lidstaat, wordt de aankoop in de nationale rekeningen van de lidstaat van de handelaar als negatieve uitvoer geregistreerd, maar in de Europese rekeningen als invoer Een onderneming met buitenlandse directe investeringen is een ingezetene van de Europese Unie/eurozone als een niet-ingezeten investeerder ten minste 10% van het gewone aandelenkapitaal of van de stemrechten bezit (voor een eenheid met rechtspersoonlijkheid), dan wel het equivalent daarvan (voor een eenheid zonder rechtspersoonlijkheid). In de nationale rekeningen van de lidstaten kan een onderneming met buitenlandse directe investeringen investeerders hebben die ingezetene van een andere lidstaat van de Europese Unie/eurozone zijn. De desbetreffende ingehouden winsten worden in de Europese rekeningen niet als zodanig geregistreerd. NL 6 NL

8 Saldering van transacties Een van de methoden om de Europese rekeningen van het buitenland op te stellen, bestaat uit het verwijderen van intra-europese stromen, zowel aan de middelen- als de bestedingenzijde, uit de rekeningen van het buitenland van de lidstaten. Hoewel deze gespiegelde stromen in theorie in balans zouden moeten zijn, is dat in de praktijk over het algemeen niet het geval wegens de asymmetrische registratie van dezelfde transactie in de nationale rekeningen van de beide partijen Als gevolg van asymmetrieën zijn in de Europese rekeningen de gehele economie en de rekeningen van het buitenland niet in evenwicht. Om Europese rekeningen op te stellen, moeten deze rekeningen derhalve op elkaar worden afgestemd. Hiervoor kan gebruik worden gemaakt van methoden zoals de methode der kleinste kwadraten of proportionele verdeling. In het geval van goederen kunnen de intra-eu-handelsstatistieken worden gebruikt om de asymmetrieën naar uitgavencategorie in te delen De verwijdering van asymmetrieën en de daaropvolgende saldering van de rekeningen zorgt voor verdere verschillen tussen de Europese aggregaten en de som van de nationale rekeningen van de lidstaten. Het meten van prijs- en volumemutaties Voor transacties in goederen en diensten kunnen Europese niet-financiële rekeningen in prijzen van het voorgaande jaar worden opgesteld met behulp van een soortgelijke methodiek als voor de Europese rekeningen in lopende prijzen. Eerst worden de rekeningen van de lidstaten, de Europese instellingen en de Europese Centrale Bank die zijn opgesteld in prijzen van het voorgaande jaar, geaggregeerd. Vervolgens worden grensoverschrijdende transacties tussen lidstaten, die zijn gewaardeerd tegen de prijzen van het voorgaande jaar, verwijderd uit de rekeningen van het buitenland. Ten slotte worden de daaruit voortvloeiende verschillen tussen middelen en bestedingen geëlimineerd met behulp van de methode die is gekozen om de Europese transacties in lopende prijzen te salderen Met behulp van Europese rekeningen in prijzen van het voorgaande jaar kunnen volumeindexcijfers tussen de huidige periode en het voorgaande jaar worden berekend. Nadat een referentieperiode als benchmark is geselecteerd, kunnen de volume-indexcijfers via een kettingindex worden gekoppeld en vervolgens worden toegepast op de Europese rekeningen in lopende prijzen van het benchmarkjaar. Hierdoor worden voor elke waarnemingsperiode Europese rekeningen in volume gegenereerd. Indien voor boekhoudkundige volumemetingen additiviteit en andere boekhoudkundige eisen nodig zijn, moeten deze als laatste stap worden hersteld. Balansen In de Europese rekeningen kan voor de opstelling van financiële balansen op soortgelijke wijze als voor transacties te werk worden gegaan: a) de financiële balansen van de lidstaten worden aangevuld met standen van activa die worden gehouden door en passiva in de vorm van verplichtingen die zijn aangegaan door Europese instellingen die ingezetene zijn van de Europese Unie/eurozone; NL 7 NL

9 b) standen van financiële activa van een ingezetene van de Europese Unie/eurozone die worden gehouden door een andere ingezetene ("intrastanden") worden afgetrokken van de nationale rekeningen van het buitenland; en c) balansverschillen die voortvloeien uit het feit dat de intrastanden van financiële activa en de bijbehorende financiële passiva van elkaar verschillen, worden door middel van saldering toegerekend aan de verschillende sectoren In de Europese rekeningen kunnen niet-financiële balansen worden opgesteld als de som van de niet-financiële balansen van de lidstaten van de Europese Unie/eurozone. Van-wie-aan-wie-matrices Aan de hand van van-wie-aan-wie-matrices worden de economische transacties (resp. bezit aan financiële activa) tussen institutionele sectoren uitgesplitst. In de nationale rekeningen van de lidstaten brengen deze matrices op gedetailleerde wijze de transacties/financiële activa tussen de sectoren van oorsprong/crediteur en die van bestemming/debiteur en tussen binnenlandse sectoren en het buitenland in kaart In de Europese rekeningen kunnen de van-wie-aan-wie-matrices worden opgesteld door aggregatie van de nationale matrices en herclassificatie van de intra-europese stromen en standen als ingezeten stromen en standen. Hiertoe moet binnen deze nationale matrices een onderscheid worden gemaakt tussen transacties en het bezit van financiële activa ten opzichte van, enerzijds, ingezeten eenheden of the Europese Unie/eurozone en, anderzijds, niet-ingezetenen in de rekening van het buitenland. Bovendien moeten stromen en standen ten opzichte van ingezeten eenheden of the Europese Unie/eurozone nader worden uitgesplitst naar sector van de tegenpartij. Middelen Bijlage: de rekeningen van Europese instellingen 19A.01. Tot de belangrijkste middelen van Europese niet-financiële instellingen en organen behoren: a) douane- en landbouwrechten; b) productieheffingen voor producenten van suiker, isoglucose en inulinestroop; c) de btw-middelen; en d) de middelen uit het bruto nationaal inkomen (bni-middelen). 19A.02. In de rekeningen van de Europese instellingen worden deze stromen geregistreerd als middelen van de sector Europese instellingen en organen (S.1315) en als bestedingen van het buitenland (S.211). 19A.03. Douane- en landbouwrechten worden geheven aan de buitengrenzen van de Europese Unie overeenkomstig het gemeenschappelijk douanetarief. Zij worden ingedeeld als belastingen op invoer (exclusief btw) (D.212) en omvatten ook de inningskosten. NL 8 NL

10 19A.04. Er worden productieheffingen geïnd op de suiker-, isoglucose- en inulinestroopquota s van de producenten. Zij worden ingedeeld als overige productgebonden belastingen (D.214) en omvatten ook de inningskosten. 19A.05. Een vast aandeel van de bedragen die worden geïnd op grond van de punten 3 en 4, wordt door de lidstaten als inningskosten achtergehouden. Dit aandeel bedroeg in %. In de rekeningen van de Europese instellingen worden deze inningskosten aan de bestedingenzijde geregistreerd als intermediair verbruik (P.2) van de sector Europese instellingen en organen (S.1315). Aan de middelenzijde worden zij geregistreerd als invoer van diensten (P.72) in de rekeningen van het buitenland (S.211). 19A.06. De btw-middelen worden berekend door toepassing van een vast percentage, ook wel het btwafdrachtpercentage genoemd, op de geharmoniseerde btw-grondslag van elke lidstaat. De btwgrondslag is afgetopt in relatie tot het bruto nationaal inkomen. Het aftoppen van de btwgrondslag betekent dat als de btw-grondslag van een lidstaat een bepaald percentage van de berekeningsgrondslag voor het bni van deze lidstaat te boven gaat, het btw-afdrachtpercentage niet wordt toegepast op de btw-grondslag, maar op dat percentage van de berekeningsgrondslag voor het bni. De btw-middelen omvatten betalingen over het lopende jaar, alsmede verschuldigde saldi over vroegere jaren op grond van herzieningen van de vroegere btw-grondslagen. De btw-middelen worden ingedeeld als eigen middelen van de EU op basis van btw en bni (D.76). 19A.07. De bni-middelen zijn gebaseerd op het bni-niveau van de lidstaten en worden vastgesteld met inachtneming van alle andere ontvangsten van de instellingen. Zij worden ingedeeld als eigen middelen van de EU op basis van btw en bni (D.76) en zijn inclusief vergoedingen en nog te betalen restbedragen voor voorgaande jaren. De correctie van begrotingsonevenwichtigheden die door de overige lidstaten aan de betroffen landen worden betaald, worden ook geregistreerd onder D.76, als middelen en bestedingen van het buitenland (S.211). 19A.08. De bijdragen van lidstaten aan het Europees Ontwikkelingsfonds worden ingedeeld als inkomensoverdrachten i.v.m. internationale samenwerking (D.74). 19A.09. De inschrijvingen van lidstaten op het gestorte kapitaal van de Europese Investeringsbank, het Europees Investeringsfonds en de Europese Centrale Bank worden in de financiële rekeningen geregistreerd als overige deelnemingen (F.519). Zij worden geregistreerd als mutaties in de activa van het buitenland (S.211) en mutaties in de passiva van de sectoren overige financiële intermediairs m.u.v. verzekeringsinstellingen en pensioenfondsen (S.125) en centrale bank (S.121). 19A.10. Verschuldigde rente op leningen die zijn verstrekt door de Europese Investeringsbank, worden, na aftrek van indirect gemeten diensten van financiële intermediairs (IGDFI), ingedeeld als rente (D.41). In de rekeningen van de Europese instellingen wordt deze rente geregistreerd als bestedingen van het buitenland (S.2) en middelen van de overige financiële intermediairs m.u.v. verzekeringsinstellingen en pensioenfondsen (S.125). 19A.11. Verschuldigde rente op leningen die zijn verstrekt door de Europese Centrale Bank worden ingedeeld als rente (D.41). In de rekeningen van de Europese instellingen wordt deze rente geregistreerd als bestedingen van het buitenland (S.2111) en middelen van de sector centrale bank (S.121). NL 9 NL

11 Bestedingen 19A.12. Tot de betalingen door Europese niet-financiële instellingen en organen behoren: a) transacties met betrekking tot hun activiteiten als niet-marktproducent, met name: intermediair verbruik (P.2), investeringen in vaste activa (bruto) (P.51) en beloning van werknemers (D.1); b) verdelingstransacties met betrekking tot de overdrachten van Europese instellingen aan lidstaten, voornamelijk in de vorm van productgebonden subsidies (D.31), niet-productgebonden subsidies (D.39), inkomensoverdrachten in verband met internationale samenwerking (D.74), overige inkomensoverdrachten, n.e.g. (D.759), investeringsbijdragen (D.92) en overige kapitaaloverdrachten (D.99); en c) betalingen door het Europees Ontwikkelingsfonds aan derde landen, die worden ingedeeld als inkomensoverdrachten in verband met internationale samenwerking (D.74). 19A.13. Betalingen door Europese niet-financiële instellingen en organen worden in de rekeningen van de Europese instellingen geregistreerd als bestedingen van de sector Europese instellingen en organen (S.1315) en middelen van het buitenland (S.211 of S.22). 19A.14. Betalingen door Europese niet-financiële instellingen en organen worden in het algemeen geregistreerd op basis van de door de lidstaten ingediende uitgavendeclaraties. Vooruitbetalingen en betalingen ex post worden in de financiële rekeningen van de Europese instellingen geregistreerd als transitorische posten (F.89). 19A.15. Tot de betalingen door Europese financiële instellingen en organen behoren: a) transacties met betrekking tot hun activiteiten als marktproducent van financiële diensten, met name: intermediair verbruik (P.2), investeringen in vaste activa (bruto) (P.51) en beloning van werknemers (D.1); b) rentebetalingen (D.41). Omdat inschrijvingen van lidstaten op het kapitaal van de Europese Investeringsbank niet als buitenlandse directe investeringen worden beschouwd, worden er geen toegerekende stromen van ingehouden winsten (D.43) in de rekeningen geregistreerd. 19A.16. Betalingen door Europese financiële instellingen en organen worden in de rekeningen van de Europese instellingen geregistreerd als bestedingen van de sector overige financiële intermediairs m.u.v. verzekeringsinstellingen en pensioenfondsen (S.125) en middelen van het buitenland (S.211 of S.22). Consolidatie 19A.17. In de Europese rekeningen worden in de sector overheid (S.13) de stromen tussen de lidstaten en de Europese instellingen normaal gesproken niet geconsolideerd, noch onder de middelen noch onder de bestedingen. In het geval van inkomensoverdrachten in verband met internationale samenwerking (D74) worden de betalingen van lidstaten aan Europese instellingen ter financiering van bijvoorbeeld het Europees Ontwikkelingsfonds echter in de NL 10 NL

12 Europese rekeningen geconsolideerd en geregistreerd als bestedingen van nationale centrale overheden (S.1311) en middelen van het buitenland (S.22). NL 11 NL