reactie universiteit leiden op strategische agenda ocw

Transcriptie

1 reactie universiteit leiden op strategische agenda ocw

2

3 Reactie Universiteit Leiden op Strategische Agenda OCW 26 april 2012

4 Inhoudsopgave Preambule Profiel van de Universiteit Leiden Huidige positionering en profilering Terugblik Ontwikkeling profiel Regionale en landelijke afstemming en samenwerking Internationale positionering Leiden in kerncijfers Onderwijsprofilering Stand van zaken opleidingenportfolio Graduate Schools Excellentieprogramma ICT & Onderwijs Internationalisering Toekomst onderwijsprofiel Studiesucces Doelstellingen en beginsituatie Stand van zaken Toekomst studiesucces Onderzoeksprofilering Onderzoeksprofilering Onderzoeksdoelstelling Maatschappelijke waarde en impact Kwaliteit Infrastructuur Wervingskracht in geldstromen Toekomst onderzoeksprofiel Valorisatie Leiden University Research and Innovation Services (LURIS) Kennisregio Toekomst valorisatie Organisatie, bestuur en bedrijfsvoering Organisatie Bestuur Bestuursafspraken en planning & control Bedrijfsvoering HR-strategie ICT Toekomst organisatie, bestuur en bedrijfsvoering Prestatieafspraken Onderwijs Generieke overhead... 37

5 Preambule Op 1 juli 2011 verscheen de Strategische Agenda Hoger Onderwijs, Onderzoek en Wetenschap. De universiteiten is gevraagd om per 5 mei 2012 aan te geven op welke wijze zij invulling geven aan de hoofdthema s van de Strategische Agenda: verbetering van studiesucces, onderwijsprofilering, onderzoeksprofilering en valorisatie. De Staatssecretaris en de VSNU hebben op 9 december 2011 een Hoofdlijnenakkoord gesloten, waarin zij de randvoorwaarden hiervoor hebben vastgelegd. Met de onderhavige notitie reageert de Universiteit Leiden op de Strategische Agenda. De notitie beschrijft de huidige stand van zaken op de betreffende thema s, plaatst deze in het perspectief van de ontwikkeling in de afgelopen 10 jaar en formuleert het voorgenomen beleid van de universiteit op deze thema s. Op een aantal onderwerpen vastgelegd in het Hoofdlijnenakkoord formuleert de Universiteit Leiden een aantal kwantitatieve prestatieafspraken. De Universiteit Leiden maakt deze prestatieafspraken onder het voorbehoud dat de Staatssecretaris zijn deel van de afspraken uit het Hoofdlijnenakkoord realiseert en dat geen nieuwe budgetkortingen worden opgelegd. De voornemens in deze notitie zijn het resultaat van uitgebreide discussies binnen onze universiteit. De voornemens passen in het Instellingsplan , Inspiratie en Groei. Het College van Bestuur ziet zijn reactie op de Strategische Agenda als een uitwerking en actualisering van dit beleid en acht het van belang dat deze reactie breed gedeeld wordt binnen de universiteit. Daarom is de notitie in verschillende stadia voorgelegd aan het overleg van het College van Bestuur met de decanen en overige leden van de faculteitsbesturen, aan de Universiteitsraad en aan de Raad van Toezicht. Met de eindversie van deze notitie is in al deze overlegcircuits ingestemd. Daarnaast heeft het College van Bestuur uitgebreid informeel overleg gevoerd over onderwerpen uit deze notitie met wetenschappelijk directeuren en groepen studenten om daarmee het draagvlak voor de plannen te vergroten. Deze overleggen hebben belangrijke input geleverd voor de finale formulering van een aantal beleidsvoornemens. Gezien het positieve onthaal van de beleidsvoornemens in deze informele ontmoetingen heeft het College van Bestuur er vertrouwen in dat er een breed draagvlak is voor de uitvoering van de plannen en het realiseren van de prestatieafspraken. De Universiteit Leiden, de Technische Universiteit Delft en de Erasmus Universiteit Rotterdam (LDE) hebben besloten een strategische alliantie aan te gaan. Deze unieke strategische alliantie wordt de komende periode versterkt en geformaliseerd. De alliantie is ingegeven door de positieve ervaringen met bestaande onderlinge samenwerkingsverbanden (al meer dan 10 jaar) en door het grote potentieel dat schuilt in de samenwerking tussen de geografisch nabijgelegen en inhoudelijk complementaire instellingen. De alliantie bestrijkt een unieke combinatie van vakgebieden. Er wordt langs inhoudelijke lijnen samengewerkt. De alliantie tussen de drie instellingen beoogt de kwaliteit van onderwijs en onderzoek verder te laten toenemen, met een scherpere profilering van het onderwijsaanbod en versterking van de (internationale) positionering van het onderzoek. Zo zal het complementaire onderwijsaanbod over en weer toegankelijker worden gemaakt en onderling verder worden afgestemd. De alliantie zal ook tot nieuwe, multidisciplinaire combinaties in het onderwijsaanbod leiden die internationaal beter kunnen concurreren. De huidige ervaringen met gemeenschappelijke opleidingen of joint tracks zullen hiervoor worden uitgebreid. Door samen te werken kunnen relatief kleine, maar belangrijke opleidingen blijven bestaan en kan daarmee een breed onderwijsaanbod voor studenten behouden blijven. Om deze onderwijsdoelen van de samenwerking te realiseren is het van belang dat het vestigingsplaatsbeginsel voor de opleidingen van de drie instellingen wordt opgeheven zodat het onderwijs op elk van de drie universiteiten kan worden aangeboden. De samenwerking biedt ook betere mogelijkheden om de ondersteuning van onderwijs en docenten verder te ontwikkelen. Expertise op dit gebied wordt bijeengebracht. Gezamenlijk zullen de instellingen niet alleen het onderwijs verbeteren en aantrekkelijker maken (meerwaarde voor onderwijs), maar ook hun onderscheidende onderzoeksprofielen uitbouwen. Samenwerking tussen disciplines biedt betere mogelijkheden om bij te dragen aan de door de EU geformuleerde Grand Challenges en de Nederlandse topsectoren, en een sterkere uitgangspositie om met hun wetenschappelijke volume blijvend mee te draaien aan de wereldtop. Dit leidt tot meerwaarde voor de onderzoekspositie van Nederland. De ambitie is om de instellingen met vereende krachten aantrekkelijker te maken voor talent en een grotere kans te geven op het ver- REACTIE UNIVERSITEIT LEIDEN OP STRATEGISCHE AGENDA O CW 3

6 werven van externe financiële middelen voor excellent onderzoek. De combinatie van een brede algemene universiteit (LEI), een brede technische universiteit (TU Delft) en een meer gespecialiseerde universiteit (EUR) die relatief dicht bij elkaar liggen in een dichtbevolkte en economisch belangrijke regio met onder meer de Rotterdamse haven en Den Haag als derde VN-stad, biedt grote kansen op meerwaarde voor onderwijs, onderzoek en valorisatie. De strategische alliantie tussen de instellingen heeft als doel om deze kansen te realiseren: samen meer dan de som der delen. Over de onderwerpen waarop de drie instellingen gezamenlijk beleid ontwikkelen, wordt in een separate, gezamenlijke notitie gerapporteerd. 4

7 1. Profiel van de Universiteit Leiden 1.1 Huidige positionering en profilering Positionering algemeen De Universiteit Leiden positioneert zich als toonaangevende Europese onderzoeksuniversiteit. De Universiteit Leiden ziet zowel onderwijs als onderzoek en valorisatie als haar kerntaken. Huidig onderwijsprofiel De Universiteit Leiden is een algemene onderzoeksuniversiteit met een breed profiel. Vergeleken met de overige Nederlandse algemene universiteiten heeft zij het smalste profiel: het omvat geesteswetenschappen, archeologie, rechtsgeleerdheid, maatschappijwetenschappen, gedragswetenschappen, wiskunde en natuurwetenschappen en geneeskunde. Het onderwijs aan de Universiteit Leiden kenmerkt zich door een sterke verwevenheid van onderwijs en onderzoek en is overwegend disciplinair georiënteerd. Ook de programma s met een multidisciplinaire thematiek bouwen voort op een sterk disciplinair fundament. De student wordt de mogelijkheid tot verbreding geboden door middel van minoren. In aanvulling op het reguliere programma biedt de Universiteit Leiden een uitgebreid excellentieprogramma aan, dat aanbod verzorgt op vwo-niveau, bachelor- en masterniveau. De Universiteit Leiden bevordert dat studenten hun opleiding binnen de nominale studieduur afronden. Huidig onderzoeks- en valorisatieprofiel De Universiteit Leiden beschouwt fundamenteel onderzoek als de motor van kennisontwikkeling en streeft ernaar in fundamenteel onderzoek een internationaal sterke positie te hebben. De Universiteit Leiden heeft haar sterke onderzoek geconcentreerd in een beperkt aantal profielthema s. Met deze profielthema s positioneert zij haar onderzoek internationaal, vergroot zij haar zichtbaarheid en schept zij een kader voor samenwerking met andere kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en bedrijven. Hoewel gedragen door disciplinair onderzoek, zijn de profielthema s interdisciplinair. Zij sluiten aan bij grote maatschappelijke vraagstukken. De Universiteit Leiden is al geruime tijd actief op het gebied van valorisatie, met name in de bio en life sciences. Het meest sprekende Leidse voorbeeld van succesvolle valorisatie is het Leiden Bio Science Park. 1.2 Terugblik In haar instellingsplan Wegen naar gehalte (1999/2000) stelde de Universiteit Leiden, naast kennisoverdracht aan studenten, de ontwikkeling van wetenschappelijk onderzoek en stimulering van innovatie door gerichte investeringen centraal. In de instellingsplannen Kiezen voor Talent (2005) en Inspiratie en Groei (2009) trok Leiden deze lijnen verder door. In 1997 voerde de Universiteit Leiden als eerste universiteit in Nederland het bindend studieadvies (BSA) in, gekoppeld aan het Leids Studiesysteem voor studiebegeleiding. Vanaf 2002 werden kwaliteitseisen voor het onderwijs vastgelegd in het Leids Register Opleidingen en werkte de universiteit haar beleid ten aanzien van studiesucces en excellentieonderwijs verder uit. De Universiteit Leiden was in 2002 een van de oprichters van de League of European Research Universities (LERU), die onder meer ten doel heeft het belang van fundamenteel onderzoek te bepleiten. De LERU omvat 21 Europese topuniversiteiten. Op het gebied van het onderwijs koos de universiteit vanaf 2002 als profiel dat elke Leidse bachelor- en masteropleiding zich kenmerkt door disciplinaire diepgang met een sterke verwevenheid van onderwijs en onderzoek. De universiteit richtte in 2005 per faculteit graduate schools in, waarin zij haar masteropleidingen en PhD programmes onderbracht. Het excellentieonderwijs kreeg in het profiel een prominente plaats: het werd gaandeweg uitgebreid met een aanbod voor getalenteerde en gemotiveerde scholieren en doorontwikkeld tot een universiteitsbreed programma. Vanwege toenemende schaarste aan middelen en in het kader van de sectorplannen heeft in de natuur- en scheikunde, de wiskunde, en vooral in de geesteswetenschappen in de afgelopen jaren een herordening plaatsgevonden van het opleidingenportfolio. Vanaf 2009 breidde de universiteit haar activiteiten in Den Haag aanzienlijk uit. Bij het onderzoek legde de universiteit de nadruk op versterking van het fundamentele onderzoek, innovatie, REACTIE UNIVERSITEIT LEIDEN OP STRATEGISCHE AGENDA O CW 5

8 valorisatie en academisch ondernemerschap. Om dit te bereiken is een aantal acties ingezet: de ontwikkeling van profileringsgebieden in het onderzoek, het vergroten van de aantrekkingskracht voor toponderzoekers, het versterken van de marktpositie in de tweede geldstroom (NWO) en in Europese programma s, het vormgeven van innovatiebeleid en een hoogwaardig Technology Transfer Office (TTO) en van strategische samenwerkingsverbanden in de regio Ontwikkeling profiel Voorgenomen ontwikkeling onderwijsprofiel De Universiteit Leiden zal de herordening van het opleidingenportfolio in de natuurwetenschappen en in de geesteswetenschappen de komende tijd afronden. In de overige wetenschapsgebieden staan de komende tijd geen ingrijpende ontwikkelingen op de agenda. Wel wil de universiteit het onderwijsaanbod op de Campus Den Haag verder ontwikkelen. Om te voorkomen dat studenten genoodzaakt zijn om in een vroeg stadium hun afstudeerrichting te kiezen, zal de universiteit in de beginfase van de studie het onderwijsaanbod verbreden waar dat zinvol is. De koppeling van onderwijs en onderzoek wordt meer zichtbaar gemaakt in de curricula. De Universiteit Leiden ziet haar excellentieprogramma als een belangrijk element in haar profilering en zal het programma verbreden en verder ontwikkelen. De universiteit zal daartoe de komende jaren in dit programma verder investeren. Het studiesuccesprogramma wordt geïntensiveerd. De belangrijkste maatregelen betreffen verbetering van de aansluiting tussen voortgezet onderwijs en universiteit, aanscherping van de BSA-regeling, verhoging van de onderwijsintensiteit, en docentprofessionalisering. De Universiteit Leiden start een wetenschappelijk onderzoeksprogramma waarin zij de effectiviteit van maatregelen ter bevordering van het studiesucces en van het excellentieprogramma onderzoekt. De universiteit breidt haar programma op het gebied van ICT & Onderwijs de komende jaren uit. De universiteit oriënteert zich bij haar onderzoeks- en valorisatiebeleid in toenemende mate op maatschappelijke prioriteiten, zoals benoemd door de Europese Commissie en de Nederlandse overheid. Om te bevorderen dat jonge afgestudeerden vindingen kunnen vermarkten zal de universiteit een exemplification fund instellen. 1.4 Regionale en landelijke afstemming en samenwerking In 2009 zijn de sectorplannen Natuurkunde en Scheikunde vastgesteld en geaccordeerd door OCW. De Universiteit Leiden en de TU Delft zijn daarbij gezamenlijk opgetrokken. De aanbevelingen zijn leidend geweest bij de profilering van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen. In 2010 is het rapport van het Regieorgaan Geesteswetenschappen vastgesteld en geaccordeerd door OCW. De aanbevelingen zijn leidend geweest in de profilering van de Faculteit Geesteswetenschappen. In 2011 heeft de NFU een rapport over de landelijke profilering van de UMC s vastgesteld. De aanbevelingen zijn leidend geweest in de profilering van het LUMC. In 2011 is het rapport van de Nationale Commissie Onderwijswetenschappen vastgesteld en geaccordeerd door OCW. In 2012 worden de aanbevelingen van dit rapport uitgewerkt. Deze zullen van betekenis zijn voor de profilering van de Faculteit Sociale Wetenschappen en het ICLON. Op de samenwerking in LDE-verband wordt ingegaan in een afzonderlijk document. 1.5 Internationale positionering Tabel 1 geeft de positie van de Universiteit Leiden op een aantal toonaangevende rankings. 1.6 Leiden in kerncijfers Tabel 2 geeft de kerncijfers van de Universiteit Leiden weer. Voorgenomen ontwikkeling onderzoeks- en valorisatieprofiel De profileringsgebieden zijn in 2011 nader geordend in zes profielthema s. De universiteit wil deze thema s de komende tijd verder ontwikkelen en zal in deze thema s verder investeren. De positie van het fundamentele onderzoek daarin wordt bewaakt. 6

9 Tabel 1 Universiteit Leiden, Internationale rankings (tussen haakjes positie ten opzichte van andere Nederlandse universiteiten) University Rankings THE Ranking QS Ranking Shanghai-ranking Leiden ranking Top 500 wereldwijd (2) 82 (2) 70 (2) 122 (4) (3) 88 (3) 65 (2) 69 (5) 2 Tabel 2 Leiden in kerncijfers Bacheloropleidingen (2012/13) Masteropleidingen (2012/13) Afgestudeerden (master/doctoraal) Wetenschappelijke publicaties Promoties Ingeschreven studenten Tevredenheid studenten 5 Bachelor n.b. n.b. 4,1 4,0 Tevredenheid studenten Master n.b. n.b. 3,9 3,9 Totaal medewerkers (fte), excl. LUMC Academische staf Hoogleraren in dienst Promovendi in dienst Tevredenheid medewerkers 7 7,5 Omzet geconsolideerd 8 M 356 M 399 M 494 M 515 Eigen vermogen M 103 M 133 M 120 M Het tijdschrift THE publiceert sinds 2004 de THE World University Rankings. Tot en met 2009 in samenwerking met het onderwijsadviesbureau QS. In 2010 is THE een partnerschap aangegaan met Thomson Reuters. De THE 2010 is ingrijpend veranderd. QS heeft in 2010 de methode van de voormalige THE in stand gehouden. De systematiek in de jongste Leiden Ranking (december 2011) is gewijzigd ten opzichte van De Leidse positie (69) is gebaseerd op de keuze-instelling waarbij de 200 universiteiten wereldwijd met de meeste publicaties in beschouwing zijn genomen en genormaliseerd is naar de omvang van de universiteit. In 2010 was de positie gebaseerd op de top 500. In 2005 exclusief Geneeskunde (deze kende destijds nog geen gedeelde opleiding); opleidingen met eerstejaars instroom. Exclusief 6 Advanced master opleidingen (niet bekostigd); in 2005 exclusief Geneeskunde (zie voetnoot 3), inclusief voormalige lerarenopleidingen NSE, 2010 en 2011: er is gebruik gemaakt van een 5-puntsschaal. Hoogleraren in fte exclusief LUMC. Aantal hoogleraren bij het LUMC in 2000: 92, in 2005: 102, in 2010: 137, in 2011: 131. Tevredenheidsmonitor medewerkers: Werkbeleving Universiteit Leiden, 27 mei 2010: op basis van 10-puntsschaal. De tweede- en derdegeldstroomomzet is vanaf 2007 opgenomen in de universitaire financiën. Dit veroorzaakt het grote verschil tussen 2010 en REACTIE UNIVERSITEIT LEIDEN OP STRATEGISCHE AGENDA O CW 7

10 2. Onderwijsprofilering De Universiteit Leiden is een klassieke universiteit met een breed, overwegend disciplinair onderwijsaanbod. Kenmerkend voor onze opleidingen is de sterke verwevenheid van onderwijs en onderzoek. Internationalisering, ICT & Onderwijs en excellentie zijn belangrijke profilerende thema s. De komende jaren wordt daar op ingezet. 2.1 Stand van zaken opleidingenportfolio Onderwijsprofiel faculteiten In aansluiting op het in hoofdstuk 1 algemeen beschreven onderwijsprofiel kennen de facultaire onderwijsprofielen specifieke inkleuring. Het gebied van de geesteswetenschappen is door zijn breedte landelijk uniek. De faculteit biedt een scala van opleidingen aan, van disciplinaire opleidingen die zich richten op een specifieke taal, cultuur en/of historische periode, tot multidisciplinaire opleidingen die zich richten op een bepaalde regio in de wereld. Het profiel is in de afgelopen periode aangescherpt, mede in het kader van de activiteiten van het Regieorgaan Geesteswetenschappen. De Universiteit Leiden profileert zich landelijk met het meest complete onderwijsaanbod op het terrein van de archeologie. De opleidingen bieden zowel alfa-, bètaals gammagerichte archeologische vakken en kennen een breder palet aan specialisatiemodules dan de collega-universiteiten. Kenmerkend voor Leiden is voorts de koppeling tussen de archeologie en de culturele antropologie. In het kader van de sectorplannen op het gebied van de natuurkunde, de scheikunde en de wiskunde is in de afgelopen jaren de afstemming regionaal en landelijk versterkt. Het onderwijsprofiel op het gebied van de wiskunde en de natuurwetenschappen is gebaseerd op het onderzoeksprofiel. De gekozen onderzoekszwaartepunten Fundamentals of Science en Health, Life and Biosciences zijn leidend. Dit profiel wordt aangevuld en versterkt door de nauwe samenwerking met de TU Delft. De rechtsgeleerdheid, de gedragswetenschappen en de maatschappijwetenschappen verzorgen brede, studentrijke opleidingen. Ook deze kennen kenmerkend voor Leiden een sterke koppeling van onderwijs en onderzoek. Kenmerkend voor Leiden is de sterke oriëntatie van de gedragswetenschappen op vraagstukken inzake gezondheid. Een deel van het onderwijs op het gebied van de maatschappijwetenschappen wordt aangeboden op de Campus Den Haag. Het onderwijs in de geneeskunde en biomedische wetenschappen volgt de landelijke afspraken die in de afgelopen jaren in NFU-verband zijn gemaakt, voor de competenties van artsen (Raamplan Artsopleiding) en de profilering van de UMC s in het onderzoek (Zaaien en Oogsten). Het onderwijs binnen alle faculteiten kenmerkt zich door de verwevenheid van onderwijs en onderzoek. Vanzelfsprekend komt dit in de verschillende studiefasen en de diverse opleidingen verschillend tot uitdrukking. In alle gevallen krijgen bachelorstudenten het overgrote deel van hun onderwijs van docenten die ook onderzoeker zijn en worden zij geconfronteerd met wetenschappelijke vraagstukken en methoden. Voor masterstudenten geldt dat zij hun opgedane kennis en analysemethoden van het vakgebied kunnen toepassen op een vraagstelling in eigen onderzoek voor hun scriptie, of door tijdens hun opleiding daadwerkelijk deel te nemen aan onderzoek van de wetenschappelijke staf. Bacheloraanbod De instroom in de bacheloropleidingen is, absoluut gezien, de laatste jaren redelijk stabiel (zie figuur 1). De Universiteit Leiden verzorgt per september bacheloropleidingen. Er heeft in de afgelopen periode een reductie van het aantal opleidingen plaatsgevonden. In 2005/2006 werden nog 50 opleidingen aangeboden. Deze reductie in het opleidingenbestand vond vooral plaats in de geesteswetenschappen. Het aantal bacheloropleidingen in de geesteswetenschappen nam tussen 2005/2006 en 2012/2013 af van 30 naar 26. Binnen de talige opleidingen zijn bachelors verbreed en zijn niettalige varianten ontwikkeld en ondergebracht in brede portaalopleidingen. In dit proces zijn de oorspronkelijke opleidingen veelal gehandhaafd als afstudeervariant. Voorbeelden zijn de nieuwe opleidingen Midden-Oostenstudies en Oude culturen van de Mediterrane wereld. Op het gebied van de natuurkunde, scheikunde en wiskunde werkt de universiteit nauw samen met de TU Delft. In 2011 zijn twee programma s waarin Leiden met de TU Delft samenwerkt, formeel als joint programmes aangemerkt, te weten: BSc Life Science and Tech- 8

11 Figuur 1 Universiteit Leiden, Instroom in bacheloropleidingen (eoi-propedeuse) / / / / / / / / / / / /2012 Instroom bachelor Marktaandeel 12% 11% 10% 9% 8% 7% 6% nology en BSc Molecular Science and Technology. Daarnaast werken beide instellingen nauw samen in de bacheloropleiding Wiskunde. De afgelopen jaren is het bacheloraanbod gewijzigd door met name het inrichten van multidisciplinaire opleidingen en afstudeerrichtingen: Liberal Arts and Sciences, Informatica en Economie, en Economie, Bestuur en Management. Ook zijn er internationaal georiënteerde afstudeerrichtingen opgezet: International Studies, Internationale Betrekkingen en Organisaties, en Internationaal Bedrijfsrecht. Minoren In Leiden kunnen studenten de keuzeruimte van EC invullen met een minor, naast keuzevakken en de academische stage of een buitenlandverblijf. Het minoren aanbod omvat in het studiejaar minoren, waaronder de educatieve minor. Masteraanbod De Universiteit Leiden biedt per september masteropleidingen, 13 researchmasters en 8 educatieve masters aan: in totaal 66 masteropleidingen. Er heeft in de afgelopen periode een forse reductie van het aantal masteropleidingen plaatsgevonden. In 2010/2011 werden in totaal nog 88 opleidingen aangeboden. De grootste reductie vond plaats binnen de Faculteit Geesteswetenschappen. Mede in het kader van de activiteiten van het Regieorgaan Geesteswetenschappen is besloten tot een substantiële herordening van het aanbod, waarbij het aantal masteropleidingen is teruggebracht van 36 naar 18. Ook is het aantal lerarenopleidingen op het gebied van de geesteswetenschappen door samenvoeging teruggebracht van 11 tot 1. In 2011 is het programma MSc Industrial Ecology, dat samen met de TU Delft wordt aangeboden, formeel als joint programme erkend. De masteropleiding MSc Wiskunde wordt in landelijke samenwerking aangeboden. Het aantal studenten dat instroomt in een masteropleiding is na de aanloopfase in 2004 en 2005 toegenomen van 2072 studenten in 2006 naar studenten in De Universiteit Leiden verzorgt 13 onderzoeksmasteropleidingen. Deze dekken vrijwel de gehele breedte van de universiteit en geven uitdrukking aan de sterke onderzoeksoriëntatie van de universiteit. Naast bekostigde masteropleidingen verzorgt de universiteit zes zeer succesvolle niet-bekostigde postinitiële (advanced) masteropleidingen. Het ICLON (Interfacultair Centrum voor Lerarenopleiding, Onderwijsontwikkeling en Nascholing) verzorgt in de bachelorfase een minor ter voorbereiding op de beroepspraktijk in het voortgezet onderwijs met een daaraan gekoppelde bevoegdheid. Het centrum verzorgt in de masterfase de educatieve masteropleiding in verschillende disciplines voor de eerstegraads onderwijsbevoegdheid in de betreffende schoolvakken. Het ICLON is een van de grootste aanbieders van universitaire lerarenopleidingen in Nederland. REACTIE UNIVERSITEIT LEIDEN OP STRATEGISCHE AGENDA O CW 9

12 PhD Programmes De faculteiten hebben de promotietrajecten als PhD programmes vormgegeven. De Graduate Schools zijn verantwoordelijk voor de PhD programmes. Samenwerking met de landelijke onderzoeksscholen is in de PhD programmes verankerd. Het promotierendement van promovendi met een aanstelling ligt boven de 70 procent. Dit resultaat wordt bereikt na 8 jaar Graduate Schools Binnen de faculteiten zijn per september 2005 Graduate Schools ingesteld. In 2008 zijn de taken, organisatie, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van Graduate Schools en instituten in de faculteitsreglementen neergelegd. In de Graduate Schools zijn de masteropleidingen en de PhD programmes ondergebracht. De Graduate Schools dragen zorg voor de kwaliteit en voor de profilering van deze programma s op de nationale en internationale markt. De Graduate Schools van de Universiteit Leiden zijn: Archaeology, Humanities, Science, Social and Behavioural Sciences, Leiden Law School en Leiden University Medical Centre. Binnen de Graduate Schools zijn de in totaal 27 instituten de constituerende onderdelen. De instituten huisvesten onderzoekers en functioneren als capaciteitsgroepen voor het graduate en bachelor onderwijs. De instituten hebben binnen de universitaire en facultaire kaders de verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling van het onderzoek. 2.3 Excellentieprogramma Het Leids excellentieprogramma bestaat uit vier onderdelen: het Pre-University College, het Honours College, het University College The Hague (bachelorniveau) en het Leiden Leadership Programme. Het Pre-University College (gestart in 2003) biedt een tweejarig programma waarin getalenteerde en gemotiveerde vwo-scholieren kennismaken met wetenschap en universiteit. Zij kunnen zich via een selectieprocedure voor het programma kwalificeren. De instroom in 2011/2012 bedroeg 97 scholieren. Het Honours College is een universiteitsbreed programma voor studenten van alle Leidse bacheloropleidingen die nominaal studeren. Bachelorstudenten volgen (minimaal) 30 EC aan extracurriculaire studieactiviteiten naast een reguliere opleiding. De volgende Honours Colleges zijn ingericht: Archeologie, Area Studies, Bèta en Life Sciences, Geneeskunde, Geschiedenis, Kunst en literatuur, Law, Sociale wetenschappen, Taalwetenschap, en Wijsbegeerte. In 2010/2011 zijn 175 studenten ingestroomd. Voor gemotiveerde en talentvolle studenten biedt de universiteit sinds 2010/2011 het Leiden University College in Den Haag aan. Studenten kunnen bij het LUC The Hague een driejarige Engelstalige bacheloropleiding volgen die residentieel is opgezet volgens het concept van Liberal Arts & Sciences met als thema Global Challenges. De instroom in 2011/2012 bedroeg 100 studenten. Met ingang van 2011/2012 is het excellentieprogramma uitgebreid met het Leiden Leadership Programme, met medewerking van 15 bedrijven en maatschappelijke organisaties. Dit programma biedt ambitieuze masterstudenten de mogelijkheid naast hun reguliere masteropleiding leiderschapskwaliteiten te ontwikkelen. De instroom in 2011/2012 bedroeg 52 studenten. 2.4 ICT & Onderwijs De Universiteit Leiden heeft een meerjarenprogramma ICT & Onderwijs, dat ondersteund wordt vanuit het ICT Vernieuwingsfonds. Belangrijke lijnen in dit programma zijn het bieden van onderwijsondersteuning in de vorm van weblectures, blended learning en dergelijke, het verkennen van de mogelijkheden van open course ware, het ontwikkelen van een nieuw studiekeuzeportaal en het verkennen van de mogelijkheden van virtual research environments. 2.5 Internationalisering De laatste vijf jaar komt gemiddeld 3 procent van de bachelorstudenten uit het buitenland. Voor de masteropleiding ligt dit percentage gemiddeld op 15 procent. De Universiteit Leiden verwelkomt jaarlijks in het kader van diverse beurzen programma s ruim 150 buiten- 9 Het genoemde promotierendement wordt enigszins gedrukt omdat geen rekening is gehouden met onderbreking, deeltijd of onderwijsverplichtingen (bijvoorbeeld PhD fellows met een aanstelling van 6 jaar). 10

13 landse bursalen. Leiden heeft een eigen beurzenprogramma LexS (Leiden University Excellence Scholarship Programme). In de International Student Barometer ligt de Leidse tevredenheidscore op de academische onderwerpen continu boven het Nederlandse en het wereldwijde 10 gemiddelde. Leiden neemt hier sinds 2010 wereldwijd de vierde positie in en de eerste positie in Nederland. Het aantal Leidse voltijdstudenten dat als (al dan niet verplicht) onderdeel van hun studie in 2010/2011 een periode in het buitenland heeft doorgebracht, bedroeg 789. De Universiteit Leiden participeert in twee Erasmus Mundus-programma s, ALGANT en MIND, waarbinnen hoogstaande, tweejarige master- en PhD-programma s worden aangeboden. 2.6 Toekomst onderwijsprofiel Resumerend heeft de Universiteit Leiden de afgelopen tien jaren ingezet op de volgende beleidslijnen: in stand houden van een breed profiel met disciplinair sterke opleidingen; koppeling met onderzoek binnen elke opleiding; het instelling van een programma ICT & Onderwijs; uitbreiding van het excellentieprogramma; verdere profilering van de Campus Den Haag; herstructurering van het aanbod van opleidingen met (zeer) kleine studentaantallen; versterking van de aansluiting tussen vwo en wo; versterking van de internationale oriëntatie; ontwikkeling van joint programs; verdere ontwikkeling van de Graduate Schools; verhoging van het marktaandeel van de studenteninstroom, gekoppeld aan de vernieuwing van het opleidingenaanbod. De Strategische Agenda Hoger Onderwijs en Onderzoek noodzaakt niet tot drastische herziening van het profileringsbeleid op genoemde punten. Alle genoemde beleidslijnen blijven de komende tijd actueel. Bijzondere aandacht zal de komende tijd uitgaan naar de volgende onderwerpen: ontwikkeling van het portfolio, inclusief nieuwe initiatieven in LDE-verband; uitbouw van het programma ICT & Onderwijs; uitbreiding van het excellentieprogramma; versterking van de internationale oriëntatie; verdere ontwikkeling van de Graduate Schools; verdere profilering van de Campus Den Haag. Deze onderwerpen worden hieronder nader toegelicht. Ontwikkeling van het portfolio De ontwikkeling van het portfolio wordt hieronder per faculteit aangegeven. Bij de ontwikkelingen binnen de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen zijn de profileringsgebieden Health, Life and Biosciences en Fundamentals of Science leidend. De koppeling van de masters aan deze onderzoekszwaartepunten wordt versterkt, in lijn met de aanpak binnen het sectorplan natuur- en scheikunde en de samenwerking met de TU Delft. Bij haar profilering van de levenswetenschappen werkt de faculteit aan een gemeenschappelijke aanpak voor een deel van het eerste jaar van de bacheloropleidingen Life Science & Technology, Bio-Farmaceutische Wetenschappen en Biologie, alsook van de opleiding Biomedische wetenschappen van de Faculteit Geneeskunde, en Informatica met Delft. Binnen de Faculteit Geesteswetenschappen zal vanaf 2012 in het programma International Studies de Leidse expertise worden ingezet in een context gericht op wereldwijde vergelijking en interactie. Daarnaast zal er een nieuwe brede bacheloropleiding worden ontwikkeld gericht op studenten met het middelbare schoolprofiel cultuur en maatschappij, waarbij overwogen zal worden de bacheloropleidingen Frans, Duits en Italiaans daarin te laten opgaan. In het domein van het masteronderwijs wordt in LDE-verband samenvoeging van de opleidingen Wijsbegeerte overwogen. Leiden participeert verder actief in de uitwerking van landelijke samenwerking op het terrein van de schooltalen en andere ontwikkelingen die zijn voortgekomen uit en volgend op het rapport Duurzame Geesteswetenschappen. De Faculteit Rechtsgeleerdheid heeft het voornemen om een onderzoeksmasteropleiding in te stellen, mogelijk in samenwerking met de EUR. De Faculteit Sociale Wetenschappen heeft het voornemen om een Engelstalige variant van haar bacheloropleiding Psychologie aan te bieden. De komende jaren zal de Faculteit Campus Den Haag zich richten op de verdere uitbouw van het Leiden University College, het ontwikkelen van de proeftuin voor 10 Wereldwijd refereert dan naar een vergelijking met alle ISB deelnemers: meer dan 1200 instellingen in 24 landen. REACTIE UNIVERSITEIT LEIDEN OP STRATEGISCHE AGENDA O CW 11

14 onderwijsinnovatie Living Lab The Hague, het verder uitbouwen van het onderwijsaanbod op het gebied van de bestuurskunde, onder meer voor de School of Governance, en de inrichting van een postinitieel European Programme for Leaderschip Practice. Het LUMC overweegt een nieuwe opleiding Statistics for the Life Sciences te starten (in samenwerking met Wageningen University en de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen). Ook overweegt het LUMC om het internationale masterprogramma Transfusional Medicine and Tissular and Cell Therapy, dat op dit moment in België en Spanje is geaccrediteerd, ook in Nederland te laten accrediteren tot een volwaardige 90 of 120 EC MSc-opleiding. Met de LDE-partners in de Medical Delta bereidt het LUMC een BSc in Clinical Technology voor. Verbreding van het excellentieprogramma Een belangrijke doelgroep in het onderwijsprofiel van de Universiteit Leiden is de groep zeer goede en gemotiveerde studenten die een extra uitdaging zoeken. De universiteit streeft ernaar het aantal deelnemers aan dit programma te vergroten. Wij zullen dit element in ons profiel de komende tijd verder uitbouwen door de opzet en het bereik van het excellentieprogramma te verbreden. Wij zullen daarbij bezien of het aantal (facultaire) trajecten uitgebreid kan worden, onder welke voorwaarden reeds bestaande extra-curriculaire onderwijsactiviteiten en deelname aan wetenschappelijk onderzoek van stafleden onder het excellentieprogramma gebracht kunnen worden en hoe wij aan het begrip universitaire honours community meer inhoud kunnen geven. De universiteit zal de komende tijd in dit programma verder investeren. Uitbouw van het programma ICT & Onderwijs De universiteit breidt haar programma ICT & Onderwijs de komende jaren uit: Op basis van de uitkomsten van de pilots die in de afgelopen periode zijn uitgevoerd, wordt een verdere uitrol van open course ware voorbereid. De Universiteit Leiden volgt hierin de TU Delft, die op dit gebied in Nederland een voortrekkersrol vervult. De universiteit ziet blended learning als een belangrijk middel om studenten tot meer zelfstudie aan te zetten. Ter verbetering van het studiesucces worden daarom de komende periode op grote schaal vormen van blended learning geïntroduceerd. De universiteit vindt het belangrijk dat haar studenten als onderdeel van hun opleiding betrokken worden bij onderzoek van hun docenten. Daartoe introduceert de universiteit de komende tijd virtual research environments (VRE s). VRE s zijn digitale onderzoeksomgevingen die door onderzoeksgroepen worden gebruikt en waarin studenten kunnen participeren. Versterking van de internationale oriëntatie van het onderwijs Aangezien studenten in toenemende mate in hun toekomstige loopbaan in een internationale context werkzaam zullen zijn, wil de Universiteit Leiden de internationale oriëntatie van haar onderwijs versterken. Zij streeft naar een deelname van 20 procent buitenlandse studenten in de masteropleidingen in 2014/2015. De universiteit ziet goede mogelijkheden voor intensieve participatie in het nieuwe Europese Erasmus for All programma. Hoewel momenteel slechts de contouren van het programma bekend zijn, ziet de universiteit met name kansen in de Knowledge Alliances en de hoger onderwijsonderdelen van de actielijn Learning Mobility. De internationale oriëntatie wordt verder versterkt door diversiteit binnen het docentencorps (het aandeel wetenschappelijk personeel met niet-nederlandse nationaliteit, exclusief LUMC in 2010 is 25 procent; bron: WOPI-flex 2010), door aanpassing van de curricula en door uitbreiding van de mogelijkheden om een deel van de opleiding in het buitenland door te brengen. Obstakels zullen zoveel mogelijk worden weggenomen door het creëren van keuzeruimte, het opzetten van joint programmes of het afstemmen van curricula met buitenlandse partners, en het verbreden van de mobiliteitsmogelijkheden (inclusief korte verblijven). Verdere ontwikkeling van de Graduate Schools De ontwikkeling van onze Graduate Schools en de opleidingsprogramma s daarbinnen wordt voortgezet. Onderdeel daarvan is het universiteitsbrede Joint PhD Program van de Graduate Schools, waarin zij gezamenlijk een aantal generieke (vaardigheids)cursussen verzorgen. Deze ontwikkeling is nodig om de internationale positionering van onze Graduate Schools en onze PhD Programs te versterken. Het perspectief hierop neemt verder toe, indien het wettelijk mogelijk wordt om promovendi met student-status te introduceren. Bij de samenwerking in LDE-verband wordt de komende tijd onderzocht of het haalbaar is om tot de oprichting van gezamenlijke Graduate Schools te komen. Zo wordt bezien of er aanleiding is voor een herschikking van masteropleidingen en masterafstu- 12

15 deervarianten over de verschillende locaties. Herschikking van het aanbod binnen LDE-verband vindt plaats vanuit de premisse dat het aanbod aan bacheloronderwijs binnen de regio zo breed mogelijk dient te zijn en zo dicht mogelijk bij de (aspirant-)student wordt aangeboden, en dat het aanbod aan masteronderwijs aansluit bij de onderzoeksterktes van de drie instellingen. Verdere profilering van de locatie Den Haag In Den Haag bestaat sinds 1999 een nevenvestiging van de universiteit. Sinds 1 januari 2011 is deze als Campus Den Haag een volwaardige faculteit van de universiteit. Deze faculteit verzorgt opleidingen op het gebied van bestuur, politiek en internationaal recht, op nationaal en internationaal niveau, met aandacht voor vraagstukken van vrede, veiligheid en duurzaamheid. De faculteit is de thuisbasis van onder meer het Centre for Governance Studies, Centre for Terrorism and Counterterrorism, Montesquieu Instituut en het Centre for Modern Urban Studies. Zij participeert in de Haagse Academische Coalitie (HAC), die de basis vormt voor de kennisinfrastructuur op het gebied van recht, vrede en veiligheid in Den Haag. Het onderwijsaanbod in Den Haag wordt de komende tijd uitgebreid. In aanvulling op het huidige aanbod van initiële en postinitiële masteropleidingen op het gebied van de bestuurskunde en de politieke wetenschappen en de bacheloropleiding Liberal Arts and Sciences van het Leiden University College biedt de Faculteit Geesteswetenschappen op de Campus Den Haag per 2012/2013 het bachelorprogramma International Studies aan. Per 2013/2014 wordt de bacheloropleiding Bestuurskunde verplaatst van Leiden naar Den Haag. REACTIE UNIVERSITEIT LEIDEN OP STRATEGISCHE AGENDA O CW 13

16 3. Studiesucces De afgelopen jaren zijn diverse maatregelen genomen om studiesucces te verbeteren, zoals de ontwikkeling van het Leidse aansluitingsprogramma; de ophoging van de BSA-norm in 2005 en het uitdagender maken van onderwijs. Dankzij deze maatregelen is in de afgelopen jaren het studierendement verbeterd en de uitval verminderd. Maar de resultaten zijn nog niet voldoende. Daarom zet de universiteit de komende jaren in op de aanscherping van het studiesuccesbeleid met een samenhangend pakket aan maatregelen. Deze maatregelen betreffen de invoering van studiekeuzegesprekken; de ophoging van het BSA in het eerste jaar en uitbreiding van het BSA naar het tweede jaar; de intensivering van onderwijs en docentprofessionalisering. 3.1 Doelstellingen en beginsituatie In 2009 bracht de universitaire Task Force Studiesucces een gezamenlijke werkgroep van College van Bestuur, faculteitsbestuurders en opleidingsdirecteuren, advies uit over het vergroten van het studiesucces in de bachelorfase. De aanbevelingen van de commissie zijn overgenomen door het College van Bestuur en vastgelegd in bestuursafspraken met de faculteitsbesturen voor de periode Als norm is gesteld dat studenten hun bachelor- en masterstudie in de nominale tijd afronden, met een eventuele uitloop van maximaal een jaar voor extra activiteiten. De Universiteit Leiden streeft de volgende doelstellingen na: de verwijzende en selectieve functie van het eerste bachelorjaar wordt versterkt. Dit houdt in dat zo vroeg mogelijk in de studie (veelal het eerste semester) wordt geconcludeerd of de student de voor hem of haar best passende opleiding volgt; de studie-uitval in bachelor-2 en bachelor-3 wordt tot een minimum teruggebracht; studenten die na het eerste jaar herinschrijven ronden de bachelorstudie maximaal in vier jaar af. De huidige situatie met betrekking tot studie-uitval en rendement in de bachelorfase is weergegeven in tabel 3. Tabel 3 Studiesucces Universiteit Leiden, vergeleken met het totaal van de algemene universiteiten (G6 = Leiden, Groningen, Utrecht, Radboud, UvA en VU) Studiejaar Cohort-omvang Uitval na 1 jaar Uitval na 2 jaar Uitval na 3 jaar Leiden G6-totaal Leiden G6-totaal Leiden G6-totaal Leiden G6-totaal ,1% 17,2% 28,2% 22,2% 27,6% 23,6% ,8% 18,3% 28,8% 22,5% 28,5% 23,9% ,0% 18,2% 26,6% 22,4% 25,8% 23,6% ,7% 18,6% 23,3% 22,5% 24,9% 24,5% ,1% 17,9% 23,0% 22,5% ,9% 17,6% Studiejaar Cohort omvang Switch na 1 jaar Bachelor na 4 jaar Bachelor na 5 jaar Leiden G6-totaal Leiden G6-totaal Leiden G6-totaal Leiden G6-totaal ,9% 8,5% 57,7% 57,4% 73,6% 73,3% ,1% 8,8% 57,4% 58,8% 74,3% 76,2% ,4% 9,0% 62,7% 62,1% ,5% 8,6% ,2% 8,8% ,1% 8,6% Cohort-omvang: Uitval na 1/2/3 jaar: Switch na 1 jaar: Bachelor na 4/5 jaar: 1ejaars HO bachelor voltijd, hoofdinschrijving HO, geen bekende HO-vooropleiding in tweede/derde/vierde jaar niet ingeschreven bij startinstelling in tweede jaar ingeschreven bij startinstelling, maar niet bij startopleiding in tweede jaar ingeschreven bij startinstelling en in vierde/vijfde jaar of eerder een bachelor-diploma bij de startinstelling 14

17 De ambities van het universitaire studiesuccesbeleid komen overeen met de landelijke prestatieafspraken die de VSNU en OCW in 2008 maakten. De conclusie is dat in de afgelopen jaren de uitval is verminderd en het bachelorrendement verbeterd, maar dat nominaal studeren nog lang geen realiteit is. 3.2 Stand van zaken 2012 Om de doelstellingen te bereiken, heeft de universiteit de afgelopen jaren de volgende maatregelen ingezet: verbeteren van de aansluiting binnen het onderwijs (vwo-wo); versterken van het Leids Studiesysteem in combinatie met het BSA; betere inrichting en organisatie van curricula; treffen van voorzieningen voor specifieke doelgroepen; versterken van de arbeidsmarktoriëntatie; bevorderen van docentprofessionalisering. Verbeteren van de aansluiting binnen het onderwijs Bachelorfase De universiteit probeert de aansluiting met het voortgezet onderwijs te verbeteren door de volgende initiatieven: De universiteit beschikt over het grootste aansluitingsprogramma van Nederland waaraan een regionaal scholennetwerk van 80 scholen verbonden is. Het programma biedt een scala aan activiteiten waarmee scholieren zich zo goed mogelijk op een studie in Leiden kunnen voorbereiden (voorlichtingsactiviteiten; meeloopdagen; proefstuderen; online aansluitmodules; module algemene studievaardigheden; een digitaal studiekeuzeportaal is in ontwikkeling). De universiteit voert een actief beleid om de aansluiting van het bètaonderwijs met het vwo te bevorderen (WO- Sprintprogramma). Daarnaast heeft de universiteit het Junior Science Lab opgezet om basisschoolkinderen en middelbare scholieren kennis te laten maken met natuurwetenschappen aan de Leidse universiteit. Via het Pre-University College en het LAPP-Topprogramma worden extra getalenteerde en gemotiveerde studenten gerekruteerd uit het voortgezet onderwijs. Het tweejarig Pre-University College heeft een jaarlijkse capaciteit van 100 studenten. Het LAPP-Top-programma biedt modules op de verschillende vakgebieden waarvoor talentvolle vwo ers worden geselecteerd (deelname 2011: 296 scholieren). Masterfase Ook de aansluiting van de bachelorfase op de masterfase is een belangrijk punt van aandacht. De universiteit voert op dit punt het volgende beleid: sinds de introductie van het bachelor-mastersysteem wordt de zogeheten harde knip gehanteerd. Er zijn in principe twee instroommomenten in de masteropleidingen; in de masterfase vindt selectie plaats bij de toelating tot researchmasters en bij toelating van studenten zonder doorstroomrecht; aan studenten met een niet geheel passende vooropleiding biedt de Universiteit Leiden schakeltrajecten aan (vooral van toepassing voor hbo-studenten); sinds 2010 lopen projecten om buitenlandse studenten via online modules de mogelijkheid te bieden zich voor te bereiden op een masterstudie in Leiden. Leids Studiesysteem en BSA De universiteit Leiden hanteert het Leids Studiesysteem (LSS) met BSA om er voor te zorgen dat studenten zo snel mogelijk op de juiste plek terecht komen. Het LSS omvat (1) kennismakingsgesprekken bij de start van de studie; (2) het mentoraat in kleine groepen; (3) studievoortganggesprekken met de studieadviseur of de docent-tutor en (4) als sluitstuk het Bindend Studie Advies (BSA). Sinds het cursusjaar is de BSA-norm voor alle opleidingen verhoogd van 30 naar 40 EC in het eerste jaar en is de eis gesteld dat de propedeuse binnen twee jaar moet zijn behaald. De effecten hiervan zijn positief (zie Tabel 4). Het aantal negatieve adviezen is gedaald van 24 procent in 2005 naar 15 procent in Het aantal studenten dat in een jaar de propedeuse behaalt is gestegen van 33 procent naar 40 procent. Ook is het gemiddelde aantal behaalde studiepunten toegenomen. In 2010 zijn de voorbereidingen begonnen om het LSS uit te breiden naar hogere studiejaren. De kern daarvan vormt de introductie van het studieplan dat de student vanaf het tweede jaar elk semester moet indienen en dat gemonitord wordt om studievertraging tijdig te signaleren. Momenteel worden bij negen opleidingen pilots uitgevoerd ter voorbereiding van universiteitsbrede invoering van het studieplan per 1 september In is geïnventariseerd hoe de studiebegeleiding bij de faculteiten is georganiseerd en ingericht. Op basis van de resultaten wordt de studiebegeleiding geïntensiveerd en verder geprofessionaliseerd. REACTIE UNIVERSITEIT LEIDEN OP STRATEGISCHE AGENDA O CW 15

18 Tabel 4 Resultaten bindend studieadvies (bron: BSA-rapportage Universiteit Leiden) BSA-adviezen voltijders na eerste studiejaar 2005/ / / / / /11 Omvang cohort Positief 68 % 71 % 72 % 74 % 74 % 80 % Pers. omstandigheden 5 % 4 % 4 % 4 % 5 % 4 % Hardheidsclausule 2 % 3 % 2 % 1 % 2 % 1 % totaal niet negatief 76 % 77 % 78 % 79 % 81 % 85 % aanvullend eis 1 % 1 % 0 % 0 % 0 % 0 % Negatief 24 % 22 % 21 % 20 % 19 % 15 % totaal bindend negatief 24 % 23 % 22 % 20 % 19 % 15 % 40 EC of meer behaald 68 % 71 % 73 % 74 % 72 % 76 % 60 EC of meer behaald 33 % 35 % 36 % 40 % 36 % 40 % Gemiddeld EC behaald in jaar Tabel 5 Gemiddelde studieduur van bachelor- en masterstudenten Universiteit Leiden, de algemene universiteiten (G6) en het totaal van alle WO-instellingen Bachelor Universiteit Leiden 3,8 4,0 3,9 4,0 G6-totaal 3,9 3,9 3,9 3,9 Alle WO-instellingen 4,1 4,1 4 3,9 1-jarige master Universiteit Leiden 1,5 1,6 1,7 1,7 G6-totaal 1,3 1,4 1,5 1,6 Alle WO-instellingen 1,4 1,5 1,6 1,6 2-jarige master Universiteit Leiden 2,1 2,2 2,3 2,1 G6-totaal 2,0 2,1 2,2 2,3 Alle WO-instellingen 2,0 2,1 2,3 2,3 Betere inrichting curricula In Tabel 5 is de gemiddelde studieduur aangegeven. Deze is nog altijd te hoog. Om het studiegedrag van studenten positief te beïnvloeden, zijn op basis van het advies van de Task Force Studiesucces verschillende maatregelen getroffen: Inrichting curricula Binnen alle faculteiten zijn initiatieven genomen om uitdagend onderwijs en activerend leren te bevorderen. Voorbeelden zijn het aanbrengen van duidelijke leerlijnen; de invoering van deeltoetsen en tussentijdse opdrachten gekoppeld aan feedback; de inzet van ICTmiddelen; de aanpak van struikelvakken; aandacht voor studievaardigheden gekoppeld aan mentoraat en dergelijke. Toetsplan Sinds cursusjaar beschikken alle opleidingen over een toetsplan, dat als document bij de Onderwijsen Examenregeling wordt gevoegd. Het toetsplan is een uitwerking van het universitaire toetsbeleid en bevat een beschrijving van de toetsing in relatie tot de leerdoelen. Het toetsplan voldoet aan de volgende uitgangspunten: een eerste deeltoets wordt vroeg in het eerste jaar afgenomen; de studievoortgang wordt frequent en gevarieerd getoetst via deeltoetsen; de toetsmomenten sluiten zo dicht mogelijk aan bij het onderwijs; 16