3. Beleidskader. SEGMENT GROEP Divisie Ruimte en Recht rapport nummer: GROB Postbus 338, 3338 AV Leusden,

Transcriptie

1 3. Beleidskader 3.1 Rijksbeleid In hoofdstuk 2 is het historische karakter van de vestingstad Heusden een belangrijk item. Deze kracht en kwaliteit geeft de vesting Heusden haar identiteit. Ons denken over erfgoed is in de loop der eeuwen sterk veranderd. Ashworth onderkent een serie stadia van na de Tweede Wereldoorlog waarvan Nota Belvedère uit 1999 de nieuwste visie vertolkt. Deze rijksnota richt zich op cultuurhistorie vanuit het credo beheer door ontwikkeling. Het behouden van cultuurhistorische waarden moet vanuit deze gedachten plaatsvinden door een synthese tussen het behoud van bestaande waarden en ontwikkeling van nieuwe waarden. De Nota Belvedère geeft de rol van cultuurhistorie als volgt weer 3: - identiteit en zingeving: het geeft een gebied, mede voor haar bewoners eigenheid - contrapunt voor nivellerende mondialisering - educatief: versterkt het historisch besef. Voor o.a. basisschool, onderzoek en toerisme. - inspiratiebron, esthetische waarden, ecologisch belang - economisch belangen: hogere marktwaarde, voor binnenlands en buitenlands toerisme. De nota geeft aan dat het heden en het verleden in het kader van cultuurhistorisch besef een haat-liefde verhouding met elkaar hebben. Deze botsing in tijd en ruimte ontstaat door de veel hogere snelheid van ontwikkelingen ten opzichte van voeger. Het gevolg van deze hoge snelheid is dat bestaande waarden niet langzaam maar te snel mee veranderen en vervlakking en verschraling tot gevolg hebben. De Nota Belvedère stelt dat cultuurhistorie uiteraard behouden moet blijven maar het mag niet zorgen voor museumsteden/ -dorpen en -landschappen waar geen ontwikkelingsprocessen meer mogelijk zijn. Het credo beheer door ontwikkeling moet in een stedelijk gebied gezien worden in bijvoorbeeld het herbestemmen van monument. Door er een moderne functie in plaats te laten vinden of door combinatie met nieuwbouw (in oude aansluitende stijl of nieuwe contrasterende vormen). De architectuurnota, geeft aanvullend aan dat de invloed van de overheid bij de realisatie van bouwkunst aan het afnemen is. De particulier met nieuwe verworven rijkdom en het verlaten van ideeën rond de maakbare samenleving spelen daarbij een belangrijke rol. Dit biedt mogelijkheden maar ook nieuwe botsingen in het publieke en private domein Provinciaal beleid In de integrale visie van het herziene streekplan van de provincie Noord-Brabant wordt aangegeven dat het land van Heusden en Altena in een niet stedelijke omgeving ligt. Door de reeds aanwezige geconcentreerde bebouwing, blijft het karakter van het landschap open (zie figuur 5a). SEGMENT GROEP Divisie Ruimte en Recht rapport nummer: GROB Postbus 338, 3338 AV Leusden,

2 Ook figuur 5b laat zien dat de omgeving van de vesting Heusden een agrarisch meer onbebouwd karakter. De bruine lijn met driehoek arcering benadrukt dat voor de gebieden ten westen en oosten van de vesting. De indicatie voor het woningbouwprogramma van het land van Heusden en Altena ligt voor de periode van 2000 tot en met 2020 op woningen en 110 hectaren bruto bedrijventerrein. Voor stedelijke voorzieningen leunt de gemeente op Den Bosch en deels op steden buiten de provincie. In de herzieningsteksten van het streekplan wordt de essentie van het woningbouwprogramma nog eens extra benadrukt. De gemeenten in landelijke regio s mogen sowieso bouwen vanuit het nulscenario, bouwen voor de eigen bevolking. Daarbij heeft inbreiden, herstructuering en intensiveren de prioriteit. Het belang van een coördinerende werking van een gemeentelijke woonvisie wordt door de provincie onderstreept Geldend bestemmingsplan en gemeentelijk beleid De gemeente Heusden heeft een aantal nota s uitgebracht om voor de toekomst haar visie en beleid voor de vesting Heusden vast te leggen. Vanuit de nota Heusden na de restauratie, de welstandsnota, het appartementenbeleid en de toelichting van het bestemmingsplan ligt de nadruk op cultuurhistorie. De referentietijd betreft de 17 e eeuw waarbij de kaart van Joan Blaeu uit 1649 een belangrijke rol speelt. De verschillende nota s beschrijven veelal het karakter van de vesting en geven aan dat nieuwe ontwikkelingen moeten zoeken naar aansluiting met de omliggende panden en aansluiting bij het beeld van de straat. Door de tijd heen lijkt een beweging richting de nota belvedère met haar behoud door ontwikkeling en waarschuwing tegen vermusealisering van landschappen en woonplaatsen (zie tevens Pedroli).

3 Binnen de welstandsnota (Croonen adviseurs, 2004, p. 10 en 11) valt bijna de gehele binnenstand onder de bebouwingstypering historische stedelijke bebouwing. Kenmerkend is de hoge bebouwing, de smallere kavels, gesloten wanden en relatief grote bebouwings- en perceelsdiepte. De gevels en de dwars geplaatste daken en uitgewerkte gootlijsten zijn erg karakteristiek dit bebouwingstype. Omdat er van oudsher veel winkels en werkruimten op de begane grond aanwezig zijn, is er een duidelijk verschil in de hoogte van de verticaal gerichte ramen tussen de begane grond en de 1 e woonetage. Van een duidelijke architectonische scheiding is echter geen sprake. Het materiaal en kleurgebruik verschillen van pand tot pand. Over het algemeen bestaan gevels uit bakstenen of zijn in een lichte kleur gestukadoord. Ondanks dat is er duidelijk sprake van een eenheid. Oorspronkelijke gevelornamenten en detailleringen zijn in veel gevallen bewaard gebleven (Croonen adviseurs, 2004, p. 10 en 11). Voor alle bebouwing geldt het hoogste welstandniveau. Dat houdt in dat de gebouwen een structurerende functie hebben en eveneens op individueel niveau beschreven en beoordeeld kunnen worden. Kijkend naar het feit dat de Breestraat alleen al 19 rijks- en 1 gemeentelijk monument bezit, is dit weerstandsniveau goed te verklaren (Croonen adviseurs, 2004, p. 14). Dezelfde welstandsnota geeft een aantal specifieke eisen weer voor de bebouwing. Met de goedkeuring van 31 maart 2008 van de gemeentelijke- en rijksmonumentencommissie en de goedkeuring van de welstandscommissie op 24 juli 2007 voldoet het project aan deze eisen. Bestemmingsplan Het plangebied is kadastraal bekend onder Heusden, sectie A, nummer Het vingerend bestemmingsplan, zie figuur 6, is Vesting Heusden 5 e partiele herziening. Dit bestemmingsplan is vastgesteld door de gemeenteraad op 22 november 1994 en goedgekeurd door Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant op 6 maart In dit bestemmingsplan is het perceel bestemd voor woondoeleinden. Op grond van de bij deze bestemming horende voorschriften zijn uitsluitend eengezinshuizen, vrijstaand of aaneengesloten toegestaan. De bebouwing mag alleen binnen het bouwvlak gebouwd worden met de in de bestemmingsplan aangegeven maximale maat van de goot (8,5 meter) en nok (12 meter). Omdat het perceel Heusden, sectie A, nummer niet op de in het bestemmingsplan bijgevoegde kappenkaart voorkomt (zie figuur 7b), mag de kap van de bebouwing uit een zadel-, schild- of afgeplat schilddak bestaan. De dakhelling moet minimaal 30 graden en mag maximaal 60 graden zijn en zal bedekt moeten worden met gebakken pannen of leisteen. De gevel mag uit baksteen of pleisterwerk bestaan. Aan de kleur kunnen nadere eisen worden gesteld door B&W in verband met het (cultuur)historische karakter van de vesting. Andere bouwwerken mogen bebouwing voor nutsvoorzieningen of inrichting van de grond zijn, met een maximum hoogte van 2 meter. In het geval van eveneens toegestane erf afscheidingen is met de maximum hoogte 5 meter. Aan situering van deze bouwwerken kunnen eveneens nadere eisen worden gesteld door B&W in verband met het (cultuur)historische karakter van de vesting.

4 In de voorgaande alinea s is meerdere malen verwezen naar de (cultuur)historische waarden van de vesting Heusden. Om deze waarden vast te leggen zijn er een aantal kaarten toegevoegd aan het bestemmingsplan. In figuur 7a geeft de monumentale en beeldbepalende panden weer. Duidelijk is dat het aangrenzende pand Breestraat 14 en de naar het zuidwesten aansluitende panden samen met de overzijde van de straat, monumentaal en beeld bepalend zijn. Het na de Tweede Wereldoorlog herbouwde gemeentehuis is niet beeld bepalend. Figuur 7b geeft de reeds in hoofdstuk 2 besproken richting en typering van kappen van alle panden weer. Het plan bevat de bouw van drie appartementen. Dit past niet binnen de voorschriften van het vigerende bestemmingsplan. Aan het initiatief kan door de gemeente Heusden medewerking worden gegeven door het verlenen van een vrijstelling middels een procedure conform artikel 19 lid 2 WRO.

5 3.4 Stedenbouwkundige randvoorwaarden en uitgangspunten voor ontwikkeling Ten behoeve van de herontwikkeling van het perceel ten noordoosten van de Breestraat 14 zijn de volgende (stedenbouwkundige) randvoorwaarden geformuleerd: Totaalbeeld structuurbepalend. Ruimtelijke structuur: a. De projectlocatie dient ingepast te worden in het historisch lint dat gevormd wordt door de Breestraat. Kenmerkend voor dit lint zijn de grote variëteit in bebouwing en de verspringende rooilijn. b. De nieuwbouw dient te verwijzen naar de bijzondere karakteristiek van de plek. Dit betekent dat de het karakter en oriëntatie van de kap aangepast dient te worden op de omgeving. c. Het hoogteaccent mag niet haaks op de bestaande bebouwing of de straten worden geprojecteerd. Bebouwing: a. Het hoogteaccent bestaat uit 3 bouwlagen. De top van het gebouw dient te worden geaccentueerd middels een kap van rode dakpannen. b. De overige bebouwing dient in de aangewezen rooilijnen gerealiseerd te worden. Beeldkwaliteit: a. De gevels van de bebouwing dienen te bestaan uit baksteen. b. Dakopbouwen voor technische installaties dienen geïntegreerd te worden in de bebouwing. Ontsluiting en parkeren: a. De parkeervoorzieningen voor de te realiseren wooneenheden dienen geheel op eigen erf te worden gerealiseerd. Het voorgestelde project past binnen deze stedenbouwkundige randvoorwaarden.

6