Hoofdstuk 1: Rolstoelvoorzieningen

Transcriptie

1 Inhoud Hoofdstuk 1: Rolstoelvoorzieningen Inleiding Cliëntonderzoek: analyseren van gegevens Indicatie rolstoel Functioneel programma van eisen rolstoelvoorziening 4 Antropometrie 5 Wensen en eisen Selecteren van de rolstoel 6 Selectieadvies 6 Maatvoering van de rolstoel 6 Kernassortiment 7 Hoofdstuk 2: Vervoersvoorzieningen Inleiding Cliëntonderzoek: analyseren van gegevens Indicatie vervoersvoorzieningen Vormen van vervoersvoorzieningen 11 Ad 1. Collectief vervoerssysteem 11 Noodzakelijke begeleiding 12 Ad 2. Tegemoetkoming in de kosten: 12 Ad 3. Andere individuele vervoersvoorzieningen 13 Ad 4. Overige vervoersvoorzieningen 17 Bijlage: Stalling voor scootmobielen 19 2

2 Hoofdstuk 1: Rolstoelvoorzieningen 1.1 Inleiding Het zich zelfstandig kunnen verplaatsen is voor een cliënt met beperkingen vaak van essentieel belang. Het gaat hierbij om het verplaatsen in en om de woning en om het onderhouden van sociale contacten: het bezoeken van familie of kennissen. Maar ook om bijv. winkelen, een ommetje maken of uitstapjes. De informatie in deze reader gaat over het indiceren van een transportrolstoel; of dat nu een rolstoel is die vanuit de Wmo vergoedt wordt of dat de cliënt zelf een transportrolstoel gaat aanschaffen. In beide gevallen ga je op eenzelfde manier te werk. In het laatste geval, als iemand besluit zelf een transportrolstoel aan te schaffen, zul je in de meest gevallen echter de cliënt doorverwijzen naar een leverancier die samen met de cliënt gaat kijken aan welke eisen de rolstoel moet voldoen. Voor de indicatiestelling, en mogelijk de selectie, van een rolstoel is het onderzoek naar de mogelijkheden van de cliënt de basis. De informatie die nodig is wordt verzameld tijdens een spreekuurcontact of bij de cliënt thuis. In enkele gevallen kan ook een telefonisch onderzoek voldoende zijn, als de cliënt al uitgebreid bekend is vanwege eerdere aanvragen. Als blijkt dat er echt geen andere mogelijkheden zijn om het verplaats en/of vervoersprobleem op een andere manier op te lossen, dan met een individuele voorziening in de vorm van een rolvoorziening of vervoersvoorzieningen, ga je deze pas indiceren. En pas dan is de informatie uit deze reader van belang. In deze reader wordt achtereenvolgens behandeld: het uitvoeren van het cliëntonderzoek en het verzamelen van gegevens. Daarna wordt ingegaan op het opstellen van een globaal programma van eisen. Welke gegevens staan hierin en hoe vermeld je die? Daarna, in paragraaf 1.5, wordt het selecteren van de rolstoel behandeld. Deze informatie is van belang als je als indicatiesteller ook de taak hebt om de uiteindelijk te verstrekken voorziening te selecteren. Hierin staan enkele basisgegevens die voor de selectie van belang zijn. Informatie over het zitten, het doen van een zitanalyse etc. zul je in deze reader niet vinden, omdat dit buiten de strekking van deze reader valt. 1.2 Cliëntonderzoek: analyseren van gegevens Uitgangspunt voor het indiceren en selecteren van een rolstoel zijn de beperkingen en belemmeringen van de aanvrager (=cliënt) en diens wens om deze te compenseren. Tevens spelen de prognose van de beperkingen alsmede de specifieke stoornissen die een vertaalslag nodig hebben naar de rolstoel een rol. Zo is het bijvoorbeeld nodig dat met stoornissen van de huid (decubitus), rekening wordt gehouden met zithouding en zitkussen van de rolstoel. Vanuit de verzamelde gegevens kan beoordeeld worden of er een indicatie is en kan er een functioneel programma van eisen opgesteld worden waaraan de rolstoel moet voldoen. Uiteindelijk zal de vertaalslag van dit programma van eisen naar het merk en type rolstoel vaak tijdens een passing ( selectie) plaatsvinden. Uitgangspunt is hierbij de vraag: welke rolstoel is de goedkoopst compenserende oplossing, of als de cliënt zelf de rolstoel aanschaft, welke rolstoel sluit beste aan bij de wensen, behoefte en het beschikbare budget van de cliënt? Tijdens het onderzoek probeert de indicatiesteller een antwoord te krijgen op de volgende vragen: Wat kan de cliënt?; met name wordt er gekeken naar beperkingen in het staan, het opstaan, het lopen, het maken van transfers; kracht in de handen/armen (voor het zelf voortbewegen). Zijn de beperkingen blijvend? Wat is de prognose? Is er nog behandeling mogelijk? 3

3 Het gaat hier voornamelijk om de belasting van de cliënt. Daarnaast speelt ook een rol of de cliënt in staat is nieuwe vaardigheden aan te leren, bv. het rijden met de rolstoel. Wat mag de cliënt?; hierbij zullen belasting en belastbaarheid in kaart gebracht moeten worden. Ook medische redenen kunnen van invloed zijn op het mogen. Wat wil de cliënt met de rolstoel?; voor welke activiteiten wordt de rolstoel gebruikt, hoe worden de activiteiten georganiseerd (gaat de cliënt alleen op stap of gaat er iemand mee, maakt hij gebruik van een auto of van het collectief vervoer, enz.)? Welke omgevingsfactoren spelen een rol?: sociale omgeving, woonsituatie etc. Welke andere mogelijkheden zijn er eventueel om het probleem van de cliënt op te lossen? Wat zijn de antropometrische gegevens van de cliënt? ( zie informatie onder 1.4) 1.3 Indicatie rolstoel Iemand komt in aanmerking voor een rolstoel indien zijn probleem of beperking dagelijks zittend verplaatsen in en om de woning noodzakelijk maakt en voorzieningen op grond van andere wettelijke regelingen een onvoldoende oplossing bieden. Dat wil zeggen dat in het indicatie onderzoek beoordeeld dient te worden of bijv. een nog niet aanwezig loophulpmiddel het probleem in voldoende mate kan verminderen. Tevens zijn er andere regelingen van waaruit een rolstoel verstrekt kan worden, zoals een tijdelijke leenrolstoel via de AWBZ en een rolstoel via de AWBZ voor cliënten die in een AWBZ instelling verblijven en vanuit deze instelling ook de functie Behandeling ontvangen. Rolstoelen die alleen op het werk nodig zijn komen voor rekening van de UWV op grond van de WIA. In het kader van de Wmo is de verwachting dat gemeenten in toenemende mate algemene rolstoelvoorzieningen gaan realiseren. Op plaatsen waar veel rolstoelen gebruikt worden bijv. in verzorgingshuizen zal dan eerst gekeken moeten worden of deze algemene voorziening voldoet, alvorens een individuele rolstoel te kunnen indiceren. 1.4 Functioneel programma van eisen rolstoelvoorziening Indien er een indicatie is voor een rolstoel dan worden de gegevens die verzameld zijn vertaald naar een functioneel programma van eisen. Dit is een toevoeging aan de Wmo adviesrapportage, een overzicht van de gebruikerseisen. Het wordt door de lezer gebruikt bij de uiteindelijke selectie van de rolstoel. De lezer, dat kan zijn: de gemeente, de leverancier of een selecteur. In het functionele programma van eisen staan de volgende zaken: cliëntgegevens, naam adres etc. lichamelijke stoornissen en beperkingen, summier antropometrische gegevens (zie informatie hieronder) gebruiksdoel: gebruiksgebied (binnen/buiten), gebruiksduur (kortdurend, permanent), gebruiksfrequentie (dagelijks/wekelijks etc) meeneembaarheid: moet de rolstoel meegenomen worden in de auto of de taxi, door wie wordt de rolstoel getild? aandrijving: hoe wordt de rolstoel voortbewogen ( hoepelaandrijving door de gebruiker zelf, door derden, handmatig, elektrisch) lichaamsondersteunende elementen: t.a.v. zithouding : kan de gebruiker het zitten volhouden? Is er speciale aandacht nodig voor zithouding?, zijn er complicaties ( bv. decubitusrisico etc.) zijn er speciale accessoires nodig ( bv. stokhouder,, werkblad etc.) overige eisen b.v. aanpasbaarheid i.v.m. prognose of groei 4

4 Antropometrie De antropometrische gegevens (=lichaamsmaten) zijn van belang om de juiste rolstoelmaat te kunnen kiezen. De rolstoel moet bij de gebruiker passen en niet andersom. De lichaamsmaten worden vertaald naar rolstoelmaten. De volgende maten zijn in ieder geval nodig voor het juist aanmeten van een eenvoudige rolstoel: Heupbreedte Bovenbeenlengte Onderbeenlengte Deze maten worden gemeten in zit, waarbij de heupen en de knieën 90 graden gebogen zijn: De onderbeenlengte wordt gemeten vanaf de vloer tot aan de knieholte ( het kopje van de fibula). De hak van de schoen, die in de rolstoel gedragen wordt, wordt opgeteld bij de onderbeenlengte. De bovenbeenlengte wordt ook in deze zithouding gemeten en wordt bepaald door de afstand vanaf de knieholte tot aan de achterzijde van de rug te meten. De heupbreedte meet je door in dezelfde zithouding aan de voorzijde de rechte afstand te meten tussen linker en rechter heup (buitenzijde). Deze maat meet je in zit, omdat bij het zitten de totale breedte breder is dan in stand. Verder is het goed de lichaamslengte en het gewicht van cliënt te vermelden. Ook dit geeft voor de selecteur informatie over de maat rolstoel die bij de passing aanwezig moet zijn. Bij het opnemen van de lichaamsmaten kun je haast niet voorkomen dat er kleine meetfouten ontstaan. Deze maten zijn bedoeld als richtlijn voor diegene die de rolstoel uiteindelijk aan gaat meten. Deze persoon weet dan welke rolstoel hij/zij mee moet nemen naar de passing. Wensen en eisen Het komt voor dat een wens van een cliënt opgenomen wordt in het programma van eisen terwijl het geen eis is. Een eis onderscheidt zich van een wens: een eis komt voort uit een goede analyse van de volgende gegevens: - Aandoening - Stoornis 5

5 - Beperking - Belemmering in activiteiten ( participatieproblemen) Wanneer de vraag: kan ik de gestelde eisen aan de rolstoel of vervoersvoorziening terug voeren van belemmering naar beperking naar stoornis naar aandoening? met ja beantwoord wordt, is er sprake van een eis. Door de analyse op deze wijze te maken heb je direct een goede onderbouwing voor de gemaakte keuzes bij je uiteindelijke advies en selectie. Dat de cliënt daarnaast mogelijk wensen heeft ten aanzien van de uitvoering van de rolstoel ( kleur, accessoires, speciale aanpassingen) is soms begrijpelijk, maar deze wensen vallen niet onder de noodzaak voor een voorziening zoals die in de Wmo is omschreven. Hierbij gaat het, zoals bij alle Wmo voorzieningen, om de goedkoopst compenserende oplossing.. Binnen de Wmo moet men rekening houden met de persoonskenmerken en met de behoefte van de aanvrager. In hoeverre dit leidt tot het verstrekken van een duurder type rolstoel zal steeds individueel afgewogen moeten worden. Er zijn gemeenten die hier beleid over hebben maar het zal ook veelal maatwerk zijn en een afweging per individu dient te worden gemaakt. Uit jurisprudentie is wel duidelijk geworden dat hierbij niet alleen gekeken moet worden naar de verplaatsingen maar ook naar de activiteiten die de cliënt vanuit de rolstoel moet kunnen doen.. Met de invoering van de Wmo is het ook mogelijk voor cliënten om een PGB te krijgen voor alle individuele voorzieningen, dus ook voor een rolstoel. Aan de hand van het programma van eisen kan dan de hoogte van het budget worden bepaald.