De plaats van dranken in de voeding van de Belgen

Transcriptie

1 De plaats van dranken in de voeding van de Belgen Coca-Cola, Coca-Cola Zero, Coca-Cola light, Minute Maid and Aquarius are registered trademarks of The Coca-Cola Company. Chaudfontaine is a registered trademark of MMJ.

2 Korte inhoud.5 l per dag is de richtlijn. Alle niet-alcoholische dranken helpen te voldoen aan onze waterbehoefte Voldoende water drinken is een basisbehoefte van de mens. Ons lichaam scheidt elke dag tot 3 liter water uit. Aangezien onze waterreserves klein zijn, heeft ons lichaam dagelijks minimum,5 liter water nodig om het verlies aan water te compenseren. Met uitzondering van kinderen, voor wie de referentiewaarden voor waterinname variëren met de leeftijd, raadt de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) een dagelijkse hoeveelheid van à,5 liter water aan, waarvan minstens,5 liter afkomstig van dranken. Alle niet-alcoholische dranken helpen te voldoen aan onze waterbehoefte. Gevarieerd drinken heeft een gunstig effect op onze dagelijkse vochtinname In België leert de Voedselconsumptiepeiling ons dat slechts één volwassene op vier de aanbevolen,5 liter per dag haalt wanneer we enkel rekening houden met de inname van 'basisdranken' (water, koffie, thee en ongesuikerde of light frisdranken). Maar wanneer alle alcoholvrije dranken worden meegerekend, benadert de meerderheid van de bevolking (met uitzondering van de 75-plussers) de referentiewaarde van,5 liter per dag. Gevarieerd drinken heeft dus een gunstig effect op onze dagelijkse vochtopname. Frisdranken: 3,8% van de totale dagelijkse energie-inname Water is de meest geconsumeerde drank, zowel thuis, op school als op het werk. Dranken vertegenwoordigen 4,3 % van de totale energie-inname van volwassenen (vanaf 5 jaar). Alcoholische dranken leveren de meeste energie (5,7 %), gevolgd door frisdranken, siropen en isotone dranken, die goed zijn voor 3,8 % van de totale energie-inname. Melkdranken leveren,6 % energie en sappen,4 %. De consumptie van gesuikerde frisdranken is hoger bij personen met ondergewicht of met een gezond gewicht dan bij personen met overgewicht of zwaarlijvigheid. Andersom worden light dranken meer geconsumeerd door mensen met overgewicht.

3 De plaats van dranken in de voeding van de Belgen Beste lezer, Een goede hydratatie is van cruciaal belang voor ons lichaam en onze gezondheid. Hierbij spelen dranken een belangrijke rol. Wat en hoe drinken de Belgen? Welke bijdrage leveren dranken aan onze energie-inname? Is er een verband tussen de consumptie van bepaalde dranken en zwaarlijvigheid? Hoe evolueert ons consumptiegedrag? De antwoorden op deze vragen vinden we terug in verschillende onderzoeken, zoals de Belgische Voedselconsumptiepeiling. In dit document vertellen we u er graag meer over. Variatie in onze drankconsumptie blijkt een sleutelelement te zijn voor een goede dagelijkse hydratatie. Bovendien strookt dit met onze aanpak om de Belgische consument een grote verscheidenheid van niet-alcoholische dranken aan te bieden, zoals fruitsappen, frisdranken met of zonder suiker, mineraalwater, sportdranken enz. Ze leveren stuk voor stuk een bijdrage aan onze hydratatiebehoefte en zorgen tegelijk voor een prettige ervaring. Veel leesplezier, Wim Zijerveld Coca-Cola Enterprises Benelux Philiep Dedrijvere Coca-Cola Belgium-Luxembourg The Netherlands 3

4 Inhoud Hoofdstuk : Hydratatie, essentieel voor de gezondheid... p. 5.. Waarom moeten we drinken?... p. 5.. Dranken, een grote familie... p Diverse dranken, diverse eigenschappen... p Referentie-innames voor een optimale hydratatie... p. 8 Hoofdstuk : Het belang van gevarieerd drinken... p... Drinken de Belgen voldoende?... p... De lievelingsdranken van de Belgen... p..3. Wat drinken de Belgen waar?... p. 5 Hoofdstuk 3: Dranken en hun bijdrage aan de energie-inname... p Bijdrage aan de dagelijkse energie-inname... p Frisdranken... p Light dranken en zoetstoffen... p. Hoofdstuk 4: Initiatieven ter promotie van een gezonde levensstijl... p. 3 Bibliografie... p. 7 4

5 Hoofdstuk : Hydratatie, essentieel voor de gezondheid.. Waarom moeten we drinken? Drinken is een fysiologische basisbehoefte: het menselijk lichaam bestaat voor meer dan 6 % uit water. Bij zuigelingen loopt dit zelfs op tot 75 %. Water vervult verschillende belangrijke rollen in ons lichaam. Het staat in voor: n de hydratatie en goede werking van onze cellen, n de regeling van onze lichaamstemperatuur en bloeddruk, n de bescherming van de cardiovasculaire functie en de nierfunctie (verwijdering van afvalstoffen), n de werking van onze hersenen, spieren en botten, en de goede gezondheid van onze huid en gewrichten. Ons lichaam scheidt elke dag tot 3 liter water uit, via urine, transpiratie, perspiratie, ontlasting, uitademing enz. Het kan zelfs nog meer vocht verliezen, afhankelijk van de buitentemperatuur, bij het sporten of in geval van koorts of diarree. Aangezien onze waterreserves klein zijn, heeft ons lichaam dagelijks minimum,5 liter water nodig om deze onvermijdelijke verliezen te compenseren. Water in onze voeding is goed voor een gemiddelde inname van liter per dag. Het is dus van groot belang om dagelijks,5 liter vloeistof te drinken. Deze hoeveelheid moeten we echter aanpassen aan onze leeftijd (zeker bij zuigelingen, kinderen en bejaarden), onze lichaamsbeweging, ons dieet, onze omgeving of bij een eventuele zwangerschap. Bij dranken denken we uiteraard vooral aan water (mineraalwater en/of leidingwater), maar ook thee, koffie, kruidenthee, frisdranken en fruitsappen helpen mee om aan onze vochtbehoefte te voldoen. Een goede dagelijkse hydratatie is essentieel voor onze gezondheid. Op die manier zijn we beter bestand tegen vermoeidheid en zorgen we voor een goede lichamelijke en geestelijke conditie en een optimale celwerking. Bovendien helpt het om onze lichaamstemperatuur op peil te houden en onze afvalstoffen te verwijderen... Dranken: een grote familie Water We kunnen een onderscheid maken tussen plat water, bruisend water, natuurlijk bron- of mineraalwater, leidingwater, Melkdranken (of dranken op basis van melk) Deze categorie is zeer divers en omvat melk (vol, mager, halfvol, karnemelk), melk voor zuigelingen, drinkyoghurt, probiotische dranken en gearomatiseerde melk (vanille, aardbei, chocolade, ). 5

6 Fruitsappen We onderscheiden: n Puur vruchtensap: bestaat uit geperst fruit, zonder toevoeging van suiker of additieven. n Sap uit concentraat: gemaakt op basis van geconcentreerd sap, met of zonder toegevoegde suiker. Dit sap wordt opnieuw samengesteld door dezelfde hoeveelheid water toe te voegen die bij het concentreren aan het sap werd onttrokken. Deze concentratie vergemakkelijkt de opslag en het transport. n Vruchtennectar: drank op basis van sap of vruchtenmoes (meer dan 5 of 5 %, afhankelijk van de vrucht). Er wordt water en meestal ook suiker aan toegevoegd. Dranken op basis van groenten Deze categorie bestaat uit soep, maaltijdsoep, veloutésoep, groentesappen Frisdranken Ze worden hoofdzakelijk in twee grote categorieën onderverdeeld: n Bruisende of koolzuurhoudende frisdranken: cola s, tonics, vruchtendranken, theedranken, limonades en gearomatiseerd water, en bepaalde energiedranken verrijkt met koolzuurgas. n Niet-koolzuurhoudende frisdranken: vruchtendranken, theedranken, dranken op basis van melk en fruitsap, sportdranken, bepaalde energiedranken, fruitsiropen en gearomatiseerd water. Een andere indeling houdt ook rekening met het suikergehalte*: n Gesuikerde frisdranken: meer dan,5 g suiker per ml n Frisdranken met een beperkt suikergehalte: minder dan,5 g suiker per ml n Ongesuikerde frisdranken: minder dan,5 g suiker per ml Light dranken De Europese regelgeving bepaalt dat de term 'light' voor gesuikerde dranken een verlaging van minstens 3 % van het suikergehalte betekent. In werkelijkheid bevatten de meeste light dranken echter geen suikers. Ze worden bereid met intensieve zoetstoffen, zoals aspartaam, acesulfaam-k en/of sucralose. Hun calorische waarde is verwaarloosbaar. Ze bieden een alternatief voor de gesuikerde frisdranken en zijn uitermate geschikt voor mensen die hun calorie-inname onder controle willen houden. Warme dranken Deze groep bestaat uit koffie, thee, kruidenthee, infusies, cichorei en koffie met melk. Alcoholische dranken We onderscheiden: n Alcoholische dranken zonder suikers: droge sterke dranken, rode wijn, droge witte wijn, droge rosé, schuimwijn (brut). n Alcoholische dranken met suikers: zoete witte wijn, aperitieven, likeur, cider, droge en halfdroge schuimwijn, alle bieren, alcopops. Een glas bevat gemiddeld g pure alcohol, ongeacht de drank (of 7 kcal alleen al op basis van de aanwezige alcohol). * Verordening (EG) nr. 94/6 inzake voedings- en gezondheidsclaims voor levensmiddelen 6

7 .3 Diverse dranken, diverse eigenschappen Sterke alcoholische dranken zijn de calorierijkste dranken Gemiddelde energiewaarde (kcal/ ml) Aperitieven zijn de belangrijkste bron van suikers. 9,6,5 8, 3,8 3 3,6 3,6 5,6 Gemiddeld suikergehalte (g/ ml) De meeste dranken bevatten tussen 84 en % water, met uitzondering van aperitieven en sterke alcoholische dranken Gemiddeld watergehalte (ml/ml) Sterke alcoholische dranken hebben het hoogste alcoholgehalte. 3,5 6,7 9,5 5,3 7,3 Gemiddeld alcoholgehalte (g/ml) Water Fruitsappen Frisdranken Warme dranken Sterke alco hol - ische dranken Zoete wijn Melk - dranken Dranken op basis van groenten Light dranken Droge wijn Bieren Aperitieven 7

8 Alle niet-alcoholische dranken leveren een bijdrage aan de hydratatie van ons lichaam. Alcoholische dranken vormen een aparte categorie vanwege hun lager watergehalte en het dehydraterende effect van de alcohol. Zij bevatten ook het meeste calorieën (door de calorieën in de alcohol en de eventueel aanwezige suikers). n g alcohol = 7 kcal n g suiker = 4 kcal n g eiwitten = 4 kcal n g vetstoffen = 9 kcal Gesuikerde frisdranken, fruitsappen en vruchtennectars hebben een vergelijkbaar calorie- en suikergehalte. Dit geldt gemiddeld ook voor melkdranken (met inbegrip van drinkyoghurt). Bij wijze van voorbeeld: n Coca-Cola bevat 4 kcal en,6 g suikers/ ml n vers sinaasappelsap bevat 39 kcal en 8,6 g suikers/ ml n halfvolle melk bevat 46 kcal en 4,8 g suikers/ ml n probiotische aardbeidrank bevat 75 kcal en,6 g suikers/ ml n drinkyoghurt met banaan bevat 68 kcal en 3,4 g suikers/ ml light frisdranken of frisdranken zonder suiker en zonder calorieën bevatten bijna evenveel water (99 %) als zuiver water..4. referentie-innames voor een optimale hydratatie Bij de opstelling van aanbevelingen voor een optimale hydratatie moet rekening gehouden worden met individuele, culturele en sociale factoren. Sommige aanbevelingen, zoals de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheden voor België, worden uitgedrukt in termen van de voedingsstof water. De Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) heeft dit onlangs onderzocht en heeft een verslag opgesteld over de aanbevolen waterinname. De experts zijn tot de volgende conclusies gekomen: n De referentiewaarden voor de waterinname moeten rekening houden met het water dat via alle alcoholvrije dranken wordt opgenomen en het water in de voeding. n De waterbehoefte varieert enorm naargelang het individu en zijn omgeving. De voorgestelde referentiewaarden staan vermeld op volgende pagina. n Met uitzondering van kinderen, voor wie de waarden variëren met de leeftijd, raadt de EFSA een dagelijkse hoeveelheid van à,5 liter water aan, waarvan minstens,5 liter afkomstig van dranken. De aanbeveling die de EFSA in 8 over de voedingsprofielen formuleerde, stelt nadrukkelijk dat alle alcoholvrije dranken (o.a. water, gesuikerde dranken, ) belangrijk zijn voor de hydratatie 4. In de Verenigde Staten bepalen de aanbevelingen van het Institute of Medicine (IOM) voor het eerst richtlijnen voor totale waterinname, waarbij duidelijk vermeld wordt dat het gaat om water zowel afkomstig van dranken als uit voedsel 3. 8

9 Dagelijks,5 liter water waarvan minstens,5 liter uit dranken. Alle niet-alcoholische dranken zijn belangrijk voor de waterinname. De aanbevelingen van de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) inzake de waterinname - 8 De Europese Autoriteit voor voedselveiligheid schat dat dranken voor 7 à 8 % bijdragen aan de invulling van onze waterbehoefte (wat overeenstemt met,4 à liter drank per dag). De rest ( à 3%) is afkomstig van voeding en bedraagt,4 à,75 l/dag. Referentiewaarden voor de totale waterinname: n -3 jaar:,3 l/dag n 4-8 jaar:,6 l/dag n 9-3 jaar:,9 à, l/dag n Vanaf 4 jaar: l voor vrouwen en,5 l voor mannen De aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad De Hoge Gezondheidsraad preciseert eveneens dat de (totale) waterinname zowel door (alcoholvrije) dranken als door voeding aangevoerd wordt 3, 5 n Volwassenen:,5 l per dag n Zuigelingen: -4 maanden: 5-3 ml/kg/dag 4-8 maanden: 3- ml/kg/dag 8- maanden: - ml/kg/dag n Kinderen: -6 jaar: -75 ml/kg/dag 6- jaar: 8-65 ml/kg/dag -4 jaar: 7-65 ml/kg/dag n Jongeren: 6-45 ml/kg/dag Voorbeeld: de aanbevolen dagelijkse inname van water (zowel uit dranken als uit voeding) voor een zesjarig meisje van kg bedraagt 365 ml water. 9

10 Hoofdstuk : het belang van gevarieerd drinken.. Drinken de Belgen voldoende? 6 Basisdranken: slechts op 4 Belgen ouder dan 5 jaar haalt de aanbevolen,5 liter per dag 5,4 3,3 7,8 3, 4,3 5,, Totaal Mannen Vrouwen 5-8 jaar 9-59 jaar 6-74 jaar 75+ % van de bevolking die,5 liter basisdranken per dag drinkt De gemiddelde consumptie van basisdranken (dranken uit de basis van de voedselpiramide of voedingsdriehoek * : water **, koffie, thee, ongesuikerde of light frisdrank) bedraagt,97 l per dag. De consumptie van basisdranken is het hoogst in de leeftijdsgroep van 9-59 jaar. Vooral de jongeren (in het bijzonder de jongens) en de 75-plussers hebben het moeilijk om deze aanbeveling te halen (respectievelijk 73 ml en 969 ml per dag). Gevarieerd drinken heeft een gunstig effect op de dagelijkse vochtinname jaar 9-59 jaar 6-74 jaar 75+ jaar Consumptie van basisdranken en van alle niet-alcoholische dranken per leeftijdsgroep (ml/dag) Basisdranken Totale consumptie van niet-alcoholische dranken Gevarieerd drinken heeft een gunstig effect op de dagelijkse vochtinname. Als men alle niet-alcoholische dranken in beschouwing neemt, benadert de meerderheid van de bevolking (met uitzondering van de 75-plussers) de richtlijn van,5 liter per dag. Wanneer daarentegen enkel de zogenaamde basisdranken in beschouwing worden genomen (water, koffie, thee, ongesuikerde of light frisdrank), haalt slechts Belg op 4 de aanbevolen,5 liter per dag. * De voedingsdriehoek (voedselpiramide) is een referentiemodel dat gebruikt wordt om de verschillende voedingsgroepen voor te stellen in het kader van een evenwichtige voeding. Hoe hoger in de driehoek, hoe kleiner de benodigde hoeveelheden. ** In de consumptiepeiling omvat water (of mineraalwater) zowel bruisend als niet-bruisend flessenwater en leidingwater.

11 Belgische Voedselconsumptiepeiling 4 6 Het onderzoek werd afgenomen bij 3 personen die representatief zijn voor de Belgische bevolking (> 5 jaar). Het is de meest recente bron van data die in ons land beschikbaar is met betrekking tot de voedselconsumptie. De vragenlijst, afgenomen tijdens twee bezoeken bij de deelnemers thuis, had betrekking op de frequentie van de voedselconsumptie en de hoeveelheid en soorten voedingsmiddelen die gedurende een periode van 4 uur werden geconsumeerd. De steekproef was gelijk verdeeld over vier leeftijdsgroepen en beide geslachten: n 5-8 jaar n 9-59 jaar n 6-74 jaar n 75 jaar of ouder Er werd een provinciale stratificatie doorgevoerd om een geografische spreiding te garanderen. Het doel van deze studie was niet enkel de voedselconsumptie te onderzoeken, maar ook het verzamelen van sociodemografische informatie, en informatie over de levensstijl, de kennis en het gedrag inzake voedingshygiëne... De lievelingsdranken van de Belgen 6 De Belg drinkt bijna tweemaal meer water dan koffie, en driemaal meer water dan frisdrank. De Belg drinkt gemiddeld bijna evenveel alcohol als frisdrank. 4,8% 5,% 4% 3,% 38%,4%,%,% Overzicht van de lievelingsdranken van de Belgen (in %) Water Fruitsappen Alcoholische dranken Melkdranken Koffie Frisdrank Soepen en groentesappen Thee

12 .. De meest geconsumeerde dranken volgens geslacht (totale bevolking) Vrouwen (ml/dag) Mannen (ml/dag) Bij zowel mannen als vrouwen wordt water het meest gedronken, gevolgd door koffie. Bij vrouwen komen frisdranken op de derde plaats. Bij mannen zijn dat alcoholische dranken. Mannen drinken bijna twee maal meer frisdrank en ruim drie maal meer alcoholische dranken dan vrouwen... de meest geconsumeerde dranken volgens leeftijd (totale bevolking) jaar (ml/dag) 9-59 jaar (ml/dag) jaar (ml/dag) 75+ (ml/dag) Water Alcoholische dranken Koffie Soepen en groentesappen Fruitsappen Melkdranken Frisdranken Thee De 5-8-jarigen drinken vooral water en frisdrank. De andere leeftijdsgroepen drinken vooral water en koffie.

13 ..3 Wie drinkt wat? Structuur van de drankenconsumptie (ml/dag) Jongeren (5-8 jaar) Jongeren (5-8 jaar) drinken gemiddeld 477 ml per dag. Ze drinken vooral water en frisdranken (gesuikerd en light), gevolgd door melkdranken en fruitsappen Er zijn echter merkbare verschillen tussen jongens en meisjes. Jongens drinken meer frisdranken. Meisjes drinken meer water: Jongens drinken 599 ml per dag, als volgt verdeeld: Meisjes drinken 349 ml per dag, als volgt verdeeld: Volwassenen (9-59 jaar) Volwassenen van 9-59 jaar drinken gemiddeld 85 ml per dag. Ze drinken vooral water, gevolgd door koffie, frisdrank (gesuikerd en light) en alcoholische dranken (alcohol vertegenwoordigt % van de geconsumeerde dranken) Water Alcoholische dranken Koffie Soepen en groentesappen Fruitsappen Melkdranken Frisdranken Thee Vrouwen van 9-59 jaar drinken vooral water, en minder frisdrank (gesuikerd en light). Ze drinken ook minder alcoholische dranken dan hun mannelijke leeftijdsgenoten. 3

14 Senioren (6-74 jaar) Senioren van 6-74 jaar drinken gemiddeld 63 ml per dag. De 6-plussers drinken vooral water en koffie, gevolgd door alcoholische dranken (alcohol vertegenwoordigt 4 % van de geconsumeerde dranken) Vrouwen ouder dan 6 drinken meer water en minder alcoholische dranken dan hun mannelijke leeftijdsgenoten. 75-plussers De 75-plussers drinken gemiddeld 3 ml per dag. Ze drinken vooral water en koffie, met op een derde en vierde plaats: soepen en groentesappen en alcoholische dranken (alcohol vertegenwoordigt % van de geconsumeerde dranken) Water Alcoholische dranken Koffie Soepen en groentesappen Fruitsappen Melkdranken Frisdranken Thee 4

15 .3. Wat drinken de Belgen waar? 7.3. Secundaire scholen (-8 jaar) Op secundaire scholen is water met grote voorsprong de meest geconsumeerde drank (57%). Frisdranken zijn goed voor 33%. 43 Plat water Cola 5% 3% 5 9 Bruisend water Limonade Onverpakt water 57% 33% IJsthee 9 Kraantjeswater % % Sportdranken Energiedranken Tonic.3. Op het werk Water is met 5% de meest geconsumeerde drank op het werk gevolgd door warme dranken zoals koffie en thee (7%). 35 Plat water % % 7 3 % Bruisend water Limonade 5 Onverpakt water 5% 5% 7% Cola IJsthee 6 Kraantjeswater Sportdranken Energiedranken Tonic Fruitsappen Frisdrank Warme dranken Alcoholische dranken Koude melkdranken Water 5

16 .3.3 Thuis Met 4% is ook thuis, water de meest geconsumeerde drank, gevolgd door warme dranken (5%). Frisdrank is goed voor 4%. % van alle dranken die thuis worden geconsumeerd zijn alcoholische dranken. 4 9 Plat water 5% 7 4 Bruisend water Onverpakt water 4% 4% IJsthee % 4% Cola Limonade 9 Kraantjeswater 5% Sportdranken Energiedranken Tonic Fruitsappen Frisdrank Warme dranken Alcoholische dranken Koude melkdranken Water Water is met grote voorsprong de meest geconsumeerde drank zowel op school, thuis als op het werk. 6

17 Hoofdstuk 3: Dranken en hun bijdrage aan de energie-inname 3.. Bijdrage aan de dagelijkse energie-inname 6 Bij de Belgen van 5 jaar en ouder wordt 55 % van de totale energie geleverd door graanproducten, vlees, melkproducten en vetten. Dranken zijn goed voor 4,3 % van de totale energie-inname.,3,9,3,5 3,8 4 4,9 5,3 5,7 7,3 8,5,6, Bijdrage van voedingsmiddelen en dranken aan de energie-inname (% kcal/dag) van de Belgen van 5 jaar en ouder Soepen, bouillons Fruit Niet-alcoholische dranken Cake, koeken, patisserie en pudding Vlees Groenten Kruiden en sauzen Alcoholische dranken Vetten Granen en graanproducten Vis en zeevruchten Aardappelen en andere knollen Suiker en suikergoed Melkproducten Dranken vertegenwoordigen 4,3 % van de totale energie-inname van volwassenen (vanaf 5 jaar). Daarvan zijn alcoholische dranken de voornaamste energieleveranciers (5,7 %), gevolgd door frisdranken, siropen en isotone dranken, die goed zijn voor 3,8 % van de totale energie-inname. Melkdranken zorgen voor,6 % energie en sappen voor,4 %. 4,3 5,7 3,8,6,4 Bijdrage van de verschillende dranken aan de energie-inname (% kcal/dag) van de Belgen van 5 jaar en ouder. Totaal dranken Alcoholische dranken Frisdranken, siropen en isotone dranken Melkdranken Sappen 7

18 3.. Frisdranken Toenemend aandeel light frisdranken Evolutie van de verkoopsvolumes van alcoholvrije dranken in België in de afgelopen tien jaar (%) Flessenwater Frisdranken (gesuikerd) Niet-koolzuurhoudende dranken IJsthee Energiedranken Frisdranken (light) Sappen & nectar Siropen Sportdranken In de afgelopen tien jaar is het marktaandeel van alle categorieën quasi stabiel gebleven met uitzondering van de frisdranken, energiedranken en water : n in 5 nemen de energiedranken % marktaandeel in, n het marktaandeel van de light frisdranken verdubbelt van 6% in 998 naar % in 7, terwijl dat van de gesuikerde frisdranken in dezelfde periode daalt van 3 % naar 4 %, n water daalt met % van 47 % in 998 naar 46 % in 7. 8

19 Frisdrank: minder dan één glas per dag 6, 7 In België bedraagt de gemiddelde consumptie van frisdranken (gesuikerde en suikervrije of light varianten) ml per dag, of minder dan één glas. Een derde van dit verbruik (7 ml) is light frisdrank. Frisdranken zijn het populairst bij jongeren (5 8 jaar). Zij drinken dagelijks gemiddeld 477 ml (= iets minder dan twee glazen van 5 ml). Jongens drinken meer frisdrank dan meisjes (576 ml en 34 ml respectievelijk). De suikervrije of light frisdranken vertegenwoordigen 9 % (83,7 ml) van deze consumptie. In het algemeen drinken mannen meer frisdranken dan vrouwen (76 ml tegenover 5 ml per dag), inclusief light frisdranken (8,6 ml tegenover 6,8 ml). Frisdranken en body mass index 6 De cijfers van de Belgische Voedselconsumptiepeiling tonen geen verband aan tussen de consumptie van gesuikerde frisdranken en zwaarlijvigheid Ondergewicht en gezond gewicht Overgewicht Zwaarlijvigheid Consumptie van gesuikerde frisdranken (ml/dag) en BMI De consumptie van gesuikerde frisdranken is het hoogst bij mensen met ondergewicht of een gezond gewicht en vermindert naarmate de body mass index toeneemt. 9

20 Light frisdranken: het meest geconsumeerd door mensen met overgewicht Ondergewicht en gezond gewicht Overgewicht Zwaarlijvigheid Consumptie van light frisdranken (in ml/dag) en BMI De consumptie van frisdranken (zowel gesuikerde als suikervrije) is het hoogst bij mensen die voldoende lichaamsbeweging hebben 6, 9 ( = dagelijks minstens 3 minuten snelwandelen of een equivalent daarvan) Inactief Minimaal Positief voor de gezondheid Consumptie van frisdranken (in ml/dag) en lichaamsbeweging Gesuikerde en light frisdranken Light frisdranken Legende: n Minimaal = dagelijks minstens minuten lichaamsbeweging, maar minder dan de aanbeveling van 3 minuten snelwandelen of een equivalent daarvan n Positief voor de gezondheid = dagelijks minstens 3 minuten snelwandelen of een equivalent daarvan

21 3.3. Light dranken en zoetstoffen Light: zonder suiker en zonder calorieën De Europese regelgeving bepaalt dat de term 'light' voor gesuikerde dranken een verlaging van minstens 3 % van het suikergehalte betekent. In werkelijkheid bevatten de meeste light dranken echter geen suikers. Deze werden vervangen door intensieve zoetstoffen. De meest gebruikte intensieve zoetstoffen zijn aspartaam, cyclamaat, acesulfaam-k en sucralose. Omwille van hun intens zoetmakend vermogen kunnen ze met een zeer kleine hoeveelheid dezelfde zoete smaak afgeven als suiker. Hun calorische waarde is hierdoor verwaarloosbaar en wordt als onbestaande beschouwd. Het zoetmakend vermogen van aspartaam is bijvoorbeeld keer groter dan dat van sacharose of bietsuiker. Dankzij de combinatie van verschillende intensieve zoetstoffen kunnen de gebruikte hoeveelheden zelfs nog meer beperkt worden, aangezien ze elkaar aanvullen.,, light dranken en gewichtscontrole Over het algemeen zijn light dranken een goed alternatief om de calorie-inname onder controle te houden en een aangename manier om de dorst te lessen. Hoewel ze de inname van suiker en calorieën helpen te beheersen, hebben ze op zich geen afslankend effect. Hun consumptie past in het kader van een betere beheersing van de energiebalans. Verschillende studies hebben aangetoond dat light dranken een gunstig effect hebben op het gewicht. Veiligheid van aspartaam bevestigd Aspartaam is de meest gebruikte en meest bestudeerde calorievrije zoetstof ter wereld. In 7 voerde een panel van experts een grootschalige evaluatie van aspartaam uit 3. Ze bevestigden duidelijk de veiligheid van het gebruik van de zoetstof in alle bevolkingsgroepen. Dit werk, gebaseerd op meer dan 5 studies, artikels en verslagen over de gevolgen van aspartaam op de gezondheid die in de afgelopen 5 jaar gepubliceerd zijn, formuleert de volgende conclusies: n De stoffen die ontstaan door de omzetting van aspartaam in het lichaam (fenylalanine, asparaginezuur en methanol) zijn allemaal van nature aanwezig in onze voeding. De bijdrage via aspartaam is gering tot verwaarloosbaar. n Op basis van de meest recente consumptiegegevens bij de Amerikaanse bevolking blijkt dat zelfs voor bepaalde subgroepen met grote aspartaamgebruikers, het consumptieniveau van de zoetstof duidelijk onder de aanvaardbare dagelijkse inname * (ADI) ligt. In Europa is de ADI vastgesteld op 4 mg per kilo lichaamsgewicht. n Onderzoeken over de toxiciteit van aspartaam bij langdurig gebruik en over zijn afbraakproducten, uitgevoerd op verschillende diersoorten, concluderen dat er geen aantoonbare nadelige effecten zijn voor hoeveelheden tot 4 mg per kilo lichaamsgewicht (wat keer meer is dan de ADI). * De ADI is een veiligheidsdrempel en geen toxiciteitsdrempel. Ze verwijst naar de maximale hoeveelheid die van een stof levenslang dagelijks kan worden ingenomen zonder dat er gezondheidsrisico s zijn.

22 n De kritische evaluatie van de studies over de kankerverwekkendheid toont aan dat er geen enkel geloofwaardig bewijs bestaat van een kankerverwekkend effect van aspartaam. n Het onderzoek van het Ramazzini-instituut dat in 6 een kankerverwekkend effect van aspartaam had gesuggereerd, bleek niet betrouwbaar te zijn. De veiligheid van aspartaam is sindsdien opnieuw bevestigd, met name door de EFSA 4 (Europese Autoriteit voor voedselveiligheid). n De grondige studie over de neurotoxische eigenschappen van aspartaam spreekt de hypothese tegen dat de zoetstof de functies van het zenuwstelsel, het leerproces of het gedrag zou aantasten 3. n Aspartaam is een veilig product voor diabetici met of zonder aantasting van de nieren. De zoetstof kan diabetici helpen een suikervrij dieet te volgen. n Er is geen enkel bewijs van een verband tussen de inname van aspartaam en de ontwikkeling van overgewicht. Aspartaam kan daarentegen in het kader van een multidisciplinair programma om het gewicht te controleren, de gewichtscontrole op lange termijn ondersteunen. n Aspartaam werd voor het eerst toegelaten in 98. Het is een van de producten waar het meeste wetenschappelijk onderzoek naar werd verricht en het wordt al lange tijd gebruikt in de voeding, in het bijzonder in gesuikerde dranken. De recentste onderzoeken bevestigen de veiligheid van aspartaam in alle bevolkingsgroepen. Hoe wordt de ADI berekend? NOEL 3 4 (No observable effect level) Men deelt de NOEL door. Men bekomt de ADI of Aanvaardbare Dagelijkse Inname. De ADI wordt berekend in mg per kg lichaamsgewicht per dag. Ze verwijst naar de maximale hoeveelheid die van een stof levenslang dagelijks kan worden ingenomen zonder dat er gezondheidsrisico s zijn. In Europa bedraagt de gemiddelde inname van aspartaam van volwassenen,3 mg/kg lichaamsgewicht, wat ongeveer de helft is van de ADI. Op basis van de gegevens van de lidstaten 5 bedraagt de inname van aspartaam bij kinderen tussen en 4% van de ADI. Het nut van light dranken Light dranken kunnen in het kader van gewichtscontrole gebruikt worden om de totale energieinname te verminderen. Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs van een verband tussen de inname van aspartaam en de ontwikkeling van overgewicht. Light dranken kunnen net helpen bij de aanpassing aan een evenwichtig dieet en bij het stabliseren van het gewicht op lange termijn. Aspartaam is veilig voor kinderen, zwangere vrouwen, diabetici, ook bij aantasting van de nieren. De zoetstof kan diabetici helpen een suikervrij dieet te volgen. Ten slotte kunnen light dranken de zin om te drinken bij ouderen stimuleren, dankzij hun zoete en verfrissende smaak.

23 Hoofdstuk 4: initiatieven ter promotie van een gezonde levensstijl Coca-Cola wil ook in de toekomst duurzaam blijven groeien, in een omgeving die voortdurend verandert. Daarom zijn we begaan met het welzijn van onze werknemers, met de milieu-impact van onze activiteiten en met de plaats die onze dranken hebben in een evenwichtige levensstijl. 4. Een ruim en evenwichtig aanbod Coca-Cola brengt in België merken op de markt. Ons aanbod bestaat uit frisdranken, fruitsappen en vruchtennectar, natuurlijk mineraalwater, sportdranken, ijsthee en energiedranken, Om tegemoet te komen aan de verschillende smaken en consumptiemomenten willen we een gevarieerd assortiment van niet-alcoholische dranken aanbieden, met of zonder suiker, en beschikbaar in verschillende verpakkingsformaten. Ruim aanbod: merken Portiegrootte: 5% van ons verkoopsvolume = 5cl - 5cl 3

24 Meer dan 4% van ons verkoopsvolume is suikervrij Evolutie van de verkoopsvolumes per drankencategorie Promoten van keuze Evolutie van de marketinguitgaven per drankencategorie Gesuikerde frisdranken Sportdranken Natuurlijk mineraalwater Light frisdranken Sappen, fruitdranken IJsthee, energiedranken 4

25 4. Duidelijke en heldere voedingsinformatie Het bevorderen van een gezonde levensstijl begint met het verstrekken van duidelijke, objectieve en begrijpelijke informatie over de voedingswaarde en de samenstelling van onze dranken. Op onze verpakkingen vindt de consument heldere informatie, in de vorm van pictogrammen, over: n op de voorzijde: het aantal calorieën (energie) per portie, samen met het percentage dat deze vertegenwoordigen in verhouding tot de gemiddelde dagelijkse energiebehoefte, de Guideline Daily Amounts (of GDA s, Dagelijkse Voedingsrichtlijn). n op de achterzijde: informatie over de voedingswaarde per portie, de Guideline Daily Amounts voor energie en de vier voedingsstoffen die een invloed hebben op de volksgezondheid: suikers, vetten, verzadigd vet en natrium (zout). Guideline Daily Amounts (of GDA's, Dagelijkse Voedingsrichtlijn) De GDA-waarden zijn gebaseerd op officiële aanbevelingen van Euro Diet en sluiten aan bij nationale voedingsrichtlijnen. Energie (kcal) Suikers Vet Verzadigd vet Natrium (zout) kcal per dag 9 g (incl. suikers afkomstig van zuivel, groenten & fruit) 7 g g,4 g (6 g) Voorbeeld van Coca-Cola - een glas van 5 ml bevat: kcal 5 Suikers 7 g Vetten g Verzadigd vet g Natrium g 5% 9% % % % % van de Dagelijkse Voedingsrichtlijn (GDA). Op basis van kcal. 4.3 Verantwoorde verkoop en marketing Coca-Cola wil een langetermijnrelatie opbouwen met klanten en consumenten. Daarom hanteren we voor onze verkoop- en marketingactiviteiten een strikte set aan regels. Deze vloeien voort uit lokale zelfregulering - bijvoorbeeld over onze aanwezigheid in scholen - en internationaal afgesproken gedragscodes, zowel binnen Coca-Cola als binnen de overkoepelende sectorfederaties. Zo willen we ervoor zorgen dat onze verkoop- en marketingactiviteiten stroken met het promoten van een gezonde levensstijl. 5

26 Onze gedragscode in scholen n In basisscholen bieden we enkel fruitsap, mineraalwater of halfvolle melk aan. Onze automaten dragen er geen merkvermelding. n In het secundair onderwijs adviseren we enkel de aanwezigheid van ongezoet fruitsap en water. De school is vrij om te beslissen of ze ook sportdranken of frisdranken aanbiedt. Geen reclame gericht op kinderen Reclame is voor Coca-Cola een belangrijk middel om consumenten vertrouwd te maken met onze merken. We willen echter waken over de impact van onze reclameboodschappen op kinderen. Ons uitgangspunt is dat ouders de belangrijkste beslissingsnemers zijn als het gaat om de voedingskeuzes van kinderen jonger dan jaar. Daarom voert Coca-Cola voor geen enkele van haar merken reclame die zich rechtstreeks tot deze groep richt. Enkele voorbeelden: n We adverteren niet op tv-zenders die zich specifiek richten tot een publiek van kinderen jonger dan jaar. We maken ook geen reclame tijdens kinderprogramma s of in jeugdbladen die een publiek hebben dat voor meer dan 5 % bestaat uit kinderen jonger dan jaar. n We voeren geen promoties die zich rechtstreeks richten tot kinderen jonger dan jaar. 4.4 Promotie van lichaamsbeweging en sport Coca-Cola draagt in ons land bij tot de promotie van sport en lichaamsbeweging. We ondersteunen zowel nieuwe projecten als bestaande initiatieven: n Coca-Cola sponsort de Koninklijke Belgische Voetbalbond. We kwamen met de KVBV overeen dat 5 % van onze middelen naar de promotie van jeugdvoetbal gaat. In andere sportsponsoringcontracten nemen we dezelfde clausule op. n We steunen de algemene werking van Bloso/Adeps. In 8 ondersteunden we de organisatie extra om de jeugdolympiade mogelijk te maken. Hiermee konden 65. Vlaamse en Brusselse jongeren tussen en 4 jaar via een testbatterij hun sportieve vaardigheden testen. Ook jongeren met een beperking konden deelnemen. n In het hoofdkantoor in Anderlecht loopt het pilootproject Fit For the Future@the Bridge. Hiermee willen we onze medewerkers de kans geven ook op het werk aan een gezonde levensstijl te werken. Het project focust zowel op een evenwichtig voedings- en drankaanbod als op voldoende lichaamsbeweging. 6

27 Bibliografie. Voedingsmiddelentabel Nubel 6. EFSA, Draft dietary reference values for water, scientific opinion of the panel on dietetic products, nutrition and allergies, 8 3. Institute of Medicine and Food and Nutrition Board: Dietary Reference Intakes for Water, Potassium, Sodium, Chloride, and Sulfate. Washington, DC: National Academies Press, 4 4. EFSA 8 The Setting of Nutrient Profiles for Food Bearing Nutrition and Health Claims Pursuant to Article 4 of the Regulation (EC) No 94/6 5. Hoge Gezondheidsraad. Voedingsaanbevelingen voor België Herziening november 6 6. Belgische Voedselconsumptiepeiling 4. Afdeling Epidemiologie, 6; Brussel. Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid. Depotnummer: D/6/55/6, IPH/EPI REPORTS N 6 4. Onderzoeksteam: Stephanie Devriese, Inge Huybrechts, Michel Moreau, Herman Van Oyen 7. Gfk 7 8. Canadean-Belgium 9. HSBC en 6. Raben A et al. Am J Clin Nutr. Oct;76(4):7-9. Beck B et al. Physiol Behav. ;75(-):4-7.;. Blackburn GL et al. Am J Clin Nutr. 997;65(): Magnuson BA et al. Aspartame: A Safety Evaluation Based on Current Use Levels, Regulations, and Toxicological and Epidemiological Studies 7. Critical Reviews in Toxicology 37: EFSA Journal (6), 356, EC. Dietary Food Additive Intake in the European Union.. comm/food/fs/sfp/addit_flavor/flav5_en.pdf 7

28 9 The Coca-Cola Company. "Coca-Cola", "Coca-Cola light", "Coca-Cola Zero", the design of the "Coca-Cola Contour» bottle, "Fanta", Sprite","Minute Maid", "Aquarius", "Nordic Mist", "Nalu" and "Burn" are registered trademarks of The Coca-Cola Company. 9 MMJ. "Chaudfontaine" is a registered trademark of MMJ. 9 Beverage Partners Worldwide SA. "Nestea" is a registered trademark of Société des Produits Nestlé S.A. VU Philiep Dedrijvere Coca-Cola Services. Steenweg op Bergen 44, B-7 Brussel