Startbijeenkomst Aanpak Ouderenmishandeling 22 november 2012, Werkendam

Transcriptie

1 Startbijeenkomst Aanpak Ouderenmishandeling 22 november 2012, Werkendam Verslag van de belangrijkste uitkomsten. De startbijeenkomst was voor alle betrokkenen uit het werkveld van de gemeenten Aalburg, Drimmelen, Geertruidenberg, Oosterhout, Werkendam en Woudrichem. Ruim zeventig mensen bezochten deze bijeenkomst: vertegenwoordigers van ouderenbonden, de regiogemeenten, thuiszorgorganisaties, maatschappelijk werkorganisaties, kerkelijke gemeenten, vrijwilligersorganisaties, informele mantelzorg, het ouderenwerk, etc. Het programma was als volgt opgebouwd: De dagvoorzitter Henk Schol opende de bijeenkomst en schetste het programma voor deze bijeenkomst. De daaropvolgende onderdelen van die middag werden door hem aan elkaar verbonden en hij leidde de plenaire einddiscussie. Wethouder Marian Janse-Witte van de gemeente Oosterhout verwelkomde alle deelnemers en toonde zich verheugd over de grote opkomst van de diverse maatschappelijke organisaties. Zij onderstreepte de noodzaak om te komen tot een aanpak van de ernstige en veelal onderbelichte problematiek van ouderenmishandeling en wenste iedereen een zinvolle en constructieve bijeenkomst. Rien Snijders van het Steunpunt Huiselijk Geweld ging nader in op het begrip ouderenmishandeling en haar verschijningsvormen, en onderscheidde de twee hoofdgroepen ontspoorde zorg en financiële uitbuiting. Op landelijk niveau zijn er twee belangrijke ontwikkelingen: de Meldcode en het Actieplan Ouderen in veilige handen. De wet Meldcode regelt ook de wettelijke positie van het Steunpunt en maakt haar tot Meldpunt Ouderenmishandeling. Het Steunpunt organiseert samen met de 18 West-Brabantse gemeenten drie subregionale bijeenkomsten zodat alle betrokkenen bij de zorg aan ouderen uitgenodigd worden mee te bouwen aan een aanpak van deze problematiek. De trainersgroep Wilde Kastanje speelde een casus waarbij zowel een vorm van ontspoorde zorg als financiële uitbuiting aan bod kwam. De interactie met het publiek toonde niet alleen herkenning met deze vormen maar ook de complexiteit om hier op in te gaan. Daarna volgden workshops en een plenaire terugkoppeling. Debbie Maas, coördinator van het Steunpunt Huiselijk Geweld West-Brabant (SHG), sloot de bijeenkomst af met een dankwoord, en de toezegging dat er op de website van het SHG relevante informatie wordt geplaatst, er de mogelijkheid is om via aansluiting op een LinkedIn-groep onderling informatie uit te wisselen, er snel een verslag van deze bijeenkomst wordt rondgestuurd en dat mensen periodiek op de hoogte worden gehouden van ontwikkelingen in beleid Verslag 22 november 2012 Pagina 1 van 6

2 Workshops en plenaire nabespreking In de workshops werd gesproken over specifieke elementen en uitwerkingen daarvan bij de aanpak van ouderenmishandeling. Deze resultaten plus de uitkomst van de plenaire nabespreking leveren het volgende overzicht van tips en aandachtspunten op: Hoe kom je in gesprek? Wat gaat goed? - Social talk - Op basis van vertrouwen - Open en eerlijk benoemen - Vanuit het vak - Familie, vrienden, buurvrouw - Benoemen van feiten en zorgen - Hoe kom je aan je signaal: o hoe gaat het o waarom vertel je me dit - Vertrouwen - Zorg benoemen - Luister naar beiden - Last van ieder erkennen - Feiten Hobbels/problemen - Ontkenning - Angst - Schaamte - Invloed van buitenaf - Niet meer voor jezelf opkomen - Veranderde verhoudingen - Uitbuiting, confrontatie - Overbelasting bespreekbaar maken - Eigen interpretatie (normen, waarden, grenzen) - Waarom gaan alarmbellen rinkelen (vraag achter vraag) - Bij wie kan ik terecht - Privacywetgeving (onzekerheid) - Ontkenning (bij slachtoffer) - Stille generatie - Schaamte - Partijdigheid - Weerstand - Afhankelijkheid Wat heb je nodig (van SHG bijv.) - Advies in aanpak - Vertrouwen - Gespreksvaardigheden - Inlevingsvermogen - Erkenning mantelzorger - Training - Ruggespraak, steun, advies - Tijd - Reflectie - Collegiale consultatie Verslag 22 november 2012 Pagina 2 van 6

3 - Kennis sociale kaart - Neutraal middel (bijv. enquête) - Voorlichting/bewustwording (signalen/rechten) - Ondersteuning back-up Hoe pak je het aan? Wat gaat goed? - Positief benaderen - Netwerk aanwezig/betrekken - Bespreekbaar maken/tijd nemen - Je openstellen - Open vragen - Oordeelvrij - Moet ik er zelf iets mee - Moet iemand anders er iets mee - Afspraken duidelijk - Grenzen stellen, open en helder - Niet zwaarder maken dan het is - Problemen een naam geven Hobbels/problemen - Tijd - Capaciteit - Wie heeft de regie - Geen toestemming geven - Tijdgebrek - Eigen beperkingen kennen - Professionele grenzen kennen - Lichamelijke beperkingen (Niet aangeboren hersenletsel, dementie, CVA) en inschattingsfouten hierbij - Valkuil: te snel in de oplossing zitten, moet oplossing van de ander zijn - Afhankelijkheid blijft rol spelen Wat heb je nodig (van SHG bijv.) - Delen met collega s - Deskundigheid - Beleid - Goed netwerk voor ruggespraak - Toch contact houden, na aantal maanden bellen, folder in de bus doen - Gesprekstechnieken - Sociale kaart - Back-up/spiegeling - SHG < > professional nodig - Duidelijke regie in complexe zaken Hoe houd je het veilig? Wat gaat goed? - Neutraal - Niet veroordelend - Open zijn Verslag 22 november 2012 Pagina 3 van 6

4 - Zorg voor je eigen veiligheid - Onbevooroordeeld zijn - Blanco - Wensen cliënt vragen - Eigen veiligheid - Veiligheid van oudere - Privacy (veiligheid van het verhaal) - Bij feiten blijven (niet onnodig problematiseren) - Integriteit - Mensen begrenzen/bespreken wat na dit gesprek - Eigen grenzen bewaken Hobbels/problemen - Persoonlijke betrokkenheid - Agressief gedrag - Bespreekbaar maken - Ja of nee - Veiligheid slachtoffer - Moeite bij hanteren van grenzen - Regels die belemmeren (juridisch, bureaucratie) - Vinger aan de pols houden, monitoren Wat heb je nodig (van SHG bijv.) - Samenwerking met ketenpartners - Ondersteuning - Tijdelijk huisverbod - Netwerk - Telefoonnummer - Monitoren/contact houden - Iemand verantwoordelijk maken - Registratie De evaluatie. De deelnemers werd verzocht een evaluatieformulier in te vullen. Ruim 77% van de deelnemers gaf hieraan gehoor. Hieronder ziet u de uitslag: 1 uitstekend 2 goed 3 voldoende 4 onvoldoende 67 deelnemers 52 evaluaties Hoe vond u het programma? Hoe vond u de werkwijze van de dagvoorzitter? Hoe vond u de presentatie van de inleider? Hoe waardeert u het werken met de acteurs? Heeft deze bijeenkomst uw kennis over dit onderwerp vergroot? Wat vond u van de accommodatie? Verslag 22 november 2012 Pagina 4 van 6

5 Enkele belangrijke opmerkingen bij de evaluatie zijn: - Onderwerp is goed belicht, duidelijke uitleg - Moeilijk onderwerp: via bijeenkomsten en gesprekken een weg zoeken naar een goede aanpak - De ruimte was te koud - Bewustwording verbreden naar ouderen die nog niet met zorg te maken hebben - Inzet Wilde Kastanje goed vertrekpunt voor diverse werkvelden - Het werken in groepen verliep onduidelijk Wat is nu de opbrengst van deze bijeenkomst voor de aanpak van ouderenmishandeling? De belangrijkste conclusie is dat het heel veel informatie oplevert van betrokkenen uit het werkveld. Dat is dus informatie waarmee we rekening gaan houden. Als je bovenstaande uitkomsten van workshops, plenaire terugkoppeling en gemaakte opmerkingen bij de evaluatie naloopt bemerk je niet alleen de betrokkenheid van deelnemers bij deze complexe problematiek. Je leest ook de behoefte aan bijscholing, cursussen, sociale kaart, training, bewustmaking, scholing vrijwilligers, een handleiding etc. Dit is te vertalen als de behoefte aan kennis en het weten waar je terecht kunt voor overleg en hulp. Deelnemers geven ook aan dat hulpverlening bij deze complexe problematiek zorgvuldig dient te gebeuren: vertrouwensband gebruiken, iedere partij horen, een aanspreekpunt is belangrijk, open vragen en doorvragen, veiligheid voor cliënten belangrijk, meerdere mensen betrekken bij het probleem, signalen delen met collega s. Dit vertalen we als de behoefte aan een zorgvuldige manier van kijken, benaderen en handelen bij deze problematiek die vaak een lange (familie)geschiedenis kent. Acties vanuit het Steunpunt Eerdere bijeenkomsten (19 september en 25 oktober 2012) voor betrokkenen van de twaalf gemeenten in de regio Breda en de regio Bergen op Zoom leverde gelijksoortige informatie (wensen, aandachtspunten) op. Dat is natuurlijk ook wel te verwachten: ouderenmishandeling en hoe daar mee om te gaan is een (ook emotioneel) moeilijk en complex probleem waar we nog maar weinig vanaf weten en waar we tegelijkertijd in elke regio mee te maken hebben. Het Steunpunt gaat de behoefte aan kennis en het weten waar je terecht kunt voor overleg en hulp, vertalen door een maandelijkse nieuwsbrief te verspreiden waarin alle belangrijke informatie over de aanpak van ouderenmishandeling wordt opgenomen. Op dit moment wordt door ICT-mensen een model gemaakt waardoor we een nieuwsbrief digitaal kunnen verzenden en deze gekoppeld is aan de website van het Steunpunt. De verwachting is dat met een paar weken, begin december, de eerste nieuwsbrief wordt verzonden aan de deelnemers van de startbijeenkomsten. We gebruiken de lijst van de deelnemers om de nieuwsbrief te verzenden. Hulp bieden bij ouderenmishandeling is een nog jong terrein. Vanaf 2003 wordt door de samenwerkende organisaties bij het Steunpunt gewerkt met complexe geweldsproblematiek. Steeds beter zijn we in staat complexe situaties te hanteren en hulp te bieden waardoor het geweld stopt en er opnieuw een veilige leefsituatie voor betrokkenen ontstaat. Bij de aanpak van huiselijk geweld, en dus ook van ouderenmishandeling, is veiligheid een sleutelbegrip. Begin oktober jl. hebben een zeventiental hulpverleners van uiteenlopende organisaties in West-Brabant (ziekenhuizen, maatschappelijk werk, ouderenwerk, thuiszorg, GGz en Steunpunt) zich verdiept in een wenselijke manier om ouderenmishandeling aan te pakken Verslag 22 november 2012 Pagina 5 van 6

6 Belangrijke uitgangspunten daarbij zijn: - de veiligheid van de oudere staat centraal; - alle direct betrokkenen krijgen een rol bij de aanpak; - je probeert relaties te herstellen; - je zoekt naar oplossingen (je analyseert niet het verleden, maar werkt toekomstgericht. De deelnemers aan deze scholing zijn binnen hun organisaties actief om dit onderwerp een vaste plek op de agenda te geven, te onderzoeken waar voorlichting/bijscholing kan worden georganiseerd, en waar zij ingezet kunnen worden als er signalen van ouderenmishandeling binnenkomen. Met deze groep mensen en hun organisaties gaan we stappen zetten om te komen tot een beginnend netwerk van professionals die een rol kunnen spelen in de aanpak van ouderenmishandeling. Tot slot Met deze derde subregionale startbijeenkomst aanpak ouderenmishandeling sluiten we een inventariserende ronde af waar we met talrijke mensen uit de West-Brabantse praktijk hebben gesproken over de complexiteit van het omgaan met ouderenmishandeling. Hun tastbare bijdrage is in de vorm van steekwoorden op flip-overs beschikbaar en bevat bouwstenen voor vervolgstappen. Met name onder het hoofdje wat is nodig staan items waarmee het Steunpunt aan de slag gaat om een concreet ondersteuningsaanbod te doen, onder andere op het gebied van voorlichting en scholing. In de eerste digitale nieuwsbrief is dit terug te vinden. We danken iedereen voor zijn/haar inbreng en hopen dat iedereen actief wil blijven meedenken en meedoen om te komen tot een gedeelde en gedragen aanpak van de problemen waarmee ouderen door hun afhankelijkheid van anderen mee te maken krijgen. Namens het team van het Steunpunt Huiselijk Geweld West-Brabant, Debbie Maas, coördinator Verslag 22 november 2012 Pagina 6 van 6