Jaaroverzicht teeltinformatie

Transcriptie

1 Jaaroverzicht teeltinformatie vleestomaten 2011

2 Inhoudsopgave Teeltinformatie 1 - week 3 Teeltinformatie 2 - week 14 Teeltinformatie 3 - week 22 Teeltinformatie 4 - week 35

3 Teeltinformatie 1 Week ) Ervaringen tot op heden Weersomstandigheden de voorbije periode Straling vanaf 1 december (joules/cm 2 ) Per week Weeknummer cumulatief 2011 cumulatief gemiddeld cumulatief Cumulatief Op de grafiek is te zien dat de winter wat betreft instraling, tot op heden, vrij normaal was. De blokjes geven de cumulatieve instraling weer (rechtse as). De lijnen geven de instraling per week (linkse as). December zal de analen ingaan als een sneeuwmaand (23 dagen sneeuw). December was zeer koud (-0.7 C ten opzichte van 3.3 C normaal) en somber. Januari is tot op heden zeer zacht (5.5 C tov 2.6 C normaal), maar weer eerder somber. In februari is de gemiddelde temperatuur 3.5 C. De dagen worden stilaan terug langer. Het licht komt in pieken, een zeer donkere periode wordt afgewisseld door één fel zonnige dag, die de lichtcijfers weer normaal maakt. Teelttechnisch voorwaar geen gemakkelijk weer. Vooral dubbele schermen waren link in januari. Toch kan er goed onder geteeld worden. Actua in de teelten Over het algemeen is er vrij goed plantmateriaal afgeleverd. Geënt getopte planten worden elk jaar wat beter. De planten kregen vrij veel volume mee bij de plantenkweker. Toch is het nu opvallend dat geënt getopte planten eerder schraal staan, naar de zwakke kant, met een vrij

4 generatieve ontwikkeling. De 1ste tros zit meestal op blad 7, soms zelfs op blad 6 wat geen voordeel is. T.o.v. andere jaren is de eerste bloem toch vaker een bonkige bloem aan de 1ste tros. Het snoeiwerk is monnikenwerk. Let er op dat misvormde vruchten worden weggesnoeid. Alles wat gesnoeid wordt voor 1 februari wordt meestal op 3 gesnoeid. In december gesnoeid, zit nog wel een trosje van 2. Alles na 1 februari snoei gaat op 4. Eén op één geënte planten hebben nu meer volume. Er zitten meestal een paar bladeren meer onder de 1ste tros alhoewel we dit jaar ook partijen zagen met maar 8 bladeren onder i.p.v. 11. Stooktemperaturen moeten drastisch aangepast worden indien tros lager zit dan men gewoon is. Enkele dagen te hoog in de nacht of te hoog in etmaal kunnen de bloei van de eerste tros erg benadelen. Als alles goed is verlopen, zitten hier wel mooi ronde vruchten aan de 1ste trossen. De ingestelde temperaturen bij 1/1 geënte planten is meestal iets hoger dan bij getopt geënte planten. Door het aanwezige bladvolume, kan er iets meer worden gestookt. Afgelopen 10 dagen was de bloeisnelheid zeer laag. De lichthoeveelheden lieten niet toe snelheid te maken. Bedrijven die net wat te hoog in temperatuur zaten, maakten de tros zwak. Zelfs teelten geplant rond 1 januari moesten zeer rustig in temperatuur om de tros te laten ontwikkelen. Getopt geënte planten starten meestal op 16 à 16.5 C nachttemperatuur en 18.5 à 19.5 C dagtemperatuur. Bij donker weer worden dan etmalen van 17.5 C gerealiseerd. Al wat hoger is, pakt gauw negatief uit voor de trosontwikkeling. Bij de vroegste teelten werden de koppen steeds dunner, wat ook daar aanleiding gaf om te dalen in etmaaltemperatuur. De beheersfase naast het plantgat is bijna overal voorbij. Door het zachte weer van januari is de inworteling op de meeste bedrijven eerder traag verlopen. Er werd weinig water extra gegeven na het planten. Er was te weinig verdamping (zacht en somber weer) om de inworteling echt vlot te laten verlopen. Er is geen reden tot paniek. Beperk de etmaal temperatuur om iets meer overschot in de plant te houden. Naarmate de plant sterker wordt, gaat de inworteling beter worden. 2) Hoe te sturen naar de komende periode Het doel is iets overschot in de planten te behouden (lage nachttemperatuur) met voldoende generatieve sturing (hoge middagtemperatuur). De vruchten van Growdena/Macarena worden gemakkelijk grof, veel voornacht is niet aan de orde. Stook en ventilatietemperatuur stooktemperatuur Zon onder ventilatietemperatuur Bij de vroegste teelten blijft het licht de beperkende factor. Daar waar de 4de tros aan het zetten is, is pakweg 400 joules/cm²/dag nodig om de plant te onderhouden. Bij een gewas in evenwicht kan 17.8 C etmaal gerealiseerd worden. Wordt er harder gestookt, dan worden de koppen dunner, de trossen worden zwakker. Wat minder zichtbaar is, maar minstens even gevaarlijk, is dat de wortels zwakker worden. Er wordt 100 joules/cm²/dag geteld voor gewasonderhoud en 100 joules/cm²/dag per tros. De verwachte hoeveelheid licht voor week 4 is +/ joules/cm²/week of +/- 260 joules/cm²/dag.

5 De te adviseren etmaaltemperatuur is dus lager dan 17.8 C. Voor vleestomaten wordt meestal 17 C als minimum etmaaltemperatuur aanzien. Bij de vroegste teelten is het goed, niet teveel dag nacht verschil te realiseren. Er wordt dan meestal 18 C dag ingesteld, mogelijk met een klein piekje naar 19 C tussen 11 en 14 uur. De nachttemperatuur wordt op 16.5 à 17 C ingesteld. Bij zachtere buitentemperaturen kan luchting hier noodzakelijk zijn. Hoge dagpieken bij veel licht maken de planten dunner en zwakker. Let erop dat er wat paars in de koppen blijft. Daar waar de 2de tros gezet is,moet er zowat 300 joules per dag zijn om 17.8 C te realiseren. Deze situatie is realistisch. De nachttemperatuur zal eveneens op 16.5 à 17 C staan, maar de ingestelde dag kan hier nog iets hoger zijn. De voornacht (indien ingesteld) zal hier korter zijn dan bij de vroege teelten. De voornacht kan hier gebruikt worden om toe te laten de dagtemperatuur, met de zon mee (goedkoop), wat te laten oplopen. Daar waar nog geen zetting is mag de etmaaltemperatuur wel hoger zijn dan 17.8 C. De ingestelde nachttemperatuur zal hier 17 C zijn met een verhoging op lichtsom (+1 C tussen 100 en 300 joules/cm²/dag). De dagtemperatuur staat hier op 19 à 20 C met lichtverhoging. Bij latere teelten kan een etmaal van 20 C ook wel eens van toepassing zijn, als de koppen net wat te zwaar worden. Stuur op de kleur van het gewas. Growdena is vrij bleek van gewaskleur. Macarena is beduidend donkerder. De plantkleur moet donkergroen zijn met wat paars erin. Hoe donkerder het gewas hoe meer overschot. Teveel paars (anthocyaan vorming) is niet nodig. In dat geval moet de etmaal verder worden verhoogd. Teveel overschot kan traagheid in de hand werken. Bij te weinig paars in de kop, is het goed de nacht (voornacht) temperatuur verder te verlagen. Het verlaagt de etmaaltemperatuur. Het zorgt voor reserve in de kop van de plant. Indien er reserve in de kop van de plant aanwezig is, worden meer wortels aangemaakt. Openen of sluiten van het beweegbaar schermdoek Er worden meestal 4 perioden ingesteld voor het beweegbaar schermdoek. Gedurende de nanacht is het scherm meestal dicht. In de ochtend en voornacht is dat afhankelijk van de buitenomstandigheden (buistemperatuur). Gedurende de dag is het scherm open. Tot aan de 3de tros is het aantal schermuren vrij onbeperkt. Eenmaal het gewas begint vocht te maken, wordt het moeilijker om goed te schermen. Bij een gesloten schermdoek is de planttemperatuur 1.5 C hoger dan bij de open schermdoek. Vooral bij open weer is de uitstraling zeer groot bij een open schermdoek. Probeer niet teveel te kieren. Kieren veroorzaken ongelijkheid in het klimaat. Gedurende de ochtend kan er wat gekierd worden bij oplopend vocht. De vochtigheid stijgt langzaam vanaf een paar uur voor zon op. De huidmondjes gaan immers open bij de geringste hoeveelheid instraling. In die periode kan een kier op vocht nodig zijn. Gedurende de voornacht kan een ruime kier zin hebben, om de overtollige warmte af te voeren. AC folie Er kan goed geteeld worden onder een AC folie. De essentie van een goede teelt is hier: realiseer wat er ingesteld wordt! Indien te temperatuur te lang, te hoog blijft moet er ingegrepen worden. Dat kan zijn door de minimum buis verder te verlagen, maar beter nog, er kan vlot worden gelucht boven het folie. Onder AC folie kan het ook aan te raden zijn de dagtemperatuur eerder te beëindigen om de ruimtetemperatuur iets na zon onder reeds op een laag niveau te krijgen. De gerealiseerde etmaaltemperatuur is vergelijkbaar met een beweegbaar schermdoek.

6 De ingestelde dagtemperatuur is meestal hoger onder AC folie gedurende een korte periode. In de nacht (voornacht) is de ingestelde temperatuur lager. Overdag kan er met een beperkte buistemperatuur een zeer hoge dag gerealiseerd worden. Een goede teelt onder AC folie is sneller dan onder een beweegbaar schermdoek met dezelfde energie input. Dit is een gevolg van de hogere dagtemperaturen. De oogst komt sneller op gang. De minimum warmte inbreng per m² per week is 10 kwh/m²/week. Bij een te lage energie inbreng nemen de teeltrisico s toe (vertraging, schimmeldruk, productieverlaging..) Kieren maken in een AC folie gebeurt meestal in de laatste week van het scherm gebruik. Het kan wel nuttig zijn dat een baan boven het middenpad wordt opengeschoven om vocht af te voeren. Dit kan echter de kas zeer ongelijk maken. Ventilatoren zijn zeer nuttig onder schermdoeken. Luchten De volgende periode zal er reeds worden gelucht. Eenmaal de buitentemperatuur hoger wordt dan 12 C is luchting noodzakelijk. De gemiddelde maximum buitentemperatuur in februari is 6.2 C. De buistemperatuur dient dan wel lager te zijn dan 45 C. Het overtollige vocht moet afgevoerd worden. Er kan bijvoorbeeld één graad verschil ingesteld worden tussen stook en ventilatietemperatuur. Dat verschil wordt afgebouwd bij een oplopende RV (80 naar 90%) of bij een dalend vochtdeficit (3 naar 1.5 gram/m³). Als het vochtdeficit te laag wordt, moet er matig worden afgelucht. Opgepast voor de buistemperaturen, deze mogen nauwelijks aantrekken. Bij grotere gewassen kan een minimum raamstand ingesteld worden tussen 10 en 16 uur van bijvoorbeeld 5% tussen 7 en 12 C buitentemperatuur. Ook hier weer, oppassen dat de buistemperatuur niet teveel aantrekt. Het is een zoeken naar eerder snel met kleine stapjes een beetje vocht af te voeren. Watergift Wat is een lange beurt? Dat hangt af van het substraat. Bij steenwol kan dat 200 à 300 cc/m² zijn. Bij fijne kokos (sterk water absorberend) is dat eerder 300 à 500 cc/m². Opgepast er bestaat ook grove kokos die kortere beurten vraagt dan steenwol. Ook het aantal druppelaars per m² is belangrijk. Bij minder dan 1 druppelaar per m² is het beter met iets kortere beurten te werken. In de fase tussen het op de mat zetten en de 3de trosbloei is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de volledige mat doorworteld wordt. Direct na het op de mat gaan moet ervoor gezorgd worden dat het contact tussen pot en mat optimaal wordt. Dat kan door een paar extra beurten te geven als de mat ietwat droog is. Bij een voldoende vochtige mat, groeien de wortels vanzelf in de mat. Eenmaal de wortels langs de zijkant van de mat te zien zijn, wordt het vochtgehalte van de steenwol iets verlaagd. Dat kan 21% zijn in 21 dagen, bijvoorbeeld van 80 naar 60%. Opgepast sommige substraten worden vanzelf droog, door niet te druppelen s nachts. Het doel van dit interen is tegelijkertijd een generatieve prikkel mee te geven aan de plant. Opgepast kokos kan behoorlijk generatief werken als gevolg van de hoge zoutconcentratie in de mat. Elke kokos reageert hier net weer wat anders! Interen speelt hier in veel gevallen niet. Nachtbeurten of niet? Een theorie die het laatste jaar sterk opgang maakt is dat dagbeurten vegetatief zijn en nachtbeurten generatief. Overdag ontvangt de plant prikkels om water op te nemen. De minste hoeveelheid instraling zorgt ervoor dat de huidmondjes open gaan en dat de wateropname op gang komt. Wordt er water gegeven (druppel EC 3.8) in het hart van het beworteld volume (de pot) dat wordt dit water direct opgenomen (vegetatieve actie).

7 Gedurende de nacht zijn die opname prikkels er niet. De huidmondjes zijn dicht, er is geen licht, dus nauwelijks wateropname. Wordt er nu water gegeven, dan valt dat water door de pot, verspreidt zich in de mat, alwaar het zich vermengt tot een EC van 5. Dit zelfde water zit in de mat, maar is moeilijker opneembaar voor de plant (vandaar de generatieve actie). Wat is hierbij het advies? Indien er zon en verdamping is, moet er overdag worden gegoten. Het is immers niet te bedoeling de plantengroei te remmen. Indien de plant echter te vegetatief staat (dit kan tussen trosbloei 1 en 3) dan kan de laatste beurt naar de nachtperiode worden verschoven. Eenmaal de 3de tros bloeit moet er alle dagen wat drain gerealiseerd worden. De streefwaarde voor de mat EC is 5.5. Als de mat EC hoger wordt, kan de druppel EC stilaan worden verlaagd naar 3.2 EC. Op donkere dagen worden enkele lange beurten voor de middag gegeven om drain te realiseren. Na de middag worden meestal iets kortere beurten toegepast. Trossnoei Vanaf februari kan in de meeste gevallen op vier worden gesnoeid. Blad wegnemen in de kop van de plant Bij 1/1 geënte planten is het zinvol een blaadje in de kop weg te nemen. Het doel is 12 bladeren per stengel. Bij getopt geënte planten zijn de gewassen tot op heden eerder open. Hier kan nog gewacht worden met blad wegnemen in de kop. De volste periode wat betreft gewas is maart april. Het is dus zaak in februari voldoende blad weg te halen, zodat het gewas niet te vol wordt. Elk bedrijf is net weer verschillend. Elk bedrijf heeft immers een andere manier van drainwater herbruiken. Bedrijf A gebruikt 25% drain, terwijl bedrijf B 50% drain herbruikt. Hetzelfde geldt voor druppel EC, die verschillen ook voor elk bedrijf. De belangrijkste analyse blijft de matanalyse. Daar neemt de plant zijn voeding op. Extra koppen In de volgende weken worden de extra koppen bijgemaakt. Het optimale aantal stengels in de winter is bijvoorbeeld 2/m², terwijl dit in de zomer 3/m² is. Door het aanmaken van extra koppen verhoogt de productie en wordt voor een optimale kwaliteit (=grofheid) gezorgd. Bij Growdena/Macarena is de optimale zomerafstand 40 à 55 cm (stengeldichtheid 2.25 tot 3 stengels/m²). Dit is afhankelijk van kastype, hoeveelheid CO 2, gewastype en de gewenste grofheid van de vruchten. Als de plantbelasting nu nog laag is (late plantdatum) kunnen nu koppen bijgemaakt, onder trosbloei 4. Bij een vroege teelt (hoge plantbelasting) is het beter te wachten tot na de oogst. De laatste koppen worden bijgemaakt in week 12. Bedrijven die zeer nauw wensen te gaan doen er ook goed aan te wachten tot week 12 (21 maart). Extra stengels kunnen altijd sterk worden gemaakt door extra te snoeien (trossen wegnemen of sterk snoeien). Voedingsanalyse Vanaf de 3de tros bloei is het aan te raden matanalyses te nemen. Grote bedrijven nemen op meerdere plaatsen analyses: druppelwater, drainwater en matanalyses. Het laat toe exact na te gaan of alle berekeningen correct zijn.

8 Teeltinformatie 2 Week Weersomstandigheden de voorbije periode Straling vanaf 1 december (joules/cm 2 ) Per week Cumulatief Weeknummer cumulatief 2011 cumulatief gemiddeld cumulatief Zomer in april! Afgelopen maand maart was ook al uitzonderlijk zonnig. De eerste 14 dagen waren eerder koud, de laatste 14 waren zeer zacht. Februari was eerder somber en zacht. Zoals in de tabel te zien is, was de cumulatieve lichthoeveelheid, geteld vanaf begin december hoog. Stand van de gewassen De meeste gewassen staan er zeer goed op. De zetting is goed. De trosstelen zijn sterk. Ondanks de grote hoeveelheden licht zijn de geoogste vruchten niet allemaal dik. Bij getopt geënte teelten is er altijd wel wat terugval na Vanaf 1 december normaal Lichtsom in Joules/cm² In %

9 de eerste trossen. Het zijn vruchten die in de winter gezet zijn. Januari planters zijn wel zeer grof. Over het algemeen zijn de vruchten mooi rond, kortom een uitstekende kwaliteit. Enkele bedrijven hebben iets last van wankleurigheid. Het gewas bij Growdena wordt gemakkelijk iets geel, vlekkerigheid onderin het gewas. Hoe hoger de plantbelasting, hoe geler. Macarena is iets minder gevoelig. De vrucht is dan ook iets fijner. De eerst paar kilo s zijn geoogst. De plantbelasting (in aantal stuks)is sterk toegenomen in maart. De vruchten gaan allen tegelijk uitdikken. Het gevaar is reëel dat de koppen hier dunner op zullen worden. Klimaat de volgende periode April is traditioneel de maand waarin de gewassen gemakkelijk te vol staan. Normaal is er nog onvoldoende licht om de plant altijd te onderhouden. De opdracht is zeer alert te zijn met de etmaaltemperatuur. Bij 500 joules/cm² is 18 C een optimale etmaaltemperatuur. Bij 1000 joules/cm²/dag kan 19 C etmaal volstaan, bij 2000 joules/cm²/dag is 20 C eerder aan te raden. Afgelopen week 14 werden een paar etmalen van bijna 21 C genoteerd bij joules/cm²/dag! Bij regenweer ontwikkelt de plant zich vegetatief. Het blad wordt dunner en geler. De trosstelen worden zwakker. De zetting wordt zwakker. Hier moeten alle generatieve acties worden aangewend. De verdamping wordt gestimuleerd door meer buistemperatuur en voldoende luchting. Opgepast bij koud weer (<12 C). De kastemperatuur moet eerst voldoende hoog zijn, alvorens er kan worden gelucht. De verdamping moet worden gestimuleerd in de actieve periode (4 uur na zon op tot 4 uur voor zon onder). Het heeft weinig zin de plant te stimuleren als de huidmondjes gesloten zijn (nacht). Te vroeg, te veel minimum buis en minimum raamstanden veroorzaken juist gele koppen, bladrandjes en botrytis. Bij regenweer mag de nachttemperatuur iets worden verlaagd om reserve in de plant te krijgen. Dit kan met een voornacht (één à twee uur voor zon onder tot middernacht, bijvoorbeeld 16 C). Gedurende de nanacht wordt langzaam opgestookt naar de gewenste nanachttemperatuur (= etmaaltemperatuur). Op de middag kan een stoot van 19.5 C aan te raden zijn, met voldoende buis (45 C) en de ramen open! Bij aanhoudend zonnig weer ontwikkelt de plant zich generatief. Tot half mei is dit gunstig. Het is pas vanaf half mei dat er echt sprake kan zijn van zomer. Vanaf dat moment moet er vegetatief gestuurd worden. Als er voldoende licht is, kan de minimum buis worden afgebouwd naar 35 C (bij 600 watt/m²). Bij voldoende licht mogen de dag-nacht verschillen stilaan kleiner worden. Growdena/Macarena worden gemakkelijk dik. Hier hoeft niet op grofheid gestuurd te worden. Bij zonnig weer mag de nanachttemperatuur op 17 C +1 (lichtsom) worden ingesteld. De dag wordt meestal op 18 C ingesteld met een stoot tussen 10 en 17 uur van 19.5 C zonder lichtverhogingen. De temperatuur wordt overdag nu gemakkelijk te hoog, zodat lichtverhogingen eerder voor een broeierig klimaat zorgen. Er kan nog op lichtsom worden bijgeteld of op lichtintensiteit maar dan bij hoge lichtdrempels (300 tot 500 watt/m²). Minimum buistemperatuur Wat is de functie van de minimum buistemperatuur? De minimum buis zorgt voor een opstijgende lucht in het gewas. Deze luchtbeweging zorgt voor een gelijk klimaat door het gewas (onder en boven). Het voorkomt dode zones in het gewas. Op die manier wordt condensatie voorkomen. Een minimum van 30 of 35 C kan reeds voldoende zijn om dat effect te bereiken. Hetzelfde effect kan ook verkregen worden door ventilatoren. Daar waar de ventilatoren hangen, is uiteraard het effect het grootst. Als onder elke gewasrij slurven zijn opgehangen, kan dit effect veel verbeterd worden.

10 Hoe meer minimum buis wordt ingebracht, hoe groter het effect is op het afrijpen. Meer minimum buis betekent immers ook meer temperatuur onderin de kas. Warmere vruchten gaan sneller rijpen (temperatuursom). Het effect van de minimum buis op de verdamping van de plant is niet of nauwelijks te meten. Meer minimum buis betekent echter meestal meer ventilatievoud, dat heeft wel een groot effect op de verdamping (generativiteit) Een groeinet dat net onder de te oogsten vruchten hangt kan zeer waardevol zijn. Er wordt gestookt met het ondernet (buisrail). Er wordt geactiveerd met het groeinet. De minimum buizen kunnen als volgt worden ingesteld. meestal nog hoger dan 50 C. Enkel bij potdichte kassen kan het noodzakelijk zijn een paar % ventilatie in te stellen om het overtollige vocht af te voeren. Opgepast, hete buizen en koude koppen veroorzaken gele koppen, bladrandjes en botrytis. Bij buitentemperaturen tussen 8 en 12 C start de luchting. In de periode vanaf 4 uur na zon op tot zon onder moet er bij hoge vochtigheden en hogere ruimtetemperaturen steeds iets gelucht worden. In april kunnen al wat zomerse dagen voorkomen (zoals op 2 april, 25 C buiten).dit jaar is wel zeer uitzonderlijk, het lijkt wel zomer in april. Op dat moment moeten de ramen 100% open kunnen om te voorkomen dat de temperatuur Voornacht Nanacht dag stoot Min. buis à De lichtverlaging op de minimum buis kan tussen 300 en 500 watt/m² worden ingesteld. Eenmaal er voldoende wordt gelucht kan de minimum buis nog verder worden verlaagd. Als het groeinet wordt gebruikt (45 à 50 C maximum) kan het ondernet nog 5 C worden verlaagd. Ventilatie De hoeveelheid licht neemt langzaam maar zeker toe. De verdamping stijgt. Dit vocht moet afgevoerd worden. De buitentemperaturen stijgen eveneens. De condensatie tegen het glas is ontoereikend. Daarom moet er steeds meer gelucht worden. Zeker bij regenachtig weer, wordt de ontvochtiging moeilijker. De windzijde wordt ook belangrijk bij zachter weer. Wat zijn hier de aandachtspunten? Bij lage buitentemperaturen (minder dan 8 C) wordt er nauwelijks gelucht. De buizen zijn te ver doorschiet. Een ruimtetemperatuur van net geen 25 C en 6 g/m³ vochtdeficit is onder veel omstandigheden ideaal. Terras weer in april is toch zuurder dan in juli. De ramen mogen in de vooravond toch weer zuinig gelucht staan. Watergift Bij regenweer is het zaak tijdig te stoppen met druppelen. Vier uur voor zon onder kan voor veel substraten een richtgetal zijn. Als nadien blijkt dat de intering te groot is, kan beter een nachtbeurt (aanvulbeurt)of een ochtendbeurt worden gegeven. De druppel EC in april kan nog 3.5 zijn bij donker weer. Bij zomers weer is 2.8 (600 watt/m²) eerder aan te raden. De mat EC mag wat oplopen bij donker weer. Growdena is wat gevoelig voor vergeling. Dit duidt op minder actieve wortels (wortelafsterving). Te nat telen na de hoogste zonnestand kan hier de oorzaak zijn. Vermijd drain percentages hoger dan 60%.

11 Eenmaal er drain is, moet de beurtlengte en frequentie van gieten verlaagd worden. Bij zomers weer moet de mat EC regelmatig gecontroleerd worden. Dit kan het best op een vast tijdstip (4 uur na zon op). Het geeft een goede indicatie wat er in het substraat gebeurd. Op veel bedrijven wordt dit onvoldoende gedaan. Meten is weten is een uitspraak die hier goed van toepassing is. Men gaat er teveel van uit dat drainbakken, vochtmeters allerhande voldoende info verschaffen. Blad wegnemen in de kop van de plant Bijna alle teelten zijn geënt. Deze planten worden gemakkelijk te vol in de loop van april. Er kan blad worden weggenomen uit de kop van de plant tot half mei. Dit moet uiteraard per bedrijf beoordeeld worden. Afgelopen week nam de bladvulling bij Growdena/Macarena niet toe. Het zomers weer kan aanleiding geven om eerder te stoppen met blad wegnemen uit de kop. Het aantal bladeren per stengel mag stilaan oplopen van 12 naar 14 bladeren per stengel. Bij meer licht is een hogere LAI (Leaf Area index) aan te raden. Wankleurigheid Een paar bedrijven hadden wat last van wankleurigheid. Streef naar een kali gehalte in de mat iets boven het calcium gehalte (in mmol/liter). Een iets opener gewastype (vrij bleek) is minder gevoelig. Bij gevoeligheid is het aan te raden de etmaal temperatuur iets te verhogen. Bij het zomers weer van afgelopen dagen werd net geen 3 cc/joule aan water gegeven. Op de topdagen van joules/cm² werd +/- 5.5 liter/m² gegeven met een druppel EC van +/- 3 EC. Wankleurigheid kan ook duiden op Pepino aanwezigheid, vooral de Chileense stam veroorzaakt gemakkelijk een wankleurige vrucht. Ook hier is het aan te raden, niet lager te gaan in etmaal.

12 Teeltinformatie 3 Week Weersomstandigheden de voorbije periode Straling vanaf 1 december (joules/cm 2 ) Per week Cumulatief Weeknummer cumulatief 2011 cumulatief gemiddeld cumulatief De meest zonnige lente uit de statistieken vertaalt zich ook in joules/cm². Het is bovendien kurkdroog en zeer schraal. De wind speelt vooral de laatste weken stevig mee. De temperaturen zijn overwegend zacht geweest. Jaar (gemeten vanaf 1 dec.) Lichtsom in joules/cm² Lichtsom in % Normaal

13 Actua in de teelten Het is duidelijk dat het goede weer zich ook vertaalt in de teelten. Het seizoen verloopt teelttechnisch vrij voorspoedig. De grofheid van de vruchten is zeer goed. Mooi, ronde vruchten met een hoog % +82 of BBB. Een enkel kniktrosje verminderde wel de grofheid op een aantal bedrijven. De doorkleuring is zeer goed geweest. Een enkel bedrijf had wel iets wankleurigheid. De koppen staan momenteel vrij groeizaam. De zetting gaat tot op heden uit de kunst. Een enkel bedrijf staat net wat te stug, om groeizaam te heten. Daar is het blad ietwat korter en kleiner geworden. De laatste dagen komt een enkele zwakkere kop voor met een bladrandje. De planten staan dan ook nog steeds zeer zwaar beladen, ondanks de hoge producties. De producties lopen voor op voorgaande jaren. De komende periode Het doel voor de komende periode is heel duidelijk: De planten voldoende groeizaam houden om de zetting goed te houden. Dat kan onder meer, door voldoende blad aan de plant te houden. Zeker met de ruimere kopafstanden is het aan te raden eerder 20 bladeren per stengel aan te houden. Meer blad zorgt voor meer koeling. Een lagere etmaal zorgt voor meer reserve in de plant. Er wordt momenteel geen blad uit de kop weggenomen en er wordt zuinig blad geplukt. Het gewas mag nu wat te vol staan. Bij de nauwste kopafstanden kan vanaf 1 juli terug blad uit de kop worden weggenomen. Zetting op punt houden Het zwakke punt van Growdena/Macarena is de zelfsnoei die optreedt bij zomerse omstandigheden. Een aantal bedrijven slagen erin dit te voorkomen. Een goede balans in de plant (snel zetten, snel lossen) is essentieel. Regelmaat in blad plukken, snoeien, klimaat, watergift, laten zakken zijn hier essentieel. Hoe meer regelmaat, hoe minder kans op bloemrui. Trossnoei Bij de nauwere kopafstanden (<45 cm) is het sterk aan te raden om vanaf 10 juni op 3 te snoeien. Dit zal extra groei opleveren in de zomer. De grofheid zal behouden blijven (+82). De etmalen zijn niet stuurbaar in de zomer maar de plantbelasting is dat wel. Het risico op kniktrossen wordt sterk verminderd. De grote producties in het voorjaar hebben de planten extra afgemat. Er zal alles moeten worden gedaan om voldoende groei in september te krijgen. Zelfs voor de iets ruimere kopafstanden is het aan te raden om in juli een aantal trossen op drie te snoeien. Dit omwille van de zelfde redenen. Gewenste etmaaltemperatuur De optimale etmaaltemperaturen variëren de volgende weken tussen 18 C bij 500 joules/cm², 19 C bij 1000 joules/cm² en 20 C bij 2000 joules/cm². Eenmaal 22 C wordt overschreden moet alles worden gedaan om de etmaal te drukken. Dat kan vooral door de ingestelde nachttemperatuur te verlagen of de eventuele voornacht te verlengen. Dag/nacht temperatuur De ruimste kopafstanden bij de vleestomaten verdragen de hoogste etmaaltemperatuur. Vooral de nachttemperatuur (17 à 18 C) moet hoger zijn bij kopafstanden van 52.5 cm en meer. Een voornacht is hier dus ook niet aan de orde. Dit in het geval van voldoende CO 2. Bedrijven die met weinig CO 2 telen (minder dan 10 kg/m²/jaar = zuivere CO 2 ) doen er goed aan de nachttemperatuur, zelfs bij ruimte kopafstanden lager in te stellen (16.5 à 17 C). Nauwere kopafstanden (<45 cm) moeten lager in etmaaltemperatuur. Vooral de nachttemperatuur wordt hier lager ingesteld (16 à 17 C). De nauwere kopafstanden zijn veel gevoeliger voor kniktrossen. Bij de nauwe kopafstanden wordt vrij snel een mindere zetting gezien bij een paar dagen minder goed weer. Hier is veel CO 2 noodzakelijk (minimale energie

14 input 5 kwh/m²/week of +/- 0.5 m³/m²/week gas, zijnde 0.9 kg CO 2 /m²/week. De dagtemperatuur wordt nu minder goed stuurbaar. De zomer komt eraan. De instraling stijgt, maar ook de buitentemperatuur. De lichtverhogingen zijn op de meeste bedrijven verdwenen. Er wordt vlot afgelucht om te voorkomen dat een benauwd klimaat ontstaat. De ingestelde dagtemperatuur is 19 C stooktemperatuur, 20 C ventilatietemperatuur verlaagd met 1 C bij een hoge vochtigheid. Een aantal bedrijven stellen een lichtverlaging in op de ventilatietemperatuur om vlot te luchten bij een doorkomende zon. Gele kop/bladrandje De enkele gele kop die momenteel voorkomt is een gevolg van een overbelasting van de planten. Als die plant dan ook nog wat in de schaduw stond van de buurplant (te diep gezakt) is de oorzaak helemaal duidelijk. Er kan een trosje worden weggenomen om die plant. Bij het laten zakken moet die iets hoger komen te staan. Is het probleem algemener, pas dan op met teveel water met een te lage druppel EC. Teveel buistemperatuur (warme wortels) met een te felle luchting (koude koppen) rond zon op kan ook gele koppen in de hand werken. Stugge kop/korter blad Dit kan een gevolg zijn van een te hard klimaat, te schraal, te droog, waardoor de plant zich gaat beschermen (huidmondjes sluiten). Bij de modernste hoge kassen (>5 meter poothoogte) gaat de windzijde bijna nooit 100% open. De windzijde wordt via naloop, p banden en windbegrenzingen beperkt gebruikt. De windzijde kan vanaf 3 uur voor zon onder (eventueel op vocht) zeer sterk begrensd of gesloten worden. Dit om de vochtigheid in de kas te laten stijgen en de plant opnieuw te laten verdampen. De planten kunnen te ruim staan (voor de hoeveelheid licht en CO 2 ). Zolang de zetting goed gaat, is er niet direct een probleem. Er zijn immers nog steeds voldoende sincs om de aangemaakte assimilaten af te voeren. Hier moet wel overwogen worden om volgend jaar extra koppen aan te houden. Bij zomers weer is het hier aan te raden om de CO 2 dosering te beperken. Als de plant geen warmte meer verdraagt, is CO 2 doseren nadelig voor de groei. Bij een vochtdeficit hoger dan 8 kan de CO 2 dosering sterk worden verminderd of worden stopgezet. Bedrijven met een minimale energie-input Bedrijven die tomaten telen met een minimale/ zonder energie input hebben er baten bij tijdig te toppen en te ruimen voor 1 november. Zonder energie in de zomer, lang doorgaan, is immers geen optie. Die bedrijven gaan rond 10 juli alle koppen verdubbelen om juist extra veel vruchten aan te maken in de lichtste periode van het jaar. Die bedrijven realiseren zeer lage nachttemperaturen. De ventilatietemperatuur wordt ingesteld op 14/18. Er wordt rond 20 augustus getopt. Opgepast koppen laten dubbel gaan, verlengt zeer sterk de uitgroeiduur van de vruchten! Watergift en bemesting Er wordt gestart met gieten één à twee uur na zon op. Via een aantal lange beurten wordt er gestreefd naar drain vanaf 4 uur na zon op. Er wordt vlot gegoten tot 4 à 5 uur voor zon onder. Het substraat en het stookregime bepaalt hoeveel beurten er nadien nog volgen. Er wordt gestreefd naar 4 à 4.5 EC in de mat. Meet dit regelmatig, het zegt veel aangaande de opname van de plant. Een goede weegschaal of vochtmeter geeft eveneens veel informatie wat betreft opname van de plant. Het droge weer zal ervoor zorgen dat waterbassins komen leeg te staan. Het is zeer belangrijk tijdig te beginnen met bijmengen van een 2de bron water. Er moet voorkomen worden dat er enkel met slecht uitgangswater moet worden gedruppeld. Een 2de bron vraagt dikwijls

15 om grote zuurhoeveelheden. Het is aan te raden zoveel mogelijk het zuur in A en/of B bak bij te mengen. Witziekte Een minpuntje van Growdena blijft zijn gevoeligheid voor witziekte. Bij een minimale infectiedruk volstaan zwavelverdampers. Bij een doorbraak van witziekte moet op regelmatige basis, met afwisseling van middelen worden behandeld. Tuta Absoluta Het belangrijkste advies aangaande Tuta Absoluta is dat de delta vallen (feromoon vallen) moeten geplaatst worden (4 per ha, onderin het gewas). Op die manier worden de eerste Tuta s gesignaleerd en weggevangen. Eenmaal de druk in die vallen toeneemt, moeten chemisch worden ingegrepen.

16 Teeltinformatie 4 Week Weersomstandigheden de voorbije periode Straling vanaf 1 december (joules/cm 2 ) Per week Cumulatief Weeknummer cumulatief 2011 cumulatief gemiddeld cumulatief De zomer was somber, vrij koud en kletsnat. De meest zonnige lente uit de statistieken werd gevolgd door één van de somberste zomers ooit. Dit vertaalt zich ook in joules/cm². Van de voorsprong van 19% licht in week 22 blijft nog amper 2% over eind week 35. Overvloedige neerslag maakt dat, de schimmeldruk op een aantal bedrijven zeer hoog is opgelopen. Jaar (gemeten vanaf 1 dec.) Lichtsom in joules/cm² Lichtsom in % Normaal

17 Actua in de teelten De voorsprong die er was in productie bij de vorige teeltmailing is eveneens verdwenen. Het najaar kondigt zich matig aan wat betreft producties. De sombere zomer heeft voor een matige zetting gezorgd de voorbije periode. Een hoge plantbelasting, te weinig licht en vrij hoge etmalen zijn de oorzaken van de matige zetting. Daar waar een aantal trossen op 3 werd gesnoeid in juni/juli is de zetting iets beter. De vruchten zijn kwalitatief goed gebleven en niet te grof. Een iets ruimere kopafstand was beter gedurende deze sombere zomer. Bedrijven met een iets lagere etmaal (minder energie input, lager gerealiseerde nachttemperatuur) deden het net iets beter. De kopkleur was vrij bleek begin week 36. Er werden te weinig wortelpunten aangemaakt om de meststoffen op te nemen. Dit is een gevolg van te weinig kracht in het gewas. De warme nachten zijn nefast. Bij warme nachten is het beter de voornacht te verlengen zodat de ingestelde temperatuur wordt gerealiseerd. De stoptijd van het gieten wordt nu steeds vroeger. Voldoende intering stimuleert de aanmaak van nieuwe wortelpunten. Opgepast voor te lange beurten te vroeg in de ochtend. Deze kunnen de EC onder de pot te drastisch verlagen. Er komt terug iets wankleurigheid voor in de vruchten. Zorg voor voldoende kali aanbod. De lagere watergiften leiden ook tot een lagere kaligift. Te hoge nachttemperaturen kunnen leiden tot een matige doorkleuring van de vruchten. Pepino virus kan ook nog een vervelende rol spelen. De komende periode De periode van de laatste zetting breekt nu aan. De buitentemperatuur in september kan reeds een flinke duik nemen. De meeste teelten hebben voldoende blad. De eerste helft van september moet het overtollige blad worden verwijderd. Eenmaal er getopt is, wordt het devies: gezond houden en bewaren. Topdatum De topdatum is sterk bedrijfsafhankelijk. Hoe hoger de plantdichtheid, hoe eerder er moet getopt worden. Iets eerder toppen heeft als voordeel dat de plant sterker blijft. Alle vruchten worden grover. Hoe hoger de energie input, hoe korter de uitgroeiduur. De uitgroeiduur van sterke planten is beduidend korter dan die van verzwakte planten. Als de koppen echt sterk staan, zal de uitgroeiduur kort tegen 2 maanden liggen. Bij zwakkere koppen kan daar gemakkelijk 10 dagen bijkomen. Bedrijven die de koppen hebben verdubbeld moeten zeker 10 dagen extra uitgroeiduur tellen! Trossnoei Bedrijven die vroeg toppen en die een spontane zetting hebben, kunnen een vrucht meer aanhouden aan de laatste trossen. Als de laatste zetting voor half september plaats vindt, groeien de vruchten meestal voldoende snel door om voldoende grof te worden geoogst. Naarmate een later wordt getopt, is het beter stevig te snoeien. Een vrucht extra verzwakt de plant en blijft gemakkelijk te klein. Gewenste etmaaltemperatuur Zolang er zetting plaatsvindt is het gunstig te blijven doorgaan. De vuistregel blijft bij 500 joules/cm²: 18 C etmaal, bij 1000 joules/cm²: 19 C etmaal en bij 2000 joules/cm²: 20 C etmaal. Eenmaal alles gezet is, kan iets gedaald worden in gerealiseerde etmaal. Dag/nacht temperatuur Growdena/Macarena zijn rassen die van nature voldoende generatief zijn. De vruchten worden als het ware vanzelf grof. Een voornacht temperatuur dient hier enkel om te corrigeren. Bij zeer zachte nachten (uitzonderlijk in september) kan een voornacht noodzakelijk zijn om de gewenste daling in nachttemperatuur te realiseren. Daarvoor kan bijvoorbeeld 15 C worden ingesteld.

18 Eenmaal de 15 C wordt bereikt is het aan te raden langzaam naar de zon op setpoint (17.5 C) op te stoken. Bij lage buitentemperaturen wordt de nachttemperatuur snel bereikt. De voornacht wordt dan zeer kort of onbestaande. Bij zeer zacht weer kan de voornacht langer duren. De nanachttemperatuur wordt meestal op 16.5 à 17 C ingesteld. De ochtendtemperatuur is 17.5 C. Op de middag kan een 19 à 20 C worden ingesteld, met voldoende buistemperatuur, zodat de ramen ruim open blijven. Blad plukken Rond half september moeten er nog 36 bladeren per m² zitten. Dit zijn 12 bladeren per stengel bij nauwe kopafstanden en 16 bladeren voor de ruimere kopafstanden. Het is beter de bladeren niet te laten verslijten aan de plant. Bij teelten die zetting hebben tot 10 oktober is het aan te raden nog een blad weg te halen in de kop van de plant. Dit kan enkel als er geen botrytis druk is. Trosondersteuning Bedrijven die oogsten tot in december hebben er alle belang bij nog een aantal trossen op te haken. Beugelen kan ook, maar de kans op knikken blijft groot. Ruimere kopafstanden zijn uiteraard minder gevoelig. De laagste etmaaltemperatuur maakt de trosstelen ook sterker. De uitgroeiduur neemt wel aanzienlijk toe. Bedrijven met een minimale energie input Bedrijven die tomaten telen met een minimale/ zonder energie input hebben er baten bij tijdig te toppen en te ruimen voor 1 november. Zonder energie in de zomer, lang doorgaan, is immers geen optie. Die bedrijven zijn nu allemaal getopt. De ervaringen van afgelopen natte zomer blijven als volgt samen te vatten: Zonder energie moet er veel gelucht worden. Zeker s ochtends moeten de ramen zeer vroeg (zon op), vlot open gaan (100% bij 16 C buiten). s Avonds mogen de ramen vrij vroeg dicht, om de warmte wat binnen te houden. Er moet immers voorkomen worden dat de ruimtetemperatuur onder 10 C uitkomt. Botrytis en phytopthora De natte zomer heeft ervoor gezorgd dat er veel schimmeldruk is op de bedrijven. Een minimale energie input is nu terug noodzakelijk. Let erop dat vooral s ochtends de ramen tijdig, ver genoeg open gaan om het vocht af te voeren. Een minimum buis van 35 à 45 C tussen 5 en 9 uur is zeker aan te raden. De maximum buis is in die periode: 55 C. Vooral rond zon op is stoken van levensbelang. De andere perioden van de dag kan de maximum buis lager worden ingesteld. Watergift en bemesting Er wordt gestart met gieten twee uur na zon op (9.00). Via een aantal lange beurten wordt er gestreefd naar drain vanaf 4 uur na zon op (11.00). Er wordt vlot gegoten tot 6 uur voor zon onder (14.20). Het substraat en het stookregime bepaalt hoeveel beurten er nadien nog volgen. Er wordt gestreefd naar 4 à 4.5 EC in de mat. Meet dit regelmatig, het zegt veel aangaande de opname van de plant. Een goede weegschaal of vochtmeter geeft eveneens veel informatie wat betreft opname van de plant. Let erop dat er voldoende kali en chloor wordt toegevoegd aan de bemesting. Nitraat is nu minder belangrijk daar dit de vegetatie in de hand werkt. Iet mee zoute meststoffen maken het gewas harder. Volgend seizoen De resultaten van geënt getopte planten zijn dermate positief dat dit teeltsysteem verder zal uitbreiden. De verbeterde kennis van de opkweek bij de plantenkweker, maar ook het beter omgaan met die planten bij de tuinder zorgt ervoor dat de nadelen (ongelijker stengels, brutere vruchten, te lage eerste tros) grotendeels zijn weggewerkt. Vroege plantdata (voor 25 december) hebben voordelen bij een ruimere kopafstand (>55 cm)

19 zeker onder dubbele schermen. De extra stengels worden dan meestal na de oogst aangemaakt. Het laat toe een hoge etmaaltemperatuur toe te passen. Dubbele schermen kunnen vermits er voldoende kan onder gestookt worden (ruime kopafstanden en voldoende snoeien). De optimale eindafstand in de zomer is 45 cm, voor zeer lichte kassen met veel CO 2. Iets donkerder kassen kunnen perfect op 50 cm de zomer door. Bedrijven die lang willen doorgaan in het najaar doen er goed aan terug te toppen rond 1 juli naar 55 cm. Indien er verder vragen zijn in verband met de teeltopzet van één van onze vleestomatenrassen dan staat uw Syngenta vertegenwoordiger altijd klaar om dit met u te bespreken.

20 Syngenta Seeds B.V. Postbus AA Enkhuizen Nederland Tel. +31 (0) Fax +31 (0) Registered Trademark of a Syngenta Group Company België Peter Geerts Crop Advisor Tomato North Europe Territory peter.geerts@syngenta.com Tel. +32 (0) Nederland Frank van Antwerpen Field Expert frank.antwerpen_van@syngenta.com Tel. +31 (0) Syngenta heeft deze brochure met veel zorg en vakkundigheid samengesteld. Alle vermelde resistenties hebben uitsluitend betrekking op fysio s of specifieke pathotypen die bij de variëteiten worden vermeld. Er kunnen andere fysio s van ziekteverwekkers of biotypen van plaagorganismen bestaan of ontstaan, die de resistentie kunnen doorbreken. Syngenta maakt gebruik van zeer uitgebreide analytische methoden om specifieke resistenties van variëteiten te verifiëren. De specificiteit van een plaag of ziekteverwekker kan qua tijd en ruimte variëren en is afhankelijk van milieufactoren. Voor een optimale toepassing van een resistentie wordt het sterk aanbevolen om een mix van verschillende bestrijdingsmethoden toe te passen, zoals cultuurmaatregelen, gewasbeschermingsmiddelen en genetische resistentie als onderdeel van een geïntegreerd gewasmanagement. Alle informatie in deze brochure is uitsluitend bedoeld als algemeen advies en de gebruiker dient ze te gebruiken overeenkomstig zijn eigen kennis en ervaring met de plaatselijke omstandigheden. In geval van twijfel adviseren we een kleinschalige proefproductie uit te voeren om te bepalen hoe de lokale omstandigheden de variëteit kunnen beïnvloeden. Syngenta Seeds B.V. accepteert geen aansprakelijkheid met betrekking tot de informatie in deze publicatie