BESLUIT. Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet.

Transcriptie

1 BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Zaaknummer 1413/ ZVN - Huka I. MELDING 1. Op 3 augustus 1999 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat ZVN Zorgvoorzieningen Nederland N.V. voornemens is zeggenschap te verkrijgen, in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet, over Huka B.V.. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 148 van 5 augustus Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. Ambtshalve zijn vragen gesteld aan verschillende marktpartijen. Daarop zijn mondeling en schriftelijk reacties ontvangen. Deze zienswijzen worden, voor zover er overwegingen aan zijn ontleend die dragend zijn voor dit besluit, in het navolgende nader uiteengezet. II. PARTIJEN 2. ZVN Zorgvoorzieningen Nederland N.V. (hierna: ZVN) is een naamloze vennootschap naar Nederlands recht. Zij heeft als belangrijkste aandeelhouders enkele participatiemaatschappijen. 3. ZVN is via haar dochterondernemingen actief op het gebied van verkoop en verhuur van hulpmiddelen ter preventie c.q. compensatie van ergonomische functiebeperkingen (hierna ook: revalidatiehulpmiddelen). Deze activiteiten voert zij uit onder de handelsnaam "Welzorg". Daarnaast heeft ZVN enkele dochterondernemingen die actief zijn op het gebied van de productie en levering van ortheses en protheses, orthopedisch schoeisel en therapeutisch elastische kousen. 4. Huka B.V. (hierna: Huka), is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Zij heeft als aandeelhouders: Gibani Beheer B.V., Depow Beheer B.V., Overijsselse Participatie Maatschappij B.V. en ING Bank Participatie PPM B.V.. 5. Huka is via haar dochterondernemingen eveneens actief op het gebied van verkoop en verhuur van hulpmiddelen ter preventie c.q. compensatie van ergonomische functiebeperkingen (revalidatiehulpmiddelen). Daarnaast heeft Huka enkele dochterondernemingen die actief zijn op het gebied van de productie, verkoop (waaronder export) en import van hulpmiddelen voor kinderen (met name elektrische kinderrolstoelen, kinderzit-systemen, driewielfietsen en kinder-autostoeltjes).

2 III. DE GEMELDE OPERATIE 6. De gemelde operatie is neergelegd in diverse intentieverklaringen van 2 juni 1999 en 7 mei 1999 en een brief van Depow Beheer B.V. aan ZVN van 9 juli 1999, die de concentratie van ZVN en Huka behelsen. Dit wordt gerealiseerd doordat ZVN alle aandelen in Huka zal verwerven van de huidige aandeelhouders. IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT 7. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 6, omschreven transactie leidt er toe dat ZVN zeggenschap over Huka verkrijgt. 8. Betrokken ondernemingen, in de zin van het Besluit vaststelling formulieren Mededingingswet (Staatscourant 1 van 2 januari 1998), zijn ZVN en Huka. 9. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt. V. BEOORDELING A. Relevante markten Relevante productmarkt Detailhandelsmarkt (verkoop en verhuur) van revalidatiehulpmiddelen 10. Revalidatiehulpmiddelen worden verstrekt aan gebruikers in het kader van de Wet voorzieningen gehandicapten (hierna: WVG), in het kader van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (hierna: AWBZ), de Ziekenfondswet (hierna: ZFW) en de Wet op de toegang tot ziektekostenverzekeringen (hierna: WTZ). Verstrekking op basis van de WVG gebeurt in opdracht van gemeenten; verstrekking op basis van de overige genoemde regelgeving gebeurt in opdracht van zorgverzekeraars[1]. Gemeenten en zorgverzekeraars, en niet de eindgebruikers, treden dus op als opdrachtgevers. Daarnaast bestaat er op beperkte schaal (naar schatting van partijen 5%) verkoop aan particulieren. Verstrekking op basis van de WVG maakt ongeveer tweederde deel van de markt uit. [1] Jaaroverzicht Zorg 1999, pagina Gemeenten kopen als regel bij leveranciers, zoals ZVN en Huka, een pakket van revalidatiehulpmiddelen in - het zogenaamde kernassortiment -, bestaande uit rolstoelen, scootmobielen, fietsen, en soms ook douche- en toiletvoorzieningen, via een Europese aanbestedingsprocedure. Ook zorgverzekeraars sluiten vaak contracten met leveranciers af die betrekking

3 hebben op een aantal revalidatiehulpmiddelen.[2] [2] Revalidatiehulpmiddelen waarin zorgverzekeraars moeten voorzien zijn hulpmiddelen voor de mobiliteit van personen, zoals bedoeld in artikel 2, eerste lid, onder j en tweede lid, onder k, en artikel 16, eerste lid, en artikel 26b, eerste lid van de Regeling hulpmiddelen 1996, zoals deze geldt per Hieronder worden met name verstaan: krukken, loophulpen, looprekken, rollators, loopwagens, stoelen voorzien van een trippelfunctie, loopfietsen. 12. Alle revalidatiehulpmiddelen worden door leveranciers zowel verkocht als verhuurd. Afhankelijk van de situatie in een concreet geval - de aard van de handicap, de aard van het product of het beleid van de opdrachtgever - worden hulpmiddelen verhuurd of verkocht. Verkoop en verhuur behoren derhalve tot dezelfde markt. 13. Partijen hebben naar voren gebracht dat zij beiden actief zijn op het gebied van de verkoop en verhuur van revalidatiehulpmiddelen, zoals rolstoelen, loophulpmiddelen, scootmobielen, auto-aanpassingen, speciale fietsen en speciale bedden en stoelen, inclusief revalidatiehulpmiddelen speciaal voor kinderen. Partijen leveren op deze markt een compleet assortiment.[3] [3] Huka verzorgt geen autoaanpassingen. 14. Concurrenten van partijen hebben eveneens aangegeven de markt voor levering van revalidatiehulpmiddelen als een aparte markt te zien. Ook deze concurrenten bieden in het algemeen op deze markt een assortiment aan dat vergelijkbaar is met het assortiment van partijen. 15. In eerdere besluiten[4] is geconcludeerd dat er sprake is van afzonderlijke productmarkten voor de verschillende soorten hulpmiddelen (bijvoorbeeld injectiespuiten, tv-loupes, longvibrators e.d.) of assortimenten van hulpmiddelen (bijvoorbeeld gezichtshulpmiddelen, gehoorhulpmiddelen, schoenvoorzieningen e.d.). [4] Zie de besluiten van 29 december 1998 in zaak 1165/ANOZ Verzekeringen-ANOVA-ZAO, punt 39 en d.d. 18 juni 1999 in de gevoegde zaken 882/Amicon Zorgverzekeraar en 407/Texincare en Tevic - Amicon Zorgverzekeraar, punt Gelet op het bovenstaande wordt in het onderhavige geval uitgegaan van een markt voor verkoop en verhuur van revalidatiehulpmiddelen, waarop beide partijen actief zijn. Zowel partijen als hun concurrenten bieden immers een pakket van revalidatiehulpmiddelen aan en afnemers kiezen er veelal voor meerdere revalidatiehulpmiddelen bij n leverancier te betrekken. Of de productmarkt nauwer afgebakend zou moeten worden, bijvoorbeeld voor ieder hulpmiddel afzonderlijk, kan hier in het midden worden gelaten, omdat de materile beoordeling hierdoor niet wordt benvloed (zie punt 23). Verticale relatie 17. Huka is eveneens actief op het gebied van de productie van revalidatiehulpmiddelen voor kinderen. ZVN is op dit gebied niet actief. Op het gebied van de productie van revalidatiehulpmiddelen voor kinderen bestaan derhalve tussen partijen geen overlappende activiteiten. Huka zet een deel van haar productie via ZVN af. Als aanbieder van revalidatiehulpmiddelen voor kinderen staat Huka derhalve in een verticale relatie tot ZVN op de detailhandelsmarkt van revalidatiehulpmiddelen.

4 Relevante geografische markt 18. Partijen geven aan dat de relevante geografische markt gevormd wordt door Nederland, omdat ZVN landelijk opereert. Levering door ZVN geschiedt via ongeveer 40 vestigingen verspreid over geheel Nederland. Huka opereert op detailhandelsniveau via drie vestigingen in het Noorden en Oosten van Nederland. 19. De belangrijkste concurrenten van ZVN en Huka opereren ook landelijk; anderen, met name de kleinere concurrenten, opereren regionaal. De landelijk opererende leveranciers maken circa 45% van de markt uit. 20. Niettemin kan niet worden uitgesloten dat de geografische markt beperkt is tot regio's, omdat door de aanbestedende gemeenten aan de leverancier vaak eisen worden gesteld op het gebied van serviceverlening, die vestiging in een bepaalde regio noodzakelijk maken. Voor zorgverzekeraars geldt dit in veel mindere mate, omdat zij deels via zorginstellingen revalidatiehulpmiddelen verstrekken; zorginstellingen hebben vaak een eigen serviceafdeling. 21. Voor de beoordeling van deze concentratie kan in het midden blijven of de markt landelijk of regionaal is, omdat de materile beoordeling hierdoor niet wordt benvloed (zie punt 22). B. Gevolgen van de concentratie 22. ZVN opereert landelijk. Levering door Huka geschiedt via drie vestigingen in het Noorden en Oosten van Nederland. Partijen schatten het marktaandeel in Noord-Oost-Nederland van Huka op circa 13 % en van ZVN op circa 15%, zodat het gezamenlijk marktaandeel van partijen op de detailhandelsmarkt voor revalidatiehulpmiddelen in Noord-Oost-Nederland circa 30% bedraagt. Partijen schatten hun gezamenlijk marktaandeel op de detailhandelsmarkt voor revalidatiehulpmiddelen in Nederland eveneens op circa 30%. Er is geen reden aan de opgave van partijen te twijfelen. 23. Een nauwere afbakening van de productmarkt, bijvoorbeeld voor ieder hulpmiddel afzonderlijk, leidt volgens partijen niet tot sterk afwijkende marktaandelen. Ter onderbouwing hiervan stellen zij dat de belangrijkste concurrenten een vergelijkbaar assortiment hanteren, waarbij de omzet in gelijke mate als bij partijen verdeeld is over de verschillende producten binnen het assortiment. 24. ZVN is veruit de grootste aanbieder in Nederland. Deze positie zal door de concentratie worden versterkt. Daar staat tegenover dat er in bepaalde regio's vele concurrenten actief zijn. Tevens moet erop worden gewezen dat de opdrachtgevers van partijen, gemeenten en zorgverzekeraars, een sterke positie hebben en voldoende tegenwicht zullen kunnen bieden aan partijen. Bij zorgverzekeraars heeft zich eveneens een concentratietendens afgetekend. Ook werken zorgverzekeraars bij de inkoop wel samen; ditzelfde geldt voor gemeenten. Verticale relatie 25. Huka heeft op het gebied van de productie van revalidatiehulpmiddelen

5 voor kinderen een marktaandeel in Nederland van circa 50%. Er zijn nog enkele andere producenten van kinderhulpmiddelen in Nederland actief, zoals Ligtvoet, Atlas, Meyra en Montis. Tevens bestaat er import van deze artikelen. Ook kunnen in een aantal gevallen standaard-hulpmiddelen zodanig worden aangepast dat zij geschikt zijn voor kinderen. Huka zet 10% van haar productie af via ZVN; 20% van de productie wordt afgezet via de eigen verkoopkanalen van Huka, aldus partijen. Huka behaalt derhalve 70% van haar omzet in kinderhulpmiddelen via afzet aan derden, concurrenten van ZVN en Huka op de detailhandelsmarkt. Voorzover deze derden, concurrenten van ZVN en Huka, hulpmiddelen voor kinderen van Huka afnemen, maken deze hulpmiddelen als regel minder dan 7,5 % van hun omzet uit. Het is derhalve niet aannemelijk dat de voorgenomen concentratie zal leiden tot verticale marktafsluiting. V. CONCLUSIE 26. Na onderzoek van deze melding is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd. 27. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist. Datum: w.g. A.W. Kist Directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM, Rotterdam. Aan de inhoud van deze pagina's kunt u geen rechten ontlenen.