Hij die niet genoemd mag worden: ADHD

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Hij die niet genoemd mag worden: ADHD"

Christiana Kok
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Hij die niet genoemd mag worden: ADHD Marina Danckaerts, MD, PhD 1

2 Vanwaar het taboe? Medicalisering is pejoratief ADHD-label is een stigma ADHD wordt overdreven gediagnosticeerd & behandeld ADHD bestaat niet 3 ADHD bestaat (niet) 2

3 ADHD bestaat niet? Verhaeghe: o ADHD is geen neurogenetische stoornis o Het zit niet IN het kind o Er is geen onderzoek dat aantoont dat ADHD een ziekte is 5 ADHD = ontwikkelings stoornis Diagnostic & Statistical Classification of Mental Disorders: o DSM-5 (2013): ADHD onder de neurodevelopmental disorders Mental disorder = a harmful disfunction (failure of a mental mechanism to perform a natural function for which it was designed by evolution) (Wakefield 1992) A disease is an abnormal condition affecting the body of an organism. In humans often used more broadly to refer to any condition that causes pain, dysfunction, distress, social problems or death to the person 6 3

Diagnostic & Statistical Classification of Mental Disorders: o DSM-5 (2013): ADHD onder de neurodevelopmental disorders Mental disorder = a harmful disfunction (failure

Enerzijds: ADHD = hoog genetisch ADHD = geassocieerd aan Vroege structurele hersenveranderingen Functionele hersenverschillen Neuropsychologische verschillen Perinatale risicofactoren Andere

diploma, lagere socio-economische status, risicovol sexueel gedrag, risicovol gedrag in het verkeer, enz 7 ADHD prognostisch belang Antisociaal gedrag Sir Michael Rutter Eredoctor KUL 1990 Childhood

4 Enerzijds: ADHD = hoog genetisch ADHD = geassocieerd aan Vroege structurele hersenveranderingen Functionele hersenverschillen Neuropsychologische verschillen Perinatale risicofactoren Andere ontwikkelingsstoornissen even genetisch als schizofrenie ADHD op kinderleeftijd voorspelt een negatieve prognose: MEER: antisociaal gedrag & delinquentie, middelenmisbruik, schooluitval, lager diploma, lagere socio-economische status, risicovol sexueel gedrag, risicovol gedrag in het verkeer, enz 7 ADHD prognostisch belang Antisociaal gedrag Sir Michael Rutter Eredoctor KUL 1990 Childhood onset Conduct Disorder Adolescent onset Conduct Disorder Parental depression ADHD Family disfunction Adult Antisocial Behaviour Bij jongere kinderen met gedragsproblemen zijn ADHD en Gezinsadversiteit dè voorspellers van antisociaal gedrag op latere leeftijd. 53% van de latere agressors vertoonde ADHD op jonge leeftijd Silberg, Moore & Rutter

5 Anderzijds Het is een dimensionele diagnose Cut-off: 6 problems zoals hypertensie Coghill & Sonuga-Barke, J Child Psycho Psychiatry, Meer specifiek: een bi-dimensioneel probleem: Algemene g -factor Aparte aandachtsfactor en aparte hyperactiviteits /impulsiviteitsfactor Die 2 factoren vertonen andere associaties met o comorbiditeit o persoonlijkheidskenmerken o Cognitieve functies Toplak ea

g -factor Aparte aandachtsfactor en aparte hyperactiviteits /impulsiviteitsfactor Die 2 factoren

6 Maatschappelijke causaliteit? Uit statistisch onderzoek blijkt dat er in samenlevingen met een grote inkomensongelijkheid een stijging is van schooluitval, psychopathologie, moord en verslaving. Het is toch geen toeval dat adhd zoveel voorkomt in een maatschappij waarin snelheid de norm is... Door zich te spiegelen aan de ouders bouwde het kind voordien zijn identiteit op. Nu leven kinderen in een zapcultuur, ze gaan van het ene spiegelbeeld naar het andere Verhaeghe ADHD wordt overdreven gediagnosticeerd en behandeld 6

7 Prevalentie ADHD 135 studies, , wereldwijd Kinderen: 6,5% Adolescenten: 2,7% Wereldgezondheidsorganisatie: Volwassenen: 3,4% Fayad ea 2007 Instabiliteit van de subtypes over de tijd 100% 50% 0% Proportie presentaties 3-5 jaar 6-12 jaar jaar C I HI 13 Polanczyk ea 2007, 2014; Willcutt ea 2012 Prevalentie ADHD Stijgt de prevalentie van ADHD? Is ADHD een westers probleem? Variabiliteit prevalentie is onafhankelijk van: o Jaar van publicatie o Geografie Variabiliteit prevalentie t.g.v. methodologie: o Methode, info-bronnen, disfunctie 14 Polanczyk ea 2007,

2014; Willcutt ea 2012 Prevalentie ADHD Stijgt de prevalentie van ADHD? Is ADHD een westers probleem?

8 Belgische cijfers Als ALLE medicatie naar minderjarigen zou gaan: 2.5% Maar 40% gaat naar +18-jarigen Echter: berekend op jaarbasis en alsof gelijke spreiding 15 Belgische cijfers Geen Belgische data: epidemiologie / administratieve prevalentie en geen onafhankelijke over farmacoepidemiologie NIET ACCEPTABEL Recente masterthesis: 2,2 % van gewone school populatie heeft diagnose ADHD (Heyninck & Geerts, VUB 2012) ACCEPTABEL Kinderen uit lagere SES hebben zelfde kans op diagnose als uit hogere klasse (Heyninck & Geerts, VUB 2012) ACCEPTABEL 10-voudig verschil tussen hoogste en laagste provincie qua inname methylfenidaat NIET ACCEPTABEL 16 8

administratieve prevalentie en geen onafhankelijke over farmacoepidemiologie NIET ACCEPTABEL Recente masterthesis: 2,2 % van gewone school populatie heeft

9 ADHD label is een stigma ADHD-label als stigma? Negativiteit door gedrag, niet door het label (storend, kinderachtig, overdreven) Gedrag + Label zelf lokken negatieve reacties uit? 18 Label wordt negatief onthaald èn gebruikt 9

kinderachtig, overdreven) Gedrag + Label zelf lokken

10 Zelf - Stigma Medicijnen : de plussen 10

kind te eerbiedigen wanneer het gaat om kinderen en jongeren met een

11 Medicijnen: de minnen Protest / pleitbezorgers Vraag aan alle beleidsmakers, leerkrachten, media, alle mensen om de rechten van het kind te eerbiedigen wanneer het gaat om kinderen en jongeren met een kwetsbaarheid voor ADHDgedrag., in hun praten over en in hun houding er tegenover. 11

12 Medicalisering is negatief Medicalisering Medicalisering = evolutie in de gezondheidszorg waarbij steeds meer aspecten vanuit een medische bril worden bekeken Rose 2007 Ondanks vaststellingen: - non-farmacologische therapieën werken minder goed tot niet (bij onafhankelijke beoordeling) - Medicatie is meest kostenefficiënt 24 Sonuga-Barke ea 2013; Jensen ea 2005 Kosteneffectiviteit in dollars/qaly 12

non-farmacologische therapieën werken minder goed tot niet (bij onafhankelijke beoordeling) -

13 CONTRA Diagnose PRO Installeert afhankelijkheid Focust op beperkingen Creëert onevenwaardige relatie Blokkeert verwachting en stimulatie tot verbetering Remt groeikansen (levenslang) stigma en ontwijking Installeert marginalisering en abnormaliteit Intolerantie voor variabiliteit Genereert hulp Erkent reële beperkingen Creëert houvast, herkenning, inzicht Stopt onrechtvaardige overvraging en stress Initieert acceptatieproces Genereert begrip en aanpassing Voorkomt verwerping en marginalisering Intolerantie voor verbetering 25 Visie poli ADHD UPC-KU Leuven en onderzoeksgroep KU Leuven 13

Genereert hulp Erkent reële beperkingen Creëert houvast, herkenning, inzicht Stopt onrechtvaardige overvraging en stress Initieert acceptatieproces

ADHD is Een risicofactor (geen ziekte in de enge betekenis) Een bidimensionale diagnose Een valide gezondheidsprobleem en daardoor niet ethisch om te negeren Een dynamisch gegeven: veranderlijk over

14 ADHD is Een risicofactor (geen ziekte in de enge betekenis) Een bidimensionale diagnose Een valide gezondheidsprobleem en daardoor niet ethisch om te negeren Een dynamisch gegeven: veranderlijk over de tijd Moeilijk beïnvloedbaar Verschillend van agressie en opstandigheid 27 Behandeling in ontwikkelingsperspectief Prim.preventie Sec. preventie Tert. preventie Generation R: mechanismen SES ~ psychopathologie Rijlaarsdam, Verhulst ea

Moeilijk beïnvloedbaar Verschillend van agressie en opstandigheid 27 Behandeling in ontwikkelingsperspectief

15 Mogelijke interventies? Primair: o Voeding (kleurstoffen, bewaarmiddelen, Ω 6-3, ) o Polluenten (lood en andere zware metalen, ) o Zwangerschaps- en peripartale zorg Secundair: o Executieve en motivationele eisen (onderwijs, ouders, ) o Voorbeeldfunctie ouders (rust, tijd, ervaringsleren, ) o Schermen Tertiair (individu) o Vetzuursupplementen o Gedragsinterventie o Medicatie 29 Een maatschappelijk verwijt aan het adres van ouders die hulp zoeken voor kinderen met druk, impulsief en concentratiezwak gedrag kan enkel vervangen worden door acceptatie van datzelfde gedrag binnen een onderwijsen arbeidscontext, die gelijkwaardige participatie moet kunnen bieden voor deze gedragsvariant. Net op dat vlak blijkt het stigma het grootst! 15

eisen (onderwijs, ouders, ) o Voorbeeldfunctie ouders (rust, tijd, ervaringsleren, ) o Schermen Tertiair (individu) o Vetzuursupplementen o Gedragsinterventie o Medicatie 29 Een

Vergelijkbare documenten

AD(H)D. een meetbare hersenfunctiestoornis. A.Haagen, kinderartskinderneuroloog 1

AD(H)D. een meetbare hersenfunctiestoornis. A.Haagen, kinderartskinderneuroloog 1 AD(H)D een meetbare hersenfunctiestoornis 1 Inleiding Wanneer spreken we van ADHD? Hoe stellen we de diagnose? Wat gebeurt er in de hersenen? 2 BEGRIPPEN Attention Deficit Hyperactivity Disorder = Aandachtsstoornis