Veranderkundig onderzoek Een sociaal-constructieve benadering Dr. Gerard Donkers 2013
|
|
- Willem Brabander
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Veranderkundig onderzoek Een sociaal-constructieve benadering Dr. Gerard Donkers 2013 Wat is veranderkundig onderzoek? De term veranderkundig onderzoek kan in twee verschillende betekenissen worden verstaan: 1. Onderzoek naar veranderkundig handelen Veranderen of veranderkundig handelen kan het object van onderzoek zijn. Bij veranderkundig handelen in de sociale interventie gaat het om ingrepen in het sociale domein teneinde een bepaalde waarde te realiseren. Deze omschrijving verwijst naar een brede opvatting van methodiek (Donkers 2010, 35). Veranderkundig onderzoek richt zich op vooronderstellingen, uitgangspunten, doelbepaling, diagnosestelling, methoden en effectiviteit van contextgerelateerd veranderkundig handelen van allerlei soorten van actoren in het sociale domein: cliënten, burgers, beleidsfunctionarissen, politici, managers en uitvoerende professionals, individueel en in institutioneel verband. Het gaat om het genereren en onderbouwen van praktische handelingskennis. Centraal is de vraag: Wat en hoe te handelen in een bepaalde situatie teneinde een bepaalde waarde te realiseren in het sociaal functioneren van individuen en sociale verbanden. 2. Onderzoeken als vorm van veranderkundig handelen Maar het onderzoeken zelf kan ook worden opgevat als een specifieke veranderpraktijk. Onderzoek doen kan worden gezien als een vorm van veranderen, en wel in twee betekenissen: 2.1. Onderzoeken impliceert dat men een bepaald doel wil realiseren Onderzoek doen is één van de vele mogelijke vormen van veranderkundig handelen. Het bestaat uit het actief informatie verzamelen, analyseren en gevolgtrekkingen maken, volgens een bepaalde methodiek, met het oog op het realiseren van een bepaald doel of referentiewaarde van gedrag. De onderzoeker is bijvoorbeeld op zoek naar objectieve kennis waar de meningen niet meer over verdeeld kunnen zijn. Onderzoek doen kan worden omschreven als een doelgerichte actie door een of meer agenten om verandering te creëren in onze kennis over de werkelijkheid. 1
2 Met de acties van de onderzoeker zijn dus doelen en waarden verbonden. Deze doelen en waarden hebben niet alleen een instrumentele betekenis, maar ook een praktische en morele. Naast empirische waarheidsvinding vraagt onderzoek doen ook om praktische en morele kritiek. Het gaat niet alleen om instrumentele rationaliteit, maar ook en vooral om handelingsrationaliteit. Hier spreekt men zich ook uit over de aanvaardbaarheid van de gestelde doelen zelf Het onderzoeken zelf is een (re)constructieproces Onderzoek doen zelf kan worden gezien als een vorm van interveniëren of veranderen. Zo is observeren en in het verlengde hiervan wetenschap bedrijven zelf een bepaalde praktijk van ingrijpen/interpreteren. Vanuit een constructivistisch perspectief staat observeren niet tegenover interveniëren of veranderen, maar is er een deel van. Wat waargenomen wordt, kan nooit onafhankelijk zijn van de waarnemer. De subject-kant zit er altijd per definitie in. Het subject is bij observeren altijd in het geding. De hersenen reflecteren niet simpelweg wat het oog binnenkomt, maar construeren de observatie. Observatie is in die zin nooit zuiver, maar bemiddeld door een conceptueel en emotioneel framework van interpretatie, aldus Midgley (2000). Ook de wetenschappelijke community zit in de constructie van wetenschappelijke observaties opgenomen. Macht en dominantie spelen in het wetenschappelijk discours een belangrijke rol. Met deze stellingname treden we uit het nomologisch en objectiverend denken met betrekking tot wetenschappelijk onderzoek. Accent komt te liggen op een meer dialogisch-hermeneutische en interpretatieve benadering, zoals onder meer verwoord in wat Donkers het Persoonsgericht Model noemt. Enige implicaties van een sociaal-constructieve onderzoeksbenadering De genoemde opvatting heeft verregaande consequenties voor het begrijpen van de relatie tussen wetenschap, die observatie in haar traditionele aandachtsveld heeft staan, en andere veranderkundige praktijken, zoals individuele hulpverlening, groepswerk, community development, coaching, management et cetera. Laat ik kort ingaan op een zevental implicaties van hoe veranderkundig onderzoek kan worden verstaan en uitgevoerd. 1. Veranderkundig onderzoek is gericht op contextgerelateerde handelingskennis en vraagt vooral om kwalitatief onderzoek Bij veranderkundig onderzoek wordt getracht om handelingspatronen in hun begrijpelijkheid en samenhang boven water te krijgen, in hun persoon-en-context inzichtelijk te maken en om op die manier instrumenten voor andere vormen van veranderkundig handelen te formuleren. 2
3 Kwalitatief onderzoek sluit goed aan bij veranderkundig onderzoek. Het levert immers concrete, contextuele en plastische beelden op van het studieobject vanuit het perspectief van de betrokkenen zelf. Vanuit het gezichtspunt van de handelende mens wordt bijgedragen aan een beter begrip van de processen, betekenissen en structuurkenmerken van de sociale werkelijkheid. De mensen worden als subject erkend in hun sociale constructie van de wereld. Ze worden gezien als veranderkundigen, als mede-scheppers van de wereld. In het onderzoek is er openheid voor de (soms vreemde en bizarre) ervaringswereld van mensen. Dergelijke kwalitatieve gegevens boven tafel krijgen, vraagt om goede communicatie tussen onderzoeker en onderzochte. Communicatie is essentieel voor kwalitatief onderzoek (Maso en Smaling 1998). 2. Onderzoek doen is niet zuiver empirisch, maar vraagt ook om theoretische selectie en inbedding in de body of knowledge van het vakgebied In de veranderkundige kennis van Social Work gaat het om reconstructies binnen een specifiek maatschappelijk netwerk van actoren. In de sociologie spreekt men van een discours. Wij hebben het over het Social Work discours. De verschillende groepen van actoren in het Social Work werkers, cliënten, managers, beleidsfunctionarissen, wetenschappers, politici et cetera - trekken een lijn door de beschikbare gegevens van het werkveld met de bedoeling om die gegevens te organiseren. Hun reconstructie begint met achteruit kijken en is bijgevolg een bepaalde theoretische (en niet zuiver empirische) selectie met betrekking tot wat er in het veld van Social Work gaande is. Nodig is zowel een theoretische reflectie op het onderwerp als op de wetenschappelijke standaarden voor het beoordelen van de bevindingen uit het onderzoek. 3. Onderzoek doen vereist kritische zelfreflectie welke ook een morele reflectie impliceert Observeren en in het algemeen onderzoek doen is een reflectieve vorm van zelf sturen van zichzelf en omgeving, afgestemd op de eigen persoon en de externe omgeving (Midgley 2000 en Donkers 2009). Dit handelingsproces gebeurt volgens criteria (doelen, waarden, normen) van wetenschappelijkheid, criteria die gelden in het wetenschappelijk discours. Maar deze logica is onlosmakelijk verbonden met de persoon van de onderzoeker. Het gaat dus ook om een persoonlijk leerproces. Ook deugden kunnen in deze opvatting van onderzoek doen worden aangemerkt als belangrijke onderzoeksvaardigheden. Denk aan het belang van een open houding en een respectvolle bejegening van de respondenten. Mensen merken het proces van zelfsturing meestal niet op, als ze bezig zijn met eerste-orde observaties te doen (naar buiten kijkend). Dan blijft de aard van de observator, de waarnemer zelf, verborgen. Pas als tweede-orde vragen worden 3
4 gesteld over de identiteit van de waarnemer binnen zijn kennisgenererend systeem, wordt duidelijk, aldus Midgley, dat onafhankelijke observatie onmogelijk is. 4. Bij veranderkundig onderzoek is altijd sprake van dubbele hermeneutiek Wetenschappers die onderzoek doen naar veranderkundig handelen van mensen hebben te maken met een dubbele hermeneutiek, oftewel zijn in dubbel opzicht afhankelijk van interpretatie. In de eerste plaats is het zo, dat zij bij de bestudering van de sociale werkelijkheid noodgedwongen interpretatief te werk gaan, in die zin dat zij net zo afhankelijk zijn van de gangbare interpretatiekaders als hun onderzoeksobjecten. Daarenboven zijn het ook nog eens de interpretaties die deze onderzoeksobjecten maken van de sociale werkelijkheid, die sociale wetenschappers proberen te duiden. Zij interpreteren kortweg interpretaties. 5. Veranderkundig onderzoek vraagt om (re)constructies vanuit verschillende perspectieven Onderzoek doen vraagt om reconstructies vanuit verschillende perspectieven. De methodologie van veranderkundig onderzoek is dan ook geen receptenboek, maar een reflectieve theorie over de kwaliteit van gevolgtrekkingen met betrekking tot veranderkundig handelen in het Social Work. Een van de centrale vaardigheden van een veranderkundig onderzoeker is dat hij het perpectief van burgers, professionele deskundigen, managers van non-profit en profitorganisaties, beleidsambtenaren en bestuurders met elkaar kan verbinden. 6. Veranderkundig onderzoek is niet hetzelfde als implementatieonderzoek Veranderkundig onderzoek in de brede betekenis van het woord is niet hetzelfde als implementatieonderzoek. Een gangbare driedeling is die in (a) diagnose-onderzoek (b) implementatie-onderzoek (c) evaluatie-onderzoek. Soms worden deze te onderscheiden vormen als verschillende fasen gezien (zie punt 7), soms ook worden zij aangeduid als uiteenlopende soorten van interventieonderzoek. Bij diagnostisch veranderkundig onderzoek gaat het niet om onderzoek als vóórstadium van interventie, maar als kenmerk van de interventie zelf. Diagnostisch veranderkundig onderzoek omvat méér dan de vraag Wat is er eigenlijk precies aan de hand? Het richt zich ook op de vraag: hoe wordt er door de betrokkenen gehandeld in het licht van een bepaalde referentiewaarde? De onderzochten worden opgevat als intentioneel handelende actoren die in een bepaald veld zijn ingebed. 4
5 7. Veranderkundig onderzoek doen is een bepaalde vorm van zelfregulering Onderzoek doen is zelf een vorm van zelfregulering, waarop de negen basisprocessen en basiscompetenties van de zelfreguleringsbenadering van Donkers (2010) van toepassing zijn. Zo impliceert onderzoek doen ook het actief beïnvloeden van het eigen zelf: de omgeving bij je toelaten zonder deze te vervormen, om kennis te vergaren. Het is een afstemmend soort van interventie, vergelijkbaar met bijvoorbeeld presentie (Baart 2001). Als onderzoeker probeer je de ander niet in jouw eigen richting te beïnvloeden, maar jouw doel is: de ander in zijn eigen doelrichting te beïnvloeden, zodat hij datgene aan informatie loslaat wat met hemzelf en zijn situatie overeenstemt. Je doet dat bijvoorbeeld door de ander op een niet-irritante manier te observeren. Onderzoeken is een vorm van afstemmen en sturen, van waarnemen en interpreteren, van doelgericht handelen. Gangbaar zijn de cyclisch begrepen fasen van diagnose, ontwerp van de interventie, de feitelijke ingreep en evaluatie van de interventie (vergelijk de regulatieve cyclus van Van Strien 1986). Belangrijk is, dat de onderzoeker weet wat hij of zij zoekt en ook waarom en hoe hij dat dan aanpakt. Onderzoek doen is een reflectief en flexibel soort van handelen vanuit een tevoren opgesteld plan van doelen en middelen die tussentijds echter gewijzigd kunnen worden. In het competentiemodel van Donkers sluit onderzoek doen in de eerste plaats aan bij de cognitieve handelingscompetenties. Competentie 1: Wat ga je onderzoeken? Wat is onderzoekbaar? Wat is je vraagstelling? Hoe definieer je de situatie? Competentie 2: Wat is de doelstelling van je onderzoek? Waarom vind je die vraag zo belangrijk? Competentie 3: Wat is je plan of methodiek? Hoe ga je het aanpakken? Pak je dat effectief en efficiënt aan? In tweede instantie is onderzoek doen in Donkers terminologie méér dan een cognitief handelingsproces. Verwezen wordt ook naar de intrapersoonlijke en sociaal-maatschappelijke competenties die er bij komen kijken. Het is belangrijk om, bijvoorbeeld in je methodologische verantwoording van het onderzoek, ook op deze competenties te reflecteren. Denk aan het belang van omgaan met emoties, authentieke houding, respectvolle bejegening, empathisch vermogen, interculturele en interpersoonlijke communicatie en positionele afstemming op de onderzochten. 5
6 Vragen ter verheldering van de probleemstelling Ter afsluiting van deze korte impressie heb ik een aantal vragen geformuleerd ter verheldering van de probleemstelling bij veranderkundig onderzoek. Om een onderzoeksplan te maken, zal antwoord moeten worden gegeven op de vraag: Waarom wil ik wat onderzoeken, waar wil ik dat onderzoeken en hoe ga ik dat aanpakken? 1. Wat is de doelstelling van je onderzoek? Wat is de probleemstelling van het onderzoek? Wat wil je gaan onderzoeken? Wat wil jij en je opdrachtgever met de beantwoording van die onderzoeksvraag precies veranderen: in je kennis en in het oplossen van een probleem? Wat wil jij/de opdrachtgever dus met het onderzoek bereiken? Om welk knelpunt (praktisch) en welk vraagstuk (kennis) op te lossen? Anders gezegd: welk maatschappelijk probleem wil je oplossen e welke leemte in de kennis wil je opvullen? Waaruit bestaat en ontstaat het probleem? Wat is een mogelijk achterliggende vraag? Waarom vind jij die vraag eigenlijk zo belangrijk? Aan welke voorwaarden moet een oplossing voldoen? 2. Wat is de relevantie van je onderzoek? Wat is de praktische persoonlijke, institutionele en maatschappelijke relevantie? Wat is de relevantie op de kortere en langere termijn? Wat is de relevantie voor de verschillende partijen of actoren in het onderzoeksveld? Wie is precies het cliëntsysteem waar de praktische veranderingen zullen moeten gaan plaatsvinden? 3. Wat is de vraagstelling in het onderzoek? Wat is de vraagstelling in het onderzoek? Vragen geven een spanning tussen een bestaande en een gewenste toestand of kennis. Die spanning zet aan tot actie. Wat is je kennisdoel? Is het meer een doe-vraag, gericht op een meer gewenste toestand, een praktisch doel? Of is het meer een kennisvraag, gericht op iets dat je nog niet weet: kennis om de kennis, een theoretisch doel? 6
7 Weet je daar dan geen antwoord op? Volgt de vraagstelling logisch uit de doelstelling? Op welke waardeopvattingen en vooronderstellingen berust de vraagstelling? Hoe open of gesloten (ja-nee) is de vraag? Gesloten vragen zijn verkapte hypothesen, te gebruiken voor toetsend onderzoek. Open vragen bevatten weinig informatie, te gebruiken voor exploratief onderzoek. Handelingsonderzoek werkt vooral met exploratieve vraagstellingen. Wat is je centrale vraag (liefst één) en welke deelvragen (tussenstappen) kun je hieruit logisch afleiden? Deelvragen kun je gebruiken voor de fasering van je onderzoek. Wat voor soort vragen zijn het? Beschrijvende, verklarende, evaluerende of methodische kennisvragen? Bij sociale interventie gaat het in ieder geval om het leggen van een verbinding met what and how-to-do knowledge. 4. Waar wordt naar een antwoord gezocht? Waar wordt naar die benodigde kennis gezocht? Op het uitvoeringsniveau (individuen, groepen of maatschappelijke verbanden), op organisatieniveau of op beleidsniveau? Wie zijn de respondenten? Welke bronnen van informatie worden aangeboord? Heb je toegang tot deze personen en gegevens? Hoe worden ze geselecteerd? Gerichte of niet-gerichte steekproeftrekking? 5. Via welke methodiek (onderzoeksdesign) en methoden ga je te werk? Hoe ga je dat bestuderen? Via welke onderzoeksdesigns het empirischanalytisch, het responsieve beleidsmodel, kwalitatief onderzoek of handelingsonderzoek en via welke methoden? Kies je voor kwantitatief en/of kwalitatief onderzoek? In welke fase van veranderen speelt het veranderkundig onderzoek zich af? Diagnose, implementatie of evaluatie-onderzoek? Wat zijn de methoden van dataverzameling? Observeren, participerende observatie, interview, levensecht experiment (bijv. iemand interviewen over competenties van anderen en dan de eigen competenties analyseren), documentenverzameling? Hoe is je rolinvulling? Midden tussen distantie en betrokkenheid? Hoe registreer je de gegevens? Wat zijn de methoden van data-analyse? Hoe analyseer je de gegevens? Welke garanties bouw je in ten aanzien van bijvoorbeeld betrouwbaarheid en validiteit? 7
8 Hoe ziet de eindrapportage eruit? Wat is de opzet? 6. Waar liggen begrenzingen in het wat, waarom, waar en hoe? Waar liggen de begrenzingen in het wat? Hoe contextueel en multidisciplinair? Waar liggen de begrenzingen in het waarom? Mogelijk te ambitieus? Waar liggen de begrenzingen in het waar? Individuen, groepen, organisatie, beleid en verbindingen hiertussen? Waar liggen de begrenzingen in het hoe? Wat zijn praktische mogelijkheden en beperkingen om door jouw empirisch onderzoek een antwoord op de vraagstelling te krijgen en je doelstelling te realiseren? 7. Wat is het tijdplan? Wat zijn de planning in de tijd? Hoe zit het met de financiële kant? Hoeveel energie kun je eraan besteden? Is het tijdplan duidelijk en afgebakend? 8. Hoe zijn de kernbegrippen afgebakend? Wat zijn precies de kernbegrippen? Zijn deze voldoende verhelderd en afgebakend? Afbakening is een onmisbaar onderdeel van een probleemanalyse. Daarmee wordt aangegeven wat precies onderzocht wordt. Het begrip dat cruciaal is voor je onderzoek en niet goed is beschreven in de literatuur, niet definitief formuleren, maar voorwerp maken van het onderzoek. 9. Waaruit bestaat het vooronderzoek? Vooronderzoek naar de kennislacune? Wat is in theorie hierover al bekend? Wat is niet of weinig bekend? Wat kun je bijdragen aan bestaande theoretische kennis? Vooronderzoek naar het praktische knelpunt? Hoe ziet dit knelpunt precies in elkaar? Wat kun je bijdragen aan bestaande praktische kennis? Hoe doe je het vooronderzoek: (a) door zelf na te denken (b) door literatuurstudie of navragen (c) door naspeuren middels empirisch vooronderzoek? 8
9 10. Wat is je theoretisch kader? Wat zijn je vooronderstellingen die voor het empirisch onderzoek zijn geformuleerd en die verwijzen naar een mogelijk antwoord op de vraagstelling? Wat is uit je literatuuronderzoek (vooronderzoek) als zeer voorlopige antwoorden op de geformuleerde vragen naar voren gekomen? Heb je een bepaald theoretische kader van waaruit je een antwoord gaat zoeken? Zo ja, waaruit bestaat dat theoretische kader? Is dat een coherent, wetenschappelijk gevoed theoretisch kader? Hoe sluit je onderzoek aan bij de body of knowledge van Social Work? Literatuurverwijzingen Baart, A.: Een theorie van presentie, Lemma, Utrecht 2001 Donkers, G.: Grondslagen van veranderen, naar een methodiek zonder keurslijf. Boom Uitgevers Den Haag 2010 Flick, U. u.a. (Hg): Qualitative Forschung. Ein Handbuch. Dussmann 2007 Maso, I. en Smaling, A.: Kwalitatief onderzoek: praktijk en theorie. Boom, Amsterdam 1998 Midgley, G.: Systemic intervention, philosophy, methodology, and practice, contemporary systems thinking. New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers 2000 Patton, M.: Qualitative Research & Evaluation Methods.Edition 3, Sage Publications 2002 Strien, P. van: Praktijk als wetenschap, methodologie van het sociaal-wetenschappelijk handelen. Assen/Maastricht: Van Gorcum
Hoorcollege 1: Onderzoeksmethoden 06-01-13!!
Hoorcollege 1: Onderzoeksmethoden 06-01-13 Stof hoorcollege Hennie Boeije, Harm t Hart, Joop Hox (2009). Onderzoeksmethoden, Boom onderwijs, achtste geheel herziene druk, ISBN 978-90-473-0111-0. Hoofdstuk
Nadere informatieOntwerpgericht onderzoek in het HBO: onderzoeken door te adviseren
Management, finance en recht Ontwerpgericht onderzoek in het HBO: onderzoeken door te adviseren KWALON Conferentie Kwalitatief onderzoek in het hoger onderwijs: lessen leren van elkaar 13 december 2012
Nadere informatieVoorwoord... iii Verantwoording... v
Inhoudsopgave Voorwoord... iii Verantwoording... v INTRODUCTIE... 1 1. Wat is onderzoek... 2 1.1 Een definitie van onderzoek... 2 1.2 De onderzoeker als probleemoplosser of de onderzoeker als adviseur...
Nadere informatieTRIPLE-LOOP LEARNING: HBO, OPLEIDER EN STUDENT IN ONTWIKKELING INNOVATIE VAN HET ONDERZOEKSCURRICULUM IN DE LERARENOPLEIDINGEN
TRIPLE-LOOP LEARNING: HBO, OPLEIDER EN STUDENT IN ONTWIKKELING INNOVATIE VAN HET ONDERZOEKSCURRICULUM IN DE LERARENOPLEIDINGEN Dr. Mascha Enthoven, Prof. dr. Ron Oostdam, dr. Bert van Veldhuizen, Kenniscentrum
Nadere informatieperspectief voor professionele ontwikkeling
Actie-onderzoek als perspectief voor professionele ontwikkeling Workshop ALTHUS-Seminar 6 maart 2012 Geert Kelchtermans (KU Leuven) 1. What s in a name? 1. Term: veelgebruikt; uitgehold? In literatuur:
Nadere informatieOnderzoeksmethodologie van praktijkgericht en toegepast onderzoek. Jac Christis, 14 februari 2013
Onderzoeksmethodologie van praktijkgericht en toegepast onderzoek Jac Christis, 14 februari 2013 Onderzoeksopzet 1. Formuleer je onderzoeksvraag 2. Bepaal welke gegevens je nodig hebt 3. Bepaal hoe je
Nadere informatieWanneer is onderzoek goed: de kwaliteitscriteria
Management, finance en recht Wanneer is onderzoek goed: de kwaliteitscriteria De verwarring voorbij Naar hernieuwd zelfvertrouwen Congres Praktijkgericht onderzoek in het HBO Amersfoort, 11 december 2012
Nadere informatieVoorwoord van Hester van Herk... iii Voorwoord van Foeke van der Zee... iv Verantwoording... vi
Inhoudsopgave Voorwoord van Hester van Herk... iii Voorwoord van Foeke van der Zee... iv Verantwoording... vi INTRODUCTIE... 1 1. Wat is onderzoek... 2 1.1 Een definitie van onderzoek... 2 1.2 De onderzoeker
Nadere informatieMethodologie. NWO promotiebeurs leraren. dr Frits van Engeldorp Gastelaars docent Hora est! Promoveren kun je leren (Erasmus Academie)
Methodologie NWO promotiebeurs leraren dr Frits van Engeldorp Gastelaars docent Hora est! Promoveren kun je leren (Erasmus Academie) Introductie Wetenschap: Een systematisch geheel van kennis verworven
Nadere informatieMethodologie voor onderzoek in zorg, welzijn en hulpverlening. Foeke van der Zee
Methodologie voor onderzoek in zorg, welzijn en hulpverlening Foeke van der Zee Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt,
Nadere informatieKwaliteit van praktijkgericht onderzoek; de spanning tussen praktische relevantie en methodische grondigheid
Kwaliteit van praktijkgericht onderzoek; de spanning tussen praktische relevantie en methodische grondigheid Pre-conferentie HRM lectorencongres 2016 Zwolle 17 november 2016 Dr. Daan Andriessen Lector
Nadere informatieONDERZOEK DOEN. HENK LINDEMAN h.lindeman@aps.nl. Naam Datum
ONDERZOEK DOEN HENK LINDEMAN h.lindeman@aps.nl Naam Datum Onderzoeksvragen; uw keuze voor deze workshop Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen onderzoek doen en gedocumenteerd schrijven? Welke
Nadere informatieMethodologie voor onderzoek in de verpleegkunde. Foeke van der Zee
Methodologie voor onderzoek in de verpleegkunde Foeke van der Zee Inhoudsopgave 1. Onderzoek, wat is dat eigenlijk... 1 1.1 Hoe is onderzoek te omschrijven... 1 1.2 Is de onderzoeker een probleemoplosser
Nadere informatiePraktische antwoorden op de complexiteit van het sociale werkveld. Bevlogenheid terug in het werk
Kring Andragologie Praktische antwoorden op de complexiteit van het sociale werkveld Bevlogenheid terug in het werk Vijf interactieve werkcolleges met Gerard Donkers maart - mei 2014 U bent : manager,
Nadere informatieMethodologie voor sociaalwetenschappelijk onderzoek. Foeke van der Zee
Methodologie voor sociaalwetenschappelijk onderzoek Foeke van der Zee Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt, in
Nadere informatieOnderzoek Module 10.3 Het empirisch onderzoek ontwerpen. Master Innovation & Leadership in Education
Onderzoek Module 10.3 Het empirisch onderzoek ontwerpen Master Innovation & Leadership in Education Leerdoelen Aan het eind van deze lesdag heb je: Kennis van de dataverzamelingsmethodes vragenlijstonderzoek,
Nadere informatieAndragogisch handelen en bevlogenheid in het werk
Kring Andragologie Andragogisch handelen en bevlogenheid in het werk Versterking zelfregulerend vermogen van individu, groep en organisatie als antwoord op toegenomen complexiteit Zeven interactieve werkcolleges
Nadere informatieMethodologie voor onderzoek in marketing en management. Foeke van der Zee
Methodologie voor onderzoek in marketing en management Foeke van der Zee Niets uit deze uitgave mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt,
Nadere informatieINHOUDS- OPGAVE. Voorwoord 19. Voorwoord bij de nieuwe druk 20. Inleiding 23
5 INHOUDS- OPGAVE Voorwoord 19 Voorwoord bij de nieuwe druk 20 Inleiding 23 Ontwikkelingen in het Hoger Beroepsonderwijs 23 Praktijkgericht Onderzoek 25 De focus van ons boek 27 De structuur van dit boek
Nadere informatieInhoudsopgave. Voorwoord 7
Inhoudsopgave Voorwoord 7 1 Beginselen van academisch-juridisch onderzoek 9 1.1 Academisch-juridisch onderzoek 9 1.2 Verschillen met ander juridisch onderzoek 10 1.3 Het onderzoeksproces 11 1.4 Eisen waaraan
Nadere informatieVisitatie en Inspiratie
Visitatie en Inspiratie BG-dagen, Papendal Vrijdag 19 juni 2015 Gertjan Beens Sabrina Kwint Jos Manders Disclosure belangen spreker Dienstverband(en) Eigen onderneming(en) en aandelen HumanCapitalCare
Nadere informatieOnderzoek de spreekkamer!
Onderzoek de spreekkamer! Lennard Voogt Inleiding Het wetenschappelijk fundament van de manuele therapie wordt sterker. Manueel therapeuten krijgen steeds meer inzicht in de effectiviteit van hun inspanningen
Nadere informatieWorkshop Kwalitatief onderzoek: toepassingen bij sociale interventies. Hogeschool Domstad, 16 december 2014. 1. Kennismaking 10 minuten
1 Workshop Kwalitatief onderzoek: toepassingen bij sociale interventies Hogeschool Domstad, 16 december 2014 Hennie Boeije Vakgroep n & Technieken Faculteit Sociale Wetenschappen, Universiteit Utrecht
Nadere informatieArnoud van de Ven Hogeschool Arnhem Nijmegen 7 april 2016
Navolgbaarheid bij kwalitatief onderzoek: consistentie van vraagstelling tot eindrapportaged van de Ven Arnoud van de Ven Hogeschool Arnhem Nijmegen 7 april 2016 Piet Verschuren en Hans Doorewaard (2015)
Nadere informatieONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT?
ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT? Wim Biemans Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Economie & Bedrijfswetenschappen 4 juni, 2014 2 Het doen van wetenschappelijk onderzoek Verschillende
Nadere informatiewww.thesishulp.nl onderdeel van www.nexttalent.nl
Inhoudsopgave: 1. Inleiding 1.1 Een vervelende ervaring of de kroon op je studie? 1.2 Hoe dit boekje te gebruiken 2. Het begin 2.1 De gouden basisregels 2.2 Het kiezen van een onderwerp 3. Onderzoeksopzet
Nadere informatieThuiswerktoets Filosofie, Wetenschap en Ethiek Opdracht 1: DenkTank De betekenis van Evidence Based Practice voor de verpleegkunde
Thuiswerktoets Filosofie, Wetenschap en Ethiek Opdracht 1: DenkTank De betekenis van Evidence Based Practice voor de verpleegkunde Universitair Medisch Centrum Utrecht Verplegingswetenschappen cursusjaar
Nadere informatieOnderzoeksmethodologie van praktijkgericht en toegepast onderzoek. Jac Christis, 29 januari 2014
Onderzoeksmethodologie van praktijkgericht en toegepast onderzoek Jac Christis, 29 januari 2014 Onderzoeksopzet 1. Formuleer je onderzoeksvraag 2. Bepaal welke gegevens je nodig hebt 3. Bepaal hoe je die
Nadere informatieMethodologie & Profielwerkstukken
Methodologie & Profielwerkstukken Erik Heijmans, WUR Arjen Nawijn, STOAS Sander Poort, CLV September 2014 Christelijk Lyceum Veenendaal, 2014 1. Onderzoeksprojecten soorten en doelen Twee soorten onderzoeksprojecten:
Nadere informatieMethodologie voor de sociale wetenschappen. Voorwoord. Deel 1 Algemeen: basisbegrippen 1. H1 Waarom sociaalwetenschappelijk onderzoek?
Methodologie voor de sociale wetenschappen Voorwoord XI Deel 1 Algemeen: basisbegrippen 1 H1 Waarom sociaalwetenschappelijk onderzoek? 3 1.1. Inleiding 4 1.2. Enkele voorbeelden 6 1.2.1. De opwarming van
Nadere informatieRepliek. Kortom, maak meer werk van de probleemstelling! Adri Smaling
Dit betekent dat het bij beschrijvend, theoriegericht, probleemsignalerend, diagnostisch, ontwikkelings-, evaluatie-, implementatie- of handelingsonderzoek niet om soorten onderzoek gaat. Het gaat om specificaties
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 15
Inhoudsopgave Inleiding 15 Deel 1 Achtergronden en grondslagen van actieonderzoek Inleiding 21 1. Actieonderzoek verkend 22 1.1 Opkomst van praktijkgericht onderzoek 22 1.2 Praktijkgericht onderzoek en
Nadere informatieKWALON Conferentie 13 december 2012. Methodenleer aan de universiteit: ontwerpen, uitvoeren en reflecteren. Inge Bleijenbergh
KWALON Conferentie 13 december 2012 Methodenleer aan de universiteit: ontwerpen, uitvoeren en reflecteren Inge Bleijenbergh Bijdrage Het bieden van inzicht in en reflecteren op de plaats en organisatie
Nadere informatieDe 6 Friesland College-competenties.
De 6 Friesland College-competenties. Het vermogen om met een open enthousiaste houding nieuwe dingen aan te pakken. Het vermogen jezelf steeds beter te leren kennen. Het vermogen om in te schatten in welke
Nadere informatieOnderzoek in het kader van de interventiecyclus. Jac Christis, 11 september 2013
Onderzoek in het kader van de interventiecyclus Jac Christis, 11 september 2013 Onderzoeksopzet 1. Formuleer je onderzoeksvraag 2. Bepaal welke gegevens je nodig hebt 3. Bepaal hoe je die gegevens verzamelt
Nadere informatieOverzicht van tabellen 13. Overzicht van figuren 15. Voorwoord 17. Inleiding 19
Inhoudsopgave Overzicht van tabellen 13 Overzicht van figuren 15 Voorwoord 17 Inleiding 19 Ontwikkelingen in het Hoger Beroepsonderwijs 19 Praktijkgericht Onderzoek 21 De focus van dit boek 23 De structuur
Nadere informatieZelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties
Zelfdiagnostische vragenlijst verandercompetenties Het gaat om de volgende zeven verandercompetenties. De competenties worden eerst toegelicht en vervolgens in een vragenlijst verwerkt. Veranderkundige
Nadere informatieWorkshop. Dataverzameling. Van onderzoeksvraag naar data
Workshop Dataverzameling Van onderzoeksvraag naar data Even voorstellen: Suzanne van de Groep 24 jaar Promovendus (PhD-kandidaat) Universiteit Leiden Hoe gaan jongeren met andere mensen om? Hoe werkt dat
Nadere informatiespoorzoeken en wegwijzen
spoorzoeken en wegwijzen OVERZICHT OPLEIDINGEN OPBRENGSTGERICHT LEIDERSCHAP Opbrengstgericht leiderschap Opbrengstgericht werken en opbrengstgericht leiderschap zijn termen die de afgelopen jaren veelvuldig
Nadere informatietudievragen voor het vak TCO-2B
S tudievragen voor het vak TCO-2B 1 Wat is fundamenteel/theoretisch onderzoek? 2 Geef een voorbeeld uit de krant van fundamenteel/theoretisch onderzoek. 3 Wat is het doel van fundamenteel/theoretisch onderzoek?
Nadere informatieMethoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 83 97
Wanneer gebruiken we kwalitatieve interviews? Kwalitatief interview = mogelijke methode om gegevens te verzamelen voor een reeks soorten van kwalitatief onderzoek Kwalitatief interview versus natuurlijk
Nadere informatie- Geplaatst in VISUS EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE?
- Geplaatst in VISUS 4-2017 - EBM IN DE OPTOMETRIE: HOE PAS JE HET TOE? Om de verschillen tussen de kennis uit het laatste wetenschappelijk bewijs en de klinische praktijk kleiner te maken is de afgelopen
Nadere informatieOnderzoeksontwerp. Module 3 (wo 30 sept 2015) Jac Christis en Annet Jantien Smit
Onderzoeksontwerp Module 3 (wo 30 sept 2015) Jac Christis en Annet Jantien Smit De cursus Module 1: Overzicht plus empirische cyclus Module 2: Interventiecyclus (beroepsproducten) Diagnostisch onderzoek
Nadere informatieIntroductie stage-scriptie combi. Orthopedagogiek G&G, 25 augustus 2011
Introductie stage-scriptie combi Orthopedagogiek G&G, 25 augustus 2011 Welkom toekomstige Scientist-Practitioners Achtergrond Vanuit Orthopedagogiek:GenG steeds meer accent op scientist-practitioner model
Nadere informatieTRAJECT WELZIJN_METHODIEK VAN BEGELEIDEN_9789006815597_INHOUD_KORT
TRAJECT WELZIJN_METHODIEK VAN BEGELEIDEN_9789006815597_INHOUD_KORT Thema 1 Methodisch handelen 1 Methodisch handelen: wat is het? 1.1 Kenmerken 1.2 Stappenplan 2 Voor wie? 2.1 Doelgroep 2.2 Functionele
Nadere informatieHeikamperweg AZ Asten-Heusden
Heikamperweg 1 5725 AZ Asten-Heusden bbs.antonius@prodas.nl www.antonius-heusden.nl Beste geïnteresseerde in de kwaliteiten van BBS. Antonius, Kwalitatief en passend onderwijs verzorgen is een opdracht
Nadere informatieWorkshop NGO congres. VGN Masterclass. de gehandicaptenzorg: betekenis voor beroepsuitoefening en het werkveld. Programma
Workshop NGO congres VGN Masterclass wetenschappelijk onderzoek in de gehandicaptenzorg: betekenis voor beroepsuitoefening en het werkveld 27 september 2013 Dr. Joop Hoekman; Joop Hoekman Training Advies
Nadere informatieBegrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie
Begrippenkader Studieloopbaanbegeleiding en Reflectie Kariene Mittendorff, lectoraat Innovatief en Effectief Onderwijs Studieloopbaanbegeleiding Binnen scholen wordt op verschillende manieren gewerkt aan
Nadere informatieHet meesterstuk binnen de Jenaplan opleiding
1 Het meesterstuk in de Jenaplan opleiding Het meesterstuk binnen de Jenaplan opleiding Binnen de Jenaplanopleidingen is gekozen voor het meesterstuk als afronding van de opleiding. Met het meesterstuk
Nadere informatieInleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18. In de startblokken 19
Inleiding 15 Waarom deze methode? 15 Voor de student 16 Legenda gebruikte icoontjes 18 Personages: wie is wie? 18 In de startblokken 19 STAP 1 Van interesse tot brainstormen over het onderwerp 29 Beschrijvende
Nadere informatieBijlage 3. Beoordelingscriteria onderzoeksplan
Bijlage. Beoordelingscriteria onderzoeksplan Naam student: Dominique van Maas Naam afstudeerbegeleider: Ceciel Zandee Naam tweede beoordelaar: Winifred Paulis Datum: 19-01-014 Voorlopige titel onderzoek
Nadere informatieONDERZOEKSVAARDIGHEDEN Havo congres 5 februari 2015
ONDERZOEKSVAARDIGHEDEN Havo congres 5 februari 2015 DET VAN GILS d.vangils@aps.nl Naam Datum Verschillen havo/vwo (bron: SLO) Havo Vwo Kennis moet relevant zijn Kennis is middel Ondernemen Organiseren
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding 13. Leeswijzer en website 23. Deel 1. Het diagnostisch proces. Inleiding deel I 33
Inhoudsopgave Inleiding 13 Leeswijzer en website 23 Deel 1 Het diagnostisch proces Inleiding deel I 33 1 Het diagnostisch proces in perspectief 35 1.1 De klinische cyclus 35 1.2 Het diagnostisch proces
Nadere informatieOnderzoekswegen voor pedagogisch onderzoek
Onderzoekswegen voor pedagogisch onderzoek 1.De empirisch analytische onderzoeksweg van A. De Groot 2.De onderzoeksweg van Segers 3.De regulatieve onderzoeksweg van Van Strien 4.De onderzoeksweg voor pedagogisch
Nadere informatieWORKSHOP ONDERZOEKSMETHODEN
WORKSHOP ONDERZOEKSMETHODEN INHOUD Kwantitatieve onderzoeksmethoden Algemene kenmerken Enquête Experiment Kwalitatieve onderzoeksmethoden Algemene kenmerken Observatie Interview Kwaliteit van het onderzoek
Nadere informatieBijlage 8.8: Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012)
Bijlage 8.8: Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012) Professionele leergemeenschappen (Verbiest, 2012) en netwerk-leren (De Laat, 2012) verhogen de kans op succesvol leren in het kader van een
Nadere informatieCompetentie-invullingsmatrix
Competentie-invullingsmatrix masterprf Master of Science in de wiskunde Academiejaar 2016-2017 Legende: W=didactische werkvormen E=evaluatievormen Competentie in één of meerdere wetenschappen Wetenschappelijke
Nadere informatieWorkshop voorbereiden Authentieke instructiemodel
Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Uitleg Start De workshop start met een echte, herkenbare en uitdagende situatie. (v.b. het is een probleem, een prestatie, het heeft
Nadere informatieBox 1: Matrix Handelingsgericht werken Schoolwide Positive Behavior Support Oplossingsgericht werken
Kees Dijkstra (Windesheim), Els de Jong (Hogeschool Utrecht) en Elle van Meurs (Fontys OSO). 31 mei 2012 Box 1: Matrix Handelingsgericht werken Schoolwide Positive Behavior Support Oplossingsgericht werken
Nadere informatie!!!! !!!! 1. Professioneel adviseren
Professioneel adviseren In deze zesdaagse opleiding krijg je de kans om in een veilige omgeving de eigen sterkere en zwakkere kanten te onderkennen en te werken aan je ontwikkelpunten als consultant. Je
Nadere informatieBijlage 3. Beoordelingscriteria onderzoeksplan
Bijlage 3. Beoordelingscriteria onderzoeksplan Naam student: Joost den Hollander Naam afstudeerbegeleider: Ceciel Zandee Naam tweede beoordelaar: Winifred paulis Datum: 9-0-05 Voorlopige titel onderzoek
Nadere informatieOntwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek wat is dat?
Ontwerpgericht Wetenschappelijk Onderzoek wat is dat? DSRG congres, 3 november 2011 Prof dr ir Joan van Aken TU/e ontwerpgericht wetenschappelijk onderzoek ofwel DSR (Design Science Research): brug tussen
Nadere informatieDocentonderzoek binnen de AOS Bijeenkomst 6 Feedbackformulier voor onderzoeksplan. A. De inleiding. Van: Voor:
Docentonderzoek binnen de AOS Bijeenkomst 6 Feedbackformulier voor onderzoeksplan Van: Voor: A. De inleiding Wordt de aanleiding van het onderzoek duidelijk beschreven? Wordt er een beschrijving gemaakt
Nadere informatieMASTERCLASS De datateam methode Examenresultaten Nederlands
MASTERCLASS De datateam methode Examenresultaten Nederlands Taal op koers 29 oktober 2014 Cindy Poortman en Kim Schildkamp Uitdagingen in de onderwijspraktijk Voortijdige schooluitval Gebrek aan praktische
Nadere informatieCompetentie niveaus HHS TIS opleiding Werktuigbouwkunde
Competentie niveaus HHS TIS opleiding Werktuigbouwkunde 1. BoE domeincompetentie Analyseren (minimaal niveau eind major W: 3) (toelichting: deze omschrijving komt uit de Bachelor of Engineering (BoE))
Nadere informatieKwantitatief en kwalitatief onderzoek voor toegepaste psychologie
Kwantitatief en kwalitatief onderzoek voor toegepaste psychologie Kwantitatief en kwalitatief onderzoek voor toegepaste psychologie Laurens Ekkel Tweede druk Boom Lemma uitgevers Amsterdam 2015 Voorwoord
Nadere informatieErvaringen vanuit de Pedagogische Begeleidingsdienst Stad Gent. Pedagogisch coachen
Ervaringen vanuit de Pedagogische Begeleidingsdienst Stad Gent Pedagogisch coachen Een lange weg 1975 : werken in kinderopvang 1979: project pedagogisch werken in kinderopvang (1990 : interactie-academie
Nadere informatieCulture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management -
Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management - 2014-2015 Vrije Universiteit Amsterdam - der Sociale Wetenschappen
Nadere informatieVoorwoord. `Als je alleen maar een hamer hebt, ga je alles om je heen zien als iets dat wel een mep kan gebruiken.' (Edgar Schein)
`Als je alleen maar een hamer hebt, ga je alles om je heen zien als iets dat wel een mep kan gebruiken.' (Edgar Schein) Dit boek is bestemd voor studenten die worden opgeleid tot professional in sociale
Nadere informatieWorkshop discoursanalyse. Sarah Scheepers Genderdag 26 januari 2016
Workshop discoursanalyse Sarah Scheepers Genderdag 26 januari 2016 (Heel korte) Inleiding tot discoursanalyse Uitgangspunt: De relatie TAAL WERKELIJKHEID - Geen strikt onderscheid - Taal is niet (enkel)
Nadere informatieReflectievragen bij de drie perspectieven van organisatieontwikkeling Dr. Gerard Donkers 2014
Reflectievragen bij de drie perspectieven van organisatieontwikkeling Dr. Gerard Donkers 2014 Perspectief 1: De organisatie als betekenis vormende hersenen Reflectie op de zelfregulatieve cyclus van organisatieontwikkeling
Nadere informatiePilot Protocol Afstuderen
Welkom! Pilot Protocol Afstuderen Mirjam Snel: Christine Prast: Lectoraat Methodologie van Praktijkgericht Onderzoek InHolland Achtergronden project protocol afstuderen - Vreemde ogen dwingen (2012) Aanbevelingen
Nadere informatieKiezen van werkvormen voor docentprofessionalisering:
Kiezen van werkvormen voor docentprofessionalisering: evidence-based en nieuwe ontwikkelingen NVMO werkgroep docentprofessionalisering Programma Inzichten in gebruik en effect van methoden voor docentprofessionalisering
Nadere informatie2 e Fontys Onderzoekscongres Onderzoek & Onderwijs :
2 e Fontys Onderzoekscongres Onderzoek & Onderwijs : Onderzoek in de onderwijspraktijk van Fontys Wat doen we? Hoe gaat het? Wat levert het op? KEY NOTE: ANOUKE BAKX & JOS MONTULET Onderzoek binnen de
Nadere informatieCulture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - Faculteit der Sociale Wetenschappen - P Culture Organization and Management -
Culture, Organization and Management Vrije Universiteit Amsterdam - - P Culture Organization and Management - 2013-2014 Vrije Universiteit Amsterdam - - P Culture Organization and Management - 2013-2014
Nadere informatieThema s voor vanmiddag?
Participatief Actieonderzoek in Masteropleidingen: Bijdragen aan veranderen in de beroepspraktijk Dinsdag 26 maart 2019 Jaap Ikink Master Social Work Noord Nederland Thema s voor vanmiddag? Inventarisatie
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2009 - I
Beoordelingsmodel Opgave 1 Religieuze ervaring 1 maximumscore 5 een bruikbare definitie van religie 1 drie problemen die zich kunnen voordoen bij het definiëren van religie 3 meerdere religieuze tradities;
Nadere informatieBijeenkomst afstudeerbegeleiders. 13 januari 2009 Bespreking opzet scriptie
Bijeenkomst afstudeerbegeleiders 13 januari 2009 Bespreking opzet scriptie Doel deel II bijeenkomst vandaag Afstudeerbegeleiders zijn geinformeerd over inhoud Medmec jaar vier (scriptievaardigheden) Afstudeerbegeleiders
Nadere informatieFunctieprofiel: Adviseur Functiecode: 0303
Functieprofiel: Adviseur Functiecode: 0303 Doel (Mede)zorgdragen voor de vormgeving en door het geven van adviezen bijdragen aan de uitvoering van het beleid binnen de Hogeschool Utrecht kaders en de ter
Nadere informatieDeel 1 Concepten en kaders 29
Inhoudsopgave Voorwoord 5 Inleiding 21 Deel 1 Concepten en kaders 29 1. Wat is praktijkgericht onderzoek? 31 1.1 Wat is onderzoek? 31 1.2 Onderzoek en professionele praktijk 32 1.2.1 Twee werelden 33 1.2.2
Nadere informatieReflector 360 PERSONALITY
Reflector 360 PERSONALITY Gedrag door de omgeving bekeken Inzicht in doen en laten Weten wat je kunt is voor iedereen essentieel om zijn of haar werk goed te kunnen doen. Daarbij is het goed om inzicht
Nadere informatieMethoden van Organisatieonderzoek. ABK 34 Januari Maart 2012. Hans Doorewaard (coördinator) Brian Tjemkes Arnoud van de Ven
Methoden van Organisatieonderzoek ABK 34 Januari Maart 2012 Hans Doorewaard (coördinator) Brian Tjemkes Arnoud van de Ven Faculteit der Managementwetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen Tentamen *
Nadere informatieDeze vraagstelling is nader toegespitst op de volgende sub-vragen:
Samenvatting Dit proefschrift gaat over ervaringen en leerprocessen in de ontwikkeling van de theorie en praktijk van Moreel Beraad als methode van ethiekondersteuning in de gezondheidszorg. Hoofdstuk
Nadere informatieWorkshop. Dataverzameling. Van onderzoeksvraag naar data
Workshop Dataverzameling Van onderzoeksvraag naar data Even voorstellen: Suzanne van de Groep 23 jaar Promovendus (PhD-kandidaat) Universiteit Leiden Hoe komt het dat sommige mensen aardiger zijn dan anderen?
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2002-I
Opgave 1 Wetenschappelijke verklaringswijzen Maximumscore 3 1 Een goed antwoord bevat de volgende elementen: een antwoord op de vraag of de Weense Kring de uitspraak zinvol zou vinden: ja 1 een omschrijving
Nadere informatieOndernemerschaponderwijs. Kansloze onderneming?
Ondernemerschaponderwijs Kansloze onderneming? Probleemstelling Theoretisch kader Methode van Onderzoek Resultaten Conclusie Discussie Effectiviteit van Ondernemerschaponderwijs Probleemstelling Belang
Nadere informatie( Verantwoord ) Beleidsvoerend Vermogen
( Verantwoord ) Beleidsvoerend Vermogen Herman Siebens SOK - Beveren-Waas 10 / 12 / 2010 Er verandert heel wat meer met minder! toenemende druk richting autonomie openheid naar de maatschappelijke omgeving
Nadere informatieHogeschool van Arnhem en Nijmegen Faculteit Educatie Instituut voor Leraar en School
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Faculteit Educatie Instituut voor Leraar en School Beoordeling Afstudeeronderzoek eindfase 2014-2015 VT-DT ONDERZOEKSVERSLAG 1 Bijlage 5c Beoordelingsformulier onderzoeksverslag
Nadere informatieAOS docentonderzoek bijeenkomst 2 Onderzoeksdoel en -vragen 9/21/ Rian Aarts & Kitty Leuverink
Bron: Baarda, B. (2014) Dit is onderzoek! AOS docentonderzoek bijeenkomst 2 Onderzoeksdoel en -vragen Rian Aarts & Kitty Leuverink 1 Inhoud bijeenkomst 2 Praktijkprobleem bespreken Onderzoeksdoel formuleren
Nadere informatieAOS docentonderzoek bijeenkomst 2 Onderzoeksdoel en -vragen
AOS docentonderzoek bijeenkomst 2 Onderzoeksdoel en -vragen Rian Aarts & Kitty Leuverink Bron: Baarda, B. (2014) Dit is onderzoek! Inhoud bijeenkomst 2 Praktijkprobleem bespreken Onderzoeksdoel formuleren
Nadere informatiePlan onderzoek OS Boss po Bijlage 7. Kenniscentrum Talentontwikkeling
Plan onderzoek OS Boss po Bijlage 7 Kenniscentrum Talentontwikkeling Visie op Onderzoek in Opleidingsschool BOSS po Binnen OS BOSS po streven we ernaar om leerkrachten op te leiden die onderzoekend, intentioneel
Nadere informatie13.6. Onderzoeksresultaten: Betekenis voor verander- en
Inhoudsopgave Dankwoord 5 Lijst van gebruikte Afkortingen 9 Lijst van figuren 15 Lijst van tabellen 16 1. Algemene inleiding 19 1.1. Inspiraties voor het onderzoek 24 1.2. Praktische relevantie van het
Nadere informatieHogeschool van Arnhem en Nijmegen Faculteit Educatie Instituut voor Leraar en School
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Faculteit Educatie Instituut voor Leraar en School Feedforward en beoordeling Afstudeeronderzoek eindfase studiejaar 2014-2015 VT-DT Feedforwardformulier afstudeeronderzoek:
Nadere informatieIntroductie. De onderzoekscyclus; een gestructureerde aanpak die helpt bij het doen van onderzoek.
Introductie Een onderzoeksactiviteit start vanuit een verwondering of verbazing. Je wilt iets begrijpen of weten en bent op zoek naar (nieuwe) kennis en/of antwoorden. Je gaat de context en content van
Nadere informatierechtspositie van mensen met een verstandelijke handicap
BJ.M. FREDERIKS rechtspositie van mensen met een verstandelijke handicap Van beperking naar ontplooiing Sdu Uitgevers 2004 Lijst van afkortingen 15 1. Inleiding 19 1.1 Aanleiding 20 1.2 Het juridische
Nadere informatieVerslag 9 januari 2013 Aanwezigen: Verontschuldigd: Kadering project
Verslag 9 januari 2013 Aanwezigen: David Dol, Kurt Kerkaert, Tina van de Loo, Sigrid Appeltans, Johan Neyt en Els Peters Verontschuldigd: Rik Loenders, Sara Kadering project Verduidelijking van de rol
Nadere informatieHoorcollege 2: Onderzoeksmethoden 08-01-13!!
Hoorcollege 2: Onderzoeksmethoden 08-01-13 Stof hoorcollege Hennie Boeije, Harm t Hart, Joop Hox (2009). Onderzoeksmethoden, Boom onderwijs, achtste geheel herziene druk, ISBN 978-90-473-0111-0. Hoofdstuk
Nadere informatieBij het doen van een onderzoeksopdracht van welke aard ook- zijn de volgende onderdelen te onderscheiden :
Onderzoek Samenvatting: Het document is in te zetten om onderzoeksvaardigheden af te stemmen, en dan met name de vraagstelling, het soort onderzoek, de onderzoeksaanpak, en het gebruik van bronnen. Categorie:
Nadere informatieHoofdstuk 1 Het soort onderzoek waar dit boek op gericht is 15
Inhoud Voorwoord 11 Hoofdstuk 1 Het soort onderzoek waar dit boek op gericht is 15 1.1 Inleiding 15 1.2 Voorbeelden 16 1.2.1 Leiden problemen in welbevinden tot voortijdig schoolverlaten? 16 1.2.2 Beter
Nadere informatieInhoudsopgave. Hoofdstuk 1 Inleiding 15. Hoofdstuk 2 Theoretisch kader 23. Voorwoord 13
Inhoudsopgave 5 Voorwoord 13 Hoofdstuk 1 Inleiding 15 1.1 Aanleiding tot deze studie 15 1.2 Een fundamentele oorzaak? 17 1.3 Een wezenlijk alternatief? 18 1.4 Onderzoeksvragen 19 1.5 Opbouw van de studie
Nadere informatie