Schoolfruit strategie schooljaar 2016/2017

Transcriptie

1 Member State: Nederland Date: 30 september 2016 Ref.: MinEZ/LBLW Schoolfruit strategie schooljaar 2016/2017 In overeenstemming met de Verordening (EU) 1308/2013, de Verordening (EU) en de Verordening (EU) presenteren we hierbij de nationale schoolfruit strategie 2016/2017. Schoolfruit heeft hierbij betrekking op zowel fruit als groenten. Geografisch gebied: Nationaal A. Uitgangssituatie, doelstellingen, targets (i) Uitgangssituatie Consumptie van groenten en fruit Gegevens over de consumptie van groenten en fruit worden in Nederland verzameld via de voedselconsumptiepeilingen, uitgevoerd door het RIVM. Voor kinderen en volwassenen in de leeftijd van 7 tot 69 jaar betreffen de meest recente beschikbare gegevens de periode (gepubliceerd in 2011). Deze staan hieronder toegelicht. De deelnemers van de voedselconsumptiepeilingen vormen een goede afspiegeling van Nederlandse kinderen wat betreft socio-demografische factoren als regio en opleiding van het hoofd van het huishouden. De gemiddelde consumptie van groenten bij kinderen varieert van 60 tot 92 gram per dag (zie tabel 1). Dit is ver beneden de richtlijnen, voor kinderen van 150 gram groenten per dag. Slechts 1-2 procent van de kinderen voldoet daarmee aan de richtlijn. De gemiddelde fruitconsumptie bij kinderen varieert tussen 62 en 89 gram per dag. De richtlijn houdt hierbij ook 150 gram aan en aan deze norm voldoet ook maar 3 tot 19 procent van de kinderen. Bij volwassenen ligt de gemiddelde consumptie op gram groenten per dag. Bij fruit is dat gram per dag. De aanbeveling van de Gezondheidsraad in Richtlijnen gezonde voeding 2015 voor volwassenen is: eet dagelijks ten minste 200 gram groente en ten minste 200 gram fruit. Tabel 1: Voedselconsumptiepeiling bij kinderen 7 18 jaar, gegevens ( ), gewogen voor socio-demografische factoren en seizoen 7-8 jaar 9-13 jaar jaar Jongen (n=153) Meisje (n=151) Jongen (n=351) Meisje (n=352) Jongen (n=352) Meisje (n=354) Groenten Gem consumptie/dag Richtlijn (g/d) % onder richtlijn Fruit Gem consumptie/dag Richtlijn (g/d) % onder richtlijn Bron: RIVM

2 Geleidelijke stabilisering overgewicht bij kinderen In de afgelopen dertig jaar is het aandeel mensen met overgewicht in Nederland toegenomen, zowel bij volwassenen als bij 2- tot 20 jarigen. Gemiddeld genomen is het percentage overgewicht onder volwassenen met ruim 50% gestegen; onder jongeren is een stijging van 40% te zien. Volgens het CBS had in % van de volwassenen (20 jaar en ouder) matig overgewicht en 14% ernstig overgewicht. Bij de kinderen en jongeren lag dit in 2014 op 9,2% matig overgewicht en 3,3% ernstig overgewicht. Vanaf 2013 vindt een stabilisering plaats van het percentage kinderen en jongeren met overgewicht, Bij volwassen lijkt de stijging van overgewicht ook wat af te vlakken. Toename matig overgewicht bij kinderen De snelle ontwikkeling van overgewicht en obesitas vormt een toenemende bedreiging voor de volksgezondheid. De groei van overgewicht bij kinderen is bijzonder verontrustend. Voor kinderen en jongeren (2-20 jaar) ligt het percentage met overgewicht op 13% en 3% heeft obesitas. (Bron: Gezondheidsmonitor GGD, CBS, RIVM). In 2011 had 13 procent van de kinderen in de leeftijd van 4 tot 12 jaar overgewicht, waarvan 2,9 procent ernstig overgewicht. Voor de kinderen in de leeftijdscategorie 12 tot 16 jaar lag het overgewicht iets lager op 11 procent, waarvan 1,4 procent ernstig overgewicht had. In de leeftijdsgroep 16 tot 20 jaar zien we het overgewicht weer toenemen tot 15 procent in 2011, waarvan 3,4 procent ernstig overgewicht. (Bron: CBS) De gevolgen van overgewicht en obesitas voor kinderen zijn desastreus. Kinderen met overgewicht ontwikkelen in toenemende mate diabetes type 2, bezoeken vaker de huisarts, hebben meer last van infecties (bijvoorbeeld oorontsteking) en gebruiken vaker antibiotica dan kinderen met een gezond gewicht. Bovendien kunnen zij hierdoor eerder met pesten te maken krijgen, en heeft overgewicht invloed op hun sociaal emotionele ontwikkeling. Effectieve preventie van overgewicht is op jonge leeftijd goed mogelijk, waarbij de effecten ook op latere leeftijd doorwerken. Wie al jong geleerd heeft ongezond te eten, zal op latere leeftijd niet gemakkelijk kunnen overstappen naar een gezondere levensstijl. Een verantwoord en gevarieerd voedselpatroon is belangrijk om obesitas tegen te gaan. Groenten en fruit passen in dit gevarieerde voedselpatroon. ii) Doelstellingen van de regeling De nationale strategie is een voortzetting van de strategie van 2015/2016. Deze is gericht op één jaar schoolfruit, waarbij gedurende weken gratis schoolfruit wordt geleverd, in combinatie met begeleidende educatieve maatregelen. Gedurende en aansluitend op de gratis levering van fruit hebben de scholen een inspanningsverplichting om, in aanvulling op de begeleidende maatregelen, activiteiten uit te voeren die bijdragen aan het bevorderen van gezonde eetgewoontes bij kinderen, die kinderen kennis bijbrengen over de productie van groenten en fruit, of die hen in contact brengen met landbouwbedrijven. Voor scholen is er een inspanningsverplichting om, naast en aansluitend op de gratis leveringen, zelf met een schoolfruitbeleid aan de slag te gaan. Om aan de inspanningsverplichtingen te voldoen zijn er aanvullende activiteiten ontwikkeld. In Nederland worden de begeleidende maatregelen vormgegeven door het aanbieden van ondersteunende materialen die het eten van groente en fruit stimuleren, en een gezondheidsbeleid op school stimuleren. Denk hierbij aan digibordlessen, hardcopy lessuggesties, website, nieuwsbrief en folders voor ouders, leerkrachten en schoolbestuur. Verder wordt er aangesloten bij het programma Smaaklessen. Smaaklessen is een lesprogramma over eten en smaak voor groep 1 t/m 8 van de

3 basisschool. Het beleven van voedsel staat centraal. Door Smaaklessen krijgen kinderen flink wat kennis over eten én ervaring met gezond en duurzaam kiezen. Het programma Smaaklessen past goed binnen de Gezonde School aanpak. De Gezonde School aanpak stimuleert scholen om structureel en integraal aan gezondheid en een gezonde leefstijl te werken. Scholen die volgens deze aanpak werken kunnen het vignet Gezonde School en daarbij het Themacertificaat Voeding aanvragen. Hierdoor wordt EU-Schoolfruit goed geborgd in bestaande gezondheidsbevorderende maatregelen van de overheid. Verder kan bij de gezondheidsbevorderende maatregelen gedacht worden aan het voeren van een gezond traktatiebeleid en aanscherping van het tussendoortjesbeleid. Gemeenschappelijke Gezondheidsdiensten (GGD-en) hebben bij activiteiten op het gebied van gezondheid een belangrijke ondersteunende rol. Sommige GGD-en hebben mogelijkheden om scholen te stimuleren of te helpen met het vormgeven van gezondheidsbeleid. Door samen te werken met de GGD-en is de kans groter dat scholen ook na de schoolfruitregeling nog doorgaan met het bevorderen van gezonde eetgewoonten bij kinderen. Dit omdat de GGD-en na de schoolfruitregeling de scholen kunnen blijven begeleiden en stimuleren. Daarnaast heeft het Voedingscentrum een belangrijke rol; zij stellen een grote hoeveelheid informatie en lesmaterialen beschikbaar voor professionals. Hiernaast hebben scholen bij EU-Schoolfruit een inspanningsverplichting om aanvullende activiteiten uit te voeren die kinderen kennis bijbrengen over de productie van groenten en fruit en hen in contact brengen met land- en tuinbouwbedrijven. iii) targets Het schoolfruit- en groenteprogramma is gericht op: - toename van de consumptie van groenten en fruit op school (bevorderen dat kinderen naast de reguliere drie dagen gratis schoolfruit ook op andere dagen van de week en na afloop van de periode van gratis verstrekking groenten en fruit eten op school bv. door dit zelf mee te nemen); - vergroting van de kennis en bewustzijn bij kinderen (en hun ouders) over het belang van gezonde voeding en het eten van groenten en fruit; - Vergroten van de kennis over de productie van groenten en fruit - het bevorderen dat scholen schoolfruitbeleid opnemen in hun schoolbeleid; - het bevorderen dat scholen werken aan een Gezonde School aanpak en het aanvragen en verkrijgen van het Gezonde School vignet met het themacertificaat Voeding via B. BUDGET Nederland heeft op grond van de indicatieve toewijzing voor het schooljaar 2016/2017 (uitvoeringverordening (EU) nr. 221/2014) een bedrag aan EU-cofinanciering van beschikbaar. Het percentage EU-cofinanciering bedraagt voor Nederland 75%. De totale begroting in Nederland voor de periode 1/8/2016 tot 31/7/2017 bedraagt daarmee De nationale financiering zal plaatsvinden in de vorm van private bijdragen. De leveranciers van het schoolfruit zorgen hiervoor. Het budget zal conform de bepalingen in de EU-regeling worden ingezet voor de verstrekking en distributie van de groenten- en fruitproducten. Een erkende leverancier ontvangt op basis van een forfaitair tarief steun ten bedrage van 17,25 eurocentper portie geleverde producten. Dit tarief is vastgesteld in mei 2016 na een herijking op basis van praktijkervaring van een in 2015 uitgevoerd onderzoek Van het totale toegewezen budget zal maximaal 5 procent worden besteed aan algemene communicatie over de schoolfruitregeling en maximaal 10 procent aan controle en evaluatie. Daarnaast zal maximaal 15% van het EU-budget besteed worden aan de uitvoering van de begeleidende maatregelen. Dit

4 omvat o.a. kosten voor de communicatie-activiteiten naar de scholen in het kader van EU-schoolfruit, de ontwikkeling van educatieve materialen en andere educatieve activiteiten zoals bedrijfsbezoeken aan land- en tuinbouwbedrijven. De uitvoeringskosten van de communicatie activiteiten zoals de inschrijving van de scholen en communicatie naar de scholen in het kader van het EU-Schoolfruit- en groenteprogramma wordt gefinancierd door het Ministerie van Economische Zaken. Bedrag Cofinanciering EU Bijdrage bedrijfsleven via sponsoring Totaal C. DOELGROEP De doelgroep bestaat op de eerste plaats uit alle basisscholen in Nederland en daarnaast is er op kleine schaal ruimte voor scholen van het voortgezet onderwijs. Basisonderwijs De potentiële doelgroep bestaat uit kinderen op de basisschool in Nederland. In 2014 waren er in Nederland basisscholen met gemiddeld 213 leerlingen per school. In totaal waren er in basisschoolkinderen (Bron: Ministerie OCW). De leeftijd van kinderen op basisscholen ligt tussen de 4 en 12 jaar, verdeeld over de groepen 1 tot en met 8. Scholen kunnen alleen meedoen aan het EU-schoolfruitprogramma wanneer alle groepen meedoen. Tevens is de voorwaarde dat aan alle kinderen in de deelnemende groepen fruit en groenten wordt aangeboden. Alle basisscholen in Nederland kunnen zich voor schooljaar 2016/2017 inschrijven voor het EUschoolfruitprogramma. Dit betreft dus ook scholen die al eerder hebben deelgenomen. Er is onder scholen veel belangstelling om deel te nemen aan het EU-schoolfruitprogramma. Scholen behorend tot het speciaal basisonderwijs kunnen ook deelnemen aan het EU-schoolfruitprogramma. Er wordt bij de inschrijving geen onderscheid gemaakt naar sociaal-economische kenmerken van leerlingen van scholen. De belangrijkste doelgroep voor schoolfruit zijn kinderen op de basisschool, in het kader van jong geleerd is oud gedaan. Juist bij deze groep kinderen is het belangrijk om de smaakontwikkeling te stimuleren door het aanbieden van nieuwe variëteiten. Ook zijn ouders van basisschoolkinderen goed betrokken bij het onderwijs en biedt dit mogelijkheden voor het bereiken van de ouders. Het beschikbare budget in 2016/2017 biedt ruimte om ca basisscholen (ca leerlingen) te laten deelnemen Voortgezet Onderwijs Het Voortgezet Onderwijs (VO) is een tweede doelgroep van het EU-Schoolfruit en groenteprogramma. Juist omdat scholieren bij de overgang naar het VO steeds zelfstandiger worden in hun keuzes en ongezond snacken voor hen aantrekkelijk is. Omdat de meeste basisscholen al een keer hebben deelgenomen aan het EU-schoolfruitprogramma sluit dit goed aan op de basisschool. Omdat het voortgezet onderwijs een geheel andere doelgroep is dan de basisschool, heeft het ministerie een pilot uitgevoerd in de afgelopen drie schooljaren. Dit omvatte in schooljaar 2013/ scholen, in 2014/2015 zes scholen en in 2015/ scholen. De pilot is gericht op de eerste twee klassen van het VO. Uit de evaluaties is gebleken dat de deelnemende VO scholen en leerlingen heel positief zijn over het EU-schoolfruitprogramma. In de eerste en tweede klas van het VO maken leerlingen steeds meer zelfstandige keuzes. Groente- en fruitconsumptie stimuleren is dan belangrijk, omdat het, met name op het vmbo nog niet vanzelfsprekend is om groente en fruit te eten. Verder komt naar voren dat

5 er vraag is naar hapklaar schoolfruit waarbij schillen of snijden van schoolfruit niet nodig is. Ook is er behoefte aan passend lesmateriaal en informatie voor de ouders. De evaluatie van zal nog verder uitgewerkt worden, maar een positieve beoordeling voor VO is wel duidelijk naar voren gekomen. Op basis hiervan is besloten om de regeling voort te zetten voor deze doelgroep. Aangezien de prioriteit ligt bij de basisschool, waar veel belangstelling is voor de deelname, en het schoolfruitbudget begrensd is, is ervoor gekozen voor VO een beperkt budget beschikbaar te stellen en ruimte voor ca. 75 VO scholen. Hierbij wordt speciaal aandacht gegeven aan vmbo-scholen. Inschrijving van VO scholen vindt plaats via contacten van het Voedingscentrum, GGD, Steunpunt Smaaklessen & EU-Schoolfruit en RVO.nl Het Voortgezet Onderwijs omvat het onderwijs dat wordt gegeven na het basisonderwijs en het speciaal onderwijs, voor leerlingen vanaf 12 jaar. Het bestaat uit het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (vwo), het hoger algemeen voorgezet onderwijs (havo), het middelbaar algemeen voortgezet onderwijs (mavo) en het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo). In 2014 waren er 642 scholen in het voortgezet onderwijs met gemiddeld leerlingen per school. In totaal waren er leerlingen op het VO, waarvan leerlingen in klas 1 en 2 (bron: ministerie van OCW). D. Producten Subsidiabele producten zijn producten zoals genoemd in Bijlage I, delen IX (groenten en fruit) en XI bananen van raadsverordening 1308/2013. De producten moeten in Nederland aan de volgende voorwaarden voldoen: - Kwaliteit; kwaliteitsklasse 1. Vers en onbewerkt product (dus geen verwerkt product) geschikt voor directe consumptie. Producten zijn zonder toegevoegde suiker, toegevoegde kunstmatige zoetstoffen, toegevoegd vet en toegevoegd zout. - Indien mogelijk wordt er prioriteit gegeven aan lokale producten. E. Begeleidende maatregelen De begeleidende maatregelen bij het EU-Schoolfruitprogramma bestaan uit: 1. (digitale) lesmaterialen over groenten en fruit 2. beleidsondersteuning in de vorm van folders, een website en een digitale nieuwsbrief om te komen tot een structureel schoolfruitbeleid 3. het educatieprogramma Smaaklessen 4. educatieve activiteiten gericht op het vergroten van de kennis over (de teelt van), en de consumptie, van groenten en fruit door kinderen, bv. bedrijfsbezoeken 5. aanvullende activiteiten, al dan niet binnen het Voedseleducatie Platform Scholen ontvangen binnen het EU-Schoolfruitprogramma gratis groenten en fruit. In aanvulling hierop is educatief materiaal beschikbaar. Voor elke groep is er één les, waarin leerlingen groenten & fruit ontdekken, proeven en onderzoeken. Elke les duurt een uur. Scholen ontvangen een hardcopy van het lesmateriaal bij de start van het programma. Het materiaal is ook te downloaden via de schoofruitwebsite Voor het digibord is tevens materiaal ontwikkeld. Dit is ook te vinden op de website. Door het lesmateriaal beschikbaar te maken voor het digibord wordt het aantrekkelijker voor leerkrachten en kinderen om te gebruiken. Voor de groepen 1 & 2, 3, 4 en 5 kijken en luisteren de kinderen naar voorleesverhalen over groenten en fruit waarin interactieve vragen en opdrachten zijn verwerkt. Voor de groepen 6, 7 en 8 bestaat het materiaal uit quizzen waarin twee teams met elkaar de strijd aangaan. Om scholen ook buiten de gratis stimuleringsperiode van het EU-Schoolfruit structureel aandacht te laten besteden aan de consumptie van groenten en fruit, is de folder Op weg naar een helder schoolfruitbeleid ontwikkeld. Deze folder bestaat uit een stappenplan hoe scholen buiten de periode van gratis levering invulling kunnen geven aan een meer structureel schoolfruitbeleid. Gedurende de periode van gratis levering wordt wekelijks aan de scholen een digitale nieuwsbrief verstuurd. In de nieuwsbrief staan de producten vermeld die de komende week geleverd gaan worden. Aanvullend wordt er algemene informatie gegeven over het programma, verwezen naar het lesmateriaal en worden er leuke weetjes over groenten en fruit of uitjes besproken. Buiten de periode van de gratis

6 levering wordt de digitale nieuwsbrief tot het eind van het schooljaar op regelmatige basis naar de scholen gestuurd. Verder wordt vanuit het programma aan de scholen aanvullende activiteiten aangeboden. Het doel van deze activiteiten is bij te dragen aan het bevorderen van gezonde eetgewoontes en het vergroten van kennis over de productie van groenten en fruit. Bij de activiteiten kan verder gedacht worden aan bezoeken aan land- en tuinbouwbedrijven, bijvoorbeeld binnen de lopende initiatieven als Kom in de Kas of de Landelijke Appelplukdag. Bij Smaaklessen is het lesmateriaal opgebouwd rondom de vijf pijlers: smaak, gezond eten, voedselproductie, consumentenvaardigheden en koken. Voor elke groep zijn er vijf lessen van maximaal een uur beschikbaar. Naast de basislessen van Smaaklessen zijn er Smaakmissies. Een Smaakmissie is een uitbreiding op Smaaklessen waarbij wordt ingegaan op een specifieke productgroep zoals groente, fruit of zuivel. De Smaakmissie wordt volledig digitaal aangeboden en bestaat uit opdrachten in de klas én daar buiten. Een belangrijk onderdeel van de Smaakmissie is het bezoek aan een voedselproducent. Een Smaakmissie biedt een educatief kader bij het bezoek aan bijvoorbeeld een groente- of fruitteler. De excursielocaties worden in een digitaal zoeksysteem weergegeven (Groengelinkt). Het Voedingscentrum heeft verschillende materialen voor het basisonderwijs. Leerkrachten kunnen deze materialen gebruiken voor leuke, praktische en levendige lessen over gezond en duurzaam eten. En zij kunnen extra aandacht geven aan gezonde eet- en drinkgewoonten op school, zoals bij het traktatiebeleid of de pauzehap. Dit materiaal is minder specifiek gericht op het EU-schoolfruitprogramma maar wordt gebruikt het kader van gezondheidseducatie waarbij leerlingen kennis en vaardigheden rondom gezonde leefstijl aangeleerd worden. Tevens heeft het Voedingscentrum voorbeelden van een gezond voedingsbeleid voor de basisschool ( en voortgezet onderwijs. ( In het Voortgezet Onderwijs is het ook de bedoeling dat het fruit zoveel mogelijk tijdens de lessen aangeboden wordt. Te denken valt dan aan mentorlessen of binnen de lessen van biologie of verzorging. De begeleidende maatregelen worden vormgegeven door het aanbieden van ondersteunende materialen die het eten van groenten en fruit stimuleren en het ontwikkelen van een gezondheidsbeleid op school. Er is hiervoor speciaal lesmateriaal ontwikkeld in het. schooljaar Verder is ervoor gekozen om aan te sluiten bij de programma s binnen de Gezonde School aanpak, zoals Krachtvoer en Weet wat je eet. In aanvulling hierop kunnen scholen gebruik maken van de Eetmeter van het Voedingscentrum, of het programma Veggipedia (App) van het Groenten en Fruithuis. Voor VO scholen is ook een speciale digitale nieuwsbrief en website beschikbaar. Daarnaast zal aansluiting worden gezocht bij het Vignet Gezonde School het Themacertificaat Voeding een erkenning voor scholen, die structureel, planmatig en integraal werken aan het verbeteren van de gezondheid van leerlingen. F. Overzicht en betrokkenheid stakeholders 1) Landelijke overheid; - ministerie van Economische Zaken (beleid, opstellen strategie), - Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, dienst van het ministerie van Economische Zaken (uitvoering schoolfruitprogramma, opstellen strategie). - Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (ondersteuning gezondheidspreventie en via programma Gezonde School, input aanleveren voor de strategie) 2) Deelnemende basisscholen en VO-scholen

7 Scholen investeren met name tijd in het project omdat zij zorgen voor (de organisatie van) het gezamenlijk consumeren van het fruit en het uitvoeren van de begeleidende maatregelen. 3) Het bedrijfsleven en met name de groenten- en fruitleveranciers, zij leveren het schoolfruit en nemen deel als sponsor van de regeling en verzorgen daarmee de nationale bijdrage aan het EUschoolfruitprogramma. Belangenorganisaties uit de groenten- en fruit sector leveren input voor de nationale strategie (o.a. Dutch Produce Association, GroentenFruitHuis, Nederlandse Fruitteelt Organisatie). 4) Wageningen University, Steunpunt Smaaklessen & EU-Schoolfruit Zij houden zich bezig met activiteiten op het gebied van educatie en communicatie over voeding en voedsel voor scholen, verzorgen voor EU-Schoolfruit het programma Smaaklessen en leveren input aan de nationale strategie. 5) Voedingscentrum Nederland Samenwerking en aansluiting op programma s zoals De Gezonde School en de Gezonde Schoolkantine. Leveren input aan de nationale strategie 6) Gemeentelijke Gezondheidsdiensten (GGD) De GGD stimuleert en ondersteunt scholen met gezondheidsbevordering aan de slag te gaan. 7) Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) Voor de controle van het schoolfruitprogramma bij scholen en leveranciers. Leveren input aan de nationale strategie. G. Distributiesysteem en selectie van leveranciers Schoolfruitlevering aan scholen Scholen ontvangen drie porties groenten of fruit per week per kind. Scholen worden gedurende het schooljaar weken beleverd met gratis schoolfruit. Nederland kent geen systeem van schoolmaaltijden. Het overblijven tussen de middag op school neemt de laatste tien jaar wel steeds verder toe, waarbij kinderen hun eigen brood meenemen. Het schoolfruitprogramma is niet verbonden aan schoolmaaltijden, het schoolfruit wordt vooral genuttigd in de kleine pauze in de ochtend (ca. 85%) en daarnaast op andere momenten van de dag. Scholen die klachten hebben over de levering, melden dit op de eerste plaats bij de leverancier. De leverancier handelt deze klacht direct af. Als het product niet voldoet aan de gestelde kwaliteitsnormen, dienen er nieuwe producten te worden geleverd door de leverancier. Als de school er met de leverancier niet uitkomt, meldt de school dit bij RVO.nl. Leveranciers Schoolfruitleveranciers leveren het schoolfruit aan de scholen en zorgen tevens voor de nationale bijdrage (25%) aan het EU-schoolfruitprogramma. De subsidiabele kosten worden per portie geleverde producten vergoed op basis van een forfaitair tarief (zie B. Budget) Leveranciers van groenten en fruit kunnen zich op basis van openstelling van de nationale schoolfruitregeling inschrijven bij RVO.nl om te worden erkend als schoolfruitleverancier en deel te nemen aan de regeling. Indien zij voldoen aan de erkenningvoorwaarden en zich schriftelijk akkoord verklaren met de voorwaarden van de regeling, kunnen zij deelnemen. Deze procedure vindt jaarlijks plaats, de erkenning wordt voor één jaar afgegeven door RVO.nl. Nadat de scholen zich hebben ingeschreven bij RVO.nl wijst RVO.nl de scholen toe aan de erkende leveranciers.

8 H. Monitoring, evaluatie en controle Monitoring De jaarlijkse monitoring zal onderstaande verplichte elementen bevatten. - Overzicht leveranciers groenten en fruit - Overzichten leveringen (stuks en variatie) - Overzicht van leveringen en financieel verslag - Eventuele op- en aanmerkingen i.v.m. aanbod fruit - Overzicht deelnemende scholen - Overzicht deelnemende kinderen naar leeftijdscategorie - Gebruik begeleidende maatregelen. De afspraken met scholen en leveranciers die de basis vormen voor erkenning zullen zo worden opgesteld dat bovenstaande gegevens beschikbaar komen. Evaluatie Voor het schoolfruitprogramma wordt een procesevaluatie uitgevoerd onder alle deelnemende scholen. De evaluatie vindt separaat plaats onder de basisscholen en scholen van het Voortgezet Onderwijs. De procesevaluatie wordt uitgevoerd door een onafhankelijke derde partij. Evaluatie aspecten: - Analyse van de deelnemende scholen en beweegredenen van deelname. - Evaluatie van het programma op scholen ten aanzien van de schoolfruitleveringen en de begeleidende maatregelen, wat zijn verbeterpunten? - Heeft het schoolfruitprogramma bijgedragen aan een gedragsverandering ten aanzien van de consumptie van groente en fruit bij kinderen? - Heeft het schoolfruitprogramma bijgedragen aan de ontwikkeling van een schoolbeleid voor schoolfruit, gezonde voeding of gezonder gedrag op de scholen? - Resulteert het programma in toename van de kennis over groenten en fruit, positieve houding en verhoging van de consumptie van groenten en fruit bij kinderen? En hoe zit dat bij de ouders? - Wat zijn de belangrijkste succesfactoren van het programma?. Nederland zal de Commissie om de vijf jaar in kennis stellen van de resultaten van de evaluaties, de eerstvolgende kennisgeving is in februari Controle Er is aan de hand van de EU-Verordeningen een controlememorandum opgesteld waarin de inrichting van de voorgeschreven controles is beschreven. In het controlememorandum is een risicoanalyse opgenomen, waarin is aangegeven welke risico s er bij de uitvoering van de regeling zijn onderkend en op welke wijze deze risico s zijn afgedekt. Het controlememorandum mondt uit in een controle-aanpak die administratieve controle, controle ter plaatse bij de leverancier, fysieke controle en controle op de scholen omvat. De verantwoording van de resultaten van de controles vindt plaats door middel van rapportages. In deze rapportages wordt tevens vermeld hoe de controle-activiteiten zijn uitgevoerd. Administratieve controles De administratieve controles bestaan uit het vaststellen dat de steunaanvraag volledig is en dat de ingediende stukken compleet zijn. Standaard wordt 100 procent van de steunaanvragen gecontroleerd aan de hand van de administratieve bescheiden op basis van een checklist. De administratieve controle van de leveranciers vindt ook plaats op basis van bewijsstukken, die de prijs van de geleverde producten vermelden en moeten zijn gekwiteerd of vergezeld gaan van het bewijs van betaling. De controle wordt uitgevoerd door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Controle ter plaatse bij leveranciers

9 Deze controles bestaan uit een controlebezoek aan een erkende schoolfruitleverancier op basis van een opgesteld controleprogramma, waarbij met name de boekhouding doorgenomen wordt. Deze controle wordt uitgevoerd door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Omdat er minder dan 100 leveranciers zijn, worden er (minimaal) vijf leveranciers ter plaatse gecontroleerd. Mochten er minder dan vijf leveranciers zijn, dan wordt 100% van de leveranciers minimaal eenmaal per schooljaar gecontroleerd. Deze controle vindt plaats over de gehele periode van het schooljaar waarin het EU- Schoolfruit geleverd wordt. Fysieke controle Er vindt fysieke controle plaats op de kwaliteit van de producten bij de distributiecentra van de leveranciers. Er wordt een steekproef genomen onder de deelnemende leveranciers, controle kan één of meerdere keren plaatsvinden, gedurende de hele periode van gratis levering. Controle op scholen Controle in de scholen moet plaatsvinden bij tenminste twee onderwijsinstellingen of tenminste 1 procent van de onderwijsinstellingen waarvoor de aanvrager steun heeft aangevraagd, afhankelijk van welk aantal het grootst is. Behalve de controle van de administratie, moet op scholen ook gecontroleerd worden: - of de begeleidende maatregelen zijn uitgevoerd; - of de poster voor de EU-Schoolfruitregeling duidelijk zichtbaar is aangebracht bij de hoofdingang van de school. Distribution list: To: EUROPEAN COMMISSION DG Agriculture and Rural Development Rue de la Loi 130 BRUSSELS - BELGIUM ( AGRI-HORT-SCHOOLFRUIT@ec.europa.eu) Cc: 1- Ministerie van Economische Zaken 2- Rijksdienst voor Ondernemend Nederland