Regieorgaan Wiskundemasteropleidingen

Transcriptie

1 Regieorgaan Wiskundemasteropleidingen August 13, Samenvatting Door de te geringe instroom van studenten bij het wiskundeonderwijs is een onderbenutting van onderwijscapaciteit ontstaan. Omdat de studentenaantallen ook van invloed zijn op de financiering heeft ook gaandeweg een zekere disciplinaire versmalling bij de wiskundegroepen bij de universiteiten plaats gevonden. Beide facetten bedreigen de inrichting van rijk geschakeerde wiskundeopleidingen. Samenwerking van wiskundige opleidingen is nodig om het universitaire wiskundeonderwijs in Nederland gezond en internationaal concurrerend te houden. Daartoe dient dit voorstel tot instelling van een Regieorgaan. Omdat wiskundeonderwijs ook plaats vindt in het kader van andere opleidingen, waardoor een zekere lokale onderwijscapaciteit noodzakelijk blijft, en het niet wenselijk is om dit serviceonderwijs te isoleren van het wiskundemasteronderwijs, is gekozen voor een model waarbij alle universitaire wiskundegroepen samenwerken om een significant deel van het onderwijs samen te organiseren en vorm te geven. Het Regieorgaan draagt niet de verantwoordelijkheid voor de door de instellingen verzorgde masteropleidingen. De curricula van deze opleidingen, en ook de naamgeving daarvan, blijven nadrukkelijk de verantwoordelijkheid van elk der universiteiten afzonderlijk. 2 Doel Het doel van het op te richten Regieorgaan is om binnen een termijn van twee jaar een vruchtbare samenwerking te realiseren zodat tenminste de helft van de wiskundevakken in het cursorisch gedeelte van elk wiskunde mastercurriculum verzorgd kan worden voor groepen van gemiddeld studenten. Voor een volledige wiskundeopleiding zal dit in de praktijk neer komen op minstens 25% van de gehele opleiding; voor opleidingen met een wat meer interdisciplinair gericht karakter zal de samwnwerking zich tot een kleiner deel van de opleiding kunnen beperken. Dit onderwijs wordt verzorgd door wiskundige topdocenten. Een dergelijke samenwerking moet tot de volgende voordelen gaan leiden: 1

2 Grotere groepen maken het meer rendabel om tijd en zorg te besteden aan kwalitatief toponderwijs. Door de inzet van topdocenten (en toponderzoekers) krijgen studenten de mogelijkheid om beter kennis te maken met de nationale expertise, vooral op die gebieden waarop de lokale expertise te kleinschalig is ofwel in het geheel niet aanwezig. Betere wervingsmogelijkheden en grotere wervingskracht op de internationale markt. Grotere groepen bieden de student meer mogelijkheid tot onderling contact voor het uitwerken en doorgronden van de leerstof. 3 Het Regieorgaan Onder verantwoordelijkheid van de VSNU wordt een Regieorgaan Wiskundemasteropleidingen ingesteld. Van dit Regieorgaan maken alle onderwijsdirecteuren deel uit die wiskundemasteropleidingen onder hun beheer hebben. Deze leden zijn stemgerechtigd. Het Regieorgaan kent ook niet-stemgerechtigde leden. Elk der onderzoekscholen, vertegenwoordigd in het OOW, en het landelijk netwerk Mathematische Besliskunde (LNMB), wijst zo n lid aan. Deze niet-stemgerechtigde leden kunnen alle vergaderingen van het Regieorgaan bijwonen en ontvangen de notulen en andere relevante stukken. Het Regieorgaan heeft een dagelijks bestuur (DB) van 3 onderwijsdirecteuren uit haar midden, waarvan tenminste 1 lid uit een algemene universiteit afkomstig is en tenminste 1 lid uit een technische universiteit. Het Regieorgaan wijst een van de leden van het DB aan als Bestuursvoorzitter. Al dan niet uit haar midden benoemt het Regieorgaan een Uitvoerend Directeur (UD). Deze is verantwoordelijk voor het leggen van contacten tussen de verschillende instellingen op opleidingsniveau en vervult een bemiddelende rol bij de inrichting van het gezamenlijke onderwijsdeel. Onder diens verantwoordelijkheid vindt de roostering plaast en de vaststellingen van de locaties waar het feitelijke onderwijs wordt gegeven. De directeur is verantwoording schuldig aan het DB. 4 Werkwijze Het Regieorgaan komt tenminste 1 keer per jaar bijeen en wordt samengeroepen door de Bestuursvoorzitter. Verder kan het Regieorgaan voor overleg bijeen geroepen worden indien tenminste drie van haar stemgerechtigde leden daar de wens toe te kennen geven. Het DB komt tenminste 4 keer per jaar bijeen. Van de bijeenkomsten worden notulen gemaakt die ter kennis gebracht worden van de leden van het Regieorgaan. 2

3 De verdeling van de lokaties en de inzet van docenten voor het gezamenlijke onderwijs wordt in principe gemaakt op basis van de door elke instelling aan te leveren aantallen studenten, dit om het aantal reismomenten voor studenten te beperken. Wel wordt er zorg voor gedragen dat elke instelling als lokatie minstens eens in de zoveel tijd aan de beurt komt teneinde een evenredige inzet aan onderwijsfaciliteiten (bijv collegezalen en computerfaciliteiten) te bewerkstelligen. De UD inventariseert studieonderdelen die voor samenwerking in aanmerking komen en stimuleert het samenstellen van dagprogramma s die in het kader van wiskundemasters van verschillende signatuur interessant zijn. Gedacht kan worden aan tenminste dagprogramma s voor de profielen Technische en toegepaste wiskunde Zuivere wiskunde Stochastiek en OR Educatieve wiskunde Een soortgelijke, maar in omvang veel beperkter, opzet heeft reeds jaren via de zogenaamde Masterclassprogramma s van het MRI haar levensvatbaarheid bewezen. Overigens werd in het kader van deze Masterclasses regelmatig samengewerkt met docenten uit andere onderzoekscholen. Ook moeten in dit verband de EIDMAweken, de Stieltjesweken en de onderwijsactiviteiten van het Landelijk netwerk besliskunde genoemd worden als voorbeelden van activiteiten die hun plaats vonden in het programma van menig wiskundedoctoraalstudent. Er is dus reeds jarenlange ervaring op het gebied van onderwijssamenwerking. Momenteel vinden er op de werkvloer reeds meerdere vaak bilaterale onderhandelingen plaats om te komen tot onderwijssamenwerking. Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling van het Regieorgaan om deze initiatieven te frustreren; wel heeft het Regieorgaan tot taak om te helpen zulke initiatieven waar nodig en wenselijk ook voor andere instellingen open te stellen. Voor het vaststellen en wijzigen van spelregels voor het Regieorgaan is een 2/3-de meerderheid binnen het Regieorgaan nodig. Zulke wijzigingen worden ter goedkeuring aan de VSNU voorgelegd. 5 Kosten De kosten voor het aanstellen van een Uitvoerend Directeur + secretariële ondersteuning wordt in eerste instantie op 0.4 aanstelling op Hoogleraar/UHD niveau begroot. Deze kosten worden door de samenwerkende instellingen gedragen volgens een door studentenaantallen bepaalde verdeelsleutel. Reiskosten komen in principe voor rekening van de instellingen zelf. Eventuele andere kosten (zoals collegezaalhuur en kosten computerondersteuning) worden onderling niet verrekend, maar steeds gedragen door de aan de beurt zijnde 3

4 instelling voor een bepaald dagprogramma. Er zal mogelijk een beroep op centrale gelden gedaan moeten worden voor kosten van zaalhuur op geschikte plaatsen indien dat het aantal reismomenten helt te reduceren. Zo zou het kunnen gebeuren dat een aantal universiteiten haar gezamenlijke collleges in Utrecht wenst te geven, vanwege de centrale ligging, maar dat de UU geen direct betrokkene is. In zo n geval zou het onlogisch zijn de kosten op de UU te verhalen. Ook valt te denken aan het geven van college s in plaatsen als Zwolle, Amersfoort, of bij het CWI of Eurandom. College s in sterk gecomprimeerde vorm zouden op geschikte congreslocaties georganiseerd kunnen worden, waaronder het Lorentzcentrum in Leiden. Niet begrootte kosten behelzen de kosten die gemaakt moeten worden voor het ontwerpen en aanpassen van geschikte onderwijsmodulen. Het ligt voor de hand dat belangrijke onderwijsmodulen geconcentreerd zullen worden rond onderzoeksclusters, zoals bedoeld in de nota Nieuwe Dimensies, Ruimer Bereik. Het is dan zeer wel denkbaar dat specifieke onderwijsbehoefte aanleiding kan geven tot versterking van het betreffende cluster om deze behoefte adequaat af te dekken. Studenten staan in principe ingeschreven bij die instelling waar zij van plan zijn af te studeren en tellen dan ook bij die instelling mee. Er wordt dus geen onderlinge verrekening tussen de instellingen voor aan het gezamenlijke onderwijs deelnemende studenten voorzien. 6 Rapportage De Uitvoerend Directeur rapporteert aan het eind van elk studiejaar, maar in elk geval voor 31 december van het lopend kalenderjaar, over de bereikte mate van samenwerking. In de rapportage wordt verslag gedaan van de onderwijscomponenten waarbij is samengewerkt, van de inspanningen die elk der instellingen daarbij geleverd heeft, en van de aantallen studenten die (van) dit onderwijs genoten hebben. Ook geeft de rapportage een indruk van het percentage van de betrokken masterprogramma s dat volgens samenwerking is ingevuld. De daarvoor benodigde gegevens worden op verzoek van de UD door de instellingen verstrekt. De rapportage wordt, na goedkeuring van het DB, uitgebracht aan het Regieorgaan, de VSNU, en aan de decanen waaronder de betrokken opleidingen ressorteren. 7 Aanbevelingen Het ligt voor de hand dat belengrijke delen van de wiskundemasteropleidingen ingericht worden rond onderzoeksclusters. In deze nota gaan wij hier niet nader op in, omdat het proces van clustervorming een proces is dat haar volledige beslag nog moet vinden. Overwogen kan worden om sommige kursussen in geconcentreerde vorm te 4

5 geven, bijvoorbeeld in de vorm van een workshop van twee of drie weken. Dit maakt het interessant om ook gastdocenten uit te nodigen en kan leiden tot meer coherentie tussen studenten en docenten. Het bevordert vermoedelijk ook de actieve deelname en het beperkt het reizen tot kortere perioden in het jaar. Het Regieorgaan zou ook de gezamenlijke internationale voorlichting voor haar rekening moeten nemen. Ook nationaal heeft het Regieorgaan belangrijke voorlichtingstaken. Zij dient er zorg voor te dragen dat studenten op overzichtelijke wijze wordt kenbaar gemaakt welke colleges waar gegeven worden. Bovendien brengt zij de de cursussen onder bredere aandacht zodat ook andere dan wiskunde masterstudenten kunnen bepalen welke cursusonderdelen voor hen interessant zijn. Het ligt voor de hand om deze voorlichting via een eigen website te laten plaats vinden. De universitaire instellingen zijn daartoe verplicht om de betreffende gegevens tijdig aan te leveren. Ook wijst elke instelling haar studenten van het bestaan van deze website. Een samenwerking als voorgesteld in deze nota kan natuurlijk niet uitsluitend op welwillendheid en vrijblijvendheid gestoeld zijn. Wij stellen ons voor dat het Regieorgaan wordt ingesteld door de VSNU en dat via de VSNU gecontroleerd wordt of instellingen aan hun verplichtingen voldoen. Bij ernstige verschillen van mening treedt de VSNU als arbiter op. Voor de practische gang van zaken kan de VSNU haar controlerende rol delegeren aan de OOW (Overlegorgaan Onderzoekscholen Wiskunde). 11 augustus 2003 Prof.dr. H. Broer (RUG) Prof.dr.ir. B. van Groesen (UT) Prof.dr. R. Tijdeman (UL) Prof.dr. H.A. van der Vorst (UU, voorzitter OOW) 5