Regie voeren in het publieke domein

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Regie voeren in het publieke domein"

Frans Brabander
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Regie voeren in het publieke domein Frans de Vijlder

2 Waarover gaat de inleiding? Publieke ruimte in beweging Gevolgen voor gemeenten en andere partijen in de publieke ruimte Mens- en wereldbeelden in opdrachtgeverschap Bron: site Comeniuscollege 2

3 De (on)definieerbare publieke ruimte Openbare ruimte of publieke ruimte is de ruimte die voor iedereen toegankelijk is (Wikipedia). Begrenzing? Reëel, virtueel 3

4 Hoe belangrijk is de nationale overheid (nog)? Bron: site BNR 4

5 Waarde en goederenstromen over de wereld Global cityregions zijn de hubs waar het gebeurt 5

6 Economisch zwaartepunt verschuift Bron: NRC

7 Wat er gebeurde met onze staatsbedrijven Bron: NRC

8 Uitingsvormen van kennisintensivering Sectoren Label Onttovering professionele mythe Slimme apparatuur in primair proces Horizontalisering klantrelatie Juridisering Governance positie professional in de organisatie Ontsluiting + gebruik cliëntinformatie Aanpassing van marktorganisatie (gemeentelijke) Overheid Zorg Onderwijs Verlies ambtelijk aura, gewone kenniswerker e-government, robot als huwelijk voltrekkende ambtenaar BS Erosie van gezag, aansprakelijkheid voor missers Ambtenaar als proactieve teamspeler Slimme gemeente, koppeling bestanden Gemeente van aanbieder naar aanbesteder (WMO) protocollen, nieuwe professionaliteit van arts Robotoperatie, werkt nauwkeuriger als menselijke chirurg; Dialoog met slimme, mondige patiënten, patiëntennetwerken, Arts moet zich voegen in team en organisatie RvB grotere zeggenschap EPD (organisatie, regionaal, Intensiever gebruik data eigen organisatie Slimme gemeente Zorgonderneming, ziekenhuislogistiek Veiligheid en risico Crowd management, etc. patiëntveiligheid, minimalisatie, teamtraining medische toezicht teams Practice based evicence, opbrengstbenadering Gaming, online/blended learning, virtual learning communities Opvoeding in netwerken transparantie over resultaten. Voorbij de romantiek klaslokaal, nut en noodzaak van teamwerk & analyse Leerlingdossier, landelijk) jeugddossier Marktwerking, opschaling, Opschaling, nieuwe organisatie, vermarkting Professionele zelfevaluatie, interne governance Vroege diagnose achterstanden, medicalisering onderwijs 8

9 Aantal gemeenten in Nederland * * 2016 = 390 gemeenten Bron: CBS 9

10 Opschaling bij de waterschappen Aantal waterschappen * 2016 = 23 waterschappen 10

11 Trouwen is een contract We beschikken over de technologie om overal ter wereld te trouwen met je Digid, inclusief de getuigen die ook overal ter wereld kunnen zitten Kwestie van tijd Heb je daar de gemeente bij nodig? 11

12 Waar je paspoort ophalen? 12

13 De gemeente van de toekomst? Zeer verouderde modellen Inmiddels verouderd model Naar een kantoorloze gemeente? 13

14 Voor- en nadelen van schaalgrootte 14

15 Loten in het bestuurlijk landschap Gelderland illustreert het 15

16 En wat wil en doet de burger? Zelf invulling geven aan wijk/dorp Op maat bediend worden Steeds mondiger, meer kennis & communicatie Veeleisend, wil prestaties zien van overheden Bron: Ingem.nl 16

17 Vier benaderingen van public management Benadering Waarom Waartoe/aanpak Bedrijfsmanagement Organisatiemanagement Beleidsmanagement Politiek management PO s zijn verkokerd, navelstarend, verspillend, log PO s zijn complexe organisaties in complexe omgeving Beleidsprocessen kennen tegengestelde belangen, dilemma s spanningen Politiek geladen en kwesties van strijd om tijd en prioriteit Structuur en cultuur van de organisatie aanpakken Versterken van de professionaliteit van managers & professionals Slimmer stroomlijnen van beleidsprocessen (b.v. processturing) Stimuleren van politiek bestuurlijk gevoel van beleidsorganisaties Klassiek publiek management heeft onvoldoende antwoord op hedendaagse vragen 17

18 Aspecten van het antwoord Ketenomkering & ontkokering Grootschaligheid en maatwerk combineren Procesmanagement in plaats van projecten uitvoeren Durven loslaten 18

19 NPM en Public Value en verschil New public management (NPM): effectiever werken door bedrijfsmatiger te werken Public Value: is het handelen in overeenstemming met publieke waarde, gericht op het bereiken van een maatschappelijk verantwoord resultaat Burgerparticipatie vereist nauw samenwerk tussen gemeenten en bedrijven in de groene (en sociale) ruimte = netwerkgovernance 19

20 Gemeenten en samenwerkingsverbanden - bedrijven in de publieke ruimte Rollen en relaties Opdrachtgever Aandeelhouder Partner in business Ex-collega s Opdrachtnemer Agent /Onderneming Partner in business Ex-collega s 20

21 Eigenaar en Klant Gemeente A Gemeente B Gemeente C Gemeente Gemeente A Gemeente B Gemeente C Gemeente Bestuursrelatie Opdrachtgever -relatie Samenwerkdienst 21

22 Principal-agent en stewardship-model Principal-Agent Stewardship Belangen Belangenconflict Belangencongruentie Motivatie Extrinsiek Intrinsiek Incentives Financiële incentives Reputationele incentives Machtsafstand Hoog (contractrelatie) Laag (partnerschap) Machtsgebruik Institutioneel Persoonlijk Managementstijl Afstandelijk-extern Zelf-management binnen kaders 22

23 Principal-agent gedragsaspecten Moreel gevaar Averechtse selectie Informatieverzameling Monitoring/toezicht/surveillance Informatie-assymetrie Risicobereidheid Transactiekosten Aard van het contract 23

24 Succesfactoren voor wederzijds vertrouwen 1. Duidelijke afspraken gemaakt over wat partijen van elkaar verwachten. 2. Positief over elkaars kwaliteiten om deze onderlinge verwachtingen waar te kunnen maken. 3. Partijen stellen hun gemeenschappelijk belang voorop. 4. Partijen hebben een positief gevoel bij de andere partijen. 5. Partijen zorgen voor een goede communicatie onderling. 6. Partijen hebben zicht op de afhankelijkheden en risico s van het samenwerken en accepteren deze tot een bepaalde grens. 7. Partijen hebben mogelijkheid elkaar nadere vragen te stellen. 8. Partijen bespreken en analyseren zaken die minder goed gegaan zijn, met als doel om daarvan te leren. 9. Partijen hebben de mogelijkheid daaraan consequenties te verbinden. 24

25 Naar een nieuwe publieke professionals Professional omstreeks begin jaren tachtig (Schön) Individualistisch Instrumenteel kritisch denken Problemen oplossen door toepassing kennis Recht tot deelname aan maatschappelijk debat Professional van 2020 (Barnett) Sociaal & intersubjectief Eigen standaard, moreel kompas Omgaan met botsende rationaliteiten Plicht om deel te nemen aan maatschappelijk debat Soloprofessional Netwerkprofessional 25

Vergelijkbare documenten

Zorg om sturing, sturing om zorg perspectief op effecten en praktijk. Frans de Vijlder

Zorg om sturing, sturing om zorg perspectief op effecten en praktijk Frans de Vijlder Welk perspectief? 2 Uitingsvormen van kennisintensivering Sectoren Label Onttovering professionele mythe Slimme apparatuur