Vitaminen en kanker Alternatieve geneeswijzen. Dr. An Vandebroek Medisch oncologe ZNA Middelheim 9 maart 2015
|
|
- Pepijn Martens
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Vitaminen en kanker Alternatieve geneeswijzen Dr. An Vandebroek Medisch oncologe ZNA Middelheim 9 maart 2015
2 Kankerpreventie Wereldwijd > 24,6 miljoen mensen met kanker >7,4 miljoen mensen sterven jaarlijks > in 2030: verdubbeling verwacht > omgevingsfactoren: belangrijk > erfelijkheid: minder >kanker is te voorkomen 1
3 Aandeel kankersterfte toe te schrijven aan verschillende factoren (Doll and Peto, 1981) Factor Schatting Range of Acceptable Estimates Tabak Alcohol Dieet Additieven Sexueel gedrag Beroep Vervuiling Industriële producten Geneesmiddelen Geophysische factoren Infecties (-5**) ? 2
4 Paal boven water: tabakgebruik mond, pharynx, larynx: 60% nasopharynx slokdarm: 40% long: 85-90% pancreas: 25% cervix: verdubbeling risico
5 Overtuigend bewijs: schadelijk Alcohol mond, larynx, pharynxtumoren slokdarmtumoren colon en rectum (mannen) borst Waarschijnlijk ook lever colon en rectum (vrouwen)
6 Overtuigend bewijs: schadelijk Overgewicht slokdarm pancreas colon en rectum borst, postmenopause endometrium nier Waarschijnlijk Galblaas
7 Overtuigend bewijs: schadelijk Arseen in drinkwater Long Huid: waarschijnlijk Nier, blaas: mogelijks Lineaire groeisnelheid als kind colon en rectum borst, postmenopause pancreas, borst pre, ovaria: waarschijnlijk
8 Waarschijnlijk: schadelijk Nasopharynx Cantonees gezouten vis Slokdarm Maté Maag Zout Prostaat Eiwitrijk dieet
9 Overtuigend: beschermend Fysieke activiteit colon en rectum endometrium, borst: waarschijnlijk pancreas: mogelijk Lactatie borst: pre en postmenopause ovaria: mogelijks
10 Preventie nieuwe tumoren Sporten verlaagt insulinespiegels suikerspiegels triglyceriden verhoogt HDL cholesterol verbetert immuunsysteem 9
11 Impact of Physical Activity on Cancer Recurrence and Survival in Patients With Stage III Colon Cancer: Findings From CALGB
12 MET-hours of activities surveyed walking km/u 3 brisk walking km/u 4 very brisk walking 6.4 km/u 4.5 jogging < 9.6 km/u 7 running > bicycling 7 tennis, squash 7 swimming 7 aerobic 6 yoga 4 lawn mowing 6 11
13 12
14 13
15 14
16 15
17 16
18 Waarschijnlijk beschermend niet-zetmeelhoudende groenten: mond, larynx, pharynx slokdarm maag fruit mond, larynx, pharynx slokdarm long maag
19 Waarschijnlijk beschermend Caroteen long: niet-roker slokdarm Vitamine C slokdarm Foliumzuur pancreas Vezels colon en rectum Selenium, lycopeen prostaat Allium maag Look, melk, calcium colon en rectum
20 Kankerpreventie Beïnvloedbare risicofactoren WHO >Roken >Obesitas > Laag fruit en groenten verbruik > Fysische inactiviteit >Alcohol > HPV seksueel overgedragen > Luchtvervuiling > Rook binnenshuis 19
21 Nigeria en V.S. jaarlijks aantal gevallen per miljoen inwoners Soort kanker Nigeria Zwarten Blanken Lever Dikke darm Long Borst
22 Japanners in Hawaï jaarlijks aantal gevallen per miljoen inwoners Soort kanker Japan Japanner Blanken Maag Dikke darm Long Borst
23 Evidence-based Epidemiologie relatie groenten en fruit incidentie van plaats specifieke tumoren Klinische studies meestal retrospectief dubbelzinnige resultaten gebruik van supplementen Gerandomiseerde studies wordt verwacht biomarkers als eindpunt Dierexperimenteel verleidelijk maar niet te veralgemenen Cellijnen verheldering van mechanismen evaluatie van genetische interacties Moleculaire biologie bevestiging van mechanismen aantonen van genetische basis 22
24 Metabolisatie van carcinogenen Competitiviteit > detoxificatie lipofiele carcinogen naar wateroplosbare, excreteerbare metaboliet >activatie electrofielen Balans beïnvloed door: > genetica: polymorfisme > omgevingsfactoren 23
25 Verantwoordelijke enzymen Phase 1 >cytochrome P450 mono-oxygenase superfamilie >oxidasen, reductasen, dehydrogenasen, esterasen Phase 2 > UDP-glucuronosyltransferasen > sulfotransferasen > methyltransferasen > gluthation-s-transferasen 24
26 Fase 1 activatie en fase 2 detoxificatie Bioactivation Carcinogen Phase I Primary Metabolite Detoxification Phase II Secondary Metabolite Reactive Intermediate Excretion Covalent Binding Acute Cellular Injury Delayed Toxicity Mutations & Cancer 25
27 Suppressie Inhibitie cancereuze ontwikkeling na blootstelling carcinogen > carotenoïden en retinoïden > protease inhibitoren > phenolen en polyphenolen >selenium Bescherming door antioxydantia 26
28 Voeding Energie Vocht Macronutrienten > Vetten > Koolhydraten > Eiwitten Micronutriënten > Vitaminen > Mineralen > Fytochemicaliën 27
29 Vetten Verzadigd vet > dierlijk koemelk: 65%, vis: 25% palm- en kokos-olie mono-onverzadigd > oliezuur olijven, raapolie, avocado s poly-onverzadigd > linolzuur: omega 6 vetzuur tarwekiem, zonnebloem, soyaboon, maïs > omega 3 vetzuur: alfa linoleenzuur vette vis: tonijn, makreel, zalm, haring 28
30 Vetten bewijs Geen verband Verhoogd risico waarschijnlijk mogelijks onvoldoende Cholesterol: borst Mono-onverzadigd vet: borst Polyonverzadigd/pla ntaardig vet: borst Totaal vet: long, colon, rectum, borst, prostaat Verzadigd/dierlijk vet: long, colon, borst, endometrium, prostaat Cholesterol: long, pancreas Totaal vet: ovaria, endometrium, blaas Verzadigd/dierlijk vet: ovaria endometrium 29
31 bewijs Verlaagd risico Verhoogd risico overtuigend activiteit: colon snelle groei: borst hoge bmi: endometrium waarschijnlijk hoge bmi: borst, nier mogelijk activiteit: long, borst hoge energie-intake: pancreas grotere lengte: colon, rectum frequent eten : colon, rectum hoge bmi : galblaas, colon 30
32 Vetten Vetrijk eten - obesitas >overtuigend bewijs voor verhoogd risico endometrium kanker >mogelijke oorzaak postmenopauzale borstkanker en niertumoren 31
33 Voeding Energie Vocht Macronutrienten > Vetten > Koolhydraten > Eiwitten Micronutriënten > Vitaminen > Mineralen > Fytochemicaliën Aanbevelingen 32
34 koolhydraten Verzamelnaam: zetmeel en suikers 33
35 Koolhydraten 55-60% energie > ongeraffineerd >geraffineerd: enkel suiker, geen vitaminen, mineralen, vezels 1g geeft 4kcal teveel wordt vet in plantaardige voeding uitg. melk 34
36 monosacchariden > glucose, fructosen, galactose > fruit (druiven), honing, sommige groenten disacchariden > saccharose: riet-bietsuiker= witte suiker > lactose: melk > maltose: kiemende granen, bier polysacchariden > zetmeel: aardappelen, granen, peulvruchten > groenten en fruit > voedingsvezels wateroplosbaar of niet 35
37 Mono en disacchariden : > snelle stijging suikerspiegel > snel terug hongergevoel > geen waardevolle voedingsstoffen > ongeraffineerd ahornsiroop, honing, rietsuiker, granensiroop, appeldiksap polysacchariden >vezels langere verzadiging tragere opname van koolhydraten 36
38 Koolhydraten Bewijs Verminderd risico Geen verband Verhoogd risico Overtuigend waarschijnlijk mogelijks Onvoldoende Zetmeel: colon Polysacchariden: pancreas, colon, borst Polysacchariden: maag Suiker: maag Zetmeel: maag Suiker: colon Suiker: pancreas 37
39 Fruit en groenten verbruik per kankerlokalisatie: epidemiologie Site No. of Studies Protective (p < 0.05) Harmful (p < 0.05) All Lung Oral Cavity Esophagus Stomach Colorectal Bladder Pancreas Cervix Ovary Breast Prostate
40 Groenten en fruit Bewijs Overtuigend Waarschijnlijk Mogelijks Groenten en fruit: mond, slokdarm, long, maag Groenten: colon Groenten en fruit: larynx, pancreas, borst, blaas Groenten en fruit: Cervix, ovariae, schildklier Groenten: Lever, prostaat, nier 39
41 Nitraat-nitriet Nitraatrijke groenten >andijvie, bleekselder, venkel, chinese kool, sla, spinazie, spitskool, postelein, raapstelen >concentratie bemesting geforceerde teelt >bewaren of verwarmen: nitraat wordt nitriet >nitriet + eiwit= nitrosamines=schadelijk 40
42 Nitraat-nitriet minder in winter bewaring in koelkast, max. 2 dagen geen restjes bewaren kookwater weg geen soep varieer 41
43 Voeding Energie Vocht Macronutrienten > Vetten > Koolhydraten > Eiwitten Micronutriënten > Vitaminen > Mineralen > Fytochemicaliën Aanbevelingen 42
44 Dierlijke bron Vlees Vis Eieren Zuivel Plantaardige bron Gedroogde peulvruchten Van soja bereide producten Van tarwegluten: seitan Noten en zaden Quorn, lopino 43
45 Proteïnen Bewijs Verminderd risico Geen verband Verhoogd risico Overtuigend Waarschijnlijk Vlees: colon Mogelijks Onvoldoende Vis: borst, ovaria Kip: borst Vis: colon Eieren: nier, blaas Vlees: pancreas, borst, prostaat, nier Eieren: colon Melk: prostaat, nier 44
46 Lichaamsbeweging bewijs Verlaagd risico Verhoogd risico overtuigend activiteit: colon snelle groei: borst hoge bmi: endometrium waarschijnlijk hoge bmi: borst, mogelijk activiteit: long, borst nier hoge energieintake: pancreas grotere lengte: colon, rectum frequent eten : colon, rectum hoge bmi : galblaas, colon 45
47 Voeding Energie Vocht Macronutrienten > Vetten > Koolhydraten > Eiwitten Micronutriënten > Vitaminen > Mineralen > Fytochemicaliën 46
48 Micronutrients: causes of deficiency Malnutrition Insufficient intake Cancer Vitamin C deficit Scurvy-like: malaise, lethargy, spongy gums, bleeding mucous membranes Vitamin D, E and B Selenium and zinc Radiotherapy Vitamin A and E Strohle et al Oncology reports
49 Micronutrients: causes of deficiency Malabsorption Lactose intolerance Drugs affecting proliferation Chemotherapy Cetuximab Urinary excretion of magnesium Cisplatin Urinary excretion of magnesium, carnitine Pemetrexed Antifolate Federico et al. Eur J Clin Nutrition 2001 Schrag et al. J Natl Cancer Inst 2005 Heuberger et al. Eur J Clin Pharmacol
50 Indications for micronutrients supplementation Vitamin C Wound healing 1000mg/day Docosahexaenic acid DHA Ecoisapentaenic acid EPA Controlling cachexia Inhibition TNFα, P.I.F. 1,5-2,0 g/day Vitamin B Quality of life Depressive symptoms Ströhle A. Oncology reports
51 Indications for micronutrients supplementation Vitamin D Predictors of survival Breast cancer Colorectal cancer Risk factors Older skin Lack of exposure to sun Hyperpigmentation of the skin Goodwin et al. J Clin Oncol 2009; Wolpin et al. Br J Cancer 2009; Meyerhardt et al. Clin Oncol
52 Indications for micronutrients supplementation Selenium Identify deficit and compensate Serum concentration: ng/ml Risk of diabetes mellitus type 2 Zinc Taste alterations Vitamin E Identify and treat prior to radiotherapy Rocourt et al. Nutrients 2013; Yagi et al. Recent Patents on Food
53 Vitamine A: retinol + : groei, huid, infectie - : nachtblindheid behoefte: 0.8mg mg/100g kippenlever 11,6 gerookte paling 0,94 boter 0,93 52
54 Provitamine A: beta-caroteen Omzetting naar retinol in lever hittebestendig, lichtgevoelig mg/100g gedroogde abrikozen 0,83 spinazie 0,83 groene kool 0,68 peterselie 0,53 waterkers 0,44 abrikozen 0,42 broccoli 0,42 53
55 Vrienden en vijanden Vrienden > vetten en dierlijke eiwitten >zink >ijzer vijanden > vetarme diëten > eiwitarme diëten >cholesterolverlagende voedingsmiddelen 54
56 Tekort Verminderd immuunsysteem acne en kippenvelhuid droge ogen broze nagels 55
57 Vitamine C beschermt vitamine A,E en B complex stimuleert opname ijzer en foliumzuur inhibeert vorming nitrosamines behoefte: 30mg hittegevoelig, lichtgevoelig 56
58 Tekens van tekort Vatbaarheid voor verkoudheid >hoger verbruik bij infecties en roken collageen afbraak >bloedend tandvlees, snel blauwe plekken 57
59 Vitamine C mg/100g Zwarte bessen 150 Rode paprika 150 Peterselie 125 Broccoli 110 Groene kool 80 Kiwi 58
60 Vitamine E: tocopherol natuurlijk anti-oxidans inhibeert : nitraat-nitrosamine behoefte 10-15mg hittebestendig, lichtgevoelig poly-onverzadigde vetzuren sojabonen, noten (amandelen, hazelnoten) en zaden (zonnebloempitten), granen (tarwekiemen), bladgroenten (spinazie en snijbiet), eieren, vette vis 59
61 Vrienden en vijanden Vrienden >vitamine C >selenium >andere bronnen van vit E Vijanden > vetarm dieet >roken > slecht werkende lever 60
62 Tekens van tekort Tekort > Meer schade door vrije radicalen >droge huid Teveel >uitputting van vit A > invloed op bloedstolling 61
63 Vitamine D Bron: > vette vis, eierdooier, soja, shiitake botmineraal > absorptie van calcium > reguleert fosforgehalte immuniteit ontstaan van tumoren? bloedsuikerspiegel 62
64 Vrienden en vijanden Vrienden >zonlicht Vijanden > oudere huid >obesitas > vetonevenwicht of-malabsorptie 63
65 Tekort of teveel Tekort > osteomalacie, rachitis > osteoporose > eczeem, allergiscge rhinitis >lupus Teveel > diarrhee of obstipatie > teveel aan calcium >hoofdpijn, misselijkheid, verminderde eetlust 64
66 Micronutrients Trace elements > Components enzymatic systems > Co-factors metabolic pathways Cobalt, copper, fluorine, iodine, iron, manganese, molybdenum, nickel, selenium, sulfur, zinc Essential minerals > RDA>200mg/day Calcium, chloride, magnesium, phosphorus, potassium, sodium 65
67 Micronutrients: function Selenium Antioxidant Thyroid function Zinc Antioxidant: lipid peroxidation reduction Cytochrome function Plasma membrane stabilization Magnesium Blood pressure, diabetes, cardiovascular disease, osteoporosis 66
68 Foliumzuur Bron > groene groenten >lever >linzen Nodig voor > aanmaak DNA, celreproductie >zorgt met vit B6 en vitb12 voor homocysteïnestofwisseling 67
69 Vrienden en vijanden Vrienden >vitb Vijanden >alcohol >vit B6 en vitb12 tekort > koekn en verwerken van groenten > meer nodig bij zwangerschap 68
70 Tekort of teveel Tekort > bloedarmoede > tandvleesontsteking, paradontitis > geboorteafwijkingen Teveel > verminderde absorptie van zink 69
71 Selenium Bron > paranoten, walnoten, cashewnoten > haver, gerst > kip, magere melk, orgaanvlees, vis >kidneybonen, ui, jonge paddestoelen antioxidant
72 Vrienden en vijanden Vriend >vitamine E >ijzer en koper zijn nodig 71
73 Tekort of teveel Tekort > Vermoeidheid, spierzwakte >hartlijden, kanker, verzwakte immuniteit Teveel >niet meer dan 200 microgram per dag 72
74 Zink Bron >eiwitten >bonen, noten, zaden, haver, zilvervliesrijst, tarwekiemen, pompoen, zeewier Nodig voor > antioxidant > regelt insuline, vervoert vit A 73
75 Vrienden en vijanden Vrienden > vit B6 verbetert absorptie > Cysteïne nodig voor transport > histidine verbetert absorptie Vijanden > fytaten in granen > cellulose in bladgroenten > alcohol, suiker en roken > teveel foliumzuur, calcium, fosfor, koper en ijzergehalte 74
76 Tekort en teveel Tekort >minder smaak en reuk > witte vlekjes in nagels > langzame wondgenezing > frequente verkoudheden > huidproblemen 75
77 Antioxydantia Ijzer Koper Selenium Mangaan Vitamine A, C, E Co enzyme Q10 Polyfenolen Isothiocyanaten 76
78 Anti-oxidants use: safety Anti-oxidants: pro/contra Effect through reactive oxygen species Radiotherapy Chemotherapy Bleomycin Mitomycin-C Depletion caused by chemotherapy Reducing adverse effects Glutathion Co-enzyme Q10 77
79 Nutritional supplements and chemotherapy Chemotherapy with high oxidative stress > Anthracyclines > Alkylating agents > Platinum complexes > Epipodophyllotoxins > Camptothecins Chemotherapy with low oxidative stress > Taxanes > Vinca alkaloids > Anti-folates > Nucleoside and nucleotide analogues 78
80 Nutritional supplements and chemotherapy 79
81 Antioxydantia Blauwe bes cranberry braam framboos aardbei appel kerspruim avocado peer sinaasappel Blauwe druif grapefruit perzik mango abrikoos mandarijn ananas banaan nectarine kiwi 80
82 Antioxydantia Kanteloep honingmeloen watermeloen bruine boon artisjokhart aardappel rode kool asperge ui zoete aardappel Radijs spinazie aubergine broccoli kropsla rode paprika erwt mais groenepaprika tomaat 81
83 Fytochemicaliën Bepalen kleur en zintuiglijke eigenschappen verdediging tegen infecties verdediging schade microorganismen 82
84 Fytochemicaliën Polyfenole >felle kleur: rode wijn, groene thee, appels, uien, bessen terpenen > citrusvruchten zwavelverbindingen > gekookte kool, geplette knoflook saponienen 83
85 Fytochemicaliën Blokkeren van kankerverwekkende invloeden anti-angiogenese blokkeren ontstaan kankercel 84
86 Fytochemicaliën Kruisbloemigen >spruitjes, kool, waterkers, knolletjes, witte/rode kool, bloemkool, broccoli, paksoi, chinese kool >inhibitie kankerverwekkende stoofen > kort koken, goed kauwen 85
87 Fytochemicaliën Allium familie > ui, knoflook, prei, bieslook sjalot >beschermende stoffen komen vrij bij pletten 86
88 Fytochemicaliën Soya >isoflavonen: chemische structuur gelijkend op geslachtshormonen >vermindering hormoongevoelige tumoren > voor puberteit > geen supplementen 87
89 Fytochemicaliën Kurkuma >curcumine >biobeschikbaarheid verhoogd door zwarte peper 88
90 Fytochemicaliën Groene thee >catechine >japans >vers, 3 kopjes per dag 89
91 Fytochemicaliën Klein fruit >aardbeien, frambozen, blauwe bessen, cranberry s > polyfenolen anti-oxyderend anti-angiogenetisch? ook in kaneel, cacao % cacaopasta chocolade >25gr per dag 90
92 Fytochemicaliën Tomaat >bron van lycopeen, na stoven in vet carotenoïden > prostaatkanker citrusvruchten >versterken effect van andere fytochemicaliën 91
93 Fytochemicaliën een slokje wijn is een tegengif tegen de dood, veel wijn is vergif van het leven. resveratrol in rode wijn 92
94 Alternatieven gebruik van voedingssupplementen relaxatie technieken energetische technieken andere 93
95 Wie neemt voedingssupplementen? Gebruik bij kankerdiagnose >54-81%: vitaminen of supplementen > 26-77%: multivitaminen > Eerste maanden na diagnose >Vrouwen > Hogere economische klasse
96 Waarom neemt men voedingssupplementen bij kanker Redenen voor gebruik: > Ontevreden klassieke geneeskunde kanker gerelateerde symptomen therapie gerelateerde symptomen kankerbehandeling algemeen welzijn > Eigen controle > Filosofische overwegingen
97 Meest verkochte supplementen Echinacea Gingko Green tea Garlic Grape seed extract Melatonin Co-EnzQ10 Glucosamine Milk thistle Fish oil Ginger Soy Saw palmetto ginseng St. John s worth Black cohosh Cranberry Valerian Shark cartilage 96
98 Is het veilig? Invloed op metabolisatie
99 Metabolisatie van chemotherapie CYP3A4 P-gP anastrazole, letrozole, exemestane, tamoxifen erlotinib, gefinitib, imatinib docetaxel, paclitaxel vinblastin, vincristine, vinorelbine doxorubicine irinotecan cyclophosphamide, ifosfamide etoposide, teniposide erlotinib docetaxel, paclitaxel vinblastin, vincristin doxorubicine irinotecan etoposide, teniposide topotecan
100 Invloed van supplementen op metabolisatie Inhibitie van CYP3A4 Knoflook Gingko Echinacea (enkel intestinaal) Ginseng (matig, hepatisch) Pompelmoes (sterk, intestinaal) Zwarte peper Seville orange Goldenseal
101 Invloed van supplementen Inductie van CYP3A4 >Knoflook in hoge dosis > Druivenpit: in hoge dosis > Sint-Janskruid: sterk effect
102 Invloed van supplementen Inhibitie P-gP > Seville orange > Zwarte peper Inductie P-gP > St-Janskruid Inhibitie van CYP2D6 > Valeriaan Activatie pregnane X receptor > St-Janskruid > Kava Inductie van CYP2C19 > Gingko: letrozole, gefinitib
103 Helende werking van voeding Zilverkaars flushes Artichoke nausea, verlaging LDL cholesterol Weegbree: vlozaad laxativum, verlaging LDL cholesterol Hoefblad hoofdpijn, respiratoire allergie Cayenne gewrichtspijnen Duivelsklauw (Zuid-Afrikaans) anti-inflammatoir 102
104 Helende werking voeding Gamma linolic acid omega 6, perifere neuropathie diabetes Knoflook verlaging LDL cholesterol Gember nausea Ginseng vermoeidheid, mentale functies, diabetes mellitus Groene thee minder blaas, slokdarm, pancreas, (ovarium) verlaging cholesterol 103
105 Helende werking voeding Pycnogenol (pijnboomschors) anti-oxidant Mariadistel dyspepsie, diabetes, lever protectief Zaagpalm (ZO Amerika) prostaatklachten Soya Valeriaan Co-enzyme Q10, glucosamine, omega 3 VZ, Probiotica, S-adenosylmethionine 104
106 Alternatieven relaxatietechnieken biofeedbacktechnieken meditatie yoga hypnose muziektherapie pilates tai chi 105
107 Alternatieven Energetische behandelingen (healing touch) (magnetische behandeling) (Reiki) acupunctuur fibromyalgie hoofdpijn nausea en braken osteoarthritis pijnbestrijding 106
108 Alternatieven Ayurveda evenwicht tussen wind, water en aarde Homeopathie Naturopathie gebruik van natuurlijke methoden om gezondheid in stand te houden Traditionele Chinese geneeskunde Yin en Yang in een individueel ecosysteem gebruik van acupunctuur, moxibustion, cupping chinese kruiden massage en manipulatie 107
109 Cachexia: intervention- herbal medicine Rikkunshito Japanese traditional medicine: rikkunshito Used for Dyspepsia and reflux Ingredients Hesperidin Atractylodin Activity Ghrelin secretion Activation of GHS-R activity Suzuki et al J Gastroenterol
110 Kampo Traditionele Japanse kruiden Niet antitumoraal Versterken van immuniteit Herstel van lichaamsfuncties 109
111
Voedingssupplementen in de oncologie
Voedingssupplementen in de oncologie An Vandebroek ZNA Middelheim Medisch Oncologe 5 oktober 2013 Wie neemt voedingssupplementen? Gebruik bij kankerdiagnose >54-81%: vitaminen of supplementen >-77%: multivitaminen
Nadere informatieMeloen Abrikozen. Blauwe bessen Bramen. Perziken Cranberries. Nectarines Zwarte bessen. Frambozen
LEEF PUUR NATUUR 1 Hieronder vind je de hele lijst van alle koolhydraatarme producten die je mag eten. Print de lijst uit en hang hem op je koelkast. Zo kun je altijd even snel kijken of dat wat je wilt
Nadere informatieBEWEGING EN VOEDING VOOR OUDEREN
BEWEGING EN VOEDING VOOR OUDEREN BELANG VAN BEWEGEN Lichamelijk inactief, gevolgen? Actieve geest Wat gebeurt er als je beweegt? HERSENEN INDELING HERSENEN GEHEUGEN EN EMOTIONELE LADING HERSENCELLEN WAT
Nadere informatieDe zuur-base tabel van Dr. Alex Guerrero De volgende tabel komt uit het boek In Balance for Life van Dr. Alex Guerrero.
De zuur-base tabel van Dr. Alex Guerrero De volgende tabel komt uit het boek In Balance for Life van Dr. Alex Guerrero. GROENTES Aardappelen Aardappelen, zoete Andijvie Artisjokken Asperge Bieten en bieten
Nadere informatieVoeding en kanker: enkele feiten en fabels. An Vandebroek Medisch oncologe 22 maart 2014
Voeding en kanker: enkele feiten en fabels An Vandebroek Medisch oncologe 22 maart 2014 Overzicht Macronutriënten Koolhydraten Proteïnen Vet Micronutriënten Spoorelementen Mineralen Vitaminen 2 Macronutriënten
Nadere informatieS C H I J F V A N V I J F
SCHIJF VAN VIJF DE SCHIJF VAN VIJF, GOED VOOR JE LIJF! V o o r i e d e r e e n i s e e n v o e d i n g s k e u z e v a n b e l a n g w a a r a l l e b e n o d i g d e voedingsstoffen in zitten. Dit zijn
Nadere informatieVoeding Prof.dr. Ron H.J. Mathijssen internist-oncoloog/ klinisch farmacoloog
Voeding Prof.dr. Ron H.J. Mathijssen internist-oncoloog/ klinisch farmacoloog Landelijke donateursdag - 1 november 2017 ReeHorst Ede Chemotherapie Doelgerichte therapie Immunotherapie 1 Basisprincipes
Nadere informatieResultaat Test Reactiesterkte Aantal voedselallergenen Eenheden
Pagina 1 IgG antilichaam detectie op 5-6-2013 ID nummer : 2013100 Resultaat Test Aantal voedselallergenen Eenheden Detectie van IgG antilichamen 0 70 < 7.5 µg/ml 1 4 vanaf 7.5 µg/ml 2 2 vanaf 12.5 µg/ml
Nadere informatieVitamine B12 Brood Glucose Biefstuk Fruitsap Proteïnen Kiwi Zetmeel Calcium Broccoli
Toetsvragen voedingsleer 1. Voedingsmiddel of voedingsstof? Kruis het juiste antwoord aan! Voedingsmiddel Voedingsstof Vitamine B12 Brood Glucose Biefstuk Fruitsap Proteïnen Kiwi Zetmeel Calcium Broccoli
Nadere informatieFibromyalgie en voeding
Fibromyalgie en voeding JUGLEN ZWAAN Wie is Juglen Zwaan? Woont in Soesterberg Van ongezond naar gezond Docent & voedingsdeskundige Spreker en schrijver over voeding & gezondheid Initiatiefnemer ahealthylife
Nadere informatieDe darmen als basis van een goede gezondheid
De darmen als basis van een goede gezondheid www.enerki.be ADRES CONTACT SOCIAL MEDIA Sint-Alenalaan 15 1700 Dilbeek Lange Haagstraat 62 1700 Dilbeek osteopathie@enerki.be 0477 28 79 44 Laat voedsel uw
Nadere informatieVoeding in de Sport. 1. Het belang van voeding in sport. 2. De basis. a Macro-nutriënten. b Micro-nutriënten. 4. Drinken
Voeding in de Sport 1. Het belang van voeding in sport 2. De basis a Macro-nutriënten Koolhydraten Eiwitten Vetten b Micro-nutriënten Vitamines en Mineralen 4. Drinken 5. Tijdstip inname voedingsmiddelen
Nadere informatieVolwaardige voeding 1
Volwaardige voeding 1 Het dieet dat door onze schepper voor ons is uitgekozen, bestaat uit graan, fruit, noten en groenten. Dit voedsel, zo eenvoudig en natuurlijk mogelijk bereid, is het gezondst en voedzaamst.
Nadere informatieDe Voedingswijzer. Calorie wijzer Product wijzer Groente en fruit wijzer Drinkwijzer
De Voedingswijzer De Voedingswijzer is een gebaseerd om algemene richtlijnen. Probeer balans te vinden in je voedingspatroon. Onderstaand de opstartgids. Gebruik bij voorkeur samen met de Voedingswijzer
Nadere informatieKOOLHYDRAATARME BOODSCHAPPENLIJST
LEEF PUUR NATUUR 1 KOOLHYDRAATARME BOODSCHAPPENLIJST MEER DAN 100 PRODUCTEN 2 LEEF PUUR NATUUR KOOLHYDRAATARME BOODSCHAPPENLIJST Hieronder vind je een lijst met alle koolhydraatarme producten die je mag
Nadere informatieDiabetic. Waarschuwing Het Diabetic dieet is niet geschikt voor pups, teven tijdens dracht en lactatie en honden met een verhoogde energie-behoefte.
DIABETIC DIET VOOR DE HOND Voeding speelt een belangrijke rol bij de behandeling van diabetes mellitus. Daarom zal uw dierenarts uw hond meestal een speciale dieetvoeding voorschrijven zoals Royal Canin
Nadere informatieEen bijdrage van: Fenny v.d. Bovenkamp van Vita-Health.
Nieuwsbrief, februari 2015 Een bijdrage van: Fenny v.d. Bovenkamp van Vita-Health. Als professioneel Vitaal Coach ondersteunt en begeleidt ze haar klanten bij het vinden van een gezondere levensstijl,
Nadere informatieDe 27 onmisbare vitaminen en mineralen
Page 1 of 5 De 27 onmisbare vitaminen en mineralen zaterdag 05 september 2009 Wist je dat een kiwi in verhouding veel meer vitamine C bevat dan een sinaasappel? Week&nd start het nieuwe schooljaar gezond,
Nadere informatie28-9-2014. Inhoud. Voeding en leefstijl bij en na kanker. 1. Voeding van vroeger tot nu. 1. Voeding van vroeger tot nu. 2.
Voeding en leefstijl bij en na kanker Malu van Geel Inhoud 1. Voeding van vroeger tot nu 2. Voeding en kanker 3. Aanbevelingen 4. Veel gestelde vragen 1. Voeding van vroeger tot nu 1 Hippocrates Laat voeding
Nadere informatieKoolhydraten in je eten
Koolhydraten in je eten Weet je nog, ons doel van gezond eten is: Eten en drinken waar je energie van krijgt en wat je lijf in balans houdt En Koolhydraten zijn de energieleveraars van je lijf. Je lijf
Nadere informatieCalciumweter. Osteoporose poli
00 weter Osteoporose poli 1 Inleiding Het innemen van de dagelijks aanbevolen hoeveelheid calcium (kalk) is van belang voor de opbouw en instandhouding van de botmassa. Op latere leeftijd is calcium vooral
Nadere informatieDIEET PRO WEEKMENU + ADVIEZEN EN TIPS VOOR EEN NÒG SNELLER EN EFFECTIEVER RESULTAAT
WEEKMENU + ADVIEZEN EN TIPS VOOR EEN NÒG SNELLER EN EFFECTIEVER RESULTAAT WAAROM EIWITTEN OM AF TE SLANKEN? Koolhydraten en de oorzaak van obesitas Koolhydraten zijn een energiebron voor het lichaam. Als
Nadere informatieWat is groente en wat is fruit? Opdracht 1-2A. Opdracht
Opdracht 1-2A Wat is groente en wat is fruit? Opdracht Doel: Introductie: 5 min. Opdracht 1: 5 min. De kinderen leren onder andere welke verschillende groente- en fruitsoorten er zijn en het verschil tussen
Nadere informatieDagelijkse inname van energie en voedingsstoffen door diverse bevolkingsgroepen naar locatie (berekening inclusief nulgebruikers)
Tabel 41 Dagelijkse inname van energie en voedingsstoffen door diverse bevolkingsgroepen naar locatie (berekening inclusief nulgebruikers) Project : basis rapportage VCP (SAS) Weergave: Gewogen, vast aantal
Nadere informatieDroogvoeding Verpakking van 1,5kg en 3,5kg
Voeding speelt een belangrijke rol bij de behandeling van diabetes mellitus. Daarom zal uw dierenarts uw kat meestal een speciale dieetvoeding voorschrijven zoals Royal Canin Diabetic Diet. Diabetic Diet
Nadere informatieOnderzoeksresultaten. Onderzoeksresultaten. Onderzoeksnr. Patiënt A. Patiënt Onderzoeksnr
praktijk Mevrouw dokter B. Aanvragers Behandelingslaan 2 1234 AB Arts Nederland Onderzoeksnr. 160308999 Patiënt 205034 A. Patiënt 30-10-1971 RP Analytic, Veerweg 16, 4493 AS Kamperland Aanvrager 205035
Nadere informatieWelzijn: gezond genieten van het leven
1 Welzijnsevaluatie Relatie tussen voeding en gezondheid Bodyscan: is uw lichaam in balans? Voedingsanalyse Vrijblijvend advies hoe u uw voeding kunt optimaliseren 2 Welzijn: gezond genieten van het leven
Nadere informatieKomkommers. Koolraap. Paprika (alle soorten) Pastinaak. Pompoen. Postelein. Raapstelen. Rode bieten. Rodekool. Romaine sla
Aardperen Andijvie Artisjok Asperge Aubergine Avocado's Bloemkool Bleekselderij Boerenkool Broccoli Courgette Champignons Knoflook Knolselderij Komkommers Koolraap Olijven Paksoi Paprika (alle soorten)
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Hart en vaatziekten bestrijden en voorkomen met vitamine C Een goedkope en effectieve aanpak van hart en vaatziekten is heel goed mogelijk. En dan niet met farmaceutische middelen, die eigenlijk alleen
Nadere informatielyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid
Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Verander je keuzes, verander je leven Deze presentatie heeft als doel om u betere beslissingen te laten nemen m.b.t. voeding om zo uw gezondheid te verbeteren. Belangrijke
Nadere informatiejanuari Z M D W D V Fruit: Appelen, Bananen, Citroen, Mandarijnen, Mango, Peren, Sinaasappelen Dit is een product van SaskiaVanOmmen.
januari 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Groente: Aardappelen, Knolselderij, Pastinaak, Paddenstoelen, Prei, Pompoen, Raap, Rode Biet, Rode Kool, Savooiekool,
Nadere informatieGezondheid & Voeding
6 plantaardige methodes om je hele lichaam te verjongen Zoals je misschien wel weet ben ik een voorstander van natuurlijke voeding, voeding die onbewerkt is, het liefst rechtstreeks van de biologische
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Het Bloedgroepdieet bloedgroepen en hun belangrijkste eigenschappen Het bloedgroepdieet is een eenvoudige en overzichtelijke eetwijze die rekening houdt met je bloedgroep. Er wordt uitgegaan van belangrijkste
Nadere informatieEen leven lang vitaal. Kwestie van geluk of goede genen? Kun je er zelf iets aan doen?
Een leven lang vitaal Kwestie van geluk of goede genen? Kun je er zelf iets aan doen? Oudste vrouw van de wereld Japanse Misao Okawa, 115 jaar Gemiddelde levensverwachting Mannen en vrouwen in de 20 ste
Nadere informatieVega ovenschotel met bloemkool
Vega ovenschotel met bloemkool Vegetarisch gehakt op basis van soja- en tarwe-eiwit met toegevoegd vitamine B12 en ijzer Ingrediënten: gerehydrateerd plantaardig eiwit (87% SOJA, 3% TARWE), plantaardige
Nadere informatieVoeding bij kanker: fabels en feiten. Dr. Sandra Beijer, diëtist-epidemioloog Afdeling onderzoek Integraal Kankercentrum Nederland
Voeding bij kanker: fabels en feiten Dr. Sandra Beijer, diëtist-epidemioloog Afdeling onderzoek Integraal Kankercentrum Nederland 11 juni 2015 Website www.voedingenkankerinfo.nl Superfoods Kurkuma is
Nadere informatieGESORT. GEBAK nummer 4 02
Productspecificatie Pagina 1 Informatie Houdbaarheid 2 dagen BrutoGewicht 800 g Hoogte 135 mm Breedte/doorsnee 150 mm Lengte 290 mm Sneegewicht 0 g Ingrediënten: Land van herkomst room 31% Denemarken suiker
Nadere informatieWaarom eet je eigenlijk vegetarisch?waar haal je je eiwitten vandaan?zijn die schoenen van leer?is vegetarisme een volwaardige voeding?
Vegetarisme Waarom eet je eigenlijk vegetarisch?waar haal je je eiwitten vandaan?zijn die schoenen van leer?is vegetarisme een volwaardige voeding? Vegetarisme is een voedingsgewoonte die meer en meer
Nadere informatieMedicijncombinatie kan kankerpatiënt schaden Kankerpatiënt slikt vaak riskante mix van medicijnen
Medicijncombinatie kan kankerpatiënt schaden Kankerpatiënt slikt vaak riskante mix van medicijnen Pas op met medicatie tijdens chemotherapie! Kankerpatiënten lopen risico dat medicijnen kanker behandeling
Nadere informatiegezond zijn, gezond blijven met vitamines en mineralen
gezond zijn, gezond blijven met vitamines en mineralen Vitamines en mineralen: we kunnen geen dag zonder We weten dat we ze elke dag nodig hebben. Maar wat zijn het nu eigenlijk? Vitamines en mineralen
Nadere informatie6.5. Werkstuk door een scholier 1097 woorden 2 maart keer beoordeeld. Keuzeopdracht; Hoofdstuk 6.4, opdracht B; Bron
Werkstuk door een scholier 1097 woorden 2 maart 2002 6.5 34 keer beoordeeld Vak ANW Keuzeopdracht; Hoofdstuk 6.4, opdracht B; Bron www.nicevzw.be www.food-micro.nl www.consumentenbond.nl Wat is nitraat
Nadere informatieVanaf heden kan u op fytoweb de maximale residulimieten (MRL s) ook per gewas opzoeken.
Vanaf heden kan u op fytoweb de maximale residulimieten (MRL s) ook per gewas opzoeken. De gewassen waarop MRL s van toepassing zijn, werden in verschillende groepen ingedeeld. Deze indeling wordt weergegeven
Nadere informatieRole of nutrition in carcinogenesis and cancer prevention. Prof. dr. ir. Ellen Kampman Wageningen Universiteit & Academisch Medisch Centrum Nijmegen
Role of nutrition in carcinogenesis and cancer prevention Prof. dr. ir. Ellen Kampman Wageningen Universiteit & Academisch Medisch Centrum Nijmegen Rol van voeding in de carcinogenese en kankerpreventie
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Welke noten zijn gezond, onderzoek gezonde vetten Noten zijn gezond en rijk aan gezonde, onverzadigde vetten die je helpen om af te vallen! Eet 20 gram noten per dag voor je gezondheid en krijg daardoor
Nadere informatieBiomarkers voor leeftijdsgebonden maculadegeneratie Afdelingen Oogheelkunde en Genetica Radboudumc, Nijmegen
Biomarkers voor leeftijdsgebonden maculadegeneratie Afdelingen Oogheelkunde en Genetica Radboudumc, Nijmegen Anneke I den Hollander Wat is een biomarker? Een biomarker, of biologische marker, is een meetbare
Nadere informatieEet smakelijk René de Groot 15-06-2014
Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Inhoudsopgave: Kennis testen Waar is voeding eigenlijk goed voor? Waarmee moeten we dan ontbijten? Bloedsuiker spiegel Calorieën?? Schijf van 5 Hoeveel calorieën
Nadere informatieVitamines en mineralen
Vitamines en mineralen Is het nodig om extra vitamines en mineralen te slikken of krijg ik voldoende binnen via mijn voeding? Als we de reclame mogen geloven is er altijd wel een reden om vitaminepillen
Nadere informatieSmoothie e-book. zorg goed voor jezelf!
Smoothie e-book Genieten van smoothies is een lekkere en gezonde manier om meer groenten te eten. Je zorgt voor veel extra vitaminen en mineralen. En als je ze goed samenstelt kunnen ze een maaltijd vervangen.
Nadere informatieNoten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon
Noten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon Noten, rozijnen, gedroogde pruimen en andere gedroogde zuidvruchten bevatten veel gezonde vetten, vezels, vitamines en mineralen. Uit
Nadere informatieSKIN CARE DIET VOOR DE HOND
SKIN CARE DIET VOOR DE HOND Voeding speelt een belangrijke rol bij de behandeling van huidaandoeningen. Vaak zal uw dierenarts daarom een speciale dieetvoeding voorschrijven, zoals Skin Care Diet van Royal
Nadere informatieGastro-Intestinal Low Fat Diet
GASTRO-INTESTINAL LOW FAT DIET Voeding speelt een belangrijke rol bij de behandeling van maagdarmaandoeningen. Daarom zal uw dierenarts uw hond meestal een speciale dieetvoeding voorschrijven. Bij de behandeling
Nadere informatieKlachtenanamnese voedselovergevoeligheid
Klachtenanamnese voedselovergevoeligheid Vragenlijst Hieronder volgen een aantal vragen. Allereerst wat algemene vragen, daarna meer gericht op uw klachten. Wilt u de vragen zo volledig mogelijk beantwoorden
Nadere informatieKlachtenanamnese voedselovergevoeligheid
Klachtenanamnese voedselovergevoeligheid Vragenlijst Hieronder volgen een aantal vragen. Allereerst wat algemene vragen, daarna meer gericht op uw klachten. Wilt u de vragen zo volledig mogelijk beantwoorden
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3. Gezonde voeding
GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3 Gezonde voeding 1 INLEIDING Thema 3 hoofdstuk Gezonde voeding blz. 149 Onderwerpen: -Persoonlijke verschillen -Voeding en levensfasen -Voedingsmiddelen en voedingsstoffen -Richtlijnen
Nadere informatieObesity Management Diet
OBESITY MANAGEMENT DIET VOOR DE HOND Bij de behandeling van overgewicht of vetzucht zal uw dierenarts uw hond een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Management Diet is speciaal ontwikkeld
Nadere informatieIt takes two to tango
It takes two to tango Voeding & leefstijl bij kanker 19 november 2016 Ilse Kavak-Scholten Inhoud Kanker Ondervoeding Kankercachexie Voedingsadviezen Beweging Feiten en fabels Rol fitnessprofessional Take
Nadere informatiede voedingskundige samenstelling + onderbouwing
de voedingskundige samenstelling + onderbouwing algemene informatie van de drinkvoeding, waarop de hoeveelheden van de ingrediënten zijn gebaseerd: Volledige voeding; drinkvoeding wordt zes keer op een
Nadere informatieVoeding en Dieet Stomazorg Symposium De Naakte Waarheid
Voeding en Dieet Stomazorg Symposium De Naakte Waarheid Hoeveelheden per dag volwassenen 19-50 jaar 5 opscheplepels groente (250 gram) 2 porties fruit (200 gram) vrouw: 4-5 snee bruin- of volkoren brood
Nadere informatieLeefregels voor. Gezond blijven. KBO Bernadette Helmond. 23 april 2014
Leefregels voor Gezond blijven KBO Bernadette Helmond 23 april 2014 1 Senioren leven ongezonder dan 10 jaar geleden - Drinken meer - Roken (vrouwen) - Bewegen minder - Overgewicht - Eenzijdig eten 2 Leefregels
Nadere informatieGezonde voeding : basis informatie
Gezonde voeding : basis informatie door: Anita Boone en Ingeborg de Booy Een gezonde basisvoeding bestaat uit eiwitten, koolhydraten en vetten. We streven naar de volgende verhoudingen: Eiwitten- 30%-
Nadere informatieObesity Management Diet
Bij de behandeling van overgewicht of vetzucht zal uw dierenarts uw kat een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Management Diet is speciaal ontwikkeld om katten op een verantwoorde en effectieve
Nadere informatieworkshop klimaat &energie elektrische boiler
elektrische boiler 100L workshop i.s.m. Ecolife en met de steun van de Vlaamse Gemeenschap elektrische kookplaten 5u/week workshop i.s.m. Ecolife en met de steun van de Vlaamse Gemeenschap droogkast 3x/week
Nadere informatieFIBRE RESPONSE DIET. Droogvoeding Verpakking van 2kg, 7,5kg en 14kg
FIBRE RESPONSE DIET Voeding speelt een belangrijke rol bij de behandeling van maagdarmaandoeningen. Daarom zal uw dierenarts uw hond meestal een speciale dieetvoeding voorschrijven. Voor sommige maag-darmaandoeningen
Nadere informatieIndien u vragen heeft over uw ImuPro resultaat of over voedingsintolerantie type III, neem dan gerust contact met ons op.
Uw persoonlijke ImuPro Vegetarian documenten Testnummer: 2017Vegetarian Geachte, Samen met deze brief ontvangt u zowel uw persoonlijke ImuPro resultaat als algemene informatie over de samenhang tussen
Nadere informatieANALLERGENIC DIET VOOR DE HOND
ANALLERGENIC DIET VOOR DE HOND Bij de behandeling van voedselovergevoeligheid zal uw dierenarts uw hond een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Anallergenic Diet is speciaal ontwikkeld voor
Nadere informatieSamenvatting Biologie H7 Biologie Eten
Samenvatting Biologie H7 Biologie Eten Samenvatting door J. 1049 woorden 5 januari 2017 5,1 13 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 7.1 Eten Eet iedereen hetzelfde? Eetgewoontes hangen van verschillende
Nadere informatieGoji bes en Acai bes. Goji bessen
Goji bes en Acai bes Goji bessen De Goji bessen komen van de struik "lycium Barbarum" deze struik is bij ons bekent als de Boksdoorn. De vruchten worden in Nederland vaak "Rode Mispel" genoemd hoewel het
Nadere informatieWat is het verschil tussen vitamines en mineralen?
Vitaminen Wat zijn het? Kleine organische (levende natuur) stoffen. Onmisbaar/ noodzakelijk voor groei en ontwikkeling Op vitamine D na, kan ons lichaam geen vitamines maken. Er bestaan 13 vitamines. Oorsprong
Nadere informatieWAT WEET JE OVER FRUIT EN GROENTEN? FRUIT:
GEZONDHEID INFOBLAD WAT WEET JE OVER FRUIT EN GROENTEN? FRUIT: OMSCHRIJVING Fruit levert net zoals groenten koolhydraten, vitaminen, mineralen, voedingsvezels en vocht. Groenten bevatten vooral zetmeel
Nadere informatieENERGIE 370 kcal 148 kcal 6,44 % EIWITTEN 65 g 26 g 52,00 % VEZELS 9,0 g 3,6 g 10,29 % ZOUT 1,6 g 0,6 g 0,03 % VITAMINE A 800,00 µg 320,00 µg 40,00 %
BIJSLUITER VOEDINGSWAARDE PER 100G PER PORTIE ADH* ENERGIE 370 kcal 148 kcal 6,44 % VETTEN WAARVAN VERZADIGDE VETZUREN 4,0 g 0,0 g 1,6 g 0,0 g 2,46 % 0 % KOOLHYDRATEN WAARVAN SUIKERS 14 g 2,0 g 5,6 g 0,8
Nadere informatieProf. dr. ir. Ellen Kampman Wageningen Universiteit, VUmc Amsterdam, UMC St. Radboud
Voeding en Kanker van preventie naar overleving Prof. dr. ir. Ellen Kampman Wageningen Universiteit, VUmc Amsterdam, UMC St. Radboud preventie behandeling overleving onderzoeker consument patiënt Kanker:
Nadere informatieSensitivity Control Diet voor de hond
SENSITIVITY CONTROL DIET Bij de behandeling van voedselovergevoeligheid zal uw dierenarts uw hond of kat een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Sensitivity Control Diet is speciaal ontwikkeld
Nadere informatieHealthiness smoothies
Healthiness smoothies Een smoothie receptenboek met heerlijke healthy smoothies, leuke weetjes, handige tips en trics. Inhoudsopgave Wie, wat, waar, waarom, wanneer Smoothies 3 Sporty smoothie 4 Raw cacao
Nadere informatieGastro-Intestinal Diet
GASTRO-INTESTINAL DIET Voeding speelt een belangrijke rol bij de behandeling van maag-darmaandoeningen. Daarom zal uw dierenarts uw hond meestal een speciale dieetvoeding voorschrijven. Bij de behandeling
Nadere informatieMultiple Sclerose en voeding. Kan 't ook
Multiple Sclerose en voeding Kan 't ook Wie is MS-Anders MS en voeding Het Programma Anders Hoe nu verder Wie is MS-Anders Onafhankelijk, kritisch, open-minded Kwaliteit van leven Regulier én complementair
Nadere informatieSysteem antwoord op de behoefte DIEET SUPPLEMENTEN. 5 unieke programma's
Systeem antwoord op de behoefte DIEET SUPPLEMENTEN 5 unieke programma's Gebrek aan vitamine C Snel vermoeid Gebrek aan eetlust Pijn in botten en spieren Bloedarmoede Rood en bloedend tandvlees Zwak immuunsysteem
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Vetten zijn gezond en noodzakelijk laat je niets wijsmaken Vet heeft een slecht imago en dat is vreemd omdat vet noodzakelijk is en zeker niet alleen maar slecht is en het het is niet iets wat je zoveel
Nadere informatieBloedarmoede. Oorzaken, behandeling en voeding
Bloedarmoede Oorzaken, behandeling en voeding 1 Inhoud Inleiding 3 Waar bestaat bloed uit? 3 Wat is bloedarmoede? 3 Oorzaken van bloedarmoede 3 Rol van ijzer bij bloedarmoede 4 IJzervoorraad en ijzertekort
Nadere informatieDe rol van voeding bij wondzorg. Bo Delesie, diëtiste
De rol van voeding bij wondzorg Bo Delesie, diëtiste 2 Belang goede voedingstoestand Essentieel voor goede wondheling Ondervoeding = vertraagde wondheling Verkorte duur wondheling Ondervoeding = >risico
Nadere informatieINHOUD. Rogge met appel & pijnboompitten 114 Boekweit met granaatappel 116
Wat is porridge? 6 Waarom is porridge goed voor je? 7 Granen 9 Lekker crunchy 10 Warme porridge 12 Havermout met vanille, tahin & banaan 14 Havermout met peer & ahornnoten 16 Havermout met cranberry s
Nadere informatiePaleo Dieet Plan Boodschappenlijst & Weekmenu
Paleo Dieet Plan Boodschappenlijst & Weekmenu Groenten Aardperen Andijvie Artisjok Asperge Aubergine Avocado's Bloemkool Boerenkool Broccoli Champignons Knoflook Knolselderij Komkommers Koolraap Olijven
Nadere informatieVoeding bij een vernauwing of dreigende afsluiting darm
Voeding bij een vernauwing of dreigende afsluiting darm Beste patiënt Een vernauwing of dreigende afsluiting of obstructie in de darm kan de doorgang van voedselresten belemmeren. Voornamelijk grote stukken
Nadere informatieWAT ETEN WE VANDAAG? 1 Waarom moet je eten?
WAT ETEN WE VANDAAG? 1 Waarom moet je eten? Alles wat je eet en drinkt noemen we voedingsmiddelen. Voorbeelden hiervan zijn: brood, boter, groenten en vlees. In voedingsmiddelen zitten voedingsstoffen:
Nadere informatieLoes Neven, Erika Vanhauwaert en Krista Morren BEWUST ETEN KIEZEN, KOPEN EN KLAARMAKEN
Loes Neven, Erika Vanhauwaert en Krista Morren KIEZEN, KOPEN EN KLAARMAKEN DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK GROEP PER GROEP WEETJE DEHYDRATEREND EFFECT VAN ALCOHOL EN KOFFIE Alcoholische dranken hebben een
Nadere informatieGroenten & fruit. Copyright Sodexo Belgium
Groenten & fruit Op uw gezondheid! U bent baas over uw eigen lichaam. Gelukkig maar. Dat brengt natuurlijk een zekere verantwoordelijkheid met zich mee. Alles wat u eet en drinkt heeft een invloed op het
Nadere informatieSlimme voeding. Banaan Vezelrijk Vitamine A,B,C en E
Slimme voeding Appels (biologische) Verlaagt de glucose opname Verkleint het risico op astma Stimuleert de werking van de alvleesklier Vertraagt de stofwisseling van koolhydraten Verlaagt de kans op hart-
Nadere informatieVoedingsaanbevelingen ter preventie van kanker
Voedingsaanbevelingen ter preventie van kanker Op uw gezondheid! U bent baas over uw eigen lichaam. Gelukkig maar. Dat brengt natuurlijk een zekere verantwoordelijkheid met zich mee. Alles wat u eet en
Nadere informatiePaneel 100 IgG Chemiluminescentie
Dr **** ***** * Paneel 100 IgG Ontvangen op:18/10/2011 Indruk:16/11/2011 De administratieve gegevens die in ons informatica systeem zijn opgenomen, zijn deze die ons door de voorschrijvende arts zijn gemeld.
Nadere informatieRENAL DIET VOOR DE HOND
RENAL DIET VOOR DE HOND Bij de behandeling van een nieraandoening zal uw dierenarts uw hond meestal een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Renal Diet is speciaal ontwikkeld voor honden ter
Nadere informatieBase ++ Base + Zuur - Zuur - -
Eend Runds Kalfs Kalkoen Kip Konijn Lam Lever Patrijs Schaap Sukade Varkensvlees (vers) Rundsgehakt Geit Gepekeld vlees Haas Ham Leverpastei Levertraan Paard Salami Spek Vet Forel Haring Kabeljauw Karper
Nadere informatieCrossCamp Amsterdam. Voedingsleer
CrossCamp Amsterdam Voedingsleer CrossCamp Amsterdam Voel je Fit, voel je Sterk,, Gemotiveerd trainen met stimulerende begeleiding. Voedinsleer Wat halen we uit voeding? Koolhydraten Vetten Eiwitten Voedingsmiddelen
Nadere informatieINFOBLAD. Meeste invloed. Gezond leven
GEWICHT, VOEDING, BEWEGEN EN ALCOHOL INFOBLAD Ongeveer 30% van kanker zou voorkomen kunnen worden. Een garantie om kanker te voorkomen is er niet. Je kan wel het risico op kanker verkleinen door een gezonde
Nadere informatiegezond zwanger met vitamines en mineralen
gezond zwanger met vitamines en mineralen Vitamines en mineralen: we kunnen geen dag zonder We weten dat we ze elke dag nodig hebben. Maar wat zijn het nu eigenlijk? Vitamines en mineralen zijn voedingsstoffen
Nadere informatieVoeding en kanker. jeanne vogel diëtist
Voeding en kanker jeanne vogel diëtist Waarom eten? om in leven te blijven omdat het lekker is voeding en kanker? Oorzaken van kanker toeval aanleg risicofactoren roken voedingsgewoonten kankerverwekkende
Nadere informatieMini-symposium. Diëtisten
Mini-symposium Diëtisten Inhoud Voedingsstoffen Koolhydraten Vetten Eiwitten Hoe gezond eten? Fabels en feiten 2 Voedingsstoffen Koolhydraten Vetten Eiwitten Water Vitaminen en mineralen Voedingsvezels
Nadere informatieVoedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog
Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus Bij gebruik van GLP-1-analoog Aangezien u lijdt aan Diabetes mellitus, type 2 (oftewel ouderdomsdiabetes) én overgewicht hebt, heeft de arts u een behandeling met zogenaamd
Nadere informatiediabetesvoeding Mieke Roelants
diabetesvoeding Mieke Roelants diabetesvoeding Doel Risico s beperken / voorkomen Gezonde voeding Koolhydraten: soorten bronnen (ruilwaarden) vetten lichaamsbeweging Diabetesvoeding: doel Risico s voorkomen
Nadere informatieAanbevolen gebruik Dagelijks één kauwtablet. Geschikt voor kinderen van één tot dertien jaar.
Aanbevolen gebruik Dagelijks één kauwtablet. Geschikt voor kinderen van één tot dertien jaar. Een gezonde levensstijl is belangrijk, evenals een gevarieerde, evenwichtige voeding, waarvoor voedingssupplementen
Nadere informatieHYPOALLERGENIC DIET VOOR DE KAT
HYPOALLERGENIC DIET VOOR DE KAT Bij de behandeling van voedselovergevoeligheid zal uw dierenarts uw kat een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Hypoallergenic Diet is speciaal ontwikkeld voor
Nadere informatieHYPOALLERGENIC DIET VOOR DE HOND
HYPOALLERGENIC DIET VOOR DE HOND Bij de behandeling van voedselovergevoeligheid zal uw dierenarts uw hond een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Hypoallergenic Diet is speciaal ontwikkeld
Nadere informatie