CHIRURGIE. Rondom uw alvleesklieroperatie

Transcriptie

1 CHIRURGIE Rondom uw alvleesklieroperatie

2 Rondom uw alvleesklieroperatie U ondergaat binnenkort een operatie aan uw alvleesklier (de Whippleoperatie). Om u hierop voor te bereiden, willen wij u een indruk geven van de gebeurtenissen rondom deze operatie. De medewerkers van ons ziekenhuis zullen u ook steeds persoonlijk informeren over wat er gaat gebeuren. Dit boekje is een aanvulling op de informatie die u van hen krijgt. We adviseren u dit boekje te lezen voordat u wordt opgenomen. Over specifieke medische zaken vindt u in dit boekje geen informatie. Uw chirurg zal de medische kant van uw operatie met u bespreken. Dit boekje schetst een algemeen beeld. Het kan dus zijn dat het bij u anders zal verlopen. We zorgen ervoor dat de zorg zo goed mogelijk op uw behoeften aansluit. In dit boekje staat veel informatie. Lees het op uw gemak door en aarzel niet de verpleegkundige of arts om uitleg te vragen als iets u niet duidelijk is. De informatie is ook bedoeld voor uw eventuele partner en naasten. Wij hopen dat uw verblijf in het St. Antonius Ziekenhuis zo prettig mogelijk zal verlopen. 1

3 Voor de operatie Opname Een dag voor de operatie of op de dag zelf wordt u in het ziekenhuis opgenomen. Een verpleegkundige maakt u wegwijs op de afdeling. Misschien hebt u nog wensen of vragen over uw opname. U kunt hiervoor terecht bij uw verpleegkundige. Alle medische vragen kunt u aan de afdelingsarts stellen. Wanneer u wordt opgenomen op de operatiedag zelf, dan hebt u hier wat minder tijd voor. Wat neemt u mee? Naast de gebruikelijke dingen, zoals nachtkleding, toiletspullen en pantoffels (zie de brochure Opname in het ziekenhuis ) vragen wij u om ook het volgende mee te nemen: uw medicijnen; eventuele hulpmiddelen, zoals een wandelstok of rollator; Neem verder zo min mogelijk waardevolle spullen mee! Wat gebeurt er verder op de opnamedag? Als u een dag voor de operatie wordt opgenomen, hoeft u niet in bed te liggen. Houd er wel rekening mee dat op deze dag de afdelingsarts of co-assistent bij u langskomen. Als het nodig is, bijvoorbeeld als u hart- of longpatiënt bent, zullen andere specialisten u ook onderzoeken. Misschien zal ook de fysiotherapeut u bezoeken. Verder zult u bij het laboratorium langsgaan om bloed te laten prikken. Als u thuis uw buik nog niet geschoren hebt, zal de verpleegkundige dit voor u doen. Niet eten en drinken Vanaf middernacht voor de operatie mag u niets meer eten. Tot twee uur voor de operatie mag u heldere dranken drinken, zoals thee of koffie zonder melk, water, appelsap en heldere bouillon. Koolzuurhoudende dranken (drank met prik ) kunt u beter niet nemen. Vanaf twee uur voor de operatie mag u ook niets meer drinken. Het komt helaas een enkele keer voor dat de operatie op het laatste moment moet worden uitgesteld vanwege een spoedoperatie. Wij zijn ons ervan bewust dat dit erg vervelend is en we doen ons best om in dat geval zo snel mogelijk een nieuwe operatietijd of - datum aan u door te geven. Privacy Om uw privacy te beschermen, geven wij tijdens uw opname alleen informatie door aan de contactpersonen die u van tevoren aan ons hebt doorgegeven. Vraag de verpleegkundigen of uw arts naar de afdelingsfolder als u hier meer informatie over wilt. 2

4 De dag van de operatie Voor de operatie U kunt zich s morgens gewoon wassen en scheren. Eventuele prothesen (ook kunstgebit), sieraden, make-up en nagellak moet u verwijderen. U krijgt van de verpleegkundige operatiekleren aan. In overleg met de anesthesioloog mag u bepaalde medicijnen met een slokje water innemen. De anesthesioloog is de arts die verantwoordelijk is voor uw verdoving tijdens de operatie. Daarna krijgt u een injectie om de productie van alvleeskliersappen te verminderen. Deze injectie krijgt u ook na de operatie nog een aantal dagen, drie keer per dag. De operatie Vlak voor de operatie brengt de verpleegkundige of vrijwilliger van de vervoersdienst u in uw bed naar de operatieafdeling. U hebt van tevoren al met de anesthesioloog besproken welke vorm van pijnstilling u krijgt. Wanneer u hebt gekozen voor pijnstilling via een ruggenprik, dan krijgt u deze nu toegediend. Deze ruggenprik heet een epiduraalpomp en zorgt ervoor dat u continu en geleidelijk pijnstillers krijgt, ook na de operatie. U gebruikt de epiduraalpomp twee à drie dagen. Daarna krijgt u vervangende medicijnen tegen de pijn. Een operatiemedewerker brengt u naar de operatiekamer. De anesthesioloog brengt u vervolgens onder volledige narcose. Dat betekent dat u helemaal in slaap wordt gebracht en dus niets van de operatie zult meekrijgen. Vervolgens begint de operatie. Eenmaal onder narcose, krijgt u verschillende kunststof slangetjes in uw lichaam: 1. Een infuus in uw arm of hals zorgt ervoor dat uw lichaam voldoende vocht heeft. 2. Een slangetje in uw maag voert het maagsap af, waardoor u minder kans hebt om misselijk te worden na de operatie. De medische term voor zo n slangetje is een maagsonde. 3. Via een slangetje in uw neus krijgt u zuurstof. 4. Een slangetje die de arts via de plasbuis in uw blaas heeft ingebracht, zorgt ervoor dat uw urine vanzelf wegloopt in een zakje. Dit slangetje heet ook wel een urinekatheter. 5. In de buurt van de buikwond brengt de chirurg een of twee slangetjes in waaruit overtollig bloed en wondvocht kunnen weglopen. Deze zogenaamde wonddrains blijven meestal enkele dagen zitten. 6. Een beademingsapparaat neemt uw ademhaling tijdelijk over, via een buisje in uw keel. Van deze slangetjes en het beademingsapparaat merkt u niets, doordat u in een diepe slaap bent. Hoe is de operatie gegaan? U en uw naasten willen waarschijnlijk graag weten hoe de operatie is gegaan. De chirurg die de operatie uitvoert, belt na de ingreep uw contactpersoon om hem of haar hierover in te lichten. Let op: de chirurg belt maar één keer. Laat uw contactpersoon er dus voor zorgen dat hij of zij op het afgesproken telefoonnummer te bereiken is! 3

5 Intensive care Na de operatie blijft u een nachtje op de Intensive Care. Daar wordt u nog enige tijd kunstmatig beademd. U merkt hier niet veel van doordat u in slaap wordt gehouden. Zodra u niet meer beademd hoeft te worden, wordt het buisje verwijderd en vertelt de chirurg u hoe de operatie verlopen is. Er is steeds een verpleegkundige aanwezig die u nauwlettend in de gaten houdt. U krijgt medicijnen tegen de pijn en uw hartslag, bloeddruk en urineproductie worden regelmatig gecontroleerd. Op de Intensive Care gelden andere regels en bezoektijden dan op de gewone verpleegafdeling. Op de verpleegafdeling Chirurgie kunt u vóór de operatie een fotoboek inzien, zodat u en uw familie een beeld kunnen krijgen van de Intensive Care en hoe het daar aan toegaat. Vraag naar de folder over de Intensive Care. Weer op de afdeling Wanneer alles goed gaat, gaat u de dag na de operatie weer terug naar de verpleegafdeling Chirugie. Anders dan op de Intensive Care is hier niet doorlopend een verpleegkundige op uw kamer aanwezig. Met de bel op uw nachtkastje kunt u wel op elk moment om hulp vragen. Op de verpleegafdeling komt de afdelingsarts elke dag bij u langs. Vragen over uw ziekte, behandeling en herstel kunt u dan aan hem stellen. De arts geeft aan wanneer de urinekatheter en de wonddrains kunnen worden verwijderd. De wonddrains blijven zitten totdat er bijna geen wondvocht meer uit wegloopt. Daarna verwijdert de verpleegkundige ze. Het infuus houdt u totdat u voldoende zelf kunt drinken en eten en u geen medicijnen meer nodig hebt die via een infuus moeten worden gegeven. Activiteiten Langzaam kunt u zichzelf steeds meer verzorgen. De verpleegkundige helpt u bij de dingen die u zelf nog niet kunt. Soms komt u even uit uw bed, in de stoel. Dat is belangrijk om complicaties na de operatie te voorkomen (zoals trombose en longontsteking). Elke dag komt de fysiotherapeut bij u langs om ademhalingsoefeningen te doen en uw activiteiten langzaam uit te breiden. Ook dit zal steeds beter gaan. Pijnstilling Via het slangetje in uw rug (de epiduraalpomp) krijgt u continu pijnstillende middelen toegediend. Als u toch nog pijn hebt, kunt u de verpleegkundigen of uw arts om extra pijnstilling vragen. Wij werken met pijnmeting. Daarover ontvangt u een folder tijdens opname. 4

6 Laat het ons weten als u pijn hebt! Wanneer u geen pijn hebt, beweegt en slaapt u beter. Dat kan bijdragen aan een vlotter herstel. Medicijnen Als u thuis medicijnen gebruikte van de huisarts of van de specialist, dan hoort u van de afdelingsarts of u deze na de operatie moet blijven gebruiken. Eten en drinken Wanneer u na de operatie wakker genoeg bent, mag u een paar slokjes water drinken. Als dit goed gaat, mag u dit in de loop van de volgende dagen langzaam uitbreiden naar vloeibare en uiteindelijk normale vaste voeding. Het infuus zorgt ervoor dat u voldoende vocht binnenkrijgt. In het begin zult u de maaltijden in bed opeten. Zodra u langer uit bed kunt blijven, eet u aan tafel. Na de operatie geeft een kleine maaltijd al een vol gevoel. Daarom raden wij u aan om verspreid over de dag meerdere kleine maaltijden te eten. De diëtiste zal u hierover adviseren. Bij haar kunt u terecht met al uw vragen over eten en drinken. Wondverzorging De verpleegkundige verzorgt elke dag uw wond. Twee dagen na de operatie haalt zij het verband van de wond. U mag met de hechtingen douchen. Gebruik geen zeep direct op de wond. Dep de wond na het douchen voorzichtig droog met een schone handdoek. Na gemiddeld acht tot tien dagen verwijdert de verpleegkundige de hechtingen. Soms gebruikt de chirurg oplosbare hechtingen. Die verdwijnen vanzelf en hoeven dus niet te worden verwijderd. De verpleegkundige kan u vertellen welke hechtingen voor uw wond zijn gebruikt. Als u eerder uit het ziekenhuis wordt ontslagen, dan worden de hechtingen op de polikliniek verwijderd. Eventueel verwijdert de huisarts de hechtingen; dat is afhankelijk van wanneer u de controleafspraak hebt op de polikliniek. Uitslag weefselonderzoek Tijdens de operatie verwijdert de chirurg een gedeelte van de alvleesklier en eventueel ook wat weefsel dat eromheen ligt. Deze weefsels worden daarna onderzocht in het laboratorium. Over het algemeen duurt dit onderzoek zeker een week. Wanneer de uitslag tijdens uw opname bekend is, zal de afdelingsarts deze met u en uw familie bespreken. Hiervoor wordt een gesprek gepland. Ook uw eventuele verdere behandeling zal hij dan met u bespreken. Mocht de uitslag van het weefselonderzoek tijdens uw opname nog niet bekend zijn, dan bespreekt uw arts deze tijdens uw bezoek aan de poli met u. 5

7 Begeleiding Een alvleesklieroperatie is ingrijpend. Het is medisch gezien een grote operatie, waar uw lichaam lange tijd van moet herstellen. Ook kunnen u en uw naasten zich bang of onzeker voelen. Aarzel niet om een beroep te doen op de verpleegkundigen, maatschappelijk werker of pastor wanneer u steun nodig hebt. De verpleegkundige brengt u graag in contact met de juiste persoon. Na de operatie Na de operatie kunt u uw dagelijkse activiteiten langzaam maar zeker weer oppakken. Goede eet- en leefgewoonten kunnen de genezing bevorderen. Ook regelmatig rust nemen zal uw herstel ten goede komen. Voordat u met ontslag gaat zullen de arts, de verpleegkundige en de diëtist deze richtlijnen met u doorspreken. Eten en drinken U kunt gewoon de dingen eten die u voor de operatie ook lekker vond. U hoeft dus geen dieet te volgen. Sommige voedingsmiddelen vallen misschien minder goed op dit moment. Iets wat u nu nog niet zo goed verdraagt, kunt u altijd later nog eens proberen. Om een te vol gevoel te vermijden, is het raadzaam kleinere maaltijden te nemen en deze meer te verspreiden over de dag. Eet dus naast drie hoofdmaaltijden drie tot vier tussenmaaltijden. Uw gewicht Uw gewicht zal na uw ontslag uit het ziekenhuis niet onmiddellijk toenemen. Probeer uw huidige gewicht in ieder geval te handhaven. Aankomen lukt vaak niet meteen doordat u misschien minder kunt eten en sneller een vol gevoel hebt. De diëtist bespreekt indien nodig aanvullende adviezen met u voor een dieet met extra energie (calorieën) en eiwit. Wij adviseren u om zich thuis een keer per week te wegen. Mocht u afvallen, neem dan contact op met de diëtist. Ook met vragen over voeding kunt u bij haar terecht. De wond De hechtingen van uw buikwond zijn meestal tijdens de opname al verwijderd, maar soms gebeurt dit op de poli. Dat hangt af van hoe lang u opgenomen bent. De wond geneest voor het grootste gedeelte binnen een dag of tien. De volledige wondgenezing duurt echter zo n zes weken. U hoeft de wond thuis niet speciaal te verzorgen. Er hoeft ook geen verband meer op. U mag met uw wonden gewoon douchen. Ook in bad gaan is toegestaan. Dep de wond na afloop goed droog met een schone handdoek. Wondontsteking In een enkel geval kan de wond ontstoken raken. Dit komt niet vaak voor. Neem contact op met uw huisarts wanneer: de huid rondom de wond rood en warm wordt of gezwollen, of als u toenemende pijn aan de wond hebt, of als er pus uit de wond komt, of als u temperatuurverhoging hebt. Uw huisarts beslist dan of een bezoek aan de poli wenselijk is. 6

8 Lichamelijke inspanning Zwaar lichamelijk werk en tillen zorgen voor extra druk op de wond. Dit moet u de eerste zes weken na de operatie vermijden (in deze periode maximaal vijf kilo tillen). Hevig hoesten of persen is om dezelfde reden niet goed voor de wond. Geef, als u moet hoesten of als u ontlasting hebt, tegendruk door uw hand of een kussentje tegen de wond te duwen. Na zes weken hoeft dit niet meer. Roken heeft een negatief effect op de wondgenezing en veroorzaakt hoestbuien. Daarom kunt u beter de eerste zes weken na de operatie niet roken. Autorijden is geen probleem. Wanneer u zich goed voelt, mag u drie tot vier weken na uw ontslag uit het ziekenhuis weer gaan werken. Wanneer u weer thuis bent, kunt u uw dagelijkse activiteiten geleidelijk uitbreiden tot uw normale niveau. Forceer niets, neem regelmatig rust en let op wat uw lichaam aankan. Bouw op deze manier uw activiteiten regelmatig op. Houd er rekening mee dat het maanden kan duren voordat u zich weer aangesterkt voelt! Seks Er zijn geen medische bezwaren om uw seksuele gewoontes van voor de operatie weer op te pakken. Hierbij geldt hetzelfde als bij de overige lichamelijke inspanningen: luister vooral goed naar de mogelijkheden en behoeften van uw eigen lichaam. Wanneer u vragen hebt op dit gebied, bespreek ze dan met uw huisarts. Er is ook een brochure beschikbaar, getiteld Kanker en seksualiteit. Op de afdeling is deze folder aanwezig, maar u kunt deze ook bij het KWF aanvragen (zie het slot van deze folder). Sport Als u zich voldoende zeker voelt, mag u gelijk na ontslag uit het ziekenhuis weer wandelen en fietsen. Joggen mag u na twee weken weer doen. Zwemmen of de sauna bezoeken mag u weer wanneer de wond geheel genezen is, dus na ongeveer zes weken. Krachtsporten en andere sporten waarbij veel druk op de buik en het wondgebied wordt uitgeoefend moet u de eerste zes weken vermijden. Medicijnen Wanneer u thuis medicijnen moet gebruiken, dan komt voor het ontslag de apothekersassistent van de Antonius apotheek bij u langs om de medicatie voor thuis door te nemen. Zij zorgen ervoor dat u de juiste medicatie mee naar huis krijgt. Als u pijn hebt, kunt u paracetamol nemen; de dosering is 4x daags 1000 mg. Mocht thuis blijken dat u zwaardere pijnstillers nodig hebt dan paracetamol, bespreek dit dan met uw huisarts. Als u twijfelt over het wel of niet innemen van bepaalde medicijnen, bespreek ook dit dan met uw huisarts of met uw specialist tijdens uw bezoek aan de polikliniek. Ondersteuning De diagnose kanker en de operatie die u hebt ondergaan, kunnen diep in uw leven ingrijpen. Dit geldt ook voor de mensen in uw omgeving. U zult zich na thuiskomst op een nieuwe levenssituatie moeten instellen. Het kan gebeuren dat de verwerking van uw ervaringen pas begint als u weer thuis bent. Het delen van uw ervaringen en gevoelens met anderen kan dan raadzaam 7

9 zijn. Ook kan het u helpen om bij dit proces hulp te zoeken bij uw huisarts, uw pastor of bij het maatschappelijk werk. Schroom niet om voor overleg over hulpmogelijkheden te bellen naar het maatschappelijk werker van de afdeling of met de ziekenhuispastor van de afdeling. Meer informatie Patiëntenverenigingen Voor veel aandoeningen bestaan er patiëntenverenigingen. Deze geven nadere voorlichting, kunnen u in contact brengen met lotgenoten en ondernemen soms allerlei activiteiten. Veel verenigingen geven folders, brochures of tijdschriften uit. Voor algemene informatie over de spijsverteringsorganen kunt u terecht bij de Maag- Lever-Darmstichting, T of kijk op Diverse verenigingen bieden ondersteuning aan kankerpatiënten, zowel landelijk als regionaal. Om enkele voorbeelden te noemen: Stichting voor Patiënten met Kanker aan het Spijsverteringskanaal (SPKS): T , of kijk op Stichting Jongeren en Kanker (SJK): T of kijk op Vereniging Ouders, Kinderen en Kanker (VOKK), tel of kijk op Het KWF Het KWF (Koningin Wilhelminafonds) geeft vele brochures uit, zoals bijvoorbeeld Alvleesklierkanker, Leven met kanker, Seksualiteit en kanker en Als je als vader of moeder kanker hebt. Deze brochures kunt u in het ziekenhuis opvragen of zelf bestellen via (KWF-infolijn). Via dit nummer kunt u ook op werkdagen van uur terecht op het telefonisch spreekuur voor hulp en informatie. Ook kunt u via de site een vraag en. Kijk op Overige bronnen Er zijn ook vele boeken verschenen over patiëntenervaringen. U kunt bij de boekhandel of openbare bibliotheek hiernaar zelf op zoek gaan. Enkele titels zijn: Monda Heshusius (red.), Leven met kanker. Een wegwijzer voor patiënten en hun naasten. Baarn, 1995; Peter Gielissen, Deelgenoten. Berichten uit de omgeving van de kankerpatiënt. Den Haag, 1993; Kanker, je staat er niet alleen voor. Openhartige gesprekken tussen lotgenoten op Internet. Utrecht, Via internet kunt u zoeken via of waar veel informatie, verhalen en boektitels te vinden zijn. Informatie over vermoeidheid Hebt u vermoeidheidsklachten door uw aandoening? Hierover zijn de volgende folders beschikbaar: Vermoeidheid bij kanker en Help, ik ben zo moe, verkrijgbaar bij het KWF. 8

10 Het St. Antonius Ziekenhuis biedt ook een programma aan voor patiënten die herstellen van kanker en kampen met vermoeidheid. Informatie hierover vindt u in de folder Kanker en Revalidatie. Deze folder kunt u krijgen via een verpleegkundige, maar is ook te vinden op de site Tot slot In deze folder hebben we geprobeerd op de meest voorkomende vragen een antwoord te geven. Mocht u toch nog informatie nodig hebben over andere zaken of hebt u eenmaal thuis problemen of vragen? Neemt u dan contact op met ons via het algemene telefoonnummer van het ziekenhuis. Wij wensen u een goede thuiskomst en een voorspoedig herstel! 9

11 St. Antonius Ziekenhuis T E patienteninformatie@antoniusziekenhuis.nl Spoedeisende Hulp Chirurgie Locaties en bezoekadressen Ziekenhuizen St. Antonius Ziekenhuis Utrecht Soestwetering 1, Utrecht (Leidsche Rijn) Poliklinieken St. Antonius Polikliniek Utrecht Overvecht Neckardreef 6, Utrecht St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein Koekoekslaan 1, Nieuwegein St. Antonius Polikliniek Houten Hofspoor 2, Houten St. Antonius Spatadercentrum Utrecht-De Meern Van Lawick van Pabstlaan 12, De Meern 10

12 Meer weten? Ga naar Dit is een uitgave van St. Antonius Ziekenhuis CHI 32/12-08