DRAAIBOEK COMMUNITY-GERICHT WERKEN

Transcriptie

1 DRAAIBOEK COMMUNITY-GERICHT WERKEN DEEL 3: Methodieken MENTALE ONDERSTEUNING DIRECT EN DICHTBIJ

2 Voor u ligt deel 3, de methodieken behorende bij deel 1 van het Draaiboek Community Gericht Werken. Deel 1 van het draaiboek is te bestellen via de website of beschikbaar als download. Tevens is er nog deel 2, de checklists. Deze vindt u ook op de website. Wij wensen u veel succes en plezier bij het Community gericht werken. Maaike Welfing Jaap te Velde Indigo Service Organisatie 2

3 Methodiek 1: IN DE GEMEENSCHAP WERKEN Gemeenschappen worden versterkt wanneer diversiteit door organisaties gestimuleerd en ondersteund wordt. Vaak worden burgers in een marginale positie niet herkend/ erkend als inwoners die bijdragen aan hun gemeenschap. Voorbeeldproject: Positief gestemd, wijkgericht project model. Indigo in Gelderland (Indigo Gelderland) ontwikkelde het project Positief Gestemd. Het is een depressiepreventie project dat plaatsvindt in het voortgezet onderwijs. Het project is gericht op het voorkomen van somberheidklachten en vroeg signalering van somberheid bij jongeren. Scholen herkenden soms wel signalen maar wisten niet goed welke wegen te behandelen. In sommige gevallen waren docenten voornamelijk gericht op het leren en hadden weinig oog voor de psychosociale ontwikkeling van de leerlingen. De school wordt gezien als eigen community. De jongeren zelf, docenten, professionals, maatschappelijk werk, verzuimambtenaar, directie en bestuur op school maken deel uit van deze specifieke gemeenschap die ieder hun eigen aandeel kunnen hebben bij preventie en vroegsignalering. Er werd aangesloten bij hun behoeften, maar ook de mogelijkheden die zij hebben als netwerk, vertrouwen, betrokkenheid en contact met de jongeren etc. Het project startte naar aanleiding van een signaal van de GGD: 17% van de jongeren kampt met depressieve klachten. Speerpunt voor het project werd: psychische problematiek bij jongeren aanpakken door vanuit verschillende invalshoeken in en rond school ondersteuning te bieden: > Centraal staan preventieve training voor jongeren > Workshop deskundigheidsbevordering voor docenten > Informatie markt en ouderavond In middels zijn er 9 scholen aangesloten bij de activiteiten van Positief Gestemd. 3

4 TABEL 1: IN DE GEMEENSCHAP WERKEN Oriëntatiefase Initiatiefvoorstel Planningsfase Projectplan Uitvoeringsfase Voortgangs - rapportage Slotfase Slotrapportage/ eindproducten Beschrijving signaal of vraag en motivatie om oriëntatie te doen: > Beschrijving problematiek/ kwestie/ situatie > Definiëring gemeenschap Nadere analyse: Taxatie probleem, determinanten, oplossing en voorwaarden: > Analyse op basis van individuele problematiek > Signalen uit de eerste lijn > Signalen uit focusgroepen > Epidemiologische gegevens > Draagvlakinventarisatie Type project: > Spreekuurmodel > Geïntegreerd 1e lijnsmodel > Wijkgericht projectmodel > Public health planningmodel Probleemidentificatie & verkennen van oplossingsalternatieven: > Optimale hulpverlening > Terugdringen van klachten en ziektelast > Optimale toegankelijkheid van kennis en zorg Scan relevante partners: > Stakeholdersanalyse Wat levert een project op voor de toekomst; hoe wordt het geïmplementeerd in de toekomst? > Bestaande structuren/ > Implementatie bestaande interventies Keuze van doel: > Individuele behandel/ preventie doelen > behandel/ preventie - doelen vanuit integrale aanpak > doelen t.a.v. gemeenschappelijke vraag Keuze van middelen en opstellen projectplan: > Invoeren bestaande kortdurende interventies > Interventies gericht op individuen > Interventie gericht op individu in groepsverband > Deskundigheidsbevordering Keuze en testen van de oplossing; Keuze interventievorm of aanpak om te komen tot een geëigende interventie: evidence-based; Partner keuze en formele organisatie-/ teamopbouw; intern en extern: > passieve participatie doelgroep > consultatieve participatie doelgroep > inspraak lokale organisaties Keuze rol: > spreekuurhouder > trainer > projectleider > uitvoerder > adviseur Uitvoering volgens plan: Realiseren van de oplossing: > resultaatgericht Team/ organisatie onderhoud: > werving en behandeling > netwerk Afronden en beslissen over vervolg: > Eventueel swot-analyse > Individuele cliëntmonitor Evaluatie en follow up; Af/ombouw relaties. 4

5 Methodiek 2: MET DE GEMEENSCHAP WERKEN Gemeenschappen worden versterkt wanneer diversiteit door organisaties gestimuleerd en ondersteund wordt. Vaak worden burgers in een marginale positie niet herkend/ erkend als inwoners die bijdragen aan hun gemeenschap. Voorbeeldproject: Soep met liefde, Context Rijnmond Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat allochtone doelgroep in verhouding meer psychische lijden, maar minder gebruik maken van ggz-faciliteiten dan de autochtone bevolking in Nederland. Dat geldt in grotere mate voor specifieke subgroepen van de allochtone bevolking, zoals voor Allochtone vrouwen. Soep met liefde richt zich op het verbeteren van de kwaliteit en toegankelijkheid van interventies voor deze doelgroep. Door met de doelgroep samen te werken wordt inzicht verkregen in de specifieke succes en faalfactoren die een rol spelen bij deze vrouwen. De samenwerking met vrouwen komt tot stand door middel van focusgroepen waarin de projectmedewerkers met vrouwen uit de doekgroep in gesprek zijn over zowel de inhoud als de organisatie van interventies. Op deze manier worden de interventies aangepast en toegankelijk gemaakt. Inhoud wordt aangepast aan cultuurspecifieke opvattingen en kaders. Door vrouwen te betrekken bij werving wordt er contact gelegd met vrouwen die voor de professionals onbereikbaar bleven. Geestelijke gezondheid gaar als thema op deze manier leven binnen de gemeenschap. Er ontstaan over en weer nieuwe inzichten en een spin-off van netwerken. In de tweede fase van het project gaan vrouwen die hebben deelgenomen aan interventies zelf als ambassadrice de gemeenschap in en worden zelf trainer. Zo wordt bijgedragen aan community-development en empowerment van de gemeenschap. Participatie is het sleutelwoord. 5

6 TABEL 2: MET DE GEMEENSCHAP WERKEN Oriëntatiefase Initiatiefvoorstel Planningsfase Projectplan Uitvoeringsfase Voortgangs - rapportage Slotfase Slotrapportage/ eindproducten Beschrijving signaal of vraag en motivatie om oriëntatie te doen: > Beschrijving problematiek/ kwestie > Definiëring betreffende gemeenschap Nadere analyse: Taxatie probleem, determinanten, oplossing en voorwaarden: > Signalen uit focusgroepen > Signalen vanuit buurtplatform > Signalen uit de eerste lijn > Epidemiologische gegevens > Draagvlakbepaling > Monitoringsytemen > gestructureerde zelfanalyse Type project: > Public health planningmodel > Communities that care-model > Empowermentmodel Probleemidentificatie & verkennen van oplossingsalternatieven: > Terugdringen van klachten en ziektelast > Optimale toegankelijkheid van kennis en zorg > Community empowerment Keuze van doel: > doelen t.a.v. gemeenschappelijke vraag > integrale aanpak voor ggz in brede zin op langere termijn > vergroten community awareness > Community development m.b.t. ggz Keuze van middelen en opstellen projectplan: > Invoeren interventiemix > Interventies gericht op vergroten awareness > Deskundigheidsbevordering > Interventies gericht op sociale condities > Opbouw in interventies op langere termijn Keuze en testen van de oplossing: > Logic modelling > Scenario-schrijven > Doelgroep betrokken bij besluit over interventie > Doelgroep actief in testen oplossing Keuze interventievorm of aanpak om te komen tot een geëigende interventie: evidence-based; Uitvoering volgens plan; Realiseren van de oplossing: > resultaatbeschrijven > procesgericht Team/ organisatie onderhoud: > werving en behandeling > netwerk > overdragen aan gemeenschap > consultatiefunctie vastleggen > doelgroep in projecteam > doelgroep in uitvoering > klankbordgroep Afronden en beslissen over vervolg: > individuele cliëntmonitor > community monitor > Swot-analayse > EKI Evaluatie en follow up; Af/ombouw relaties. 6 Scan relevante partners: > Stakeholdersanalyse > Inventarisatie sleutelfiguren Zie volgende pagina Zie volgende pagina

7 Wat levert een project op voor de toekomst; hoe wordt het geïmplementeerd in de toekomst? > Bestaande structuren/ > Regie en onderhoud > Ontwikkeling nieuwe interventies op maat > Implementaties bestaande interventies Partner keuze en formele organisatie-/teamopbouw; intern en extern: > interactieve participatie doelgroep > consultatieve participatie doelgroep > zelfmobilisatie doelgroep > inspraak/ afstemming lokale organisaties > professionals zijn ter ondersteuning van proces Keuze rol: > spreekuurhouder > facilitator > trainer > pleitbezorger > projectleider > programma ontwikkelaar > uitvoerder > adviseur 7

8 Methodiek 3: VOOR DE GEMEENSCHAP WERKEN TABEL 3: VOOR DE COMMUNITY WERKEN Oriëntatiefase Initiatiefvoorstel Beschrijving signaal of vraag en motivatie om oriëntatie te doen: > Beschrijving Situatie > Definiëring gemeenschap Nadere analyse: Taxatie probleem, determinanten, oplossing en voorwaarden: > Signalen uit de eerste lijn > Signalen uit focusgroepen > Epidemiologische gegevens > Draagvlakinventarisatie > SWOT-analyse van zorg en Type project: > Integraal netwerkproject Probleemidentificatie & verkennen van oplossingsalternatieven: > Optimale toegankelijkheid van kennis en zorg Scan relevante partners: > Stakeholdersanalyse > Intersectoraal Wat levert een project op voor de toekomst; hoe wordt het geïmplementeerd in de toekomst? > Bestaande structuren/ > Implementatie bestaande interventies Planningsfase Projectplan Keuze van doel: > Opbouw structuur lokale > Doelen t.a.v. gemeenschappelijke vraag > kwaliteit van samenwerking > Toegankelijkheid van interventies en > Verhogen awareness m.b.t. specifieke problematiek > Gericht op mentaal vermogen en welbevinden Keuze van middelen en opstellen projectplan: > Deskundigheidsbevordering > Overlegstructuur > Uniforme werkwijze Keuze en testen van de oplossing; Keuze interventievorm of aanpak om te komen tot een geëigende interventie: evidence-based; Partner keuze en formele organisatie-/teamopbouw; intern en extern; > consultatieve participatie doelgroep > inspraak lokale organisaties Uitvoeringsfase Voortgangs - rapportage Uitvoering volgens plan; Realiseren van de oplossing: > resultaatbeschrijven > procesgericht Team/ organisatie onderhoud: > netwerk Slotfase Slotrapportage/ eindproducten Afronden en beslissen over vervolg: > Eventueel swot-analyse > Individuele cliëntmonitor > Cliënttevredenheid Evaluatie en follow up; Af/ombouw relaties. 8 Keuze rol: > projectleider > uitvoerder > adviseur > pleitbezorger > regisseur

9 TABEL 4: Overzicht schriftelijke vastlegging projectfasen Iedere projectfase wordt afgerond met een op schrift vastgelegde rapportage van de bevindingen in deze fase Oriëntatiefase Initiatiefvoorstel Planningsfase Projectplan Uitvoeringsfase Voortgangs - rapportage Slotfase Slotrapportage/ eindproducten Leidt tot volgende producten: 1. Startnotitie (verslag van de oriëntatiefase, 1 a 2 A4): > Quickscan > Wie is initiatiefnemer? > Wie is opdrachtgever? > Wie is projecteigenaar? > Om welk type project gaat het? 2. Evaluatierapport van de oriëntatiefase; 3. Rapportage aan de opdrachtgever; 4. Evt. Subsidies/offertes/ BESPREKEN IN BUREAUOVERLEG / MT Leidt tot volgende producten: 1. Projectplan: > Voorblad > Inleiding > DDI (doelstelling, resultaten, doelgroep, interventies) > Projectfasering > Projectorganisatie > Capaciteitsbegroting (tijd, menskracht, middelen) > Evaluatie 2. Gedetailleerde planning en begroting qua tijd, menskracht en middelen: > Wie zijn de projectmedewerkers? > Hoeveel uur besteden zij waaraan. > Wat zijn de kosten hiervan? 3. Werkplannen: > Vergaderplan > Activiteitenplan (met waarnodig pretest ) > Communicatie/ pr plan Leidt tot volgende producten: 1. Voortgangsrapportage: (verslagen, notulen, facturen, urenregistratie) 2. Evaluatierapport van de uitvoeringsfase; 3. Rapportage aan de opdrachtgever m.b.t. uitvoeringsfase: vraag feedback en eventuele bijstelling plannen 4 Informeren en checken waardering ketenpartners; (privacy en klachtafhandeling) Leidt tot volgende producten: 1. Project-resultaten: > draaiboeken > folders > rapporten 2. Stukken en materiaal m.b.t. slot; 3. Eindevaluatierapport; monitor / effectevaluatie 4. Stukken m.b.t. overdracht en implementatie; 5. Oplevering: acceptatie door opdrachtgever en afrekening. 9 Zie volgende pagina

10 4. PVA monitor eisen en financiële verantwoording; GO/ NO-GO m.b.t. doorgaan naar planningsfase Opnemen in documentbeheer en revisielijst secretariaat. 5. Contractafspraken; Hierin frequentie voortgangsrapportages 6. Evaluatierapport van de planningsfase; Rapportage aan de opdrachtgever GO/ NO-GO m.b.t. doorgaan naar uitvoeringsfase idem GO/ NO-GO m.b.t. doorgaan naar slot 10

11 METHODIEKEN BEHORENDE BIJ DRAAIBOEK 11 INDIGO IS EEN LANDELIJK SAMENWERKINGSVERBAND VAN VERSCHILLENDE GGZ-INSTELLINGEN: ALTRECHT (UTRECHT), EMERGIS (ZEELAND), GGZ DRENTHE (DRENTHE), GGZ Breburg (Brabant) GGZ CENTRAAL (VELUWE), PARNASSIA BAVO GROEP (NOORD- EN ZUID-HOLLAND), PRO PERSONA (GELDERLAND). Wilt u weten wat Indigo voor u kan betekenen. Neem gerust contact op met een Indigo vestiging bij u in de buurt, of met de Service Organisatie. MENTALE ONDERSTEUNING DIRECT EN DICHTBIJ