Activiteitenplan 2017 handicap + studie. [Subtitel]

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Activiteitenplan 2017 handicap + studie. [Subtitel]"

Transcriptie

1 Activiteitenplan 2017 handicap + studie [Subtitel]

2 Colofon Titel Activiteitenplan 2017 handicap + studie Auteur Marian de Groot Versie 1 Datum september 2016 Project h + s ([Projectnummer]) Stichting CINOP Postbus BP s-hertogenbosch Tel: CINOP 2016 Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, op welke andere wijze dan ook, zonder vooraf schriftelijke toestemming van de uitgever.

3 Inhoudsopgave Samenvatting Informatiefunctie Projecten op prioritaire thema's Beeldvorming Kwaliteitszorg Instroom Toetsing en examinering Netwerk voorlopers Kwaliteit docenten Internationale samenwerking (LINK) VN-verdrag Expertise onderhouden en ontsluiten Regionale bijeenkomsten, studiedagen en open huis Netwerken en Adviesraad Management en organisatie I

4 Samenvatting Expertisecentrum handicap + studie stimuleert dat jongeren met een functiebeperking succesvol kunnen studeren in een opleiding van hun keuze in het hoger onderwijs. Handicap + studie streeft naar inclusief hoger onderwijs, waaraan zoveel mogelijk verschillende studenten kunnen meedoen en waarin bijzondere aanpassingen steeds minder nodig zijn. Ministerie OCW subsidieert handicap + studie om hoger onderwijsinstellingen te ondersteunen op het gebied van studeren met een functiebeperking. Dit activiteitenplan geeft een overzicht van de activiteiten, die handicap + studie in 2017 wil uitvoeren. In het plan onderscheiden we zes soorten activiteiten: 1 Informatiefunctie In het kader van haar informatiefunctie zal handicap + studie informatie verzamelen en ontsluiten. Deze informatie wordt ter beschikking gesteld via de website en de maandelijkse digitale Nieuwsflits. Via de infolijn kunnen onderwijsprofessionals terecht met hun vragen over studeren met een beperking. 2 Prioritaire thema s Handicap + studie onderscheidt een aantal thema s die in het kader van studeren met een beperking van belang zijn: toegankelijkheid (fysiek en digitaal), deskundigheid, leerroutes, waarborgen kwaliteit, toetsing en examinering (de zogenoemde Maatstafthema s), beeldvorming, internationale samenwerking, wet- en regelgeving, dyslexie en dyscalculie, ASS en ADHD, studeren met psychische klachten, instroom, stage en werk, studentenparticipatie en inclusie (Universal Design for Learning, VNverdrag). De volgende thema s zullen in 2017 in projectverband extra aandacht krijgen: beeldvorming, kwaliteitszorg, instroom, toetsing en examinering, kwaliteit docenten, internationale samenwerking en de implementatie van het VN-verdrag. De keuze voor deze thema s is tot stand gekomen op basis van peilingen onder de contactpersonen van handicap + studie en studenten binnen het hoger onderwijs. 3 Expertise onderhouden en netwerken Als expertisecentrum moet handicap + studie zorgen dat de aanwezige expertise upto-date blijft. De adviseurs onderhouden ieder op hun eigen aandachtsgebieden kennis door het lezen van literatuur, het bijhouden van recente beleidsontwikkelingen en het bijwonen van nationale en internationale conferenties. De adviseurs signaleren beleidsontwikkelingen, die impact hebben op het studeren met een functiebeperking en delen deze signalen binnen het netwerk. Waar nodig lobbyen ze hiervoor ook. Om het onderwerp studeren met een functiebeperking goed te kunnen agenderen en informatie en kennis te delen en verwerven onderhoudt handicap + studie netwerkcontacten met relevante actoren in het onderwijs, op het snijvlak van onderwijs en zorg en onderwijs en werk. 4 Regiobijeenkomsten, studiedagen en open huis Regiobijeenkomsten, studiedagen en het open huis worden gebruikt voor de disseminatie van de opbrengsten (producten, good practices) van de activiteiten beschreven onder 2. en 3. Activiteitenplan 2017 handicap + studie 1

5 Ook resultaten en producten van andere door handicap + studie uitgevoerde projecten worden via deze bijeenkomsten onder de aandacht gebracht. 5 Adviesraad en Beschermvrouwe De Adviesraad komt in 2017 tweemaal bijeen. Met de leden wordt stil gestaan bij de visie en strategie van handicap + studie en de wijze waarop studeren met een beperking hoger op de agenda van de hoger onderwijsinstellingen kan komen en de vraag hoe de arbeidsmarktpositie van studenten met een beperking verbeterd kan worden. 6 Management en organisatie Aan de medewerkers van handicap + studie wordt leiding gegeven door de directeur. De directeur zorgt voor het opstellen, uitvoeren en evalueren van het activiteitenplan en onderhoudt hierover contact met OCW. Zij draagt er met de medewerkers zorg voor dat handicap + studie als professionele organisatie werkt en optreedt in het veld. De administrateur zorgt voor een transparante financiële administratie en stelt samen met de directeur de begroting, jaarrekening en tussenrapportages op. Activiteitenplan 2017 handicap + studie 2

6 1 Informatiefunctie Handicap + studie ontsluit informatie en kennis over studeren met een beperking in het hoger onderwijs voor onderwijsinstellingen en (aankomend) studenten met een beperking. De kennis wordt verzameld op basis van (internationaal) onderzoek en good practices, ervaringen en praktijkkennis uit de instellingen. Op basis van deze informatie wordt een positief en realistisch beeld van studeren met een beperking gegeven en verspreid. Activiteiten Bijhouden websites, nieuwsbrieven, magazines en andere informatie over hoger onderwijs, studeren met een functiebeperking. Verspreiden van kennis en informatie via bovengenoemde kanalen. Input verzamelen over activiteiten van expertisecentrum handicap+ studie en relevante ontwikkelingen en deze via de nieuwsflits en website verspreiden. De informatie over studeren met een functiebeperking op de website per hogeschool en universiteit kan door de hoger onderwijs instellingen zelf aangepast en geactualiseerd worden; Jaarlijks worden contactpersonen van de hoger onderwijsinstellingen hieraan herinnerd. De website wordt aangepast aan de eisen van toegankelijkheid van de Webrichtlijnen 2.0. Onderliggende kengetallen De website wordt wekelijks ge-update en wordt jaarlijks getoetst op toegankelijkheid door Stichting Accessibility. De nieuwsflits wordt 12x per jaar naar ongeveer 1000 unieke adressen gestuurd. De infolijn is vijf dagen per week bereikbaar voor vragen van onderwijsprofessionals. Vragen worden binnen 3 werkdagen beantwoord. De vragen worden in een database vastgelegd. Veel gestelde vragen staan met antwoorden op de website. Er wordt wekelijks via Twitter en Facebook gecommuniceerd over relevante ontwikkelingen en/of activiteiten door Expertisecentrum handicap + studie. Doelen Onderwijsprofessionals informeren over de activiteiten van handicap + studie via diverse middelen waaronder een ook voor mensen met leesproblemen toegankelijke website. Zichtbaarheid van handicap + studie vergroten. Kennis ontsluiten en verspreiden over diverse aspecten van studeren met een functiebeperking in het hoger onderwijs. Resultaten Professionals en (aankomend) studenten (en hun ouders) in het hoger onderwijs krijgen via de website, de Nieuwsflits, Facebook en Twitter up-to-date kennis en informatie over studeren met een functiebeperking in het hoger onderwijs. Activiteitenplan 2017 handicap + studie 3

7 Nieuwe producten (handreikingen, dossiers, checklists) zijn via de website te downloaden. Via de infolijn kunnen onderwijsprofessionals bij handicap + studie terecht voor vragen over studeren met een functiebeperking. Studenten en hun ouders worden waar mogelijk doorverwezen naar de onderwijsinstelling, in1school of Ouders en Onderwijs Onderwijsprofessionals worden via de website, Nieuwsflits en Twitter op de hoogte gehouden van en betrokken bij de activiteiten van handicap + studie. De website van handicap + studie voldoet aan de Webrichtlijnen 2. Producten Handicap + studie heeft diverse producten ontwikkeld. Reeds ontwikkelde producten, die nog actueel zijn en waar grote vraag naar is, worden herdrukt in een nieuwe oplage. Voorbeelden: factsheet Studeren met een beperking in het hoger onderwijs; handreiking Studeren met psychische klachten; brochure Toetsen, niet minder maar anders en kaarten Stage en werk voor studenten, onderwijsinstellingen en werkgevers. Activiteitenplan 2017 handicap + studie 4

8 2 Projecten op prioritaire thema's De volgende thema s zullen in 2017 in projectverband extra aandacht krijgen: beeldvorming, kwaliteitszorg, instroom, toetsing en examinering, kwaliteit docenten, internationale samenwerking en de implementatie van het VN-verdrag. De keuze voor deze thema s is tot stand gekomen op basis van peilingen onder de contactpersonen van handicap + studie binnen het hoger onderwijs en signalen van studenten. 2.1 Beeldvorming De aard van de activiteit is het bij elkaar brengen, zichtbaar en beschikbaar maken van blogs en vlogs over inclusief hoger onderwijs. Handicap + studie brengt deze verhalen bij elkaar om de ervaringen van studenten en medewerkers die zich al sterk maken voor inclusief onderwijs gebundeld zichtbaar te maken en het onderwerp studeren met een beperking eraan te verbinden. Dit doet het team van handicap + studie samen met studenten en medewerkers die al zelf bloggen/vloggen. De aanpak is in co-creatie dus ligt van te voren nog niet helemaal vast. Op de online community worden in 2017 blogs/vlogs zichtbaar van 10 studenten en 5 medewerkers. Zij bloggen/vloggen over 6 verschillende thema s per jaar, in maandelijkse frequentie. De online community is bereikbaar en oproepbaar via de website van handicap + studie. Doel is de persoonlijke beleving en verhalen van studenten met een functiebeperking in beeld en woord te bundelen zodat zij gemakkelijker gedeeld en gevonden kunnen worden. Daarmee wordt een bijdrage geleverd aan reële en positieve beeldvorming van studenten met een functiebeperking. Deze activiteit levert de volgende resultaten op: Een online community van blogs en vlogs van minimaal 10 studenten en 5 medewerkers die verhalen vertellen over hoe zij inclusief onderwijs beleven. Online community is direct toegankelijk vanuit de website van handicap + studie. Tijdens het project is samen met studenten bedacht hoe de community het beste werkt en wordt gedeeld. Deze aanpak wordt klaargezet voor Kwaliteitszorg Op instellings- en opleidingsniveau is niet altijd voldoende duidelijk aan welke eisen ten aanzien van het beleid met betrekking tot studeren met een functiebeperking voldaan moet worden. Handicap + studie heeft tot nu toe onvoldoende contact met medewerkers Kwaliteitszorg van hoger onderwijsinstellingen (zowel centraal als decentraal). Deze medewerkers zouden gebaat zijn bij richtlijnen en eventueel beleidsondersteuning door handicap + studie. Leden van visitatiepanels zijn door gebrek aan kennis over de problematiek rond studeren met een functiebeperking vaak niet in staat om de juiste vragen te stellen aan beleidsmakers, docenten en studenten. Zij kunnen het instrument gebruiken in de voorbereiding op en de uitvoering van visitaties. Activiteitenplan 2017 handicap + studie 5

9 De Raad van Advies van handicap + studie heeft aangegeven dat er behoefte is aan een dergelijk instrument. Studeren met een functiebeperking zal ook in het vernieuwde accreditatiestelsel onderdeel zijn van de beoordelingskaders. Op basis van de beoordelingskaders ITK en (nieuwe) opleiding van de NVAO, het Referentiemodel van de commissie Maatstaf en de Beleidsscan van handicap + studie wordt een instrument ontwikkeld voor medewerkers Kwaliteitszorg van hoger onderwijsinstellingen en leden van visitatiepanels van de NVAO. Medewerkers Kwaliteitszorg kunnen dit instrument gebruiken in de voorbereiding op de ITK of een opleidingsaccreditatie. Leden van visitatiepanels kunnen het instrument gebruiken in de voorbereiding op en de uitvoering van visitaties. Handicap + studie ontwikkelt een concept-instrument, dat voor feedback wordt voorgelegd aan medewerkers Kwaliteitszorg van twee hoger onderwijsinstellingen en aan medewerkers van de NVAO. Doel is om een instrument te ontwikkelen ten behoeve van medewerkers Kwaliteitszorg van hoger onderwijsinstellingen en leden van visitatiepanels NVAO. Dit deelproject kent de volgende resultaten: Een handzaam instrument, dat zowel gebruikt kan worden door medewerkers Kwaliteitszorg (in de voorbereiding op de ITK of een opleidingsaccreditatie), als door leden van visitatiepanels (in de voorbereiding op en de uitvoering van visitaties). Het instrument is goedgekeurd door medewerkers Kwaliteitszorg van twee hoger onderwijs- instellingen en door de NVAO. Het instrument is landelijk verspreid in het Hoger Onderwijs, de NVAO stelt het ter beschikking aan de leden van visitatiepanels. Via diverse communicatiekanalen is aandacht geschonken aan het ontwikkelde instrument. 2.3 Instroom Expertisecentrum handicap + studie ontwikkelt een brochure voor decanen en zorgcoördinatoren vo om aspirant-studenten met een functiebeperking beter te kunnen begeleiden bij de overgang vo - ho. Aanleiding Vraag van decaan uit het vo: Hebben jullie een informatiedocument voor aankomend studenten met een functiebeperking over wat te verwachten van een (intake)gesprek bij een hoopleiding? Gesprek VO-raad en NVS-NVL over instroom: Decanen vo hebben weinig kennis over deze specifieke doelgroep. Het zou goed zijn als ze hier meer vanaf zouden weten. Vanuit ho bestaat geen protocol voor intake met studenten met een functiebeperking, dit is student- en instellingsafhankelijk. Door goede voorbereiding in het vo, kan de student met een functiebeperking het gesprek in de ho-instelling beter voeren. Veel studenten met een functiebeperking vallen uit in de eerste fase van de opleiding, het vinden van de juiste personen en voorzieningen is cruciaal. Activiteitenplan 2017 handicap + studie 6

10 Veel studenten met een functiebeperking twijfelen/hebben angst om in het hoger onderwijs het gesprek over benodigde aanpassingen aan te gaan. Goede voorlichting kan hen helpen die drempel over te gaan ( het is daar ook normaal ). Aanpak Gesprek met studenten met een beperking over wat nodig is aan info/begeleiding/ vanuit het vo om goed te kunnen starten. Gesprek met decanenverenigingen waar behoefte aan is qua informatie. Digitale vragenlijst decanen vo om info op te halen waaraan zij behoefte hebben, indien verspreidingskanaal beschikbaar is via verenigingen. Ontwikkelen eerste opzet brochure inclusief praatdocument decaan aspirant-student met een functiebeperking. Voorleggen eerste opzet brochure aan studenten met een functiebeperking, studentendecanen en vo-decanen. Definitief maken brochure. Verspreiden kennis via bijeenkomsten decanenverenigingen/lica Workshop congres/conferentie om info te verspreiden Probleemstelling Studenten met een functiebeperking zijn onvoldoende voorbereid om te gaan studeren en te verwoorden wat zij daarvoor nodig hebben. Decanen en zorgcoördinatoren uit het vo hebben onvoldoende kennis van de (on)mogelijkheden in het ho om aspirant-studenten met een functiebeperking goed voor te bereiden. Doel Betere aansluiting vo - ho voor studenten met een functiebeperking door goede voorlichting. Resultaat Brochure /Informatie voor decanen vo en zorgcoördinatoren vo over studeren met een functiebeperking in het ho. Met daarin handvatten en tools om aspirant-studenten met een functiebeperking beter voor te bereiden op de overgang vo - ho. 2.4 Toetsing en examinering Samen met 5 examencommissies wordt een procedure ontwikkeld voor het monitoren van individuele aanvragen voor aangepaste examinering en voorzieningen en deze omzetten naar beleid. Aanleiding Invoering VN Verdrag, waarbij van onderwijsinstellingen pro-actief beleid verwacht wordt om de toegankelijkheid te vergroten. Hiermee dus ook de toegankelijkheid van toetsing en examinering. Het VN verdrag gaat uit van inclusief onderwijs en stimuleert de verschuiving van een medisch model naar een sociaal model. Activiteitenplan 2017 handicap + studie 7

11 Project 2016: cases in beeld gebracht en voorgelegd aan diverse examencommissies. De beoordeling bleek erg subjectief te zijn en individueel bepaald, i.p.v. te berusten op beleid. Examencommissies zijn veel tijd kwijt met het behandelen van individuele aanvragen. Examencommissies nemen informatie over individuele aanvragen op in hun jaarverslagen. Het is onduidelijk wat met deze informatie gebeurt. Probleemstelling Examencommissies beschikken niet over een adequaat instrument om te beoordelen of voorzieningen nodig zijn. Examencommissies monitoren onvoldoende de toegankelijkheid van examens (o.b.v. aanvragen) op opleidings- of instellingsniveau. Doel Instrument ontwikkelen voor het beoordelen van individuele aanvragen voor examencommissies. Procedure ontwikkelen voor het monitoren van de toegankelijkheid van toetsen en examens en komen tot beleidsvoorstellen. Resultaat Instrument voor het beoordelen van individuele aanvragen van aanpassingen bij toetsing en examinering. Beschreven procedure voor examencommissies voor het monitoren van de toegankelijkheid van toetsen en examens en komen tot beleidsvoorstellen. 5 examencommissies hebben volgens de ontwikkelde procedure de individuele aanvragen van collegejaar geanalyseerd en hebben beleidsvoorstellen geformuleerd. Het ontwikkelde instrument en de ontwikkelde procedure zijn verspreid onder de hoger onderwijsinstellingen via de nieuwsbrief en website van handicap + studie. Daarnaast worden ze, indien mogelijk, verspreid via netwerken van examencommissies. 2.5 Netwerk voorlopers Binnen het hoger onderwijs zijn er grote verschillen tussen de instellingen in de mate waarin het beleid studeren met een beperking is uitgewerkt en geïmplementeerd. Handicap + studie wil hier op inspelen door een netwerk te starten voor contactpersonen van instellingen, die voorlopen. Handicap + studie ontwikkelt in overleg met een aantal contactpersonen een opzet voor dit netwerk. Vervolgens worden deelnemers geworven. Gestreefd wordt naar een groep van 8 deelnemers. Driemaal per jaar vindt in het midden van het land een bijeenkomst plaats. Tijdens de bijeenkomst staat een thema/vraagstuk centraal, dat voor deelnemers actueel is. Handicap + studie nodigt sprekers uit en zorgt voor een structuur die de deelnemers de gelegenheid geeft met elkaar de diepte in te gaan. Activiteitenplan 2017 handicap + studie 8

12 Doel Instellingen, die voorlopen op het gebied van beleid studeren met een beperking een platform bieden om inspiratie en kennis op te doen en uit te wisselen gericht op het verder vorm geven van beleid en implementatie studeren met een beperking. Resultaat Zes instellingen binnen het hoger onderwijs nemen deel aan 3 netwerkbijeenkomsten. Deelnemers hebben handvatten gekregen om hun beleid studeren met een beperking verder te ontwikkelen en implementeren. 2.6 Kwaliteit docenten Aanleiding Handicap + studie ontwikkelde in 2016 een handreiking voor docenten met tips voor het verzorgen van toegankelijk en inclusief onderwijs. Tevens biedt handicap + studie sinds 2016 een online module aan over toegankelijk hoger onderwijs voor docenten in het WO en HBO. Daarnaast richt handicap + studie zich steeds duidelijker op flexibel onderwijs, waar Universal Design for Learning een handreiking voor is. Ook 21e eeuwse vaardigheden spelen hierbij een rol. De Raad van Advies van handicap + studie bevestigt dat docenten een essentiële rol vervullen als het gaat om het verzorgen van eigentijds, inclusief en toegankelijk onderwijs. Goed docentschap is een cruciale factor voor uitdagend en inspirerend onderwijs. Minister Bussemaker stimuleert docenten om het onderwijs te verbeteren. Handicap + studie wil dat docenten meer gebruik maken van het aanbod van h + s: deelnemen aan trainingen, producten gebruiken en als projectpartner deelnemen in projecten. Probleemstelling Docenten zijn de aanjagers voor veranderingen in het onderwijs, zoals flexibel, toegankelijk en toekomstbestendig onderwijs. Bovendien spelen zij een belangrijke rol in de talentontwikkeling en Bildung van studenten en hun studiesucces. Handicap + studie bereikt deze doelgroep nog te weinig. Doel In 2017 minimaal 200 docenten bereiken via onze activiteiten, zoals trainingen, projecten en deskundigheidsbevordering op de instellingen en tijdens bijeenkomsten van docenten zelf. Projectresultaat Minimaal 75 (a.s.) docenten hebben deelgenomen aan trainingen, studiemiddagen en regiobijeenkomsten van handicap + studie. De activiteiten en informatie van handicap + studie, die bij uitstek geschikt zijn voor docenten, zijn gemakkelijk vindbaar en als zodanig herkenbaar via de website en in de Nieuwsflits van handicap + studie. Activiteitenplan 2017 handicap + studie 9

13 Er is een infographic verspreid over de rol van docenten als het over eigentijds, toegankelijk en inclusief onderwijs gaat. Handicap + studie levert een bijdrage aan minimaal 1 congres voor (a.s.) docenten over toegankelijk onderwijs en bereikt daarmee minimaal 100 docenten. Handicap + studie heeft 2 keer een e-zine gestuurd over dit onderwerp aan minimaal 200 docenten. Het aanbod van handicap + studie wordt gedeeld via minimaal 5 docentenkanalen en via de lerarenopleidingen en onderwijsacademies van universiteiten en hogescholen. 2.7 Internationale samenwerking (LINK) Handicap + studie neemt deel aan het internationale netwerk LINK, waarin België (SIHO), Ierland (AHEAD), Slovenië (DSIS), Zweden (Stockholm University & Lund University), Verenigd Koninkrijk (NADP) en Noorwegen (Universell) participeren. Aangesloten hoger onderwijsinstellingen, professionals en studenten werken samen om expertise over inclusief onderwijs uit te wisselen en waar mogelijk beschikbaar te maken voor het Nederlandse hoger onderwijs. Actuele thema s binnen dit netwerk en in het Nederlandse hoger onderwijs zijn: Online trainingsaanbod voor onderwijsprofessionals. Studeren met psychische problematiek. Studeren in het buitenland. Cijfers (overal stijging van aantallen studenten met een beperking geconstateerd). Universal Design for Learning en flexibel onderwijs. Doel Samenwerken met de partners van het LINK Network om expertise en ervaringen uit te wisselen over inclusief onderwijs en deze beschikbaar te maken voor het Nederlandse hoger onderwijs. Projectresultaat Bijdrage aan conferentie LINK netwerk Dublin in maart Bijdragen aan LINK meeting, najaar Contact onderhouden met partners via Skype. Eerste voorbereidingen treffen voor LINK conferentie 2018 in Nederland. Antwoord op vraag of handicap + studie binnen het LINK netwerk in aanmerking komt voor staff exchange. Uitwisseling van concrete producten en ontwikkelingen, bijvoorbeeld de student toolkit uit Ierland (UDL). Vertaling van de buitenlandse tools naar de Nederlandse situatie en ze beschikbaar maken voor het Hoger Onderwijs. Activiteitenplan 2017 handicap + studie 10

14 2.8 VN-verdrag Aanleiding Het onlangs door Nederland geratificeerde VN-verdrag inzake de Rechten van Personen met een Handicap (IVRPH). In 2016 heeft handicap + studie een project uitgevoerd waarbij de hoger onderwijsinstellingen geïnformeerd zijn over de inhoud en de consequenties van het IVRPH met betrekking tot het hoger onderwijs. De lidstaten, waaronder de Nederlandse overheid, zijn verantwoordelijk voor een goede implementatie van het verdrag. Hoger onderwijsinstellingen hebben een eigen verplichting om het verdrag uit te voeren. Het College voor de Rechten van de Mens is momenteel bezig met het opstellen van indicatoren om de monitor van 2018 uit te voeren. Onderwijsinstellingen ondernemen acties om het onderwijs toegankelijker te maken, soms op instellingsniveau en soms op individueel niveau. Door samen op te trekken kunnen krachten worden gebundeld. Voor de ratificatie van het IVRPH lag de focus ten aanzien van hoger onderwijsinstellingen op de Wet Gelijke Behandeling ten aanzien van het realiseren van voorzieningen voor studenten met een functiebeperking. Deze wet richt zich op individuele aanpassingen voor - in dit geval - studenten. Het IVRPH richt zich daarentegen op de verplichtingen van de Staten: verplichtingen van alle instellingen met publieke verantwoordelijkheid, zoals universiteiten en hogescholen. Het gaat hierbij om een algemene verplichting om toegankelijk onderwijs te garanderen (zie o.a. art. 9 en 24). Bij de ratificatie heeft de Tweede Kamer een amendement aangenomen waarbij wordt voorgeschreven dat de geadresseerden van de WGBH/CZ mede zorg moeten dragen voor algemene toegankelijkheid voor personen met een handicap of chronische ziekte. Deze verplichting wordt nu uitgewerkt in een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) en moet per in werking treden. Bovengenoemde ontwikkelingen vereisen een actieve inzet van hoger onderwijsinstellingen om het verdrag te implementeren. Er moet sprake zijn van proactief beleid om de toegankelijkheid te vergroten. In 2018 voert het College voor de Rechten van de Mens een monitor uit waar de toegankelijkheid van het onderwijs onderdeel van uitmaakt. Doel Het hoger onderwijs gaat een actieve rol spelen in het implementeren van het IVRPH waarbij het onderwijs toegankelijker wordt voor alle studenten en specifiek voor studenten met een functiebeperking. Projectresultaat Er is door minimaal vijf hoger onderwijsinstellingen een intentieverklaring getekend waarin gezamenlijke doelstellingen zijn opgenomen voor de implementatie van het IVRPH. De gezamenlijke doelstellingen gaan over het vergroten van de toegankelijkheid en monitoren van de toegankelijkheid en de inspanningen die de hoger onderwijsinstellingen verrichten om deze doelstellingen te behalen. Activiteitenplan 2017 handicap + studie 11

15 Er komt een aparte pagina op de website van handicap + studie over het project en het IVRPH. Handicap + studie verspreidt informatie over het onderwerp via de nieuwsbrief, website en via contacten om andere instellingen te informeren en te bewegen zich aan te sluiten bij de gezamenlijke doelstellingen. Activiteitenplan 2017 handicap + studie 12

16 3 Expertise onderhouden en ontsluiten De adviseurs van handicap + studie hebben expertise in huis op diverse aandachtsgebieden. Deze aandachtsgebieden zijn: toegankelijkheid (fysiek en digitaal) deskundigheid leerroutes waarborgen kwaliteit toetsing en examinering wet- en regelgeving dyslexie en dyscalculie ASS en adhd studeren met psychische klachten instroom stage en werk studentenparticipatie inclusie, Universal Design for Learning (VN-verdrag) Iedere consultant van handicap + studie onderhoudt zijn of haar kennis op een aantal onderwerpen door het lezen van literatuur, het bijhouden van recente beleidsontwikkelingen en door het bijwonen van conferenties. De consultants signaleren beleidsontwikkelingen die impact hebben op het studeren met een functiebeperking en delen deze signalen binnen het netwerk van handicap + studie. Waar nodig lobbyen zij hiervoor ook. Doel Onderhouden, ontsluiten en verspreiden van expertise op het gebied van studeren met een functiebeperking in het hoger onderwijs. Resultaat Via de website, de Nieuwsflits en bijeenkomsten van handicap + studie is actuele kennis en informatie over studeren met een beperking beschikbaar. Op studiedagen, bijeenkomsten, trainingen en congressen presenteert en deelt handicap + studie kennis en informatie over studeren met een beperking. Deze kennis wordt tevens vastgelegd in minimaal vier nieuwe producten. Deze worden digitaal ter beschikking gesteld en kunnen op aanvraag geprint worden. Handicap + studie zal in samenwerking met betrokkenen de resultaten van de activiteiten en projecten onder de aandacht brengen op regionale bijeenkomsten. Bij paragraaf 2 en 3 in dit activiteitenplan zijn de activiteiten op een aantal thema s beschreven. De regionale bijeenkomsten en studiedagen worden gebruikt voor de disseminatie van de opbrengsten (producten en good practices) van deze activiteiten en projecten. Ook producten uit andere door handicap + studie uitgevoerde (niet door OCW bekostigde) projecten worden via deze bijeenkomsten onder de aandacht gebracht. Activiteitenplan 2017 handicap + studie 13

17 4 Regionale bijeenkomsten, studiedagen en open huis In 2017 worden drie maal drie regionale bijeenkomsten georganiseerd. Deze bijeenkomsten vinden op hogescholen en universiteiten plaats. Handicap + studie is verantwoordelijk voor de organisatie en programmering. De keuze van de thema s wordt afgestemd met studentendecanen van universiteiten (verenigd in LBS-CSH) en hogescholen (verenigd in LOS-HBO). Ook organiseert handicap + studie twee landelijke studiedagen over nader te bepalen thema s. In december 2017 houdt handicap + studie Open Huis. Tijdens het open huis worden de resultaten van de in 2017 uitgevoerde projecten kort gepresenteerd en kunnen deelnemers met elkaar uitwisselen hoe ze deze kunnen gebruiken binnen hun eigen instelling. Activiteiten Thema s vaststellen in overleg met LBS-CSH en Expertgroep studeren met een beperking van LOShbo. Ruimtes regelen bij HBO- en WO-instellingen in het land Inhoudelijk voorbereiden state of the art van de thema s. Goede voorbeelden uit het land erbij betrekken (presentatie praktijkvoorbeelden). Studentenparticipatie (hoe ervaren studenten met een beperking de problematiek rond dit thema) Presentatie van de opbrengsten van de projecten Kengetallen Gemiddeld minimaal 25 deelnemers per regiobijeenkomst (totaal 225 deelnemers) en 60 deelnemers bij het Open Huis. Doel Kennis en good practices over verschillende relevante thema s verspreiden. Professionals in hoger onderwijs informeren, een kader bieden voor het uitwisselen van ervaringen en hun deskundigheid bevorderen. Resultaten In drie regio s elk drie bijeenkomsten organiseren (totaal 9) over steeds een of meerdere thema s. Twee landelijke studiedagen over nader te bepalen thema s. Open Huis in december voor alle netwerkcontacten uit het hoger onderwijs. Activiteitenplan 2017 handicap + studie 14

18 5 Netwerken en Adviesraad Netwerken opbouwen en onderhouden is van groot belang om studeren met een functiebeperking goed te agenderen en om informatie en kennis te delen en te verwerven. Daarom wil handicap + studie in 2017 contact onderhouden met relevante partners in hoger onderwijs, op het snijvlak onderwijs-zorg en onderwijs-arbeidsmarkt en met haar internationale partnerorganisaties (LINK-netwerk) en specifiek met de Belgische partner SIHO (delen van Nederlandstalige informatie). Zo zorgen medewerkers van handicap + studie dat ze goed geïnformeerd zijn over relevante ontwikkelingen. Ze kunnen de opgedane kennis en informatie verspreiden en een gewaardeerd gesprekspartner zijn in verschillende netwerken en voor intermediaire organisaties. Concreet onderhoudt handicap + studie contacten met: LOShbo en LBS-CSH (studentendecanen), LSVb en ISO (studenten), LVSA (studieadviseurs), LICA (aansluitingsnetwerken), VSNU en Vereniging Hogescholen, NVAO (accreditatie), Ieder(in) en aangesloten verenigingen (die belangen van mensen met een functiebeperking behartigen), College Rechten van de Mens, UWV, DSiN (Disability Studies in Nederland), relevante lectoraten, SIHO, LINK Network (internationaal netwerk van studeren met een beperking in het hoger onderwijs), MBO-Raad en Platform Passend Onderwijs MBO, VOraad, in1school, Ouders en Onderwijs, Stichting Accessibility, SURF, grote werkgevers, gespecialiseerde bemiddelingsbureaus. De Adviesraad komt in 2017 tweemaal bijeen. De agenda wordt opgesteld in overleg tussen de directeur en de bestuurder van handicap + studie. In ieder geval zal aandacht besteed worden aan visie en strategie van handicap + studie, de wijze waarop studeren met een functiebeperking hoger op de agenda van de instellingen kan komen en de vraag hoe de arbeidsmarktpositie van studenten met een functiebeperking verbeterd kan worden. De Adviesraad bestaat uit: De heer Frank van der Duyn Schouten, oud rector magnificus Vrije Universiteit en Universiteit Tilburg. De heer Paul van Maanen, voorzitter CvB ROC Midden-Nederland. De heer Jan-Willem Meinsma, lid CvB Hogeschool Windesheim. De heer Paul Zevenbergen, bestuurslid NVAO. Mevrouw Kitty Oirbons, voorzitter stuurgroep Passend Onderwijs MBO, CvB Rijn IJssel. H.K.H. Prinses Laurentien is beschermvrouwe van handicap + studie. In overleg wordt jaarlijks bepaald op welke wijze prinses Laurentien aan die rol invulling kan geven. Doel netwerken: agenderen relevante thema s op het gebied van studeren met een beperking; lobbyen; samenwerken en afstemmen; kennis delen. Activiteitenplan 2017 handicap + studie 15

19 Doel adviesraad: draagvlak op bestuurlijk niveau en ambassadeursfunctie; feedback en inspiratie voor nieuwe initiatieven en beleid. Activiteitenplan 2017 handicap + studie 16

20 6 Management en organisatie Aan de medewerkers van handicap + studie wordt leiding gegeven door de directeur in samenwerking met een van de senior-adviseurs. De directeur zorgt voor het opstellen, uitvoeren en evalueren van het activiteitenplan en onderhoudt hierover contact met OCW. Zij draagt er met de medewerkers zorg voor dat handicap + studie als professionele organisatie werkt en optreedt in het veld. Met medewerkers wordt 2- tot 3-wekelijks in teamverband overlegd voor afstemming en planning van werkzaamheden. Met medewerkers wordt individueel tweemaandelijks voortgangsoverleg gevoerd over de voortgang van werkzaamheden en de eigen professionele ontwikkeling. Jaarlijks vindt een beoordelingsgesprek plaats. De directeur onderhoudt netwerkcontacten met relevante actoren in en om het hoger onderwijs en op het snijvlak van onderwijs en zorg en onderwijs en arbeidsmarkt. De administrateur zorgt voor een transparante financiële administratie en stelt samen met de directeur de begroting, jaarrekening en tussenrapportages op. Doel Ervoor zorgen dat handicap + studie als expertisecentrum professioneel werkt en door OCW, hoger onderwijs en koepels gewaardeerd wordt. Agenderen van studeren met een beperking. Resultaten door het veld gedragen activiteitenplan; activiteitenplan wordt goed uitgevoerd; financieel in control, financiële verantwoording goed en op tijd. Activiteitenplan 2017 handicap + studie 17

Activiteitenplan 2018 handicap + studie

Activiteitenplan 2018 handicap + studie Activiteitenplan 2018 handicap + studie Colofon Titel Activiteitenplan 2018 handicap + studie Auteur Marian de Groot Versie 1 Datum 19-9-2017 Project Expertisecentrum handicap + studie Stichting CINOP

Nadere informatie

Expertisecentrum handicap + studie ondersteunt hogescholen en universiteiten bij het toegankelijk maken van onderwijs voor studenten met een

Expertisecentrum handicap + studie ondersteunt hogescholen en universiteiten bij het toegankelijk maken van onderwijs voor studenten met een Expertisecentrum handicap + studie ondersteunt hogescholen en universiteiten bij het toegankelijk maken van onderwijs voor studenten met een functiebeperking. In deze folder leest u wat Expertisecentrum

Nadere informatie

Stichting prof. dr. G.C. Heringa-Fonds. Activiteitenoverzicht 2015

Stichting prof. dr. G.C. Heringa-Fonds. Activiteitenoverzicht 2015 Stichting prof. dr. G.C. Heringa-Fonds Activiteitenoverzicht 2015 Colofon Titel Activiteitenoverzicht 2015 Stichting prof. dr. G.C. Heringa-Fonds Auteur Patricia Defesche, Marian de Groot Expertisecentrum

Nadere informatie

Activiteitenplan 2016. Expertisecentrum handicap + studie

Activiteitenplan 2016. Expertisecentrum handicap + studie Activiteitenplan 2016 Expertisecentrum handicap + studie Colofon Titel Activiteitenplan 2016 Expertisecentrum handicap + studie Auteur Team h + s Datum 25 februari 2016 Versie 1.2 Expertisecentrum handicap

Nadere informatie

Inclusief en toegankelijk onderwijs voor studenten met een functiebeperking

Inclusief en toegankelijk onderwijs voor studenten met een functiebeperking Inclusief en toegankelijk onderwijs voor studenten met een functiebeperking SOP 2-daagse Diversiteit en inclusiviteit in het hoger onderwijs, 30 juni 2017 Even voorstellen Expertisecentrum handicap + studie

Nadere informatie

Succesvolle overgang van vo naar ho. voor leerlingen met een specifieke ondersteuningsbehoefte

Succesvolle overgang van vo naar ho. voor leerlingen met een specifieke ondersteuningsbehoefte Succesvolle overgang van vo naar ho voor leerlingen met een specifieke ondersteuningsbehoefte Programma + Welkom + Aanleiding - Ervaringen - Cijfers + Handreiking + Dialoog Aanleiding Ervaringen en cijfers

Nadere informatie

Concept Activiteitenplan 2015

Concept Activiteitenplan 2015 Concept Activiteitenplan 2015 Titel Activiteitenplan 2015 Auteur Team H + S Versie 1.2 Datum November 2014 Projectnummer Expertisecentrum handicap + studie Postbus 1585 5200 BP s-hertogenbosch Tel: 073-6800783

Nadere informatie

Professionaliseringsaanbod

Professionaliseringsaanbod 6 sept Studeren met dyslexie en dyscalculie Studeren met dyslexie of dyscalculie: wat is het, wat doet het en hoe worden studenten met dyslexie of dyscalculie belemmerd in hun studie? Welke oplossingen

Nadere informatie

Jaarverslag Expertisecentrum handicap + studie

Jaarverslag Expertisecentrum handicap + studie Jaarverslag 2017 Expertisecentrum handicap + studie Colofon Titel Jaarverslag 2017 Expertisecentrum handicap + studie Auteur Patricia Defesche, Marian de Groot Versie 1.0 Datum Maart 2018 Expertisecentrum

Nadere informatie

Stichting prof. dr. J.W. Van Belkum-Fonds. Activiteitenoverzicht 2015

Stichting prof. dr. J.W. Van Belkum-Fonds. Activiteitenoverzicht 2015 Stichting prof. dr. J.W. Van Belkum-Fonds Activiteitenoverzicht 2015 Colofon Titel Activiteitenoverzicht 2015 Stichting prof. dr. J.W. Van Belkum-Fonds Auteur Patricia Defesche, Marian de Groot Expertisecentrum

Nadere informatie

Jaarverslag Expertisecentrum handicap + studie (onderdeel van CINOP)

Jaarverslag Expertisecentrum handicap + studie (onderdeel van CINOP) Jaarverslag 2018 Expertisecentrum handicap + studie (onderdeel van CINOP) Colofon Titel Jaarverslag 2018 Expertisecentrum handicap + studie (onderdeel van CINOP) Auteurs Patricia Defesche, Marian de Groot

Nadere informatie

PROTOCOL STUDEREN MET EEN FUNCTIEBEPERKING AAN DE UNIVERSITEIT LEIDEN

PROTOCOL STUDEREN MET EEN FUNCTIEBEPERKING AAN DE UNIVERSITEIT LEIDEN PROTOCOL STUDEREN MET EEN FUNCTIEBEPERKING AAN DE UNIVERSITEIT LEIDEN Preambule Dit protocol is bedoeld om duidelijkheid te bieden over de mogelijkheden van het studeren met een functiebeperking binnen

Nadere informatie

Activiteitenplan 2014

Activiteitenplan 2014 Activiteitenplan 2014 Naam rapport Activiteitenplan 2014 Datum December 2013 Versie 1.3 Opdrachtnemer Contactpersoon Opsteller plan van aanpak Handicap + studie Drs. M.A. de Groot Drs. M.A. de Groot Expertisecentrum

Nadere informatie

Jaarverslag Expertisecentrum handicap + studie

Jaarverslag Expertisecentrum handicap + studie Jaarverslag 2016 Expertisecentrum handicap + studie Colofon Titel Jaarverslag 2016 Expertisecentrum handicap + studie Auteur Patricia Defesche, Marian de Groot Versie 1.0 Datum Februari 2017 Expertisecentrum

Nadere informatie

Wat heb je (nodig)? Zijn officiële diagnoses vereist voor het toekennen van voorzieningen?

Wat heb je (nodig)? Zijn officiële diagnoses vereist voor het toekennen van voorzieningen? Wat heb je (nodig)? Zijn officiële diagnoses vereist voor het toekennen van voorzieningen? 1 Intro Om aanspraak te kunnen maken op aanpassingen dient de student in het hoger onderwijs nu nog vrijwel altijd

Nadere informatie

De transformatie van handicap + studie. Een externe evaluatie. Evelien Sombekke Jeroen Winkels

De transformatie van handicap + studie. Een externe evaluatie. Evelien Sombekke Jeroen Winkels De transformatie van handicap + studie Een externe evaluatie Evelien Sombekke Jeroen Winkels Projectnummer: 34001847 Opdrachtgever: Ministerie van OCW 2015 ITS, Radboud Universiteit Behoudens de in of

Nadere informatie

Toetsen, niet minder maar anders

Toetsen, niet minder maar anders Toetsen, niet minder maar anders Tips voor een soepel proces van aanvraag Toelichting Begrippen Handicap + studie heeft deze tool ontworpen als aanvulling op het Referentiemodel Toetsing niet Het proces

Nadere informatie

Studentenwelzijn opdracht handicap + studie. 29 januari Utrecht

Studentenwelzijn opdracht handicap + studie. 29 januari Utrecht Studentenwelzijn opdracht handicap + studie 29 januari 2019 - Utrecht Aandacht voor studentenwelzijn (1) + Signalen studenten(bonden) + RVS-rapport Recept voor maatschappelijk probleem 2017 + Onderzoek

Nadere informatie

Klik om de stijl te bewerken. Studie en psyche. Studiemiddag Ervaringswijzer 20 januari 2015 Sietske Sportel handicap + studie

Klik om de stijl te bewerken. Studie en psyche. Studiemiddag Ervaringswijzer 20 januari 2015 Sietske Sportel handicap + studie Klik om de stijl te bewerken Studie en psyche Studiemiddag Ervaringswijzer 20 januari 2015 Sietske Sportel handicap + studie Klik om de stijl te bewerken uit het hoger onderwijs Rollen 2014/2015 Klik om

Nadere informatie

Regiobijeenkomst: Instroom en privacy. Studeren met een functiebeperking

Regiobijeenkomst: Instroom en privacy. Studeren met een functiebeperking Regiobijeenkomst: Instroom en privacy Studeren met een functiebeperking Doelstellingen + Instroom voor studenten met een functiebeperking versterken + Kennis delen over cijfers en ontwikkelingen op het

Nadere informatie

Stichting prof. dr. J.W. Van Belkum-Fonds. Activiteitenoverzicht 2016

Stichting prof. dr. J.W. Van Belkum-Fonds. Activiteitenoverzicht 2016 Stichting prof. dr. J.W. Van Belkum-Fonds Activiteitenoverzicht 2016 Colofon Titel Activiteitenoverzicht 2016 Stichting prof. dr. J.W. Van Belkum-Fonds Auteur Patricia Defesche, Marian de Groot Expertisecentrum

Nadere informatie

Klik om de stijl te bewerken. Een voldoende halen, of laten zien wat je kan? Welkom! conferentie Versterking examencommissies.

Klik om de stijl te bewerken. Een voldoende halen, of laten zien wat je kan? Welkom! conferentie Versterking examencommissies. Klik om de stijl te bewerken Een voldoende halen, of laten zien wat je kan? Welkom! conferentie Versterking examencommissies 9 maart 2016 VSNU Klik om de stijl te (even bewerken voorstellen) Lex Jansen

Nadere informatie

Toetsing en examinering voor studenten met een functiebeperking: wat zijn de mogelijkheden? Examencongres, 23 november 2017

Toetsing en examinering voor studenten met een functiebeperking: wat zijn de mogelijkheden? Examencongres, 23 november 2017 Toetsing en examinering voor studenten met een functiebeperking: wat zijn de mogelijkheden? Examencongres, 23 november 2017 Programma + Welkom en introductie + Jouw toekomstvisie: hoe toetsen we over vijf

Nadere informatie

Instroom en studiekeuze

Instroom en studiekeuze Studeren met een functiebeperking Instroom en studiekeuze December 2012 Expertisecentrum handicap + studie Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 1. Inleiding... 2 2. Cijfers... 3 2.1. Uitval... 3 2.2. Aanvraag

Nadere informatie

Stichting prof. dr. G.C. Heringa-Fonds. Activiteitenoverzicht 2016

Stichting prof. dr. G.C. Heringa-Fonds. Activiteitenoverzicht 2016 Stichting prof. dr. G.C. Heringa-Fonds Activiteitenoverzicht 2016 Colofon Titel Activiteitenoverzicht 2016 Stichting prof. dr. G.C. Heringa-Fonds Auteur Patricia Defesche, Marian de Groot Expertisecentrum

Nadere informatie

Welkom. Wat komt er terecht van de aanbevelingen (inmiddels accreditatie-eisen) van de Commissie Maatstaf? Nationale Dyslexie Conferentie 2013

Welkom. Wat komt er terecht van de aanbevelingen (inmiddels accreditatie-eisen) van de Commissie Maatstaf? Nationale Dyslexie Conferentie 2013 Welkom Wat komt er terecht van de aanbevelingen (inmiddels accreditatie-eisen) van de Commissie Maatstaf? Nationale Dyslexie Conferentie 2013 Expertisecentrum handicap + studie Lex Jansen www.handicap-studie.nl

Nadere informatie

Accreditatiestelsel 3.0

Accreditatiestelsel 3.0 Accreditatiestelsel 3.0 Paul Zevenbergen Bestuurslid NVAO NNK, 14 april 2016 Vandaag Uitgangspunten Korte toelichting Geest accreditatiestelsel Opzet instellingsbeoordeling Opzet opleidingsbeoordeling

Nadere informatie

Naar een inclusiever hoger onderwijs. Gezamenlijke Ambitie Studentenwelzijn

Naar een inclusiever hoger onderwijs. Gezamenlijke Ambitie Studentenwelzijn Naar een inclusiever hoger onderwijs Gezamenlijke Ambitie Studentenwelzijn 1 Preambule In het hoger onderwijs is aandacht voor studentenwelzijn. Hogescholen en universiteiten bieden (financiële) ondersteuning.

Nadere informatie

Het Studiesuccescentrum Koersen op succes 2015-2016

Het Studiesuccescentrum Koersen op succes 2015-2016 Ik wil succesvol studeren! Het Studiesuccescentrum saxion.nl/succesvolstuderen saxion.nl/studysuccessfully Het Studiesuccescentrum (SSC) coacht, ondersteunt en verbindt zodat de student zo succesvol mogelijk

Nadere informatie

Kwaliteitszorg gewaarborgd

Kwaliteitszorg gewaarborgd Kwaliteitszorg gewaarborgd Maatstafthema Waarborgen voor kwaliteit en continuïteit Congres handicap + studie 8 dec. 2014 Schrijf svp op het naambordje: uw naam uw onderwijsinstelling de functie of rol

Nadere informatie

Beleidsplan 2015-2017

Beleidsplan 2015-2017 Beleidsplan 2015-2017 Colofon Titel Beleidsplan 2015-2017 Auteur Marian de Groot Versie 1.0 Datum September 2014 Expertisecentrum handicap + studie Postbus 1585 5200 BP s-hertogenbosch Tel: 073-6800783

Nadere informatie

Klik om de stijl te bewerken. Wat heb je (nodig)? Wel of geen diagnose vereist? Studiemiddag 1 oktober 2015 VU Amsterdam

Klik om de stijl te bewerken. Wat heb je (nodig)? Wel of geen diagnose vereist? Studiemiddag 1 oktober 2015 VU Amsterdam Klik om de stijl te bewerken Wat heb je (nodig)? Wel of geen diagnose vereist? Studiemiddag 1 oktober 2015 VU Amsterdam Klik de stijl te bewerken Introductie op het thema. Marian de Groot, directeur handicap

Nadere informatie

Themanieuwsbrief VN-verdrag en hoger onderwijs

Themanieuwsbrief VN-verdrag en hoger onderwijs Themanieuwsbrief VN-verdrag en hoger onderwijs Op 5 mei 2011 organiseerde het SIHO een ontmoetingsdag rond het VN-verdrag voor gelijke rechten voor personen met een beperking. Het VN-verdrag inspireert.

Nadere informatie

Samen inclusief hoger onderwijs realiseren. Beleidsplan

Samen inclusief hoger onderwijs realiseren. Beleidsplan Samen inclusief hoger onderwijs realiseren Beleidsplan 2017-2019 Goedgekeurd door de stuurgroep dd. 20.03.2017 Voorwoord Het Steunpunt Inclusief Hoger Onderwijs (SIHO) zet met zijn beleidsplan samen inclusief

Nadere informatie

WIE VOERT DE REGIE? STUDENT OF INSTELLING?

WIE VOERT DE REGIE? STUDENT OF INSTELLING? WIE VOERT DE REGIE? STUDENT OF INSTELLING? handicap + studie Linda Nieuwenhuijsen Nationale dyslexie conferentie 2010 13 oktober 2010 WIE IS VERANTWOORDELIJK? STUDENT, INSTELLING OF OVERHEID? handicap

Nadere informatie

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen 3 Voorwoord Goed onderwijs is een belangrijke voorwaarde voor jonge mensen om uiteindelijk een betekenisvolle en passende plek in de maatschappij te krijgen. Voor studenten met een autismespectrumstoornis

Nadere informatie

Planmatig werken aan de toegankelijkheid van toetsing en examinering

Planmatig werken aan de toegankelijkheid van toetsing en examinering Planmatig werken aan de toegankelijkheid van toetsing en examinering Hoger onderwijsinstellingen beschikken over adequaat beleid om de visie op de kwaliteit van het onderwijs te realiseren. Onderdeel van

Nadere informatie

Klik om de stijl te bewerken WELKOM

Klik om de stijl te bewerken WELKOM Klik om de stijl te bewerken WELKOM Klik om de stijl bewerken Eline Thijssen Consultant handicap Eline.thijssen@handicap-studie.nl 06-23580724 www.handicap-studie.nl Over Klik om handicap de stijl te bewerken

Nadere informatie

BELEID STUDEREN MET EEN FUNCTIEBEPERKING LEZING DISABILITY STUDIES 1 OKTOBER 2015

BELEID STUDEREN MET EEN FUNCTIEBEPERKING LEZING DISABILITY STUDIES 1 OKTOBER 2015 BELEID STUDEREN MET EEN FUNCTIEBEPERKING LEZING DISABILITY STUDIES 1 OKTOBER 2015 2 Nationale Dyslexie Conferentie 3 april 2013 PROGRAMMA Introductie Het VU-beleid functiebeperking Monitoring: a) Aanleiding

Nadere informatie

Verslag studenten+ bijeenkomst 2 april Utrecht

Verslag studenten+ bijeenkomst 2 april Utrecht Verslag studenten+ bijeenkomst 2 april Utrecht Aanwezige organisaties/studenten+ Ieder(in) Handicap + studie LSVb ISO Signo Ergo Sum Platform Onbeperkt Studeren (Universiteit Utrecht) SOLGU Student Disability

Nadere informatie

Projectplan Monitor bevordering arbeidsparticipatie (2009-2012)

Projectplan Monitor bevordering arbeidsparticipatie (2009-2012) -1- Projectplan Monitor bevordering arbeidsparticipatie (2009-2012) 1 Aanleiding voor het project Arbeidsparticipatie is een belangrijk onderwerp voor mensen met een chronische ziekte of functiebeperking

Nadere informatie

Slim beleggen Studeren met een functiebeperking: van beleid tot implementatie

Slim beleggen Studeren met een functiebeperking: van beleid tot implementatie Slim beleggen Studeren met een functiebeperking: van beleid tot implementatie Slim beleggen is niet eenvoudig! Hoe krijg je studeren met een functiebeperking hoger op de beleidsagenda van de onderwijsinstelling?

Nadere informatie

Communicatieplan FICE NL

Communicatieplan FICE NL Communicatieplan FICE NL In dit communicatieplan wordt voor verschillende doelgroepen de doelen, middelen en communicatiemomenten besproken. In de communicatie zijn de volgende doelgroepen te onderscheiden:

Nadere informatie

Nieuwe aanvragers Erasmus+ mbo

Nieuwe aanvragers Erasmus+ mbo Nieuwe aanvragers Erasmus+ mbo Donderdag 15 november 2018 Marieke Denissen Marloes Hogervorst Wat zijn jullie behoeften? Welke vragen hebben jullie voorafgaand aan de presentatie? Wie heeft er al eerder

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Postbus EA..DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Postbus EA..DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Hoger Onderwijs en Studiefinanciering Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375

Nadere informatie

Jaarverslag Expertisecentrum handicap + studie

Jaarverslag Expertisecentrum handicap + studie Jaarverslag 2015 Expertisecentrum handicap + studie Colofon Titel Jaarverslag 2015. Expertisecentrum handicap + studie Auteur Patricia Defesche, Marian de Groot Versie 1.0 Datum Maart 2016 Expertisecentrum

Nadere informatie

Betekenis geven aan data. expertworkshop

Betekenis geven aan data. expertworkshop Betekenis geven aan data expertworkshop , Wie staat er voor u? Judith Jansen Beleidsadviseur handicap + studie judith.jansen@handicap-studie.nl 06-54675612 , Wat komt er aan bod? Effect cijfers voor handicap

Nadere informatie

Jaarplan Vereniging Bouw- en Woningtoezicht Nederland

Jaarplan Vereniging Bouw- en Woningtoezicht Nederland Jaarplan 2018 Vereniging Bouw- en Woningtoezicht Nederland Mei 2018 1 Jaarplan 2018 van de Vereniging Bouw- en Woningtoezicht Nederland 1 Inleiding We hebben ook dit jaar weer gekozen voor een beknopt

Nadere informatie

Planmatig werken aan de toegankelijkheid van toetsing en examinering

Planmatig werken aan de toegankelijkheid van toetsing en examinering Planmatig werken aan de toegankelijkheid van toetsing en examinering Hoger onderwijsinstellingen beschikken over adequaat beleid om de visie op de kwaliteit van het onderwijs te realiseren. Onderdeel van

Nadere informatie

STUDEREN MET EEN FUNCTIEBEPERKING Onderzoek naar het effect van de Instellingstoets Kwaliteitszorg

STUDEREN MET EEN FUNCTIEBEPERKING Onderzoek naar het effect van de Instellingstoets Kwaliteitszorg STUDEREN MET EEN FUNCTIEBEPERKING Onderzoek naar het effect van de Instellingstoets Kwaliteitszorg Analyse van de rapporten Instellingstoets Kwaliteitszorg gepubliceerd op de website van de NVAO dd. 4

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG.. Datum 25 oktober 2018 Profileringsfonds hoger onderwijs

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG.. Datum 25 oktober 2018 Profileringsfonds hoger onderwijs >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG.. Hoger Onderwijs en Studiefinanciering Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375

Nadere informatie

Regelgeving studeren met een beperking in het Hoger Onderwijs

Regelgeving studeren met een beperking in het Hoger Onderwijs Regelgeving studeren met een beperking in het Hoger Onderwijs Bronnen: Nel Hofmeester Ontwikkel je eigen leerstijl bijeenkomst 4 Expertisecentrum handicap + studie Regeringsbeleid leren/studeren met een

Nadere informatie

Activiteitenplan 2013

Activiteitenplan 2013 Activiteitenplan 2013 Naam rapport Activiteitenplan 2013 Datum 29 november 2012 Versie 1.0 Opdrachtnemer Contactpersoon Opsteller plan van aanpak Handicap+studie Drs. M. de Groot Drs. M. de Groot Expertisecentrum

Nadere informatie

(Studie)loopbaanadviseur

(Studie)loopbaanadviseur (Studie)loopbaanadviseur Doel Voorlichten, adviseren, begeleiden, testen en trainen van studenten omtrent (studie)loopbaankeuzes, alsmede waarborgen van de volledigheid, toegankelijkheid en actualiteit

Nadere informatie

Datum 1 april 2019 Betreft Kamervragen over kindermishandeling (ingezonden 5 februari 2019)

Datum 1 april 2019 Betreft Kamervragen over kindermishandeling (ingezonden 5 februari 2019) >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 20018 2500 EA DEN HAAG Voortgezet Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500

Nadere informatie

Het einde van passend onderwijs: Gaan studeren!

Het einde van passend onderwijs: Gaan studeren! Het einde van passend onderwijs: Gaan studeren! Hannelore Veltman, Judith Jansen Voorstellen Hannelore Veltman Expertisecentrum handicap + studie Hannelore.veltman@handicap studie.nl +31 6 54675596 Judith

Nadere informatie

Naar een brede vakinhoudelijke richtlijn dyslexie

Naar een brede vakinhoudelijke richtlijn dyslexie INHOUD nieuwsbrief #5 Naar een brede vakinhoudelijke richtlijn dyslexie Invulling zorgniveau 2 en 3 bij vermoeden EED Rekenvoorbeeld bij Handreiking Tariefopbouw Dyslexiezorg Nieuw: Protocol Dyslexie mbo

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 31 288 Hoger Onderwijs-, Onderzoek- en Wetenschapsbeleid Nr. 665 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van

Nadere informatie

Studeren met een functiebeperking

Studeren met een functiebeperking CIJFERS Studeren met een functiebeperking Gebaseerd op het onderzoek Studeren met een functiebeperking 2012 door ResearchNed/ITS in opdracht van het Ministerie van OCW. 1 De 10 meest voorkomende functiebeperkingen

Nadere informatie

Regiobijeenkomst Informatievoorziening & digitale toegankelijkheid

Regiobijeenkomst Informatievoorziening & digitale toegankelijkheid Regiobijeenkomst Informatievoorziening & digitale toegankelijkheid Programma + Digitale toegankelijkheid en informatievoorziening bij Universiteit Maastricht - Dorothé Garé en Roja Takhtetchian, Floor

Nadere informatie

1. De opbrengsten van de aanbevelingen van de commissie Bruijn

1. De opbrengsten van de aanbevelingen van de commissie Bruijn Bestuurlijke afspraken tussen de HBO-raad en de Minister van Onderwijs Cultuur en Wetenschap, naar aanleiding van het advies Vreemde ogen dwingen van de Commissie externe validering examenkwaliteit hoger

Nadere informatie

Succesvol studeren met psychische klachten?! De rol van de onderwijsinstellingen bij de begeleiding van studenten met psychische klachten

Succesvol studeren met psychische klachten?! De rol van de onderwijsinstellingen bij de begeleiding van studenten met psychische klachten Succesvol studeren met psychische?! De rol van de onderwijsinstellingen bij de begeleiding van studenten met psychische Sietske Sportel, adviseur Expertisecentrum handicap + studie Participatie door educatie,

Nadere informatie

Professionaliseringsaanbod

Professionaliseringsaanbod 26 sept Toegankelijk toetsen voor studenten met een ondersteuningsvraag: wat zijn de mogelijkheden? Studenten met een ondersteuningsvraag (o.a. vanwege functiebeperking, ziekte, psychische klachten, ouderschap,

Nadere informatie

Professionaliseringsaanbod

Professionaliseringsaanbod 26 sept Toegankelijk toetsen voor studenten met een ondersteuningsvraag: wat zijn de mogelijkheden? Studenten met een ondersteuningsvraag (o.a. vanwege functiebeperking, ziekte, psychische klachten, ouderschap,

Nadere informatie

Studeren met een functiebeperking

Studeren met een functiebeperking Studeren met een functiebeperking 1. Vooraf De Inspectie van het Onderwijs en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hebben in de afgelopen jaren onderzoek gedaan naar de toegankelijkheid

Nadere informatie

Studeren met een functiebeperking

Studeren met een functiebeperking Studeren met een functiebeperking Een student met dyslexie of autisme?! Wat betekent dat voor mij als docent? RU Onderwijsdag 2013 WELKOM! 1 Kennismaking Hanke van Buren Judith Jansen André Baars Jeroen

Nadere informatie

Studeren met een Functiebeperking

Studeren met een Functiebeperking STUDEREN Studeren met een Functiebeperking BESPREEK DE MOGELIJKHEDEN Maak een afspraak met de studentendecaan Windesheim zet kennis in werking Informatie voor ouders Een goede start is belangrijk om te

Nadere informatie

Samenwerking met project Stimulering LOB

Samenwerking met project Stimulering LOB Samenwerking met project Stimulering LOB Van: Project Stimulering LOB, MBO diensten LICA VSNU netwerk Aansluiting vwo-wo VvSL NVS-NVL Utrecht, 1 december 2014 SAMENWERKING STIMULERINGSPROJECT LOB IN HET

Nadere informatie

Ratificatie VN-verdrag 2006a

Ratificatie VN-verdrag 2006a Ratificatie VN-verdrag 2006a Op 13 december 2006 hebben de Verenigde Naties het Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap aangenomen. Op 30 maart 2007 ondertekende Nederland dit Verdrag.

Nadere informatie

Checklist Informatievoorziening Studeren met een functiebeperking. Wat doen we al en waar kunnen we nog verbeteren?

Checklist Informatievoorziening Studeren met een functiebeperking. Wat doen we al en waar kunnen we nog verbeteren? Checklist Informatievoorziening Studeren met een functiebeperking Wat doen we al en waar kunnen we nog verbeteren? Colofon Titel Checklist Informatievoorziening Studeren met een functiebeperking Auteur

Nadere informatie

Functieprofiel: Studentenconsultant Functiecode: 0402

Functieprofiel: Studentenconsultant Functiecode: 0402 Functieprofiel: Studentenconsultant Functiecode: 0402 Doel Voorlichten, adviseren, begeleiden, testen en trainen van studenten, alsmede waarborgen van de volledigheid, toegankelijkheid en actualiteit van

Nadere informatie

Klik om de stijl te bewerken. Regiobijeenkomst Slim beleggen! Hoe krijg ik mijn beleid beter op de agenda? WELKOM. 11 juni 2015 hogeschool Inholland

Klik om de stijl te bewerken. Regiobijeenkomst Slim beleggen! Hoe krijg ik mijn beleid beter op de agenda? WELKOM. 11 juni 2015 hogeschool Inholland Klik om de stijl te bewerken Regiobijeenkomst Slim beleggen! Hoe krijg ik mijn beleid beter op de agenda? WELKOM 11 juni 2015 hogeschool Inholland Welkom Klik de stijl te bewerken Slim beleggen Hoe krijg

Nadere informatie

Nieuwsbrief passend onderwijs

Nieuwsbrief passend onderwijs Januari 2014 Update: Week van passend onderwijs Uitgelicht Update: Week van passend onderwijs De eerste 50 scholen en samenwerkingsverbanden hebben zich aangemeld voor de Week van passend onderwijs (24-28

Nadere informatie

Jaarplan 2014. Netwerk Palliatieve Zorg Regio Zuidoost Brabant. Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant

Jaarplan 2014. Netwerk Palliatieve Zorg Regio Zuidoost Brabant. Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant Jaarplan Netwerk Palliatieve Zorg Regio Zuidoost Brabant Netwerk Palliatieve Zorg Zuidoost Brabant 1 Aansluitend op de doelstellingen van het beleidsplan van het netwerk staan de volgende activiteiten

Nadere informatie

NIEUW VU-INSTELLINGSBREED BELEID VOOR STUDENTEN MET EEN BEPERKING

NIEUW VU-INSTELLINGSBREED BELEID VOOR STUDENTEN MET EEN BEPERKING NIEUW VU-INSTELLINGSBREED BELEID VOOR STUDENTEN MET EEN BEPERKING DOOR: MARJOLEIN TOUWEN, MSC STUDIELOOPBAANDVISEUR & ADVISEUR STUDEREN MET EEN BEPERKING 2 PROGRAMMA Deel 1: - Introductie - Nieuw beleid:

Nadere informatie

Activiteitenplan FODOK 2016

Activiteitenplan FODOK 2016 Federatie van Ouders van Dove Kinderen - met of zonder CI Postbus 354 3990 GD Houten 030-2900360 1. Algemene informatie Hoofddoelstelling Aan te vragen subsidie voor 2016 De FODOK streeft naar een situatie

Nadere informatie

P&O-adviseur. Context. Doel

P&O-adviseur. Context. Doel P&O-adviseur Doel (Mede)zorgdragen voor de vormgeving en/of de uitvoering van het personeel- en organisatiebeleid voor faculteit(en), dienst(en) of de instelling, binnen de kaders van, wettelijke bepalingen

Nadere informatie

Kwaliteit van toetsing

Kwaliteit van toetsing Kwaliteit van toetsing Scholingsdag HAN, 3 oktober 2012 Desirée Joosten-ten Brinke Open Universiteit Fontys Lerarenopleiding Tilburg Programma Kennismaking 9:45 Het borgen van toetskwaliteit Gerealiseerd

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA.DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA.DEN HAAG >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA.DEN HAAG Hoger Onderwijs en Studiefinanciering Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375

Nadere informatie

Handreiking voor het opstellen van het implementatieplan taal en rekenen. Korte versie

Handreiking voor het opstellen van het implementatieplan taal en rekenen. Korte versie Handreiking voor het opstellen van het implementatieplan taal en rekenen Korte versie Colofon Titel Handreiking voor het opstellen van het implementatieplan taal en rekenen Auteur Christel Kuijpers en

Nadere informatie

P&O-adviseur. Context. Doel

P&O-adviseur. Context. Doel P&O-adviseur Doel (Mede)zorgdragen voor de vormgeving en/of de uitvoering van het personeel- en organisatiebeleid voor faculteit(en), diensten of de instelling, binnen de kaders van, wettelijke bepalingen

Nadere informatie

Taal en rekenen. in de volwasseneneducatie ABC. Standaarden en eindtermen ve 30% en rekenen

Taal en rekenen. in de volwasseneneducatie ABC. Standaarden en eindtermen ve 30% en rekenen 2F Taal en rekenen abc ABC taal 1FHandreiking Standaarden en eindtermen ve in de volwasseneneducatie 30% en rekenen 75 Taal en rekenen in de volwasseneneducatie In opdracht van het ministerie van OCW heeft

Nadere informatie

Jaarverslag Stichting prof. dr. G.C. Heringa-Fonds

Jaarverslag Stichting prof. dr. G.C. Heringa-Fonds Jaarverslag 2015 Stichting prof. dr. G.C. Heringa-Fonds Colofon Titel Jaarverslag 2015 Stichting prof. dr. G.C. Heringa-Fonds Auteur Henny Morshuis Versie 1 Datum Stichting prof. dr. G.C. Heringa-Fonds

Nadere informatie

Toekom(st)room LOB Een stroompunt loopbaangericht onderwijs

Toekom(st)room LOB Een stroompunt loopbaangericht onderwijs SAMENVATTING Toekom(st)room LOB Een stroompunt loopbaangericht onderwijs Advies over hoe LOB na 5 jaar Stimulering LOB verder moet. Utrecht, 1 december 2014 ACHTERGROND Van studie kiezen naar loopbaan

Nadere informatie

examinering 1 Standaard voor examineren 2 Kwaliteit van examinering 3 Toetsenbank en digitale portfolio s 4 Verbetering procedures

examinering 1 Standaard voor examineren 2 Kwaliteit van examinering 3 Toetsenbank en digitale portfolio s 4 Verbetering procedures ACTIEPLAN examinering AOC Raad Willy Brandtlaan 81, 6716 RJ Ede Postbus 458, 6710 BL Ede T: 0318-648900 F: 0318-641184 E: info@aocraad.nl W: www.aocraad.nl 1 Standaard voor examineren 2 Kwaliteit van examinering

Nadere informatie

Impact. MBO/VE voorlichting Mariola Gremmen.

Impact. MBO/VE voorlichting Mariola Gremmen. Impact MBO/VE voorlichting 15-11-2018 Mariola Gremmen mgremmen@erasmusplus.nl Aan het einde van deze presentatie heb je: een praktische definitie van impact ideeën bij het nut van impactdenken nagedacht

Nadere informatie

Quick scan dyslexie in mbo en ho

Quick scan dyslexie in mbo en ho Quick scan dyslexie in mbo en ho Onderzoek in opdracht van het ministerie van OCW datum 7 september 2016 auteur(s) Boukje Cuelenaere versie 5.0 CentERdata, Tilburg, 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets

Nadere informatie

Nieuws over GHOR en opgeschaalde zorg

Nieuws over GHOR en opgeschaalde zorg Nieuws over GHOR en opgeschaalde zorg In dit nummer: Accreditatie opleiding Officier van Dienst Geneeskundig Nieuwe GHORdiaanse basisopleiding Actualisatie kennispublicatie GHOR Save the date: Relatiemiddag

Nadere informatie

Jaarverslag Stichting prof. dr. G.C. Heringa-Fonds

Jaarverslag Stichting prof. dr. G.C. Heringa-Fonds Jaarverslag 2016 Stichting prof. dr. G.C. Heringa-Fonds Colofon Titel Jaarverslag 2016 Stichting prof. dr. G.C. Heringa-Fonds Auteur Henny Morshuis Versie 1 Datum 22 juni 2017 Stichting prof. dr. G.C.

Nadere informatie

Basisdienstverlening LIC

Basisdienstverlening LIC Basisdienstverlening LIC 2019-2020 2019 2020 Het LIC opgebouwd uit vier inhoudelijke teams. De aandachtsgebieden van deze teams zijn de volgende: team ICTO (ICT In Onderwijs): Versterking op het gebied

Nadere informatie

Eenzaamheid is de situatie waarin sprake is van een pijnlijk gemis aan contacten of gebrek aan kwaliteit van contacten.

Eenzaamheid is de situatie waarin sprake is van een pijnlijk gemis aan contacten of gebrek aan kwaliteit van contacten. Activiteiten Coalitie Erbij 2018 Inhoud Algemeen... 3 Coalitie Erbij in 2018... 3 Visie... 3 Missie... 3 en... 3 Kernactiviteiten van Coalitie Erbij in 2018... 4 Kernactiviteit 1: Versterken lokale aanpak...

Nadere informatie

Communicatievisie 2014 More Than a Degree

Communicatievisie 2014 More Than a Degree Communicatievisie 2014 More Than a Degree Definitielijst SU: Student Union SUb: Student Union bestuur Student: Student aan de Universiteit Twente UT: Universiteit Twente TOM: Twents Onderwijs Model MTAD:

Nadere informatie

Mensen met een functiebeperking hebben recht op aanpassingen in het onderwijs

Mensen met een functiebeperking hebben recht op aanpassingen in het onderwijs Mensen met een functiebeperking hebben recht op aanpassingen in het onderwijs 6 Examens mei 2019 nr 2 Toegankelijk toetsen voor studenten mét en zonder een beperking Wat is het effect van de afnamemodus?

Nadere informatie

Onderstaand treft u de resultaten aan van de vragenlijst over ondernemend onderwijs.

Onderstaand treft u de resultaten aan van de vragenlijst over ondernemend onderwijs. De behoefte aan het delen van kennis en ervaring is groot! Samenwerking door kennis te delen en ervaringen uit te wisselen is essentieel om de verdere implementatie van ondernemend onderwijs efficiënt

Nadere informatie

Digitale toegankelijkheid in het ho. Voordelen en richtlijnen

Digitale toegankelijkheid in het ho. Voordelen en richtlijnen Digitale toegankelijkheid in het ho Voordelen en richtlijnen Wat is digitale toegankelijkheid? + Vindbaarheid + Bruikbaarheid + Gebruiksvriendelijkheid + Van digitale diensten + Voor iedereen Digitale

Nadere informatie

Beleid Horizontale dialoog Hogeschool Viaa

Beleid Horizontale dialoog Hogeschool Viaa Beleid Horizontale dialoog Hogeschool Viaa Vastgesteld door het college van bestuur op 4 januari 2016 Positief advies beleidsoverleg 13 oktober 2015 Goedgekeurd door de raad van toezicht 18 december 2015

Nadere informatie

Wat moeten onze kinderen in het basis- en voortgezet onderwijs leren om klaar te zijn voor hun toekomst?

Wat moeten onze kinderen in het basis- en voortgezet onderwijs leren om klaar te zijn voor hun toekomst? Wat moeten onze kinderen in het basis- en voortgezet onderwijs leren om klaar te zijn voor hun toekomst? Onderwijs2032 Planning November 2014 februari 2015 Februari 2015 juli 2015 Augustus 2015 (in samenhang

Nadere informatie

Activiteitenplan VE 2013 Steunpunt taal en rekenen ve. Steun in de rug voor de sector volwasseneneducatie

Activiteitenplan VE 2013 Steunpunt taal en rekenen ve. Steun in de rug voor de sector volwasseneneducatie Activiteitenplan VE 2013 Steunpunt taal en rekenen ve Steun in de rug voor de sector volwasseneneducatie 1 Activiteitenplan Steunpunt volwasseneneducatie 2013 INHOUD Pagina Titel 4 Inleiding 6 I Informatie

Nadere informatie