Ontwerp van gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Afbakening VSGB En aangrenzende open ruimtegebieden

Transcriptie

1 BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST DE GEWESTELIJKE ONTWIKKELINGSCOMMISSIE REGION DE BRUXELLES-CAPITALE LA COMMISSION REGIONALE DE DEVELOPPEMENT Ontwerp van gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Afbakening VSGB En aangrenzende open ruimtegebieden Initiatiefadvies van de Gewestelijke Ontwikkelingscommissie 31 maart 2011 Vast secretariaat: Myriam CASSIERS Vooruitgangstraat 80 bus Brussel Tel: 02/ Fax: 02/ crd-goc@mrbc.irisnet.be - crd-goc@mbhg.irisnet.be

2 Gezien de uitdaging van het in rand vermelde project (onderwerp van het openbaar onderzoek van 14 februari tot 14 april 2011) voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, heeft de Gewestelijke Ontwikkelingscommissie beslist om een initiatiefadvies uit te brengen aan de Brusselse Hoofdstedelijke Regering. De Gewestelijke Commissie heeft de vertegenwoordigers van het Vlaamse Gewest tijdens de voltallige zitting van 24 maart 2011 uitgenodigd om een exposé te geven van het ontwerp tot gedeeltelijke wijziging van hun gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan rondom Brussel. Vervolgens is de Commissie op 29 en 31 maart samengekomen en heeft ze het huidige advies tijdens de voltallige zitting eenparig goedgekeurd. Inleiding De Commissie wil eerst de kwaliteit van het werk van het Vlaamse Gewest benadrukken. Ze apprecieert eveneens de kwaliteit van het exposé. De Commissie heeft, gezien de termijnen, het ontwerpplan niet in detail kunnen bekijken. Ze zal dus haar advies beperken tot de belangrijkste elementen van het ontwerp die, volgens haar, een impact of een groot belang voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hebben. Samenhang tussen de voorstellen en de bekendgemaakte doelstellingen De VSGB heeft aangekondigd dat zij op vlak van huisvesting meer samenhang wil brengen in deze gehele zone. Dit komt als volgt tot uiting: - de troeven van de VSGB in een beperkt aantal strategische sites opwaarderen; - een netwerk van openbare ruimtegebieden handhaven dat niet door ontwikkeling, huisvesting, werkgelegenheid en nieuwe infrastructuren wordt aangetast; - de ontwikkelde gebieden omschakelen (in open ruimtegebieden, woongebieden, gebieden voor economische activiteiten,...) door de sanering van bestaande gebouwen en terreinen en door een beperkt aantal industriezones te concentreren; - enkel de vestiging van extra woningen of ondernemingen toestaan naargelang het openbaar vervoer om zo de impact van mobiliteit te beperken. De enige toegestane infrastructurele werken moeten de ontsluiting van een beperkt aantal gebieden beogen. Op deze manier heeft de VSGB eerder een kwalitatieve ontwikkeling dan een kwantitatieve ontwikkeling voor ogen. 2 / 6

3 De commissie is verbaasd dat dit ontwerp met zijn doelstellingen niet kadert in een groter geheel. Het uitgewerkte plan houdt weinig rekening met het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en in het bijzonder met de realiteit en de druk waarmee de VSGB geconfronteerd zal worden ten gevolge van de socio-economische evoluties in het Brussels Gewest. De Commissie is immers van mening dat op vlak van ontwikkeling van de grote steden zoals Brussel een denkoefening die stopt aan de grenzen van het gewestelijk gebied niet langer voldoet, maar dat men rekening moet houden met de realiteit van het socio-economisch bekken alsook met ruimte voor een uitwisselingsnetwerk met de omringende steden. De Commissie had in haar nota aan de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, de aandacht gevestigd op het feit dat men op 4 grote uitdagingen moest reageren: de socio-economische kloof, het demografisch vraagstuk, de uitdaging op milieuvlak en de internationale uitdaging. In haar werken betreffende het DGewOP heeft de Brusselse Regering deze prioriteiten bevestigd en er een uitdaging aan toegevoegd, namelijk op vlak van tewerkstelling, opleiding en onderwijs. De regering is van mening dat, vooral voor de internationale verbreiding van Brussel, overleg met de twee andere gewesten de gemeenschappelijke belangen zal dienen (winwin-situaties) en dat deze samenwerking ook een succesfactor is voor het DGewOP (intentieverklaring voor de wijziging van het GewOP). Ondanks het feit dat de GRUP VSGB een gedeeltelijke wijziging is van het RSV (Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen), had het moeten bekeken worden in een geest van complementariteit en wederzijdse versterking ten opzichte van de ontwikkeling in Brussel en in de Rand. Een werkelijk overleg zou de kwaliteit van de toekomstige ontwikkeling van de twee gewesten verbeteren Demografie en huisvesting Brussel zal met een sterke, snelle en specifieke bevolkingsgroei worden geconfronteerd (toename aantal jongeren en bevolking afkomstig uit de immigratie,...). Deze stijging zal voor kwantitatieve en kwalitatieve problemen zorgen betreffende huisvesting, uitrusting, mobiliteit, vorming en tewerkstelling Gedurende het volgende decennium zou de Brusselse bevolking per jaar met mensen moeten stijgen wat de bouw van ongeveer woningen per jaar zou vereisen. Een daadkrachtig huisvestingsplan van het Brusselse Gewest voorziet met het oog hierop openbare huisvesting zoals sociale woningen en middelgrote woningen. De VSGB schat het totale aantal potentiële te bouwen woningen in de nieuwe te ontwikkelen zones op ongeveer à Deze woningen worden over 3 gebieden verdeeld: de zone Zaventem, die van Zellik - Groot-Bijgaarden en de zone Kanaal Zuid. De aangekondigde woningdichtheid is gering. De toename van het woningenpotentieel in deze nieuwe zones komt bij de al bestaande in het gewestplan. 3 / 6

4 Toch wil de Commissie erop wijzen dat de VSGB geen rekening houdt met een waarschijnlijke demografische druk als gevolg van de bevolkingsgroei in Brussel, geraamd door het Federaal Planbureau. Het is wenselijk om een hogere dichtheid toe te staan zonder in te gaan tegen de doelstelling om de bestaande stadskernen te versterken en dit in het kader van de harmonisering van de huisvestingsplannen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en die van het Vlaams Gewest. De commissie gelooft dat het noodzakelijk is om een gemeenschappelijke basis voor deze twee plannen te hebben, evenals voor andere problematieken die hierna ontwikkeld worden. De soort woning die voorzien wordt (G+1 + T), blijkt niet overeen te komen met de toekomstige noden die onderzocht werden in het kader van de bevolkingsgroei in Brussel. Brussel heeft veeleer behoefte aan sociale woningen, middelgrote woningen of geconventioneerde woningen. Economie De VSGB voorziet meerdere belangrijke ontwikkelingen van economische activiteit: - Zone Kanaal Zuid: de VSGB heeft als doel de commerciële zone van Drogenbos en de Bergense Steenweg te versterken en te herstructureren en de economische activiteiten met betrekking tot de waterwegen op te waarderen. - Parking C: meerdere alternatieven werden overwogen waaronder een gemengde ontwikkeling van kantoorruimte, detailhandel en recreatie en dit rekening houdend met de noden van de toekomstige parking. - Zone Zaventem: de VSGB keurt de geplande ontwikkeling in Vilvoorde Machelen goed, t.t.z. een programma dat een gemengde ontwikkeling voorstelt: handel, kmo's, kantoorruimte, woningen, openbare voorzieningen en recreatie. Het ontwerp Uplace werd goedgekeurd ( m² recreatieruimte, m² kleinhandel, m² kantoorruimte). Bovendien voorziet de VSGB om de ontwikkeling van administratie in de nabijheid van de luchthaven door te trekken. De Gewestelijke Commissie bekommert zich om deze talrijke ontwerpen tot ontwikkeling van kantoorruimtes aangezien het Overzicht van het kantorenpark van het Brussels Gewest (Verslag nr. 27) een grote leegstand van kantoren in Brussel en in de rand opmerkt (leegstand geraamd op 33 % voor het geheel van de Brusselse rand) en dat het MER van de GRUP VSGB de voorziene ontwikkelingen in het BHG vernoemt (NAVO, rijksadministratief centrum, Europese wijk,...). Wat betreft de voorziene commerciële ontwikkeling in de zone Machelen-Vilvoorde, betreurt de Gewestelijke Commissie dat de twee gewesten geen overleg hebben gepleegd hoewel commerciële ontwikkelingen gepland zijn op de Heizel en in verschillende GGB's, zoals het Weststation en Thurn & Taxis. Deze verschillende commerciële ontwikkelingen, zowel in Vlaanderen als in Brussel, zullen ongetwijfeld effecten hebben op de stedelijke gebieden van de twee Gewesten. 4 / 6

5 De stedelijke gebieden zouden bij een gemeenschappelijke denkoefening in aanmerking moeten worden genomen. Daarenboven benadrukt de Commissie dat het kanaal door 3 havengebieden, verdeeld in de 3 gewesten, stroomt en ze verdedigt de idee van een werkelijk overleg over de toekomstige ontwikkeling van het kanaal in het kader van een intergewestelijke visie wat uiteindelijk zou resulteren in een gemeenschappelijk Ontwikkelingsplan. Ten slotte stelt de commissie vast dat geen echte gebieden werden voorzien voor de ontwikkeling van industriële kmo s. Dit soort gebieden ontbreekt in Brussel. In casu denkt de commissie dat het des te belangrijker is om het netwerk van de kmo's en de kmi's via uitbreiding of vestiging van nieuwe industriezones te versterken. Om te besluiten: de Commissie is van mening dat het noodzakelijk zou zijn voor een socio-economische ontwikkeling die voor beide gewesten voordelig is, om een overleg te organiseren om zo de samenhang van de Brusselse en Vlaamse visies versterken op economisch en sociaal vlak. Gemeenschappelijke planningsinstrumenten zouden aangebracht moeten worden, als basis voor een gedeelde visie op de ontwikkeling van gewestelijke ruimten in de drie Gewesten van het land, die alle drie betrokken zijn bij het bestaan van het socioeconomisch hinterland van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Mobiliteit De VSGB is onmiskenbaar van plan om de nieuwe ontwikkelingen te richten in functie van de openbaar vervoersnetwerken. Dit voornemen lijkt strijdig met de geplande ontwikkelingen van ongeveer 411 ha voor economische activiteiten, in zones die slecht bereikbaar zijn met het openbaar vervoer. Het MER merkt op dat de tenuitvoerlegging van het programma grote effecten zal hebben op het verkeer en op alle overlast die hieruit voortkomt (lawaai, luchtvervuiling,...). Het MER benadrukt eveneens dat talrijke openbare verkeerswegen tijdens de spitsuren hun maximale capaciteit bereiken en dat deze situatie de verwachte ontwikkelingen in het gedrang brengt. Het raadt bovendien een verkorting van het omschakelingsprogramma van de zone Vilvoorde-Machelen en Brussel aan. De onderzoeken in uitvoering blijken daarenboven aan te tonen dat de voorziene uitbreiding van de RO een vlot transitverkeer zal bevorderen, maar dat het voor geen enkele verbetering zorgt voor de zijwegen, die de zones rondom de Ring bereikbaar maken. Het vlottere verkeer zal overigens maar tijdelijk zijn; de verbreding van de Ring zal bijkomend verkeer aantrekken en de restcapaciteit die gecreëerd wordt, zal dus snel opgevuld worden. Het MER beveelt aan om de openbaar vervoersnetten zoals het GEN en zoals de lijnen van de MIVB en De Lijn aanzienlijk uit te breiden. De Commissie kan niet anders dan de conclusies delen van het MER betreffende de noodzakelijke ontwikkeling van openbaar vervoer: de ontwikkeling van deze zone 5 / 6

6 wordt immers op het spel gezet zonder een grote investering op vlak van openbaar vervoer, waarin onder andere een samenwerking wordt opgenomen tussen openbaar vervoerbeheerders om zo de continuïteit van het openbaar vervoer tussen de drie Gewesten te verzekeren. De Commissie onderlijnt dat het interessant zou zijn om de termijnen en de middelen die voorzien moeten worden voor de uitwerking van het openbaar vervoersnet, verder uit te werken. De Commissie stelt vast dat de mobiliteit binnen elke zone grondig onderzocht werd, terwijl een algemene denkoefening van de te creëren relaties tussen elke ontwikkelingszone nodig zou zijn via bijvoorbeeld een parallelweg voor het openbaar vervoer De Commissie kan niet anders dan vaststellen dat de vooropgestelde ontwikkelingen tegenstrijdig zijn met de doelstelling van het Iris 2-plan van de BHG om het wegverkeer met 20 % te doen dalen. De Commissie stelt eveneens vast dat het voorstel van dit plan dat zich over 15 gemeenten uitstrekt, op geen enkel vlak rekening houdt met de impact van het GEN-traject en met het potentieel dat de toekomstige GEN-stations betekenen als verbindingspolen voor ontwikkeling zoals men het zich kan inbeelden in het Brussels Gewest en in het Waals Gewest. De Commissie stelt bovendien vast dat de VSGB de planning van bepaalde GENstations en hun omstreken als verworven beschouwt, terwijl de onderhandelingen met de NMBS nog steeds gaande zijn. Besluit De Commissie vraagt dat het beleid inzake ruimtelijke ordening in het Vlaams Gewest en van het BHG op elkaar afgestemd wordt en samenwerkt met het oog op een gemeenschappelijke en gedeelde grootstadvisie. Ze vraagt dat er wordt gestreefd naar samenhang inzake de inrichting van gemeentelijke grensgebieden en/ of grensoverschrijdende gebieden op gewestelijk niveau. Ze denkt dat de VSGB als overgangszone gezien kan worden en niet als bufferzone en dat het onontbeerlijk is om de ontwikkeling van de planning tussen de twee gewesten te coördineren: de ontwikkelingen in het Brussels Gewest negeren, zou negatieve gevolgen kunnen hebben voor de toekomstige ontwikkeling van de Rand. 6 / 6