Cultuurparticipatie in Fryslân 2016

Transcriptie

1 Cultuurparticipatie in Fryslân 2016

2 Colofon: Titel: Cultuurparticipatie in Fryslân 2016 Opdrachtgever: Edith Nobel (K&M) Uitvoering: Afdeling Informatievoorziening / cluster Beleidsonderzoek en Cijfers en Kaarten Redactie: Esther Westmaas Theo Willemsen Inge Jager Contactadres: onderzoek@fryslan.frl Datum publicatie: 19 december 2016 Auteursrechten: de gegevens uit dit rapport mogen naar eigen inzicht gebruikt worden, mits melding wordt gemaakt van de bron 'Provincie Fryslân, rapport cultuurparticipatie

3 Inhoud Samenvatting en conclusies... 4 Leeswijzer en opbouw rapport Inleiding Achtergrond en methodiek De enquête De steekproef Representativiteit Betrouwbaarheid Analyse deelgroepen Resultaten Bezoek voorstellingen Bezoek instellingen en plekken Voorzieningen Bekendheid met en bezoeken van Friese bioscopen en theaters Bekendheid met en bezoeken van festivals in Fryslân Bekendheid met en bezoeken van Friese musea Deelname aan culturele activiteiten Oordelen aan de hand van stellingen Belemmeringen bij bezoeken van voorstellingen en uitvoeren van culturele activiteiten Bezochte plaatsen in verband met culturele activiteiten Culturele Hoofdstad Een provinciaal profiel cultuurparticipatie Conclusies en aanbevelingen Bijlagen Vragenlijst

4 Samenvatting en conclusies Aanleiding en context. Het beleid op de terreinen cultuur, taal en onderwijs is in de nota Grinzen Oer integraal uitgewerkt. Dit beleid heeft een looptijd van 2013 tot en met 2016 en is rond drie kernthema s opgebouwd: meidwaan, mienskip en meartaligens. Dit onderzoek is gericht op het thema meidwaan. Daarin moet Iedereen in staat worden gesteld om optimaal mee te doen in de samenleving. In dit rapport wordt verslag gedaan van de stand van zaken m.b.t. de culturele participatie in Fryslân. In dit onderzoek is tevens nagegaan wat de mienskip denkt van het project culturele hoofdstad (Ljouwert, Fryslân, 2018 = LF2018). Sinds 2015 worden er in het kader van monitoring en evaluatie voor dit project jaarlijks gegevens verzameld. In het uitgevoerde onderzoek stonden de onderstaande twee onderzoeksvragen centraal: a) Hoeveel inwoners van Fryslân nemen actief en passief deel aan activiteiten op het terrein van de Friese taal en cultuur? b) Hoe kijken de inwoners van Fryslân aan tegen het project LF2018 en hoe zijn ze daarover geïnformeerd? Methode en respondenten Dit onderzoek is een herhaling van het onderzoek dat in 2011 is uitgevoerd. De enquête voor 2016 is opgesteld op basis van de Richtlijn Cultuurparticipatie Onderzoek van het ministerie van OC&W en bevat dezelfde vragen als die uit Een deel van de vragen is echter aangepast aan de actuele situatie binnen de culturele sector van de provincie Fryslân. De vragenlijst is door middel van een enkelvoudige aselecte steekproef uitgezet onder huishoudens in Fryslân. De respons bedroeg 1422 volledig ingevulde vragenlijsten (= 17.9%). De respons van 1422 respondenten wijkt wat af van de samenstelling van de Friese samenleving als geheel. De respons bevat minder jonge mannen en meer oudere mannen dan de Friese samenleving. Door middel van een weging is de respons in overeenstemming met de Friese samenleving gebracht. Dat betekent dat na de weging de respons representatief is voor de Friese samenleving. Als gevolg van deze weging nam het aantal bruikbare vragenlijsten iets af tot De analyses In het rapport wordt de participatie aan de onderstaande cultuurthema s voor de Friese samenleving in kaart gebracht: A. Het bezoeken van voorstellingen podiumkunst; B. Het bezoeken van culturele instellingen en bezienswaardige locaties; C. Het gebruik maken van voorzieningen als bibliotheek, videotheek en kunstuitleen; D. Het kennen en bezoeken van Friese bioscopen en theaters; E. Het kennen en bezoeken van Friese festivals; F. Het kennen en bezoeken van Friese musea; G. Het actief bezig zijn met culturele activiteiten. H. Reacties op stellingen over cultuur; I. Ervaringen met belemmeringen in de cultuurparticipatie; J. De meest bezochte plaatsen m.b.t. cultuurparticipatie; K. De reacties op Leeuwarden culturele hoofdstad 2018; L. De cultuurparticipatie uitgedrukt in één percentage. Omdat het hier om een representatief beeld van de Friese samenleving gaat, zijn daarvoor de gewogen data (de 1408 vragenlijsten) gebruikt. Daarnaast hebben we voor de 8 bovenvermelde thema s bekeken of er verschillen zijn tussen groepen respondenten. Uit onderzoek blijkt steeds dat er verschillen zijn tussen: Mannen en vrouwen; Leeftijdsgroepen. In dit onderzoek hebben we de volgende indeling in leeftijdsgroepen gehanteerd: Jongvolwassenen: 18 tot en met 39 jaar 4

5 Middelbaren: 40 tot en met 64 jaar Ouderen: 65 jaar en ouder Bij deze vergelijkingen is het niet mogelijk om met de gewogen data te werken, omdat de groepen hiervoor te klein zijn. Deze nadere analyses zijn op de ruwe data (de 1422 vragenlijsten) uitgevoerd. Bij het vergelijken van groepen komt het voor dat één of meerdere groepen te klein zijn. In dit onderzoek waren de groepen jong volwassenen en de groep vrouwen boven de 65 jaar te klein. De uitkomsten van de vergelijkingen waarin deze groepen voorkomen zijn niet optimaal betrouwbaar. We spreken dan van exploratief onderzoek. Bij het werken met steekproeven is het van belang een besluit te nemen over de foutenmarge die men rond een resultaat nog acceptabel vindt. Wij hebben bij de analyses van de respons gewerkt met een foutmarge van 5% en een betrouwbaarheidsniveau van 95%.Van een resultaat uit een analyse van de respons kan gesteld worden dat het resultaat in de Friese samenleving met een kans van 95% ligt binnen de foutenmarge rondom het resultaat uit de steekproef. RESULTATEN EN AANBEVELINGEN De resultaten worden per thema gepresenteerd. In de tekst is ook een aantal aanbevelingen opgenomen. A. Het bezoeken van voorstellingen podiumkunst Het gaat hier om 14 soorten voorstellingen zoals: film, toneel, ballet, cabaret, musical, allerlei soorten concerten, lezingen, familievoorstellingen etc. Het valt op dat meer dan 90% van de respondenten aangeeft de desbetreffende categorie voorstelling nooit c.q. 1 of 2 keer te hebben bezocht. Bij vijf voorstellingen zien we significante verschillen tussen mannen en vrouwen. Bij de mannen en vrouwen zien we een significant verschil bij het bezoeken van toneel, film en lezing over literatuur binnen Fryslân. Vrouwen gaan significant vaker naar dit soort voorstellingen dan mannen. Mannen gaan vaker naar cabaret en jazz voorstellingen buiten Fryslân. Binnen Fryslân neemt het bezoek aan opera, klassieke muziek, concert van een harmonie en een lezing over kunst toe naarmate de leeftijd toeneemt. Bij film en dance is de tendens omgekeerd. Meer dan 90% heeft maximaal 2 x een voorstelling bijgewoond. Behoorlijke verschillen tussen vrouwen en mannen gerelateerd aan de leeftijdsgroepen. B. Het bezoeken van culturele instellingen en bezienswaardige locaties Het betreft hier bezoeken aan musea, bezienswaardige gebouwen, galerieën en archieven. Bij dit cultuurthema valt het op dat het bezoeken van musea en bezienswaardige gebouwen relatief gunstig afsteekt t.o.v. het bezoeken van een galerie of archief en het bijwonen van voorstellingen. Uit de vergelijking tussen mannen en vrouwen blijkt dat vrouwen vaker een museum dan mannen en mannen bezoeken vaker een bezienswaardig gebouw dan vrouwen. Uit de nadere analyse tussen de leeftijdsgroepen blijkt dat bij het toenemen van de leeftijd ook het aantal museumbezoeken toeneemt. Datzelfde geldt ook voor het bezoeken van een galerie en een bezienswaardig gebouw. Musea en bezienswaardige gebouwen meer bezocht dan een galerie, archief of voorstellingen met een verschil tussen mannen en vrouwen bij het bezoek aan musea en bezienswaardige gebouwen C. Het gebruik maken van voorzieningen als bibliotheek, videotheek en kunstuitleen Het gaat hier om het gebruiken van bibliotheek, videotheek, kunstuitleen (artotheek) en de On Demand Diensten via de t.v. Bij het gebruik van deze voorzieningen zien we een groot verschil tussen de bibliotheek en de On Demand diensten aan de ene kant en het gebruik van de artotheek en de videotheek aan de andere kant. De bibliotheek en de On Demand diensten worden aanzienlijk meer gebruikt dan de artotheek en videotheek. Het geringe gebruik van de videotheek is te verklaren vanuit de opkomst van On Demand diensten die via de tv goed toegankelijk zijn. 5

6 Vrouwen gaan (veel) vaker naar de bibliotheek dan mannen. De groep jongvolwassenen maakt het meest gebruik van de bibliotheek, daarna volgt de groep middelbaren en daarna de ouderen. Bij de videotheek is dezelfde trend te zien. Bij de ouderen maakt 1% daar gebruik van. Bij de categorie jaar is dat 4% en in de categorie jaar maakt 8% er gebruik van. Herkenbare en verwachte ontwikkelingen, afname bezoek videotheek en toename on demand diensten. Dalend bibliotheekbezoek naar mate men ouder wordt. D. Het kennen en bezoeken van Friese bioscopen en theaters Binnen dit cultuurthema is de respondenten gevraagd in hoeverre zij de theaters in Leeuwarden, Drachten, Sneek, Heerenveen, Dokkum, Franeker en Gorredijk kennen en er in de afgelopen 12 maanden zijn geweest. Bij het bezoeken van de theaters neemt de Harmonie in Leeuwarden de eerste plaats in, gevolgd door die van Drachten, Sneek en Heerenveen. Het kennen van de theaters laat bij 12 theaters verschillen tussen de leeftijdsgroepen zien. Bij 9 van de 12 theaters is de bekendheid bij de ouderen het laagst. Ten aanzien van het bezoeken zien we bij 6 theaters significante verschillen tussen de leeftijdsgroepen. Het bezoek is bij 4 van de 6 theaters door ouderen het hoogst. Bij de bioscopen neemt qua bekendheid en bezoekersaantallen Tivoli in Leeuwarden de eerste plaats in, gevolgd door de bioscopen in Drachten, Sneek en Heerenveen. Bij vier bioscopen is de bekendheid tussen de leeftijdsgroepen significant verschillend, waarbij de bekendheid bij de categorie 65 jaar en ouder het laagst is. Als het om de bezoeken gaat, dan scoort bij Tivoli de groep 65 jaar en ouder het laagst, maar bij de overige twee bioscopen [Cine Sneek en Slieker] scoort deze leeftijdsgroep het hoogst. Theaterbezoek bij ouderen hoger, maar bij de bioscoop het laagst. Ouderen zijn wel het meest onbekend met het bestaan van een deel van de theaters, maar kennen bij 4 het hoogste bezoek. E. Het kennen en bezoeken van Friese festivals Bij 10 van de 12 Friese festivals zien we grote verschillen tussen een hoge mate van bekendheid en een laag bezoek. Oerol is daar een extreem voorbeeld van met een bekendheid van ruim 80% en een bezoek van minder dan 10%. Wij zijn in het onderzoek niet nagegaan wat de oorzaak van deze verschillen zou kunnen zijn. Een aantal festivals dankt hun bekendheid aan de jaarlijkse terugkeer en de redelijk hoge mate van publiciteit, zoals Oerol, de Sneekweek, het Skûtsjesilen en de open monumentendag. De bekendheid van de festivals verschilt tussen mannen en vrouwen en tussen de leeftijdsgroepen. Bij 9 van de 12 festivals is de bekendheid ervan bij vrouwen hoger. Bij de leeftijdsgroepen laten alle 12 festivals significante verschillen zien. In 9 van de12 gevallen is de bekendheid bij de respondenten van middelbare leeftijd het hoogst. Bij het bezoeken van festivals zijn er tussen leeftijdsgroepen 7 significante verschillen, waarbij in 4 van de 7 gevallen het bezoek door ouderen relatief wat hoger is. Niet direct een relatie tussen bekendheid van en het aantal bezoeken aan festivals. Aanbeveling 1: Het is aan te bevelen om wat de vermoedelijke oorzaken van de geconstateerde verschillen zouden kunnen zijn. F. Het kennen en bezoeken van Friese musea; Van de Friese musea is het Fries museum het meest bekend en bezocht, gevolgd door het natuurmuseum en het scheepvaartmuseum. 6

7 Tussen mannen en vrouwen zijn er enkele significante verschillen. Meer vrouwen kennen en bezoeken het Fries museum en het natuurmuseum. Meer mannen kennen het Fries landbouwmuseum. Bij alle musea is er sprake van significante verschillen tussen de leeftijdsgroepen. Met uitzondering van het natuurmuseum zijn de Friese musea het meest bekend bij de ouderen. Als het om het bezoek gaat, dan hebben de meeste ouderen de musea gedurende het afgelopen jaar bezocht. We kunnen dus concluderen dat de ouderen de Friese musea het beste kennen en die musea ook meer bezoeken dan de andere leeftijdsgroepen. G. Het actief bezig zijn met culturele activiteiten. Het valt op dat de actieve deelname aan de culturele activiteiten in slechts twee categorieën [tekenen, schilderen en muziekinstrument bespelen] boven de 20% uitkomt. In de overige categorieën is dat percentage lager. Als we kijken naar de mate van organisatie van de activiteiten dan zien we dat een redelijk deel van de activiteiten in meerderheid niet georganiseerd plaatsvindt. Zingen, toneel en dans worden vaker in verenigings- of clubverband uitgevoerd. Gezien de aard van de activiteiten is dit logisch. De instellingen voor culturele vorming spelen alleen bij tekenen en schilderen een redelijke rol. Vrouwen zingen vaker niet georganiseerd en mannen vaker in clubverband. Het omgekeerde is bij toneel en dans het geval, dit doen mannen vaker niet georganiseerd en vrouwen vaker in clubverband. Voor zingen en dans geldt dat naarmate de leeftijd toeneemt dit vaker in clubverband wordt gedaan. Jongvolwassenen doen dit vaker niet georganiseerd. Toneel doet de groep middelbaren het meest in clubverband en de groep ouderen bij een instelling voor kunstzinnige vorming. Aanbeveling 2: Het bezoeken van voorstellingen en het actief participeren in culturele activiteiten laten relatief lage deelnamepercentages zien, terwijl het bevorderen van de culturele participatie een speerpunt van het provinciaal beleid is. Wij bevelen een onderzoek aan waarin wordt nagegaan op welke wijze de participatie zou kunnen worden bevorderd. Daarbij is het van belang de Mienskip niet als een ongedifferentieerde groep te zien, maar verschillen op basis van leeftijd, geslacht, inkomen en opleiding nader te verkennen op zoek naar mogelijk bevorderende beleidsinterventies. H. Reacties op stellingen over cultuur De respondenten is gevraagd in hoeverre men het eens of oneens is met de onderstaande stellingen: 1. Cultuur is belangrijk voor mij 2. Ik voel me verbonden met de Friese cultuur 3. Fryslân heeft een ruim cultureel aanbod 4. Het Friese culturele aanbod sluit aan op mijn wensen/behoeften 5. De Friese cultuur verdient het om zichtbaar te zijn buiten Fryslân 6. Cultuur in Fryslân kan meer gestimuleerd worden 7. Er kan bezuinigd worden op kunst en cultuur in Fryslân De stellingen m.b.t. cultuur kunnen in twee groepen worden verdeeld. De eerste zes stellingen zijn in principe positief. De persoonlijke betekenis van cultuur, het algemene belang van cultuur en het verder versterken van de cultuur wordt erin benadrukt. De zevende stelling geeft aan dat er best bezuinigd kan worden op cultuur. Voor de eerste 6 stellingen geldt dat de respondenten het gemiddeld meer eens zijn met deze stellingen. Met de stelling Er kan bezuinigd worden op kunst en cultuur in Fryslân is meer dan 50% het oneens. Vrouwen zijn het meer eens met de stellingen: Cultuur is belangrijk voor mij en De Friese cultuur verdient het om zichtbaar te zijn buiten Fryslân, waarbij mannen meer van mening dat er bezuinigd kan worden.. Bij de leeftijdsgroepen vertonen met uitzondering van de stelling De Friese cultuur verdient het om zichtbaar te zijn buiten Fryslân de stellingen significante verschillen. De groep middelbaren is het het meest (volledig) eens met de stelling Fryslân heeft een ruim cultureel aanbod. Ouderen voelen 7

8 zich het meest verbonden met de Friese cultuur. Het culturele aanbod in Fryslân sluit het meest aan bij de groep middelbaren en het minste bij de jongvolwassenen. Ouderen vinden het meest dat er niet bezuinigd moet worden op cultuur in Fryslân. Van de jongvolwassen heeft bijna de helft (45%) hierover geen mening (niet eens/oneens). I. De ervaren belemmeringen bij de culturele participatie De belemmeringen op het terrein van reisafstand, financiën, beperkt aanbod en (rolstoel)toegankelijkheid spelen bij het bezoeken van culturele activiteiten een zwaardere rol dan bij het actief deelnemen aan culturele activiteiten. Bij de belemmering persoonlijke omstandigheden; ziekte, drukte etc. is dat andersom. Het is relatief sterk belemmerend bij een actieve deelname. Uit de nadere analyse tussen mannen en vrouwen komt naar voren dat er significante verschillen zijn op zes van de tien variabelen. Het gaat om de variabelen: reisafstand (passief en actief), financiën (passief en actief) en de persoonlijke situatie (passief en actief). In alle gevallen tellen de genoemde belemmeringen voor de vrouwen zwaarder dan voor mannen. Tussen de leeftijdsgroepen zijn 7 van de 10 belemmeringen significant verschillend. Het betreft de variabelen: financiën (passief en actief), persoonlijke omstandigheden (passief en actief), toegankelijkheid (passief) en beperkt aanbod (passief en actief). In bijna alle gevallen lijkt de betreffende belemmering met het vorderen van de leeftijd in ernst af te nemen. Bij een nadere analyse van de relatie tussen belemmeringen en inkomen blijken 9 van de 10 belemmeringen significant te verschillen tussen de inkomensgroepen. Aanbeveling 3: Het verdient aanbeveling om bij het streven naar een hogere cultuurparticipatie te bekijken of het wegnemen c.q. het verminderen van belemmeringen een efficiënte beleidsinterventie zou kunnen zijn. J. Welke plaatsen worden er bij culturele participatie het meest bezocht? Bij het bezoeken van plaatsen i.v.m. cultuurparticipatie zien we dat Leeuwarden de meest bezochte plaats is, gevolgd door Drachten, Sneek en Heerenveen. Deze plaatsen vormen ook de belangrijkste kernen in het provinciale cultuurbeleid. K. Reacties op Leeuwarden culturele hoofdstad 2018 (LF2018) De reacties van de respondenten op LF2018 zijn globaal in drie categorieën te verdelen: Ongeveer een derde laat zich er positief tot zeer positief over uit; Ruim een derde geeft aan er te weinig van te weten. Ongeveer 15% van de respondenten is negatief. Op het terrein van informatie over LF2018 blijkt dat de kranten en Omrop Fryslân [radio en tv] de twee belangrijkste informatiebronnen zijn, op afstand gevolgd door logo s e.d. in het straatbeeld en de berichten op websites en social media. Ruim 20% van de respondenten merkt helemaal niets van culturele hoofdstad. Informatie via familie, vrienden, de buurt en door persoonlijke activiteiten speelt een geringe rol. Uit de nadere analyse naar verschillen tussen de leeftijdsgroepen blijkt dat ouderen (significant) vaker iets in de krant lezen of op Omrop Fryslân of GPtv zien. Jongvolwassenen zien vaker iets op sociale media en website en logo s en activiteiten in het straatbeeld. De jongvolwassenen merken vaker niets dan de overige leeftijdsgroepen. Aanbeveling 4: Op basis van deze resultaten adviseren wij de betrokken partijen de komende tijd extra aandacht te besteden aan een goede informatievoorziening voor het grote publiek. Ook jongvolwassenen behoeven (speciale) aandacht in de informatievoorziening gezien de 8

9 resultaten. L. Culturele participatie uitgedrukt in één percentage In het rapport n.a.v. het onderzoek in 2011 hebben we een eerste poging gedaan om de cultuurparticipatie in één gemiddeld percentage weer te geven. Op basis van een vergelijking van de data uit 2011 en 2016 hebben we de methode van berekening nog eens kritisch kunnen doornemen. Deze vergelijking gaf ons voldoende argumenten om de drempel bij het gebruik maken van voorzieningen als bibliotheek, videotheek e.d. van 2 items naar 1 item te verlagen. We zien dat de respondenten gemiddeld ongeveer 1 van de genoemde voorziening in de afgelopen 12 maanden heeft gebruikt. Met deze aanpassing komt het percentage culturele participatie voor 2011 op 39% en voor 2016 op 35%. Aanbeveling 5: De ontwikkelingen in de digitale wereld zijn omvangrijk en voltrekken zich in een hoog tempo. Deze ontwikkelingen vinden uiteraard ook binnen de culturele sector plaats. In dit onderzoek hebben we bijvoorbeeld een vraag over het gebruiken van On Demand diensten opgenomen. Deze diensten hebben de betekenis van videotheken fors gereduceerd. Langs digitale weg kan men zich uitleven in het maken van muziek. Fotografie en video zijn al geruime tijd volledig digitale activiteiten. Het is van belang deze ontwikkelingen goed te blijven volgen. In het kader van LF2018 zou het een goede zaak zijn om onder andere deze ontwikkelingen nader te laten onderzoeken door bijvoorbeeld studenten en lectoren van de hogescholen. 9

10 Leeswijzer en opbouw rapport In de inleiding wordt de plaats van dit rapport binnen het beleid aangegeven. Vervolgens komen in hoofdstuk 2 eerst de opzet en methodische achtergronden van het onderzoek aan de orde. Het gaat dan bijvoorbeeld over de aanpak van het onderzoek, de respons en de betrouwbaarheid. In hoofdstuk 3 worden vervolgens de belangrijkste uitkomsten van het onderzoek gepresenteerd. In de laatste paragraaf van hoofdstuk 3 wordt de mate van cultuurparticipatie in één percentage uitgedrukt. In hoofdstuk 4 volgen enkele conclusies en aanbevelingen. Voor figuren 1t/m6 en tabellen 1t/m5 geldt dat hierin de positieve (ja) antwoorden zijn weergegeven. Wanneer er een significant verschil is geconstateerd, betekent dit dat het verschil tussen de groepen 5% of meer is. 10

11 1 Inleiding Het beleid op de terreinen cultuur, taal en onderwijs is in de nota Grinzen Oer integraal uitgewerkt. Dit beleid heeft een looptijd van 2013 tot en met Hoewel het een integrale beleidsnota is wordt de inhoud van de nota gekenmerkt door drie beleidslijnen. Daarmee wordt de maatschappelijke betekenis van cultuur, taal en onderwijs in Fryslân volgens het college het best gestalte gegeven. Gedeputeerde Staten willen werken aan een maatschappij waar iedereen aan deel kan nemen, een mienskip met een meertalig karakter. De belangrijkste beleidslijnen van deze integrale beleidsnota zijn dan ook: Meidwaan, Mienskip en Meartaligens. GS realiseert zich dat deze grootheden zich niet met elkaar laten vergelijken. Ze komen echter wel met elkaar overeen. Bovendien zijn het de dragers van het beleid dat het college voor ogen heeft, waar GS Fryslân verder mee wil helpen in een groter Europees verband. Meidwaan Iedereen moet in staat worden gesteld om optimaal mee te doen in de samenleving. Actieve maatschappelijke participatie bevordert de ontwikkeling van individuen en heeft een positieve invloed op de gemeenschap als geheel. Het versterkt de bewustwording en de betrokkenheid van mensen onderling. Mienskip De Friese gemeenschap moet profiteren van de provinciale inspanningen. Met beleidsmatige interventies wil GS de gemeenschapszin (verder) versterken en de zelfredzaamheid en het zelfbewustzijn van instellingen en mensen bevorderen. Men denkt daarbij aan creatieve oplossingen voor demografische ontwikkelingen, inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen als globalisering, bevorderen van de leefbaarheid in kleine kernen en het stimuleren van de manier waarop Fryslân haar bijzondere karakter en cultureel erfgoed beter voor het voetlicht kan brengen. Meartaligens Taal bepaalt in grote mate de Friese identiteit. Dat in Fryslân het Fries, het Nederlands en streektalen als het Stellingwerfs en het Bildts in levend gebruik zijn, maakt de provincie tot een natuurlijk laboratorium voor meertaligheid. Meertaligheid bevordert het lerend vermogen en is goed voor het zelfvertrouwen van een samenleving. Het bevorderen van meertaligheid is voor Fryslân van groot belang, zeker ook in internationaal perspectief. Dit onderzoek heeft betrekking op het thema cultuurparticipatie. Dit thema past goed in de beleidslijn meidwaan. In dat kader vermelden we de twee belangrijke beleidsdoelen die het college zich binnen deze beleidslijn heeft gesteld. I. Zoveel mogelijk jongeren in Fryslân komen via het onderwijs in aanraking met cultuur en maken kennis met het Verhaal van Fryslân. II. Wij streven een toename van 5% na van het aantal mensen dat actief en passief mee- doet aan projecten en producties op het gebied van onze taal en cultuur. Het eerste doel heeft een rechtstreekse relatie met het thema culturele participatie binnen het project Leeuwarden Fryslân 2018 (LF2018) en zal binnen de monitoring en evaluatie van LF2018 ook integraal worden meegenomen. Het tweede doel vormt de directe aanleiding tot het onderzoek waarover in dit rapport verslag wordt gedaan. Paragraaf 3.12 van dit onderzoek zal ook in de rapportage over LF2018 worden verwerkt. In dit rapport wordt verslag gedaan van de stand van zaken met betrekking tot de cultuurparticipatie in Fryslân in de periode Daarvoor is grotendeels de vragenlijst uit 2011 gehanteerd. In de vragenlijst zijn ook nu weer enkele vragen over culturele hoofdstad (LF2018) opgenomen. Deze vragen zijn afgestemd op de fase waarin dit project zich begin 2016 bevindt. 11

12 2 Achtergrond en methodiek In dit hoofdstuk wordt stil gestaan bij de onderzoekmatige aanpak en kenmerken van het onderzoek. Zo worden wat achtergronden gegeven bij de steekproef, wordt een beeld gegeven van de representativiteit van de steekproef en de betrouwbaarheid van onderzoeksuitkomsten. 2.1 De enquête Dit onderzoek is een herhaling van het onderzoek dat in 2011 is uitgevoerd. De enquête uit 2011 is opgesteld met als basis de Richtlijn Cultuurparticipatie Onderzoek van het ministerie van OC&W. Deze richtlijn is door meerdere provincies en gemeenten gebruikt. In de enquête voor dit onderzoek zijn m.b.t. de actieve en passieve cultuurparticipatie en de achtergrondinformatie de vragen uit 2011 opnieuw gehanteerd. Daarbij zijn de vragen wel nadrukkelijk gecontroleerd op de bruikbaarheid voor de huidige tijdgeest. Bij vragen waarin instellingen, bioscopen, theaters, festivals e.d. bij naam worden genoemd zijn noodzakelijke aanpassingen aangebracht. De vragen over LF2018 zijn geformuleerd overeenkomstig de stand van zaken bij dit project. 2.2 De steekproef Om inzicht te krijgen in de cultuurparticipatie van de Friese bevolking is via een enkelvoudige aselecte steekproef 1 een enquête uitgezet onder huishoudens in Fryslân. Ieder huishouden had daarmee een even grote kans om in de steekproef terecht te komen. Gevraagd is de schriftelijke vragenlijst (zie bijlage 1) in te laten vullen door een willekeurige volwassene van 18 jaar of ouder in het huishouden en daarna te retourneren. Dit heeft uiteindelijk een bruikbare respons van 1422 enquêtes opgeleverd. Bruto verstuurd Onbestelbaar retour 40 Onbruikbaar retour 12 Netto verstuurd Bruikbare respons (17,9%) Bruikbare respons na weging Gezien het onderwerp - cultuurparticipatie kan een respons van 17,9% als redelijk beschouwd worden. In 2011 was de respons 15,8%. 2.3 Representativiteit De bereidheid om mee te werken aan een onderzoek is persoonsgebonden. Er is een weegfactor toegepast op basis van de kenmerken geslacht, leeftijdsgroep omdat in de respons jonge mannen ondervertegenwoordigd en oudere mannen oververtegenwoordigd bleken te zijn ten opzichte van de Friese bevolking boven 18 jaar. De bruikbare respons nam door deze weging af naar 1408 enquêtes. Daarmee is de respons representatief. De hier gepresenteerde tabellen en figuren zijn gebaseerd op de gewogen steekproef 2. De kenmerken van de respondenten zijn namelijk van invloed op het de cultuurparticipatie en de ervaringen die daarmee samenhangen. Het exploratief onderzoek (toetsen van verschillen tussen groepen) is niet met de gewogen waarden uitgevoerd, omdat de groepen hiervoor te klein zijn. 1 Bij een enkelvoudige aselecte steekproef heeft elk lid van de populatie, in dit geval dus elke inwoner van Fryslân, evenveel kans om een enquête te krijgen. 2 Bij een gewogen steekproef worden gewichten toegekend aan groepen. (respondenten in groepen die ondervertegenwoordigd zijn, krijgen een gewicht groter dan 1. Bij oververtegenwoordiging krijgen ze een gewicht kleiner dan 1. Voor het berekenen van de percentages worden daarna niet meer de personen in de diverse groepen geteld, maar worden de bijbehorende gewichten opgeteld. 12

13 2.4 Betrouwbaarheid Naast representativiteit (dat aangeeft of de verhouding tussen groepen in de steekproef hetzelfde is als in de populatie) speelt ook het begrip betrouwbaarheid een belangrijke rol in de analyse van enquêtes. Veel statistici werken bij analyses van steekproeven met een foutenmarge van 5% en een betrouwbaarheidsniveau van 95%. Daarvoor is een minimale responsomvang vereist van circa 200 respondenten per te analyseren (deel)groep. De groep jongvolwassenen (mannen en vrouwen) en de groep vrouwen boven de 65 haalt de minimale responsomvang niet. De resultaten hebben daarom voor deze groepen zijn iets minder betrouwbaar. 2.5 Analyse deelgroepen Bij de analyse en presentatie van de uitkomsten van het onderzoek is in de eerste plaats gekeken naar verschil in uitkomsten tussen mannen en vrouwen. Daarnaast zijn ook drie leeftijdsgroepen onderscheiden, namelijk: Jongvolwassenen: 18 tot en met 39 jaar Middelbaren: 40 tot en met 64 jaar Ouderen: 65 jaar en ouder 13

14 3 Resultaten In dit hoofdstuk worden per thema de belangrijkste uitkomsten van het onderzoek gepresenteerd. Per thema wordt aangegeven of er (significante) verschillen bestaan tussen mannen en vrouwen en tussen leeftijdsgroepen. 3.1 Bezoek voorstellingen Aan de inwoners van Fryslân is een lijst van voorstellingen voorgelegd en gevraagd hoe vaak men deze voorstellingen in de afgelopen 12 maanden heeft bezocht. In de onderstaande tabel is weergegeven hoeveel inwoners hebben aangegeven deze voorstellingen in de afgelopen 12 maanden in Fryslân te hebben bezocht. n nooit 1 of 2 keer 3 of 4 keer 5 t/m 10 keer 11 keer of meer film in bioscoop of filmhuis ,7% 35,0% 15,0% 9,2% 1,2% toneelvoorstelling ,8% 28,8% 4,3% 2,7% 0,4% cabaret, stand-up comedy, kleinkunst ,4% 22,0% 3,3% 1,2% 0,1% concert rock-, pop-, wereldmuziek ,3% 20,8% 3,8% 1,7% 0,4% concert klassieke muziek of koren ,4% 16,8% 4,6% 2,5% 0,6% familie-, jeugd- of kindervoorstelling ,6% 15,4% 1,6% 0,3% 0,0% concert van harmonie, fanfare, brassband ,7% 13,7% 1,9% 1,3% 0,4% musical ,0% 10,5% 0,4% 0,1% 0,0% lezing over kunst, kunstgeschiedenis, literatuur, erfgoed ,1% 10,1% 1,3% 1,2% 0,3% dance, houseparty, urban, hiphop ,4% 6,0% 0,5% 1,0% 0,0% taal, poëzie en literatuur ,8% 5,5% 0,4% 0,3% 0,0% ballet-, dansvoorstelling ,8% 5,3% 0,7% 0,1% 0,0% jazz-, bluesconcert ,9% 4,5% 0,4% 0,1% 0,1% opera of operette ,6% 3,3% 0,2% 0,0% 0,0% tabel 1. Het bijwonen van voorstellingen in de provincie Fryslân 14

15 n nooit 1 of 2 keer 3 of 4 keer 5 t/m 10 keer 11 keer of meer musical ,1% 19,2% 0,7% 0,1% 0,0% film in bioscoop of filmhuis ,3% 16,8% 2,6% 1,2% 0,1% concert rock-, pop-, wereldmuziek ,8% 16,6% 2,9% 1,6% 0,2% toneelvoorstelling ,3% 7,0% 0,3% 0,4% 0,1% concert klassieke muziek of koren ,1% 7,0% 1,5% 0,4% 0,0% cabaret, stand-up comedy, kleinkunst ,7% 6,8% 0,4% 0,1% 0,0% familie-, jeugd- of kindervoorstelling ,1% 3,4% 0,4% 0,1% 0,0% dance, houseparty, urban, hiphop ,4% 3,3% 0,5% 0,6% 0,1% ballet-, dansvoorstelling ,5% 3,3% 0,1% 0,1% 0,0% lezing over kunst, kunstgeschiedenis, literatuur, erfgoed ,2% 3,3% 0,2% 0,2% 0,0% jazz-, bluesconcert ,7% 3,0% 0,2% 0,1% 0,0% concert van harmonie, fanfare, brassband ,9% 2,6% 0,4% 0,1% 0,0% taal, poëzie en literatuur ,7% 2,0% 0,2% 0,1% 0,0% opera of operette ,9% 0,9% 0,2% 0,0% 0,0% tabel 2. Het bijwonen van voorstellingen buiten de provincie Fryslân Tabellen 1 en 2 zijn gesorteerd op de kolom 1 of 2 keer. Het valt op dat bij vrijwel alle voorstellingen de antwoorden van de respondenten in de kolommen Nooit en 1 of 2 keer optellen tot meer dan 90%. De enige uitzondering is het bekijken van films in de provincie Fryslân met 75%. Binnen Fryslân wordt er relatief vaak naar een film of toneel voorstelling gegaan. Een musical of concert van pop- en wereldmuziek wordt vaak buiten de provincie bezocht. Ook voor een film gaat men relatief vaak de provinciegrenzen over. Voor de voorstellingen binnen Fryslân is gekeken naar de verschillen tussen mannen en vrouwen en de leeftijdsgroepen. Toneel: er is een significant verschil van meer dan 5% tussen vrouwen en mannen waarbij vrouwen het toneel meer bezoeken. Film: er is een significant verschil van meer dan 5% tussen vrouwen en mannen waarbij vrouwen meer naar de film gaan. Jongvolwassenen gaan vaker naar de film dan middelbaren, ouderen gaan nog minder dan middelbaren. Taal, poëzie en literatuur: vrouwen bezoeken wat vaker deze voorstellingen dan mannen. Opera: het bezoek aan de opera neemt toe naarmate de leeftijd toeneemt. Klassieke muziek: het bezoek aan klassieke muziek neemt ook toe naarmate de leeftijd toeneemt. Lezing over kunst, kunstgeschiedenis, literatuur, erfgoed: dit soort lezingen wordt ook significant vaker bezocht naarmate de leeftijd toeneemt. Dance, houseparty, urban, hiphop: de groep jongvolwassenen gaat hier significant vaker naartoe dan middelbaren en ouderen. Concert van harmonie, fanfare, brassband: het bezoek aan de opera neemt toe naarmate de leeftijd toeneemt. 15

16 Concert rock-, pop-, wereldmuziek: De groepen jongvolwassenen en middelbaren ontlopen elkaar niet veel (resp. 30,2 en 31,2% heeft dit 1 of meerdere malen bezocht). Van de ouderen is dit 11,2%. Binnen Fryslân neemt het bezoek aan opera, klassieke muziek, concert van een harmonie en een lezing over kunst toe naarmate de leeftijd toeneemt. Bij film en dance is de tendens omgekeerd. Voor bezoek door mensen uit Fryslân van voorstellingen buiten de provincie spelen de volgende tendensen: Concert rock-, pop-, wereldmuziek: De groepen jongvolwassenen en middelbaren ontlopen elkaar niet veel. De ouderen gaan (bijna) nooit naar een dergelijk concert. Dance, houseparty, urban, hiphop: de groep jongvolwassenen gaat hier ook buiten Fryslân significant vaker naartoe dan middelbaren en ouderen. Musical: Bijna 25% van de middelbaren heeft één of meer musicals bezocht buiten Fryslân, voor de ouderen en jongvolwassenen is dit percentage resp. 15,8 en 18,3%. Film: voor film bezoek buiten Fryslân geldt dat het bezoek afneemt, naarmate de leeftijd toeneemt. Mannen gaan vaker naar taal, poëzie en literatuur, cabaret en jazz voorstellingen buiten Fryslân. 3.2 Bezoek instellingen en plekken Gevraagd is aan te geven of de respondent in de afgelopen 12 maanden naar instellingen als musea, ateliers en plekken als kerken en monumenten is geweest. De onderstaande tabel toont de resultaten voor instellingen en locaties in de provincie Fryslân 1 of 2 keer 3 of 4 keer 5 t/m 10 keer 11 keer of meer n nooit museum (zowel bezoeken aan vaste collecties als aan speciale tentoonstellingen) ,7% 42,5% 9,7% 4,3% 0,8% bezienswaardige gebouwen (zoals kastelen, kerken, monumenten), dorpen of stadsdelen) ,2% 34,7% 9,3% 8,0% 0,8% galerie, atelier (een plaats waar men kunstvoorwerpen kan bekijken en kopen) ,3% 23,4% 3,8% 2,9% 0,6% archief (bijvoorbeeld voor stamboomonderzoek of streekgeschiedenis) ,7% 5,3% 0,7% 0,6% 0,7% tabel 3. Bezoeken aan instellingen en bezienswaardige locaties in de provincie Fryslân. Het valt op dat de percentages respondenten die nooit een instelling of locatie bezoeken steeds boven de 40% liggen. In 2011 lag dit percentage boven de 50%. Het archief is nog steeds het minst populair en de musea worden relatief het meest bezocht. Uit de vergelijking tussen mannen en vrouwen blijkt dat vrouwen vaker een museum bezoeken dan mannen. 62,8% van de vrouwen heeft afgelopen 12 maanden 1 of meerdere keren een museum bezocht; bij mannen is dit percentage 55,1. Mannen bezoeken vaker bezienswaardige gebouwen. Uit de nadere analyse tussen de leeftijdsgroepen blijkt dat bij het toenemen van de leeftijd ook het aantal museumbezoeken toeneemt. Datzelfde geldt ook voor het bezoeken van een galerie en een bezienswaardig gebouw. Bij musea zijn de percentages in oplopende leeftijdsgroepen als volgt: 50,0%, 57,6%, 66,1% (bezoek 1 of meer keer). Bij galeriebezoek lopen de percentages nog meer uiteen (17,7%, 34,8%, 37,2%). De bezienswaardige gebouwen liggen dichter bij elkaar (50,3%, 52,0%, 55,6%). 1 of 2 keer 3 of 4 keer 5 t/m 10 keer 11 keer of meer n nooit museum (zowel bezoeken aan vaste collecties als aan speciale tentoonstellingen) ,8% 33,9% 10,3% 6,2% 0,8% bezienswaardige gebouwen (zoals kastelen, kerken, monumenten), dorpen of stadsdelen) ,6% 28,7% 12,5% 13,0% 2,2% 16

17 galerie, atelier (een plaats waar men kunstvoorwerpen kan bekijken en kopen) ,4% 13,2% 2,7% 1,6% 0,1% archief (bijvoorbeeld voor stamboomonderzoek of streekgeschiedenis) ,6% 1,0% 0,4% 0,1% 0,0% tabel 4. Bezoeken aan instellingen en interessante locaties buiten de provincie Fryslân. Ook buiten Fryslân zijn de musea relatief het populairst, gevolgd door de bezienswaardige gebouwen. 3.3 Voorzieningen In Nederland kunnen we gebruik maken van voorzieningen om boeken te lenen, zoals bij de bibliotheek. Ook de kunstuitleen en de videotheek zijn voorzieningen waar je kunt lenen of huren. De Friezen hebben kunnen aangeven hoe vaak zij in de afgelopen 12 maanden gebruik hebben gemaakt van deze voorzieningen. n nooit 1 t/m 4 keer 5 t/m 12 keer 13 t/m 25 keer 26 t/m 52 keer 53 keer of meer openbare bibliotheek (niet een school of universiteitsbibliotheek) ,6% 17,7% 22,3% 8,5% 3,8% 1,1% kunstuitleen/artotheek ,1% 4,6% 0,1% 0,2% 0,0% 0,0% videotheek ,5% 3,5% 0,9% 0,1% 0,0% 0,0% tabel 5. De mate waarin er binnen Fryslân gebruik gemaakt is van culturele voorzieningen De gegevens laten behoorlijke verschillen zien tussen de bibliotheek aan de ene kant en de videotheek en de kunstuitleen aan de andere kant. De bibliotheek wordt door ongeveer de helft van de respondenten bezocht, de kunstuitleen en de videotheek door nog geen 5%. Vrouwen (58,1%) gaan (veel) vaker naar de bibliotheek dan mannen(45,1%). De overige voorzieningen laten geen verschillen tussen mannen en vrouwen zien. De groep jongvolwassenen maakt het meest gebruik van de bibliotheek, daarna volgt de groep middelbaren en daarna de ouderen. Bij de videotheek is dezelfde trend te zien. Bij de ouderen maakt 1% er gebruik van. Bij de categorie jaar is dat 4% en in de categorie jaar maakt 8% er gebruik van. In 2011 was dit nog resp. 3, 17 en 31%. Bij het bezoeken van een videotheek spelen de technologische ontwikkelingen uiteraard een rol. In veel huishoudens is het mogelijk om met video on demand rechtstreeks films op te vragen en af te spelen. Daarom is in deze vragenlijst onderstaande vraag toegevoegd 17

18 Heeft u een film/serie bekeken via On Demand diensten? ja, dagelijks ja, wekelijks een paar keer ja, maandelijks een paar keer ja, een enkele keer nee 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% figuur 1. De mate waarin er films en series worden bekeken via On Demand Diensten Ruim 25% van de respondenten geeft aan geen gebruik te maken van on demand diensten. bijna 75% gebruikt de betreffende diensten wel, waaronder een groep van 8% die aangeeft deze diensten dagelijks te gebruiken. Jongvolwassenen gebruiken significant meer On Demand diensten. Voor de leeftijdsgroepen is de verdeling gebruik van On Demand diensten als volgt: 87,4% voor de jongvolwassenen, 73,8% voor de middelbaren en 57,9% bij de ouderen. Mannen kijken vaker een enkele keer On Demand en vrouwen vaker wekelijks. 3.4 Bekendheid met en bezoeken van Friese bioscopen en theaters De invullers is een lijst met een aantal Friese bioscopen en theaters voorgelegd. Daarbij is steeds gevraagd: (a) of de invuller de bioscoop c.q. het theater kent en (b) of de invuller er in de laatste 12 maanden is geweest. In figuur 2Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. zijn de positieve antwoorden op deze twee vragen per theater in percentages weergegeven. In Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. zijn de antwoorden m.b.t. de bioscopen vermeld. 18

19 Kent u de volgende Friese theaters en/of podia? Bent u er in de afgelopen 12 maanden geweest voor voorstellingen/optredens? Stadsschouwburg De Harmonie Leeuwarden De Lawei Drachten Poppodium Romein Leeuwarden Schaaf City Theater (muziekcentrum Posthuis Theater Heerenveen Koornbeurs Franeker Theater Sneek Neushoorn Leeuwarden Het Bolwerk Sneek Podium Asteriks Blokhuispoort Leeuwarden De Skans Gorredijk Theater Sense Dokkum Poppodium Iduna Drachten De Vier Pelikanen Leeuwarden 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Kent u? Geweest? figuur 2. De bekendheid van en het bezoeken van Friese theaters. (n kent u? tussen 1273 en 1355; n geweest tussen 847 en 1171) Het bekendste theater is stadsschouwburg de Harmonie met 83%. De Lawei in Drachten is met 81% bijna even bekend als de Harmonie. De drie meest bezochte theaters zijn: De Harmonie (41%).De Lawei (31%) en Theater Sneek (25%). De resultaten van een nadere analyse van de verschillen tussen de reeds vermelde leeftijdsroepen zijn in tabel 6 vermeld. Uit de nadere analyse van mogelijke verschillen tussen mannen en vrouwen bleek dat vrouwen vaker aangeven de Harmonie te kennen. Met betrekking tot het bezoeken van theaters zijn er geen (significante) verschillen tussen mannen en vrouwen. kent u? 18t/m39 40t/m64 65 jaar jr jr eo Stadsschouwburg De Harmonie Leeuwarden 85,8% 87,0% 72,2% 18t/m39 jr geweest? 40t/m64 jr 65 jaar eo De Lawei Drachten 81,1% 86,4% 71,5% 20,1% 31,7% 43,3% Poppodium Romein Leeuwarden 59,4% 57,5% 32,1% Schaaf City Theater (muziekcentrum Schaaf) Leeuwarden 45,5% 59,4% 41,3% Posthuis Theater Heerenveen 36,2% 53,7% 46,9% 8,8% 16,5% 25,7% 19

20 Koornbeurs Franeker 32,0% 48,7% 39,2% Theater Sense Dokkum 27,0% 32,4% 12,0% Theater Sneek 39,6% 43,8% 34,2% 20,0% 24,7% 34,1% Neushoorn Leeuwarden 45,3% 40,5% 20,3% 15,8% 10,4% 4,7% Het Bolwerk Sneek 43,1% 40,2% 15,0% Podium Asteriks Blokhuispoort Leeuwarden 40,8% 35,6% 21,9% 14,5% 9,7% 5,7% De Skans Gorredijk 17,2% 38,1% 36,0% 3,5% 5,5% 16,4% Poppodium Iduna Drachten De Vier Pelikanen Leeuwarden tabel 6. Significante verschillen in de bekendheid met en het bezoeken van theaters in Fryslân, uitgedrukt in percentages van de betreffende leeftijdsgroep Op het terrein van het kennen van theaters en podia zijn er met uitzondering van drie locaties bij de overige 12 theaters en podia steeds significante verschillen [op 5% niveau] tussen de leeftijdsgroepen. De antwoorden m.b.t. het bezoeken van theaters en podia laten 6 significante verschillen zien. Bij theater Sneek, de Lawei, het Posthuis en de Skans neemt het bezoek toe wanneer de leeftijd toeneemt. Bij Podium Asteriks en Neushoorn is een omgekeerde tendens zichtbaar: het bezoek neemt af, als de leeftijd toeneemt. In tabel 7 en figuur 3 komen de bekendheid en het bezoeken van de Friese bioscopen aan de orde. In de figuur gaat het om het algemene beeld bij alle respondenten in de tabel komen de significante verschillen tussen de leeftijdsgroepen aan de orde. Kent u de volgende Friese bioscopen? Bent u er in de afgelopen 12 maanden geweest voor voorstellingen? Tivoli/Cinema Leeuwarden De Bios Drachten Cine Sneek Bioscoop De Bios Heerenveen Slieker Film Leeuwarden 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Kent u? Geweest? figuur 3. De bekendheid van en het bezoeken van Friese bioscopen in percentages (n kent u? tussen 1285 en 1330; n geweest tussen 893 en 1108) Qua bekendheid en bezoekersaantallen neemt Tivoli in Leeuwarden de eerste plaats in, gevolgd door de bioscopen in Drachten, Sneek en Heerenveen. 20

21 kent u? 40t/m64 jr 65 jaar eo 18t/m39 jr geweest? 18t/m39 jr 40t/m64 jr 65 jaar eo Tivoli/Cinema Leeuwarden 81,5% 73,9% 56,3% 51,2% 32,1% 31,4% De Bios Drachten Cine Sneek Bioscoop 49,3% 44,7% 28,6% 50,4% 39,3% 22,4% 20,0% 24,7% 34,1% De Bios Heerenveen 41,8% 35,8% 23,4% Slieker Film Leeuwarden 6,4% 13,5% 17,3% tabel 7. Significante verschillen in de bekendheid met en het bezoeken van bioscopen in Fryslân, uitgedrukt in percentages van de betreffende leeftijdsgroep Bij vier bioscopen is de bekendheid tussen de leeftijdsgroepen significant verschillend, waarbij de bekendheid bij de categorie 65 jaar en ouder het laagst is. Als het om de bezoeken gaat, dan scoort bij Tivoli de groep 65 jaar en ouder het laagst, maar bij de overige twee bioscopen [Cine Sneek en Slieker] scoort deze leeftijdsgroep het hoogst. Uit de analyse van de mogelijke verschillen tussen mannen en vrouwen blijkt dat de Bios in Heerenveen bij vrouwen bekender is. 3.5 Bekendheid met en bezoeken van festivals in Fryslân Wij hebben de invullers gevraagd om aan de hand van een lijst met festivals aan te geven welke festivals bekend zijn en welke zij in de afgelopen 12 maanden hebben bezocht. De antwoorden op deze vraag zijn in onderstaande figuur samengevat. 21

22 Kent u de volgende festivals, voorstellingen en/of evenementen? Bent u er in de afgelopen 12 maanden geweest? Oerol Overig (zoals Ljouwert culinair, Concours Hippique, Skûtsjesilen, Sneekweek, Iepenloftspul/openluchtspel (zoals Iepenloftspul Jorwert) Open monumentendag Fries straatfestival Een voorstelling van Tryater Muziekfestival (zoals In to the Grave, Psy-fi, Oerrock en Aaipop) Noordelijk filmfestival Een voorstelling van het Fries Jeugdorkest Open-atelierroute Cultureel festival (andere dan bovenstaande) UT Sneek 0% 20% 40% 60% 80% 100% Kent u? Geweest? figuur 4. De bekendheid en het bezoeken van Friese Festivals en voorstellingen (n kent u? tussen 1277 en 1353; n geweest tussen 896 en 1201) Bij de meeste festivals is er een behoorlijk verschil tussen de mate van bekendheid en het percentage invullers dat de betreffende festivals heeft bezocht. Bij muziekfestival en overig festival moet worden opgemerkt dat het hier niet zo zeer om een aanduiding van een specifiek festival gaat, maar meer als een omschrijving van een categorie. Dit is in ieder geval een verklaring voor de relatief hoge scores op de categorie overig. Het festival Oerol geniet een grote bekendheid, maar het percentage invullers dat dit festival bezoekt is relatief erg laag. Bij 9 van de 12 festivals en voorstellingen zijn er significante verschillen tussen mannen en vrouwen. Vrouwen kennen deze festivals en voorstellingen beter dan de mannen. Bij het bezoeken zijn geen (significante) verschillen tussen mannen en vrouwen. Een nadere analyse van de verschillen tussen de leeftijdsgroepen laat bij de bekendheid van alle 12 festivals en voorstellingen significante verschillen zien. Voor het overzicht zijn de verschillende percentages in tabel 8Fout! Verwijzingsbron niet gevonden.tabel 8 vermeld. 18t/m39 jr kent u? 40t/m64 jr 65 jaar eo 18t/m39 jr geweest? 40t/m64 jr 65 jaar eo 22

23 Fries straatfestival 64,3% 70,7% 54,3% UT Sneek 14,7% 18,6% 11,2% Open-atelierroute 15,6% 36,2% 33,7% 5,1% 10,9% 24,8% Oerol 89,0% 91,0% 72,5% Cultureel festival (andere dan bovenstaande) 31,7% 31,4% 18,8% 22,7% 27,1% 17,5% Muziekfestival (zoals In to the Grave, Psy-fi, Oerrock en Aaipop) Noordelijk filmfestival 75,4% 65,1% 32,4% 21,8% 10,1% 2,4% 50,0% 56,6% 40,3% Overig (zoals Ljouwert culinair, Concours Hippique, Skûtsjesilen, Sneekweek, Bevrijdingsfestival) 91,2% 87,6% 70,7% 63,0% 49,9% 52,4% Open monumentendag Iepenloftspul/openluchtspel (zoals Iepenloftspul Jorwert) 61,6% 73,6% 60,1% 52,9% 74,0% 67,4% 11,1% 20,1% 41,8% Een voorstelling van Tryater 54,4% 69,6% 56,9% 7,6% 19,8% 30,0% Een voorstelling van het Fries Jeugdorkest 34,1% 47,7% 43,4% 2,1% 3,7% 8,5% tabel 8. De significante verschillen tussen de leeftijdsgroepen t.a.v. de bekendheid met en het bezoeken van festivals en voorstellingen in percentages van het aantal respondenten in de betreffende leeftijdsgroep. Bij de bekendheid valt het op dat in 9 van de 12 gevallen de bekendheid bij de respondenten van middelbare leeftijd het hoogst is. Bij het bezoeken scoren de ouderen bij 4 van de 7 gevallen het hoogst, terwijl de bekendheid van deze festivals en voorstellingen bij deze leeftijdsgroep niet het hoogst is. 3.6 Bekendheid met en bezoeken van Friese musea Aan de hand van een lijstje met Friese musea hebben de respondenten aangegeven of zij bekend zijn met de musea en of ze er gedurende het afgelopen jaar op bezoek zijn geweest. De resultaten daarvan staan in figuur 5: 23

24 Kent u de volgende musea? Bent u er in de afgelopen 12 maanden geweest? Fries museum Natuurmuseum (Leeuwarden) Scheepvaartmuseum (Sneek) Museum Belvédère Fries Landbouwmuseum Museum DR8888 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% Kent u? Geweest? figuur 5. De bekendheid met en het bezoeken van de Friese musea (n kent u? tussen 1318 en 1371; n geweest tussen 997 en 1233) Vrouwen kennen het Natuurmuseum en het Fries museum vaker dan mannen. Vrouwen bezochten beide musea ook vaker. Mannen kennen het Fries landbouwmuseum vaker. Als er naar de leeftijdsgroepen wordt gekeken, zien we bij alle musea verschillen. kent u? geweest? 18t/m39 jr 40t/m64 jr 65 jaar eo 18t/m39 jr 40t/m64 jr 65 jaar eo Scheepvaartmuseum (Sneek) 58,1% 58,2% 67,9% 8,0% 11,8% 29,1% Fries Landbouwmuseum 26,5% 41,5% 49,4% 4,3% 6,6% 27,6% Natuurmuseum (Leeuwarden) 71,8% 75,9% 66,2% 30,9% 25,9% 40,2% Fries museum 21,3% 32,3% 53,1% Museum Belvédère 30,1% 55,3% 62,1% 3,7% 17,0% 37,9% Museum DR ,2% 28,9% 30,4% 1,1% 6,8% 21,0% tabel 9. De significante verschillen op de bekendheid met en het bezoeken van Friese musea tussen de leeftijdsgroepen Bij de meeste musea is het zo dat naarmate de leeftijd toeneemt de bekendheid groeit. Het Natuurmuseum Leeuwarden is hierop een uitzondering; dit museum is het meest bekend bij de groep middelbaren. Bij het bezoeken zien we bij alle musea een toename naarmate de leeftijd vordert. 3.7 Deelname aan culturele activiteiten We hebben de respondenten gevraagd of zij het afgelopen jaar in hun vrije tijd actief hebben deelgenomen aan een aantal culturele activiteiten. Het gaat dus om het actief bezig zijn met aspecten van cultuur. De invullers konden kiezen uit 11 categorieën van activiteiten. Als een respondent vrije tijd had besteed aan een bepaalde activiteit, dan werd hij of zij tevens gevraagd aan te geven in welk verband de activiteit werd uitgevoerd. Daarbij kon de invuller kiezen uit: Georganiseerd door een instelling voor culturele vorming; Georganiseerd vanuit een vereniging of club; Niet in een georganiseerd verband. 24