Het pedagogische raamwerk: wat moet je ermee?

Transcriptie

1 Het pedagogische raamwerk: wat moet je ermee? KIDDOdag 2016 (baby s en peuters, 0-3 jaar) Wanneer? woensdag 30 november 2016 Waar? Congrescentrum Het Pand, Onderbergen 1, 9000 Gent Het pedagogische raamwerk is een bondige visietekst over kwaliteitsvolle kinderopvang. Wat kan kinderopvang betekenen voor kinderen, gezinnen en de samenleving? De tekst geeft richting en houvast in het dagelijks werken. Bedoeling is dat elke kinderopvang met dit raamwerk aan de slag gaat. Tegelijk schrijft het raamwerk niet voor hoe je in de dagelijkse praktijk moet handelen. Hoe kun je dit raamwerk begrijpen? Hoe vertaal je het naar de context van je eigen opvang? Op KIDDOdag maak je kennis met de inhoud van het raamwerk: de grote lijnen zoals een holistische kijk op kinderen, de samenwerking met gezinnen, de verankering in de buurt en de bredere samenleving, maar ook de concrete vernieuwingen zoals het werken met ervaringsgebieden. Je krijgt lezingen met duiding en workshops met praktijkverhalen en concrete inspiratie. Een dag om je volledig onder te dompelen in het pedagogische raamwerk u u Onthaal u u Welkom u u Keynotelezing u u Tijdsblok 1: lezing 1 of workshop 1, 2, 5, 6, 7, 10, 11 & u u Lunch u u Tijdsblok 2: lezing 2 of workshop 1, 3, 4, 5, 6, 8, 9 & u u Tijdsblok 3: lezing 3 of workshop 2, 3, 4, 7, 8, 9, 10 & u u Receptie VAST PROGRAMMA Welkom Ellen Rutgeerts hoofdredacteur KIDDO Bedoeling is dat elke kinderopvang met het pedagogische raamwerk aan de slag gaat. Tegelijk schrijft het raamwerk niet voor hoe je in de dagelijkse praktijk moet handelen. Hoe gaat het dan in de praktijk? Hoe kun je de tekst gebruiken als richting en houvast in het dagelijks werken? KIDDOdag wil daarop graag een antwoord geven. Keynotelezing De grote lijnen van het pedagogische raamwerk Ferre Laevers promotor MeMoQ, verbonden aan CEGO, het Centrum voor Ervaringsgericht Onderwijs van KULeuven Samen met collega s uit heel Vlaanderen en Brussel werk jij elke dag mee aan de pedagogische kwaliteit in de opvang van baby s en peuters. Dit is van onschatbare waarde voor kinderen, hun ouders en de samenleving: opvang van hoge pedagogische kwaliteit heeft namelijk belangrijke positieve effecten. Tot nu toe waren de waardevolle aspecten en de pedagogische kwaliteit van kinderopvang echter nog nergens beschreven. Gelukkig staat het nu wel op papier: de kinderopvang heeft eindelijk een pedagogisch raamwerk. Wat staat er nu precies in dit raamwerk? Vanuit welke visie vertrekt het en wat betekent dit concreet voor jouw werk? Tijdens deze keynotelezing krijg je meteen ook het kader mee waarbinnen je de andere lezingen en workshops van jouw KIDDOdag kunt plaatsen.

2 KEUZEPROGRAMMA LET OP! In het programma kan je kiezen tussen drie lezingen en twaalf workshops. Kies minstens één lezing of meer. Een lezing duurt doorgaans minder lang dan een workshop. Na elke lezing kun je kiezen voor: o het salon: een gezellige en verdiepende babbel met de spreker. o het raamwerklabo: kom de inhoud van het pedagogische raamwerk ondervinden! Net zoals het raamwerk, heeft deze KIDDOdag drie grote lijnen: kinderen, gezinnen en samenleving. Als je je op KIDDOdag wil verdiepen in één lijn, bijvoorbeeld die van samenleving, kies dan een lezing en twee workshops met de insteek samenleving. Wil je op KIDDOdag vooral brede inspiratie opdoen, kies dan uit elke lijn iets: bijvoorbeeld een lezing over kinderen, een workshop over gezinnen en een workshop over samenleving. De lijn staat telkens aangeduid in de titel en dit zijn de nummers: o over het werken met kinderen: lezing 1, workshops 1, 2, 3 en 4; o over het werken met gezinnen: lezing 2, workshops 5, 6, 7 en 8; o over de opdracht in de samenleving: lezing 3, workshops 9, 10 en 11; o workshop 12 is een overkoepelende workshop. Vul in het vak opmerkingen minstens twee reserveworkshops of lezingen in. We proberen elke deelnemer zo veel mogelijk te laten deelnemen aan de workshops van eerste keuze, heel soms verwijzen we deelnemers door naar een reserveworkshop. Lezing 1 KINDEREN Opvang biedt kinderen rijke ontplooiingskansen Mieke Daems wetenschappelijk medewerker CEGO, Centrum voor Ervaringsgericht Onderwijs van KULeuven In het pedagogische raamwerk staan een aantal nieuwe begrippen zoals ervaringsgebieden en sleutelervaringen en holistische werken. Het gaat over de rol die je als begeleider hebt in de ontwikkeling van kinderen. Elke dag werk jij aan welbevinden en verbondenheid en bied je ontplooiingskansen die mee bepalen hoe een kind evolueert. Zijn die ontplooiingskansen rijk genoeg? En gebeurt het allemaal diepgaand genoeg? Eenmaal je die ervaringsgebieden, de sleutelervaringen en het holistisch werken begrijpt, kun je ermee gaan spelen en kinderen steeds rijkere en intensere ontplooiingskansen aanbieden. De lezing helpt je precies om dat begrip te krijgen. Lezing 2 GEZINNEN Gezinnen in de opvang Naomi Geens medewerker VBJK Kinderopvang is voor jonge gezinnen vaak een centrale spil in de buurt. Tijdens het brengen en halen en op activiteiten kun je in de opvang immers andere ouders met jonge kinderen ontmoeten. In die zin doet kinderopvang meer dan kinderen opvangen, het biedt ook een plek voor ontmoeting en sociale cohesie. Als diverse gezinnen elkaar in de opvang tegenkomen, is er dan ook echt ontmoeting? En wat betekenen deze ontmoetingen op vlak van sociale steun en sociale cohesie? Als je daarop ingaat, kom je onvermijdelijk uit bij de rol die het team daarin opneemt. Lezing 3 SAMENLEVING Kinderopvang in verbinding met de wereld Narimane Sidali vestigingsverantwoordelijke Elmer in de Stad Kinderopvang is geen eiland op zich. Het is verbonden met de wijk waarin gezinnen leven, verbonden met de wereld waarin deze gezinnen als burgers bewegen. Kinderopvang kan, als minisamenleving, keuzes maken rond diversiteit, inclusieve opvang, duurzaamheid... Deze keuzes hebben invloed op de kinderen, hun ouders, de medewerkers én hun omgeving. Hoe kunnen we elkaar professioneel, hier en over de grenzen heen, inspireren? Een getuigenis van een Europees uitwisselingsproject.

3 Workshop 1 KINDEREN Het ervaringsgebied ik en de ander Nima Sharmahd projectmedewerker VBJK, medewerker Universiteit van Firenze (Italië) Kinderen ontwikkelen hun identiteit in interactie. Ze kijken naar andere kinderen en volwassenen, ze imiteren en communiceren. Samen eten, spelen en dansen, elkaar spiegelen en conflicten oplossen. Leren rekening houden met zichzelf én de ander gaat met vallen en opstaan. Hoe zorg je als begeleider dat alle kinderen gelijke kansen krijgen om die vaardigheden te oefenen? Hoe werk je met groepsprocessen en onderlinge interacties zodat kinderen elkaar kunnen inspireren en vriendschappen kunnen ontwikkelen? Via enkele ervaringen uit Italië ontdek je hoe observatie en documentatie jou bij het ervaringsgebied van ik en de ander kunnen helpen. Workshop 2 KINDEREN Groeien in taal Isabelle Quinten & Hanne Maes taalondersteuners Vlaamse Gemeenschapscommissie Kinderen nemen heel wat verbale en non-verbale initiatieven om met ons in interactie te gaan. Hoe kun je deze initiatieven ontvangen en uitbreiden? Wat betekent het precies om het verbale of nonverbale signaal van een kind te ontvangen? En wat is uitbreiden? Sprekende beeldfragmenten tonen hoe je met elk kind een warme en wederzijdse relatie kunt opbouwen. Opdrachten en tips zetten je verder op weg. Workshop 3 KINDEREN Sherborne bewegingspedagogiek Monique Melotte Sherborne begeleidster Samen plezier maken en daardoor zelfvertrouwen krijgen, communiceren en een goede relatie opbouwen: dat zijn de basispijlers van de bewegingsmethode van de Engelse pedagoge Veronica Sherborne. Via positieve bewegingservaringen groeit het vertrouwen van kinderen in zichzelf en in de omliggende wereld en verstevigen ze hun sociale en communicatieve vaardigheden. Trek makkelijke kledij aan, want na een korte theoretische schets komt ook de praktijk aan bod! Workshop 4 KINDEREN Als kinderen de wereld verkennen Annick Porte & Nele Puttemans begeleidsters van groepsopvang De Speelboom Annelies Roelandt educatief medewerker VCOK Kinderen verkennen de fysieke en maatschappelijke wereld vanuit hun verwondering en nieuwsgierigheid. Ze zetten al hun zintuigen in. Door je begeleiderstijl, de materialen die je kiest en hoe je die aanbiedt, geef je kinderen meer of minder kansen om te exploreren en te experimenteren. Groepsopvang De Speelboom uit Wetteren wil je inspireren met hun visie en aanpak waarbij ook buitenruimte en natuur een belangrijke plaats innemen. In deze workshop kun je ook zelf ervaren, nadenken en uitwisselen over hoe jij de wijde wereld intrekt of in jouw opvang binnenbrengt. Workshop 5 GEZINNEN In inclusieve opvang zijn ouders en professionelen bondgenoten Arlette Mattheeuws inclusiecoach, Centrum Inclusieve Kinderopvang De Blauwe Lelie Rita Van Maele kinderbegeleidster De Blauwe Lelie Ankie Vandekerckhove projectmedewerker VBJK De Blauwe Lelie biedt opvang aan voor kinderen met een specifieke zorgbehoefte. Wat is er nu zo bijzonder aan inclusieve opvang? Waarin is dit anders? Kinderopvang is sowieso een plek voor samen opvoeden : vaders en moeders delen er met de medewerkers allerlei concrete vragen en zorgen. Ook inclusieve kinderopvang zet in op die vertrouwensband. Hoe kun je daar vanaf het begin op inzetten? Waar let je op tijdens de eerste gesprekken en wenmomenten? Hoe zorg je dat ouders en kinderen in jouw opvang gelukkig zullen zijn, zich comfortabel zullen voelen? De vraag hoe je een goede wederkerige relatie opbouwt is voor elke opvang relevant. Als je ook inclusief wilt werken, krijgt het antwoord hier en daar een andere invulling, maar ook wie geen kinderen met een specifieke zorgbehoefte opneemt, zet in op maatwerk met gezinnen.

4 Workshop 6 GEZINNEN Kinderopvang als bruggenbouwer Veronika Rumbaut leidinggevende groepsopvang Kriebelhuis Katelijne De Brabandere educatief medewerker VCOK Het pedagogische raamwerk ziet kinderopvang als een plaats bij uitstek waar ouders met kinderen van dezelfde leeftijd elkaar kunnen ontmoeten, hun netwerk kunnen verbreden, informatie kunnen uitwisselen en informatie en sociale steun krijgen. Kinderopvang kan mensen verbinden, kan onderlinge solidariteit tot stand brengen en banden met de buurt aanhalen. Maar is dit zo? En hoe zorg je daarvoor? Maak kennis met het praktijkverhaal van Gentse organisaties die elk op hun manier in hun eigen wijk die verbondenheid en sociale cohesie proberen te realiseren. Elke dag opnieuw. Workshop 7 GEZINNEN Ouderbeleid herdacht Lieke Coninx leidinggevende groepsopvang De Elfjes in Sint-Jans-Molenbeek Fien Lannoye educatief medewerker VCOK Het pedagogische raamwerk haalt aandat de kinderopvang een wederkerige relatie aangaat met gezinnen. Wat betekent dit concreet? En hoe krijg je je team daarin mee? Groepsopvang De Elfjes ging de uitdaging aan. Ouders komen nu veel meer tot in de leefgroepen, de communicatie en het contact tussen begeleiders en ouders verloopt vlotter, de overgang van de baby- naar de peutergroep gebeurt meer geleidelijk én in onderling overleg tussen ouders en begeleiders Ik heb al veel plezier gehad aan de poortjes die openstaan voor ouders, klinkt het nu. Lieke Coninx vertelt over het proces, de weerstanden en hoe ze hiermee ook in de toekomst verder zullen gaan. Workshop 8 GEZINNEN Wigwam verbindt kinderopvang met Huizen van het Kind Tom Possemiers & Eline Van Thienen sociaal pedagogisch medewerkers Wigwam Liesbeth Lambert educatief medewerker VCOK & projectmedewerker VBJK Kinderopvang kan voor Huizen van het Kind een laagdrempelige toegangspoort zijn: het is een extra kans om gezinnen te ondersteunen en om gezinnen onderling in contact te brengen. Kortom, dit is kinderopvang als hefboom naar integrale gezinsondersteuning. Het kan, in samenwerking met diverse welzijnsorganisaties en als mogelijk aanbod binnen Huizen van het Kind. Benieuwd hoe Wigwam graag samen buiten de lijntjes kleurt om dit alles te realiseren? Workshop 9 SAMENLEVING Opgroeien en opvoeden in armoede Lieve Bohy opgeleide ervaringsdeskundige armoede, verbonden aan Sociaal Huis Oostende Onlangs zijn de meest recente armoedecijfers bekendgemaakt: bijna een op zeven minderjarigen leefde in 2014 in armoede. In de strijd tegen kinderarmoede is het belangrijk om het perspectief te kennen van gezinnen die in armoede leven. Wat is de leefwereld van deze gezinnen? Welke gevoelens spelen mee? Wat ervaren gezinnen in armoede als een goede vorm van ondersteuning? Ook vanuit de kinderopvang is het zinvol om dit te weten. Welke contacten met de opvang zijn betekenisvol voor gezinnen in armoede? Wat zijn drempels voor gezinnen in armoede en hoe kan kinderopvang die wegwerken? Vanuit haar ervaring gaat Lieve met de deelnemers op zoek naar handvatten in de dagelijkse communicatie met ouders. Workshop 10 SAMENLEVING Opvoeden voor een duurzame samenleving Patrick Bauwens leidinggevende groepsopvang t Nachtegaaltje Ellen Rutgeerts projectmedewerker VBJK Groepsopvang t Nachtegaaltje maakt werk van de maatschappelijke opdracht bijdragen tot ecologisch bewustzijn. Dat begint met natuurbeleving. Elke dag trekken begeleiders met de baby s en peuters naar buiten. Ouders worden betrokken bij het ontwerp en onderhoud van de tuin. Buren staan in voor een kleine moestuin. Leidinggevende Patrick Bauwens vertelt hoe deze groene invulling van de maatschappelijke opdracht geen afzonderlijk werkpuntje is, maar verbonden met de hele werking. Via opdrachten en uitwisseling kom je meer te weten over een groene begeleiderhouding, overwin je eventuele weerstanden en kun je ook enkele duurzame oplossingen meenemen naar je eigen opvang.

5 Workshop 11 SAMENLEVING Kinderopvang als minisamenleving Hilde Schockaert leidinggevende groepsopvang Mezennestje Mezennestje in Aalst zet sterk in op toegankelijkheid. Samen met ervaringsdeskundigen in de armoede en sociale uitsluiting verkenden we welke drempels er waren voor mensen uit maatschappelijk kwetsbare groepen en hoe we die konden aanpakken. En met succes! Sindsdien heeft onze opvang een gezonde sociale mix. Die diversiteit vinden we ook een pedagogische troef. Als de opvang een minisamenleving is, leren kinderen met veel respect voor elkaar om samen te spelen en samen te leven. Het Mezennestje ondervindt nog steeds de nodige uitdagingen, maar het proces is boeiend en kan een aanzet zijn om de sociale functie ook in je opvang uit te breiden. Workshop 12 OVERKOEPELEND Let s play Jef Scheirlinck educatief medewerker VCOK Volgens het raamwerk hangt pedagogische kwaliteit af van veel factoren. De kennis en vaardigheden van individuele medewerkers of teams, het pedagogische beleid van de organisatie, de samenwerkingsverbanden, de personeelsbezetting, de beschikbare pedagogische ondersteuning, enzovoort. Duizelt het je nu in de oren om alles wat nog moet? Laten we het dan gewoon eens even spelen! Op die manier wordt duidelijk dat er in jouw opvang waarschijnlijk al veel gerealiseerd is en ondervind je aan den lijve hoe je samen met anderen kunt denken, reflecteren, brainstormen en plannen. Stratenplan Vanuit het Station Gent-Sint-Pieters neem je tram 1, 21 of 22 en stap je af op de Korenmarkt. De reistijd bedraagt ongeveer 15 min. Vanaf de Korenmarkt is het nog vijf minuten stappen naar congrescentrum Het Pand.