Provinciale Staten VOORBLAD

Transcriptie

1 Provinciale Staten VOORBLAD Onderwerp SIS-nummer Agendering (advies griffie) Behandelwijze Overlegpunten/ beslispunten Bevordering internationalisering Gelderse economie PS Commissie MIE 14-9 X Kennis van nemen Kaderstellen Controleren Adviseren PS (door commissie) Vaststellen (door PS) Provinciale Staten GS willen met PS van gedachten wisselen over de volgende voornemens met betrekking tot de provinciale relatie met China: 1. In deze Statenperiode wordt het beleid gericht op het helpen van onze bedrijven en kennisinstellingen met het (door)ontwikkelen van een goede positie in de economische ontwikkeling in relatie met China voortgezet, als kansrijk onderdeel van het economisch beleid en innovatieprogramma, passend bij de beleidsprioriteiten van het coalitieak-koord. Een jaarlijkse zakenmissie naar China is daarvan een onderdeel. 2. Financiering (ca euro per jaar) en realisering van de structurele bezuiniging is mogelijk door de inzet van middelen die in het coalitieakkoord beschikbaar zijn voor economie (195 mln). GS zullen dit in de begrotingsvoorstellen verwerken. 3. GS vinden dat de verantwoordelijkheid voor de organisatie van zakencontacten met China meer met andere partijen moet worden gedeeld. GS willen kijken of met partijen als de valley s, het georganiseerd bedrijfsleven, gemeenten en Oost NV(acquisitie) kan worden toegewerkt naar een China desk waarin de krachten en kennis van verschillende partijen worden gebundeld om gericht en samenhangend uitvoering te geven aan het bevorderen van zakenrelaties en acquisitie in relatie met China. GS overwegen de organisatie van de uitgaande missie en de organisatie rond de ontvangsten van inkomende missies vanaf 2013 bij onze uitvoeringsorganisatie Oost NV onder te brengen. In 2012 zullen GS de organisatie nog zelf doen. 4. Het China beleid is niet een op zich zelf staand beleidsonderdeel, maar is zolang het voldoende meerwaarde oplevert onderdeel van een bredere met het rijk te volgen stra-tegie van internationale samenwerking en investeringsbevordering waarbij ook gekeken wordt naar kansen in relatie met andere landen. Context GS leggen u deze notitie over een onderdeel van het economisch beleid voor vooruitlopend op de behandeling door uw Staten van de lange termijnvisie economie in november. De reden is dat een voortzetting van het beleid op korte termijn tot acties vraagt in verband met de voorbereiding van de missie in het voorjaar van Samenvatting GS-besluit Gedeputeerde Staten hebben in hun vergadering van 23 augustus 2011 hun voornemen kenbaar gemaakt om in het verlengde van het rijksbeleid met de Gelderse partners te investeren in de internationale positionering van met name de Gelderse topsectoren Agrofood, Health en Energie en Milieutechnologie. Op dit moment liggen daarvoor bijzondere kansen in de relatie met China. Als onderdeel van het economisch beleid overwegen GS daarom de jaarlijkse zakenmissie naar China te continueren. Over dit voornemen wil het college op 28 september a.s. met Provinciale Staten van gedachten wisselen. Opmerkingen Meer informatie Peter de Jong p.de.jong@gelderland.nl GS-besluit: / Ontvangen door Griffie: / Geplaatst op SIS:

2 Gedeputeerde Staten STATENNOTITIE Aan de leden van Provinciale Staten HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH Bevordering internationalisering Gelderse economie HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH Beknopte samenvatting Statennotitie: In het nieuwe coalitieakkoord zetten we sterk in op economie en innovatie. Centraal in ons beleid staan de topsectoren Agrofood, Lifesciences/Health en Energie en MilieuTechnologie. Deze sectoren kennen veel maakindustrie en ook kennisinstituten en universiteiten. Het topsectorenbeleid is volop in ontwikkeling waarbij we behalve met het bedrijfsleven en de kennisinstituten gerichte samenwerking zoeken met het rijk en de EU. De genoemde topsectoren zijn sectoren waarin Gelderland goed is en die internationaal naam hebben. Wij willen er veel aan doen om als overheid mee te helpen die internationale positie de komende jaren verder uit te bouwen. Daarbij gaat het om een goed en strategisch samenspel gericht op investeringsbevordering en acquisitie van internationale bedrijven in Gelderland en versterking van de positie van Gelderse bedrijven in het buitenland. Mogelijkheden zien wij in het verlengde van het rijksbeleid ondermeer in landen met een sterk opkomende economie zoals India, Brazilië en China. Ook samenwerkingsmogelijkheden met Oost Europa vragen aandacht. Wij zullen dit in de komende tijd met onze Gelderse partners in de topsectoren en het ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie en onze Oost NV verder uitwerken en ook bezien waar en wanneer er voor ons een rol is weggelegd. Veelal beperkt die rol zich tot die van de uitvoeringsorganisaties NFIA en Oost NV. Binnen dit geheel vormen de contacten met Gelderse bedrijven en kennisinstellingen in relatie met China een economisch interessant en bijzonder onderdeel, met name voor de topsectoren. Wij zien een groei in het aantal inkomende Chinese missies die wij ontvangen. Alleen deze zomer zijn het er al drie. Ze zijn het resultaat van de jaarlijkse uitgaande Oostnederlande missie. Het bijzondere is dat in de opbouw van deze zakencontacten juist de rol van de overheid er toe doet. In het kader van de structurele bezuinigingen is in de vorige statenperiode besloten tot een afbouw in vier jaren van het budget voor de Chinamissies/internationale samenwerking. In 2012 zal het structurele budget zijn gehalveerd en kunnen deze activiteiten niet worden voortgezet. Juist omdat de rol van de overheid in die contacten van grote betekenis is, willen wij u onze overweging voorleggen om als onderdeel van het bredere economische beleid onze provinciale rol te blijven spelen in het voor onze bedrijven ontvangen van Chinese delegaties en het faciliteren van een jaarlijkse missie naar China. De zeer beperkte kosten (ca per jaar) kunnen ten laste worden gebracht van de incidentele middelen die beschikbaar zijn voor economisch beleid (195 mln). Wij overwegen de organisatie van de uitgaande missie en de organisatie rond de ontvangsten van inkomende missies vanaf 2013 bij onze uitvoeringsorganisatie Oost NV onder te brengen. Omdat nu de voorbereidingen moeten beginnen van een missie in het voorjaar van 2012 leggen we dit onderwerp nu aan u voor en niet pas in november als onderdeel van de lange termijn visie economie. code: $ASQ / Inlichtingen bij Peter de Jong tel. (026) adres: post@gelderland.nl

3 Inleiding In het nieuwe coalitieakkoord is gekozen voor een sterke focus in het provinciaal beleid op economie. Het innovatiebeleid gericht op de topsectoren AgroFood, Life Sciences/Health en Energie en MilieuTechnologie staat daarin centraal. Het zijn sectoren waarin Gelderland sterk is en waarvan de ontwikkeling bijdraagt aan de versterking van de economische structuur van Gelderland. Dat levert een duurzame basis voor inkomen en werk. Met twee prioritaire programma s (innovatiebeleid en energietransitie) willen we de komende jaren inzetten op de ontwikkeling en verankering van de genoemde topsectoren in onze provincie. We willen dit doen in nauwe samenwerking met het rijk, bijvoorbeeld door aan te sluiten bij de landelijk te ontwikkelen innovatiefondsen voor een revolverende inzet van financiële middelen voor de topsectoren. Voorstellen hierover zullen u volgend jaar worden voorgelegd. In het voorwaardenscheppende beleid van de overheid, in het bijzonder de provincie, hoort ook de integrale inbedding van een topsector in de Gelderse regio. Het gaat daarbij ondermeer om bereikbaarheid, campusontwikkeling, een innovatief klimaat, vergunningen en de beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel. De regionale samenwerking zoals in het verband van Food Valley Ambitie 2020 is daarvoor essentieel. Ook is voor de ontwikkeling van de Gelderse economie en de topsectoren de versterking van de internationale positie van groot belang. Dat biedt niet alleen veel kansen, maar maakt ook minder kwetsbaar. Op het vlak van de internationalisering van bedrijven kan de overheid ook een rol spelen. En zij doet dat ook. Het Netherlands Foreign Investments Agency (NFIA) van het ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie (ELI) heeft in diverse veelbelovende landen waaronder Brazilië, India, China, maar ook Amerika steunpunten die zijn gericht op het bevorderen van economische samenwerking en het binnenhalen van buitenlandse investeringen. Wij en onze Oost NV werken in het kader van de investeringsbevordering en acquisitie nauw samen met het NFIA. In het kader van het topsectoren beleid zullen wij deze samenwerking voortzetten en waar mogelijk intensiveren. Wij willen daarbij ook weten wat de mogelijkheden zijn voor meer economische samenwerking met Oost Europa. Het is tegen deze achtergrond dat wij op dit moment uw aandacht vragen voor een onderdeel van deze internationalisering, namelijk die in de relatie met China. Wij willen u in overweging geven voort te bouwen op de -mede dankzij het ministerie van ELI- opgebouwde contacten die met de Gelderse gemeenten en bedrijven en kennisinstellingen zijn ontwikkeld en dit onderdeel te laten zijn van een breder beleid gericht op internationale samenwerking. In 2009 hebben Provinciale Staten besloten -binnen het onderdeel economie- het budget voor internationalisering en promotie ( euro) dat grotendeels werd besteed aan de kosten van de jaarlijkse Chinamissie, in 4 jaren af te bouwen. De facto betekent dit dat in 2011 voor het laatst een missie naar China heeft plaats gevonden en niet meer op een goede manier door ons bijgedragen kan worden aan het opbouwen en het onderhouden van economische relaties met dat land, zowel in China, maar als consequentie ook hier in Gelderland. Ter informatie: alleen deze zomer hebben drie delegaties uit China Gelderland aangedaan. De vraag is nu of we zover willen gaan dat wij in het netwerk met onze Gelderse partners geen of een zeer terughoudende rol willen spelen in het benutten van kansen voor Gelderse bedrijven en kennisinstellingen in relatie met China. Daarbij moet worden bedacht dat we te maken hebben met een geglobaliseerde economie waarin China een grote speler is geworden. Dat vertaalt zich niet alleen in een sterke economische ontwikkeling in China, maar ook steeds meer in Chinese investeringen en inkopen van goederen en diensten buiten China, waaronder Europa. Voor Gelderse bedrijven en kennisinstituten cq. voor de Gelderse economie liggen er op dit moment meer dan gewone kansen een positie te krijgen. 2

4 In de relatie met de Chinezen is juist de rol van de overheid belangrijk en kunnen we op dit moment van toegevoegde waarde zijn voor onze bedrijven. Wij willen u in overweging geven ook in relatie met China onze faciliterende rol ten behoeve van bedrijven, instellingen en Gelderse gemeenten in de komende statenperiode te blijven vervullen en dat in goed overleg met uw staten. Daarom leggen wij u deze notitie voor. In deze notitie gaan we achtereenvolgens in op het economisch belang van China en de kansen, op onze rol en werkwijze en we informeren u over de opgebouwde relaties. In het verlengde daarvan hebben we ons voornemen geformuleerd dat wij met u willen bespreken. Economisch belang en kansen De toenemende betekenis van China in de wereldeconomie maakt dat de belangstelling om zaken te doen met dit land groot is. De toegankelijkheid van het land is voor bedrijven en instellingen echter verre van optimaal: het is ver weg, de taal vormt een barrière en ook de cultuurverschillen zijn aanzienlijk. Toch is het een land dat inmiddels een dominante positie in de wereld heeft ingenomen. Dat zien we terug in vele producten, in Chinese investeringen in tal van bedrijven in Nederland en in de Chinese mogelijkheden en belangstelling voor producten en diensten van voor onze kennisinstellingen en bedrijven. De structurele hoge economische groei van ca. 10% per jaar sinds het begin van de jaren 90 heeft er toe geleid dat China sinds 2005 de vierde plaats op de economische wereldranglijst inneemt, na de Verenigde Staten, Japan en Duitsland. Sinds 2008 neemt dit land de derde plaats in en sinds 2010 de tweede. Op basis van deze groeiverwachting zal China naar verwachting in 2025 (volgens Goldman Sachs al in 2020) de eerste positie van de Verenigde Staten overnemen. De Chinese overheid is van mening dat de groei van de economie zich nog in een tussenfase bevindt. Momenteel dragen ca. 800 miljoen inwoners bij aan het Bruto Nationaal Product (BNP) en delen daarmee in de toegenomen welvaart. Dit betekent dat ca. 500 miljoen inwoners nog min of meer aan de zijlijn staan. Ook die wil men laten delen in de welvaart door hun bijdrage aan het BNP sterk te vergroten. Op grond van het huidige BNP per capita (= per hoofd van de bevolking) is China in feite nog een land in ontwikkeling. Het groei- en ambitieniveau ligt derhalve zeer hoog: China behoort inmiddels tot de belangrijkste economieën van de wereld en zal naar veler verwachting nog sterk aan betekenis toenemen. Momenteel is 10 % van de Nederlandse import afkomstig uit China. Dat land is daarmee de vierde leverancier van ons land. Van die 10% wordt overigens twee derde weer heruitgevoerd, maar levert de logistieke sector, vooral in het westen van ons land, ca banen op (bron: CPBrapport De Nederlandse export naar China is de afgelopen tien jaar sterk gegroeid: van 0,4% in 2000 naar 1,3% in Toch gaat het nog steeds om een zeer beperkt deel van de totale goederenexport (Bron: Eurostat 2010). Hiermee staan we bijna onderaan de EU-15 ranglijst. Ook op het gebied van directe investeringen, FDI ( = Foreign Direct Investment), scoort Nederland laag. Landen als Finland en Duitsland scoren op beide punten veel hoger. Op exportgebied kan Nederland en ook Gelderland nog een belangrijke inhaalslag maken. 3

5 - kansrijke sectoren China kampt met immense problemen op het gebied van milieu (vervuiling), water (vervuiling, schaarste en overstromingen) en energie (inefficiënte opwekking/voorziening) en heeft een grote behoefte aan kapitaalgoederen, technologie en kennis, ook op het gebied van voedsel en landbouw en gezondheid/health. Het zijn onderwerpen die nauw samenhangen met ons innovatiebeleid gericht op de topsectoren AgroFood, Life Science en het Energie- en MilieuTechnologie. Sectoren waarin we goed zijn. De Gelderse bedrijven en instellingen in deze sectoren hebben veel te bieden in relatie met de Chinese behoeften. Stimulering van de contacten met China betekent daarom een impuls voor de wereldwijde positie en successen van onze topsectoren. Dan is van belang in een wereld die belang heeft bij meer samenhang en integratie. De start van een universitaire opleiding van de Wageningen Universiteit in China is daarbij een mooie ontwikkeling. Als gevolg daarvan verwacht de WUR een extra toestroom van chinese studenten (onze toekomstige ambassadeurs) naar Wageningen Voor de introductie van bedrijven in China zijn vooral onze topsectoren belangrijk en kansrijk. Het gaat daarbij vooral om kennisintensieve en innovatieve bedrijven en instellingen. In onderstaand overzicht is dat verder uitgewerkt. We noemen daarbij als voorbeeld een aantal kansrijke bedrijven en instellingen die al relaties met Chinese bedrijven en overheden zijn aangegaan. Topsector Energie- en milieutechnologie 1) Milieutechnologie waaronder afvalverwerking (bv. Grontmij en Arcadis) 2) Watertechnologie/-management (bv. RUN, Haskoning, Nijhuis Pompen, Luinstra, Marin) 3) Energietechnologie (bv. Kema) Topsector Agrofood 4) Food/Life sciences (bv. WUR, Fruitmasters, Greefa, Keygene) Topsector Life sciences 5) Health (bv. SiMed, Nucletron) Overig 6) Dienstverlening (bv. HITT) 7) Logistiek (bv. BCTN, Wim Bosman) 8) Technology/Creatieve industrie (bv. VMI, Remeha, Kinkelder) Onze rol en werkwijze Voor het zakendoen in China is een belangrijk gegeven dat het land nog steeds in belangrijke mate door de overheid wordt gestuurd en gedomineerd en dat dit naar verwachting ook nog geruime tijd zo zal blijven. Naast de centrale overheid zijn de Chinese provincies en steden de belangrijkste overheidspartijen. Daar wordt het centraal vastgestelde beleid daadwerkelijk uitgevoerd. Intensieve contacten op die niveaus kunnen van doorslaggevend belang zijn voor onze bedrijven en kennisinstellingen die met Chinese bedrijven zaken willen doen of bij Chinese overheden opdrachten willen verwerven. Het is vanuit die invalshoek dat zowel de provincies Gelderland en Overijssel als een aantal van hun gemeenten banden met Chinese partners zijn aangegaan. Het faciliteren, begeleiden en deuren openen voor ons bedrijfsleven en voor onze kennisinstellingen staat daarbij voorop. Door onze contacten kunnen we op het hoogste niveau (Governor/Party Secretary en Vice- Governor/Vice Party Secretary) bij die provincies binnenkomen en indien nodig rechtstreeks de belangen van onze bedrijven en instellingen bepleiten. 4

6 De centrale doelstelling is het verwerven van opdrachten door ons bedrijfsleven bij private en publieke partijen in China. Daarbij stellen wij ook de mensenrechten aan de orde. Eén keer per jaar wordt in april/mei onder regie van de provincie Gelderland en Overijssel met anderen een economische missie georganiseerd naar onze partnerprovincies Hubei, Shandong en Fujian en naar de Overijsselse partnerprovincie Liaoning. Vanaf oktober daaraan voorafgaand wordt in nauwe samenwerking met die provincies èn met het ministerie ELI/Agentschap NL (EVD) en haar steunpunten in Wuhan, Jinan, Qingdao en Dalian een individueel business to businesss match-making programma voorbereid om tijdens de missie Nederlandse en Chinese bedrijven op basis van een uitgebreid Intake Form met elkaar in contact te brengen. Per locatie worden voor elk individueel bedrijf gemiddeld 4 tot 6 van deze ontmoetingen georganiseerd. Aan een economische missie nemen gemiddeld 25 tot 30 bedrijven en kennisinstellingen deel. Het succes van onze economische missies toont aan dat dit een zeer effectief middel is om dat doel te bereiken. Het uitgebreide onderzoek van het bureau Connaction van maart 2010 heeft de resultaten van onze missies, in termen van omzetvergroting en toename van het aantal arbeidsplaatsen in Gelderland, bevestigd. Deze resultaten zijn direct of indirect te danken aan onze missies. De waardering voor onze initiatieven is groot (zie ook de in de bijlage opgenomen brieven). Ook meldt het bureau als belangrijk neveneffect van de missies dat veel deelnemende bedrijven onderlinge contacten aangaan die tot samenwerking leidt, ook buiten de kaders van China. Als bijlage hebben wij de conclusie van het rapport toegevoegd. Hoewel inmiddels ruim 100 bedrijven en instellingen aan onze missies hebben deelgenomen is dit aantal nog maar een fractie van de Gelderse en Overijsselse bedrijven die in potentie in aanmerking komen voor zakendoen in China. Relatie met het rijksbeleid Onze missie en rol zijn een aanvulling op de economische missies onder leiding van de minister of staatssecretaris van ELI of van andere departementen die trachten deuren te openen voor het grote bedrijfsleven. In tegenstelling tot de vorige staatssecretaris voor buitenlandse handel, dhr. Heemskerk, die provincies en gemeenten en hun bedrijven in het verleden (noodzakelijkerwijze beperkt) toegang bood tot zijn missies naar China, willen de huidige bewindspersonen zich met de landelijke missies alleen richten op grote ondernemingen als KLM, SHELL, DSM en AKZO en gaan naar steden als Beijing, Shanghai en Hong Kong waar wij en het merendeel van onze bedrijven niet veel te zoeken hebben. Ook vertonen deze missies geen structureel karakter en worden onze Chinese provincies niet of incidenteel bezocht. Onze missie maakt het aanvullend ook voor het Gelderse MKB en kennisinstellingen mogelijk zakenrelaties aan te gaan. Zoals gezegd draagt het ministerie ELI met zijn steunpunten in China bij aan het succes van onze missies door hun actieve betrokkenheid bij de selectie van Chinese bedrijven voor de match-making Kamers van Koophandel De Kamers van Koophandel Centraal-Gelderland, Oost-Nederland en van het Rivierengebied (als onderdeel van KvK Utrecht) voeren momenteel geen van allen een eigen Chinabeleid. Bij geen van deze Kamers is momenteel kennis en ervaring in het zakendoen in en met China aanwezig. Die kennis is geconcentreerd bij de Kamer van Koophandel Rotterdam. Wel zijn onze Kamers graag bereid tot ondersteuning (mailing, promotie) van onze economische missies. 5

7 Oost NV Aanvankelijk was Oost NV (toen nog Gelderse OntwikkelingsMaatschappij) daadwerkelijk betrokken bij de organisatie van de provinciale economische missies. Sinds de vorming van Oost- NV is haar rol in deze beperkt tot het leveren van ondersteuning. De belangrijkste taak die de ontwikkelingsmaatschappij heeft in China is het aantrekken van Chinese bedrijven naar Oost- Nederland. Daaraan wordt dan ook concreet inhoud gegeven. Wij hechten eraan Oost NV bij onze missies te betrekken, enerzijds vanwege het acquisitieelement, anderzijds vanwege de bij hen aanwezige, langjarige expertise omtrent China. Die expertise is, voor wat de (semi)-overheid betreft, momenteel alleen voorhanden bij de provincie Gelderland, de gemeente Arnhem en Oost NV. Andere gemeenten en de provincie Overijssel doen in voorkomende gevallen een beroep op onze expertise. - toenemend aantal inkomende missies Er is een toenemend verband tussen inkomende missies en onze jaarlijke uitgaande Oostnederlandse. Eén van onze doelstellingen is om in de vier Chinese provincies waarmee wij als Oost- Nederland een relatie hebben te bevorderen dat de bedrijven uit die Chinese provincies als ze zaken willen doen of zich willen vestigen in Europa in ieder geval Nederland bezoeken en vooral ook Oost-Nederland. De uitgaande missie levert een direct economisch resultaat, maar krijgt een multipliereffect door de daaruit voortkomende inkomende missies. In 2011 brengen in ieder geval 5 grote inkomende missies een bezoek aan Oost Nederland. De grootste inkomende missie van 70 tot 80 personen ontvangen wij op 12 en 13 september. Deze missie is gericht op onze topsectoren Food, Health, Energie- en Milieutechnologie. - provinciale inzet De apparaatskosten en de programmatische kosten voor het China beleid zijn relatief bescheiden. Voor de voorbereiding, organisatie en ondersteuning van de bestuurders en de ontvangst van een toenemend aantal inkomende missies (ca. 5 per jaar) bedraagt onze inzet 0,6 fte + 0,4 fte ondersteuning. Uit het programmatisch budget internationale samenwerking en promotie van oorspronkelijk ruim euro wordt de ondersteunende medewerkster die de Chinese en Nederlandse taal machtig is ingehuurd en worden de ambtelijke reiskosten voor de missie betaald. Het structurele budget is door de afbouw in 2012 gehalveerd en is daarmee ontoereikend geworden voor de voortzetting van het China-beleid. Ter vergelijking: provincies als Zuid-Holland, Noord-Holland en Noord-Brabant hebben hun beleid de laatste jaren nadrukkelijk geïntensiveerd en voeren momenteel een zeer actief Chinabeleid met programmabudgetten oplopend tot ,- (Zuid-Holland) op jaarbasis. Zuid- Holland financiert hiermee o.m. haar twee vestigingen in China: in Shanghai Pudong en in de provincie Hebei. Noord-Brabant heeft een vestiging in Nanjing in de provincie Jiangsu. Met Utrecht en Flevoland vormen Zuid- en Noord-Holland het samenwerkingsverband Holland Acht. Noord-Brabant werkt in China samen met Zeeland. Samenwerking met (semi-) publieke partijen vindt momenteel plaats met: het ministerie ELI (Agentschap NL/EVD/NBSO s), de provincie Overijssel, Arnhem, Nijmegen, Apeldoorn, de Kamers van Koophandel, Oost NV, de drie valleys, de universiteiten van Wageningen, Nijmegen en Twente en de Hogeschool Arnhem Nijmegen Tot nu toe hebben wij als provincie zelf het voortouw in de organisatie van de missie, omdat andere partijen dit niet oppakken. Dit zou niet onze taak moeten zijn. Vanwege onze beperkte ambtelijke inzet is het ook kwetsbaar. Met een bundeling van krachten en deskundigheid valt naar onze mening te winnen. Wij denken aan een China desk, vanwaaruit gezamenlijk de zakencontacten met China worden gecoördineerd en georganiseerd. Wij willen dit idee de komende tijd met de relevante partijen zoals de valley s, het georganiseerde bedrijfsleven, gemeenten en Oost NV(acquisitie) onderzoeken. 6

8 Wij overwegen de organisatie van de uitgaande missie en de organisatie rond de ontvangsten van inkomende missies vanaf 2013 bij onze uitvoeringsorganisatie Oost NV onder te brengen. Stand van zaken in de samenwerking met partners Om een indruk te geven van hetgeen tot dusver is gebeurd, samen met onze partners, mag het volgende overzicht dienen. Provincie Gelderland De basis van onze Chinamissies ligt bij gesprekken die in 1997 zijn gevoerd met de gemeente Arnhem en de, toenmalige, Gelderse Ontwikkelingsmaatschappij (GOM). Arnhem onderhoudt sinds 1997 banden met de stad Wuhan, hoofdstad van de provincie Hubei; sinds 1998 op het niveau van een Agreement. Elk jaar vinden er wederzijdse bezoeken plaats en in toenemende mate worden er tussen Arnhemse/Gelderse bedrijven zaken gedaan in een breed segment. In 1998 hebben de provincie en de GOM op uitnodiging van de gemeente Arnhem een bezoek gebracht aan Wuhan. Naar aanleiding van dat bezoek heeft de provincie aan de GOM opdracht gegeven te onderzoeken welke provincies het meest in aanmerking komen voor het aangaan van een relatie op provinciaal niveau. De keuze is gevallen op de provincie Hubei, niet in de laatste plaats vanwege de contacten van Arnhem met Wuhan. In september 1999 vond de eerste economische missie naar Hubei/Wuhan plaats, waarbij een Memorandum of Understanding (MoU) is getekend. Nadat sindsdien elk jaar (met uitzondering van 2001 in verband met de aanslagen in de VS op 09/11) een economische missie naar China is georganiseerd is in april 2006 met de provincie Hubei een Agreement getekend; een algemeen erkende vriendschapsrelatie. De provincie Hubei heeft ca. 60 mln inwoners en staat achtste (van de 28) op de provinciale ranglijst van economisch belangrijke provincies in China. Naar verwachting zal Hubei haar positie de komende jaren nog aanzienlijk kunnen versterken, mede dankzij het Go West programma van de centrale overheid. Na in 1999 door de GOM en vervolgens door het Netherland Business Support Office (NBSO) van de EVD (onderdeel van het ministerie EZ) in de provincie Shandong geïntroduceerd te zijn is in april 2005 tijdens een economische missie onder leiding van toenmalig gedeputeerde Aalderink in de hoofdstad Jinan met deze provincie een Memorandum of Understanding (MoU) getekend. Tijdens de missie van juni 2007 is met deze provincie een Agreement getekend. De provincie Shandong heeft ca. 98 miljoen inwoners en staat op de tweede plaats op de provinciale economische ranglijst. Na een eerste kennismaking in mei 2007 tussen onze Commissaris van de Koningin en de Governor van Fujian in ons land is, op aanraden van de heer Dijkhuizen (Voorzitter Raad van Bestuur Wageningen UR) vanaf 2009 deze provincie opgenomen in het bezoekschema van onze missie. Provincie Overijssel l Enschede De provincie Overijssel heeft vanaf 2006 bestuurlijk en ambtelijk deelgenomen aan de Gelderse missies naar China en heeft zich beraden op haar relatie met dat land. Dat heeft er toe geleid dat zij zich, ook in de toekomst (herbevestigd in de GS-vergadering van 24 mei j.l.), aansluit bij de Gelderse missies en er tevens voor heeft gekozen om een zelfstandige relatie aan te gaan met de provincie Liaoning, die beschikt over een EVD/NBSO steunpunt in Dalian. Inmiddels is Enschede een vriendschapsrelatie aangegaan met de stad Dalian in de provincie Liaoning. O.l.v. wethouder mw. Van Hees heeft de Gelders/Overijsselse missie deelgenomen aan het bezoek en de match-making voor de bedrijven in Dalian tijdens de maart/april missie van

9 Gemeenten Zoals gezegd heeft de gemeente Arnhem binnen de provincie Gelderland de langst lopende relatie met een Chinese stad: Wuhan, hoofdstad van de provincie Hubei. In de loop der jaren is er door de intensieve contacten reeds een aantal bedrijven dat (overheids)opdrachten in de wacht heeft gesleept. Ook de missie van maart/april 2011 stond in het teken van contractverwerving. Dat is gelukt (zie ook de bijlage met onder meer de brieven van Grontmij en Triple E). Deze missie is in alle opzichten succesvol verlopen, zowel voor de grote als voor de kleine bedrijven. Ook de gemeente Nijmegen heeft, sinds 1999, een stedenband op Agreement-niveau met de bij Shanghai gelegen stad Suzhou (provincie Jiangsu). De laatste contacten met die stad dateren van 2002 toen een gezamenlijke economische missie van de provincie, Arnhem en Nijmegen ook Suzhou heeft bezocht. Daarna is aan de relatie geen verdere opvolging gegeven. In 2010 heeft Nijmegen zich, o.l.v. burgemeester De Graaf, opnieuw aangesloten bij onze provinciale missie. Er wordt nu serieus over gedacht om de oude banden met Suzhou weer aan te halen. De relatie van de gemeente Apeldoornmet de eveneens in de provincie Hubei gelegen stad Yichang is van recenter datum. In september 2005 is door een Apeldoornse delegatie een Agreement getekend in Yichang, de tweede stad van Hubei, na Wuhan. Het aan de Yangtze rivier gelegen Yichang is vooral bekend door de bouw van de Drie Kloven Dam, die de economische betekenis van die regio een belangrijke impuls heeft gegeven. In 2009 heeft Gelderland een eerste bezoek gebracht aan de provincie Fujian, op initiatief van de Voorzitter van de Raad van Bestuur van Wageningen UR, de heer Dijkhuizen. In 2010 heeft de burgemeester van Wageningen, dhr. Van Rumund, een vriendschapsverdrag getekend met de universiteitsstad Zhangzhou (nabij Xiamen). Tijdens de missie van maart/april 2011 hebben wij, samen met o.m. wethouder Van Wessem van Arnhem en het bedrijf Triple E, een bezoek gebracht aan de stad Xianning (ten zuiden van Wuhan). Hierbij heeft voormalig gedeputeerde mw. Van Haaren namens burgemeester Heijman van Oost Gelre een uitnodigingsbrief voor een bezoek aan zijn gemeente overhandigd aan de burgemeester van Xianning. Voornemen ter bespreking In het kader van het nieuwe coalitieakkoord hebben wij het besluit om het China-beleid af te bouwen heroverwogen. Wij zien een groot economische belang en mogelijkheden in samenhang met ons innovatiebeleid cq. het beleid voor onze topsectoren. Reden temeer waarom wij sterk aarzelen ons nu terug te trekken uit de afgelopen jaren met onze Gelderse partners en medeoverheden met succes opgebouwde relaties en netwerken. Wij verwachten dat het aantal Chinese delegaties dat Gelderland zal willen bezoeken de komende jaren zal toenemen en tot goede zaken zal leiden, mede als vrucht van onze missies naar China. Wij denken dat wij ten behoeve van onze bedrijven en kennisinstellingen onze voorwaardenscheppende rol moeten vervullen, die juist in relatie met China van doorslaggevend belang kan zijn. Daarbij zullen wij ook aandacht moeten vragen voor de mensenrechten. Alles afwegende zijn wij tot de conclusie gekomen dat het China-beleid zoals wij dat hebben geschetst in de huidige statenperiode zou kunnen worden voortgezet als onderdeel van een breder programma van internationale economische samenwerking, samen met de rijksoverheid. 8

10 Samenvattend is ons voornemen waarover wij met u willen spreken: 1. In deze Statenperiode wordt het beleid gericht op het helpen van onze bedrijven en kennisinstellingen met het (door)ontwikkelen van een goede positie in de economische ontwikkeling in relatie met China voortgezet, als kansrijk onderdeel van het economisch beleid en innovatieprogramma, passend bij de beleidsprioriteiten van het coalitieakkoord. Een jaarlijkse zakenmissie naar China is daarvan een onderdeel. 2. Financiering (ca euro per jaar) en realisering van de structurele bezuiniging is mogelijk door de inzet van middelen die in het coalitieakkoord beschikbaar zijn voor economie (195 mln). Wij zullen dit in de begrotingsvoorstellen verwerken. 3. Wij vinden dat de verantwoordelijkheid voor de organisatie van zakencontacten met China meer met andere partijen moet worden gedeeld. Wij willen kijken of met partijen als de valley s, het georganiseerd bedrijfsleven, gemeenten en Oost NV(acquisitie) kan worden toegewerkt naar een China desk waarin de krachten en kennis van verschillende partijen worden gebundeld om gericht en samenhangend uitvoering te geven aan het bevorderen van zakenrelaties en acquisitie in relatie met China. Wij overwegen de organisatie van de uitgaande missie en de organisatie rond de ontvangsten van inkomende missies vanaf 2013 bij onze uitvoeringsorganisatie Oost NV onder te brengen. In 2012 zullen we de organisatie nog zelf doen. 4. Het China beleid is niet een op zich zelf staand beleidsonderdeel, maar is zolang het voldoende meerwaarde oplevert onderdeel van een bredere met het rijk te volgen strategie van internationale samenwerking en investeringsbevordering waarbij ook gekeken wordt naar kansen in relatie met andere landen. We leggen u deze notitie over een onderdeel van het economisch beleid voor vooruitlopend op de behandeling door uw Staten van de lange termijnvisie economie in november. De reden is dat een voortzetting van het beleid op korte termijn tot acties vraagt in verband met de voorbereiding van de missie in het voorjaar van Arnhem, 30 augustus zaaknr Gedeputeerde Staten van Gelderland C.G.A. Cornielje - Commissaris van de Koningin drs. P.P.L. van Kalmthout - secretaris

11

12

13

14

15

16

17

18

19