WERKDOCUMENT. NL In verscheidenheid verenigd NL. Europees Parlement

Transcriptie

1 Europees Parlement Commissie internationale handel WERKDOCUMENT over de evaluatie van de externe aspecten van de werking en het beheer van de douane als instrument om de handel te bevorderen en de illegale handel te bestrijden 206/2075(INI) Commissie internationale handel Rapporteur: Tiziana Beghin DT\08768.docx PE v0-00 In verscheidenheid verenigd

2 I. IEIDING Sinds 2009, toen het Verdrag van Lissabon in werking trad, heeft het gemeenschappelijk handelsbeleid zich sterk ontwikkeld met een sterkere betrokkenheid van het Europees Parlement bij de vormgeving en het toezicht op de uitvoering ervan. Het handelsbeleid is breder en inclusiever geworden door de noodzaak van nauwere samenwerking met belanghebbenden, van wie de stemmen moeten worden gehoord en de uitdagingen in beschouwing moeten worden genomen. Dit aspect is bijzonder belangrijk voor de handelshoofdstukken betreffende de werking en het beheer van de douane, evenals de verdediging van intellectuele-eigendomsrechten (IER), geografische aanduidingen (GA) en de integriteit van internationale toeleveringsketens, gebieden waarop aanzienlijke risico's bestaan die de veiligheid van de inwoners, consumenten en bedrijven van de EU ondermijnen. Ondanks de gestage toename van de handel in diensten, blijft de handel in goederen het belangrijkste onderdeel van de internationale handelsbetrekkingen. Grondstoffen en tussenproducten worden in grote hoeveelheden in de wereld verplaatst ten gevolge van de ontwikkeling van wereldwijde waardeketens. Eindverbruikers beschikken over een grote variëteit aan zowel landbouw- als industrieproducten dankzij de uitbreiding van multilaterale, regionale en bilaterale handelsovereenkomsten. Fysieke douanecontroles blijven dan ook van wezenlijk belang ter ondersteuning van de handelsbelangen van de Unie, evenals de bescherming van de eigen middelen van de EU, met name douanerechten, en nationale fiscale belangen. Dientengevolge vragen de Europese havens om gemeenschappelijke regels die eenduidig worden toegepast om een gelijk speelveld tot stand te brengen waarop zij om lading wedijveren, evenals gelijke administratieve lasten, die momenteel voortvloeien uit verschillende BTW-regelingen, waardoor de handel zowel on- als offline wordt verstoord. De handhaving van de handelsfacilitatieovereenkomst moet zowel in de EU als in de WTO tot prioriteit worden gesteld om de versterking van de economieën van onderontwikkelde gebieden te faciliteren 2,maar dit volstaat niet. Douanes zijn ook verantwoordelijk voor de bestrijding, door middel van wetshandhaving aan de grens, van het toenemende volume van goederen die in strijd zijn met de IER, die een bedreiging vormen voor de werkgelegenheid, groei, innovatie en het concurrentievermogen. Dit is van wezenlijk belang aangezien IER-producten en -diensten circa 90% van de uitvoer van de EU vertegenwoordigen, en 39% van de werkgelegenheid en 35% van het BBP opleveren. Slechts 9% van de kmo s maken echter intensief gebruik van IER-handhaving 3. Dit komt omdat kmo s de procedure te geldverslindend, te ingewikkeld en/of nutteloos vinden. Ten gevolge hiervan genieten de meeste vernieuwingen van kmo s geen enkele vorm van bescherming. Hierdoor wordt niet alleen hun positie op een gegeven mark verzwakt, maar ook de gehele economie van de EU. Volgens schattingen van de OESO kan een brede hervorming van de handelsfacilitatie leiden tot een daling tot 0% van de handelskosten voor OESO-landen. Op mondiaal niveau zou een daling van de handelskosten van maar % het wereldwijde inkomen met 30 miljard EUR doen toenemen. Het gaat hier om een enorm potentieel dat moet worden benut. Het is dan ook van onmiskenbaar belang om de doeltreffende werking van de douane te versterken. Dit kan PE v0-00 2/6 DT\08768.docx

3 met name worden bereikt door de douane te moderniseren en de Internationale douanesamenwerking te versterken. De middelen van de douaneadministraties van de lidstaten staan bovendien sterk onder druk. Zij hebben grote moeite om hun taken te kunnen uitvoeren. Vanwege hun ligging aan de EU-buitengrenzen worden douaneadministraties eveneens geacht meer dan 60 niet-douane-wetgevingsonderdelen van de EU ten uitvoer te leggen die onder andere betrekking hebben op duaal gebruik, vuurwapens, intellectueel eigendom, volksgezondheid, consumentenbescherming, het milieu en landbouw. II. De rol van de douane: handelsgerelateerde vraagstukken, WTO-handelsfacilitatie, verlaging van tarieven, toepassing van bepalingen in multilaterale en bilaterale handelsovereenkomsten De Europese Commissie en in het bijzonder DG TAXUD hebben gewerkt aan de totstandbrenging en de toepassing van een gemeenschappelijk douanewetboek (UCC), dat in 203 is gepubliceerd maar pas sinds mei 206 ten uitvoer wordt gelegd. Een soepele overgangsperiode is ingesteld tot het moment van volledige tenuitvoerlegging van het nieuwe rechtskader voor de werking van de Europese douanes, in 202. Op grond van het nieuwe wetboek zijn specifieke vereenvoudigingen van bestaande procedures ingevoerd die de handel kunnen vereenvoudigen en de kosten voor EU-bedrijven kunnen verlagen. Ook moet een gemeenschappelijk elektronisch douanesysteem worden ingevoerd, moet het wetboek leiden tot een vereenvoudiging van procedures voor handelaars, moet het de samenwerking van douaneadministraties, met inbegrip van toezichtsautoriteiten, onderling en met derde landen verbeteren, en moet het zorgen voor een eenvoudige erkenning van geautoriseerde marktdeelnemers" (AEO) overal ter wereld. Zodra al deze aspecten in onderlinge overeenstemming functioneren kan de legale handel makkelijker en sneller verlopen door de bevordering van goede EU-praktijken en de tenuitvoerlegging van internationale douane- en handelsovereenkomsten en -regelingen. De doelstellingen in kwestie hebben als doel de procedure voor handelaars sneller en eenvoudiger te maken en het douanestelsel milieuvriendelijker te maken. DG TAXUD wil deze doelstellingen bereiken door de totstandbrenging van richtsnoeren en een samenwerkingskader. Er lijken dus geen verplichte maatregelen te zijn ingesteld, hetgeen ruimte laat voor verschillende interpretaties door de verschillende douaneadmininstraties. Wat betreft douane-overtredingen en sancties heeft de Europese Commissie Richtlijn (COM (203) 884) voorgesteld, waarover na de stemming in de plenaire vergadering onderhandelingen tussen de instellingen zullen worden gevoerd. De richtlijn vormt een basis om een zekere homogeniteit tussen de lidstaten wat betreft sancties te kunnen waarborgen. Momenteel voorziet twee derde van de lidstaten in zowel strafrechtelijke als niet strafrechtelijke sancties, terwijl een derde van de lidstaten slechts strafrechtelijke sancties kent. De drempel voor de sancties verschilt sterk tussen de lidstaten en varieert van 266 EUR tot EUR. Marktdeelnemers hebben verschillende verantwoordelijkheden al naar gelang de lidstaat. De termijn waarbinnen strafrechtelijke procedures in gang kunnen worden gezet varieert van tot 30 jaar en in een enkel geval bestaat er zelf geen uiterste termijn. Afgezien van de verschillende sancties, geven zowel marktdeelnemers als DT\08768.docx 3/6 PE v0-00

4 infrastructuurbeheerders (havens) aan dat de geldende verordening niet op dezelfde wijze wordt toegepast in de verschillende lidstaten, in het bijzonder wat betreft controles en risicobeheer. Douaneadministraties zijn verplicht onderling verschillende controles uit te voeren, die onder andere samenhangen met de aard en het bedrag van de toepasselijke rechten, volksgezondheidsvereisten, milieuwetgeving en SPS-voorschriften. Door deze verschillen in omgang met overtredingen en in uitvoering van de controles selecteren marktdeelnemers de plaatsen van binnenkomst op de interne markt waar de controles het soepelst en/of de sancties het laagst zijn. Om deze reden kampen de EU en de lidstaten met verschillende verstoringen. Allereerst weerspiegelen de betalingsbalansen van de lidstaten de daadwerkelijke handelsstromen niet, aangezien marktdeelnemers havens buiten het grondgebied van een bepaalde lidstaat uitkiezen om vervolgens goederen in te voeren die vanaf het begin voor de markt van die lidstaat bedoeld waren. Et is verder sprake van een verplaatsing van belastingen tussen de lidstaten aangezien voor deze goederen rechten en BTW worden betaald in de fysieke haven van binnenkomst. Bovendien hebben EU-wegen te kampen met intensiever vrachtverkeer, met gevolgen voor het dagelijks leven van burgers. Gezien het feit dat de verstoringen niet onaanzienlijk zijn en al tientallen jaren bestaan zijn dan ook verdere maatregelen noodzakelijk om een daadwerkelijke douane-unie tot stand te brengen. Het huidige systeem is op drie verschillende niveaus georganiseerd. Regelgeving komt tot stand op EU-niveau, en is dan ook homogeen. De regels in kwestie worden door de lidstaten ten uitvoer gelegd. Hier ontstaan dan ook de eerste problemen aangezien de richtlijnen op nogal verschillende manieren in de lidstaten worden omgezet. Bovendien voeren sommige lidstaten bijkomende regels in op verschillende gebieden, zoals SPS. Het derde niveau vormt de eigenlijke controle van goederen, die aanzienlijk uiteenloopt al naar gelang de verschillende douanes. Belanghebbenden ondervinden de nadelen van de verschillen tussen regelgeving en uitvoering op het tweede en derde niveau. Zij vragen dan ook om een uitbreiding van de bevoegdheden van de EU op douanegebied om te waarborgen dat de gemeenschappelijke regels op dezelfde manier worden toegepast bij de verschillende douanes. Zij verzoeken verder om een gemeenschappelijk EU-controleorgaan om te waarborgen dat er geen verschillen in behandeling bestaan tussen de verschillende punten van binnenkomst. Bovendien moeten douanecontroles ook worden ingesteld op punten waarop post de Unie binnenkomt. Bedrijven die gevestigd zijn in derde landen gebruiken namelijk e-handel om nagemaakte goederen aan te bieden die via de reguliere post naar het EU-grondgebied worden verzonden. De verbetering van de douanesystemen van handelspartners houdt nauw samen met de verbetering van de douanesystemen van de lidstaten en de gelijke toepassing van de regels en de controles. Op grond van de handelsfacilitatieovereenkomst, waarover bij de Wereldhandelsorganisatie overeenstemming is bereikt, heeft de internationale gemeenschap aanzienlijke middelen gereserveerd voor ontwikkelingslanden en de minst ontwikkelde landen. De EU heeft zelf 400 miljoen EUR toegezegd naast de technische bijstand. Er moet worden benadrukt dat bij al deze inspanningen een duidelijke nadruk moet komen te liggen op de vereenvoudiging van legale handel en de bestrijding van de verschillende vormen van illegale handel DOC+XML+V0// PE v0-00 4/6 DT\08768.docx

5 Ten slotte zal een functionele en geharmoniseerde werking van de douane bijdragen aan de bestrijding van namaak van goederen die op de interne markt binnenkomen, de economische groei in de EU verstoren en een ernstig gevaar voor de consumenten in de EU vormen. Alleen door de coördinatie van beide zijden van de douaneprocedure kan de EU duidelijke resultaten boeken. II. Intellectuele-eigendomsrechten en geografische aanduidingen De economie van de EU is steeds sterker op creativiteit en innovatie gebaseerd. Bedrijven moeten dan ook kunnen opereren in omstandigheden die innovatie bevorderen en hen beschermen tegen oneerlijke mededinging, in het bijzonder van marktdeelnemers die bij fraude betrokken zijn. Bovendien hebben bepaalde IER-overtredingen gevolgen voor voedsel en dranken, lichaamsverzorgingsartikelen, geneesmiddelen, speelgoed en andere producten voor dagelijks gebruik. Deze overtredingen kunnen dus gevaar opleveren voor de gezondheid en veiligheid van consumenten. Hoe meer maatregelen tegen IER-overtredingen en illegale handel worden getroffen, hoe beter het dan ook voor de burgers en de bedrijven van de EU is. De aan de grens vastgestelde IER-overtredingen lijken de afgelopen tijd stabiel te zijn gebleven. De binnenlandse verkoopwaarde bedraagt meer dan 600 miljoen EUR. Het totaal aantal gevallen is sinds 2008 gestaag toegenomen, van tot in 205. Het totaal aantal artikelen is echter zeer sterk afgenomen, van ongeveer 78 miljoen tot 4 miljoen in dezelfde periode. Wat betreft het soort artikelen is er sinds 20 een sterke verandering opgetreden in de bij de douane opgespoorde nagemaakte producten. Nagemaakte dranken, schoenen, sieraden en cd s zijn in aantal aanzienlijk afgenomen, terwijl het aantal voedingsproducten, sigaretten, lichaamsverzorgingsproducten, modeartikelen, speelgoedartikelen, geneesmiddelen, voertuigonderdelen en kantoorartikelen omhoog is geschoten. In termen van procedures, zijn de drie belangrijkste categorieën sportschoenen, tassen, portefeuilles en portemonnees en kleding. Deze goederen worden bij uitstek online besteld en per post of koerier verstuurd. De belangrijkste landen van herkomst van nagemaakte producten zijn de afgelopen tijd niet veranderd, afgezien van een aantal losstaande gevallen in 205 (grote zendingen tabak uit Montenegro en voedsel uit Benin). Zowel wat betreft het aantal artikelen als de waarde ervan, blijven China, Hong Kong en Maleisië, de Verenigde Arabische Emiraten, Turkije en India het grootste gedeelde van de illegale producten verzenden. Benadrukt moet worden dat Maleisië slechts ongeveer twee en een half miljoen EUR vertegenwoordigt, terwijl China en Hong Kong respectievelijk verantwoordelijk zijn voor meer dan 300 miljoen EUR en 00 miljoen EUR. In dit verband zijn de resolutie van de Raad over het EU-douaneactieplan tegen inbreuken op intellectuele-eigendomsrechten (IER) 2 en de overeenkomst tussen de EU en China 34 over de douane een noodzakelijke eerste stap. Enkele punten kunnen echter worden verbeterd. Zo l_customs_agreements/china/strategic_framework.pdf 4 l_customs_agreements/china/action_plan_eu_china_ipr_204_207.pdf DT\08768.docx 5/6 PE v0-00

6 kunnen betere manieren worden ontwikkeld om rechthebbenden bij het IER-systeem te betrekken en om de deelname eraan van kmo s te bevorderen zodat zij beter worden beschermd. Andere verbeteringen zijn onder andere uitgebreide feedback met de Chinese autoriteiten ondersteund door de ambassades van de lidstaten in het land en een follow-up van de betrekkingen met Hong Kong gezien zijn kleine grondgebied en de hoge waarde van de overtredingen. In dit verband is het noodzakelijk om bilaterale douaneovereenkomsten op te stellen, ten uitvoer te leggen, of waar nodig, te verbeteren om de handelsfacilitatie te versterken en de veiligheid in de gehele toeleveringsketen te verbeteren, in samenwerking met andere internationale organisaties zoals de WDO. Hierbij moet onder andere worden gestreefd naar ambitieuze verbintenissen betreffende regels, vereisten, formaliteiten en procedures in verband met invoer, uitvoer en transit op het niveau van of verder strekkend dan de verbintenissen die zijn gedaan in het kader van de handelsfacilitatieovereenkomst en moeten oorsprongsregels worden vastgesteld om rechtszekerheid te bieden aan handelaars en douanes. Geografische aanduidingen (GA) hangen nauw samen met IER. Het huidige beschermingsniveau binnen de EU van de geografische aanduidingen van agrovoedingsproducten is acceptabel. Een aantal aspecten moet echter worden verbeterd. In de eerste plaats moeten GA beter worden gecoördineerd. Op dit moment worden deze niet bij DG Handel en het EUIPO gehanteerd, maar wel bij DG AGRI. Om deze reden is in de huidige DCFTA's een sterkere coördinatie op dit gebied (evenals op het gebied van IER) nodig om de EU-belangen beter te kunnen beschermen. Bovendien pleit een groep derde landen momenteel voor de opname van GA van andere producten dan agrovoedingsproducten in het hoofdstuk betreffende GA. Om tot betere handelsovereenkomsten met deze landen te komen moet de Europese Commissie dan ook blijven werken aan de uitbreiding van GA tot andere producten dan agrovoedingsproducten. De Europese Commissie heeft in 203 een studie verricht gevolgd door een openbare raadpleging in Tot op heden hebben echter geen verdere ontwikkelingen plaatsgehad PE v0-00 6/6 DT\08768.docx