Richtlijn Gastro-oesofageale reflux(ziekte) bij kinderen van 0-18 jaar
|
|
- Sterre Aerts
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Richtlijnen Richtlijn Gastro-oesofageale reflux(ziekte) bij kinderen van 0-18 ar Marc A. Benninga, Marjolein Y. Berger, Leonie M.A.J. Venmans en Merit M. Tabbers + Gerelateerd artikel Ned Tijdschr Geskd. 2014;158:A7190 Op verzoek van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeskunde (NVK) heeft een multidisciplinaire werkgroep in 2012 de richtlijn Gastro-oesofageale reflux(ziekte) bij kinderen van 0-18 ar ontwikkeld. Als leidraad dienden de internationale richtlijn van de North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (NASPGHAN) en de European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (ESPGHAN) uit 2009 Anamnese en lichamelijk onderzoek zijn meestal voldoende om de diagnose gastro-oesofageale refluxziekte te stellen. Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen gastro-oesofageale reflux (GOR), een fysiologisch verschijnsel bij kinderen, en gastro-oesofageale refluxziekte (GORZ).In de praktijk wordt te vaak een medicamenteuze behandeling gegeven, vooral bij zuigelingen. Alleen kinderen met gastro-oesofageale refluxziekte dienen behandeld te worden volgens het therapeutisch stappenplan. Academisch Medisch Centrum (AMC), afd. Kindergeskunde, Amsterdam. Prof.dr. M.A. Benninga en dr. M.M. Tabbers, kinderartsen-mdl. Rijksuniversiteit Groningen (RUG), Afd. Huisartsgeskunde, Groningen. Prof.dr. M.Y. Berger, huisarts. Nederlandse Vereniging voor Kindergeskunde (NVK), Utrecht. Dr. L.M.A.J. Venmans, epidemioloog. Contactpersoon: dr. M.M. Tabbers (m.m.tabbers@amc.nl). In de eerste levensmaanden geeft 40-50% van de zuigelingen ten minste 1 maal per dag wat voeding terug. Gastro-oesofageale reflux kan leiden tot hinderlijke klachten en complicaties, zoals overmatig huilen, prikkelbaarheid, voedselweigering en groeivertraging. 1 Hoewel dit bekend is, is de kennis over de oorzaak, diagnostiek en behandeling van gastro-oesofageale reflux (GOR) en gastro-oesofageale refluxziekte (GORZ) zeer beperkt. Dit wordt mede veroorzaakt doordat het onderscheid tussen fysiologische GOR en GORZ vaak lastig te maken is. In 2009 werd een internationale evidencebased richtlijn gepubliceerd door de Noord-Amerikaanse en Europese werkgroepen voor kinderen met GOR. 2 Deze internationale richtlijn diende als leidraad voor de recente richtlijn van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeskunde (NVK) Gastro-oesofageale reflux(ziekte) bij kinderen van 0-18 ar. Daarnaast werden er artikelen geselecteerd die gepubliceerd werden nadat de zoekactie van de internationale richtlijn eindigde (oktober 2008-februari 2011). Het doel van de richtlijn is te komen tot een betere herkenning en het optimaliseren van de diagnostiek en behandeling van GOR en GORZ bij alle kinderen van 0 tot 18 ar in zowel de eerste-, tweede-, als derdelijnsgezondheidszorg, dus ook bij specifieke patiëntenpopulaties zoals kinderen met een verstandelijke beperking. NED TIJDSCHR GENEESKD. 2014;158: A6970 1
2 Definities Regurgitatie is het spontaan, onvrijwillig terugvloeien van voeding uit de maag tot in de mond, meestal in de vorm van natte boeren. Het treedt vooral op in het eerste uur na de voeding, als de maag nog vol is, niet tijdens de slaap. Regurgitatie gaat niet met klinische symptomen gepaard; de zuigeling gedijt dan ook goed en de groei verloopt normaal. Regurgitatie is eerder regel dan uitzondering. In de eerste drie maanden geeft 40-50% van de zuigelingen ten minste eenmaal per dag wat voeding terug en de regurgitatie verdwijnt bij meer dan 90% van de zuigelingen spontaan op de leeftijd van 12 tot 14 maanden. Op de leeftijd van 18 maanden heeft nog slechts 2% van de zuigelingen klachten. Regurgitatie behoeft dus geen behandeling en komt in de richtlijn niet verder aan bod. Gastro-oesofageale reflux (GOR) is de terugvloed van maaginhoud in de slokdarm met of zonder regurgitatie en spugen. Reflux is een normaal fysiologisch proces dat verschillende keren per dag optreedt bij gezonde zuigelingen, kinderen en volwassenen. De meeste fysiologische refluxepisoden bij gezonde kinderen duren korter dan 3 minuten, treden op in de postprandiale fase en veroorzaken geen of weinig klachten. Refluxziekte (GORZ) treedt op als de reflux van maaginhoud leidt tot hinderlijke klachten of complicaties zoals overmatig huilen, prikkelbaarheid, voedselweigering en groeivertraging bij jonge kinderen. Bij zowel jongere als oudere kinderen zijn bijvoorbeeld het opgeven van bloedsliertjes, zuurbranden of pijn op de borst tekenen van GORZ. Een overzicht van symptomen bij GORZ is te vinden in de supplementen 1 en 2 op (zoeken op A6970). Er wordt een onderscheid gemaakt tussen jongere (0-17 maanden) en oudere kinderen (18 maanden- 18 ar), kinderen omdat refluxklachten in de loop van het eerste levensar verminderen en op een leeftijd van 18 maanden meestal spontaan verdwenen zijn. Diagnostiek Bij zuigelingen met terugkerende regurgitatie is een grondige anamnese en lichamelijk onderzoek, met aandacht voor alarmsignalen, voldoende om de diagnose ongecompliceerde reflux te stellen. Bij oudere kinderen en adolescenten zijn een anamnese en lichamelijk onderzoek voldoende om GORZ nauwkeurig te kunnen diagnosticeren en om behandeling te starten. Het blijkt in de praktijk echter toch vaak lastig voor medici om, vooral bij zuigelingen maar ook bij peuters, een duidelijk onderscheid te maken tussen GOR en GORZ. Hierdoor worden veel kinderen, met name zuigelingen, in de praktijk te vaak ten onrechte medicamenteus behandeld. Een gastroscopie is niet noodzakelijk om de diagnose GORZ te stellen. Een gastroscopie is alleen geïndiceerd (a) bij alarmsymptomen waarbij andere oorzaken uitgesloten moeten worden, of (b) wanr er een antirefluxoperatie is geïndiceerd als medicamenteuze behandeling faalt of bij bewezen therapieresistente refluxziekte. Voor de indicatiestelling is verwijzing naar een kinderarts-mdl nodig. ph-metrie is niet geschikt om de diagnose refluxziekte te stellen. Het is wel een goede test om de effectiviteit van zuurremming na te gaan, bijvoorbeeld bij kinderen die klachten onvoldoende duidelijk kunnen aangeven. Daarnaast stelt de richtlijn op basis van studies bij volwassenen, dat ph-metrie bij adolescenten met therapieresistente GORZ wel van meerwaarde kan zijn bij het stellen van de juiste diagnose. Vooralsnog dient gecombirde impedantiemeting met 24-uurs-pH-metrie, hoofdzakelijk voor wetenschappelijke doeleinden, alleen in de derde lijn plaats te vinden. Bij een beperkt aantal indicaties in de derde lijn, zoals recidiverende luchtweginfecties, apneus en apparent life threatening events (ALTEs) die niet op zuurremming reageren, is het te overwegen om 24-uurspolysomnografie in combinatie met ph-metrie en impedantiemeting te combineren. Op basis van studies bij volwassenen, stelt de richtlijn dat gecombirde impedantiemeting met ph-metrie bij adolescenten met therapieresistente GORZ van meerwaarde is bij het stellen van de diagnose. Scintigrafie en röntgenonderzoek worden niet aangeraden voor het stellen van de diagnose GORZ.Wel is röntgenonderzoek de eerste keus om anatomische afwijkingen uit te sluiten, zoals malrotatie en volvulus van de maag bij zuigelingen. Dit onderzoek moet naast een gastroscopie in elk geval ook verricht worden voordat tot een antirefluxoperatie wordt besloten. Behandeling en follow-up Proefbehandeling Proefbehandeling is therapie van eerste keus bij klachten die wijzen op GORZ. Kinderen 18 maanden die goed groeien en alleen spugen of alleen ontroostbaar huilen moeten geen proefbehandeling krijgen, omdat deze klachten bij goed groeiende kinderen zelden duiden op GORZ. Bij kinderen 18 maanden bestaat een proefbehandeling uit de volgende stappen: 1. Uitleg en verdikken van de voeding met johannesbroodpitmeel of rijstamylopectine gedurende 2 weken. 2. Indien stap 1 niet of onvoldoende effectief is en het kind minimaal 1 alarmsymptoom heeft en daarbij ontroostbaar huilt of spuugt: stop het verdikken van de voeding en start medicatie, ranitidine of een protonpompremmer, gedurende 2-4 weken. Een overzicht met alarmsymptomen is te vinden in supplement 3 op (zoeken op A6970). 2 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2014;158: A6970
3 Kind 18 maanden met klachten die wijzen op Uitleg en verdikken voeding ged rende 2 weken Effectief? Voeding blijven verdikken Minimaal 1 alarmsymptoom? (tabel 4) Uitleg en g verdwenen bij 18 maanden? g Verwijzing naar algemeen kinderarts Gewichtsverlies of verdenking andere pathologie? Ontslag medisch circ Zie richtlijn koemelkallergie Sp gen en/of ontroostbaar Uitwerken DD van alarmsymptoom. Zo nodig verwijzen naar algemeen kinderarts verdwenen? Stoppen met verdikken voeding. Medic proefbehandeling ged de 2-4 weken Koemelkvrije voeding verdwenen na 4 weken? Verdenking koemelkallergie Indien patiënt nog in eerstelijn: verwijzing naar algemeen kinderarts. Medic behandeling ged de 3 maanden. E 2-4 weken. verdwenen na 3 maanden? Verwijzing naar kinderarts MDL Ontslag disch circ Differentiaal diagnostiek. Overweeg c gie FIGUUR 1 Stroomdiagram voor de behandeling van kinderen 18 maanden met klachten die wijzen op refluxziekte. Deze figuur is afkomstig uit de NVKrichtlijn Gastro-oesofageale reflux(ziekte) bij kinderen van 0-18 ar 3. * Refluxziekte treedt op als de reflux van maaginhoud leidt tot hinderlijke klachten of complicaties zoals overmatig huilen, prikkelbaarheid, voedselweigering en groeivertraging bij jongere kinderen. Bij zowel jongere als oudere kinderen zijn bijvoorbeeld het opgeven van bloedsliertjes, zuurbranden of pijn op de borst tekenen van gastro-oesofageale refluxziekte (GORZ). ** Bij kinderen die alleen spugen en goed groeien of alleen ontroostbaar huilen is uitleg en geruststelling voldoende. Voor medicatieadviezen zoals doseringen zie de richtlijn Gastro-oesofageale reflux(ziekte) bij kinderen van 0-18 ar en Eerste keus: ranitidine of protonpompremmer. Als de eerste lijn zich niet bekwaam voelt, kan al bij de medicamenteuze proefbehandeling worden verwezen naar de tweede lijn. Voor verwijzing chirurgie en indicatiestelling gastroscopie is verwijzing naar kinderarts-mdl noodzakelijk. NED TIJDSCHR GENEESKD. 2014;158: A6970 3
4 Kind >18 maanden tot 18 ar met klachten die wijzen op refluxziekte* Leefstijladviezen** en medicamenteuze proefbehandeling gedurende 2-4 weken verdwenen na 4 weken? Verwijzing naar algemeen kinderarts Medicamenteuze behandeling gedurende 3 maanden. Evaluatie elke 2-4 weken verdwenen na 3 maanden? Verwijzing naar kinderarts MDL Differentiaal diagnostiek (tabel 4) Overweeg chirurgie Ontslag uit medisch circuit FIGUUR 2 Stroomdiagram voor de behandeling van kinderen > 18 maanden met klachten die wijzen op refluxziekte. Deze figuur is afkomstig uit de NVKrichtlijn Gastro-oesofageale reflux(ziekte) bij kinderen van 0-18 ar 3. * Refluxziekte treedt op als de reflux van maaginhoud leidt tot hinderlijke klachten of complicaties zoals overmatig huilen, prikkelbaarheid, voedselweigering en groeivertraging bij jongere kinderen. Bij zowel jongere als oudere kinderen zijn bijvoorbeeld het opgeven van bloedsliertjes, zuurbranden of pijn op de borst tekenen van gastro-oesofageale refluxziekte (GORZ). ** Linkerzijligging bij kinderen > 18 maanden tot 18 ar en verhoogd hoofdeinde bed bij adolescenten. Voor medicatieadviezen zoals doseringen zie de richtlijn Gastro-oesofageale reflux(ziekte) bij kinderen van 0-18 ar en Protonpompremmers zijn eerste keus. Als de eerste lijn zich niet bekwaam voelt, kan al bij de medicamenteuze proefbehandeling worden verwezen naar de tweede lijn. Voor verwijzing chirurgie en indicatiestelling gastroscopie is verwijzing naar kinderarts-mdl noodzakelijk. 3. Als de klachten binnen 4 weken na het stoppen van de proefbehandeling zijn teruggekomen, continueer dan de medicatie als onderhoudsbehandeling gedurende 3 maanden (met evaluatie na 2-4 weken). Als de klachten 4 weken na het stoppen van de proefbehandeling niet zijn teruggekomen is het onwaarschijnlijk dat de eerdere klachten samenhingen met refluxziekte. Het kind kan dan uit het medisch circuit ontslagen worden. Overweeg koemelkvrije voeding indien verdikte voeding en zuurremming niet helpen bij kinderen 18 maanden met klachten van GORZ (NVK-richtlijn Koemelkallergie). Bij kinderen van 18 maanden tot en met 8 ar met klachten die wijzen op GORZ en bij kinderen ouder dan 8 ar met zuurbranden of pijn op de borst bestaat de proefbehandeling uit de volgende stappen: 1. Leefstijladviezen (linkerzijligging en hoofdeinde bed omhoog) en protonpompremmers gedurende 2-4 weken. 2. Als de klachten binnen 4 weken na het stoppen van de proefbehandeling zijn teruggekomen, wordt de medicamenteuze behandeling als onderhoud gecontinueerd gedurende 3 maanden (met evaluatie na 2-4 weken). Als 4 weken na het stoppen van de proefbehandeling de klachten niet teruggekomen zijn, is het onwaarschijnlijk dat de eerdere klachten samenhingen met refluxziekte. Het kind kan dan uit het medisch circuit ontslagen worden. 4 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2014;158: A6970
5 Prokinetica zoals metoclopramide, domperidon, erytromycine en baclofen en antacida zijn geen eerste keus en worden hoogstens in incidentele gevallen aanbevo len. Voor doseringen van de diverse medicijnen, zie Chirurgie Chirurgische behandeling moet alleen overwogen worden in de volgende 3 situaties: (a) als medicamenteuze behandeling faalt; (b) bij bewezen therapieresistente refluxziekte; (c) bij levensbedreigende complicaties. Voorbeelden daarvan zijn: apneus en ALTE s door refluxaat in de longen; recidiverende stenosering bij een status na een oesofagusatresie; zuigelingen met een hernia diafragmatica of ernstige luchtwegproblemen die gerelateerd zijn aan refluxziekte, bij wie andere oorzaken zijn uitgesloten en die niet groeien of afbuigen in de groeicurve. De kinderarts-mdl en de kinderchirurg moeten in onderlinge overeenstemming de eventuele indicatie voor chirurgische behandeling stellen. Verwijzing Wanr de medicamenteuze proefbehandeling na 4 weken niet effectief blijkt, wordt verwezen naar een algemeen kinderarts. Als de behandelaar in de eerste lijn zich niet bekwaam voelt, kan deze al bij de aanvang van de medicamenteuze proefbehandeling verwijzen naar een algemeen kinderarts. Als na 3 maanden blijkt dat de medicamenteuze onderhoudsbehandeling niet effectief is, verwijst de algemeen kinderarts naar de kinderarts-mdl. Kinderen 18 maanden met gewichtsverlies of bij wie het vermoeden bestaat dat er andere afwijkingen zijn, worden al verwezen naar een algemeen kinderarts bij stap 2, als uitleg en het verdikken van de voeding gedurende 2 weken niet effectief blijken te zijn. Bij een indicatie voor gastroscopie of het overwegen van chirurgische behandeling is een verwijzing naar de kinderarts-mdl noodzakelijk. Een gastroscopie dient bij kinderen te worden uitgevoerd door een endoscopist met specifieke ervaring ten aanzien van kinderen, die zowel technisch, diagnostisch en therapeutisch competent is, in een klinische setting die geschikt is voor kinderen. Dit behelst voorbereiding, een kinderanesthesist, kinderverpleegkundigen et cetera. Een stroomdiagram voor kinderen 18 maanden met klachten die wijzen op refluxziekte staat in figuur 1; voor kinderen > 18 maanden in figuur 2. Implementatie De definitieve richtlijn is onder de betrokken verenigingen verspreid en via de website van de NVK ( nl) elektronisch beschikbaar gesteld. 3 Op wetenschappelijke bijeenkomsten van de betrokken wetenschappelijke verenigingen zijn de aanbevelingen van de richtlijn gepresenteerd. Verder is er bij de richtlijn een patiëntenversie ontwikkeld. Om de implementatie en de evaluatie van deze richtlijn te stimuleren, zijn tevens interne indicatoren ontwikkeld aan de hand waarvan de implementatie steekproefsgewijs kan worden gemeten. De interne indicatoren die bij deze richtlijn zijn ontwikkeld worden behandeld in hoofdstuk 4 van de richtlijn. De kernwerkgroep van de richtlijn Gastro-oesofageale reflux(ziekte) bij kinderen van 0-18 ar bestond uit: dr. M.M. Tabbers, projectleider, dr. N. Boluyt, projectbegeleider en dr. L.M.A.J. Venmans, epidemioloog. Daarnaast bestond de werkgroep uit: drs. E. van Hoorn, Artsen Jeugdgezondheidszorg Nederland (AJN); drs. L.A. ten Berg-Lammers en drs. R.B. Flint, Nederlandse Vereniging van ZiekenhuisApothekers (NVZA); prof.dr. A.J.P.M. Smout, Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen (NVMDL); dr. M. van Herwaarden, Nederlandse Vereniging voor Kinderchirurgie (NVKC); prof.dr. M.Y. Berger, Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG); dr. C.M.F. Kpkens, prof.dr. M.A. Benninga en dr. W.E. Tjon a Ten, NVK-sectie Kindermaag, -darm, -leverziekten (MDL); drs. J. Verhage en dr. D.K. Bosman, NVK-sectie Algemene pediatrie (SAP); drs. M.C. Niezen-De Boer, Nederlandse Vereniging van Artsen voor Verstandelijk Gehandicapten (NVAVG), meelezer. Belangenconflict en financiële ondersteuning: deze richtlijn is mogelijk gemaakt door financiële ondersteuning van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeskunde. Formulieren met belangenverklaringen zijn beschikbaar bij dit artikel op (zoeken op A6970; klik op 'Belangenverstrengeling'). Aanvaard op 8 oktober 2013 Citeer als: Ned Tijdschr Geskd. 2014;158:A6970 > Kijk ook op Literatuur 1 Van Wijk MP, Benninga M. Gastro-oesofageale reflux(ziekte) bij zuigelingen. Praktische pediatrie 2008;3: Vandenplas Y, et al. Pediatric Gastroesophageal Reflux Clinical Practice Guidelines: Joint Recommendations of the North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (NASPHAN) and the European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (ESPGHAN). J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2009;49: Richtlijn Gastro-oesofageale reflux(ziekte) bij kinderen van 0-18 ar. Nederlandse Vereniging voor Kindergeskunde; NED TIJDSCHR GENEESKD. 2014;158: A6970 5
Richtlijn gastro-oesofageale reflux(ziekte) bij kinderen van 0-18 jaar. April 2012
5 Richtlijn gastro-oesofageale reflux(ziekte) bij kinderen van 0-18 jaar 25 April 12 30 35 1 INHOUDSOPGAVE (1) Samenvatting 4 1 Algemene inleiding 1.1. Samenstelling werkgroep en klankbordgroep 1.2. Aanleiding
Nadere informatieRichtlijn gastro-oesofageale reflux(ziekte) bij kinderen van 0-18 jaar
Richtlijn gastro-oesofageale reflux(ziekte) bij kinderen van 0-18 jaar April 2012 1 INHOUDSOPGAVE (1) Samenvatting 4 1 Algemene inleiding 10 1.1. Samenstelling werkgroep en klankbordgroep 10 1.2. Aanleiding
Nadere informatieRegurgitatie: bijtijds signaleren
Regurgitatie: bijtijds signaleren Ouders hebben úw advies nodig bij regurgitatie Nationale Dag van de Kraamzorg 9 september 2014 Marian Fransen Prelogopedist Inhoud workshop Wat is regurgitatie? Quiz Symptomen
Nadere informatieSamen sterk in de zorg voor ouders en hun onrustige baby
Samen sterk in de zorg voor ouders en hun onrustige baby 20 mei 2014 Huilbabypoli: Jessica Zegers, kinderarts Christel Walhof, kinderarts Angela Jansen, verpleegkundige Merian Knuiman, verpleegkundige
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Reflux. 1 www.kinderneurologie.eu
Reflux Wat is reflux? Reflux betekent terugstromen, meestal wordt het wordt het woord reflux gebruikt voor het terugstromen van voeding en maagzuur vanuit de maag naar slokdarm of zelfs naar de mond. Hoe
Nadere informatieGastro-oesofageale refluxziekte spugen bij kinderen
Gastro-oesofageale refluxziekte spugen bij kinderen Uw kind heeft klachten die kunnen wijzen op gastro-oesofageale refluxziekte. Met reflux wordt aangegeven dat maaginhoud weer in de slokdarm terechtkomt.
Nadere informatieBESLISBOOM MAAGKLACHTEN
23-1 BESLISBOOM MAAGKLACHTEN 1 e presentatie maagklachten met alarmsymptomen haematemesis, melaena spoedverwijzing mdl arts diensttel: 058-2861153 passagestoornis, gewichtsverlies, anaemie, 1 e presentatie
Nadere informatieMaag-, Darm- en Leverziekten Barrett slokdarm
Maag-, Darm- en Leverziekten Barrett slokdarm Aandoening van de slokdarm Maag-, Darm- en Leverziekten Inleiding U heeft een aandoening aan uw slokdarm. U bent daarom verwezen naar de polikliniek Maag-,
Nadere informatieNVK richtlijn Leontien Kremer Recht op leven Recht op zorg. @leontienkremer l.c.kremer@amc.uva.nl april 2014
NVK richtlijn Leontien Kremer Recht op leven Recht op zorg @leontienkremer l.c.kremer@amc.uva.nl april 2014 In Nederland Per jaar: Overlijden 1400 kinderen Krijgen 5000 kinderen te maken met een levensbedreigende
Nadere informatieInformatiebrochure. 24-uur ph-metrie - impedantiemeting. I Autonome verzorgingsinstelling
Informatiebrochure 24-uur ph-metrie - impedantiemeting I Autonome verzorgingsinstelling IIInhoudsopgave Inhoud van deze brochure: 1 Wat is een 24-uur ph-metrie - impedantiemeting en hoe gebeurt de meting?
Nadere informatiePEG en Mickey button: Wanneer wel, wanneer niet? dr.harma A.Koetse Kinderarts MDL Beatrix Kinderziekenhuis UMCG Groningen 14november 2012 Introductie Indicaties / contra-indicaties Verwachtingen ouders/professionals
Nadere informatieOorzaken van een veranderde zuurgevoeligheid bij patiënten met refluxziekte.
Informatie voor patiënten die deelnemen aan de studie: Oorzaken van een veranderde zuurgevoeligheid bij patiënten met refluxziekte. Geachte heer/mevrouw, Wij vragen u vriendelijk om mee te doen aan een
Nadere informatieRegionale Samenwerkingsafspraak Zuidoost Brabant Maagklachten
Regionale Samenwerkingsafspraak Zuidoost Brabant Maagklachten Pagina 1 Achtergrondinformatie Maagklachten worden gedefinieerd als: niet-acute pijn in de bovenbuik of zuurbranden, al of niet in combinatie
Nadere informatieMaagzuurremmers voor zuigelingen met reflux(ziekte)
Maagzuurremmers voor zuigelingen met reflux(ziekte) Nr. 2017/06B, Den Haag 21 juni 2017 Achtergronddocument bij: Maat houden met medisch handelen Nr. 2017/06, Den Haag 21 juni 2017 Maagzuurremmers voor
Nadere informatieMaag-, Darm- en Leverziekten. Barrett-slokdarm.
Maag-, Darm- en Leverziekten Barrett-slokdarm www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl MDL023 / Barrett-slokdarm / 20-03-2014 2 Barrett-slokdarm Uw
Nadere informatie1 richtlijn voor diagnostiek van koemelkallergie
Richtlijnen 1 richtlijn voor diagnostiek van koemelkallergie Voor de eerste, tweede en derde lijn in Nederland Berber J. Vlieg-Boerstra, Carry L. Wensing, C.M.F. (Frank) Kneepkens, Yolanda Meijer, Esther
Nadere informatieMaagklachten. Diagnostiek volgens de NHG standaard
Maagklachten Diagnostiek volgens de NHG standaard Casus 1 Mw. A. González, 42 jarige vrouw met een voorgeschiedenis van astma en multiple sclerose. Sinds 4 maanden wisselende klachten van een opgeblazen
Nadere informatieDe NHG-Standaard Traumatische knieproblemen (eerste herziening): samenvatting
Richtlijnen De NHG-Standaard Traumatische knieproblemen (eerste herziening): samenvatting L. Willem Draijer, Janneke N. Belo, Hans F. Berg, Roeland M.M. Geijer en A.N. Lex Goudswaard Gerelateerd artikel:
Nadere informatiePreventie maagcomplicaties bij acetylsalicylzuur
Kennislacunes 1. Acetylsalicylzuur en risico op maagcomplicaties (noot 12 en 57) 2. Helicobacter-Pylori prevalentie (noot 13, noot 14, noot 23 en noot 30) 3. Beloop maagklachten in eerste lijn (noot 19)
Nadere informatieMultidisciplinaire aanpak van IBD
Antwerpse Geneeskundige Dagen 12/09/2014 Multidisciplinaire aanpak van IBD Tom Moreels UCL Cliniques Universitaires Saint-Luc Hépato-Gastroentérologie tom.moreels@uclouvain.be Inflammatoir darmlijden dunne
Nadere informatieJoep, en zijn vermoeide ouders
Casus 1 Joep 1 Joep, en zijn vermoeide ouders Joep is 3 maanden oud en komt met zijn jonge ouders op het spreekuur. Ouders zien er vermoeid en gespannen uit. Joep huilt veel en is moeilijk te troosten,
Nadere informatieFunctionele obstipatie: wat te doen? Merit Tabbers Kinderarts MDL EKZ/AMC NKD, Utrecht, 11 sept 2014
Functionele obstipatie: wat te doen? Merit Tabbers Kinderarts MDL EKZ/AMC NKD, Utrecht, 11 sept 2014 Obstipatie Obstipatie is de meest voorkomende gastro-intestinale aandoening op de kinderleeftijd. Naar
Nadere informatieHelicobacter pylori in de nieuwe NHG-Standaard Maagklachten wat u er in 2013 van moet weten
Helicobacter pylori in de nieuwe NHG-Standaard Maagklachten wat u er in 2013 van moet weten Prof. dr. M.E. Numans, huisarts VUmc Amsterdam/UMC Utrecht > LUMC Inhoud Ontwikkelingen Probleempunten bij maagklachten
Nadere informatieDe Eetpoli Diagnostisch Centrum Voedingsproblemen
De Eetpoli Diagnostisch Centrum Voedingsproblemen 17 maart 2018 Nee-Eten contactdag Drs. Hilde Krom, arts-onderzoeker Dr. Angelika Kindermann, kinderarts-mdl INLEIDING INLEIDING Fysiologie Respiratoir
Nadere informatieOverzicht aanbevelingen richtlijn Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen (2018)
Overzicht aanbevelingen richtlijn Urineweginfecties bij kwetsbare ouderen (2018) Klinische verschijnselen Aspecifieke klachten en symptomen bij kwetsbare ouderen kunnen niet worden toegeschreven aan een
Nadere informatieZuurmeting in de slokdarm (ambulante ph-metrie)
ENDOSCOPIE Zuurmeting in de slokdarm (ambulante ph-metrie) ONDERZOEK Zuurmeting in de slokdarm (ambulante ph-metrie) Zuur in de slokdarm is een normaal verschijnsel, gemiddeld 6% van de tijd is bij een
Nadere informatieSTANDPUNTEN ANAKINRA (VOORLOPIGE BEHANDELRICHTLIJN) Oktober 2002
NVR map Anakinra 12-03-2003 09:36 Pagina 1 STANDPUNTEN ANAKINRA (VOORLOPIGE BEHANDELRICHTLIJN) Oktober 2002 NVR map Anakinra 12-03-2003 09:36 Pagina 2 De door de gepubliceerde richtlijnen en standpunten
Nadere informatiePH- & IMPEDANTIEMETING ONDERZOEK VAN DE SLOKDARM
PH- & IMPEDANTIEMETING ONDERZOEK VAN DE SLOKDARM Uw afspraak Gegevens patiënt Dhr./mevr.:... Afspraak gastroscopie onderzoek Afspraak datum:... Tijdstip melden:... Tijdstip onderzoek:... Heeft u een aanvraagbrief
Nadere informatieREFLUXSCREENINGSLIJST: ontwikkeling & (implementatie) kwaliteitsproject AVG-opleiding
REFLUXSCREENINGSLIJST: ontwikkeling & (implementatie) kwaliteitsproject AVG-opleiding Hester van der Laan aios AVG Amarant Tilburg 1 Inleiding: Kwaliteit is inmiddels een vast onderdeel van beleid in zorginstellingen,
Nadere informatieImplantica. RefluxStop belemmert zure reflux zonder de voedseldoorgang samen te drukken. RefluxStop
Implantica RefluxStop belemmert zure reflux zonder de voedseldoorgang samen te drukken RefluxStop Gastro-oesofageale refluxziekte Gastro-oesofageale refluxziekte (GERD of zure reflux) is een ziekte veroorzaakt
Nadere informatiePromotor: Prof. Dr. A.J.P.M. Smout. Co-promotores: Dr. A.J. Bredenoord Dr. B.L.A.M. Weusten
Samenvatting van het proefschrift M.P. van Wijk Pediatric gastroesophageal reflux and upper gastrointestinal tract motility Promotiedatum: 23 maart 2010 Universiteit: Universiteit van msterdam Promotor:
Nadere informatieNHG-standaarden Astma bij volwassenen en COPD
Richtlijnen NHG-standaarden Astma bij volwassenen en COPD Roeland M.M. Geijer, Mariska K. Tuut, Johannes C.C.M. in t Veen, Berna D.L. Broekhuizen, Niels H. Chavannes en Ivo J.M. Smeele* + Gerelateerd artikel
Nadere informatieMaag- darm- leverziekten september 2013 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN
INTERLINE Maag- darm- leverziekten september 2013 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Inleiding Deze Interline betreft de werkafspraken Maagklachten en Colon- en rectumonderzoek.
Nadere informatieRichtlijn Diagnostiek en behandeling van inflammatoire darmziekte bij kinderen
Richtlijnen Richtlijn Diagnostiek en behandeling van inflammatoire darmziekte bij kinderen Lissy de Ridder, Edmond H.H.M. Rings en Johanna C. Escher* Gerelateerd artikel: Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A1899,
Nadere informatieDe nieuwe richtlijn otitis media in de tweede lijn: een synopsys. Roger Damoiseaux
De nieuwe richtlijn otitis media in de tweede lijn: een synopsys Roger Damoiseaux Otitis Media bij kinderen in de tweede lijn INITIATIEF: Nederlandse Vereniging voor KNO-heelkunde en Heelkunde van het
Nadere informatiep a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 2
Barrett-slokdarm Uw behandeld arts heeft bij u de diagnose Barrett-slokdarm gesteld. In deze brochure vindt u informatie over de aandoening en krijgt u enkele tips om de klachten te verminderen. Gezonde
Nadere informatieVroeger: huidtesten en bloedonderzoek
Aspecifieke symptomen Krampjes, luchtweginfecties, moeizame ontlasting, eczeem, huilen, slecht slapen, gastrooesofageale reflux, enzovoorts. Met dit soort klachten kunnen ouders bij een professional komen
Nadere informatieAanpak schildklierfunctie stoornissen anno dr. MC Blonk, internist-endocrinoloog, MD, PhD
Aanpak schildklierfunctie stoornissen anno 2017 dr. MC Blonk, internist-endocrinoloog, MD, PhD Schildklierfunctiestoornissen Hyperthyreoïdie Subklinische hyperthyreoidie Hypothyreoïdie Subklinische
Nadere informatiePh-meting. Kinderafdeling
Ph-meting Kinderafdeling Beter voor elkaar Ph- metrie / ph-meting Wat is een ph-meting Bij dit onderzoek wordt 24 uur lang de ph (zuurgraad) gemeten van de slokdarm. Ieder kind heeft periodes dat de zure
Nadere informatieAntirefluxoperatie (Fundoplicatio)
Antirefluxoperatie (Fundoplicatio) Uw behandelend specialist heeft met u gesproken over een antirefluxoperatie (fundoplicatio) bij uw kind. Hiervoor wordt uw kind opgenomen op een van de verpleegafdelingen
Nadere informatieGastroesophageal reflux in children: the use of ph-impedance measurements and new insights in treatment Loots, C.M.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Gastroesophageal reflux in children: the use of ph-impedance measurements and new insights in treatment Loots, C.M. Link to publication Citation for published version
Nadere informatieRichtlijn Diagnostiek van Koemelkallergie bij Kinderen in Nederland
Richtlijn Diagnostiek van Koemelkallergie bij Kinderen in Nederland OVERZICHT VAN DE DOOR DE NVK GEAUTORISEERDE AANBEVELINGEN Uitgangsvraag 1 Bij welke symptomen, aanwijzingen uit de (voedings)anamnese
Nadere informatieTaakherschikking binnen de Maag Darm Leverziekten
Taakherschikking binnen de Maag Darm Leverziekten Symposium taakherschikking MDL 09.30 Inleiding 09.40 PA, VS en VE: wat houden de functies in? 09.50 Juridisch Kader en nieuwe ontwikkelingen in regelgeving
Nadere informatieGebruik van antidepressiva voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed
Gebruik van antidepressiva voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke
Nadere informatieRegionaal ketenzorg protocol COPD
Bijlage 1. Regionaal Ketenzorgprotocol Titel Regionaal ketenzorg protocol Verwijzing naar formulier Verwijzing naar protocol Protocol case finding Kwaliteitsbeleid Zorggroep Privacyreglement Zorggroep
Nadere informatieNieuwe ESPGHAN richtlijnen bij obstipatie
Nieuwe ESPGHAN richtlijnen bij obstipatie Dr. S. Vande Velde Dienst kindergastro-enterologie UZ Gent Prof Dr Van Winckel Prof Dr Van Biervliet Dr De Bruyne 1 Meisje 8 jaar oud Op spoed met mama, al 2 maand
Nadere informatieDe knie van diagnostiek naar behandeling
De knie van diagnostiek naar behandeling Marienke van Middelkoop Afdeling Huisartsgeneeskunde, Erasmus MC Rotterdam Knieklachten In 2012: 6.4% in fysiotherapie praktijk 13.7 per 1000 patiënten per jaar
Nadere informatieph-metrie van de slokdarm bij kinderen
ph-metrie van de slokdarm bij kinderen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Binnenkort krijgt uw kind een ph-metrie van de slokdarm in het Albert Schweitzer ziekenhuis.
Nadere informatiefsdfwefefwsef Reflux bij baby s
Reflux bij baby s Inleiding In deze brochure kunt u informatie lezen over het onderwerp reflux bij baby s. Mocht de informatie vragen bij u oproepen, neemt u dan gerust contact met ons op. U kunt ons bereiken
Nadere informatieRefluxoperatie. Chirurgie. Beter voor elkaar
Refluxoperatie Chirurgie Beter voor elkaar Refluxoperatie Gastro-oesophageale refluxziekte en antireflux operaties de operatie volgens Nissen en de operatie volgens Belsey Inleiding Deze folder geeft u
Nadere informatieph-metrie van de slokdarm bij kinderen
ph-metrie van de slokdarm bij kinderen Albert Schweitzer ziekenhuis colofon mei 2014 pavo 0248 Inleiding Binnenkort krijgt uw kind een ph-metrie van de slokdarm in het Albert Schweitzer ziekenhuis. In
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Overmatig huilen. (excessief huilen) Opname van baby s
PATIËNTEN INFORMATIE Overmatig huilen (excessief huilen) Opname van baby s 2 PATIËNTENINFORMATIE Inleiding U bent met uw kind bij de kinderarts gekomen omdat het erg veel huilt en er is geadviseerd om
Nadere informatieENDOSCOPIE. Barrett-slokdarm ONDERZOEK
ENDOSCOPIE Barrett-slokdarm ONDERZOEK Barrett-slokdarm De slokdarm is aan de binnenkant bekleed met slijmvlies. Bij u is dit slijmvlies veranderd, doordat er regelmatig maagzuur in uw slokdarm omhoog komt.
Nadere informatieManometrie. Interne geneeskunde
Manometrie Interne geneeskunde Inhoudsopgave Afspraakgegevens...4 Inleiding...5 Voorbereiding...6 Medicijnen...6 Het onderzoek...8 Slokdarmmanometrie...8 24-uurs PH-Meting...9 24-uurs Impedantiemeting...9
Nadere informatieHerziene richtlijn Opvang van patiënten met licht traumatisch hoofd-hersenletsel
Richtlijnen Herziene richtlijn Opvang van patiënten met licht traumatisch hoofd-hersenletsel Jelle R. de Kruijk, Paul J. Nederkoorn, Eef P.J. Reijners en Gerard Hageman* Gerelateerd artikel: Ned Tijdschr
Nadere informatieKijkoperatie (laparoscopie) bij kinderen
Kijkoperatie (laparoscopie) bij kinderen In overleg met de behandelend arts heeft u besloten een kijkoperatie te laten uitvoeren bij uw kind. Een kijkoperatie wordt ook wel laparoscopie genoemd. Voor
Nadere informatieMijn kind is te dik Oorzaak, gevolg en behandeling. Rintveld, Altrecht
Mijn kind is te dik Oorzaak, gevolg en behandeling Rintveld, Altrecht Medisch contact nr 49 In een nieuwe multidisciplinaire richtlijn is afgesproken dat obesitas een chronische ziekte is. Dit heeft niet
Nadere informatieMiddenrifbreuk (hernia diafragmatica en hernia hiatus)
Middenrifbreuk (hernia diafragmatica en hernia hiatus) Inleiding Deze folder geeft u informatie over de middenrifbreuk (hernia diafragmatica) en de mogelijke behandeling. Het is goed u te realiseren dat
Nadere informatieSSRI-gebruik. in zwangerschap en kraamperiode
SSRI-gebruik in zwangerschap en kraamperiode Inhoudsopgave Achtergrond...4 Gevolgen van SSRI-gebruik...4 De bevalling...7 Het kraambed...7 Borstvoeding...8 Doorgaan met de medicatie...8 Om thuis te doen:
Nadere informatieDRBR0542. Oesofago-gastroduodenoscopie. bij kinderen
DRBR0542 Oesofago-gastroduodenoscopie bij kinderen Inhoudsverantwoordelijke: dr. J. De Koster, Pediater, 2017 2 Inhoud Inleiding... 4 1. Wat is de functie van de slokdarm-maag-... 5 twaalfvingerige darm?...
Nadere informatieDe bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug
De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug folder voor verwijzers Bekkenfysiotherapie Als huisarts of specialist ziet
Nadere informatieFunctionele buikpijn: en nu..? Herbert van Wering Kinderarts-MDL (WDH nascholing; 18 november 2015)
Functionele buikpijn: en nu..? Herbert van Wering Kinderarts-MDL (WDH nascholing; 18 november 2015) Take home Functionele gastro intestinale ziekte (FGID) bij kinderen en adolescenten Pediatrische Rome
Nadere informatieWetenschappelijk onderzoek naar Q- koorts
Wetenschappelijk onderzoek naar Q- koorts Mede dankzij de steun van Q- support vindt er onderzoek naar Q- koorts plaats. Q- support heeft 2 miljoen van haar budget uitgegeven aan ondersteuning van wetenschappelijk
Nadere informatieSophia Kinderziekenhuis. Darmfalen bij kinderen. Darmfalenteam Erasmus MC-Sophia
Sophia Kinderziekenhuis Darmfalen bij kinderen Darmfalenteam Erasmus MC-Sophia Uw kind heeft een probleem met de darm, waardoor de werking van de darm (tijdelijk) is verstoord. Dit noemen we darmfalen.
Nadere informatieGebruik van antidepressiva (SSRI) voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed
Gebruik van antidepressiva (SSRI) voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Inleiding Uw behandelend arts of psychiater heeft u SSRI medicatie voorgeschreven. SSRI staat voor selectieve serotonine
Nadere informatieNVOG Voorlichtingsbrochure GEBRUIK VAN SSRI-MEDICATIE VOOR EN TIJDENS DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED
NVOG Voorlichtingsbrochure GEBRUIK VAN SSRI-MEDICATIE VOOR EN TIJDENS DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED 1 GEBRUIK VAN SSRI-MEDICATIE VOOR EN TIJDENS DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED 1. Achtergrond 2.
Nadere informatieSSRI-medicijnen. Gynaecologie / Verloskunde. Gebruik rondom de zwangerschap. Inhoud. 1. Achtergrond. 2. Als u zwanger wilt worden
Gynaecologie / Verloskunde SSRI-medicijnen Gebruik rondom de zwangerschap Inhoud 1. Achtergrond 2. Als u zwanger wilt worden 3. Als u zwanger bent 4. Gevolgen van SSRI-gebruik 5. De bevalling 6. Het kraambed
Nadere informatieBovenbuiksklachten. Waar zit de bovenbuik precies? Slokdarmklachten. Dysfagie. André Smout. slokdarm Pijn in de bovenbuik. diafragma. bovenbuik.
Bovenbuiksklachten Bovenbuiksklachten André Smout Waar zit de bovenbuik precies? Bovenbuiksklachten Slokdarmklachten slokdarm Pijn in de bovenbuik Dysfagie bovenbuik diafragma Snel intredende verzadiging
Nadere informatieNederlandse Vereniging voor Gastro-intestinale Chirurgie (NVGIC) Rachel West Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen (NVMDL)
Notulen: Bijeenkomst Zinnige Zorg-project Ziekten van het spijsverteringsstelsel Datum: dinsdag 16 april 2019 Plaats: Aanwezig: Zorginstituut Nederland Willem Hueting Nederlandse Vereniging voor Gastro-intestinale
Nadere informatieGebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed
Gebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Bron: Nederlandse vereniging van Obstetrie en Gynaecologie Inhoud 1. Achtergrond 2. Als u zwanger wilt worden 3. Als u zwanger
Nadere informatieExcessief huilende baby s. Babycaroussel Klankbordgroep kindergeneeskunde Tijd; 17 uur Locatie; vergadercentrum
Excessief huilende baby s Babycaroussel 18-4-2018 Klankbordgroep kindergeneeskunde Tijd; 17 uur Locatie; vergadercentrum Mieke Wernaart en Ria Jentjens, kinderverpleegkundigen Elkerliek Ziekenhuis Yvonne
Nadere informatieDe bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug
De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug folder voor verwijzers Bekkenfysiotherapie Als huisarts of specialist ziet
Nadere informatieRefluxziekte wordt meetbaar
Symptoomgebaseerde vragenlijst betrekt patiënt bij diagnostiek Refluxziekte wordt meetbaar Marten Otten, maag-, darm- en leverarts Correspondentieadres: mh.otten@meandermc.nl; c.c.: redactie@medischcontact.nl
Nadere informatieGastro-oesophageale reflux bij prematuren. Fleur Camfferman VVK neonatologie - 17 januari 2014
Gastro-oesophageale reflux bij prematuren Fleur Camfferman VVK neonatologie - 17 januari 2014 2 GOR bij prematuren Reflux versus refluxziekte Reflux (GOR) Onvrijwillige passage van maaginhoud naar de oesophagus.
Nadere informatieLEIDRAAD KWALIFICERING CHIRURGIE BIJ KINDEREN IN ALGEMENE ZIEKENHUIZEN
LEIDRAAD KWALIFICERING CHIRURGIE BIJ KINDEREN IN ALGEMENE ZIEKENHUIZEN 2007 Deze notitie is tot stand gekomen vanuit een samenwerkingsverband tussen onderstaande verenigingen en secties: NVKCh SKAZ SCK
Nadere informatieMEDICATIEBEOORDELING bij patiënten met een verstandelijke beperking: HOE? drs. Marianne van den Berg Apotheker te Alphen aan den Rijn
MEDICATIEBEOORDELING bij patiënten met een verstandelijke beperking: HOE? drs. Marianne van den Berg Apotheker te Alphen aan den Rijn Disclosure relevante belangen trainer Marianne van den Berg heeft geen
Nadere informatieOnderzoek naar koemelkallergie
Onderzoek naar koemelkallergie Uw kind heeft verschijnselen die wijzen op een allergie voor koemelk. In deze folder leest u wat een allergie voor koemelk bij jonge kinderen inhoudt. Ook leggen we in deze
Nadere informatieAchtergronden casusschetsen astma/ copd
Achtergronden casusschetsen astma/ copd 7 augustus 2000 Inleiding Dit Interline programma is gemaakt voor groepen die (meer dan) een jaar geleden het longproject hebben gevolgd. Het is gedeeltelijk een
Nadere informatieIndicatorenset Coeliakie
Indicatorenset Coeliakie Uitvraag ziekenhuizen/zbc s over verslagjaar 2018 Versie, oktober 2017 Colofon Internet: OmniQ (portaal van DHD) voor aanlevering kwaliteitsgegevens verslagjaar 2018 (beschikbaar
Nadere informatieGebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed
Gebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed Auteur: dr. J.J. Duvekot namens de werkgroep SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed. 2012 NVOG Het
Nadere informatieNASCHOLING JEUGDGEZONDHEIDSZORG 2010-2011
NASCHOLING JEUGDGEZONDHEIDSZORG 2010-2011 Voor u ligt het nascholingsprogramma Jeugdgezondheidszorg, georganiseerd door AMC Congresorganisatie. Het programma is bestemd voor artsen en verpleegkundigen
Nadere informatieFamiliaire Mediterrane Koorts
https://www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Familiaire Mediterrane Koorts Versie 2016 2. DIAGNOSE EN BEHANDELING 2.1 Hoe wordt het gediagnosticeerd? Over het algemeen wordt de volgende aanpak
Nadere informatieZorgpad MEN1 syndroom. Informatie voor patiënten
Zorgpad MEN1 syndroom Informatie voor patiënten Dit Zorgpad MEN1 syndroom, informatie voor patiënten, is tot stand gekomen met medewerking van: Belangengroep M.E.N. drs. C.R.C. Pieterman, M. Aarts bestuur
Nadere informatieUrineweginfecties bij kinderen
Urineweginfecties bij kinderen Up-to-date met NHG-standaard en NVK-richtlijn OverEINDse dagen, Scarperia, april 2011 Pieter Bertholet, huisarts Angelique Roeleveld-Versteegh, kinderarts Bas Zegers, kinderarts
Nadere informatieSSRI-medicatie en zwangerschap BEHANDELING
SSRI-medicatie en zwangerschap BEHANDELING SSRI-medicatie en zwangerschap Je huisarts of psychiater heeft je een SSRI voorgeschreven. SSRI staat voor selectieve serotonine heropnameremmer. Het zijn medicijnen
Nadere informatieIn deze brochure kunt u informatie lezen over het onderwerp reflux bij baby s.
Reflux bij baby s Inleiding In deze brochure kunt u informatie lezen over het onderwerp reflux bij baby s. Mocht de informatie vragen bij u oproepen, neemt u dan gerust contact met ons op. U kunt ons bereiken
Nadere informatieONDERZOEK HARTREVALIDATIE: KAN HET KORTER? Sabrine de Vries Spithoven ANIOS Cardiologie
ONDERZOEK HARTREVALIDATIE: KAN HET KORTER? Sabrine de Vries Spithoven ANIOS Cardiologie 21-11-2014 INHOUDSOPGAVE Introductie Relevantie Onderzoeksvragen Methode Resultaten Discussie Conclusie Aanbeveling
Nadere informatieOnderzoek naar koemelkallergie
Onderzoek naar koemelkallergie Uw kind heeft verschijnselen die wijzen op een allergie voor koemelk. In deze folder wordt uitgelegd wat een allergie voor koemelk bij jonge kinderen inhoudt. Ook krijgt
Nadere informatiePH-METRIE VAN DE SLOKDARM BIJ KINDEREN FRANCISCUS VLIETLAND
PH-METRIE VAN DE SLOKDARM BIJ KINDEREN FRANCISCUS VLIETLAND Uw kind wordt verwacht op: Datum :... Tijd :... Op de kinderafdeling op de 2 e verdieping van het Vlietland Ziekenhuis, te bereiken via lift
Nadere informatieMaagbescherming bij salicylaat-/coxibgebruik 108
Maagbescherming bij salicylaat-/coxibgebruik 108 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum 04-03-2014 Doel Verlagen
Nadere informatieCVS, CHRONISCHE PIJN EN ANDERE FUNCTIONELE KLACHTEN
CVS, CHRONISCHE PIJN EN ANDERE FUNCTIONELE KLACHTEN DR. E.J. SULKERS, KINDERARTS ADRZ Symposium Nehalennia, 11 april 2013 MOEHEID KAN EEN SYMPTOOM ZIJN VAN EEN: - infectieziekte; - orgaanziekte (hart,
Nadere informatieINTERLINE GYNAECOLOGIE 2014 januari 2014 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN
INTERLINE GYNAECOLOGIE 2014 januari 2014 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Inleiding Deze Interline gaat over de volgende werkafspraken: - Subfertiliteit (herzien) -
Nadere informatieCharlotte Penders, Verpleegkundig Specialist Marc Kamps, Medisch Maatschappelijk Werker 17 december 2014
Charlotte Penders, Verpleegkundig Specialist Marc Kamps, Medisch Maatschappelijk Werker 17 december 2014 Zorgpad Casus Cervixcarcinoom Follow up Supportive care Soorten zorg in de psychosociale ondersteuning
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.
Nadere informatieNVOG Voorlichtingsbrochure BENZODIAZEPINEN BIJ DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED
NVOG Voorlichtingsbrochure BENZODIAZEPINEN BIJ DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED 1 BENZODIAZEPINEN BIJ DE ZWANGERSCHAP EN IN HET KRAAMBED 1. In het kort 2. Wat zijn benzodiazepinen? 3. Als u zwanger wilt
Nadere informatieworkshop besluitvorming in de palliatieve fase
workshop besluitvorming in de palliatieve fase Alexander de Graeff, internist-oncoloog UMC Utrecht, hospice-arts Demeter Marjolein van Meggelen, oncologieverpleegkundige Aveant Consulenten PalliatieTeam
Nadere informatie24-uurs zuurgraad(ph)-meting bij kinderen
24-uurs zuurgraad(ph)-meting bij kinderen 2 Uw kind krijgt een onderzoek waarbij de zuurgraad (ph) van de slokdarm gedurende 24 uur gemeten wordt. Dit onderzoek vindt plaats op de kinderafdeling A24 van
Nadere informatieNOAC BEHANDELING EN BEGELEIDING. Stappenplan (uitgebreide versie) Stap Verantwoordelijk Opmerkingen. HA / Specialist
NOAC BEHANDELING EN BEGELEIDING Stappenplan (uitgebreide versie) HA=huisarts S=Specialist TD= Trombosedienst A=Apotheker Stap Verantwoordelijk Opmerkingen 1 Verdenking non-valvulaiir atriumfibrilleren.
Nadere informatie24-UURS PH-METRIE met impendantiemeting
24-UURS PH-METRIE met impendantiemeting 24-UURS PH-METRIE met impedantiemeting Uw arts heeft voorgesteld om een 24- uurs ph-metrie met impedantiemeting bij u te laten verrichten. In deze brochure vindt
Nadere informatieGebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed.
Gebruik van SSRI-medicatie voor en tijdens de zwangerschap en in het kraambed. Ziekenhuis Gelderse Vallei Deze folder geeft informatie over de mogelijke risico s en gevolgen voor moeder en kind van het
Nadere informatie