Als God rechtvaardig is (preek over Maleachi 2:17 3:4)

Transcriptie

1 Als God rechtvaardig is (preek over Maleachi 2:17 3:4) [dia 1] Liefde, trouw en gerechtigheid. Dat zijn de drie grote thema s van Maleachi. Bij alle drie hoort een vraag: Als Ik liefde ben, zegt God en je begrijpt met wat voor liefde ik jullie liefheb: onverdiend, grenzeloos; waar is dan jullie toewijding? Waarom kom je naar mijn tempel met offers die niks kosten? [Maleachi 1] Als ik trouw ben zoals de mensen toen zeiden zegt God, waar is dan júllie trouw? Waarom ben Ik niet prioriteit nr. één, ook in de manier waarop je relaties aangaat in dit leven? Wat verwacht je eigenlijk, van de relatie met Mij?! [Maleachi 2 vs ] Als Ik rechtvaardig ben Over dat laatste gaat het vandaag. Maleachi 2 vs. 17 tot 3 vs. 4 is, zoals het de hele profetie van Maleachi een vraaggesprek tussen God en zijn volk. Eigenlijk: tussen God en die mensen binnen het volk Israël die God speciaal waren toegewijd. Of dat zouden moeten zijn. Een vraaggesprek tussen God en de Levieten, de priesters. [dia 2 leeg scherm] Onrecht Hoe dichter je bij het vuur zit, we zullen nog zien dat dat een belangrijk beeld is uit dit bijbelgedeelte, hoe meer je met God leeft, hoe meer je kunt worstelen met vragen over Gods rechtvaardigheid. Bijvoorbeeld: Hoe kan het dat iedere keer als ik de krant opendoe of het journaal aanzet ik lees en hoor van kinderen die misbruikt worden? Van oorlogen en bombardementen die niet alleen militaire slachtoffers maar ook gewone mensen treffen, kinderen en bejaarden? Van ruzies en conflicten waarin vooral mensen die zo weerloos zijn, de dupe worden? Hoe kan het dat dictators en criminelen zwemmen in het geld, hun kinderen van alles kunnen voorzien wat nodig is terwijl anderen de meest basale dingen zoals (schoon) water en brood niet eens kunnen vinden om aan hun kinderen te geven? Kan je je voorstellen dat dat een verzoeking is als je in God gelooft of wilt geloven? Dat het met slechte mensen goed gaat en met goede mensen slecht?

2 De mensen in de tijd van Maleachi zeiden, vers 17 van hoofdstuk 2: Iedereen die kwaad doet, doet wat goed is in de ogen van de HEER, zulke mensen bevallen hem. [ ] Waar is nu de God die rechtspreekt? Goeie vraag, zou je zeggen. Toch vindt God dat niet zo n hele goede vraag. Met zulk gepraat vallen jullie de HEER lastig, zegt Maleachi. Wat nu? Val het allemaal toch best mee? Zouden we misschien beter moeten letten op de mooie berichten in de krant en de documentaires over geslaagde projecten? Bedoelt God dat? Inderdaad, die zijn er ook. Toch is dat niet het punt. God zegt niet: het valt allemaal wel mee. God heeft er wél moeite mee dat mensen uit de omstandigheden de conclusie afleiden dat Híj (dus) onrechtvaardig is: ik zie veel dingen die onrechtvaardig zijn dus God is onrechtvaardig. Het is blijkbaar zijn wil, zijn bedoeling dat alles gebeurt zoals het gebeurt. Verlangen Als je zo denkt dan staat je nog een verassing te wachten, zegt Maleachi: Let op, ik zal mijn bode zenden; hij zal de weg voor mij effenen. Opeens zal hij naar zijn tempel komen, de Heer naar wie jullie uitzien, de engel van het verbond naar wie jullie verlangen. Komen zal hij zegt de HEER van de hemelse machten. Daar zit iets moois in, in die profetie. Zie je dat? Komen zal hij, de HEER naar wie jullie uitzien, de engel van het verbond naar wie jullie verlangen. Dat verlangen naar gerechtigheid, naar heelheid en vrede, shalom. Dat hoort bij mensen die bij God horen. Het hoort trouwens bij alle mensen. Er zit een stuk oprechtheid in verlangen naar heelheid en naar vrede. Naar schoonheid ook. Het is de waarheid van alle kerstromantiek in deze dagen. Van mooie muziek in een winkelcentrum. Van kerstmutsen en wollen sokken. Van lekker eten. Even geen gedoe, nu alleen mooie gedachten. Dan kan je natuurlijk zeggen: lekker hypocriet want voor jou is dat misschien gezellig maar voor die weduwe natuurlijk niet. En voor dat ene kind in die sloppenwijk. Of misschien wel in je eigen straat. Dat kind dat zichzelf de schuld geeft voor de constante ruzies tussen zijn of haar ouders. Dat kind dat dagelijks klappen vangt. En dat is ook zo, het ís hypocriet. Of misschien beter gezegd: het is naïef. Kwaad, dat moet geoordeeld worden, uitgebannen. Gerepareerd. In plaats van verdrongen. In vers 5 zegt God:

3 Ik zal naar jullie toe komen om recht te spreken, en ik zal niet aarzelen te getuigen tegen tovenaars en echtbrekers, tegen mensen die meineed plegen en mensen die hun dagloners uitbuiten, en tegen allen die weduwen en wezen onderdrukken en vreemdelingen geen plaats gunnen, [ ]. Maar het is ook waar, dat kerstsentiment. Wat erachter zit is waarachtig. Het verlangen naar veiligheid, recht en gerechtigheid. Dat verlangen wordt bevredigd. Dat is het mooie van deze profetie. Heb je vers 4 gelezen? De offers van Juda en Jeruzalem zullen de HEER met vreugde vervullen, zoals in vroeger jaren, zoals in de dagen van weleer. Komen zal hij Er komt een dag dat het leven weer heel wordt. Zoet, staat hier letterlijk. De bode Maar wie is die hij? Een bode of engel, dat is hetzelfde woord in het Hebreeuws: Malach. Wat zouden de mensen uit Maleachi s tijd daarvan hebben begrepen? Maleachi zelf? Het kan. In ieder geval, een bode, die gaat voor de koning uit. Het roept grote, koninkrijks- verwachtingen op. Verwachting van een land, een wereld waarin alles anders wordt. Dan is de bode ineens de HEER, de HEER naar wie jullie uitzien. Dat komt omdat van die bode gezegd wordt dat hij naar zijn tempel komt. Die bode, dat moet dus haast wel iemand zijn die heel dichtbij God staat. De engel van het verbond, de engel van God, misschien. De engel die het volk Israël voorging in de woestijn op weg naar het beloofde land. De engel in wie God zelf (ver)tegenwoordig(d) was te midden van de mensen. Beschermend, de weg wijzend. God zelf, Jahwe: HEER(E). God komt eraan! Wij zien in deze laatste profetie Jezus al komen. Opeens, plotseling zoals het er staat in vers 1. Een engel, nog zo n bode van God, voorspelt Maria dat zij zwanger zal worden van een kind dat de zoon van de allerhoogste genoemd zal worden. Revolutionair/plotseling was dat, vooral voor Maria zelf (een meisje van zo n 13, 14 jaar oud) dat nog nooit met een man geslapen had. Plotseling, ook zoals iedere vrouw zwanger wordt. Je weet (je hoopt), het kan gebeuren maar als het gebeurt dat begint er opeens iets nieuws. Maar de geboorte die de engel in Lucas aankondigt is echt een nieuw begin. Een compleet nieuw begin van alle dingen, van alle tijden en voor heel de wereld. Het begint namelijk met iets dat nog nooit eerder was gebeurd. Een maagd die zwanger wordt. Wij horen daarin alleen: een wonder!

4 Maar in een cultuur waarin de vader het alleenrecht had op een kind en waarin het kind het geslacht van de vader voortzet was dit een duidelijke boodschap. De schrijvers van de catechismus hebben dat goed begrepen in zondag Jezus had geen biologische, aardse vader. Het kind dat uit Maria geboren werd was niet belast met het DNA van Jozef. Het had geen verleden, geen erfenis zoals wij onze moeders waren geen maagden. De last, de schuld, de erfenis van het verleden heeft vanaf het begin geen macht over hem gehad. Er werd echt ren nieuwe mens geboren. Niet uit de wil van een man, maar uit de wil van God geboren. Maleachi en de mensen in zijn tijd wisten dat natuurlijk niet. Dat had geen mens kunnen bedenken. Het is bovendien aan Johannes de Doper om dat concreet te maken door aan te wijzen wie Maleachi hier bedoelde zonder het zelf te weten. Opeens zal Hij naar zijn tempel komen, de HEER naar wie jullie uitzien (vers 1). Maar dan ook vers 5: Om recht te spreken, om te getuigen tegen tovenaars en echtbrekers, tegen mensen die meineed plegen en mensen die hun dagloners uitbuiten, en tegen allen die weduwen en wezen onderdrukken en vreemdelingen geen plaats gunnen. Tovenaars, dat zijn mensen die hun oplossingen ergens anders zoeken. Die van God niks verwachten, zijn Woord minachten. Echtbrekers, mensen die meineed plegen. Dat zijn mensen die ontrouw zijn. Mensen die weduwen en wezen en dagloners onderdrukken. Mensen die hun geloof niet koppelen aan de praktijk van hun gedrag. Dat doet ook denken aan het verhaal van de tempelreiniging (Johannes 2): Kort voor Pesach, het Joodse paasfeest, reisde Jezus naar Jeruzalem. Daar trof hij op het tempelplein de handelaars in runderen, schapen en duiven aan, en de geldwisselaars die daar altijd zaten. Hij maakte een zweep van touw en joeg ze allemaal de tempel uit, met hun schapen en runderen. Hij smeet het geld van de wisselaars op de grond, gooide hun tafels omver en riep tegen de duivenverkopers: Weg ermee! Jullie maken een markt van het huis van mijn Vader! Zijn leerlingen dachten aan wat er geschreven staat: De hartstocht voor uw huis zal mij verteren. 1 Wat belijdt u met de woorden: die ontvangen is van de Heilige Geest, geboren uit de maagd Maria? De eeuwige Zoon van God, die echt en eeuwig God is en blijft, heeft door de werking van de Heilige Geest echte menselijke natuur aangenomen uit het vlees en bloed van Maria, om het ware zaad van David te zijn, zijn broeders in alles gelijk, maar zonder zonde.

5 En nu? Wordt vervolgd Komen zal Hij, profeteerde Maleachi. En gekomen ís Hij. Toch kan je je afvragen of de woorden van Maleachi wel over Jezus gingen. Zitten we namelijk niet nog steeds met dezelfde vragen als de mensen in de tijd van Maleachi? Is de God die rechtspreekt nu gekomen? Hoe kan het dan dat we nog steeds met dezelfde vragen zitten als de mensen in de tijd van Maleachi? Dat komt en ook dat had niemand gedacht! omdat Gods oordeel over het kwaad in deze wereld Gods woede op Jezus neerkwam, in plaats van op ons. In de tussentijd zitten we dus in de merkwaardige situatie dat God al rechtgesproken hééft (zijn beslissende Woord ís gesproken, Hebr. 1) maar dat tegelijk de dag van het oordeel nog moet komen. De uitvoering van het vonnis waarvan we lezen in vers 4, wacht. In Maleachi s tijd werd het oordeel nog verwacht. Nu is het oordeel gekomen. De uitvoering laat nog op zich wachten. Waarom? [dia 3] In Handelingen 17:30-31 staat: God slaat echter geen acht op de tijd waarin men hem niet kende, maar roept nu overal de mensen op om een nieuw leven te beginnen, want Hij heeft bepaald dat er een dag komt waarop Hij een rechtvaardig oordeel over de mensheid zal laten vellen door een man die Hij voor dat doel heeft aangewezen. Waarom stelt God de uitvoering van het vonnis uit? Petrus schrijft het op een andere plaats: God is niet traag met het nakomen van zijn belofte, maar Hij is geduldig. Geduldig, zodat niet alleen anderen maar ook jij de tijd hebt om in afwachting van de executie van het vonnis, je leven aan te passen. Bekering heet dat. Verassing: Gods liefde gaat niet alleen over jou maar ook over anderen. En Gods oordeel gaat niet alleen over anderen. Het gaat ook over jou! Ook hier komt de vraag dus keihard terug. Als een boemerang. Je kunt je wel beklagen over het onrecht van anderen en roepen om recht en oordeel maar wie dat doet loopt tegen vers 2 aan. Wie zal die dag kunnen doorstaan? [dia 4 leeg scherm] De zilversmid Het beeld van de zilversmid maakt duidelijk hoe God te werk gaat. Kijk en luister mee. Hij is als het vuur van een smid, als het loog van een wolwasser. Hij zal zitting houden als iemand die zilver smelt en het zuivert; de zonen van Levi zal hij zuiveren en zeven als goud en zilver, en dan zullen ze op de juiste wijze offeren aan de HEER.

6 Zoals iemand die zilver smelt. Het smelten van zilver een heel precies werk was. [Dia 5] Hier zie je een brok zilvererts. Er zit van alles in. Zilver, natuurlijk maar ook allerlei onzuiverheden die er eerst uit gefilterd moeten worden. IJzer, tin en lood bijvoorbeeld. [dia 6] Al die andere stoffen moeten eerst worden weggebrand: koper, tin, ijzer en als laatste, lood. Tot er op het laatst alleen zilver overblijft. Dat is pijnlijk. Want tegen wie heeft Maleachi het hier? [dia 7] Tegen de priesters, de mensen die binnen het volk Israël speciaal aan de HEER waren toegewijd! Gods oordelen raken altijd eerst zijn eigen volk. Niet om te vernietigen, maar om te reinigen: zodat ze op de juiste wijze zullen offeren aan de HEER (vs. 3). Het smelten van zilver was een heel precies werkje. Zó precies dat de smid de hele tijd zijn oog gericht moest houden op het zilver. [dia 8] Heet genoeg om het vuil weg te branden. Maar niet te heet en te lang, anders wordt het zilver waardeloos. Het is Gods wijsheid, zijn rechtvaardigheid én barmhartigheid dat Hij te werk gaat als een zilversmid. Als een rechter die zorgt dat het goed komt maar die niet ineens poef doet en iedereen verteert of verandert buiten onze eigen verantwoordelijkheid om. Die mensen verandert in robots, want daar komt dat laatste eigenlijk op neer. God vraagt bekering. Een serieuze, welgemeende beslissing om voor God te leven. Steeds opnieuw. Zilver smelten is een heel proces. Er komen steeds nieuwe dingen naar boven. Nieuwe afvalstoffen. God gaat door totdat het perfect is. Hij neemt geen genoegen met waardeloos zilver. Daarvan kan je lezen in Jeremia 6 [dia 9]: [de mensen] zijn rebels en opstandig, kwaadsprekers, waardeloos koper en ijzer, zij allen zijn door en door slecht. Het vuur verschroeit zelfs de blaasbalg, maar het lood levert geen zilver. Vergeefs zuivert de smelter, het goede en het slechte worden niet gescheiden. Verworpen zilver worden ze genoemd, want ze zijn verworpen door de HEER. Het beeld van de geduldige zilversmid is prachtig. Maar er bestaat ook zilver, mensen dus, die zich niet laten smelten, zuiveren. God houdt zitting zoals een zilversmid bij het zilver. Totdat de zilverspiegel verschijnt. Dat is het moment waarop het zilver tevoorschijn komt en waarop de smid weet dat hij klaar is. In het pure zilver kan de smid zijn eigen reflectie, zijn eigen beeld zien. Zo wacht God totdat Hij zijn beeld in ons ziet verschijnen. Het moment dat alle onzuiverheid eruit gebrand is. [dia 10 leeg scherm]

7 Wat moet God in afwachting van de dag waarop Jezus terug komt nog allemaal uit jouw leven wegbranden? Geroddel? Lauwheid? Onzuivere verlangens, hebzucht? Gods oordeel begint hier, in het midden van zijn eigen volk waar Hij zitting houdt zoals een zilversmid. Het begint altijd bij zijn priesters. Tempeldienst Dat doet nog op een andere manier denken aan Jezus. Als de tempeldienst hersteld is, echt hersteld, kan het gewone leven ook geheiligd worden. Dat is de boodschap van Maleachi. God heeft met Jezus hemelvaart de tempeldienst hersteld, perfect gemaakt. Daar gaat Hebreeën over. 2 Het is kerst geweest. Het oordeel is begonnen, het zuiveringsproces. Om zilver te zijn dat niet kan worden gezuiverd moet je de keus maken God niet te gehoorzamen. Maar je kunt ook kiezen voor een schitterend, glanzend eindresultaat. Wat wordt het? [amen] 2 Lees bijvoorbeeld Hebreeën 9 vs