Gemeentelijk huishoudboekje 2011 en de begrotingskrant

Transcriptie

1 Gemeentelijk huishoudboekje 2011 en de begrotingskrant Nieuwsbrief EnschedePanel Maart 2011 Over de peiling Tussen 7 en 18 januari 2011 zijn alle online panelleden van 16 jaar en ouder gepeild over de mate waarin men betrokken is bij het opstellen van de gemeentelijke begroting en wat men van de begrotingskrant vindt die op woensdag 29 december 2010 is meegestuurd als bijlage van de Huis-aan-Huis Enschede. Aan deze peiling hebben panelleden deelgenomen (39 procent). Op het bestand is een weging toegepast naar leeftijd, geslacht en wijk (gebaseerd op de indeling van Enschede in negen wijken). Daarnaast zijn de resultaten uitgesplitst naar burgerschapsstijl. Er zijn vier burgerschapsstijlen: plichtsgetrouwen, pragmatici, buitenstaanders en verantwoordelijken (zie de bijlage voor een toelichting van de burgerschapsstijlen). Bijna driekwart van de panelleden vond het een interessante peiling, een klein percentage (3 procent) vond de peiling te lang en 13 procent vond de peiling te kort. Dit komt waarschijnlijk doordat de leden die de begrotingskrant niet hebben gezien over dit onderdeel ook geen vragen voorgelegd hebben gekregen, waardoor de peiling voor hen beknopt was. Bij de meeste panelleden (91 procent) liep alles technisch goed, 9 procent ervaarde wel technische problemen. In de toelichting gaven zij hierbij ook meerdere malen aan dat de huis-aan-huiskrant niet bezorgd was. Zie ook de separate bijlage. Betrekken van inwoners bij opstellen begroting Allereerst zijn een aantal vragen gesteld over het betrekken van inwoners bij het opstellen van de begroting, oftewel het huishoudboekje van de gemeente. Tien stellingen over het betrekken van bewoners De grote meerderheid van het panel (94 procent) vindt het belangrijk dat de gemeente bij inwoners en partners verschillende geluiden ophaalt, zodat de gemeente zelf goede keuzes kan maken (figuur 1). Dit geldt voor alle burgerschapsstijlen. Meer dan een kwart (77 procent) heeft daarnaast het gevoel dat de gemeente niet altijd weet wat er leeft in de stad en inwoners dus die signalen moeten geven. Dit leeft vooral bij de plichtsgetrouwen en buitenstaanders. Een minderheid van 19 procent vindt dat er al genoeg mensen zijn die zich druk maken over de keuzes voor de gemeente. Buitenstaanders en plichtsgetrouwen vinden vaker dan verantwoordelijken dat er zich al genoeg anderen druk maken om de keuzes voor de gemeente. Onder het panel vindt een meerderheid het dus belangrijk dat de gemeente ook informatie ophaalt bij haar inwoners over de keuzes die gemaakt moeten worden bij het opstellen van het huishoudboekje. Met de stelling Ik verwacht dat de gemeente bij elk nieuw college de inwoners betrekt bij het opstellen van de programmabegroting (figuur 1) zijn meer panelleden het eens (49 procent), dan oneens (19 procent). Hierin zijn nauwelijks verschillen tussen burgerschapsstijlen. De stelling We moeten als inwoner kunnen bepalen waar het gemeentelijk budget aan besteed moet worden kent een vergelijkbare uitkomst. Met deze stelling is 44 procent van de panelleden het (zeer) eens en 23 procent het (zeer) oneens. Buitenstaanders zijn het hier vaker mee eens dan burgers met een andere burgerschapstijl. Belemmeringen voor dit meedenken zijn er ook. Zo vindt 55 procent van de panelleden dat ze te weinig achtergrondinformatie en kennis hebben om mee te denken over de begroting en kost het 44 procent 1

2 van de panelleden te veel tijd om goed mee te kunnen denken over de keuzes van de gemeente. Plichtsgetrouwen en buitenstaanders missen vaker achtergrondkennis dan pragmatici en verantwoordelijken. Sommige panelleden zijn van mening dat de gemeente niets doet met de inbreng van inwoners. Deze mening leeft echter bij een minderheid (19 procent). De grootste groep panelleden is hierin neutraal (40 procent) en 27 procent vindt dat de gemeente juist wel wat doet met de inbreng van inwoners. Bij plichtsgetrouwen en buitenstaanders leeft vaker dan bij pragmatici en verantwoordelijken het beeld dat de gemeente niet doet met inbreng. Figuur 1 Stellingen over het betrekken van inwoners bij het opstellen van het huishoudboekje (n=2.537) Het is belangrijk dat de gemeente bij inwoners en partners verschillende geluiden ophaalt, zodat de gemeente zelf goede keuzes kan maken. 94% 4% De gemeente weet niet altijd wat er leeft in de stad, dus moeten inwoners die signalen geven. 77% 13% 7% Ik heb zelf te weinig achtergrondinformatie en kennis om mee te denken over het opstellen van de begroting. 55% 21% 23% Ik verwacht dat de gemeente bij elk nieuw college de inwoners betrekt bij het opstellen van de programmabegroting. 49% 28% 19% 4% De stad is van de inwoners. We moeten als inwoner kunnen bepalen waar gemeentelijk budget aan besteed moet worden. 44% 32% 23% Het kost me te veel tijd om goed mee te kunnen denken over de keuzes voor de gemeente. 44% 28% 28% De gemeente doet niets met de inbreng van inwoners. 19% 40% 27% 13% Er maken zich al genoeg anderen druk over de keuzes voor de gemeente. 19% 31% 45% 4% (zeer) eens neutraal (zeer) oneens weet niet 2

3 Gebruik van mogelijkheden om mening te geven over programmabegroting Bijna driekwart van het panel (72 procent) heeft geen gebruik gemaakt van de mogelijkheden om de eigen mening te geven over de programmabegroting (figuur 2). Het aandeel van de panelleden dat wel gebruik heeft gemaakt van de mogelijkheden om de eigen mening te geven (28 procent) deed dit het vaakst via discussies op internet of via wijkvergaderingen. De bijeenkomsten van de Stadsdeelcommissie werden iets minder vaak gebruikt om een mening te geven over de programmabegroting en slechts een zeer klein aantal panelleden gebruikte bijeenkomsten van de Stedelijke commissie om zijn mening te geven. Een aantal panelleden gaf nog andere manieren om mee te denken. Zij gaven hierbij onder andere aan dit te doen via politieke partijen danwel verkiezingen, via de krant of via het EnschedePanel. Er zijn nauwelijks verschillen tussen de verschillende burgerschapsstijlen in het wel of niet gebruiken van de mogelijkheden om mee te denken over de begroting. Figuur 2 Van welke mogelijkheden om uw mening te geven over de programmabegroting heeft u zelf gebruik gemaakt? (n=2.537) Ik heb geen gebruik gemaakt van de mogelijkheden 72% Via discussies op internet (Enschede in gesprek) Via wijkvergaderingen Via bijeenkomsten van de Stadsdeelcommissies 13% 11% 6% Via bijeenkomsten van de Stedelijke commissie Andere manieren 1% 5% 3

4 Hoe kan gemeente inwoners best betrekken bij keuzes voor begroting? Als de gemeente inwoners wil betrekken bij keuzes voor de gemeentelijke begroting kan zij dit volgens de panelleden het best doen via discussies op internet (50 procent), via wijkvergaderingen (43 procent) of via bijeenkomsten van de Stadsdeelcommissies (32 procent). Een aantal panelleden (18 procent) ziet nog andere mogelijkheden om inwoners te betrekken bij de begroting dan de mogelijkheden die zijn voorgelegd (figuur 3). Deze panelleden noemen onder andere internetpeilingen, schriftelijke vragenlijsten, via huis-aan-huisbladen (met antwoordstrook) of via speciale bijeenkomsten hiervoor. Er zijn wel accentverschillen tussen burgerschapsstijlen. Zo zien plichtsgetrouwen in vergelijking met de andere burgerschapsstijlen minder in discussies op internet en meer in wijkvergaderingen. Verantwoordelijken noemen vaker dan buitenstaanders bijeenkomsten van de stadsdeelcommissies als goede mogelijkheid om inwoners te betrekken. Figuur 3 Als de gemeente inwoners wil betrekken bij keuzes voor de gemeentelijke begroting, hoe kan zij dit dan het beste doen? (n=2.537) Via discussies op internet Via wijkvergaderingen 43% 50% Via bijeenkomsten van de Stadsdeelcommissies 32% Via bijeenkomsten van de Stedelijke commissie 7% Andere manieren 18% Weet ik niet 6% Overige opmerkingen over het betrekken van burgers bij de begroting Bij de vraag naar verdere opmerkingen of suggesties rondom het betrekken van burgers bij het opstellen van de begroting benadrukken meerdere panelleden het belang van daadwerkelijk iets doen met de inbreng van burgers. Daarnaast geven panelleden aan dat burgers wel voldoende geïnformeerd moeten zijn om mee te kunnen denken en daarnaast oppert een aantal panelleden dat de gemeente via het EnschedePanel een groep geïnteresseerde burgers bereikt die graag mee wil denken. 4

5 Begrotingskrant egrotingskrant,, bereik en waardering Op 29 december heeft de gemeente een speciale begrotingskrant samen met de huis-aan-huiskrant laten verspreiden. Deze begrotingskrant was apart uitneembaar en bestond uit een beschrijving van de begroting en diverse reacties daarop. Bereik van de begrotingskrant Sommige huishoudens ontvangen geen huis-aan-huiskrant omdat zij een nee/nee sticker op hun deur hebben. Ruim vier op de vijf panelleden (82 procent) ontvangt naar eigen zeggen de huis-aanhuiskrant (figuur 4). Een aantal panelleden heeft echter per of middels de open vraag op het einde van de peiling laten weten dat het geen nee/nee sticker op de voordeur heeft, maar toch de huis-aan-huiskrant niet wekelijks ontvangt. Plichtsgetrouwen en buitenstaanders ontvangen vaker de huis-aan-huiskrant dan pragmatici. Ruim een kwart van alle panelleden (28 procent) heeft de begrotingskrant gezien (figuur 4). Hieronder zijn ook enkele panelleden die geen huis-aan-huiskrant ontvangen. Van de panelleden die de krant gezien hebben, herinnert het grootste deel zich de begrotingskrant spontaan, een kleiner deel herinnert zich de begrotingskrant pas na het zien van een afbeelding. Er zijn vrijwel geen verschillen tussen burgerschapsstijlen in het percentage inwoners dat de begrotingskrant gezien heeft. Een groot deel van de panelleden die de begrotingskrant gezien hebben, hebben deze ook gelezen. Uiteindelijk heeft ruim een op de vijf (22 procent) van alle panelleden de begrotingskrant gelezen. De meeste vluchtig en een kleinere groep uitvoerig. Ook hierin zijn vrijwel geen verschillen tussen burgerschapsstijlen. Figuur 4 Bereik begrotingskrant onder alle panelleden (n=2.537) Ontvangt de huis-aan-huiskrant 82% Heeft de begrotingskrant gezien 28% Heeft de begrotingskrant vluchtig gelezen 19% Heeft de begrotingskrant uitvoerig gelezen 3% 5

6 Niet et-lezers: redenen om de begrotingskrant niet te lezen Aan de panelleden die de krant wel gezien hebben, maar niet gelezen, is gevraagd wat de reden hiervoor was (figuur 5). In de meeste gevallen waren de redenen hiervoor praktisch. Zo had 49 procent geen tijd en heeft 23 procent de krant apart gelegd om op een later moment te lezen. Voor een kleiner deel waren er inhoudelijke redenen om de krant niet te lezen. Zo sprak 15 procent het onderwerp niet aan, vond 9 procent dat de krant teveel tekst bevatte en vond 5 procent dat de krant geen interessante artikelen bevatte. Bijna een kwart noemde nog andere redenen, zoals persoonlijke omstandigheden, dat de krant te ingewikkeld was of dat zij de krant niet thuis hadden ontvangen (maar elders gezien). Pragmatici en plichtsgetrouwen voeren vaker dan buitenstaanders en verantwoordelijken een gebrek aan tijd op als reden om de begrotingskrant niet te lezen. Buitenstaanders noemen vaker dan inwoners met andere burgerschapsstijlen dat de begrotingskrant teveel tekst bevat en geen interessante artikelen. Figuur 5 U heeft de krant wel gezien, maar niet gelezen (n=163). Wat is de reden dat u de krant niet gelezen heeft? Geen tijd Krant apart gelegd om op een later moment te lezen Het onderwerp spreekt me niet aan Teveel tekst Geen interessante artikelen Anders 23% 15% 9% 5% 24% 49% Lezers: meestgelezen onderwerpen Aan de panelleden die de krant gelezen hebben, is gevraagd naar de onderwerpen die men gelezen heeft. Iets minder dan eenderde (31 procent) van de lezers van de begrotingskrant kan nog wel een aantal onderwerpen noemen waarover men iets gelezen heeft (figuur 6). Buitenstaanders kunnen minder vaak dan inwoners van andere burgerschapsstijlen nog een onderwerp uit de begrotingskrant noemen. Figuur 6 Kunt u een aantal onderwerpen noemen die u gelezen heeft (n=548) 31% 69% ja nee 6

7 De onderwerpen die lezers spontaan noemen zijn onder andere de bezuinigingen, iets over werkgelegenheid, cultuur en interviews met de wethouders. Figuur 7 toont de woordenwolk van onderwerpen die lezers van de begrotingskrant spontaan benoemd hebben. Hoe groter het woord wordt weergegeven hoe vaker het is genoemd. Figuur 7 Woordenwolk van onderwerpen die lezers van de begrotingskrant spontaan noemen als gelezen (n=185) Vervolgens zijn lezers ook een aantal onderwerpen voorgelegd met de vraag of zij deze onderwerpen gelezen hebben (figuur 8). Het meest gelezen (41 procent) is het artikel Sluitend huishoudboekje 2011 waarin globaal staat beschreven hoe de begroting voor 2011 er uit ziet. Ook heeft een aanzienlijk deel van de lezers (ongeveer eenderde) de interviews gelezen, de reacties van inwoners en het artikel over de doelen en ambities voor de stad in 10 punten. Het artikel over hoe de begroting tot stand komt is door slechts 15 procent van de lezers van de begrotingskrant gelezen. Er zijn verschillen tussen burgerschapsstijlen wat betreft het meestgelezen onderwerp. Onder plichtsgetrouwen is dit de reactie van inwoners uit de gemeente en onder pragmatici, buitenstaanders en verantwoordelijken is dit het Sluitend huishoudboekje Verder is het artikel over doelen en ambities voor de stad door verantwoordelijken vaker gelezen dan door inwoners met een andere burgerschapsstijl. Ook hebben verantwoordelijken vaker dan plichtsgetrouwen en buitenstaanders de interviews met wethouders, fractievoorzitters of maatschappelijke partijen gelezen. Figuur 8 Welke van onderstaande onderwerpen heeft u gelezen? (n=605) Artikel 'Sluitend huishoudboekje 2011' Interviews met wethouders, fractievoorzitters of maatschappelijke partijen Reacties van inwoners uit de gemeente Artikel over doelen en ambities voor de stad in 10 punten 41% 35% 32% 31% Artikel over hoe een begroting tot stand komt 15% 7

8 Lezers: Oordeel over inhoud van de begrotingskrant Van de lezers van de begrotingskrant vindt driekwart de krant informatief (figuur 9). Ruim de helft (51 procent) weet door het lezen van de krant beter wat de ambities van de gemeente zijn voor de toekomst en de helft weet nu beter waar de gemeente haar geld aan uit geeft. Van de lezers begrijpt 43 procent na het lezen beter waarom het belangrijk is dat inwoners van Enschede meer zelf gaan doen en begrijpt 35 procent beter waarom er bezuinigingen nodig zijn. Bij respectievelijk 13 en 18 procent heeft de krant niet tot meer begrip geleidt. De begrotingskrant heeft bij iets minder dan een derde (32 procent) geleid tot meer inzicht in hoe de gemeente werkt. Buitenstaanders zijn iets kritischer over de inhoud van de begrotingskrant en wat het hen aan extra begrip heeft gebracht dan inwoners met een andere burgerschapsstijl. Figuur 9 Oordeel over zes stellingen over de begrotingskrant (n=605) De krant is informatief 75% 17% 6% Ik weet nu beter wat de ambities van de gemeente zijn voor de toekomst. 51% 30% 7% 11% Ik weet nu beter waar de gemeente haar geld aan uitgeeft. 50% 31% 8% 11% Ik begrijp nu beter waarom het belangrijk is dat we als inwoners meer zelf gaan doen. 43% 34% 13% 11% Ik begrijp nu beter waarom er bezuinigen nodig zijn. 35% 36% 18% 10% Ik weet nu beter hoe de gemeente werkt. 32% 43% 14% 11% (zeer) eens neutraal (zeer) oneens weet niet 8

9 Lezers: Oordeel over vormgeving en schrijfstijl van de begrotingskrant De begrotingskrant is voor driekwart van de lezers gemakkelijk leesbaar en vriendelijk en prettig geschreven (figuur 10). Een meerderheid (57 procent) van de lezers vindt de krant aantrekkelijk, bijna 18 procent vindt van niet en een aanzienlijk deel (25 procent) weet het niet zo goed. De advertenties zijn voor de meerderheid (53 procent) niet storend, maar bijna drie op de tien lezers stoort zich wel aan de advertenties. Iets minder dan een op de vijf panelleden vindt de krant te uitgebreid. Bij alle vijf gemeten aspecten rondom vormgeving en schrijfstijl is er een aanzienlijk deel van de lezers dat hierover geen mening heeft. De vormgeving en schrijfstijl lijken daarmee voor een deel van de lezers van de ondergeschikt belang. Net als over de inhoud zijn buitenstaanders ook over de vormgeving en de schrijfstijl van de begrotingskrant iets minder positief dan inwoners met een andere burgerschapsstijl. Het gaat dan met name om de aantrekkelijkheid, leesbaarheid en het taalgebruik van de begrotingskrant. Pragmatici vinden vaker dan buitenstaanders en verantwoordelijken de krant te uitgebreid. Figuur 10 Oordeel over de vormgeving en schrijfstijl van de begrotingskrant (n=605) Makkelijk leesbaar 75% 8% 17% Vriendelijke en prettig taalgebruik 74% 6% 20% Aantrekkelijk 57% 18% 25% Advertenties zijn storend 29% 53% 17% De krant is te uitgebreid 18% 59% 23% eens oneens weet niet Lezers: Oordeel over de gekozen g verdeling van gelden Tenslotte is in een open vraag aan de panelleden die de begrotingskrant hebben gelezen gevraagd wat zij vinden van de gekozen verdeling van geld in de gemeentelijke begroting Panelleden noemen hier vaker dat ze het wel een redelijke verdeling lijkt, maar dat het wel moeilijk is om dit goed te beoordelen. Een aantal panelleden gaat inhoudelijk in op de omvang van verschillende onderdelen van de begroting. Hier worden uiteenlopende suggesties gegeven. Meerdere malen ziet men graag meer budget voor de leefomgeving. 9

10 Lezers en niet-lezers: totaaloordeel begrotingskrant Aan iedereen die de begrotingskrant gezien heeft, dus zowel lezers als niet-lezers, is gevraagd een eindoordeel te geven. Gemiddeld beoordeelt het panel de begrotingskrant met een rapportcijfer van 6,7. Panelleden die de krant uitgebreid hebben gelezen gaven een gemiddeld rapportcijfer van 7,0. De vluchtige lezers gaven gemiddeld een 6,6 en de panelleden die de krant wel gezien, maar niet gelezen hebben gaven gemiddeld een 6,8 voor de begrotingskrant. Een op de vijf panelleden (20 procent) is (zeer) positief en gaf een 8 of hoger (figuur 11), onder andere omdat ze het een goed initiatief vinden en een duidelijk verhaal. Tweederde van de panelleden geeft een gemiddeld rapportcijfer van 6 of 7. Panelleden die een 6 of 7 hebben gegeven, lichten onder andere toe dat ze de begrotingskrant onvoldoende hebben gelezen en daarom een gemiddeld oordeel hebben gegeven, anderen vinden de begrotingskrant te uitvoerig of de begroting te oppervlakkig gepresenteerd. Een op de acht panelleden bestempelt de begrotingskrant als onvoldoende. In de toelichting geven deze panelleden onder andere aan dat ze de krant te algemeen te vinden en vinden neigen naar propaganda. Er zijn nauwelijks verschillen tussen burgerschapsstijlen in het algemene oordeel over de begrotingskrant. Figuur 11 Hoe waardeert u de begrotingskrant in het algemeen, uitgedrukt in een rapportcijfer? (n=600) 50% 40% 46% 30% 20% 10% 21% 18% 0% 1% 0% 1% 3% 7% 2% 0%

11 Lezers- en niet-lezers: behoefte aan begrotingskrant De begrotingskrant, die dit jaar voor het eerst is verspreid, is een aardig succes onder de panelleden die de krant gezien hebben. Maar liefst 85 procent van de panelleden die de krant hebben gezien, zouden deze volgend jaar weer willen ontvangen. Slechts vijf procent heeft er geen behoefte aan de krant opnieuw te ontvangen (figuur 12). De uitdaging zit er in om meer lezers te krijgen (78 procent is niet-lezer). De meeste behoefte om de krant volgend jaar opnieuw te ontvangen is er bij plichtsgetrouwen en verantwoordelijken. Figuur 12 U heeft de begrotingskrant dit jaar gezien, zou u volgend jaar de begrotingskrant weer willen ontvangen? (n=769) 5% 10% ja nee weet niet 85% Lezers- en niet-lezers: verbetersuggesties De panelleden die de krant hebben gezien, zijn naast een algemeen oordeel ook gevraagd naar tips ter verbetering van de begrotingskrant. Hier zijn onder andere genoemd: zorg dat iedereen de krant krijgt. Hierbij stellen sommige panelleden voor om de begrotingskrant apart te versturen zodat ook de inwoners met een nee/nee sticker deze kunnen lezen. Een ander panellid vindt de verzending bij de huis-aan-huiskrant in het kader van kostenbesparing juist een goede keus. Een andere suggestie voor de begrotingskrant is om deze beknopter te houden, bijvoorbeeld door een kort overzicht rond te sturen en voor achtergronden te verwijzen naar de website. Andere panelleden suggereren om meer cijfers te presenteren. Tenslotte wordt geopperd om ook de resultaten van vorige begrotingen terug te koppelen. 11

12 Bijlage 1. Burgerschapsstijlen 1 Doelgroepen van beleid en communicatie worden doorgaans onderscheiden op basis van 'harde', sociodemografische kenmerken zoals leeftijd, opleiding en geslacht. Burgers verschillen echter ook meer algemeen in de manier waarop zij in het leven staan, ongeacht bijvoorbeeld hun leeftijd, opleiding of geslacht. Vaak zijn deze 'softe' kenmerken van burgers zelfs het meest bepalend voor hun opvattingen, attitudes en gedrag. Mentality biedt een segmentatiemodel dat juist met name gericht is op deze subjectieve beleving van burgers. Mentality is de naam van het onderzoeksprogramma waarmee waarden en leefstijlen in de Nederlandse bevolking evenals trends in het sociaal-culturele klimaat in kaart worden gebracht. Dit heeft tot een segmentatiemodel geleid waarin acht sociale milieus kunnen worden onderscheiden met een eigen kijk op het leven. Elk sociaal milieu heeft specifieke opvattingen over doelen die de moeite waard zijn om na te streven in het leven, opvattingen over werken, over sociale relaties, vrije tijd en consumeren. Ook de manier waarop sociale milieus aankijken tegen de overheid en de maatschappij, en de rol die men daarin wil spelen, verschilt. Daarmee heeft elk sociaal milieu een eigen burgerschapsstijl. Er worden vier burgerschapsstijlen onderscheiden: 1. plichtsgetrouwen 2. verantwoordelijken 3. pragmatici 4. buitenstaanders Plichtsgetrouwen Burgers met deze burgerschapsstijl zijn sterk maatschappelijk betrokken, met name bij de directe leefomgeving en de lokale overheid. Zij worden gedreven door hun plichtsbesef en gezagsgetrouwheid en zijn dus in principe bereid zich te schikken naar het overheidsbeleid. Ze zien in de overheid een autoriteit die zij respecteren en die weet wat goed is voor de burger. Verantwoordelijken De verantwoordelijken worden gedreven door maatschappelijke betrokkenheid en de publieke zaak. Zij voelen zichzelf hiervoor in hoge mate verantwoordelijk. Zij zien de overheid als een belangrijk instrument om die publieke zaak te dienen en nemen een coöperatieve maar kritische houding aan ten aanzien van de overheid. Vaak werken verantwoordelijken zelf ook bij de overheid, of bijvoorbeeld in charitatieve instellingen en de journalistiek. Men is doorgaans ook goed geïnformeerd over overheidsbeleid. Pragmatici De pragmatici zijn utilitaire individualisten met een sterke materialistische gedrevenheid. Niet de publieke zaak maar het eigen belang staat voorop en dit uit zich in selectieve interesse voor overheidsbeleid. Men filtert informatie van de overheid op relevantie voor hun eigen positie. Als het niet relevant is, wordt er verder geen aandacht aan besteed. Men is dus op onderdelen betrokken bij de overheid en geïnformeerd over overheidsbeleid. Over het algemeen is deze groep minder negatief over de overheid dan de buitenstaanders, ook al is men zeker niet volgzaam (zoals de plichtsgetrouwen) en is men het zeker niet altijd eens met de overheid. 1 Bron: basisrapportage burgerschapsstijlen 2009, Motivaction 12

13 Buitenstaanders Burgers met deze burgerschapsstijl zijn weinig maatschappelijk betrokken maar worden wel veelal gedreven door een behoefte aan maatschappelijke erkenning. Men voelt zich echter meestal niet erkend door de overheid, men voelt zich buitengesloten. Hiermee hangt samen dat men over het algemeen weinig vertrouwen heeft in de overheid, weinig interesse heeft voor het overheidsbeleid en negatief staat tegenover maatschappelijke verplichtingen. 13

14 Bijlage 2 Evaluatie peiling Wat vond u van de enquête? te lang 3% 97% te kort 13% 87% inhoud interessant 74% 26% technisch liep goed 91% 9% ja nee 14