werkboek auteurs: Jo Carmen Gerwin De Decker Rudi Fransen Bart Houwen eindredactie: André Boel nagelezen en goedgekeurd door

Transcriptie

1 werkboek 5 auteurs: Jo Carmen Gerwin De Decker Rudi Fransen Bart Houwen eindredactie: André Boel nagelezen en goedgekeurd door

2

3 Als etser in het verkeer 5.10 Verkeersregels voor etsers Info 1: Plaats op de weg Waar rijdt de etser? 1 Op het etspad - aangeduid door etspad-bord: D7 of D9 OF - afgebakend door twee evenwijdige witte stippellijnen 2 Rechts op de rijbaan als er geen etspad is. Soorten etspaden 1 Ligging van het etspad Een etspad is een deel van de weg of vrijliggend pad dat is voorbehouden voor etsers. Voorbeeld illustratie van een etspad op de weg en een etspad afgescheiden Fietspad is een deel van de rijbaan. Fietspad is afgescheiden van de rijbaan. KNIPPERLICHT NIEUW! WERKBOEK 29 Plantyn Knipperlicht NIEUW! 5

4 Als etser in het verkeer Richting van het etspad Een etspad kan voorzien zijn in 1 richting of in 2 richtingen. eenrichtings etspad tweerichtings etspad Het eenrichtings etspad: dit is het gewone etspad, je etst rechts in de rijrichting (meestal is er een etspad in elke rijrichting, langs weerszijden van de baan). Op de etspaden aangeduid met witte stippellijnen, zonder verkeersbord, mag je nooit links in de richting etsen! Deze etspaden zijn altijd eenrichtings etspaden. Het tweerichtings etspad: er is maar één etspad en het geldt voor beide richtingen. 3 En verder... Op sommige wegen zijn er etssuggestiestroken aangelegd. Ze hebben een andere kleur dan de rest van de rijbaan om de aandacht van de autobestuurders te vestigen op de aanwezigheid van etsers. Dit zijn geen etspaden! KNIPPERLICHT NIEUW! WERKBOEK 30 Plantyn Knipperlicht NIEUW! 5

5 Als etser in het verkeer 5.10 Er zijn verplichte oversteekplaatsen voor tweewielers. Als je van de rijbaan naar het etspad wil, of van het etspad naar de andere kant van de weg, moet je deze strook gebruiken. Fietsers hebben geen voorrang wanneer ze hier willen oversteken. Het opstelvak voor etsers en bestuurders van tweewielige brom etsen. Hierdoor kunnen etsers op kruispunten plaatsnemen voor de andere weggebruikers en zo veilig voor de andere weggebruikers vertrekken. Opdrachten bij info 1 - Deze borden duiden ook plaatsen aan waar je kunt etsen. Verklaar ze. a b ZONE c Uitgezonderd laden en lossen van tot u a b c KNIPPERLICHT NIEUW! WERKBOEK 31 Plantyn Knipperlicht NIEUW! 5

6 Als etser in het verkeer 5.10 Info 2: Houding op de ets Fietsen Op een openbare weg is het verboden te etsen zonder het stuur vast te houden. Je mag met één hand aan het stuur rijden als je in staat bent de nodige rijbewegingen uit te voeren en het verkeersreglement na te leven. Wie met één hand het stuur vasthoudt en in de andere hand een tas draagt, kan bijvoorbeeld niet aanduiden dat hij van richting gaat veranderen. Je mag geen passagier vervoeren op de ets, tenzij de ets is voorzien van een zitje en voetsteunen. Als kind vervoer je best geen passagier. Fietsen zonder de voeten op de pedalen te houden is gevaarlijk en verboden. Je mag je niet door een ander voertuig of een andere persoon laten voorttrekken. Een dier aan de leiband houden als je etst is verboden. Het is voor etsers verboden om met de gsm in de hand te telefoneren tijdens het etsen. Afstappen en stappen met de ets Als je rechts van je ets stapt, staat de ets tussen de rijbaan en jezelf in. Zo ben je verder van het verkeer verwijderd en dus veiliger. Met de ets aan de hand word je weer een voetganger en stap je dus op de stoep. Je steekt ook op het zebrapad over. Het zebrapad is voor voetgangers. Als er geen stoep, geen berm en geen etspad is om op te stappen, dan stap je aan de linkerkant van de rijbaan, met de ets aan je rechterkant. Met twee naast elkaar etsen Op het etspad mag je altijd met twee naast elkaar etsen. Als er te weinig plaats is om te kruisen met andere tweewielers, of als een snelle etser of brom etser jullie wil inhalen, dan ga je achter elkaar etsen. KNIPPERLICHT NIEUW! WERKBOEK 32 Plantyn Knipperlicht NIEUW! 5

7 Als etser in het verkeer 5.10 Begin van een bebouwde kom Einde van een bebouwde kom Op de rijbaan mag je altijd met twee naast elkaar etsen binnen de bebouwde kom. Je moet wel achter elkaar gaan rijden als de weg te smal is om met een tegenligger te kunnen kruisen. Buiten de bebouwde kom ben je bovendien verplicht om achter elkaar te gaan rijden als er achteropkomend verkeer is. Hand uitsteken bij het afslaan Je hand uitsteken bij een richtingverandering is verplicht, tenzij je daardoor als etser in gevaar komt (bij slecht weer, in de buurt van tramsporen, ). Je moet dus je arm uitsteken bij het afslaan, als dit veilig kan. Opdrachten bij info 2 a Waarop let je als je voorbij geparkeerde auto s etst? b Kruis aan wat klopt voor een etser. O Auto s hebben altijd voorrang op etsers. O Je moet voorrang geven aan voetgangers die op een zebrapad (zonder verkeerslichten) oversteken of er willen oversteken. O Je mag als etser niet al etsend oversteken aan een zebrapad. Oversteken op het zebrapad kan enkel te voet (met de ets aan de hand). KNIPPERLICHT NIEUW! WERKBOEK 33 Plantyn Knipperlicht NIEUW! 5

8 Als etser in het verkeer 5.10 Info 3: Bijzondere verkeersborden voor etsers Heel wat verkeersborden die voor autobestuurders gelden, moeten ook door etsers worden gevolgd. Toch zijn er enkele bijzondere verkeersborden die speci ek met etsers te maken hebben. Hieronder vind je zulke verkeersborden met hun betekenis. Verboden toegang voor bestuurders van rijwielen Opstelvak voor etsers Opgelet: oversteekplaats voor etsers en bestuurders van tweewielige brom etsen of plaats waar die bestuurders van een etspad op de rijbaan komen Hier is een oversteekplaats voor etsers en bestuurders van tweewielige brom etsen. Uitgezonderd etsers Om omwegen of gevaarlijke kruispunten of wegen te vermijden, mogen etsers een verboden richting inrijden als een onderbord dit toestaat. De andere bestuurders worden bij het inrijden van de éénrichtingsstraat gewaarschuwd voor tweerichtingsverkeer van etsers. KNIPPERLICHT NIEUW! WERKBOEK 34 Plantyn Knipperlicht NIEUW! 5

9 Als etser in het verkeer 5.10 Opdrachten bij info 3 Geef een verklaring voor onderstaande verkeersborden. a b c d a b c d Info 4: de etsuitrusting Is je ets wettelijk in orde? O Werken beide remmen? O Werkt je bel goed? O Heb je verlichting en re ectoren als het donker wordt? Voor je vertrekt Draag een etshelm! Die beschermt je hoofd als je valt. Maak je goed zichtbaar: met uo-materiaal overdag, met re ecterend materiaal in het donker. Gebruik een ets die past bij je lengte: niet te groot, niet te klein. Zorg dat het zadel op de goede hoogte staat, je moet net met beide voeten de grond kunnen raken. Zorg dat je banden goed opgepompt zijn. Fietsen in de schemering en in het donker Gebruik re ecterend materiaal op kleding en tassen. Van zodra het begint te schemeren en het donker begint te worden zet je je verlichting aan: vooraan een wit of geel licht, achteraan een rood licht. Je mag zowel vaste lichten als knipperlichten gebruiken. Deze lichten mag je op je ets, maar ook op je rugzak, kledij... vastmaken. Zorg ervoor dat ze goed werken, want opvallen in het verkeer is een must! KNIPPERLICHT NIEUW! WERKBOEK 35 Plantyn Knipperlicht NIEUW! 5

10 Als etser in het verkeer 5.10 Je bent beter zichtbaar met nette re ectoren: een witte re ector vooraan, een rode achteraan, oranje re ectoren in de trappers en in de wielen (of lichtweerkaatsende banden). Heeft je ets een dynamo? Bedenk dat je lichten niet branden als je stilstaat. Verlichting op batterijen blijft branden, ook als je stilhoudt. Denk eraan oplaadbare batterijen tijdig op te laden en wegwerpbatterijen tijdig te vervangen. Opdrachten bij info 4 Schrijf de woorden op de passende plaats bij de tekening. bel rem re ector wielen witte re ector pedaalre ector wit of geel voorlicht rood achterlicht rode re ector KNIPPERLICHT NIEUW! WERKBOEK 36 Plantyn Knipperlicht NIEUW! 5

11 handleiding 5 auteurs: Jo Carmen Gerwin De Decker Rudi Fransen Bart Houwen eindredactie: André Boel nagelezen en goedgekeurd door

12

13 Als etser in het verkeer 5.10 Verkeersregels voor etsers CONTEXT Knipperlicht NIEUW! voerde in de tweede graad de aandacht voor de fiets en het fietsen systematisch op. Naast het trainen van de fietsvaardigheden gaat in de derde graad ook meer aandacht naar de reële verkeerssituatie van fietsers. Dit vraagt uiteraard ook kennis van de verkeersregels voor fietsers. DOELEN Leergebiedgebonden - De verkeersregels voor fietsers aan anderen uitleggen. - De veilige uitrusting van de fiets omschrijven. - Begrippen zoals fietssuggestiestrook, eenrichtingspad, tweerichtingspad, oversteekplaats, opstelvak,... in de juiste betekenis gebruiken. - Verkeerstekens voor fietsers verklaren. Domeinoverschrijdend Nederlands Spreken 2.6 van een behandeld onderwerp of een beleefd voorval een verbale/non-verbale interpretatie brengen, die begrepen wordt door leeftijdsgenoten Lezen 3.4 informatie ordenen in voor zich bestemde school- en studieteksten en instructies bij schoolopdrachten MATERIAAL Klassikaal - verkeerssituaties (kopieerbladen 5.10a t/m 5.10e) Individueel - werkboek p. 29 t/m 36 - fietscontroleblad (kopieerblad 5.10f) KNIPPERLICHT NIEUW! 129

14 werkboek p. 29 werkboek p. 30 werkboek p. 31 werkboek p. 32 werkboek p. 33 werkboek p. 34 werkboek p. 35 werkboek p. 36 kopieerblad 5.10a KNIPPERLICHT NIEUW! 130

15 kopieerblad 5.10b kopieerblad 5.10c kopieerblad 5.10d kopieerblad 5.10e kopieerblad 5.10f VOORAF WETEN - Zie fiets in de Verklarende woordenlijst p. 23. BEGINSITUATIE - De leerlingen kennen de wettelijke basisuitrusting van een kinderfiets. Ze kennen ook de vereisten waaraan een gewone fiets (een stadsfiets) moet voldoen. Ze kennen elementen die de fietser zichtbaarder en veiliger maakt in het verkeer. - Binnen een beschermd milieu hebben de leerlingen fietsvaardigheden geoefend. - De leerlingen kennen de verkeersborden die van belang zijn voor voetgangers en fietsers. VOORAF DOEN - Organiseer je klaslokaal in 4 tafelgroepen. KNIPPERLICHT NIEUW! 131

16 LESVERLOOP Lesschema 1 Introductie (5 min.) 1.1 Inhoud van de les voorstellen 1.2 Werkwijze uitleggen 2 Leskern (40 min.) 2.1 Fase 1: informatie bestuderen (werkboek p. 29 t/m 36) 2.2 Fase 2: informatie verwerken (werkboek p. 31 t/m 36) 2.3 Fase 3: nieuwe groepen vormen 2.4 Fase 4: doorgeven informatie 3 Evaluatie (5 min.) 3.1 Verkeerssituaties (kopieerbladen 5.10a t/m 5.10e) Lesopbouw en organisatie 1 Introductie (5 min.) 1.1 Inhoud van de les voorstellen - In deze activiteit zetten we alle verkeersregels voor fietsers op een rijtje. Alles wat een fietser moet weten en moet kunnen voor hij of zij zich op straat begeeft, komt in deze les aan bod. 1.2 Werkwijze uitleggen - Het is de bedoeling dat jullie zelf elk een deeltje van deze informatie leren (kennen) en vervolgens kunnen uitleggen aan de andere leerlingen. Je krijgt m.a.w. 2 opdrachten: 1 Zorg er voor dat je al jouw informatie goed begrijpt. 2 Wees zeker dat je deze informatie goed aan elkaar kunt uitleggen. Schrijf deze twee opdrachten ook op bord. 2 Leskern (40 min.) 2.1 Fase 1: informatie bestuderen (werkboek p. 29 t/m 36) Verdeel de klasgroep in 4 groepen. Zorg ervoor dat alle leerlingen goed weten tot welke groep ze behoren. Geef iedereen de opdracht om zijn/haar informatie individueel te lezen en te proberen begrijpen. - Lees en bekijk allemaal in stilte jullie info in het werkboek. Duid aan wat je niet begrijpt. Als iedereen klaar is met lezen, komt iedereen om beurt aan bod om te zeggen wat hij of zij niet begrijpt. De anderen van de groep helpen deze onduidelijkheden op te helderen. Duid voor elke groep aan waar ze hun informatie kunnen vinden: - groep 1: werkboek p. 29 t/m 31, info 1 - groep 2: werkboek p. 32 en 33, info 2 - groep 3: werkboek p. 34, info 3 - groep 4: werkboek p. 35, info 4 Wees er zeker van dat iedereen alles begrijpt! KNIPPERLICHT NIEUW! 132

17 2.2 Fase 2: informatie verwerken (werkboek p. 31 t/m 36) - Bekijk alle vragen en opdrachten en zoek samen een antwoord. Zorg ervoor dat je de antwoorden op de vragen en de opdrachten begrijpt want straks moet je ze aan je klasgenoten kunnen uitleggen. Duid voor elke groep aan waar ze hun vragen en opdrachten kunnen vinden: - groep 1: werkboek p. 31, vragen en opdrachten 1 - groep 2: werkboek p. 33, vragen en opdrachten 2 - groep 3: werkboek p. 35, vragen en opdrachten 3 - groep 4: werkboek p. 36, vragen en opdrachten 4 Ondersteun de groepen in het zoeken van de correcte antwoorden. 2.3 Fase 3: nieuwe groepen vormen Vorm nieuwe groepen waarbij je ervoor zorgt dat uit elke groep uit fase 1 en 2 één leerling in de nieuwe groepen zit. Dus: in de nieuwe groepen zit telkens één leerling uit groep 1, groep 2, groep 3 en groep Fase 4: doorgeven informatie - Leg om beurt uit wat je hebt geleerd in de info in je vorige groep. De leerling uit de groep met info 1 begint, vervolgens de leerling uit de groep met info 2. Niemand praat voor zijn of haar beurt. Los vervolgens samen de vragen en opdrachten op. De leerlingen geven om de beurt de informatie door die ze opdeden in de eerste fase. De leerling uit groep 1 vertelt wat in info 1 staat, de leerling uit groep 2 vertelt wat in info 2 staat, enz... Als iedereen aan bod is geweest, zoeken ze samen de antwoorden op alle vragen en opdrachten. De leerlingen die in de vorige fasen de nodige informatie verzamelden, ondersteunen het zoeken naar de correcte oplossingen. 3 Evaluatie (5 min.) 3.1 Verkeerssituaties (kopieerbladen 5.10a t/m 5.10e) Ga met de leerlingen rond de kijktafel staan. Bekijk samen de verkeerssituaties (kopieerbladen 5.10a t/m 5.10e). De leerlingen verwoorden wat de voorzieningen zijn voor fietsers. LESVARIANTEN - Bespreek de informatie uit info 1, 2, 3 en 4 klassikaal. De leerlingen lossen de vragen en opdrachten individueel of in duo s op. Verbeter klassikaal. ICT-ANIMATIE Bij deze les past animatie 5.10 op de cd-rom: kwartetspel rond de voornaamste verkeersregels voor fietsers. Animatie 5.14 past ook bij deze les. KNIPPERLICHT NIEUW! 133

18 VERBREDING Fietscontrole Aan deze les kun je eventueel een fietscontrole koppelen. De leerlingen kunnen dit zelf doen met behulp van het fietscontroleblad (kopieerblad 5.10f) dat ook in het vierde leerjaar werd gebruikt. Bespreek kort het fietscontroleblad van nummer 1 tot nummer 12. Er zijn kinderen met een kinderfiets maar wellicht ook met een gewone fiets. Daarom bestaat de tabel uit twee kolommen om de kinderfiets én de gewone fiets correct te kunnen controleren. De leerlingen kleuren daarom eerst de passende kolom (kinderfiets of gewone fiets) geel met kleurpotlood. Dit vergemakkelijkt het invullen van het fietscontroleblad. Bespreking Vermeld telkens ook het aantal punten dat kan worden toegekend. Het maximum is 20 punten. 1 bel: indien aanwezig en werkend; de bel moet hoorbaar zijn op een afstand van 20 meter; (5 punten) 2 één rem: terugtraprem of handrem op achterste wiel, goed werkend (5 punten) 3 extra rem: goed werkende rem op het voorwiel (1 punt) 4 reflector wielen: oranje reflectoren op beide wielen of op de banden (alles of niets) (1 punt) 5 reflector vooraan: wit (1 punt) 6 reflector achteraan: rood; een reflector in het rode achterlicht is toegestaan, mits dit apart te onderscheiden is (1 punt) 7 reflector pedalen: oranje reflectoren op beide pedalen en in goede staat, niet gebarsten (1 punt) 8 voorlicht: aanwezig en werkend (1 punt) 9 achterlicht: aanwezig en werkend (1 punt) De verlichting, die in knipperstand mag werken, mag op de bagage, de kleding, het lichaam, de fiets zelf, aangebracht worden. 10 zadel: goed vast, op de juiste hoogte (je kan net met de voeten aan de grond) (1 punt) 11 banden: in goede staat (geen scheuren, uitstulpingen, niet afgesleten) en goed opgepompt (1 punt) 12 ketting: goed gesmeerd, 1cm speling (1 punt) Controle op de speelplaats De leerlingen halen hun fiets in de fietsenbergplaats en gaan ermee naar de speelplaats. Per twee controleren de leerlingen elkaars fiets en noteren de punten op het controleblad. Ze tellen de punten op en vullen de totaalscore in. Onderaan het blad kunnen ze aflezen waarmee hun score overeenkomt. Voor de kinderfiets: onderdeel in orde (10 punten): VEILIG alle onderdelen in orde (20 punten): SUPERVEILIG Voor de gewone fiets: onderdeel 1 tot en met 9 in orde (17 punten): VEILIG alle onderdelen in orde (20 punten): SUPERVEILIG KNIPPERLICHT NIEUW! 134

19 WERKBOEK OPLOSSINGEN Oplossingen Info 1 a Weg delen met voetgangers, fietsers en ruiters b Voetgangerszone. Fietsen is toegelaten (let op uurregeling!). Als er veel voetgangers zijn en fietsen moeilijk wordt, moeten fietsers van hun fiets afstappen. c Fietsen is toegelaten in deze voetgangerszone. Oplossingen Info 2 a Je fietst er niet te dicht langsheen (laat een tussenruimte van ongeveer een meter) en je kijkt of er in de auto niemand achter het stuur zit (kans op openslaand portier). b Er zijn twee correcte antwoorden: - Je moet voorrang geven aan voetgangers die op een zebrapad (zonder verkeerslichten) oversteken of er willen oversteken. - Je mag als fietser niet al fietsend oversteken aan een zebrapad. Oversteken op het zebrapad kan enkel te voet (met de fiets aan de hand). Oplossingen Info 3 a Enkel fietsers en bromfietsers moeten hier voorrang geven. b Vanaf hier geldt éénrichtingsverkeer. Fietsers en bromfietsers mogen in beide richtingen rijden. c Verplicht naar links, behalve voor fietsers. d Verboden richting voor iedere bestuurder. Fietsers mogen echter wel in beide richtingen rijden. Oplossingen Info 4 rood achterlicht rode reflector bel rem witte reflector wit of geel voorlicht pedaalreflector reflector wielen KNIPPERLICHT NIEUW! 135

20

21 Als etser in het verkeer 1 Kopieerblad 5.10a KNIPPERLICHT NIEUW! 240

22 Als etser in het verkeer 2 Kopieerblad 5.10b KNIPPERLICHT NIEUW! 241

23 Als etser in het verkeer 3 Kopieerblad 5.10c KNIPPERLICHT NIEUW! 242

24 Als etser in het verkeer 4 Kopieerblad 5.10d KNIPPERLICHT NIEUW! 243

25 Als etser in het verkeer 5 Kopieerblad 5.10e KNIPPERLICHT NIEUW! 244

26 Kopieerblad 5.10f Fietscontroleblad Onderdeel Woordje uitleg Te verdienen 1 bel Aanwezig en werkend. De bel moet hoorbaar zijn op een afstand van 20 meter. 2 1 rem terugtraprem of handrem op achterste wiel - goed werkend 3 extra rem goed werkende rem op het voorwiel 4 re ector wielen 5 re ector vooraan (wit) 6 re ector achteraan (rood) 7 re ector pedalen oranje re ectoren op beide wielen (alles of niets) Re ector en achterlicht mag één stuk zijn, maar moet verdeeld zijn in een stuk re ector en een stuk achterlicht. oranje re ectoren op beide pedalen en in goede staat, niet gebarsten 5 punten 5 punten 1 punt 1 punt 1 punt 1 punt 1 punt 8 voorlicht aanwezig en werkend 1 punt 9 achterlicht aanwezig en werkend 1 punt 10 zadel staat goed vast, op de juiste hoogte (je kan net met de voeten aan de grond) 11 banden in goede staat (geen scheuren, uitstulpingen, niet afgesleten) en goed opgepompt 1 punt 1 punt 12 ketting goed gesmeerd, 1 cm speling 1 punt kinder- ets gewone ets TOTAAL 20 punten Kinder ets Gewone ets VEILIG 10 punten 17 punten SUPERVEILIG 20 punten 20 punten KNIPPERLICHT NIEUW! 245