Toelichting raadsvoorstel chronisch zieken en gehandicapten

Transcriptie

1 Toelichting raadsvoorstel chronisch zieken en gehandicapten Inleiding In 2014 is de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) en de Compensatie Eigen Risico (CER) afgeschaft omdat deze regelingen volgens het ministerie van VWS budgettair onbeheersbaar, (te) onderhoudsintensief en bovenal te ongericht waren. Een groot deel van de mensen die een tegemoetkoming ontving, behoorde niet tot de beoogde doelgroep van de regelingen. Andersom gold dat een deel van de beoogde doelgroep juist géén tegemoetkoming kreeg. Na een flinke bezuinigingsslag is het overgebleven budget bij de gemeenten terecht gekomen met als opdracht een regeling te ontwerpen die wel de juiste mensen zou bedienen. De gemeente Elburg heeft, net als veel andere gemeenten, ervoor gekozen om de collectieve zorgverzekering (CAV) uit te breiden met een gemeentelijk pakket waarin extra vergoedingen zijn opgenomen. De CAV is na een jaar geëvalueerd door de Wmo-raad. Zij kwamen met het signaal dat de collectieve zorgverzekering niet voldoende tegemoet komt aan de hogere zorgkosten en verborgen meerkosten voor de chronisch zieken en gehandicapten, in het bijzonder geldt dit voor hen die net boven de grens van 110% zitten. De Wmo-raad heeft aanbevolen om de inkomensgrens op te schuiven naar in ieder geval 120%. Uw raad heeft op 2 november 2015 hiermee ingestemd. Collectieve ziektekostenverzekering (CAV) Het gemeentelijk pakket is een extra uitgebreid pakket afgestemd op kosten die veel onder de doelgroep voorkomen. Veelal werd voor deze kosten vroeger bijzondere bijstand verstrekt (brillen, bepaalde tandartskosten, huishoudelijke hulp). De kosten voor dit extra pakket bedraagt 7,50 per maand per gezinslid en wordt door de gemeente betaald voor elk gezinslid dat bij de collectieve zorgverzekering is aangesloten. Daarnaast verstrekt de gemeente per polis per maand een tegemoetkoming van 20,- (categoriale bijstand) aan de deelnemers van dit pakket. Overig maatwerk Daarnaast biedt de bijzondere bijstand mogelijkheden voor maatwerk, bijvoorbeeld voor extra bewassingskosten. Ook aan mensen met een inkomen boven bijstandsniveau kan soms bijzondere bijstand verstrekt worden voor (een deel) van de bijzondere kosten omdat er rekening gehouden wordt met draagkracht. Echter niet alle kostensoorten komen voor bijzondere bijstand is aanmerking. Het eigen risico voor de zorgverzekering bijvoorbeeld. Dit geldt voor iedereen en behoort daarom volgens de bijstandsregels tot de algemene kosten van bestaan. Ook heeft uw raad op 2 november 2015 unaniem de motie aangenomen voor personen met een chronische ziekte en/of beperking. Om uitvoering aan deze motie te geven heeft er een onderzoek plaatsgevonden onder de doelgroep chronisch zieken en gehandicapten in Elburg. Dit onderzoek is uitgevoerd door Kristen Jaspers, student Saxion Hogeschool, opleiding Sociaal Juridische Dienstverlening Bestuur, Recht en Ruimte. Een deel van de onderzoeksresultaten heeft zij tevens gebruikt voor haar afstudeerscriptie Leiden meerkosten tot financiële problemen voor mensen met een chronische ziekte of handicap? Deze scriptie gaat specifiek in op de doelgroep met een inkomen boven de 120% van de bijstandsnorm. De scriptie is nog niet beoordeeld, maar de onderzoeksresultaten zijn wel al bruikbaar om in te gaan op uw motie. In een vervolgrapportage worden de resultaten van de doelgroep met een inkomen tot maximaal 120% van de bijstandsnorm beschreven. Onderzoeksresultaten In de tabellen met de onderzoeksresultaten staan aan de linkerkant de uitkomsten van de doelgroep met een inkomen onder de 120% van de bijstandsnorm (en vermogensnorm), de zogenaamde minima, en rechts de uitkomsten voor de doelgroep met een inkomen boven de 120% van de bijstandsnorm (en vermogensnorm). Inzicht in de gegevens van deze tweede groep is extra interessant omdat deze doelgroep vaak niet voor regelingen in aanmerking komt vanwege de hoogte van het inkomen. Voor dit onderzoek zijn 1985 enquêtes verstuurd. Waarvan 454 door respondenten geretourneerd. 103 enquêtes waren bruikbaar voor de doelgroep met een minimuminkomen. Van deze groep is 31% man en 69% vrouw. De gemiddelde leeftijd ligt op 59,8 jaar. De respondenten geven de gemeente Elburg betreffende de compensatie in de zorgkosten een 5,6. 1

2 De bruikbare respons voor de doelgroep met een inkomen boven de 120% van de bijstandsnorm betreft 261 enquêtes en bestaat voor 49% uit mannen en 51% uit vrouwen. De leeftijd is gemiddeld 64,7 jaar. Ook deze respondenten geven de gemeente als het gaat om compensatie in de zorgkosten de gemeente een 5.6. Onder de respondenten zijn de volgende meerkosten benoemd: Soort meerkosten < 120% >120% Eigen bijdrage CAK 23% 23% Verborgen meerkosten zoals energiekosten of waskosten 15% 17% Zorgkosten die niet worden vergoed door de zorgverzekering 1 36% 44% Vervoerskosten naar arts/specialist boven de 107,- p.m. 10% 5% Ondersteuning of hulpmiddelen in huis 13% 10% Anders 3% 2% De gemiddelde hoogte van de meerkosten < 120% >120% 0,- tot 50,- 37% 48% 50,- tot 100,- 42% 26% 100,- tot 150,- 12% 12% 150,- tot 200,- 4% 2% 200,- of meer 5% 12% Voor de doelgroep chronisch zieken en gehandicapten zijn diverse landelijke en gemeentelijke regelingen en compensaties. Sommige zijn uitsluitend voor minima, andere voor een bredere doelgroep. Iedere compensatie kent zijn eigen voorwaarden en doelgroep, waardoor niet iedere chronisch zieke of gehandicapte voor alle compensaties in aanmerking komt. In het onderzoek zijn de volgende regelingen benoemd met de vraag of men op de hoogte is van de regeling en of men na het lezen van de toelichting op de regelingen alsnog denkt in aanmerking te komen voor de regelingen. Soort regeling Aftrek zorgkosten bij de belastingaangifte Ruimere huurtoeslag Verhoging arbeidsongeschiktheidsuitkering Tegemoetkoming arbeidsongeschikten Individuele inkomenstoeslag Gewoon Gemak Collectieve zorgverzekering Bijzondere bijstand Stimuleringsregeling Regiotaxi Er bestaan overigens nog meer regelingen voor de doelgroep (o.a. dubbele kinderbijslag, verlaging belasting/grijs kenteken voor rolstoelbus) en ook fondsen. Die zijn niet in dit onderzoek meegenomen. Kennis van de mogelijkheden < 120% >120% Ik kende alle mogelijkheden 4% 7% Ik kende de meeste mogelijkheden 28% 38% Ik kende bijna geen mogelijkheden 37% 29% Ik kende geen enkele mogelijkheid 31% 26% Respondenten die geen of bijna geen mogelijkheden kennen denkt < 120% >120% alsnog geen recht te hebben op compensatie 14% 35% recht te hebben op compensatie, maar gaat deze (nog) niet aanvragen 9% 13% 1 Tot de overgebleven zorgkosten die niet worden vergoed door de zorgverzekeraar behoort ook het eigen risico van 385,- op de basisverzekering. Er is gevraagd of men deelneemt aan de CAV. Niet gevraagd is of men naast de basisverzekering ook een (goede) aanvullende verzekering heeft. 2

3 recht te hebben op compensatie en wil deze zsm mogelijk aanvragen 14% 7% Gebruik regelingen Opvallend is dat onder de doelgroep minima 33% deelneemt aan Collectieve Zorgverzekering (CAV). Hiervan geeft 10% aan dat de CAV niet aansluit bij de zorgkosten die de respondenten hebben. Maar liefst 38% geeft aan niet op de hoogte te zijn van de CAV. Compensaties als de Stimuleringsregeling Regiotaxi en de subsidieregeling Gewoon Gemak zijn niet door respondenten genoemd in het onderzoek. Uit nader onderzoek van de regeling Gewoon Gemak blijkt dat er van juni 2015 tot juni 2016 slechts vier aanvragen zijn gedaan, waarvan er drie zijn toegewezen. Niet duidelijk is of de regeling onbekend is of dat men de eigen bijdrage niet wil/kan betalen. Uit nader onderzoek blijkt dat er ook niemand gebruik heeft gemaakt van de Stimuleringsregeling Regiotaxi. Financieel zwaar De onderzoekster heeft onderzocht of de hoogte van de meerkosten zodanig hoog zijn dat iemand daarmee onder de bijstandsnorm uitkomt. Dit blijkt nauwelijks het geval te zijn (1%-3% afhankelijk van de inkomenscategorie). Echter, de ervaring om rond te kunnen komen als gevolg van de meerkosten is anders < 120% >120% ervaart vaak moeite te hebben om maandelijks rond 35% 9% geeft aan soms moeite te hebben om maandelijks rond 40% 27% zegt daarmee zelden moeite te hebben 11% 20% zegt nooit moete te hebben 11% nb Aanbevelingen van de doelgroep (was een open vraag) < 120% >120% Tegemoetkoming niet op basis van inkomen -- 3% Hogere grens spaargeld CAV/compensaties % Overname/compensatie eigen risico 10% 4% Uitleg mogelijkheden compensaties 8% 5% Begeleiding/ondersteuning/vergoeding huishoudelijke hulp/thuiszorg 3 6% 7% Vervanging jaarlijkse betaling CAK/maandelijkse tegemoetkoming 13% 11% Financiële ondersteuning (o.a. voor vervoer) 10% -- sten welke 2 Veelal specifiek aangegeven doel voor het spaargeld is uitvaart 3 incl. hulp ouderen/ondersteuning aanpassen woning/zo lang mogelijk thuis wonen 3

4 Vergoedingen door zorgverzekeraar (optimaal Aanvullend 3 inclusief basisverzekering) Inkomensafhankelijke eigen bijdrage voor hulp aan huis die u betaalt aan het CAK Opbouw vergoeding Basisverzekering Optimaal Aanvullend 3 Eigen risico geen vergoeding 375 per persoon per kalenderjaar U betaalt geen eigen risico Verpleging en verzorging door een verpleegkundige of verzorgende De vergoeding is voor mensen die hulp nodig hebben bij dagelijkse verzorging als wassen en aankleden mensen die verpleegkundige hulp nodig hebben, bijvoorbeeld met injecties toedienen en wondjes verzorgen ernstige zieke mensen, in de laatste fase van hun leven kinderen met een lichamelijke handicap of kinderen waarvoor zorg 24 uur per dag in de buurt moet zijn omdat er een of meer specifieke verpleegkundige handelingen nodig zijn Wat krijgt u niet vergoed? persoonlijke verzorging als de Gemeente die vergoedt via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) of de Wet langdurige zorg (Wlz) Opbouw vergoeding Basisverzekering 100% Optimaal Aanvullend 3 Eigen risico geen extra vergoeding U betaalt geen eigen risico Vervoerskosten De vergoeding is voor mensen die nierdialyse krijgen radiotherapie of chemotherapie krijgen bij kanker visueel gehandicapt zijn en niet alleen kunnen reizen in een rolstoel zitten vanwege een langdurige ziekte of aandoening voor langere tijd zijn aangewezen op vervoer (hardheidsclausule) jonger zijn dan 18 en recht hebben op intensieve kindzorg Wat krijgt u vergoed? zittend ziekenvervoer (eigen vervoer, openbaar vervoer en taxivervoer) tot maximaal 200 km enkele reis vervoer van een begeleider bij verzekerde tot 16 jaar, of als begeleiding noodzakelijk is Wat krijgt u niet vergoed? reiskosten voor een behandeling die niet wordt vergoed vanuit de basisverzekering of de Wet langdurige zorg (Wlz) reiskosten voor een behandeling van meer dan 200 km voor een enkele reis reiskosten zonder toestemming van de vervoerslijn Opbouw vergoeding Basisverzekering openbaar vervoer (2e klas): 100% taxi: 100% eigen vervoer: 0,30 per km Aanvullend 3 sterren Eigen bijdrage Eigen risico geen extra vergoeding U betaalt 98 eigen bijdrage per jaar. U betaalt eigen risico 4

5 Eigen bijdrage WMO bij begeleiding Wij krijgen signalen van zorgaanbieders, van consulenten Wmo en de Adviesraad sociaal domein dat de eigen bijdrage Wmo bij sommige mensen aanleiding geeft om geen Begeleiding aan te vragen of niet verder af te nemen. Dit betreft een landelijk beeld. Daarnaast ervaren we dat het opleggen van een eigen bijdrage aan ouders vanwege een woonvoorziening voor kinderen met een handicap als onterecht voelt. Het is immers al heel intensief en ook brengt extra kosten en moeiten met zich mee om goed voor je kind met een handicap te zorgen, dan wil je als gemeente de situatie niet moeilijker maken. De huidige regeling voldoet niet aan de maatwerkgedachte die nodig is om passende oplossingen te bieden. Vanaf 1 januari 2015 verviel de zogenoemde Wtcg-korting van 33,33% op de eigen bijdrage. Vooral voor inwoners met een Wmo indicatie Begeleiding geldt dat vanaf de herindicatiedatum in 2015 of uiterlijk per 1 januari 2016 de eigen bijdrage niet langer afgetopt wordt, zodat de eigen bijdrage, omgerekend per geleverd zorguur, meer dan 14,- per uur ging bedragen. Onder de AWBZ werd per zorguur maximaal 14,00 opgevoerd. Hierdoor kon iemand in eigen bijdrage omhoog gaan van 14, - naar maximaal 61,- per uur. Iedereen met een Wmo-maatwerkvoorziening betaalt het zogenoemde nominale deel aan eigen bijdrage. Dit deel geldt ook voor mensen met een laag inkomen. De staatssecretaris van VWS stelt de hoogte hiervan vast. Ligt het inkomen boven de grens van het nominale deel dan betaalt men 15% van het verschil tussen het verzamelinkomen en het grensbedrag. Een inwoner betaalt nooit meer dan de kosten van de Wmo-voorziening. Bij Begeleiding en Hulp bij het Huishouden kijken we dan naar de uurtarieven voor de dienstverlening. De uitgangspunten Aan de verordening en het gemeentelijk besluit Wmo liggen in dit verband een aantal uitgangspunten ten grondslag. We noemen ze hier kort: - De sterkste schouders kunnen de lasten dragen (naar draagkracht); - De eigen verantwoordelijkheid komt ook tot uiting in het naar vermogen financieel bijdragen aan de kosten van Wmo-voorzieningen; - Eigen bijdragen handhaven en toepassen op alle individuele voorzieningen. Inclusief Begeleiding individueel, Begeleiding Groep en Kortdurend verblijf. Gedurende de gehele periode dat cliënt gebruik maakt van de voorziening is een eigen bijdrage van toepassing Er zijn verschillende mogelijke opties om de eigen bijdrage regeling te wijzigen. Ons college werkt een nader voorstel uit tot wijziging van het Besluit maatschappelijke ondersteuning gemeente Elburg

6 Landelijke ontwikkelingen in 2017 Kabinet verlaagt eigen bijdrage Wmo. Alleenverdiener met chronisch zieke partner gaan er met name op vooruit Nieuwsbericht :15 De eigen bijdrage in de Wmo wordt lager in Huishoudens in de eigen bijdrage-regeling van de Wmo (circa 290 duizend huishoudens), gaan er allemaal op vooruit. Alleenverdieners met een chronisch zieke partner merken er het meeste van. Staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) en minister Jeroen Dijsselbloem (Financien) hebben dit vandaag aan de Tweede Kamer geschreven. Het kabinet trekt hier 50 miljoen euro voor uit. Staatssecretaris Martin van Rijn (VWS): "Het is mooi dat we voor kwetsbare mensen die zorg nodig hebben en hun partners heel gericht iets kunnen doen om hun zorgkosten te verlagen nu het beter gaat met Nederland euro voordeel per jaar Voor een zogenaamd meerpersoonshuishouden onder de AOW-leeftijd deze groep omvat voornamelijk alleenverdieners met een chronisch zieke partner - komt de maatregel voor de meeste mensen op modaal niveau neer op een voordeel van euro per jaar. De maximale eigen bijdrage gaat in dat geval omlaag van euro naar 63 euro. Ook voordeel ouderen, bovenop gerichte koopkracht maatregelen AOW'ers Voor ouderen heeft het kabinet gerichte maatregelen om in 2017 hun koopkracht te verbeteren, via de ouderenkorting, de zorgtoeslag en de huurtoeslag. Daar bovenop gaan ouderen die gebruik maken van Wmo-zorg er ook op vooruit door deze verlaging van de eigen bijdrage. Bijvoorbeeld een alleenstaa nde oudere met AOW en een pensioen van 5000 euro heeft een voordeel van 83 euro. Een echtpaar in dezelfde situatie gaat er 165 euro op vooruit. Een alleenstaande oudere met alleen AOW betaalt nu maximaal 252 euro per jaar, volgend jaar gaat daar ook 25 euro vanaf. 6