Werkboek. Loket Knooppunten #1 WERKBOEK Nº METROPOLITAAN PROGRAMMA METROPOOL BARENDRACHT HEEMSTEDE-AERDENHOUT KROMMENIE-ASSENDELFT

Transcriptie

1 WB WERKBOEK Nº METROPOLITAAN PROGRAMMA BEREIKBAARHEID LANDSCHAP DELTA METROPOOL ALMERE PARKWIJK ALMERE POORT AMERSFOORT AMSTERDAM AMSTEL AMSTERDAM BIJLMER ARENA AMSTERDAM CS AMSTERDAM HOLENDRECHT BARENDRACHT BEVERWIJK BLOEMENDAAL BOVENKARSPEL FLORA BOVENKARSPEL GROOTEBROEK BREUKELEN BUIKSLOTERMEERPLEIN (BUS) DEN HAAG MARIAHOEVE DEN HAAG-MOERWIJK DEN HELDER DEN HELDER ZUID DIEMEN DIEMEN ZUID DORDRECHT CS HEEMSKERK HEEMSTEDE-AERDENHOUT HEERHUGOWAARD HEILOO HILLEGOM HILVERSUM HILVERSUM NOORD KROMMENIE-ASSENDELFT LEIDEN CS LEIDEN-DE VINK LELYSTAD MAARSSEN NAARDEN-BUSSUM NIEUW VENNEP ROTTERDAM-BLAAK ROTTERDAM CS ROTTERDAM-LOMBARDIJEN ROTTERDAM-NOORD ROTTERDAM-ZUID SANTPOORT NOORD SANTPOORT ZUID VOORHOUT VOORSCHOTEN WEESP WINKELCENTRUM SCHALKWIJK WORMERVEER ZAANDAM ZAANDAM KOGERVELD Werkboek Loket Knooppunten #1 WB 1

2

3 AANLEIDING De Rijksadviseur Infrastructuur en Stad organiseert een experimenteerruimte voor de uitwerking van knooppunten: het Loket Knooppunten. Het loket is er op gericht om samen met decentrale overheden en marktpartijen sterke multimodale knooppunten te stimuleren met als doel de agglomeratievoordelen van de Nederlandse ruimtelijke structuur beter te benutten en zo bij te dragen aan de economische ontwikkeling en concurrentiekracht van het land. Eenvoudige overstapmogelijkheden (ketenmobilitiet), goede voorzieningen en een sterke koppeling met de directe omgeving (knoop- en plaatswaarde) zijn hierbij cruciaal. Knooppuntontwikkeling is echter complex en het risico op een lang traject van onderzoek en discussie is groot. Ondertussen liggen veel knooppunten er onaanzienlijk bij. De omgeving wordt slecht onderhouden en is niet representatief. Lokale initiatieven wachten op een stimulans van het Rijk of op het grote geld van een projectontwikkelaar. Middels het Loket Knooppunten worden gedurende drie jaar, twee tot drie knooppunten per jaar gestimuleerd. Door middel van het samenbrengen van lokale initiatieven, relatief kleine ingrepen en een stapsgewijze aanpak, zal gewerkt worden aan de concrete verbetering van knooppunten en hun omgeving. Het loket heeft een aanjaag- en een voorbeeldfunctie; het stimuleert en katalyseert, maar levert tegelijkertijd praktische kennis en goede voorbeelden op over de invulling van de Rijksrol en die van andere stakeholders. Zo werkt het loket twee kanten op: kennis verzamelen en kennis verspreiden, waarbij theorie en praktijk elkaar versterken. Vereniging Deltametropool is, vanuit haar kennis en ervaring rondom dit onderwerp, door de Rijksadviseur Infrastructuur en Stad gevraagd te ondersteunen bij de selectie van een aantal knooppunten, in acht nemende enerzijds het draagvlak en kans van slagen van het initiatief en anderzijds de strategische betekenis van het knooppunt in het mobiliteitsnetwerk én in de stedelijke omgeving. Hierbij spelen een aantal selectiecriteria een cruciale rol: 1. Draagvlak van partijen: is er kans van slagen voor het initiatief van het loket?. Kwalitatieve opgave: welke knooppunten liggen er onaanzienlijk bij?. De strategische betekenis van het knooppunt in het mobiliteitsnetwerk én in de stedelijke omgeving: Welke knooppunten dragen bij aan een betere bereikbaarheid van economische topsectoren? Welke knooppunten dragen bij aan een betere benutting van het netwerk en een vergroting van de robuustheid? En welke knooppunten dragen bij aan de versterking van de stedelijke structuur? In dit eerste werkboek wordt een selectie gemaakt van negen knooppunten op basis van deze selectiecriteria. Elk selectiecriterium bestaat uit een aantal subcriteria, die zijn meegenomen in de afweging. De selectiestappen worden in dit werkboek toegelicht. Vervolgens is in het tweede werkboek een grof advies en aanpak uitgewerkt aan de hand van een analyse van de huidige situatie van elk van de negen geselecteerde knooppunten. Dit heeft geleid tot de keuze voor drie knooppunten waar het Loket het eerste jaar zal gaan starten. Elk van deze drie knooppunten is in het derde werkboek verder uitgewerkt. Het derde werkboek dient daarmee als startdocument voor het Loket Knooppunten.

4 Van 1 naar 9 knooppunten Bij de selectie van geschikte knooppunten voor het Loket dient enerzijds het draagvlak en kans van slagen van het initiatief (commitment van partijen en reeds aanwezige lokale energie) in acht te worden genomen en anderzijds de strategische betekenis van het knooppunt in het mobiliteitsnetwerk én in de stedelijke omgeving. Hierbij spelen voor de Rijksadviseur een aantal selectiecriteria een cruciale rol: 1. Draagvlak van partijen: is er kans van slagen voor het initiatief van het loket?. Kwalitatieve opgave: welke knooppunten liggen er onaanzienlijk bij?. De strategische betekenis van het knooppunt in het mobiliteitsnetwerk én in de stedelijke omgeving: Welke knooppunten dragen bij aan een betere bereikbaarheid van economische topsectoren? Welke knooppunten dragen bij aan een betere benutting van het netwerk en een vergroting van de robuustheid? En welke knooppunten dragen bij aan de versterking van de stedelijke structuur? Elk selectiecriterium bestaat uit een aantal subcriteria, die zijn meegenomen in de afweging. Op basis van het bestaande materiaal van de Vereniging Deltametropool en de beschikbare gegevens is zo in een korte periode een selectie van negen knooppunten gemaakt die geschikt zijn voor het Loket. De selectiestappen worden hieronder verder toegelicht.

5 Selectiecriterium 1: Draagvlak van partijen Draagvlak van partijen is cruciaal om het loket Knooppunten te succesvol te laten zijn. Om die reden is het draagvlak als eerste en als voorwaardelijk criterium gebruikt om tot een selectie van knooppunten te komen. Dit is gedaan op basis van subcriteria: 1A AMBITIE PROVINCIE 1A AMBITIE PROVINCIE Selectie op basis van provincie: station gelegen in Noord-Holland Van alle knooppunten die de Vereniging Deltametropool in de afgelopen anderhalf jaar heeft onderzocht ligt een groot deel, in totaal, in Noord-Holland. Gedeputeerde Staten van Noord-Holland zetten in op een toekomst waarin meer mensen kunnen wonen en werken nabij stationslocaties. Stations zijn namelijk brandpunten van duurzame verstedelijking. Rondom stations liggen grote kansen voor wonen, werken en leven. Daarom stimuleert de provincie de verbetering van de kwaliteit van het openbaarvervoernetwerk én de omgeving van de stations. Met de publicatie van het boek Maak Plaats! werken aan knooppuntontwikkeling in Noord-Holland (provincie Noord-Holland & Vereniging Deltametropool, 1) en het gelijknamige congres op november laat de provincie zien dat zij, samen met bestuurders en andere betrokkenen, aan de slag willen gaan met knooppuntontwikkeling. Vanwege deze actieve en energieke houding van de provincie Noord-Holland is het eerste selectiecriterium dat het knooppunt gelegen is in Noord-Holland.

6 1B AMBITIE GEMEENTEN 1B AMBITIE GEMEENTEN Selectie op basis van gesprekken tussen VDM en gemeenten: visie en/of energie aanwezig bij de gemeente m.b.t. het knoop punt De kans van slagen voor het initiatief van het loket is onder andere af te meten aan de activiteiten die overheden, marktpartijen en burgers willen ontplooien en/of het commitment dat de partners tonen. Nader onderzoek in de volgende fase zal moeten aantonen in hoeverre deze commitment ook daadwerkelijk aanwezig is. Maar op basis van de huidige kennis die bij de Vereniging Deltametropool aanwezig is kan wel een inschatting worden gemaakt, waarmee een eerste selectie kan plaatsvinden. Tijdens het onderzoek voor de publicatie Maak Plaats! zijn gesprekken gevoerd met alle 1 Noord-Hollandse gemeenten waar één of meerder knooppunten liggen. Tijdens deze gesprekken zijn lokale ideeën en ambities in beeld gebracht. Een van de resultaten van deze gesprekken was de zogenaamde ambitiekaart. Hierop is weergegeven of uit het gesprek bleek dat er energie aanwezig was bij de gemeente om iets aan het knooppunt te verbeteren of dat er zelfs al een visie op de ontwikkeling van het stationsgebied was gemaakt door de gemeente. Rondom sommige knooppunten was sprake van geen van beiden, dit betekent dat er bij de gemeente waarschijnlijk weinig kans van slagen is voor het initiatief van het loket. Het tweede selectiecriterium is op basis van deze kaart gemaakt: is er energie en/of ambitie aanwezig bij de gemeente met betrekking tot de ontwikkeling van het knooppunt. 1B AMBITIE GEMEENTEN

7 Selectiecriterium : Kwalitatieve opgave Veel knooppunten liggen er onaanzienlijk bij: de omgeving wordt slecht onderhouden en is niet representatief. De interessante locaties voor het loket knooppunten zijn juist die plekken waar een kwalitatieve opgave ligt in de stationsomgeving. Op basis van onderstaande subcriteria is een selectie van knooppunten gemaakt die in totaal of meer punten scoren. A TOTAAL SCORE QUICK SCAN A TOTAAL SCORE QUICK SCAN

8 A TOTAAL SCORE QUICK-SCAN A TOTAAL SCORE QUICK-SCAN Score op basis van Quick Scan OV-knooppunten in Noord-Holland (Grontmij, Inno-V, 1): totaal score of lager In deze Quick Scan zijn alle knooppunten in Noord-Holland geïnventariseerd en vergeleken op een aantal kwaliteiten. Per knooppunt zijn tijdens veldwerk items waargenomen. Deze zijn vervolgens ingedikt tot 1 aspecten met ieder een eigen score: allure stationsplein, herkenbaarheid, uitstraling, overzichtelijkheid, sociale veiligheid (hulpmiddelen), sociaal toezicht (mensen), wachtomgeving, voorzieningen (winkel/horeca/kiosk), toegankelijkheid, halte-aanduiding (bus en/of tram), bewegwijzering, reisinformatie en chipkaartsysteem. De totaalscore is bepaald door de scores voor elk aspect bij elkaar op te tellen. De maximum te behalen score is 1. De methodiek houdt in deze vorm in de beoordeling geen rekening met het verschil tussen de aanwezigheid van een voorziening en de kwaliteit / het functioneren van de betreffende functie, maar de quick scan geeft wel een goede globale beoordeling van de kwaliteit van een knooppunt. De afweging die voor het loket is gemaakt is een score gelijk aan of kleiner dan. Dit betekent dat het knooppunt minder dan de helft van het totaal aantal te behalen punten heeft gescoord, en dat er dus een kwaliteitsopgave ligt. Deze knooppunten krijgen een waardering van punten. B SCORE KWALITATIEVE ASPECTEN QUICK-SCAN C GLOBALE WAARDERING VDM & CRA Score op basis van Quick Scan OV-knooppunten in Noord-Holland (Grontmij, Inno-V, 1): score voor allure, herkenbaarheid, uitstraling en overzichtelijkheid is of lager In de Quick Scan zijn aspecten kwalitatief beoordeeld namelijk: allure, herkenbaarheid, uitstraling en overzichtelijkheid. De kwalitatieve beoordeling gebeurde door de locaties onderling te vergelijken en ten opzichte van elkaar te scoren. In totaal zijn er punten te behalen, voor elk aspect 1. Wanneer de score lager is dan ligt er bij minimaal van de aspecten een verbeteringsopgave. Deze knooppunten krijgen een waardering van punten Score op basis van inschatting kwaliteit VDM & CRA Alle stations zijn zowel door een medewerker van VDM als een medewerker van CRA beoordeeld op de kwaliteit van de stationsomgeving op basis van hun eigen ervaringen: slecht, matig of voldoende. De knooppunten waarbij de kwaliteit door beiden als slecht worden beoordeeld krijgen punten, de knooppunten waarbij een van beiden de kwaliteit als slecht beoordeeld en de ander als matig krijgen punten.

9 Selectiecriterium : Strategische betekenis De strategische betekenis van het knooppunt in het mobiliteitsnetwerk én in de stedelijke omgeving en daarmee voor het Rijk, is te bepalen op basis van een aantal afwegingen: Welke knooppunten dragen bij aan een betere bereikbaarheid van economische topsectoren? Welke knooppunten dragen bij aan een betere benutting van het netwerk en een vergroting van de robuustheid? En welke knooppunten dragen bij aan de versterking van de stedelijke structuur? Hierbij gaat het niet alleen om de knooppunten die het nu al goed doen en een grote strategische betekenis hebben, maar juist ook om de plekken waar de strategische betekenis nog verder versterkt kan worden. Op basis van onderstaande subcriteria is een selectie van knooppunten gemaakt die in totaal of meer punten scoren. Voor elk van de 1 aspecten die bijdragen aan (de verbetering van) de strategische betekenis van een knooppunt is 1 punt te behalen..1 WELKE KNOOPPUNTEN DRAGEN BIJ AAN EEN BETERE BEREIKBAARHEID VAN ECONOMISCHE TOPSECTOREN? 1. Agro & food. Life science & health. HTSM totaal. Chemie. Tuinbouw & uitgangsmaterialen. Logistiek. Water. Creatieve industrie totaal 9

10 .1 WELKE KNOOPPUNTEN DRAGEN BIJ AAN EEN BETERE BEREIKBAARHEID VAN ECONOMISCHE TOPSECTOREN?.1A DIRECT ONTSLUITEN VAN CONCENTRATIE VAN TOPSECTOREN.1A DIRECT ONTSLUITEN VAN CONCENTRATIE VAN TOPSECTOREN Score op basis van De ratio van ruimtelijk-economisch topsectorenbeleid (PBL, CBS, 1): of meer topsectoren direct ontsloten In dit rapport geven een aantal kaarten weer hoe de concentratie, specialisatie en massa van banen zich binnen een bepaalde topsector tot elkaar verhouden. Het gaat daarbij om de volgende 9 topsectoren: Agro & food, Lifesciences & health, HTSM (hightech systemen en materialen), Chemie, Tuinbouw en uitgangsmaterialen, logistiek, water, creatieve industrie, energie. Voor elke topsector is op kaart weergegeven waar de clustering van banen ten opzichte van de benchmark zich bevindt. De knooppunten die worden gewaardeerd op dit subcriterium zijn de knooppunten die overlappen met of meer clusters en daarmee direct vier of meer topsectoren ontsluiten. 9. Energie.1B DIRECT ONTSLUITEN VAN STEDELIJKE REGIO S.1B DIRECT ONTSLUITEN VAN STEDELIJKE REGIO S Score op basis van SVIR: ontsluiting mainport, brainport, greenport, valley De knooppunten die worden gewaardeerd zijn de knooppunten die direct een mainport, brainport, greenport of valley ontsluiten. Het gaat dan om stations die zorgen voor de ontsluiting van Greenport Noord-Holland-Noord, Greenport Westland-Oostland, Greenport Aalsmeer, Greenport Duin- en Bollenstreek, Greenport Boskoop, Mainport haven Rotterdam, Mainport Schiphol, Nanotechnologie Delft en Utrecht Science Park. (Greenport Venlo, Brainport Zuid-Oost Nederland, Energyport Groningen, Food Valley Wageningen, Health Valley Nijmegen, Maintenance Valley West-/Midden Brabant en Nanotechnologie Twente liggen buiten de regio s van de 1 knooppunten) 1

11 . WELKE KNOOPPUNTEN DRAGEN BIJ AAN EEN BETERE BENUTTING VAN HET BESTAANDE NETWERK EN MOBILITEITSSYSTEEM?.A MULTIMODAAL BEREIKBAAR.A MULTIMODAAL BEREIKBAAR Score op basis van het vlindermodel (VDM): ov minimaal,1, weg minimaal, Multimodaal bereikbare knooppunten zijn de knooppunten die zowel met het ov als met de auto goed te bereiken zijn. Door de aparte netwerken goed met elkaar te verbinden en te verknopen kan een robuust en samenhangend mobiliteitssysteem ontstaan. Juist de plekken die nu al goed met beide modaliteiten te bereiken zijn kunnen bijdragen aan een betere benutting van het netwerk. In het vlindermodel worden de positie in het wegennetwerk en de positie in het ov-netwerk gewaardeerd met een waarde van tot 1, waarbij betekent dat het niet aanwezig is en 1 de maximum te behalen score is. De knooppunten die worden gewaardeerd als multimodaal zijn de knooppunten die in het vlindermodel minimaal,1 scoren voor positie in het ov-netwerk, dit betekent dat ze in ieder geval een ov-ontsluiting hebben, en daarnaast minimaal, scoren voor positie in wegennetwerk, wat betekent dat de knoop goed is aangetakt op het regionale en nationale weggennetwerk. Amsterdam RAI Halfweg Zwanenburg.B ONBALANS IN KNOOPWAARDE.B ONBALANS IN KNOOPWAARDE Score op basis van het vlindermodel (VDM): verschil tussen ov en intensiteit is,1 of meer Er zijn een aantal locaties die goed bereikbaar zijn met het ov, maar waar het ruimtegebruik van het station achterblijft op de bereikbaarheid. Bij deze locaties in een onbalans zichtbaar in het vlindermodel: de knoopwaarde, en dan vooral de positie in het ov-netwerk, is goed, maar de plaatswaarde, en dan vooral de intensiteit van inwoners, werknemers en bezoekers is in vergelijking met de bereikbaarheid laag. Op deze plekken ligt een potentie om het netwerk beter te benutten door meer plaats te maken: het vergroten van de intensiteit door bijvoorbeeld het toevoegen van woningen, werkgelegenheid en voorzieningen. De knooppunten worden gewaardeerd wanneer het verschil in de score in het vlindermodel tussen ov en intensiteit groter is dan,1. Amsterdam Sloterdijk Heemstede Aerdenhout 11

12 .C PHS CORRIDOR.C PHS CORRIDOR Score op basis van PHS: station gelegen op PHS corridor Met het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer zal de trein op een aantal corridors meer als metro gaan functioneren. Op de drukste trajecten stopt dan op elk station iedere 1 minuten een trein. Maar frequentieverhoging op het spoor wordt pas rendabel als er genoeg activiteiten rondom de stations aanwezig zijn om reizigers te genereren. Het verbeteren van de stations op de PHS-corridors draagt daarmee bij aan het beter benutten van het netwerk en de investeringen die in PHS gedaan worden. Alle knooppunten op een PHS corridor worden gewaardeerd: OV SAAL: Schiphol Amsterdam Almere Lelystad) Alkmaar Amsterdam Utrecht Den Bosch Eindhoven Schiphol Utrecht Arnhem / Nijmegen Schiphol Leiden Den haag Rotterdam Dordrecht Breda Eindhoven target 1 Den Haag Dordrecht Integraal Leiden Dordrecht Leiden Den Haag obv realisatie D KANS VOOR VERSTERKEN TEGENSPITS Score op basis van Corridorontwikkeling in Noord-Holland (Goudappel Coffeng, 1) en Monitor Stedenbaanplus 1: lege treinen of lage bezettingsgraad < 1 Op een aantal plekken in Nederland is sprake van een sterke spitsrichting: s ochtends de stad in, en s avonds de stad uit. Deze onevenwichtige reizigersstromen zijn ongunstig voor de exploitatie van de vervoersdienst. Door werkgelegenheid of regionale voorzieningen toe te voegen in de tegenspitsrichting kan het netwerk beter worden benut. Een meer evenwichtige bezetting maakt een efficiëntere exploitatie mogelijk en versnelt de totstandkoming van een kostendekkende frequentieverhoging. In het rapport van Goudappel Coffeng is een analyse voor Noord-Holland gemaakt van de vulling van de treinen in de ochtendspits. De knooppunten worden gewaardeerd wanneer de treinen in de ochtendspits slecht gevuld zijn. Voor de Zuidvleugel is gebruik gemaakt van de Monitor Stedenbaanplus 1. Hierin wordt de bezetting gegeven van de sprinters in de ochtendspits op de corridor Den Haag Leiden en Den Haag Rotterdam in beide richtingen. De knooppunten met een bezettingsgraad lager dan 1 worden gewaardeerd. 1.D KANS VOOR VERSTERKEN TEGENSPITS VERVOERMONITOR.1 INLEIDING Op zoek naar een goede bereikbaarheid van de verstedelijkingslocaties in de Zuidvleugel legt de vervoermonitor de link tussen het ruimtelijke programma van Stedenbaan en het vervoer per trein. Op basis van de meest recente aantallen reizigers, te beginnen in het referentiejaar, maakt de vervoermonitor inzichtelijk in welke mate ruimtelijke ontwikkelingen bijdragen aan de gewenste frequentiesprong van vier naar zes Sprinters per uur op de trajecten Den Haag Centraal Leiden Centraal en Den Haag Centraal Dordrecht. De vervoermonitor is door NS ontwikkeld conform de bij NS gebruikelijke methoden voor vervoersprognoses voor lijnvoering, frequenties en nieuwe stations en exploitatiemodellen. Een en ander in samenwerking met de Zuidvleugeloverheden. In de figuur hieronder staat rechts het bezettingsverloop in de Sprinter in de ochtendspits over het totale traject. Het drukste punt op het traject Leiden Centraal Den target 1 Haag Centraal is Den Haag Laan van NOI. Op het traject Den Haag Centraal Dordrecht is het drukste punt Delft Den Haag Dordrecht Zuid. Beide stations zijn bepalend voor de materiaalinzet en daarmee voor het Integraal kostenniveau. Leiden Dordrecht Een evenwichtige bezetting maakt een efficiëntere exploitatie mogelijk en Leiden Den Haag versnelt dus de totstandkoming van een kostendekkende frequentieverhoging. obv realisatie In de figuur hiernaast staat aangegeven in welke mate de elementen bijdragen aan een kostendekkende Hillegom Voorhout Leiden Centraal De Vink Voorschoten Den Haag Mariahoeve Den Haag Laan van NOI Bezettingsverloop zonder ruimtelijke ontwikkeling en frequentieverhoging 9 1 Reizigersgroei als gevolg van ruimtelijke ontwikkeling en frequentieverhoging. Leiden Den Haag Centraal Den Haag Centraal Leiden -. frequentiesprong. In blauw staat de gerealiseerde groei tot en met 11 sinds het referentiejaar, in blauw gearceerd de verwachte bijdrage van het ruimtelijk programma en in lichtblauw gearceerd de groei-effecten van de frequentiesprong. In de grafiek geeft de horizontale targetlijn aan of opbrengsten en kosten rond Bezettingsverloop zonder ruimtelijke Reizigersgroei als gevolg van ruimtelijke met elkaar ontwikkeling in evenwicht en frequentieverhoging zijn. Op en boven deze ontwikkeling lijn is en frequentieverhoging frequentieverhoging kostendekkend te realiseren. Ontwikkeling kostendekking bij realisatie ruimtelijke ontwikkeling en frequentieverhoging target, 1,, 11 Leiden Den Haag CS Hillegom Voorhout Leiden Centraal De Vink Voorschoten Den Haag Mariahoeve Den Haag Laan van NOI Frequentieprognose Ruimtelijke ontwikkelings prognose Gerealiseerde groei in- en uitstappers ontwikkelprognose inzicht 11 1 Totaal Den Haag CS Dordrecht Bezettingsgraad Leiden Den Haag Dordrecht als gevolg van ruimtelijke ontwikkeling en frequentieverhoging 1% 1%. Leiden Den Haag Centraal.. Den Haag Centraal Den Dordrecht Haag Centraal Dordrecht 1% % % % % % % -1. Den Haag Centraal Leiden Dordrecht Den Haag Dordrecht Centraal Den Haag Centraal % Den Haag Centraal Den Haag Holland Spoor Den Haag Moerwijk Rijswijk Delft Delft Zuid Schiedam Kethel m Schiedam Centrum Rotterdam 1. Centraal m Rotterdam Blaak Rotterdam. mzuid Rotterdam Stadion Rotterdam. Lombardijen m Barendrecht. m Zwijndrecht Dordrecht - Dordrecht-Zuid. m. m. m Den Haag Centraal Den Haag Holland Spoor Den Haag Moerwijk Rijswijk D % Haa 9% 1

13 . WELKE KNOOPPUNTEN DRAGEN BIJ AAN DE VERSTERKING VAN DE STEDELIJKE STRUCTUUR?.A ONBALANS IN PLAATSWAARDE.A ONBALANS IN PLAATSWAARDE Score op basis van het vlindermodel (VDM): verschil tussen intensiteit en ov is,1 of meer Er zijn een aantal locaties die een belangrijke plaats innemen in het stedelijk netwerk, maar waarbij de bereikbaarheid met het ov achterblijft. Bij deze locaties in een onbalans zichtbaar in het vlindermodel: de plaatswaarde, en dan vooral de intensiteit van inwoners, werknemers en bezoekers, is goed, maar de knoopwaarde, en dan vooral de positie in het ov-netwerk is vergeleken met het ruimtegebruik laag. Op deze plekken ligt een potentie om de aanwezige stedelijke structuur te versterken door meer knoop te maken: het vergroten de positie in het ov-netwerk door frequentieverhoging van treinen of een betere aantakking aan het onderliggend openbaar vervoer van bussen, trams en metro s De knooppunten worden gewaardeerd wanneer het verschil in de score in het vlindermodel tussen intensiteit en ov groter is dan,1. Beverwijk Amsterdam Muiderpoort.B GEBREK AAN LOKALE MENGING, POTENTIE VOOR STEDELIJKHEID DOOR FUNCTIEMIX.B GEBREK AAN LOKALE MENGING, POTENTIE VOOR STEDELIJKHEID DOOR FUNCTIEMIX Score op basis van het vlindermodel (VDM): verschil tussen menging in de huidige situatie en het wensbeeld is % of meer Een hoge mate van functiemenging draagt bij aan een divers gebruik van de knoop en voor verschillende reismotieven op verschillende momenten. Menging op het lokale schaalniveau draagt daarnaast bij aan de leefbaarheid en een fijn verblijfsklimaat en daarmee aan de kwaliteit van de plek. Knooppunten met een sterke stedelijke structuur hebben veelal een hoge mate van lokale functiemenging. Een groot aantal knopen hebben de potentie om als een stedelijk centrum te fungeren (bijv Wereldstad, Grootstad, Binnenstad, Metropolitaan Centrum, Regionaal Centrum, Buitenstad, Hubdorp, Centrumdorp). Deze kansrijke milieus kenmerken zich door een relatief hoge mate van functiemenging. Vaak is er echter nog een aanzienlijk verschil zichtbaar tussen de huidige situatie en het kansrijke milieu. Wanneer dit verschil in het vlindermodel op de as menging groter is dan % betekent dit dat er een behoorlijke kwaliteitsopgave ligt om d.m.v. menging de stedelijke structuur te versterken, en worden de knooppunten dus gewaardeerd. Amsterdam Sloterdijk Hoofddorp 1

14 .C GEBREK AAN CENTRUMFUNCTIE, POTENTIE VOOR VERBETERING POSITIE IN DE STAD.C GEBREK AAN CENTRUMFUNCTIE, POTENTIE VOOR VERBETERING POSITIE IN DE STAD Score op basis van het vlindermodel (VDM): verschil tussen nabijheid in de huidige situatie en het wensbeeld is % of meer Wanneer functies (met name werkgelegenheid en voorzieningen) zich dichtbij een knooppunt bevinden zullen inwoners, werknemers en bezoekers eerder gebruik maken van het openbaar vervoer. De verhouding tussen het aantal functies gelegen op zeer korte afstand van het station ten opzichte van het aantal functies in het gehele stationsgebied (1 meter) zegt iets over de centrumfunctie van de knoop. Een stationsgebied kan een levendige ontmoetingsplek worden als het daadwerkelijk als een centrum voor zijn omgeving fungeert. Knooppunten die bijdragen aan een sterke stedelijke structuur functioneren ook daadwerkelijk als een centrum voor hun omgeving, en kennen dus een hoge mate van nabijheid. Een groot aantal knopen heeft de potentie om meer als centrum voor zijn omgeving te gaan functioneren. De mate waarop is afhankelijk van het meest kansrijke knooppuntmilieu. Vaak is er echter nog een aanzienlijk verschil zichtbaar tussen de huidige situatie en het kansrijke milieu. Wanneer dit verschil in het vlindermodel op de as nabijheid groter is dan % betekent dit dat er een behoorlijke kwaliteits-opgave ligt om d.m.v. nabijheid de stedelijke structuur te versterken, en worden de knooppunten dus gewaardeerd. Amsterdam Lelylaan.D GEBREK AAN LOKAAL WEGENNET.D GEBREK AAN LOKAAL WEGENNET Score op basis van het vlindermodel (VDM): geen spoorovergang binnen m en/of aantal lokale wegen binnen meter is 1 of minder Voor fietsers en voetgangers is het belangrijk hoe je rechtstreeks bij de knoop kunt komen: snel, zonder om te rijden, zonder te stoppen en veilig, dus zonder over te hoeven steken. Hoe meer lokale wegen er zijn, hoe fijnmaziger het netwerk is. Dit zegt iets over de keuzemogelijkheid voor zowel de fietser als de voetganger om bij zijn bestemming te komen en geeft een indicatie van hoe goed het station is ingebed in haar omgeving. In een aantal gevallen zijn de keuzemogelijkheden maar zeer beperkt en is er verbetering mogelijk in het versterken van de routestructuur rondom het station. De knooppunten met minder dan 1 lokale wegen in de eerste meter hebben op dit vlak een kwaliteitsopgave en worden om die reden gewaardeerd. Daarnaast worden de knooppunten gewaardeerd die geen openbare spoorovergang of tunnel hebben in de directe nabijheid van het station ( meter) Nieuw Vennep Amsterdam Halfweg Science Park Hoofddorp Duivendrecht Amsterdam RAI 1

15 . WELKE KNOOPPUNTEN DRAGEN BIJ AAN DE VERSTERKING VAN DE ROBUUSTHEID VAN HET NETWERK?.A CONFLICT VRACHTVERVOER.A CONFLICT VRACHTVERVOER Score op basis van Lange termijn perspectief goederenvervoer (TNO, 1): prognose is 1 of meer goederentreinen per dag De drukte op het Nederlandse spoor brengt risico s met zich mee: als het spoor niet voldoende robuust is kunnen storingen in het netwerk grote gevolgen hebben voor de bereikbaarheid. Op het spoor zitten goederentransporten en personenvervoer elkaar in de weg en het vervoer van gevaarlijke stoffen blokkeert de bouw van woningen bij stations. Daarnaast is de verwachting dat het spoorweggoederenvervoer alleen maar groter zal worden. In een robuust systeem conflicteert het vrachtvervoer zo min mogelijk met het personenvervoer op het spoor door goederentreinen zo veel mogelijk naar eigen corridors te routeren, zoals bijvoorbeeld de Betuweroute. TNO heeft in haar rapport een inschatting gemaakt van het aantal goederentreinen dat per dag over de verschillende lijnstukken zal rijden in in een hoog groeiscenario. Wanneer dit 1 treinen of meer zijn kan er een conflictsituatie ontstaan, hier zal moeten worden nagedacht over de robuustheid van het netwerk. Alle knooppunten op een lijnstuk met 1 of meer goederen treinen worden gewaardeerd..b ROBUUSTE KNOOPPUNTEN.B ROBUUSTE KNOOPPUNTEN Score wanneer vanuit de knoop via het spoor in of meer richtingen gereisd kan worden Een aantal knooppunten dragen bij aan de robuustheid van het spoornetwerk doordat er meerdere keuzemogelijkheden zijn en er daarmee flexibiliteit voor de reiziger / vervoerder ontstaat. Wanneer vanuit de knoop het spoor in of meer richtingen vertakt betekent dit dat de knoop bijdraagt aan een robuust netwerk. Om die reden worden de knopen van waaruit in of meer richtingen via het spoor gereisd kan worden gewaardeerd. 1

16 KWALITATIEVE OPGAVE ABCOUDE ALKMAAR ALKMAAR NOORD ALMERE ALMERE BUITEN STRATEGISCHE BETEKENIS Resultaat ALMERE MUZIEKWIJK ALMERE OOSTVAARDERS ALMERE PARKWIJK ALMERE POORT AMERSFOORT AMSTERDAM AMSTEL AMSTERDAM BIJLMER-ARENA AMSTERDAM CS AMSTERDAM HOLENDRECHT AMSTERDAM LELYLAAN AMSTERDAM MUIDERPOORT AMSTERDAM RAI AMSTERDAM SCIENCEPARK AMSTERDAM SLOTERDIJK AMSTERDAM ZUID ANNA PAULOWNA BAARN BARENDRECHT BEVERWIJK BLOEMENDAAL BOVENKARSPEL FLORA BOVENKARSPEL GROOTEBROEK BREUKELEN BUIKSLOTERMEERPLEIN BUSSTATION AMSTELVEEN BUSSUM ZUID 1: DRAAGVLAK VAN PARTIJEN NAAM NAAM : KWALITATIEVE OPGAVE STATION BUITEN NOORD-HOLLAND STATION IN NOORD-HOLLAND ENERGIE AANWEZIG VISIE EN ENERGIE AANWEZIG TOTAAL SCORE QUICK SCAN (ALLEEN BESCHIKBAAR VOOR PROVINCIE NH) SCORE KWALITATIEVE ASPECTEN QUICK SCAN (ALLEEN BESCHIKBAAR VOOR PROVINCIE NH) GLOBALE WAARDERING VDM & CRA CASTRICUM DELFT CS DELFT-ZUID DEN HAAG CS DEN HAAG HS DEN HAAG-LAAN VAN NOI DEN HAAG-MARIAHOEVE DEN HAAG-MOERWIJK DEN HELDER : STRATEGISCHE BETEKENIS.1 BEREIKBAARHEID TOPSECTOREN DIRECT ONTSLUITEN VAN CONCENTRATIE VAN TOPSECTOREN DIRECT ONTSLUITEN VAN STEDELIJKE REGIO S. BENUTTING BESTAAND NETWERK MULTIMODAAL BEREIKBAAR ONBALANS IN KNOOPWAARDE (POTENTIE VOOR PLAATS) KANS VOOR VERSTERKEN TEGENSPITS PHS CORRIDOR. VERSTERKING STEDELIJKE STRUCTUUR ONBALANS IN PLAATSWAARDE (POTENTIE VOOR KNOOP) GEBREK AAN LOKALE MENGING (POTENTIE VOOR FUNCTIEMIX) GEBREK AAN CENTRUMFUNCTIE (NABIJHEID) GEBREK AAN LOKAAL WEGENNET. VERSTERKING ROBUUSTHEID NETWERK CONFLICT VRACHTVERVOER ROBUUSTE KNOOP DEN HELDER ZUID DIEMEN DIEMEN ZUID DORDRECHT CS DORDRECHT-ZUID/COPERNICUS DRIEHUIS DUIVENDRECHT ENKHUIZEN GOUDA HAARLEM HAARLEMSPAARNWOUDE HALFWEG-ZWANENBURG HEEMSKERK HEEMSTEDE AERDENHOUT 1

17 HALFWEG-ZWANENBURG KWALITATIEVE OPGAVE HEEMSKERK HEEMSTEDE AERDENHOUT HEERHUGOWAARD HEILOO HILLEGOM HILVERSUM STRATEGISCHE BETEKENIS HILVERSUM NOORD HILVERSUM SPORTPARK HOLLANDSCHERADING HOOFDDORP HOOGKARSPEL HOORN HOORNKERSENBOOGERD KOOGBLOEMWIJK KOOGZAANDIJK KROMMENIE ASSENDELFT LEIDEN CS LEIDEN-DE VINK LELYSTAD MAARSSEN NAARDEN BUSSUM NIEUW VENNEP OBDAM OVERVEEN PURMEREND PURMEREND OVERWHERE PURMEREND TRAMPLEIN PURMEREND WEIDEVENNE RIJSWIJK ROTTERDAM CS ROTTERDAM-ALEXANDER ROTTERDAM-BLAAK ROTTERDAM-LOMBARDIJEN ROTTERDAM-NOORD ROTTERDAM-ZUID SANTPOORTNOORD SANTPOORTZUID SASSENHEIM SCHAGEN SCHIEDAM-CENTRUM SCHIPHOL UITGEEST UTRECHT CS UTRECHTOVERVECHT UTRECHTZUILEN VOORHOUT VOORSCHOTEN WEESP WINKELCENTRUMSCHALKWIJK WORMERVEER ZAANDAM ZAANDAMKOGERVELD ZANDVOORT AAN ZEE ZWIJNDRECHT 1

18 1A STATIONS IN NOORD-HOLLAND 1B DRAAGVLAK VAN PARTIJEN Selectie 1: DRAAGVLAK VAN PARTIJEN NAAM NAAM : KWALITATIEVE OPGAVE : STRATEGISCHE BETEKENIS.1 BEREIKBAARHEID TOPSECTOREN DIRECT ONTSLUITEN VAN CONCENTRATIE VAN TOPSECTOREN DIRECT ONTSLUITEN VAN STEDELIJKE REGIO S. BENUTTING BESTAAND NETWERK MULTIMODAAL BEREIKBAAR ONBALANS IN KNOOPWAARDE (POTENTIE VOOR PLAATS) KANS VOOR VERSTERKEN TEGENSPITS PHS CORRIDOR. VERSTERKING STEDELIJKE STRUCTUUR ONBALANS IN PLAATSWAARDE (POTENTIE VOOR KNOOP) GEBREK AAN LOKALE MENGING (POTENTIE VOOR FUNCTIEMIX) GEBREK AAN CENTRUMFUNCTIE (NABIJHEID) GEBREK AAN LOKAAL WEGENNET. VERSTERKING ROBUUSTHEID NETWERK CONFLICT VRACHTVERVOER ROBUUSTE KNOOP STATION BUITEN NOORD-HOLLAND STATION IN NOORD-HOLLAND ENERGIE AANWEZIG VISIE EN ENERGIE AANWEZIG TOTAAL SCORE QUICK SCAN (ALLEEN BESCHIKBAAR VOOR PROVINCIE NH) SCORE KWALITATIEVE ASPECTEN QUICK SCAN (ALLEEN BESCHIKBAAR VOOR PROVINCIE NH) GLOBALE WAARDERING VDM & CRA Heerhugowaard Koog Zaandijk Hilversum Sportpark Haarlem Spaarnwoude PurmerendTramplein WinkelcentrumSchalkwijk Weesp Amsterdam Lelylaan Hoogkarspel Diemen Zuid Beverwijk Amsterdam Amstel BovenkarspelGrootebroek Den Helder Hilversum Noord Purmerend Castricum Duivendrecht Amsterdam Sloterdijk Uitgeest Buikslotermeerplein Busstation Amstelveen Alkmaar Noord Hoofddorp Amsterdam Holendrecht Amsterdam RAI Hoorn AmsterdamZuid Krommenie Assendelft Zaandam Hilversum Schiphol Amsterdam BijlmerArena Alkmaar Amsterdam CS Halfweg Zwanenburg Haarlem Zandvoort KoogBloemwijk Bussum Zuid Heemskerk Driehuis Obdam Santpoort Noord Hoorn Kersenboogerd Amsterdam Muiderpoort Den Helder-Zuid Diemen Heemstede Aerdenhout Wormerveer Bovenkarspel Flora Nieuw Vennep Zaandam Kogerveld Amsterdam SciencePark Bloemendaal Anna Paulowna Purmerend Overwhere Purmerend Weidevenne Santpoort Zuid Heiloo Schagen Overveen Enkhuizen Naarden Bussum 1

19 19 Haarlem Spaarnwoude Hoorn Weesp Voorkeur NH - van regionale betekenis + energie Interessant in kader TFR Voorkeur NH - van regionale betekenis + energie Voorkeur NH - strategische positie Kwalitatieve opgave, er kan veel meer Interessant voor alliantievorming Is al wat gaande, maar niet in breder perspectief Belangrijk voor AMS, zijn al processen gaande Belangrijk voor AMS, zijn al processen gaande Is al wat gaande Zit energie bij gem. Ouder-Amstel Voorkeur NH - grote kwalitatieve opgave Amsterdam Holendrecht Zit al in BNA onderzoek Zit al in BNA onderzoek Diemen Zuid Beverwijk Duivendrecht Uitgeest Hoofddorp KWALITATIEVE OPGAVE STRATEGISCHE BETEKENIS INPUT PNH / DRO LONGLIST

20 ABCOUDE ALKMAAR ALKMAAR NOORD ALMERE ALMERE BUITEN ALMERE MUZIEKWIJK ALMERE OOSTVAARDERS AMSTERDAM MUIDERPOORT AMSTERDAM-RAI AMSTERDAM SCIENCE PARK AMSTERDAM SLOTERDIJK AMSTERDAM ZUID ANNA PAULOWNA BAARN BUSSUM ZUID CASTRICUM DELFT CS DELFT-ZUID DEN HAAG CS DEN HAAG HS DEN HAAG LAAN VAN NOI DRIEHUIS DUIVENDRECHT ENKHUIZEN GOUDA HAARLEM HAARLEM SPAARNWOUDE HALFWEG-ZWANENBURG HOLLANDSCHE RADING HOOFDDORP HOOGKARSPEL HOORN HOORN KERSENBOOGERD KOOG BLOEMWIJK KOOG-ZAANDIJK OVERVEEN PURMEREND PURMEREND OVERWHERE PURMEREND TRAMPLEIN (BUS) PURMEREND WEIDEVENNE RIJSWIJK ROTTERDAM-ALEXANDER SCHAGEN SCHIEDAM-CENTRUM SCHIPHOL UITGEEST UTRECHT CS UTRECHT OVERVECHT UTRECHT ZUILEN VE