KUNSTMENU DE WITT OF ORANJE. PO groep 7-8 en VO klas 1-2. Stadswandeling Het rampjaar 1672 in Leeuwarden

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "KUNSTMENU DE WITT OF ORANJE. PO groep 7-8 en VO klas 1-2. Stadswandeling Het rampjaar 1672 in Leeuwarden"

Transcriptie

1 KUNSTMENU DE WITT OF ORANJE PO groep 7-8 en VO klas 1-2 Stadswandeling Het rampjaar 1672 in Leeuwarden

2 2 INHOUD INHOUD 3 PLATTEGROND 4 1. KLEIN SCHAVERNEK 14 (GEVELSTEEN TREKSCHUIT): 6 Michiel de Ruyter in Leeuwarden (1665) 2. HOEK KLEIN SCHAVERNEK / NIEUWESTAD: 7 Vestingstad Leeuwarden 3. KLEINE KERKSTRAAT 22 (STADSKAPPER): 8 Charles II in Leeuwarden (1658) 4. HOEK GROTE KERKSTRAAT / BOLLEMANSSTEEG 64 (GRIETSMANSHUIS): 9 Woonhuis Hans Willem, Baron van Aylva 5. HOOFDINGANG NATUURMUSEUM FRYSLÂN: 10 Stadsweeshuis 6. HOTEL-PALEIS STADHOUDERLIJK HOF: 11 Friese Stadhouders

3 3 INHOUD Doelstellingen De leerlingen komen in aanraking met sporen van het Rampjaar 1672 in Leeuwarden. De leerlingen zien in dat de strijd tussen Staats- en Prinsgezinden, die in 1672 in Holland werd gevoerd, ook in Leeuwarden heeft plaatsgevonden. En dat er verschillen en overeenkomsten zijn tussen Holland en Friesland. Beschrijving De stadsgidsen van Historisch Centrum Leeuwarden nemen de leerlingen mee naar historisch erfgoed in de stad en vertellen wat er op die zes plekken in het Rampjaar 1672 in Leeuwarden is gebeurd. Hierbij sluiten zij aan bij thema s die in de rockopera (en lesmethodes) ook aan bod komen. De stadswandeling geeft een beeld van de verschillen en overeenkomsten tussen het Hollandse verhaal en de Friese variant daarvan. Hoe was het leven hier in Leeuwarden toen? Hoe zag de stad eruit? Welke thema s uit de voorstelling, speelden ook in Leeuwarden? Hoe gebeurde dat dan? En waar gebeurde dat dan? Op deze manier komen de Friese leerlingen in aanraking met het Friese erfgoed uit 1672 in hun eigen woonomgeving. Praktisch Start stadswandeling: voor de Harmonie. De stadsgidsen van het Historisch Centrum Leeuwarden wachten de schoolgroepen hier op. Einde stadswandeling: voor de Harmonie. De stadsgidsen van het Historisch Centrum Leeuwarden zorgen ervoor dat de schoolgroepen weer op tijd terug zijn bij de schouwburg. Aantal deelnemers: Zo groot als de groep. Er wordt dus niet gesplitst, de klas blijft bij elkaar. De stadsgidsen maken gebruik van stemversterkers, waardoor ze goed te verstaan zijn.

4 4 PLATTEGROND Omdat er per tijdstip 2-3 schoolgroepen tegelijk met de stadswandeling starten, zijn er 3 verschillende routes. De stadsgidsen bepalen welke schoolgroep welke route loopt. Route 1: 1. Klein Schavernek 14 (gevelsteen trekschuit) 2. Hoek Klein Schavernek Nieuwestad 3. Kleine Kerkstraat 22 (Stadskapper) 4. Hoek Grote Kerkstraat / Bollemanssteeg 64 (Grietmanshuis) 5. Natuurmuseum Fryslân 6. Stadhouderlijk Hof Route 2:

5 5 6. Stadhouderlijk Hof 5. Natuurmuseum Fryslân 4. Hoek Grote Kerkstraat / Bollemanssteeg 64 (Grietmanshuis) 3. Kleine Kerkstraat 22 (Stadskapper) 2. Hoek Klein Schavernek Nieuwestad 1. Klein Schavernek 14 (gevelsteen trekschuit) Route 3: 3. Kleine Kerkstraat 22 (Stadskapper) 4. Hoek Grote Kerkstraat / Bollemanssteeg 64 (Grietmanshuis) 5. Natuurmuseum Fryslân 6. Stadhouderlijk Hof 2. Hoek Klein Schavernek Nieuwestad 1. Klein Schavernek 14 (gevelsteen trekschuit)

6 6 1. KLEIN SCHAVERNEK 14 (GEVELSTEEN TREKSCHUIT) MICHIEL DE RUYTER IN LEEUWARDEN (1665) Gevelsteen Filmposter 2015 Michiel de Ruyter Verkeer in de 17 e eeuw: meer over water dan over land wegens ontbreken goede, verharde wegen. Trekschuiten is 1 e vorm van openbaar vervoer in Europa. Admiraal Michiel de Ruyter is in 1672 opperbevelhebber van de Nederlandse vloot en boekt veel successen op zee tegen de Engelsen. In tegenstelling tot het landleger is de Nederlandse vloot wel op orde. De Ruyter is in 1665 met de trekschuit in Leeuwarden geweest. Dit was tijdens de Tweede Engelse Zeeoorlog ( ). Waarom was hij hier? Michiel de Ruyter en het feit dat hij in 1672 de Nederlanden op zee beschermt tegen de Engelse vijand wordt genoemd.

7 7 2. HOEK KLEIN SCHAVERNEK-NIEUWESTAD VESTINGSTAD LEEUWARDEN Schavernekspijp Richting Vrouwepoortsbrug Leeuwarden 2016 Leeuwarden 1650 Leeuwarden 1650 Leeuwarden is in de 17 de eeuw een vestingstad. Wat is dat? Hoe ziet dat eruit? Waarom is dat zo? De Schavernekspijp en de Vrouwepoortsbrug herinneren aan een water- en een landpoort. De Nederlanden zijn in 1672 in oorlog. Hoe beschermt men het land in die tijd?

8 8 3. KLEINE KERKSTRAAT 22 (STADSKAPPER) CHARLES II IN LEEUWARDEN (1658) Stadskapper Koning Charles II Verwoesting West op Terschelling 1666 Michiel de Ruyter Wie zijn de vijanden tijdens Rampjaar 1672? Een van de vijanden is de Engelse koning Charles II. Hij is in 1658 in Leeuwarden geweest. Waarom was hij hier? Tijdens de Tweede Engelse Zeeoorlog ( ) laat Charles II het Friese eiland Terschelling platbranden. Als wraak onderneemt Admiraal De Ruyter de Tocht naar Chatham. Michiel de Ruyter en zijn Tocht naar Chatham worden genoemd.

9 9 4. HOEK GROTE KERKSTRAAT / BOLLEMANSSTEEG 64 (GRIETMANSHUIS) WOONHUIS HANS WILLEM BARON VAN AYLVA Woonhuis Van Aylva Hans Willem, baron van Aylva Hollandse en Friese waterlinies Hans Willem, baron van Aylva doet mee aan de Tocht naar Chatham, van Admiraal de Ruyter. Waarom doet deze Leeuwarder mee? Tijdens het Rampjaar 1672 is hij bevelhebber van het Friese leger. Holland en Friesland weten de vijand tegen te houden dankzij de Hollandse en Friese waterlinie. Wat is een waterlinie? Er wordt genoemd dat Cornelis de Witt ook mee doet aan de Tocht naar Chatham. Er wordt genoemd dat Holland en Friesland de vijand tegenhouden dankzij de waterlinies.

10 10 5. HOOFDINGANG NATUURMUSEUM FRYSLÂN STADSWEESHUIS Natuurmuseum Fryslân Oorspronkelijke weeshuis Het Natuurmuseum zit in een gebouw dat vroeger een weeshuis is geweest.. Het weeshuis wordt als direct gevolg van het Rampjaar 1672 opgericht. Waarom? Door wie? Als gevolg van de oorlog sterven mensen. Hetzij als direct gevolg (b.v. omdat iemand soldaat is) of als indirect gevolg (b.v. omdat handel en boerenbedrijven tot stilstand komen door oorlogshandelingen en mensen daardoor verarmen).

11 11 6. HOTEL-PALEIS STADHOUDERLIJK HOF FRIESE STADHOUDERS Hotel Hendrik Casimir II met moeder en zussen Republiek der 7 Verenigde Nederlanden Stamboom Hollandse en Friese stadhouders Hotel was vroeger een paleis. Bewoners in 1672: prinses Albertine Agnes met haar 2 kinderen: Amalia (17 jaar) en Hendrik Casimir II (15 jaar). Vader was Fries stadhouder, maar is overleden. Moeder is nu regentes voor minderjarige zoon. Wat zijn stadhouders? Waarom zijn er 2 in de 17 e eeuw? Waarom zit er 1 in Leeuwarden? Nederland is in 17 de eeuw een republiek. Wat is dat? Hoe werkt die? Bij de Hollandse stadhouder zijn stadhouderloze tijdperken, bij de Friese niet. Waarom dit verschil? Het Friese volk roept om een sterke man en wil de 15-jarige Hendrik Casimir als stadhouder en kapitein-generaal van het Friese leger. De Witt of Oranje gaat over het Rampjaar 1672 en de roep van het volk om een sterke man die alles op gaat lossen. Oftewel: de strijd om de macht in Holland tussen de regeringsleider (raadspensionaris Johan de Witt) en de Hollandse stadhouder (Willem III van Oranje). Oftewel: de strijd tussen: Staatsgezinden (de Witt) en Prinsgezinden (prins Willem van Oranje). Henk is voor De Witt en het meisje waar hij verliefd op is (Gijsje) voor de prins van Oranje. Iets dergelijks heeft zich ook in Leeuwarden afgespeeld. Maar dan ging het hier om een strijd tussen de Friese Staten (de hele regering van Friesland) en de 15-jarige Friese stadhouder graaf Hendrik Casimir II. Dus eigenlijk een strijd tussen: Staatsgezinden (Friese Staten/Regering) en Graafgezinden (de Friese stadhouder was geen prins, maar een graaf: Hendrik Casimir II). De afloop van deze strijd is in Friesland anders dan in Holland.

Instructie voor leerkracht

Instructie voor leerkracht Instructie voor leerkracht Bij deze PPT hoort achtergrondinformatie. Dit vindt u ook op deze site. In het document: Informatie voor leerkrachten Print het uit. Dan heeft u de info bij de hand, tijdens

Nadere informatie

Tijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.2 Wie heeft de macht? Deel 2. Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht?

Tijd van regenten en vorsten 1600 1700. 6.2 Wie heeft de macht? Deel 2. Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Onderzoeksvraag: Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Kenmerkende aspect: Het streven van vorsten naar absolute macht. De bijzondere plaats in staatskundig opzicht

Nadere informatie

Het Eerste Stadhouderloze Tijdperk

Het Eerste Stadhouderloze Tijdperk prehistorie 62 oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Regenten Stedenen envorsten Staten Het Eerste Stadhouderloze Tijdperk Hoe hoog zou deze toren zijn?, denkt Jos als hij in de zomervakantie

Nadere informatie

werkblad Michiel de Ruyter

werkblad Michiel de Ruyter werkblad Michiel de Ruyter Al vier jaar na het einde van de Tachtigjarige Oorlog kreeg de Republiek het aan de stok met die andere zeevarende handelsmacht: Engeland. Hun rivaliteit leidde in de 17e eeuw

Nadere informatie

Link it: Republiek in tijd van Vorsten

Link it: Republiek in tijd van Vorsten Link it: Republiek in tijd van Vorsten Uitleg Link it werkt in principe als een soort domino (hoewel je er andere varianten op kunt bedenken). Het idee is dat de leerlingen moeten proberen om een begrip

Nadere informatie

Leerdoel Leerlingen herhalen op een speelse manier kennis over het ontstaan en het bestuur van de Republiek.

Leerdoel Leerlingen herhalen op een speelse manier kennis over het ontstaan en het bestuur van de Republiek. HISTORISCHE BLINGO Korte omschrijving werkvorm Deze kennisquiz is een combinatie van Bingo en Lingo. De klas wordt verdeeld in zes teams. Ieder team heeft een bingokaart met daarop negen jaartallen. Het

Nadere informatie

Naar het einde van de Tachtigjarige Oorlog

Naar het einde van de Tachtigjarige Oorlog prehistorie 44 oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Regenten en Vorsten Naar het einde van de Tachtigjarige Oorlog Een korenmolen maalt koren en een watermolen maalt Nee Jos, ik

Nadere informatie

NEDERLAND IN DE 16e EEUW

NEDERLAND IN DE 16e EEUW NEDERLAND IN DE 16e EEUW In de 16e eeuw vielen de Nederlanden onder de Spaanse overheersing. Er bestonden grote verschillen tussen de gewesten (= provincies), bv: - dialect - zelfstandigheid van de gewesten

Nadere informatie

Lancelot Volders. RKDimages

Lancelot Volders. RKDimages RKDimages Lancelot Volders Portret van Henriette Amalia van Anhalt-Dessau (1666-1726) met haar dochter Henriette Casimira van Nassau-Dietz (1696-1738), 1696-1697 Veenklooster (Kollumerland en Nieuwkruisland),

Nadere informatie

een zee In de zeventiende eeuw worden de handelaren en kooplieden steeds belangrijker. De edelen en de geestelijken krijgen veel minder macht.

een zee In de zeventiende eeuw worden de handelaren en kooplieden steeds belangrijker. De edelen en de geestelijken krijgen veel minder macht. Werkblad 3 Ω De Republiek Ω Les : Regenten, burgers en gemeen In de zeventiende eeuw worden de handelaren en kooplieden steeds belangrijker. De edelen en de geestelijken krijgen veel minder macht. Rijk

Nadere informatie

Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht?

Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Dit deel van 6.2 hoort bij de HC De republiek Onderzoeksvraag: Wie hadden in de Republiek, in Frankrijk en in Engeland de politieke macht? Kenmerkende aspect: Het streven van vorsten naar absolute macht.

Nadere informatie

Het Eerste Stadhouderloze Tijdperk

Het Eerste Stadhouderloze Tijdperk Regenten en Vorsten Het Eerste Stadhouderloze Tijdperk TIJD VAN REGENTEN EN VORSTEN 1650 1640 1660 1670 1680 1690 Eerste Stadhouderloze Tijdperk 1650-1672 1651: Grote Vergadering 1652-1654: Eerste Engelse

Nadere informatie

2. Bourtange I. Kijk naar het plaatje en lees bovenstaande titel. Waar zou de luistertekst over gaan? Kruis het juiste antwoord aan.

2. Bourtange I. Kijk naar het plaatje en lees bovenstaande titel. Waar zou de luistertekst over gaan? Kruis het juiste antwoord aan. 2. Bourtange I. Kijk naar het plaatje en lees bovenstaande titel. Waar zou de luistertekst over gaan? Kruis het juiste antwoord aan. 1. Boeren gebruiken een tang om de nagels van hanen bij te knippen.

Nadere informatie

Werkboek klas 2 Hoofdstuk 3

Werkboek klas 2 Hoofdstuk 3 Werkboek klas 2 Hoofdstuk 3 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Marco Harmsen 13 oktober 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/67292 Dit lesmateriaal is gemaakt

Nadere informatie

Het Tweede Stadhouderloze Tijdperk

Het Tweede Stadhouderloze Tijdperk Pruiken en Revoluties Het Tweede Stadhouderloze Tijdperk TIJD VAN REGENTEN EN VORSTEN 1690 TIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES 1700 1710 1720 1730 1740 Willem III1702 sterft- 1747 Tweede Stadhouderloze1702:

Nadere informatie

De Republiek (1477-1795)

De Republiek (1477-1795) Leergang Nederlandse Geschiedenis, deel 3 De Republiek (1477-1795) 1 titeldia s overzicht Staatsinrichting van de Republiek De coup van Willem II Het Eerste Stadhouderloze Tijdperk en Johan de Witt Het

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

Rampjaar 1672 hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Rampjaar 1672 hv123. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 09 November 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/61312 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

Koningsspelen quiz. Benodigdheden: Spelregels:

Koningsspelen quiz. Benodigdheden: Spelregels: Koningsspelen quiz Benodigdheden: Dobbelsteen Kaartjes van de verschillende vragen (uitgesneden en gelamineerd) Antwoorden voor de spelleider (lekkere) beloning Leuke manier om punten te tellen Spelregels:

Nadere informatie

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN STUDIONLINE JAARGANG 2, NR. 10 ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN DL 2 D O M I N E E O N L I N E. O R G Vierhonderd jaar geleden vergaderde de synode in Dordrecht. Je weet inmiddels wat een synode is: een

Nadere informatie

DE LATE MIDDELEEUWEN (1300-1555)

DE LATE MIDDELEEUWEN (1300-1555) DE LATE MIDDELEEUWEN (1300-1555) Deel 1: 1305-1354 De groei van de macht van het volk en het uitbreken van de Hoekse en Kabeljouwse twisten. In deze periode zien we de macht van de graafschappen en hertogdommen

Nadere informatie

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren

Geschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers

Nadere informatie

Landenspel. Duur: 30 minuten. Wat doet u?

Landenspel. Duur: 30 minuten. Wat doet u? Landenspel Korte omschrijving werkvorm: In deze opdracht wordt de klas verdeeld in vijf groepen. Iedere groep krijgt een omschrijving van een land en een instructie van de opdracht. In het lokaal moeten

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Katern: De Republiek in de tijd van de vorsten. Hst. 4: De Republiek verliest haar voorsprong

Samenvatting Geschiedenis Katern: De Republiek in de tijd van de vorsten. Hst. 4: De Republiek verliest haar voorsprong Samenvatting Geschiedenis Katern: De Republiek in de tijd van de vorsten. Hst. 4: De Republiek verliest haar voorsprong Samenvatting door een scholier 2325 woorden 20 maart 2012 6,7 10 keer beoordeeld

Nadere informatie

Erfgoedonderwijs, Fryslân

Erfgoedonderwijs, Fryslân Erfgoedonderwijs, Fryslân Inleiding Fries erfgoedonderwijs Deze lesbrief bevat vier leesteksten op bovenbouwniveau (primair onderwijs) en een gemakkelijk uitvoerbare verwerkingsopdracht. U vindt vragen

Nadere informatie

GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat

GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat Naam GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat Groot Brittannië Groot-Brittannië is Schotland, Engeland en Wales samen. Engeland is het grootst van Groot-Brittannië en Wales het kleinst. Engeland heeft meer dan 46

Nadere informatie

Oorlog ten strijde! Kijktocht Voortgezet onderwijs havo vwo onderbouw

Oorlog ten strijde! Kijktocht Voortgezet onderwijs havo vwo onderbouw Oorlog ten strijde! Kijktocht Voortgezet onderwijs havo vwo onderbouw zaal 3 zaal 4 zaal 5 Oorlog ten strijde! zaal 3 4 5 zaal Ingang Uitgang begane grond In de 7de eeuw was er strijd tussen de Hollanders

Nadere informatie

Generaals, Dames en heren, bijzonders. Iets met een poging tot

Generaals, Dames en heren, bijzonders. Iets met een poging tot Generaals, Dames en heren, Wat geef je iemand die 340 jaar wordt? Mijn gewaardeerde voorganger Henk Kamp en zijn ambtelijke top zagen zich in aanloop naar het Korpslustrum van 2005 voor deze vraag gesteld.

Nadere informatie

Nummer Toegang: A15. Willem II, prins van Oranje, graaf van Nassau- Breda ( )

Nummer Toegang: A15. Willem II, prins van Oranje, graaf van Nassau- Breda ( ) Nummer Toegang: A15 Willem II, prins van Oranje, graaf van Nassau- Breda (1626-1650) Koninklijke Verzamelingen, Den Haag (c) 2000 A15 3 I N H O U D S O P G A V E BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF...5 Aanwijzingen

Nadere informatie

MICROTEACHING GESCHIEDENIS De Punische oorlogen en Hannibal

MICROTEACHING GESCHIEDENIS De Punische oorlogen en Hannibal MICROTEACHING GESCHIEDENIS De Punische oorlogen en Hannibal Doelstellingen: De leerlingen: 1-kunnen vertellen dat er ten tijde van het Romeinse rijk drie Punische oorlogen waren, waarvan -de eerste begon

Nadere informatie

DE GROTE VERGADERING VAN 1651 KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM

DE GROTE VERGADERING VAN 1651 KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM DE GROTE VERGADERING VAN 1651 KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM Leerlingen spelen de Grote Vergadering van de Staten-Generaal in 1651 na. Deze vergadering was het beginpunt van het eerste stadhouderloze tijdperk.

Nadere informatie

Erfgoededucatie. Geschiedenis van dichtbij

Erfgoededucatie. Geschiedenis van dichtbij Basis Onderwijs Erfgoededucatie Geschiedenis van dichtbij Het Historisch Centrum Leeuwarden (HCL) wil de geschiedenis van Leeuwarden voor de toekomst bewaren en aan iedereen laten zien. Deze missie vormt

Nadere informatie

Stofomschrijving Deze opdracht hoort bij 2.1-3.1 en 3.2 van De Republiek in tijd van Vorsten (Geschiedenis Werkplaats).

Stofomschrijving Deze opdracht hoort bij 2.1-3.1 en 3.2 van De Republiek in tijd van Vorsten (Geschiedenis Werkplaats). Het verhaal van 1588 Bodystorming Inleiding Het jaar 1588 is een belangrijk jaar in de geschiedenis van de Republiek. De gebeurtenissen die eraan vooraf gaan worden als feiten voorgelezen en tussen de

Nadere informatie

Nummer Toegang: A14. Frederik Hendrik, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda ( )

Nummer Toegang: A14. Frederik Hendrik, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda ( ) Nummer Toegang: A14 Frederik Hendrik, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1584-1647) Koninklijke Verzamelingen, Den Haag (c) 2000 A14 3 I N H O U D S O P G A V E BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF...5

Nadere informatie

1 Het ontstaan van het Koninkrijk 10. 2 De geboorte van een prins 16. 3 De jeugd van prins Willem-Alexander 20

1 Het ontstaan van het Koninkrijk 10. 2 De geboorte van een prins 16. 3 De jeugd van prins Willem-Alexander 20 Inhoud Stamboom van het Koninklijk Huis 6 Inleiding 9 e 1 Het ontstaan van het Koninkrijk 10 2 De geboorte van een prins 16 3 De jeugd van prins Willem-Alexander 20 4 De studententijd van prins Willem-Alexander

Nadere informatie

keer beoordeeld 6 april 2014

keer beoordeeld 6 april 2014 0 Samenvatting door M. 2362 woorden keer beoordeeld 6 april 2014 Vak Geschiedenis Methode Werkplaats Geschiedenis Werkplaats CE Examenkatern VWO De Republiek in een tijd van vorsten Hoofdstuk 4: De Republiek

Nadere informatie

Het verhaal van de 80 jarige oorlog!

Het verhaal van de 80 jarige oorlog! Het verhaal van de 80 jarige oorlog! Filips II erft het grote "Europese Rijk" van zijn vader Karel V. Om te beginnen gaat hij strenge belastingen heffen. 1 Na een aantal jaar vertrekt hij naar Spanje,

Nadere informatie

Na de Nassau s werd de Gouverneur van de KMA de nieuwe Kasteelheer. Van de oude Burcht in Breda is vrijwel niets bekend.

Na de Nassau s werd de Gouverneur van de KMA de nieuwe Kasteelheer. Van de oude Burcht in Breda is vrijwel niets bekend. 1200 an POLANEN naar NASSAU tot GOEVERNEUR Ons koningshuis Oranje Nassau ontstond in Breda door het huwelijk van Johanna van Polanen (ook wel Wassenaar) met Egelbrecht van Nassau uit Duitsland. Van BURCHT

Nadere informatie

Rembrandt van Rijn (1606 1669) Het beroemdste werk van Rembrandt

Rembrandt van Rijn (1606 1669) Het beroemdste werk van Rembrandt De Gouden Eeuw De zeventiende eeuw (1600-1700) werd ook wel de Gouden Eeuwgenoemd. De Gouden Eeuw was een periode waarin het erg goed ging met Nederland. Het ging goed met de schilderkunst b.v. Rembrandt

Nadere informatie

Leerdoel Leerlingen horen spelenderwijs feiten langskomen over de staatsinrichting van de Republiek in de Gouden Eeuw.

Leerdoel Leerlingen horen spelenderwijs feiten langskomen over de staatsinrichting van de Republiek in de Gouden Eeuw. Geschiedenisquiz Korte omschrijving werkvorm De werkvorm is gebaseerd op het spel ren je rot. De inhoud van de quiz gaat over Nederland in de zeventiende eeuw. De leerlingen worden ingedeeld in teams.

Nadere informatie

een zee van tijd In Omdat 14 juli het begin van de Franse Revolutie is. Werkblad 42 Ω Fransen en koningen Ω Les 1: De Fransen komen Naam:

een zee van tijd In Omdat 14 juli het begin van de Franse Revolutie is. Werkblad 42 Ω Fransen en koningen Ω Les 1: De Fransen komen Naam: Werkblad 4 Ω Fransen en koningen Ω Les : De Fransen komen een Het strijdlied van de Franse Revolutie: Kom, kinderen van het vaderland, de dag van de overwinning is gekomen! De Franse Revolutie De burgers

Nadere informatie

Emma van Waldeck-Pyrmont: Arolsen, 2 augustus 1858 Den Haag, 20 maart 1934

Emma van Waldeck-Pyrmont: Arolsen, 2 augustus 1858 Den Haag, 20 maart 1934 Emma van Waldeck-Pyrmont: Arolsen, 2 augustus 1858 Den Haag, 20 maart 1934 Adelheid Emma Wilhelmina Theresia, geboren als Adelaïde Emma Wilhelmina Therèse zu Waldeck und Pyrmont, prinses van Waldeck-Pyrmont,

Nadere informatie

Canonvensters Michiel de Ruyter

Canonvensters Michiel de Ruyter ARGUS CLOU GESCHIEDENIS LESSUGGESTIE GROEP 8 Canonvensters Michiel de Ruyter Michiel Adriaanszoon de Ruyter werd op 23 maart 1607 geboren in Vlissingen. Zijn ouders waren niet rijk. Michiel was een stout

Nadere informatie

Zelfstandig werkkaart 1 ~ Wereldoriëntatie

Zelfstandig werkkaart 1 ~ Wereldoriëntatie Zelfstandig werkkaart 1 ~ Wereldoriëntatie Opdracht 1 Lees het artikel Het testteam bezoekt het Waterliniemuseum op pagina 18/19 van Kidsweek. a In wat voor soort bouwwerk vind je het Waterliniemuseum?

Nadere informatie

Lesbrief Stevig Sterk Zaltbommel

Lesbrief Stevig Sterk Zaltbommel Lesbrief Stevig Sterk Zaltbommel Groep 7/8 Erfgoed educatie Bezoek les Stevig Sterk Zaltbommel Stevig Sterk Zaltbommel is een bezoek les over historische vestingwerken van Zaltbommel. Nadruk ligt op het

Nadere informatie

6,3. Werkstuk door een scholier 1730 woorden 11 oktober keer beoordeeld

6,3. Werkstuk door een scholier 1730 woorden 11 oktober keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1730 woorden 11 oktober 2005 6,3 85 keer beoordeeld Vak Economie Inhoudsopgave Voorwoord Hfst:1 De stamboom van de koninklijke familie Hfst:2 Wat is prinsjesdag? Hfst:3 De troonrede

Nadere informatie

Monarchie! vmbo. Leerdoel De leerlingen zien welke taken/regels onze huidige koning(in) heeft.

Monarchie! vmbo. Leerdoel De leerlingen zien welke taken/regels onze huidige koning(in) heeft. Monarchie! vmbo Sinds 1848 heeft de koning geen politieke macht meer. Hij moet zich houden aan de grondwet. Hieronder staan 20 regels voor het koningshuis. Welke 8 regels passen er bij ons huidige koningshuis?

Nadere informatie

Hoofdstuk 1C8. Hoe ontstond Nederland?

Hoofdstuk 1C8. Hoe ontstond Nederland? Hoofdstuk 1C8 Hoe ontstond Nederland? Cursus 8.1 De koning en de prins Wat leer je deze cursus? Dat hervormers de Katholieke kerk wilden veranderen Dat zij de Protestante kerk stichtten Wat de reformatie

Nadere informatie

Gebeurtenis Regeerperiode 1403-1442

Gebeurtenis Regeerperiode 1403-1442 Johanna van Polanen is pas 11 jaar als ze trouwt. Dit komt doordat haar familie een verstandshuwelijk sluit. Ontvang 100 florijnen. 1403 Engelbrecht de Eerste van Nassau trouwt met Johanna van Polanen.

Nadere informatie

LESPAKKET MICHIEL DE RUYTER

LESPAKKET MICHIEL DE RUYTER @ LESPAKKET MICHIEL DE RUYTER pagina 2 en 3! inleiding DE NEDERLANDSE ZEEHELD MICHIEL DE RUYTER Voor het maken van deze opdracht moet je eerst het stripboek Het geheim van Michiel de Ruyter hebben gelezen.

Nadere informatie

COLLEGEDAG MAANDAG 18 MAART 2019 GOUDEN EEUW MUSEUM PRINSENHOF DELFT

COLLEGEDAG MAANDAG 18 MAART 2019 GOUDEN EEUW MUSEUM PRINSENHOF DELFT COLLEGEDAG MAANDAG 18 MAART 2019 GOUDEN EEUW MUSEUM PRINSENHOF DELFT PROGRAMMA Ochtend 09.00 09.30 uur: Inloop met koffie/thee 09.30 09.40 uur: Welkomstwoord en inleiding door Anne Burgers, redacteur Historisch

Nadere informatie

Eindexamen vwo geschiedenis 2013-I

Eindexamen vwo geschiedenis 2013-I De Republiek in een tijd van vorsten Uit de biografie van de Friese staatsman Viglius van Aytta (1507-1577) is zijn loopbaan als Habsburgs bestuurder te reconstrueren: 1507 Viglius wordt geboren in Friesland

Nadere informatie

Inleiding. Monumenten, symbolen en iconen Kindermonumentendag in Midden-Delfland Symbolen in deze tijd

Inleiding. Monumenten, symbolen en iconen Kindermonumentendag in Midden-Delfland Symbolen in deze tijd Monumenten, symbolen en iconen Kindermonumentendag in Midden-Delfland 2016 Lesbrief voor de groepen 7 van de basisscholen in Midden-Delfland Deze les is de voorbereiding voor de Kindermonumentendag op

Nadere informatie

Nummer Toegang: A13. Maurits, prins van Oranje, graaf van Nassau- Breda ( )

Nummer Toegang: A13. Maurits, prins van Oranje, graaf van Nassau- Breda ( ) Nummer Toegang: A13 Maurits, prins van Oranje, graaf van Nassau- Breda (1567-1625) Koninklijke Verzamelingen, Den Haag (c) 2000 A13 3 I N H O U D S O P G A V E BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF...5 Aanwijzingen

Nadere informatie

Praktische opdracht Geschiedenis Stadhouder Willem III

Praktische opdracht Geschiedenis Stadhouder Willem III Praktische opdracht Geschiedenis Stadhouder Willem III Praktische-opdracht door een scholier 2564 woorden 29 mei 2006 3,8 19 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoudsopgave Voorwoord Inleiding Waarom werd

Nadere informatie

Calvijn. Vrede van Augsburg. Margaretha van Parma. Hertog van Alva. De keurvorst van Saksen. Karel V. Buitenlandse zaken en oorlog

Calvijn. Vrede van Augsburg. Margaretha van Parma. Hertog van Alva. De keurvorst van Saksen. Karel V. Buitenlandse zaken en oorlog In welk jaar publiceerde Luther zijn 95 stellingen? Welke Frans-Zwitserse hervormer kreeg veel aanhang in de Nederlanden? Welke vrede bepaalde, dat de vorst de religie van zijn volk bepaalt? 1517 Calvijn

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - I

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - I Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In de Coalitieoorlogen voerde de Franse regering de dienstplicht in. 2p 1 Leg uit dat zij hiermee de betrokkenheid van Franse

Nadere informatie

QUIZ. Tip! Speel de quiz klassikaal op het digitale schoolbord! Spelregels Wijs een jurylid aan: die bepaalt wie antwoord mag geven.

QUIZ. Tip! Speel de quiz klassikaal op het digitale schoolbord! Spelregels Wijs een jurylid aan: die bepaalt wie antwoord mag geven. QUIZ Tip! Speel de quiz klassikaal op het digitale schoolbord! Spelregels Wijs een jurylid aan: die bepaalt wie antwoord mag geven. Wijs een vragensteller aan: die stelt de vraag en noemt de 3 mogelijke

Nadere informatie

Eduard III van Engeland: Windsor Castle, 13 november 1312 Richmond upon Thames, 21 juni 1377

Eduard III van Engeland: Windsor Castle, 13 november 1312 Richmond upon Thames, 21 juni 1377 Eduard III van Engeland: Windsor Castle, 13 november 1312 Richmond upon Thames, 21 juni 1377 Eduard III (Engels: Edward) was koning van Engeland van 1327 tot 1377. Hij was de oudste zoon van Eduard II

Nadere informatie

Wilhelmina blikken door de jaren heen

Wilhelmina blikken door de jaren heen Wilhelmina blikken door de jaren heen 1977 - De bus met daarop het staatsieportret van Koningin Wilhelmina, en een afbeelding van de gouden koets. 1984 - De bus met daarop Koningin Wilhelmina als jong

Nadere informatie

De ondergang van de Spaanse Armada een spannend verhaal

De ondergang van de Spaanse Armada een spannend verhaal De ondergang van de Spaanse Armada een spannend verhaal Een volk in opstand, een boze koning, een dappere koningin, een onoverwinnelijke vloot en... een storm. Dit is het spannende verhaal van de Spaanse

Nadere informatie

Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor

Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Terugkijken: Bij de ene revolutie ontstaat een nieuw en onafhankelijk land. Vrijheid is voor de inwoners

Nadere informatie

Daar mogen jullie niet naar kijken!

Daar mogen jullie niet naar kijken! Daar mogen jullie niet naar kijken! Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,

Nadere informatie

Als bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring of uitleg ontbreekt.

Als bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring of uitleg ontbreekt. Examen VWO 2013 tijdvak 1 dinsdag 21 mei 9.00-12.00 uur geschiedenis Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 27 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 77 punten te behalen. Voor elk vraagnummer

Nadere informatie

Een geschiedenis vol nattigheid. Achtergrondinfo

Een geschiedenis vol nattigheid. Achtergrondinfo Een geschiedenis vol nattigheid Achtergrondinfo Nederland = laagland Neder is een oud woord voor neer, dit betekent laag. Nederland is een laag land en deze streken noemen we ook wel De lage landen bij

Nadere informatie

Nummer Toegang: A14. Frederik Hendrik, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda ( )

Nummer Toegang: A14. Frederik Hendrik, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda ( ) Nummer Toegang: A14 Frederik Hendrik, prins van Oranje, graaf van Nassau-Breda (1584-1647) Koninklijke Verzamelingen, Den Haag (c) 2000 A14 3 I N H O U D S O P G A V E BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF...5

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - II

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - II Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In 1792 begon de eerste Coalitieoorlog. 1p 1 Welk politiek doel streefde Oostenrijk met de strijd tegen Frankrijk na? Gebruik

Nadere informatie

Geschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie

Geschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie Geschiedenis van Suriname 1667-1683: Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie 581-1795: De Republiek In de 17e en 18e eeuw spraken we nog niet van één Nederland maar, van de Republiek der

Nadere informatie

-- Een mooie stadswandeling die u de mooie plekjes laat zien van Leeuwarden. De wandeling komt

-- Een mooie stadswandeling die u de mooie plekjes laat zien van Leeuwarden. De wandeling komt Afstand Provincie Plaats Vertrekpunt : 8 KM : Friesland : Leeuwarden : Hoofdstation Bijzonderheden : Stadswandeling : versie januari 2018 RA = Rechtsaf LA = Linksaf RD = Rechtdoor ri. = Richting -- Een

Nadere informatie

Michiel de Ruyter. Pagina 20, 28, 34, 47, 55. Link met andere vakken: taal dramatische expressie. 65 minuten

Michiel de Ruyter. Pagina 20, 28, 34, 47, 55. Link met andere vakken: taal dramatische expressie. 65 minuten Les behorend bij de volgende pagina s uit het boek Mail uit Barbarije : Pagina 20, 28, 34, 47, 55 Link met andere vakken: taal dramatische expressie Tijdsindicatie: 65 minuten 7.10 Held van Nederland?

Nadere informatie

Werkblad Bestuur. Vrede van Utrecht VO Werkblad verdieping 1: Bestuur: Waarom kon de Republiek geen vuist maken?

Werkblad Bestuur. Vrede van Utrecht VO Werkblad verdieping 1: Bestuur: Waarom kon de Republiek geen vuist maken? Werkblad Bestuur 1a. HET BESTUUR VAN DE REPUBLIEK Lees de bijbehorende tekst over het bestuur van de Republiek (zie laatste blad). Vul daarna onderstaand schema in aan de hand van de informatie in de tekst.

Nadere informatie

Drie massagraven voor de Nederlandse kust

Drie massagraven voor de Nederlandse kust Nederlandse kust biologie van Learning by Action en Stichting De Noordzee deze les werd mogelijk gemaakt door het Prins Bernard Cultuurfonds Doel Materialen Vak Niveau Duur Werkwijze De leerlingen kunnen

Nadere informatie

Terugblik: rampjaar 1672 Het volk redeloos, het land reddeloos en de regering radeloos Van onze verslaggever, 31 januari 1673

Terugblik: rampjaar 1672 Het volk redeloos, het land reddeloos en de regering radeloos Van onze verslaggever, 31 januari 1673 junior elkom in de nieuwe editie van het Huygensbulletin, nummer drie alweer. Het is inmiddels 1698 en de Republiek heeft veel meegemaakt. W Ook in het leven van de familie Huygens is van alles gebeurd

Nadere informatie

3a. Denk opdracht- Wie ben ik?

3a. Denk opdracht- Wie ben ik? 3a. Denk opdracht- Wie ben ik? Instructie: Wie ben ik is een spel waarbij de kinderen gebruik maken van de hoofdpersonen uit de Opstand der Nederlanden: Johannes Calvijn, Angelus Merula, Willem van Oranje,

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje b Bijlage VMBO-KB 2008 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje Staatsinrichting van Nederland bron 1 Uit een openbare brief van iemand die zich zorgen maakt over de ontwikkelingen

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2019 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL Bronnenboekje GT-0125-a-19-1-b 1 / 14 lees verder bron 1 Een zin uit het programma van een politieke partij (1894): Het

Nadere informatie

Cursussen Utrecht en haar historie

Cursussen Utrecht en haar historie Cursussen 2018 Utrecht en haar historie Wat een stad is Utrecht! Zoveel historie, zoveel nog te zien, en ik ben er al die jaren langs gefietst zonder het te weten. Voor u ligt de eerste folder met cursussen

Nadere informatie

VRAAG 2 In welke plaats landde Willem Frederik, Prins van Oranje, de latere koning Willem I na terugkeer van de Oranjes uit ballingschap?

VRAAG 2 In welke plaats landde Willem Frederik, Prins van Oranje, de latere koning Willem I na terugkeer van de Oranjes uit ballingschap? VRAAG 1 Charles Morgan diende evenals zijn oom Thomas Morgan de zaak van de Republiek. Tussen 1632 en zijn dood in 1642 was hij gouverneur van de vesting Bergen op Zoom. Uit welk deel van het Verenigd

Nadere informatie

Mijn mond zat vol aarde

Mijn mond zat vol aarde Mijn mond zat vol aarde Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,

Nadere informatie

Het Algemeen Welzijn van het Volk

Het Algemeen Welzijn van het Volk CM. Hogenstijn Het Algemeen Welzijn van het Volk Een politiek- en rechtshistorische Studie van Deventer in de Patriottentijd NlJMEGEN 2005 Inhoudsopgave Lijst van afkortingen Woord vooraf Inleiding ix

Nadere informatie

Stadhouder-koning Willem III

Stadhouder-koning Willem III prehistorie 68 oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Regenten Stedenen envorsten Staten Stadhouder-koning Willem III Hé, daar ligt het boek dat we nu op zondag lezen, zegt Jos tegen

Nadere informatie

Onderstaand overzicht behoort tot het project Waddenarchieven, dat wordt gefaciliteerd door de Waddenacademie (www.waddenacademie.knaw.nl).

Onderstaand overzicht behoort tot het project Waddenarchieven, dat wordt gefaciliteerd door de Waddenacademie (www.waddenacademie.knaw.nl). MILITAIRE ZAKEN - FRANSE TIJD Versie 27-6-2011 Onderstaand overzicht behoort tot het project Waddenarchieven, dat wordt gefaciliteerd door de Waddenacademie (www.waddenacademie.knaw.nl). Het overzicht

Nadere informatie

LANG LEVE RO DE LINIE? ME Opdrachtbladen VERBODEN KRINGEN

LANG LEVE RO DE LINIE? ME Opdrachtbladen VERBODEN KRINGEN LNG LEVE RO DE LINIE? ME Opdrachtbladen W Naam Groep Datum LNG LEVE Opdrachtblad Land onder water Opdracht 1 Lees het artikel Toen zou het hier onder water komen op bladzijde 2 van de krant en beantwoord

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-11-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-11-1-b Bijlage VMBO-KB 2011 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een mening over het bijzonder onderwijs (rond 1900): Kinderen leren al op jonge

Nadere informatie

Catalogus Ronde figuren

Catalogus Ronde figuren Catalogus Ronde figuren Nederlandse Stichting voor Modelfiguren Juli 2015 Catalogus ronde figuren In deze catalogus zijn de ronde figuren opgenomen die de Nederlandse Stichting voor Modelfiguren over de

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis vwo 2008-II

Eindexamen geschiedenis vwo 2008-II De koloniale relatie tussen Nederland(ers) en Nederlands-Indië In 1596 bereikte een Nederlandse expeditie onder Cornelis de Houtman Bantam. 2p 1 Leg uit welk verband er bestaat tussen deze expeditie en

Nadere informatie

L E E R L I N G E N W E R K B L A D

L E E R L I N G E N W E R K B L A D L E E R L I N G E N W E R K B L A D Koning Willem I en zijn taarten Noem een paar Nederlandse politieke partijen: Partij van de Dieren VVD Nederland heeft een minister president, wie is onze minister president?

Nadere informatie

Ontstaan van de Gouden Eeuw (1588-1648)

Ontstaan van de Gouden Eeuw (1588-1648) 1 Ontstaan van de Gouden Eeuw (1588-1648) H!to"sche context Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1515-1648 meneervanempel.nl 2 Hoofdvraag Waardoor ontstond in de Republiek de Gouden Eeuw, 1588-1648?

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken Koning Juliana Inleiding Koningin Juliana werd geboren op 30 april 1909 in Den Haag. Haar volledige naam is: Koningin Juliana Louise Marie Wilhelmina van Oranje-Nassau. Ze is een dochter Prins van Hendrik

Nadere informatie

De Franse keizer Napoleon voerde rond 1800 veel oorlogen in Europa. Hij veroverde verschillende gebieden, zoals Nederland en België. Maar Napoleon leed in 1813 een zware nederlaag in Duitsland. Hij trok

Nadere informatie

De legende van bij Zwammerdam.

De legende van bij Zwammerdam. De legende van bij Zwammerdam. Reeds in de eerste eeuwen onzer jaartelling hebben de Romeinen het initiatief genomen, door met de, hun ten staande, bescheiden middelen een heirbaan aan te leggen, die de

Nadere informatie

De Republiek in een tijd van vorsten

De Republiek in een tijd van vorsten De Republiek in een tijd van vorsten De moedernegotie droeg ertoe bij dat de Republiek in staat was handel te drijven met Azië. 2p 1 Leg dit met een voorbeeld uit. Twee gebeurtenissen rond het standbeeld

Nadere informatie

Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën.

Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën. Beste leerling, Dit document bevat het examenverslag voor leerlingen van het vak geschiedenis vwo, tweede tijdvak (2018). In dit examenverslag proberen we een zo goed mogelijk antwoord te geven op de volgende

Nadere informatie

Tips Geschiedenis GS examens 2014: een lijstje met belangrijke dode mensen (De Republiek)

Tips Geschiedenis GS examens 2014: een lijstje met belangrijke dode mensen (De Republiek) Tips Geschiedenis GS examens 2014: een lijstje met belangrijke dode mensen (De Republiek) Tips door C. 3125 woorden 30 april 2014 7,2 31 keer beoordeeld Vak Geschiedenis HEEL BELANGRIJKE DODE MENSEN DEEL

Nadere informatie

1c. Losse opdracht- Memoryspel

1c. Losse opdracht- Memoryspel 1c. Losse opdracht- Memoryspel Instructie: Op de volgende pagina van deze instructie vindt u het memory-spel met de portretten van de hoofdrolspelers tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Op elk portret staat

Nadere informatie

- In ter act ie ve th ea ter w an d e li n g d oor 18 de eeu ws Leeu war d en -

- In ter act ie ve th ea ter w an d e li n g d oor 18 de eeu ws Leeu war d en - Wie is die Meu? - Inter actieve theaterwandeling door 18 de eeuws Leeuwarden - 2 Inhoud Inhoud 1. Introductie 4 2. Aansluiting bij curriculum.. 5 3. Voorbereidingsles 7 4. Interactieve theaterwandeling..

Nadere informatie

De leerlingen herhalen op speelse wijze voorkennis over Prinsjesdag. De leerlingen worden uitgedaagd om verbanden te herkennen.

De leerlingen herhalen op speelse wijze voorkennis over Prinsjesdag. De leerlingen worden uitgedaagd om verbanden te herkennen. QUIZ: DE SLIMSTE LEERLING PRINSJESDAG 2019 KORTE OMSCHRIJVING WERKVORM De slimste leerling is een kennisquiz over Prinsjesdag in het format van het bekende tv-programma De slimste mens. De slimste leerling

Nadere informatie