Geactualiseerd Sigmaplan: een unieke kans voor natuur

Transcriptie

1 Geactualiseerd Sigmaplan: een unieke kans voor natuur Leuven, 16 februari 2008

2 Voorgeschiedenis Eerste Sigmaplan: dijkverhogingen en potpolders ruimtebeslag dijken ten kosten van natuur scheiding van rivier en vallei (verdroging, ) stroomopwaartse verplaatsing van probleem Tweede Scheldeverdieping (1996): protocol AWZ - Milieubeweging (NR, BBL, VBV) gestructureerd overleg over beleidszaken en concrete dossiers gezamenlijke visievorming over Schelde + bijrivieren Natuurherstelplan Schelde (P. Meire, IN, UA) Introductie nieuwe concepten: ruimte voor de rivier ifv veiligheid tegen overstromingen synergie veiligheid en natuur : natuurinrichting van overstromingsgebieden (wetland, GGG, ontpoldering, ) 2

3 Situering in Scheldedossier Aanleiding: -> Vlaamse vraag verdere verdieping Schelde Nederlandse reactie: -> integrale benadering -> Langetermijnvisie (2001) Memorandum Vlissingen (2002) -> ProSes : concrete invulling LTV -> Ontwikkelingsschets 2010 (december 2004) 3

4 Ontwikkelingsschets 2010 Integraal maatregelenpakket Toegankelijkheid (verdieping vaargeul) Veiligheid (Geactualiseerd Sigmaplan) Natuurlijkheid (geïntegreerd in Sigmaplan) op basis van SMER, MKBA, NOP, Habitattoets Maatschappelijk overleg en advies (OAP) Vastgelegd in nieuwe Scheldeverdragen 4

5 Algemene randvoorwaarden Behoud / herstel van fysieke kenmerken van het riviersysteem, o.a: open en natuurlijk mondingsysteem meergeulensysteem behoud / herstel diversiteit habitats en soorten Morfologisch beheer ifv behoud / herstel: werken met ipv tegen het systeem méér dan vaargeulonderhoud en veiligheid 5

6 Toegankelijkheid Verruiming tot 13,10 m getijonafhankelijke vaart: weggraven van 11 drempels (tot 14,5m) verbreding vaargeul van 260 tot 370 m van de NL se grens tot 500 m voorbij Deurganckdok (+ zwaaikom) Mits mitigerende maatregelen: verbeterde bagger- en stortstrategie natuurontwikkeling: robuuste natuur 6

7 Veiligheid (1/3) Onderzocht, doch niet weerhouden: Overschelde Stormvloedkering (optie na 2050) Combinatie van dijkverhogingen en gecontroleerde overstromingsgebieden precieze ligging -> 1 juli 2005 GOG zoveel mogelijk ingericht als natuurgebied volledig uitgevoerd tegen

8 Veiligheid (2/3) Zone 1: NL se grens tot monding Rupel dijkverhoging in stedelijk gebied ontpoldering van Hedwige-Prosperpolder (450 ha) en van Potpolder van Lillo (17 ha) Zone 2: Rupel- tot Dendermonde, Rupel en Durme ca 1000 ha GOG: 200 ha gerealiseerd in 2010 waarvan 150 ha ingericht als GGG ruime aanzet herstel Durmevallei 8

9 Veiligheid (3/3) Zone 3: Dijle tussen Rupel en Mechelen ca 250 ha GOG Zone 4: Zeeschelde Dendermonde - Gent ca 400 ha GOG: 80 ha gerealiseerd in 2010 waarvan 60 ha ingericht als wetland creëren van 600 ha wetland in Kalkense Meersen Zone 5: Grote en Kleine Nete, Dijle en Zenne bijkomende overstromingsgebieden noodzakelijk 9

10 Natuurlijkheid (1/3) Leidend principe: ruimte voor de rivier Vóór 1 juli 2005: opmaak gemeenschappelijke IHD en Westerschelde: oppervlaktedoelstellingen Zone 1: mondingsgebied (incl. Zwin) -> min max 260 ha nieuwe, estuaire natuur Zone 2: Vlissingen - Hansweert -> min max 275 ha nieuwe, estuaire natuur Zone 3: Hansweert - grens (incl. Hedwige-Prosper) -> min max 600 ha nieuwe, estuaire natuur min max 1135 ha nieuwe natuur (incl grensoverschrijdende projecten) 10

11 Natuurlijkheid (2/3) Grensoverschrijdende projecten: wettelijke bescherming Vlakte van de Raan als grensoverschrijdend zeereservaat en SBZ-H vergroten van het Zwin door ontpolderen van van de Willem- Leopoldpolder (120 tot 180 ha waarvan10 tot 20 ha op NL s grondgebied) ontwikkelen intergetijdegebied in de Hedwige- en deel van Prosperpolder (440ha; waarvan 295 ha op NL s grondgebied). 11

12 Natuurlijkheid (3/3) => in Vlaanderen minstens 1180 ha nieuwe natuur (incl. Zwin en Prosper, excl. Durme) voorzien in OS 2010 => verder geconcretiseerd in het meest wenselijk alternatief van het Geactualiseerd Sigmaplan (fase 1 projecten), dat verder voorziet in de aanleg van ca 4000 ha overstromingsgebieden, in te richten als natuurgebied, en bijkomende wetlands tegen Kortom: GROOTSTE NATUURONTWIKKELING OOIT IN VLAANDEREN!!! 12

13 Besluit Vlaams Regering 22/07/05 Bekrachtigt meest wenselijk alternatief en legt een eerste reeks concrete veiligheids- en natuurprojecten vast. Bekrachtigt de instandhoudingsdoelstellingen als toetsing- en richtgevend kader bij de inrichting van de overstromings- en natuurgebieden. Verklaart alle werken ivm de verdieping van de vaargeul en het sigmaplan van dwingend openbaar belang Legt een kader vast voor het flankerend beleid voor landbouw en plattelandsrecreatie. Gelast de opmaak van de nodige GRUP s en de opstart van een grondenbank ikv flankerend beleid. In 2006 werd een gelijkaardig bijkomend besluit bekrachtigd rond de bijrivieren (Durme, Dijle, Grote en Kleine Nete, Rupel, Zenne) 13

14 Deel 2: Concrete aanpak Meest Wenselijk Alternatief en Fase 1 overzicht en timing projectstructuur instandhoudingsdoelstellingen Projecten Fase 1 (stand van zaken) Hedwige-Prosperpolder Cluster Kalkense Meersen Vlassenbroek, Grote Wal - Kleine Wal - Zwijn Durmevallei Projecten Fase 2 Grote en Kleine Nete Bovendijle Demervallei 14

15 Het Meest Wenselijk Alternatief zone 1 : 11,00 m TAW zone 2 : 9,25 m TAW zone 3 : 8,35 m TAW zone 4 : 8,00 m TAW 15

16 Clusters Fase 1 16

17 Overzicht timing projecten eerste fase 17

18 Overkoepelend Klankbordgroep Maatschappelijke terugkoppeling Multifunctionele beleidsdomeinoverschrijdende werkgroep inzake het Sigmaplan Strategische keuzes, bestuurlijke terugkoppeling naar beleidsmakers Dagelijks bestuur Communicatie, integratie, procesopvolging Thematische werkgroep natuur, landschap Visie Natuur Thematische werkgroep techniek Technisch ontwerp infrastructuur Thematische werkgroep landbouw Flankerend beleid landbouw Thematische werkgroep plattelandsrecreatie Flankerend beleid plattelandsrecreatie Thematische werkgroep monitoring Veiligheid en natuur Thematische werkgroep communicatie Projectgebonden Projectmatige werkgroep 1 Opvolging zone 1 Subwerkgroep 1.1 Maatschappelijke toets projectgebied 1.1 Subwerkgroep 1.2 Maatschappelijke toets projectgebied 1.2 Subwerkgroep Maatschappelijke toets projectgebied Projectmatige werkgroep 2 Opvolging zone 2 Subwerkgroep 2.1 Maatschappelijke toets projectgebied 2.1 Subwerkgroep 2.2 Maatschappelijke toets projectgebied 2.2 Subwerkgroep Maatschappelijke toets projectgebied Projectmatige werkgroep X Opvolging zone X Subwerkgroep X.1 Maatschappelijke toets projectgebied X.1 Subwerkgroep X.2 Maatschappelijke toets projectgebied X.2 18 Subwerkgroep Maatschappelijke toets projectgebied

19 Instandhoudingsdoelstellingen Zeescheldebekken Bepaald via drie benaderingen : systeembenadering, habitat- en soortbenadering Algemene conclusie oppervlakte : - slik : extra 500 ha - schor : extra 1500 ha - binnendijkse graslanden : 1500 ha - riet/ruigte + plas/oever : 2000 ha - moerasbos : 400 ha in aaneengesloten grote eenheden natuur Verder vertaald per cluster Monitoring ifv IHD-boekhouding 19

20 20

21 21

22 Situering Hedwige / Prosperpolder Hedwige-Prosper polder NL VL 22

23 Inrichtingscenario s Alle dijken weg Bressen, zonder bijkomende bres achteraan Sieperdaschor Bressen, met bijkomende bres achteraan Sieperdaschor 23

24 24

25 Huidige situatie (voorjaar 2013) 25

26 26

27 Cluster Kalkense meersen 27

28 Inrichtingvisie (INBO / ANB) 28

29 Flankerend Landbouwbeleid Duur Omschakeling / aanbesteding tot 5j 5j tot 10j 29

30 31

31 32

32 Wijmeers: inrichtingsvisie (ANB/INBO) 33

33 Bergenmeersen: GGG in werking sinds voorjaar

34 Bergenmeersen: GGG in werking sinds voorjaar

35 Vlassenbroek en Grote/Kleine Wal -Zwijn 36

36 Deels GGG & ontpoldering ifv estuariene natuur 37

37 Deels GOG met natuurinrichting ifv elzenbroekbos en rietmoeras 38

38 Cluster Durmevallei 39

39 ANB,

40 De Bunt (Hamme) 41

41 Stavaza grondverwerving fase 1- projecten 42

42 Fase 2 - projecten 43

43 Grote Nete: 1250 ha zoekgebied Itegem (Hellebrug ) Oosterlo 44

44 45

45 46

46 Grote Nete: 857 ha valleiherstel 47

47 48

48 49

49 50

50 51

51 52

52 53

53 Kleine Nete 54

54 55

55 Cluster Bovendijle 56

56 Cluster Bovendijle 57

57 Demervallei 58

58 59

59 Sigma in de Demervallei: een kans of een bedreiging? De drie scenario s die NU voorliggen in kennisgeving MER zijn ONDERMAATS ze zijn niet evenwaardig voor wat betreft natuur ze geven geen volwaardige invulling aan: goedgekeurd Natuurrichtplan eerdere toezeggingen aan EC ifv eerdere klacht Nood aan degelijke vertaling van NIR in concrete natuurdoelstellingen 60

60 Naar een volwaardig Sigmaproject Vooreerst is er nood aan een volwaardige participatie van middenveld via afgesproken organigram van Sigma. Vervolgens dient via de reguliere sigma-structuren de beproefde sigma aanpak gevolgd te worden: eerst eenduidige natuurdoelen voor het GEHELE gebied bepalen pas dan vertaling in EVENWAARDIGE inrichtingscenario s vervolgens toetsing via MER -> Meest Wenselijk Alternatief vertaling in GRUP (cfr AGNAS) nood aan een duidelijk en bindend tijdskader 61

61 Naar volwaardige natuurdoelstellingen Bestaande uitgangspunten: S-IHD voor Europees beschermde habitats en soorten van het vogel- en habitatrichtlijngebied Demervallei Natuurrichtplan voor regionaal belangrijke biotopen en soorten Bijkomende mogelijkheden binnen bestaand beleidskader en afspraken: Alloceren van resterende G-IHD voor Europese soorten: Kwartelkoning (extra 10 bp = 200 ha overstroombare graslanden) Roerdomp (extra 3 bp = 150 ha rietmoeras ) Invullen van resterende deficieten uit de IHD-Z-balans 62

62 Vanuit NP-secretariaat: Verdere opvolging Opvolging / lobbywerk via Structureel overleg met W&Z Klankbord en Thematische werkgroepen Sigma Overleg kabinetten, administraties, Vanuit regionale werking: Opvolging/coördinatie via werkgroep Demer Vanuit lokale afdelingen: Opvolging / lobbywerk via Territoriaal overleg met W&Z Projectmatige werkgroep natuur & landschap Overleg lokale besturen Zoeken naar potentiële bondgenoten (visclubs, recreanten, ) BIG JUMP, perscampagnes, tijdschriften, website, => SAMEN KUNNEN WE HET VERSCHIL MAKEN!!! 63